HET IS OOK EEN PR-OORLOG

Transcriptie

1 Mika? geeft antwoord op pagina 3 17 Maandag Maart 2008 HH Werkt bevrijdend. Hirsi Ali reageert op uitspraken Dijsselbloem Ayaan wil best wel terug, maar niet bij de PvdA Als Jeroen Dijsselbloem zijn voorstel serieus meent, moet hij aan minister Hirsch Ballin van Justitie vragen of die de mogelijkheden wil onderzoeken. Eigenlijk verliet ik 03 de PvdA niet, de PvdA verliet mij. HET IS OOK EEN PR-OORLOG China ziet de Olympische Spelen als een pr-event, maar ook de Tibetanen grijpen hun kans. Hun strijd tegen de bezetter had nog nooit zo n groot podium. Mark van Assen Femke van Wiggen Sport en politiek hebben niets met elkaar te maken? Ga dat de Chinezen en de Tibetanen maar eens vertellen. Ze vliegen elkaar op het grootste podium ter wereld in de haren. Ha, de Olympische Spelen! Het verlossende woord klonk in Moskou, op die mooie 13e juli in Het werd niet Caïro, Havana of Parijs, en ook niet Osaka, Kuala Lumpur of Toronto. Het werd Peking! Jiang Zemin, toen de Chinese president, had zijn land als volgt aangeprezen: China ontwikkelt zich razendsnel, kent een eeuwenoude beschaving en herbergt 22 procent van de wereldbevolking. Bovendien kent het Chinese volk een traditie van gastvrijheid en vredelievendheid. China, supermacht in opkomst, economische reus, militaire krachtpatser, kon zich eindelijk naar behoren aan de wereld presenteren. Het mocht dus wat kosten. Het Nationale Stadion in Peking bijvoorbeeld, het indrukwekkende Vogelnest, is neergezet voor een slordige 325 miljoen euro. En nog zoiets geks: de olympische vlam doet op zijn kilometer lange reis van Athene naar Peking ook de Chomolungma aan, ofwel de Mount Everest, de hoogste berg ter wereld. Probleempje voor de Chinezen: de Mount Everest ligt in Tibet. En daar, in die enorme regio in het zuidwesten van het land, veerden de oorspronkelijke bewoners ook op bij het horen van die verlossende woorden in Moskou. De Tibetanen strijden al sinds de jaren vijftig tegen de Chinezen, die zij beschouwen als bezetters. Hun noden zijn bekend, ontmoeten ook wereldwijd sympathie, maar het wil niet echt vlotten met het streven naar meer autonomie, zoals de Dalai Lama het diplomatiek uitdrukt. Dit jaar herdenken de Tibetanen de 49e verjaardag van hun opstand tegen China. Geen jubileum, maar toch pakken ze groot uit. Ook zij zien de Olympische Spelen als een prevent bij uitstek. Wat de Chinezen kunnen, kunnen wij ook, zei de Tibetaanse politiek activist Tenzin Tsundue een paar weken geleden in het Indiase ballingsoord Dharamsala (India) tegen een verslaggever van De Pers. Tsundue doelde met die uitspraak niet op het geweld dat de Chinezen gebruiken tegen de Tibetanen, maar op hun enorme talent de propagandamachine in te zetten. En dus REUTERS sloot Tsundue het idee van een Vredesmars in zijn hart. De mars begon vorige week maandag en zou van Dharamsala naar de grens met Tibet leiden. Het doel was mondiale mediaaandacht, om de wereld wakker te schudden en vooral: dat de landgenoten in Tibet zouden weten dat er voor ze gestreden wordt. In Tibet zal mijn volk niet heel lang meer toekijken, waarschuwde Tsundue, Ik ken mijn volk. Dat we ons schijnbaar schikken in ons lot betekent niet dat we het ooit accepteren. En dat we in principe geweldloos zijn, betekent niet dat we deze kans aan ons voorbij laten gaan. Wij zullen de komende maanden, voor en tijdens de Spelen van ons laten horen. Want net als ik voelen veel Tibetanen: het is nu of nooit. Lees verder op pagina 7

2 2 Dagblad De Pers Dorette Corbey (lid Europarlement PvdA) Europa investeert in technologie. Voor economie en klimaat! Nieuws.. REUTERS Explosies in Albanië Uren durende explosies in een munitiedepot in het Albanese dorp Gerdec hebben in het weekend aan zeker negen mensen het leven gekost. Nog eens 243 mensen zijn gewond geraakt, onder wie veel kinderen. De explosies begonnen zaterdag, tijdens de vernietiging van overtollige munitie. Ze hielden veertien uur aan, tot in de vroege uren. Het reddingswerk kwam daardoor moeilijk op gang. Kwart misdrijven opgelost Van alle misdrijven in Nederland in 2006 is minder dan een kwart opgelost. Met een oplossingspercentage van 23 procent loopt de politie achter op de doelstelling van de regering: in 2002 legde het kabinet vast dat in 2010 eenderde van alle misdrijven moet worden opgelost. Iran: winst conservatieven De conservatieven in het Iraanse parlement hebben bij de verkiezingen zoals verwacht hun meerderheid behouden. De kiezer verwerpt het Westen, zo interpreteerde president Ahmadinejad de uitslag. De Europese Unie noemde de verkiezingen vrij noch eerlijk. Schiphol Proef met nieuwe vliegroutes Geruisloos groeien mag wel Meer vluchten en toch minder lawaai, daarvoor moeten de nieuwe vliegroutes van Schiphol zorgen. De bewoners merken er nog niet zoveel van. Peter Wierenga AMSTELVEEN Een idyllisch plekje, de Amsterdamseweg in Amstelveen, zeker als de zon schijnt. Alleen een metershoge stenen banpaal herinnert aan roeriger tijden. Terminus pro scriptions staat er op het monument uit 1625, ofwel Uijtertste palen der ballingen. Wie wat op zijn kerfstok had, mocht deze grens van Amsterdam niet overschrijden. Nu vliegt er af en toe een kraai over de vooroorlogse villa s, veel meer lijkt er niet te gebeuren. Maar opeens wordt de rust wreed verstoord, als een grotere vogel overraast, met het lichtblauwe logo van KLM. De Buitenveldertbaan ligt bij wijze van spreken om de hoek. Even wennen als je dit voor het eerst ondergaat. Ach, het valt reuze mee, zegt de chic geklede Hans Windt (63) over het lawaai. Hij kijkt even streng. Het zit vooral tússen de oren. Wist je dat 40 procent van alle klachten afkomstig is van maar twee personen? Niettemin zijn de vertrekroutes verlegd, van afgelopen donderdag tot 1 november. Dit is het resultaat van de Tafel van Alders, waar bewoners, de overheid en Schiphol onder leiding van oud-minister Hans Alders met elkaar spraken. Door dit akkoord, overgenomen door minister van Verkeer Camiel Eurlings (CDA), kan Schiphol groeien van naar vluchten per jaar. Tegelijk moet het tot minder overlast leiden in Castricum, Uitgeest, Diemen, Abcoude, Amsterdam. En in Amstelveen. Nee, daar wist ik niets van, reageert Windt. Heb er nog weinig van gemerkt, maar misschien kwam dat ook door de storm. Hij woont al zo n 15 jaar in de straat. Als ik een of twee keer per jaar wakker word van het lawaai, is het veel. En Schiphol zorgt voor een hoop werkgelegenheid, dat moeten we niet vergeten. De luchthaven meet continu de geluidseffecten. Toch blijft het een gevoelig onderwerp. Wij hebben er veel last van, ja, zegt een 50-jarige vrouw die in het Amsterdamse Bos haar twee honden uitlaat. Ik wist niet van deze proef, maar we hebben al heel vaak aan de bel getrokken. Soms vliegen ze zó laag over ons huis. Ze wil absoluut niet met haar naam in de krant. Ik heb geen zin in negatieve reacties. De rust wordt wreed verstoord, als een vogel overraast met het KLM-logo Een man die met twee halfjes bruin van de bakker komt, begrijpt wel waar de pijn zit. Er wonen hier veel oud-klm ers, legt Jochem Fluitsma (49) zelf niet werkzaam bij de luchtvaartmaatschappij uit. Hij vindt het geluid wel meevallen. Vroeger woonden we in Amsterdam boven de tram, je went gewoon aan het lawaai. En mijn zoontje vindt het uitzicht op al die vliegtuigen schitterend. Na even nadenken komt Fluitsma met een heel ander bezwaar. Soms, als het windstil is, kun je de kerosine goed ruiken. Dat houdt me wel bezig, omdat ik bang ben voor de gezondheid van mijn kinderen. Na Al Gore en alle ophef over de gevaren van fijnstof is luchtkwaliteit een groot thema. Inmiddels wil Amsterdam auto s van vóór 1992 uit de stad weren. Als straks ook oude vliegtuigen niet meer welkom zijn, wordt het tijd voor nieuwe banpalen. 1 Soms, als het windstil is, kun je de kerosine goed ruiken. ERNST SEABER Vandaag Het weer ziet er vandaag een stuk droger uit dan gisteren. In de vroege ochtend kan het in het uiterste zuiden van het lang nog eventjes licht regenen, in de rest van het land is het droog. Later neemt de kans op buien weer toe. Het is overwegend bewolkt en er is een kleine kans dat de zon nog even tevoorschijn komt. Het wordt ongeveer 6 graden. Morgen Het weerbeeld verandert morgen nauwelijks ten opzichte van vandaag. Er vallen enkele buien en tussendoor komt de zon tevoorschijn. Met een noordelijke stroming wordt koude lucht naar ons land gevoerd. Hierdoor wordt het niet veel warmer dan ongeveer 8 graden. De noordenwind is boven land matig van kracht. Aan de kust staat een vrij krachtige wind. Selectie werkzaamheden: Amsterdam (bus) Werkzaamheden CS. GVBlijnen 18, 21, 22, 32, 33, 34, 35, 42, 43, 48, 351, 352, 353, 354, 355, 356, 357, 358, 359, 361, 362 en 363. Halte Centr. Station vervalt. Heesch (bus) Wegwerkzaamheden aan de N603 Arrivalijnen 90, 152 en 157. Halten De Ploeg en Stationsplein vervallen. Enschede (bus) Wegwerkzaamheden. Lijnen 6, 60, 61 en 62. Halten Van Lochemstr, St. Jozefskerk, Rozenstr. en Oosterstr. vervallen. Groningen (bus) Wegwerkzaamheden. Arrivalijnen 9, 22, 73 en 76. Halte Bornholmstraat/Stockholmstraat richting CS vervallen. Apeldoorn (bus) Werkzaamheden. Lijnen 5, 10, 90s, 96, 102s en 104. Halte Oranjepark/Kerklaan alleen richting busstation NS vervallen. MEER OP: ONDERWEG? BEL ( 0,70 P/M) OF KIJK OP MOBIEL.9292OV.NL

3 Dagblad De Pers 3 Bod Air France-KLM Overname Alitalia hangt af van heel pakket eisen Redactie economie De kwakkelende Italiaanse luchtvaartmaatschappij Alitalia wordt voor 747 miljoen euro overgenomen door Air France-KLM. Dat maakte de combinatie dit weekeinde bekend. Met de overname komt voor Alitalia een einde aan lange onzekerheid. De regering van Prodi leurde al ruim een jaar met het probleembedrijf waarin het grootaandeelhouder was. Alitalia opereert al jaren diep in het rood en heeft te kampen met een schuld van ruim 1,2 miljard euro. Deze groeide de afgelopen tijd met een miljoen euro per dag. De overnameprijs ligt een stuk lager dan verwacht. Aan de overname zijn strikte voorwaarden verbonden. Zo wil Air France-KLM vastgelegd hebben dat ook de volgende Italiaanse regering, die op 13 en 14 april wordt gekozen, akkoord gaat. Geen overbodige eis: als gedoodverfde winnaar van de verkiezingen wordt geregeld de naam van Silvio Berlusconi genoemd. Die sprak zich onlangs uit tegen een overname van zijn nationale luchtvaartmaatschappij. Daarnaast moet er toestemming komen van de Italiaanse vakbonden. Niet eenvoudig: de nieuwe eigenaren hebben al aangekondigd dat de weg naar winst begint met het ontslag van Alitalia-werknemers. De Italianen kunnen een en ander inmiddels eigenlijk alleen maar accepteren, zij het knarsetandend. Het is voor Alitalia immers buigen of failliet gaan. Lees meer op pagina 10 Nieuws Salaris talent, verdien direct 15% meer! (Junior) Salarisadministrateur Je carrière vaart geven? Kies vandaag nog voor WR. De top voor (Junior) Salarisadministrateurs die verder willen komen in het bedrijfsleven. Vanaf dag 1 verdien je 15% meer. Rij je in een sportieve auto zonder eigen bijdrage. Leer je veel bij. En geniet je van een vast contract. Dus heb je minimaal 6 maanden ervaring? Bel gratis of meld je aan op wr.nl. Beveiliging Islamcritica dolblij met oproep van PvdA er Dijsselbloem Ayaan Hirsi Ali overweegt terugkeer naar Nederland Ayaan Hirsi Ali wil zich wel weer in Nederland vestigen als zij hier veilig kan wonen en haar internationale carrière kan doorzetten. Zij is zeer dankbaar voor de oproep die PvdA-Kamerlid Jeroen Dijsselbloem hiertoe zaterdag deed in deze krant. Kustaw Bessems Hirsi Ali, een van de ernstigst bedreigde personen ter wereld, heeft een conflict met de Nederlandse staat omdat die haar beveiliging niet wil bekostigen nu zij permanent in Washington DC woont. Een Kamermeerderheid, waaronder de PvdA van Dijsselbloem, ging daarmee akkoord. Hirsi Ali moet nu zelf fondsen werven om in leven te kunnen blijven, maar zegt niet genoeg geld te kunnen inzamelen voor een structurele oplossing. Dijsselbloem, integratiewoordvoerder voor zijn partij in de Tweede Kamer, riep Hirsi Ali er in De Pers op Zaterdag toe op om zich weer in Nederland te vestigen. Het kabinet heeft steeds gezegd dat Hirsi Ali hier wel wordt beschermd. Dijsselbloem vindt dat het kabinet het voor de islamcritica dan wel mogelijk moet maken om veel te reizen en zo de internationale loopbaan die zij heeft opgebouwd te vervolgen. Hirsi Ali, die werkt aan een boek over de islam en de Verlichting, noemt het voorstel van Dijsselbloem fantastisch. Haar huidige baan bij REUTERS het American Enterprise Institute vereist niet dat zij in de Verenigde Staten woont, zegt zij, dat mag ook Nederland zijn. Wel zijn er volgens het voormalig VVD-Kamerlid veel zaken die goed moeten worden geregeld. Mensen lijken vaak te zijn vergeten hoe ik in 2006 vertrok naar Amerika. Mijn buren hadden via de rechter voor elkaar gekregen dat ik uit mijn huis werd gezet. Ik was al meer dan twintig keer verkast. Er zou in Nederland dus een plek moeten worden gevonden waar ik echt kan blijven wonen. Ook zijn het ingewikkelde en kostbare operaties om mij vanuit Nederland veel te laten reizen. Als Jeroen Dijsselbloem serieus is, moet hij aan minister Hirsch Ballin van Justitie vragen of die de mogelijkheden wil onderzoeken. Op een andere cri de coeur van Dijsselbloem gaat Hirsi Ali niet in. Hij vroeg haar terug te keren in de PvdA, de partij die zij vijf jaar geleden verliet voor de VVD. Daargelaten dat mijn lidmaatschap een theoretische kwestie is sinds ik niet meer in de politiek zit, ben en blijf ik bij de VVD. Omdat die partij migranten als individuen benadert, de PvdA behandelt ze als collectief. Veel kopstukken in de PvdA waren het heimelijk altijd met mij eens over bijvoorbeeld de verbetering van de positie van moslimvrouwen. Maar zij stelden dat vervolgens niet goed aan de orde omdat zij in de grote steden steeds afhankelijker zijn van een allochtoon electoraat. Eigenlijk verliet ik de PvdA niet, de PvdA verliet mij. 1. Argus Opstand in Tibet. Van Dale geeft antwoord Mika Het woord bank kan onder andere zitbank en geldbank betekenen. Beide banken zijn homoniemen van elkaar. Ze zien er hetzelfde uit, maar betekenen iets anders. Homoniemen komen ook bij namen voor. Zo heb je Mika en Mika. De ene Mika is een Belgische zangeres, de andere Mika een Engelse zanger. De Belgische Mika heet eigenlijk Sophie Michalakoudis. Zij dagvaardde in oktober 2007 de organisatie van Vorst-Nationaal om te verhinderen dat er op 13 november 2007 een concert zou plaatsvinden van de Britse Mika, die al enkele grote hits heeft gehad: Relax, Big girls en Grace Kelly. De Belgische Mika stelde dat de artiestennaam haar eigendom is omdat zij hem als eerste liet registreren. Volgens haar bemoeilijkt de Britse Mika de ontwikkeling van haar zangcarrière. Het concert kon toch gewoon doorgaan, omdat de Brusselse handelsrechtbank besliste dat het proces van de Belgische Mika tegen de Britse Mika pas op 17 maart 2008 zou plaatsvinden. Vandaag dus, als er tenminste niet al een schikking is geweest, al lijkt die in dit geval niet zo gemakkelijk te zijn. De Britse Mika heet eigenlijk Michael Praktijkgids Synoniemen Holbrook Penniman. Hij is van Libanese komaf. Mika is dus niet zijn eigenlijke naam, maar het is wel van jongsaf aan zijn roepnaam. Voor hem is het dus niet alleen zijn artiestennaam maar ook zijn eigen naam. Hij vindt het echter niet erg als iemand anders zich ook zo noemt. De Belgische Mika gruwt echter van namenhomonymie. 1

4 4 Dagblad De Pers Jackie Onder redactie van Femmetje de Wind / Coördinatie Hilde Veeren Wat dragen we vandaag? Julie Hoyng, styliste Jackie: Bruiloften en verlovingsfeestjes zijn qua kledingkeuze altijd lastig: je mag in geen geval de bruid (in spé) overtreffen, maar je wil er natuurlijk zelf ook leuk bijlopen. Het feestelijke accent leg je met deze vrouwelijke pandjesjas en de hoge hakken, de bescheidenheid vind je in de kuitbroek en het shirtje. Veilig én feestelijk. Jas: prijs op aanvraag (Haruco-Vert); shirt: 299 euro (Lanvin via Azzuro Due); broek: 379 euro (Miu Miu via Azzuro Due); armbanden per stuk 8,90 euro (Accessorize); schoenen: 370 euro (Prada via Shoebaloo).. FEMMETJE DE WIND HOOFDREDACTEUR JACKIE Inside Tatijana Shoan Freelance journalist Leider m/v Dat iemand toevallig beroemd is, betekent niet dat iemand zijn menselijkheid is verloren. (aldus Iman, model en ambassadeur Keep A Child Alive in een interview met Jackie. Nu in de winkel voor 2,50) Beste Minister Rouvoet. U kent mij niet, ik ken u wel. U kijkt nors, maar u heeft volgens mij een eclatant gevoel voor humor. U heeft veel kinderen. En u wilt een aanbouw aan uw huis, maar ziet daar, onder druk van de Telegraaf-lezers toch maar vanaf. Ik bestier een vrouwenblad. Heb één kind en vind het best lastig de tent thuis en op het werk draaiende te houden zonder alle denkbeeldige schoteltjes op mijn designvloer te laten kletteren. U roept vrouwen op 2,1 kind te. Elle MacPherson I wanted so badly to study ballet, but it was really all about wearing the tutu. Sephora naar Nederland Londen, Parijs, New York: wie als volbloed make-upminnende Nederlandse een uurtje tijd over heeft tijdens een weekend break of werkbezoek rent vaak als eerste Sephora binnen. De grootste beautyketen van Frankrijk en de Verenigde Staten, opgericht in 1969 en tegenwoordig eigendom van Louis Vuitton Moët Hennessy (LVMH), is een speelparadijs voor iedereen met een zwak voor parfums, mascara s en crèmes. Vanaf juni kunnen deze internationale beautyuurtjes elders ingevuld worden, want dan opent Sephora eindelijk ook haar deuren in Nederland. Niet in een eigen pand, maar shop in een shop bij V&D. Het wat verstofte warenhuis is bezig met een intensieve restyling en is dus een prima plek om je onder te dompelen in het prettige concept van de winkel: alles uitproberen zonder dwingende verkoopdame in je rug. Bovendien sluit Sephora altijd exclusieve verkoopdeals met bijzondere merken, dus dan kom je ook nog met iets bijzonders thuis. Of de eerste officiële opening in Amstelveen of Utrecht wordt verricht, is nog niet bekend. 1 My life in L.A. Toen mijn actricevriendin Kate belde en zei: Zorg dat je over een half uur klaar staat; Quentin Tarantino leent mij zijn vliegtuig voor een tripje naar Vegas, liet ik alles uit mijn handen vallen en pakte een koffer. De bestemming was een verjaardagsfeestje voor de eigenaar van Bungalow 8, de New Yorkse hotspot en ik mocht mee als haar plus één. Kate kwam net uit een heftige scheiding, die geresulteerd had in het betalen van een torenhoge alimentatie aan haar ex-man en nu wilde ze vertroeteld worden (wat voor haar gelijk staat aan het consumeren van enor- maken. Wij hebben iets te bespreken. Vanmorgen dronk ik een kop koffie met Tex Gunning, ceo van Vedior. Ik heb Tex hoog, hij is een onalledaags leider met onuitputtelijke talenten waar ik mij graag aan laaf. We hadden het over de povere bezetting van vrouwen aan de top. Volgens Tex, omdat vrouwen een andere manier van leidinggeven hebben, een stijl die mannen niet herkennen, niet begrijpen en daarom niet als waardevol onderkennen. Mannen denken geregeld; leuke vrouw, intelligent ook, maar wat doet ze op de werkvloer? Herkent u dat? Mannen zijn vooral gericht op het bereiken van resultaten, op het geven Victoria Beckham I like a man who can be a real friend, has a good sense of humor, a good pair of shoes and a healthy gold card. Wat dragen de vips? De tijd dat je je als hond tevreden moest stellen met een afdakje in de achtertuin en kookafval in de voerbak, zijn definitief voorbij. Viervoeters zijn volwaardige familieleden geworden en low fat gourmetmaaltijden, hippe ligkussens en Swarowski-halsbanden vliegen over de toonbank. In Hollywood e.o. gaat beroemde hondenbezitters uiteraard nog een stapje verder. Manicures, sportklasjes en kapperbezoekjes zijn inmiddels vaste prik - voor de hond welteverstaan. Elke associatie met een hondenleven lijkt dus ver te zoeken, als je tenminste een ijdel aangelegd keffertje bent - en geen last hebt van hoogtevrees, want de nieuwe it bag komt Nederlandse vrouwen vertellen over hun leven in het buitenland me hoeveelheden drank en verdovende middelen). s Nachts om vier uur barstte de hotelclub uit zijn voegen en ik realiseerde me dat ik Kate al een tijdje kwijt was. Met haar laatste woorden: Let een beetje op me, ik ben naar de klote! in het achterhoofd, liet ik - zoals het een goede vriendin betaamt - mijn naar drank walmende gesprekspartner achter en ging op zoek. Ze was niet meer in de club, dus begon ik de rest van het hotel uit te kammen. Onderweg hoorde ik gekrijs: Wie is in godsnaam die vrouw in mijn badkuip!. Ha, ik had Kate gelokaliseerd. Sorry, mijn vriendin was BRUNOPRESS deze week niet uit de koker van Chanel of Hermès, maar heet de Puppy Purse. Propte vorig jaar nog iedereen haar dwergboxer of chiwawa in een Birkin bag, nu zijn er kekke tuigjes met handvaten. Hang je hond erin, gooi m over je schouder (voorzichtig!) en je hebt een echte, nog levende bonttas. Of dit nou echt prettig is voor je huisdier is zeer twijfelachtig, maar Sharon Osborne, Susan Sarandon en Paris Hilton zijn er in ieder geval gek mee. En hun honden? Als ze echt een beetje misselijk worden van dat gebungel, kunnen ze altijd zindelijkheidskorsakov veinzen.:. 1 haar sleutels kwijt en wilde graag in bad, suste ik de woedende vrouw en ik sleurde Kate mee naar onze kamer. Daar kleedde ze zich doodleuk om en vertrok naar een feestje in het penthouse, waar de aanwezige A-listers geroutineerd drugs in hun systeem snoven. Kate kon twee dagen niet slapen. Toen we weer in L.A. aankwamen, stond haar assistente ons op te wachten met koffie, flesjes water en twee pakketjes. Ik opende er een en realiseerde me dat ik mijn eerste échte Hollywoodfeestje had meegemaakt: een Colon Health Treatment; een klysma. 1 van orders en het opvoeren van druk. Mannen werken het liefst tachtig uur per week, want daaraan kun je zien dat ze écht betrokken zijn. Vrouwen zijn van nature gericht op relatiemanagement, op het creëren van draagvlak en op het bouwen van capaciteit binnen de organisatie. Daar oefenen ze al eeuwen op, het aansturen van een gezin is immers het runnen van een bedrijf op microniveau. De vrouwmet-kind werkt 32 uur en rijdt vaak al om half zes weg van kantoor, de crèche wacht. Daar scoor je niet hoog mee in de strijd om de topposities. Het bedrijfsleven in Nederland, dat volgens Tex gedomineerd wordt door masculien leiderschap, staat voor een belangrijke uitdaging; vrouwelijke kwaliteiten moeten worden ontwikkeld en gekoesterd, pas dan kunnen vrouwen doorstromen naar de top. Nu dacht ik als volgt; als we toch meer moeten gaan baren kunnen we misschien ook meteen een nieuwe wet aannemen, die het mannen verplicht de eerste drie maanden thuis te blijven bij de baby. Het is de eenvoudigste manier om mannen te leren wat vrouwelijk leiderschap behelst. En het kost niets. Misschien wil ik dan ook nog wel een tweede kind. Wat denkt u ervan? Ps: werkt uw vrouw eigenlijk? 1. Gehoord op de piste Wat help is in het Frans? Iets met haute Haute couture?

5 Binnenland Vreemdeling in Den Haag Dagblad De Pers 5 Amsterdamse wethouder Buyne stapt op Ze liet een lesbrief maken waarin Amsterdamse scholieren werden gewaarschuwd voor populistische politici die bepaalde bevolkingsgroepen zwartmaken. Ze ontkende. dat ze dat had gedaan, om even later toch schuld te bekennen. Gisteren was het afgelopen: de Amsterdamse wethouder Hennah Buyne (PvdA) stapt op. 1 FOTO:NOVUM Prostaatkanker Screening kan levens redden Test alle 55-plussers De levens van duizenden mannen per jaar kunnen worden gered als prostaatkanker sneller wordt opgespoord. Toch wil KWF Kankerbestrijding niet dat alle mannen boven de vijftig regelmatig een test ondergaan. Ana Karadarevic Jaarlijks krijgen in Nederland zo n tienduizend mannen te horen dat ze prostaatkanker hebben. Ongeveer drieduizend overlijden eraan. Peter Mulders, oncologisch uroloog aan het UMC St Radboud in Nijmegen, pleit ervoor alle mannen boven de vijftig wanneer het risico op prostaatkanker groter wordt de zogeheten PSA-test aan te bieden. Zoals vrouwen tussen de 50 en 75 jaar om de twee jaar opgeroepen worden voor een onderzoek naar borstkanker. Het voordeel van de PSA-test is dat prostaatkanker bij meer mannen in een vroeg stadium wordt ontdekt, zegt Mulders. Mannen gaan te laat naar de dokter, omdat zij pas klachten krijgen als de ziekte al is uitgezaaid. Hoe sneller het wordt ontdekt, des te groter is de kans op genezing. Prostaatkanker is goed te behandelen, door operaties of bestralingen. Maar de bijwerkingen zijn vervelend: veel mannen houden er een erectiestoornis of incontinentieproblemen aan over. Toch wil iedereen met kanker behandeld worden, volgens Paul Kil, voorzitter van de vereniging van urologen (NVU). Dat is niet vanzelfsprekend: in de helft van de gevallen is prostaatkanker namelijk niet levensbedreigend. KWF Kankerbestrijding is om die reden geen voorstander van regelmatig onderzoek. Mulders denkt dat de bezwaren tegen screening te ondervangen zijn door mensen vooraf goed voor te lichten. Mensen hebben er recht op om te weten of ze kanker hebben of niet, zeker omdat prostaatkanker kan worden genezen als het in een vroeg stadium wordt ontdekt. De urologenvereniging bepaalt haar standpunt pas over twee jaar. SER voorspelt verdrievoudiging in vijftien jaar STEEDS MEER JONGEREN MET GEHANDICAPTENUITKERING Het aantal jongeren met een uitkering voor jonggehandicapten loopt binnen 10 tot 15 jaar op tot een half miljoen. Dat heeft Hans Kamps, lid van de Sociaal-Economische Raad (SER), gezegd in het tv-programma NOVA. Nu doen jongeren een beroep op de Wajong-uitkering. Volgens Kamps kosten de uitkeringen op dit moment twee miljard euro per jaar. Hij verwacht dat dit bedrag over 10 tot 15 jaar is gestegen tot vier à vijf miljard. We schrijven 35 jongeren per dag af, dan heb je het ongeveer over jongeren per jaar. Wajongers hoeven niet te werken en krijgen tot de leeftijd van 65 jaar een uitkering van 75 procent van het minimumloon. SER-lid Kamps stelt dat de helft van deze jongeren best kan werken. Maar werkgevers kennen de regels niet en weten ook niet welke instantie ze moeten bellen als ze een Wajonger willen aannemen. Trucker rijdt 25 jaar zonder rijbewijs Een chauffeur van een trekker met oplegger heeft tegenover de politie verklaard al vijfentwintig jaar zonder rijbewijs te rijden. Hij deed de bekentenis nadat hij een lantaarnpaal omver had gereden. Dan verschijnen de resultaten van een Europees onderzoek onder 0 mannen tussen de 55 en 67 jaar. Een deel daarvan wordt gescreend op prostaatkanker, een ander deel niet. Uit het onderzoek moet blijken of screenen zin heeft. 1 SPECTACULAIR CRUISE-NIEUWS! KRAS is als eerste getipt dat een Engelse touroperator wegens omstandigheden deze Rusland-cruise moest annuleren. En omdat de hutten al deels zijn betaald, hebben wij deze met groots voordeel kunnen overnemen! Hierdoor bieden we u deze 10-daagse riviercruise van St.Petersburg naar Moskou al aan vanaf slechts 1029! En dit is inclusief de vliegreis, luchthavenbelasting, transfers, alle overnachtingen en maaltijden aan boord! Uw cruisevoordeel loopt op tot ruim 350, want een dergelijke cruise kost al gauw 1390 Let op: voor deze prijzen verwachten we een enorme stormloop en de boekingen zullen strikt op volgorde van binnenkomst worden behandeld! Reageer dus snel! MS FEDIN / MS SIMONOV / MS TSCHITSCHERIN Tijdens de cruise verblijft u afhankelijk van de vertrekdatum aan boord van het MS Fedin***, MS Simonov*** of het MS Tschitscherin***. Deze schepen zijn gelijkwaardig qua faciliteiten. Ze beschikken over een receptie, restaurant, bar/lounge met dansvloer en een winkeltje. Uw nette 2-persoonshut is voorzien van eigen badkamer en toilet. RUSLAND-CRUISE Inclusief vliegreis! Peter Middendorp is schrijver/journalist en doet voor De Pers dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag. W Ayaan e hebben al een half leven van beproevingen achter de rug als Ayaan Hirsi Ali op pagina 376 van haar autobiografie Mijn vrijheid het volgende noteert: Eind februari vond ik in Den Haag eindelijk een permanente woning. Het was een klein stenen huis aan een hofje recht achter de Israëlische ambassade, aan de andere kant van het Binnenhof, waar het parlement vergadert. Er zijn grotere momenten van opluchting in de literatuur te vinden. Er zijn ook schrijvers die handiger omgaan met de taal. Van Nabokov mag het niet alleen slechte lezers leven mee en herkennen zich in verhalen, zegt hij maar ik leefde met haar mee, met de vernederingen, de omzwervingen, de vlucht en, uiteindelijk, het asielzoekerscentrum, de universiteit. Dit duurde tot zij een mening kreeg. Dat viel op: wij, het gemene volk, hoorden op hetzelfde moment van die meningen als zijzelf. Het ging gelijk op. Er zat geen tijd tussen, geen bedenktijd. Het moment dat zij zich hardop realiseerde dat de islam geen moderne godsdienst is, was er een camera op haar gericht; ik geloof eentje van Rondom Tien. Mijn vrijheid is een waargebeurde woensdagavondfilm waarin de hoofdpersoon na de catharsis een hoekig college over de wereld gaat geven. Vrijheid van meningsuiting is een groot goed, de meest hardvochtige gebruikers vergeten wel eens dat er ook een vraagkant aanzit, dat er ook mensen naar moeten luisteren. Hirsi Ali stond aanvankelijk zelf ook van haar opvattingen te kijken. Later kon ze niet meer terug, wij wel, en daar ging ze. Zo mooi en glanzend als Alleen slechte lezers leven mee en herkennen zich in verhalen, zegt hij vroeger is ze ook al niet meer. Ik heb een tijdlang met het boek rondgelopen. Letterlijk, figuurlijk. Ik heb in het hofje achter de Israëlische ambassade gestaan. Het was een steeg. Ik zag slordige muren, de achterzijde van een restaurant, vuilnis, een raam met vitrages en een vetplant in de vensterbank; misschien, dacht ik, heeft ze daar wel gewoond. In de weken die volgden, flakkerde af en toe de vraag op wat ik met het boek aanmoest, met Ayaan, ik wist het niet. Ik vroeg het de man die schreef dat Ayaan misschien terugkomt naar Nederland en hij zei dat ik in de verkeerde steeg gekeken had. 1 Moskou Met MEGA KORTING van St. Petersburg naar Moskou! 10-daagse riviercruise St. Petersburg Moskou 1029 vanaf o.b.v. 2 personen VAARPROGRAMMA OVER DE WOLGA & NEWA Dag 1: vliegreis naar St. Petersburg. Vervolgens transfer naar het schip. Dag 2 3: St. Petersburg met o.a. de Hermitage en Tsaar-Peter huisje. Dag 4-5: via het Ladogameer naar prachtig Mandrogi en eiland Kizhi. Dag 6-7: op naar Goritsy en Uglich met de Verrijzeniskathedraal. Dag 8-9: hoogtepunt is Moskou met het Rode Plein en het Kremlin. Dag 10: na ontscheping in Moskou volgt de transfer naar de luchthaven voor de vliegreis naar Amsterdam. Voor slechts 179 boekt u een prachtig excursiepakket bij langs alle highlights van Rusland. INCLUSIEF: vliegreis Amsterdam St.Petersburg, Moskou Amsterdam, vlieg- en luchthavenbelastingen, transfers, verblijf op comfortabel schip in 2-persoonshut, ontbijt en lunch en diner aan boord. Augustus September Augustus Uitgebreide reisbeschrijving/reservering, zie BOEK ONLINE of bel cpm PE

6 6 Binnenland Onderwijs Leraren kijken meer naar sociale afkomst dan naar individuele kwaliteiten Vooroordelen vergroten taalachterstand Door hun eigen vooroordeel over de sociale afkomst van een kind en de betrokkenheid van ouders, vergroten leerkrachten taalachterstand bij jonge kinderen. Maaike Boersma Ongeveer een kwart van de kinderen die voor het eerst naar groep 1 gaan, heeft een taalachterstand, stelt Judith Stoep, die vrijdag promoveerde aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Die achterstand op jonge leeftijd is nadelig voor hun latere leesvaardigheid. De grootste taalachterstand komt voor onder allochtone kinderen. Kinderen die niet eerst op de peuterspeelzaal hebben gezeten zijn nog maar heel weinig in contact gekomen met de Nederlandse taal, legt Stoep uit. Behalve de allochtone kinderen hebben ook autochtone kinderen met lager opgeleide ouders een grotere kans op taalachterstand. Mogelijk is er thuis een minder rijk taalaanbod dan bij hoogopgeleide ouders. Het vooroordeel van een docent kan verstrekkende gevolgen hebben. ERNST SEABER Extra aandacht Jonge kinderen met een taalachterstand hebben veel baat bij extra aandacht. Dat kan door al voor zij in groep 3 leren lezen en schrijven de taalvaardigheid te stimuleren. En juist daar wringt de schoen. Want in hun beoordeling laten docenten zich leiden door vooroordelen. Er wordt niet gekeken naar het individuele taalniveau van het kind, maar naar de sociale afkomst. Over kinderen uit de allochtone groep bestaat een homogeen oordeel. Leerkrachten denken dat allochtone ouders hun kinderen niet ondersteunen en niet betrokken zijn. Van kinderen met laagopgeleide autochtone ouders hebben de leerkrachten volgens Stoep ook geen hoge verwachtingen. Betrokkenheid van allochtone ouders bij de school van hun kind laat volgens Stoep soms inderdaad te wensen over, maar ze voelen zich wel heel erg verantwoordelijk voor het succes van hun kind. Ook in allochtone gezinnen worden kinderen al op jonge leeftijd, nog voor zij leren lezen en schrijven, in contact gebracht met geschreven taal. In islamitische gezinnen speelt de Koran, het geschreven woord, een belangrijke rol. Daar komen kinderen op hele jonge leeftijd mee in aanraking. Ook worden er in allochtone gezinnen kranten gelezen. Het is een misvatting dat allochtone kinderen thuis minder kansen hebben om zich te ontwikkelen op het gebied van lezen en taal. Stoep vindt de vooroordelen van de leerkrachten behoorlijk ernstig. Voor het aanbod van lezen en schrijven in de kleutergroepen zijn de kinderen afhankelijk van de inschatting van de leerkracht. Als die op basis van een vooroordeel denkt: ach, de ouders zijn er nu niet mee bezig, laten we maar beginnen met lezen in groep 3, dan krijgt het kind niet de nodige stimulering. Kinderen met een taalachterstand met hoogopgeleide ouders krijgen die wel omdat leerkrachten denken in die ouders goede gesprekspartners te hebben. Gevolgen Het vooroordeel van de docenten kan verstrekkende gevolgen hebben. Als een kind geen extra ondersteuning krijgt om de achterstand in te halen, blijft het kind ook in de latere klassen moeite houden met begrijpend lezen. In groep 3 doen de allochtone kinderen het met technisch lezen even goed als ieder ander. Maar met het begrijpend lezen en de woordenschat blijven ze achter. Die achterstand werkt door. Aan het einde van de basisschool krijgen de kinderen, die vanwege hun achterblijvende taal- en leesvaardigheid moeite hebben met de lesstof, een lager opleidingsadvies. En als er door de leerkracht lagere verwachtingen en doelen zijn gesteld, gaan kinderen zich daar ook naar gedragen. 1 Het pretseizoen is geopend

7 Protest Kritiek nu open en bloot China haalt de schouders op, het voelt zich sterk Vervolg van pagina 1 Hoewel de mars al na twee dagen door de Indiase regering de kop in werd gedrukt, en Tsundue sindsdien monddood in een Indiase gevangenis zit, kreeg de activist wel gelijk. Al dagenlang beheersen juist de Tibetanen in Tibet zelf het nieuws. Massaal protesteerden monniken en nonnen in kloosters in het hele land, massaal gingen ze de straat op, massaal werden ze neergeslagen door de Chinese militie en massaal doken de internationale media op de kwestie. Wat overkomt als een volledig uit de hand gelopen ongeorganiseerde chaos, is dus misschien wel de best geregisseerde Tibetaanse propaganda-actie van de afgelopen jaren. De Chinezen weten voorlopig van geen wijken. Sterker nog: waar zij voorheen alles deden om onrust in Tibet met de mantel der stilte te bedekken, zeggen ze nu open en bloot 250 km Kloosters Spoorlijn waar het op staat. Kritiek uit de Verenigde Staten of de EU? China haalt de schouders op, het voelt zich sterk. We kunnen niet anders dan een volksoorlog voeren om het separatisme te verslaan, en om de kwaadaardige acties van deze vijandelijke groepen aan het licht te brengen en te veroordelen, aldus een regeringsfunctionaris gisteren in Peking. Dat zijn grote woorden, die passen op het podium waarop de strijd zich afspeelt. En de Tibetanen doen mee. De Dalai Lama beschuldigt China van culturele genocide en eist een onafhankelijk internationaal onderzoek naar de strafexpeditie in de Tibetaanse hoofdstad Lhasa. De Olympische Zomerspelen beginnen 8 augustus. Nog vierenhalve maand dus heeft China om zich aan de hele wereld te presenteren, en Tibet om de schaduwzijden te benadrukken. 1 C H I N A Buitenland China Tachtig doden in Lhasa Protesten Tibet laaien op De Tibetaanse protesten in Lhasa hebben naar verluidt tachtig levens gekost. Het geweld verplaatst zich naar de Chinese provincie Sichuan. Redactie buitenland De Dalai Lama, die de Tibetaanse regering in ballingschap leidt, wil dat er een internationaal onderzoek komt naar het Chinese optreden tegen demonstranten. Volgens hem wordt er in Tibet culturele genocide gepleegd, al dan niet met opzet. De Tibetanen meldden gisteren dat er sinds vrijdag, toen het Chinese leger begon te schieten op demonstranten, zeker tachtig doden en 72 gewonden zijn gevallen in de hoofdstad Lhasa. Het is echter zeer moeilijk te achterhalen wat er precies gaande is in Tibet. China heeft het gebied onder controle en buitenlanders hebben een vergunning nodig om Tibet binnen te komen. Journalisten worden vrijwel niet toegelaten en kunnen er al helemaal niet vrij werken. Boeddhistische monniken trokken de afgelopen dagen vanuit kloosters rond Lhasa naar de stad om te protesteren tegen het Chinese gezag De Tibetaanse vlag wappert. WFA en de Olympische Zomerspelen die China dit jaar organiseert. Ook nietgeestelijke Tibetanen sloten zich bij hen aan, wat leidde tot de grootste protestactie in Tibet sinds Volgens het Tibetaanse Centrum voor Mensenrechten en Democratie zijn de protesten inmiddels overgeslagen naar de aan Tibet grenzende Chinese provincie Sichuan. De politie zou daar zeker zeven Tibetanen hebben doodgeschoten. China heeft gisteren de toegang tot de internetsite YouTube geblokkeerd. Daarop waren filmpjes verschenen over de protesten in Tibet. Het gebeurt vaker dat de Chinese overheid websites blokkeert, maar YouTube was tot nu toe vrij toegankelijk. De opnamen zijn nieuwsuitzendingen over de gebeurtenissen in Lhasa, fotocompilaties en beelden van demonstraties tegen het Chinese optreden in Tibet in andere landen. Ook in Nederland was er protest. Ongeveer 450 mensen togen gisteren naar de Chinese ambassade in Den Haag. Een demonstrant wist over een hek te klimmen. Hij haalde de Chinese vlag naar beneden en hees de Tibetaanse vlag. 1 Getuigenis Verslagenheid in Dharamsala Tibetanen in India voelen zich volslagen machteloos Dagblad De Pers 7 Dharamsala New Delhi NEPAL Tibetaans verzet TIBET Drepung INDIA Sera Lhasa BHUTAN Ganden THAILAND De Pers/GRAPHIC NEWS Zachtjes vechten voor je land De Dalai Lama staat er niet om bekend dat hij snel harde woorden gebruikt. Over de omstreden spoorlijn naar Lasha (zie kaart) zei hij slechts: Het gaat niet om de spoorlijn, maar om hoe die wordt gebruikt. 1 Terwijl de Tibetanen in Tibet van zich laten horen, proberen hun landgenoten buiten de grenzen te helpen waar het kan. Femke van Wiggen /DHARAMSALA De straten zijn leeg en de winkels zijn dicht, al dagenlang. Iedereen in Dharamsala, het Tibetaanse ballingsoord in Noord-India, ziet er verslagen uit, zegt Jampa (28). En dat zal de komende dagen niet veranderen. We willen meehelpen, maar we voelen ons volslagen machteloos. Al bijna 24 uur is Jampa in touw, geslapen heeft hij maar even, in het kantoortje van de International Campaign for Tibet waar hij werkt. Hetzelfde geldt voor Karma (30). Vanmiddag liepen ze nog met andere Tibetanen in ballingschap naar het 15 kilometer zuidelijker gelegen Kangra. Tegelijkertijd trokken parlementsleden van de Tibetaanse regering in ballingschap naar de ambassade in de Indiase hoofdstad Delhi. Jampa en Karma verzamelen informatie over protesten in Tibet om die dan door te spelen naar de media. Karma: We hoorden net dat bij een protest bij het klooster in Amdo waarschijnlijk alleen al 43 doden zijn. Jampa: We horen de hele tijd verschillende geluiden. Dat is zwaar. Toen de protesten vorige week begonnen, was Jampa hoopvol. Maar nu is de elf jaar geleden gevluchte Tibetaan de wanhoop nabij. Al enkele dagen heeft hij niets van zijn familie gehoord. Ik durf niet te bellen. Telefoontjes worden zeker gecheckt door de Chinese inlichtingen. Ook Karma maakt zich zorgen. Hij heeft nog drie zussen in de hoofdstad Lhasa wonen, dat hij in 1997 ontvluchtte. Karma vreest vooral voor zijn zus van 40, die actief is voor de Tibetaanse zaak. Ik heb niets meer gehoord van haar. Het ergste is de dreiging, die alleen maar groeit: vandaag loopt de deadline van de Chinese regering af, iets wat waarschijnlijk tot meer spanningen leidt. Jampa: Het enige wat zeker is, is dat er de komende dagen alleen maar meer doden vallen. Ik doe mijn best optimistisch te zijn, maar als dit allemaal achter de rug is, zullen de Chinezen pas echt gaan straffen. Ook Karma is daar van overtuigd: Mensen in Tibet zijn niet meer bang om te sterven. Ik ben heel trots op mijn volk. Zelfs als mijn familie dit niet overleeft. 1. AP WAT HEEFT TIBET TE BIEDEN? Heel wat. Het immense plateau herbergt liefst 126 verschillende delfstoffen, waaronder enorme hoeveelheden uranium, chroom, ijzer, magnesium, goud, zilver, zink, olie en gas. De Chinese regering maakte onlangs, na jarenlang onderzoek, bekend dat de reserves in Tibet 128 miljard dollar bedragen. Het gaat onder meer om een miljard ton ijzererts en veertig miljoen ton lood en koper. Als de cijfers kloppen, zou het China s reserves aan lood, koper en zink in één klap verdubbelen. WAAROM IS DAT ZO BELANG- RIJK VOOR CHINA? De Chinese economie draait op volle toeren en heeft alle brandstof nodig. Minister Bert Koenders China moet streng worden aangesproken op de gebeurtenissen in Tibet, vindt minister Koenders van Ontwikkelingssamenwerking. De mensenrechten moeten serieus genomen worden. die zij kan krijgen. China heeft er bovendien als nieuwe supermacht alle belang bij niet afhankelijk te zijn van anderen. Het zal zijn eigen bodemschatten met hand en tand verdedigen. Dalai Lama De Spelen moeten doorgaan. China kan zo tonen dat het vrijheid hoog acht. WAAROM IS DAT ZO ERG VOOR TIBET? De Tibetanen profiteren nauwelijks mee van de enorme rijkdommen. De Chinezen ontginnen het land en voeren alles zo snel mogelijk af. Bovendien wordt vrijwel al het werk gedaan door geïmporteerde Chinezen. Over het algemeen mag de lokale bevolking zich niet eens vertonen in de mijnbouwgebieden. Daar komt bij dat de mijnbouw grote schade aanricht aan de fragiele ecostructuur van het Tibetaanse plateau. De aarde wordt geplunderd, er worden wegen, spoorwegen en leidingen aangelegd, en de vervuiling die achterblijft na het winnen van bijvoorbeeld uranium is enorm. Ook wordt gefluisterd dat China het gebied gebruikt als stortplaats voor zijn kernafval. WAAROM HEBBEN TIBETANEN ZELF NOOIT IETS MET DIE RIJKDOM GEDAAN? Ze hadden grootschalige ontginning niet nodig. Er lag voor eigen gebruik.. genoeg aan de oppervlakte. De mensen gebruikten de delfstoffen vooral om er religieuze objecten en gebruiksvoorwerpen van te maken. Goud, zilver en koper werden gebruikt voor de versiering van kloosters. Ook was er een levendige handel met India, Nepal, China en andere buurlanden. Los daarvan geloven de Tibetanen dat de winning van delfstoffen de aarde verzwakt en daardoor de toorn van de goden opwekt. Dit zou hun samenleving niet ten goede komen. Een meer pragmatische reden is dat ze lange tijd geen zin hadden in de hoge belastingen die de overheid ongetwijfeld zou opleggen.. Jacques Rogge (IOC) Een boycot van de Spelen lost niets op, zegt IOC-voorzitter Jacques Rogge. Wel veroordeelt het IOC het geweld en kondigt Rogge aan met Peking te gaan praten over de mensenrechten.

8

9 Arbeidsmarkt Sociale stelsel niet berekend op zoveel eigen bazen Het onzekere leven van de zelfstandige Maria Hofmans: Het grote verschil is dat ik nu mijn werk kan doen zoals ik denk dat het goed is. TACO VAN DER EB Steeds meer Nederlanders beginnen voor zichzelf. En dat is niet altijd even gemakkelijk. Petra van Alten Ruim 12 procent van alle betaalde werkers in Nederland is zelfstandig ondernemer. En dit aantal van circa 1 miljoen zelfstandigen stijgt alleen maar. Ze verdienen gemiddeld minder dan werknemers. De wens om flexibel te zijn, zelf je tijd in te delen en je werk te doen op een wijze die jou het beste ligt, is voor velen belangrijker dan veel geld verdienen. Loek Hermans, voorzitter van de werkgeversclub MKB Nederland, illustreert dit in de brief over zelfstandigen die staatssecretaris Frank Heemskerk naar de Tweede Kamer stuurde aan de hand van twee voorbeelden van pas afgestudeerde hbo ers. De ene wordt werknemer. Hij krijgt een salaris van euro, bouwt pensioen op, krijgt vaak een leaseauto en een mobieltje, kan een hypotheek krijgen en heeft 36 vakantiedagen. De hbo er die ondernemer wordt, heeft euro startkapitaal nodig dat bijna geen bank hem wil geven, werkt 80 uur in de week, bouwt niet vanzelf pensioen op, kan geen hypotheek krijgen en als hij personeel heeft dat ziek wordt, moet hij dit twee jaar doorbetalen. Na vijf jaar treffen de twee elkaar en wat denk je dat ze tegen elkaar zeggen? Ik krijg nu klanten die echt voor mij kiezen, voor mijn manier van werken De zelfstandige zal klagen voor de vorm, want dat is ondernemers eigen. Maar hij zal vooral enthousiast zijn over zijn projecten, de mogelijkheden die hij ziet, de interessante mensen die hij heeft ontmoet. Zelfstandigen werken vaak vanuit huis en zijn vooral actief in de bouw (klusjesbedrijven en gespecialiseerde bouwvakkers) en zakelijke dienstverlening, zoals ICT ers en consulenten. Ook in de thuiszorg, gezondheidszorg (therapeuten), vervoer en media zijn er veel zelfstandigen. Ze hebben vaak geen personeel. Staatssecretaris Heemskerk is blij met ze. Zelfstandigen leveren een belangrijke bijdrage aan de groei, werkgelegenheid en innovatiekracht van Nederland. Tegelijkertijd waarschuwt hij dat als het aantal zelfstandigen te groot wordt, dit ten koste kan gaan van het draagvlak onder de verzorgingsstaat. Dan zijn er immers minder mensen (werkgevers en werknemers) die solidair de collectieve voorzieningen (WW, bijstand, arbeidsongeschiktheid) betalen. Roel Masselink van het Platform Zelfstandige Ondernemers vindt dit een beetje tweeslachtig. Het kabinet zegt dat er meer ondernemers moeten komen, maar dat het er ook weer niet te veel mogen worden. Als daardoor het sociale stelsel in het gedrang zou komen, vind ik dat je moet kijken of dat stelsel nog wel geschikt is voor deze tijd. Het sociale vangnet is in het midden van de vorige eeuw ontwikkeld. Toen paste het Nederland ook heel goed omdat we toen eigenlijk maar twee smaken hadden: Economie je was werknemer of je was werkgever. Dat is nu niet meer zo. Het kabinet moet juist regelingen als zorgverzekering, levensloop en pensioen voor iedereen gelijktrekken, vindt Masselink. Want die hebben niets te maken met de wijze waarop je inkomen verdient. Het wordt hoog tijd dat er echt geluisterd wordt naar zelfstandigen. Ook zelfstandigen betalen een bijdrage aan de Kamer van Koophandel, waaruit onder meer de Sociaal Economische Raad wordt betaald. Alleen zijn ze daarin niet vertegenwoordigd, hun stem wordt niet gehoord. Ondanks de nadelen is zelfstandigheid voor velen ook een bevrijding. Zo begon parttime onderneemster Maria Hofmans pas na haar 50e voor zichzelf. Ik begon in 1976 als beroepskeuzeadviseur op het arbeidsbureau, zegt ze. Ruim twintig jaar heb ik in de arbeidsvoorziening gewerkt. Dat is een wereld van verschil met nu. Werken gaf vroeger veel meer duidelijkheid, het verschafte mensen een identiteit. Als je vader schoenmaker was, werd jij dat ook en dat bleef je tot je 65e. Mensen kwamen op het arbeidsbureau omdat ze een baan nodig hadden om een boterham te verdienen. Ze wilden zekerheid en het liefst een beetje aanzien, dat was genoeg. De wereld van beroep en werk is tegenwoordig constant in beweging. Als je vandaag voor een beroep leert, bestaat dat over enkele jaren misschien niet meer of heeft het een andere functie gekregen. Mensen moeten alert blijven, zich voortdurend afvragen of ze het nog leuk vinden wat ze doen, of hun werk niet steeds meer wordt uitgekleed, uitbesteed. Moet ik geen actie ondernemen? Dat gold op zeker moment dus ook voor Hofmans zelf. Ik liep vast, zat niet meer lekker in mijn vel. Ik ben toen een opleiding creatieve loopbaanplanning gaan doen, dat plaatste het allemaal in een wat breder perspectief. Je loopbaan moet ook invulling geven aan wie je bent, wat je wilt en kunt met je leven. In 2004 waagde ze de grote stap en begon Maria Hofmans loopbaanbegeleiding, haar eigen praktijk. Het grote verschil is dat ik nu mijn werk kan doen zoals ik denk dat het goed is en dat ik zelf mijn tijd kan indelen. Nu zijn de directe consequenties en de waardering voor mij. De lijnen zijn zoveel korter: wat wil jij en wat kan ik daarin voor jou betekenen? Ik krijg nu klanten die echt voor mij kiezen, voor mijn manier van werken. Toch is het ook niet altijd makkelijk: Ik heb altijd wel wat projecten lopen, maar er zijn ook momenten waarop ik denk: nu moeten er toch echt weer nieuwe mensen bijkomen. Die onzekerheid, die stress hoort er bij als je zelfstandige bent. 1 Verzameling Exclusieve wijnen onder de hamer Redactie economie Het kostte Cheryl Womack twintig jaar om een verzekeringsbedrijf op te bouwen met een waarde van meer dan honderd miljoen dollar. Daarnaast verzamelde de zeer succesvolle Amerikaanse zakenvrouw ook wijn, met als resultaat een kelder van bijna tienduizend zeer exclusieve flessen. Omdat die een beetje vol raakte, besloot ze de helft van haar verzameling ter veiling aan te bieden. Afgelopen weekend was het zover en konden liefhebbers bij veilinghuis Sotheby s in New York bieden op een deel van haar veelgezochte en zeldzame wijnen. De verwachte opbrengst ligt ergens rond de drie miljoen dollar. In de veilingcatalogus stonden flessen beschreven. Daaronder 34 volle dozen Mouton Rothschild van 1986 tot 2002 en één doos Pétrus uit 1990 waarvan de waarde werd geschat op 30 tot dollar. Het gaat mij nooit lukken om ze allemaal op te drinken, luidde Womacks commentaar. Neem nou die elf dozen Veuve Cliquot Champagne uit 1990, daar kom ik in mijn leven nooit meer aan toe en dit is de juiste manier om er ook nog iemand anders van te laten genieten. 1 Dagblad De Pers 9. Vier redenen om te beleggen in De VS MARK LEENARDS Is het onlogisch om te beleggen in een land met een gapend begrotingstekort, instortende huizenmarkt, zwakke valuta en een beroerd politiek imago? Misschien wel, maar toch doen vrijwel alle financiële instellingen het. Ook u belegt waarschijnlijk in de Verenigde Staten. En daar is niets mis mee. Spreiding De grootste economie van de wereld heeft haar greep op de wereld immers nog lang niet verloren. Aandelen uit de Dow Jones en S&P 500 index zijn alom vertegenwoordigd in mixfondsen, beleggingshypotheken en verzekeringsproducten. Belegt u uitsluitend in Nederlandse aandelen, dan dient u zich te realiseren dat de meeste Hollandse bedrijven sterk afhankelijk zijn van de VS, via de omzet of eigen beleggingen. Uit risico-oogpunt is een belegging in Amerika helemaal zo gek niet. Vanuit de economische theorie dienen beleggingen gespreid te worden om het risico te verlagen. Zelfs met de hoge correlatie tussen aandelen van verschillende werelddelen levert een Amerikaanse belegging spreiding op. Patriottisme Bovendien beheren Amerikaanse beleggers nog altijd het grootste vermogen van alle landen wereldwijd en dat vermogen wordt voor een belangrijk deel binnen de eigen grenzen belegd. De liefde voor het vaderland van de Yanks zorgde in januari bijvoorbeeld voor een veel grotere daling van de Europese beurzen ten opzichte van de Amerikaanse. Aandelen buiten de VS werden massaal gedumpt door Amerikanen, terwijl aandelen van eigen bodem mondjesmaat werden verkocht. Hetzelfde gebeurde in alle belangrijke crises sinds eind jaren tachtig. Dat de kredietcrisis vrijwel alleen te danken is aan the States, lijkt daarbij onbelangrijk. Keuze In combinatie met de jarenlange bovengemiddelde economische groei sindsdien blijven de beurzen in de VS leading. De totale beurswaarde van bedrijven op de Chinese en Franse beurzen bedraagt circa 1 biljoen euro. Dat steekt schril af tegen de circa 14 biljoen aan waarde die alleen al op de New York Stock Exchange genoteerd staat. Inclusief de technologiebeurs Nasdaq en de American Stock Exchange (AMEX) vertegenwoordigen de VS zelfs de helft van de wereldwijde marktkapitalisatie. Natuurlijk vallen daar veel buitenlandse bedrijven onder met een notering in de VS. Het feit dat bijna alle giganten uit het bedrijfsleven in Europa en Azië graag genoteerd staan in New York geeft al aan hoe groot de invloed van het land is. Die invloed vertaalt zich in een enorme keuze voor beleggers. Van de circa bedrijven die ik volg, staat een derde genoteerd in de VS en dat zijn de best vergelijkbare aandelen. Dollar Hét grote risico van een belegging in de VS is de dollar. De Amerikaanse munt zakte in korte tijd weg van 80 eurocent tot 65 eurocent (per dollar). Voor beleggers hoeft dat niet rampzalig te zijn: dollarbewegingen kunnen op verschillende manieren afgedekt worden. Volgens analisten is de dollar bovendien nu ondergewaardeerd en zal de munt op lange termijn weer herstellen. 1

10 10 Economie Overname Bod Air France-KLM van 747 miljoen euro Vleugellam Alitalia verkocht Air France-KLM neemt Alitalia over. Op voorwaarde dat de Italianen voor het einde van deze maand aan een hele lijst met eisen voldoen. Redactie economie Het bestuur van de vleugellamme Italiaanse luchtvaartmaatschappij Alitalia vergaderde zaterdag zestien uur lang. In de vroege uurtjes van zondagochtend waren de Italianen er eindelijk uit: het overnamebod van Air France-KLM is aangenomen. De Frans-Nederlandse luchtvaartgroep biedt voor 160 aandelen Alitalia één aandeel Air France-KLM, wat neerkomt op een wat magere waardering van 0,10 euro per aandeel, oftewel 138 miljoen euro. Daarnaast telt Air France-KLM 608 miljoen euro neer voor de obligaties van Alitalia. De waarde van het totale bod bedraagt dus 747 miljoen euro en is ongeveer gelijk aan de waarde Beurs Beurs vandaag Goede vooruitzichten voor infrastructuur Infrarood beleggen die het bedrijf afgelopen vrijdag bij het sluiten van de beurs had. Met een dagelijks verlies van een miljoen en een totale schuld van 1,2 miljard euro viel er voor Alitalia maar weinig te onderhandelen. Het zijn dan ook vooral de overnemers die nogal wat noten op hun zang hebben. Zo werd meteen duidelijk gemaakt dat Air France-KLM zijn bod alleen gestand doet als de Italiaanse regering, grootaandeelhouder met 49,9 procent van de aandelen, de overname goedkeurt. Daarnaast moeten ook de lastige Italiaanse vakbonden het bod steunen. Ook wil Air France-KLM de garantie dat er niet gerommeld wordt met de start- en landingstijden van Alitalia en dat de privileges op het vliegveld van Rome ongewijzigd blijven. Toch kregen de Italianen niet alleen maar slecht nieuws te horen. Zo zal Air France-KLM maar liefst 1 miljard euro in Alitalia investeren in onder meer een herstructurering en een vervanging van de luchtvloot vanaf Ook mag de ruim zestig jaar oude bedrijfsnaam Alitalia blijven bestaan. Sterker nog, Air France-KLM zou zelfs overwegen de naam Alitalia toe te voegen aan zijn bedrijfsnaam. In de raad van bestuur van Air France-KLM komt een speciale stoel voor een nieuwe Alitalia -bestuurder. Verder zegt Air-France-KLM toe aan het bedrijf in de eerste drie jaar geen uitverkoop van bedrijfsonderdelen te houden. In het aankondigingsbericht, dat overigens in eerste instantie alleen beschikbaar was in het Frans, stelt Air France-KLM te verwachten dat zijn nieuwe bedrijfsonderdeel al vanaf 2009 bijdraagt aan de operationele winst. Om de zware verliezen weg te werken worden bij Alitalia meteen man ontslagen. Tot slot is er aan de lange lijst met eisen een strenge deadline: voor 31 maart moeten de Italianen aan alle gestelde voorwaarden hebben vol- REUTERS Bij de overname verliezen medewerkers van Alitalia hun baan. Beleggers met een lange adem zoeken de trends voor de komende jaren. Infrastructuur is zo n trend waarvan je bijna zeker weet dat die komt en lang blijft. Boskalis gaat voor vele tientallen miljoenen aan de slag aan de Pacific-monding van het Panamakanaal. Arcadis gaat New Orleans wapenen tegen een volgende orkaan. Het zijn geen nieuwtjes, maar het verklaart wel waarom de jaarcijfers van Nederlandse beursgenoteerde bedrijven uit de infrastructuursector zo goed zijn. Belangrijker nog: de bedrijven zijn optimistisch over de vooruitzichten voor De winsten in de sector namen in 2007 met 20% tot 40% toe en niets lijkt een verdere groei in de weg te staan. Omdat achterstallig onderhoud van dijken en bruggen in de VS, de verbreding van kanalen en uitbreiding van havens de komende decennia onvermijdelijk is, hoort infrastructuur nadrukkelijk op de menukaart van beleggers te staan. En dan is er nog de aanpak van het wegennet vanwege de files en het wassende water (dijkversteviging, Tulpeiland). Stevige pijler Meer nog dan in West-Europa en Noord-Amerika is de bulk aan opkomende landen een stevige pijler onder de sector aan het worden. Noord- Afrika, Midden-Oosten, India, China. Overal wordt gebouwd. Maar infrastructuur omvat niet alleen gebouwen, wegen en havens, maar ook de telecominfrastructuur en de financiële infrastructuur. Of energienetwerken. Groeimarkten In Afrika worden, met Chinees geld, havens gebouwd voor transport van grondstoffen naar China. Maar die grondstoffen moeten ook van de mijnen naar de havens worden vervoerd. Cement en asfalt nemen de plaats in van zand en zijn groeimarkten. Wegenbouw is daar een van de grootste pijlers onder de economische groei. In Zuid-Amerika en Oost- Europa staat de financiële infrastructuur nog in de kinderschoenen. Die economische groei kan echter alleen voortgaan als er een volwassen financieel systeem ontstaat. Hoewel het theoretische plaatje goed klinkt, blijkt de praktijk recent flink weerbarstiger. De Nederlandse infrastructuuraandelen halveerden bijna, maar wereldwijd doet de sector gewoon mee met de dalingen door de kredietcrisis. Het beleggingsfonds Asia Infrastructure van Invesco verloor dit jaar al 28%, mede omdat het in dollars noteert. Maar ook de tracker (onbeheerd fonds dat een sectorindex volgt) i- Shares FTSE/Macquarie Global Infrastructure staat dit jaar al 13% lager, ondanks een notering in euro s. Met de winstgevendheid en vooruitzichten van bedrijven in de sector is niks mis. Hoewel de dollargevoeligheid van veel bedrijven wel lastig is, natuurlijk. Toch lijkt de sector een erg goede toekomst tegemoet te gaan en lijkt het credo voor beleggers vooral: kopen op de dips. En dan wegleggen en een paar jaar niet meer naar omkijken. Waar een kredietcrisis al niet goed voor is Goud voor zilver De goudprijs is weliswaar voor het eerst door de magische dollargrens (per ounce) gebroken, maar de andere edelmetalen stelen op de beursvloer de show. Tip: berg uw tafelzilver goed op, want de prijs van dat metaal steeg in 2008 maar liefst 39%. Goud won 18%, palladium 37% en platina 36%. 1 Het Panel STELLING: EINDE IN ZICHT VAN DE KREDIETCRISIS? Het einde van de kredietcrisis is volgens Standard & Poor s in zicht. Opgelucht adem halen en aandelen kopen? Of nog steeds alle ballen op goud en grondstoffen? WAT VINDT U? GEEF UW MENING OP Storm op komst CEES SMIT (DIRECTEUR TODAYS BEHEER) Leuk geprobeerd natuurlijk van die jongens van S&P, maar daar trappen we niet zomaar in. Helaas bewees Bear Stearns vrijdag dat het verhaal nog een heel vet staartje krijgt. Nee, met een put zit je goed op dit moment. Het is nog niet voorbij, er is nog storm op komst. 1 Grondstoffen én aandelen LÉON CORNELISSEN (IRIS RESEARCH) Aandelen kun je nu beter bijkopen, de markt prijst een diepe Amerikaanse recessie in en/of het wegsmelten van het financiële systeem. Beide zijn niet aan de orde. Wel nemen inflatierisico s toe door Helicopter Bens strooibeleid en blijven China en India zich snel ontwikkelen. Dus blijft een gespreid belang in grondstoffen aantrekkelijk. 1.. Hoog dramagehalte JACQUES POTUIJT (COMMENTATOR VEB EN IEX) Aan elke financiële crisis komt een eind en we hebben S&P niet nodig om ons daarop te wijzen. Het is een bizarre eigenschap van beleggers om te dramatiseren en elke crisis te beschouwen als de ultieme van waar geen herstel mogelijk is. In feite biedt elke crisis een uitgelezen moment om in de markt te stappen. 1

11 Muziek Bandleden ontmoeten hun tijgertjes in Ouwehands Dierenpark Earth, Wind en Fire zijn laat Earth, Wind & Fire ontmoet Earth, Wind en Fire in Ouwehands Dierenpark. Maar niet te persoonlijk graag, dat zou wel het einde van de 36-jarige funkband kunnen worden. Dagblad De Pers Cultuur 11 Job de Wit RHENEN Hoe verzeilt Earth, Wind & Fire, van hits als Fantasy en Boogie Wonderland in Ouwehands Dierenpark? Het blijkt dat eigenaar Marcel Boekhoorn, hij houdt er ook een dagblad op na, groot fan is van de groep. Vandaag zien de bandleden de naar hen genoemde tijgertjes voor het eerst. Earth, Wind & Fire, de naam zegt het al, is een band die verbondenheid met spiritualiteit en Moeder Natuur benadrukt. Hoe rijmt Bailey dat met het idee van een park waar dieren opgesloten zitten? Volgens mij verrichten mensen hier veel research, en doen ze er alles voor zodat dieren gezond en op hun gemak zijn. Zanger Philip Bailey draagt zilverkleurige cowboylaarzen. Bassist Verdine White is in zwart leer gestoken en gitarist Ralph Johnson loopt op glimmende zwarte schoenen. Het is de bedoeling dat Earth, Wind en Fire (de tijgers) zouden worden gevoerd door Earth, Wind & Fire (de band) maar met mooie schoenen gaat de band het terrein van de Siberische tijgers niet op. De theoretische kans dat de kooien niet echt op slot zitten, is ook een reden om aan de andere kant van het hek te blijven. Bailey, White en Johnson fantaseren over een incident à la Siegfried & Roy dat het einde van de band zou kunnen betekenen. Earth, Wind & Fireoprichter Maurice White zou dan alleen achterblijven. Hij toert al twaalf jaar niet meer mee en is er dus later op de avond niet bij als de groep in het Cabaret Jeugdvoorstellingen zijn hit Comedians richten zich vaker op kinderen Stand-up comedy en cabaret voor kinderen is een grote hit in Amsterdam. De tweede voorstelling in het Comedy Theater raakte moeiteloos uitverkocht.. Alexander Nijeboer Sara Kroos geldt met haar 26 jaren en vierde solo Bries als een van de grootste cabarettalenten. Haar vorige programma Zoetgevooisd bezorgde haar de Neerlands hoop, de VSCD-cabaretprijs voor de cabaretier die zich het opvallendst ontwikkelt. Was Kroos daarin rauw, bijtend en bij vlagen functioneel grof, in Bries kiest ze een Van links naar rechts: Marcel Boekhoorn, Verdine White, Ralph Johnson en Philip Bailey met hun tijgers. RECENSIE CABARET SARA KROOS IS STATUS VAN TALENT VER VOORBIJ andere koers. In een prachtige, persoonlijke conference hekelt ze de behoefte alles in het leven in de hand te hebben. Dit keer is de manier waarop ze taboedoorbrekend wil zijn subtiel: vol liefde vertelt ze over het moederschap, maar haar kind is ook een belangrijke bron van spot. Kroos vernieuwt en overtreft zichzelf. Ze is de status van talent al ver voorbij. Gaan. Gelredome optreedt. Daar spelen ze alle hits, maar Earth, Wind & Fire is ook een band die nog steeds nieuw materiaal componeert. Bailey: We zijn altijd aan het werk. Momenteel werken we aan een aantal projecten. Hopelijk zien we volgend jaar een nieuw album verschijnen. Pien Ankerman. Alexander Nijeboer Voor de kassa van het Amsterdamse Comedy Theater staan enkele tientallen ouders en kinderen te wachten op een kaartje. De maandelijkse voorstelling met cabaret en stand-up acts voor kinderen is uitverkocht. Het is een daverend succes, zegt organisator Frans Ruhl enthousiast. We zitten voller dan vol. Binnen rennen kinderen door de zaal en bestellen ouders met slaapogen hun cappuccino s. De stemming is uitgelaten als master of ceremony (MC) Pien Ankerman het woord neemt. Wie is er drie?, vraagt ze, en wie vier, vijf? Ikke! klinkt het uit tientallen keeltjes. De stemming zit erin voor de Band, een kwintet gespecialiseerd in popmuziek voor kleuters, opent met een daverende act. Jongens en meisjes aan de kant, want daar komt een olifant. Alle kinderen stampen. Comedian Adam Fields, net als Ankerman een van de vaste bespelers van het Comedy Theater, doet een clownsact met goocheltrucs en een jongleeract. Daarna mogen de durfals onder de jongelingen op het podium een mop vertellen. Zes kinderen kennen geen enkele schroom en krijgen de lachers op hun hand. Dan. Alexander Nijeboer Een kunstenaar moet liegen dat hij barst, zegt Jeroen van Merwijk in zijn veertiende solo Graag meneer Van Merwijk. Zolang hij maar zijn eigen waarheid liegt. Zelden was Van Merwijk zo uitgesproken. Hij haalt de gesel over cabaret en publiek. Cabaret is van oorsprong tegenwind, maar tegenwoordig vooral amusement. Dat En daar komen ze dan eindelijk aangerend. Althans, Earth en Wind. Wind grijpt een stuk ribben, Earth een konijnenkarkas. Fire heeft haar naam niet mee, ze is de schuchterste. Met schone schoenen wandelen de echte Earth, Wind & Fire kalmpjes naar de giraffes. volgt een bruisende muzikale finale. Na afloop is Pien Ankerman opgelucht. Ik ben voor dit soort optredens extra gespannen want ik heb zelf geen kinderen, zegt ze. Cabaretvoorstellingen voor kinderen zijn nieuw. Een handvol cabaretiersspeelt al wel voor middelbare scholieren, maar de categorie vier tot acht jaar werd nog niet bediend. Fields begon ooit als jongleur en maker van straattheater. Voor hem was optreden voor kinderen een terugkeer naar zijn roots. De verschillen met volwassen zijn niet zo heel groot, zegt hij. Als kinder-comedian moet je alleen oppassen dat je niet te subtiel bent. Kinderen moet je voor je winnen door ze gelijk te laten meedoen, meeklappen of meezingen, zegt Ankerman. Als je hun hart eenmaal hebt gewonnen, dan zijn ze onbevangen en ben je na afloop een beetje familie van ze geworden. RECENSIE CABARET VAN MERWIJK ZET GEESTIGE EN SPANNENDE SOLO NEER verwijt is niet nieuw, maar wel trefzeker verwoord. Hij legt geestig de vinger op de zere plek van het onderwijs en schetst de uitwassen van de welvaart: Een vrouw met onderkin en overbeet/een brok eerste wereldleed. De parel is voor het laatst: zonder vals sentiment bezingt hij hoe iedere gestorven dierbare onderdeel wordt van je persoonlijke geweten. Kippenvel. Marktwerking in de Zorg 26 maart 2008 Wat de gevolgen zijn van een vraaggestuurde zorgmarkt, komt uitgebreid aan bod tijdens dit jaarcongres. 14e Jaarcongres De markt voor energie uit afval en biomassa 26 & 27 maart 2008 Energie uit afval en biomassa is booming. Er liggen grote kansen, ook voor u! 17e jaarcongres What s going on in Retailing?! 9 april 2008 Hét ontmoetingspunt voor honderden beslissers van fabrikanten en retailers! 3e Nationale Conferentie Gebiedsontwikkeling 10 april 2008 Waar staan we nu? En wat moet er gebeuren? U hoort alles over de meest actuele thema s, interessante praktijkvoorbeelden en nieuwe projecten. ncgebiedsontwikkeling Nationaal Congres Inburgering 22 & 23 mei 2008 Hoor alles over de inburgeringsprogramma s, invulling gemeentelijke regie en de innovatietrajecten van het ministerie. Toekomst van Betalingsverkeer 29 mei 2008 SEPA Live! U hoort visies, ervaringen en inzichten van experts. Senioren op de Woningmarkt 11 juni 2008 Over vergrijzing, veranderende leefstijlen en nieuwe woonwensen! Nieuwe Mozart Een Britse muziekwetenschapper zegt een olieverfportret van Mozart te hebben ontdekt. Vermoedelijk is het portret gemaakt door Joseph Hickel, een schilder aan het keizerlijke hof van Oostenrijk... Prijzig Coldplay Het Summer Sonic Festival in Japan heeft ruim 1,5 miljoen euro neergeteld om de Britse band Coldplay te boeken.

12 SAP Functional Consultants (m/v)

13 Perspectief Dagblad De Pers 13 VANDAAG: DUURZAAMHEID & ZINGEVING Vleesloos daten Genoeg van dates die tijdens een romantische etentje zonder blikken of blozen een biefstuk naar binnen werken? Via vegadates.nl is vast een gelijkgestemde vegetariër te vinden. Vegetariërs zijn toch anders, spiritueler. Jaar geen nieuws De Delftse kunstenares Lisette van Dommelen negeert een jaar lang alle media. Dat is conceptuele kunst, en het bevalt goed. Een leven zonder televisie komt haar gesprekken ten goede, constateert ze na ruim twee maanden. En bovendien: je leert weer wat echt nietsdoen is PLUISPRODUCTIES.NL Oproep aan geniale ingenieurs Deze eeuw staan we voor veertien uitdagingen. Welke prioriteiten stellen we en hoe gaan we ermee verder? up14

14 14 Perspectief Prioriteiten Hoe de praktische ingenieurs ons deze eeuw moeten helpen doorkomen Veertien uitdagingen aan Onheilsprofeten voorspellen onze ondergang; politici praten langs elkaar heen. Als we deze eeuw redelijk willen doorstaan, moeten we kijken naar de ingenieurs die praktische oplossingen kunnen aandragen. Marcel Hulspas De Amerikaanse National Academy of Engineering (NAE), een organisatie uitsluitend voor topingenieurs die slechts leden telt (waaronder twee Nederlanders), heeft onlangs achttien vooraanstaande denkers bij elkaar geroepen om de vraag te beantwoorden welke uitdagingen van deze eeuw het eerst moeten worden aangepakt. Het team staat onder leiding van NAE-voorzitter (en ex-directeur van het Massachusetts Institute for Technology) Charles Vest, en bestaat verder uit onder andere William Perry (minister van Defensie onder Bill Clinton), de geneticus Craig Venter, de beroemde futuroloog Ray Kurzweil en Google-oprichter Larry Page. Tezamen presenteerden ze onlangs veertien Grootse uitdagingen voor de eenentwintigste eeuw, voor de ingenieurs van nu en straks. Uitdagend maar oplosbaar. En dat laatste liefst zo snel mogelijk. De eenentwintigste eeuw is immers al begonnen. Op naar zonne-energie! We moeten af van de fossiele brandstoffen. De voorraden raken een keer op, en de CO 2 die bij verbranding ontstaat, bedreigt ons klimaat. Over honderd jaar, liefst veel sneller, moet de wereldenergievoorziening volledig duurzaam zijn. En dat betekent vooral: gebruik maken van de overvloedige energie die de zon levert. Dat kan volgens Kurzweil heel snel. De energieopbrengst is voornamelijk een technologisch probleem, en in dat geval moet zonne-energie dezelfde groeicijfers kunnen ontwikkelen als de ICT-sector de afgelopen decennia: een verdubbeling van de capaciteit elke twee jaar. Als we dat halen en volhouden, aldus Kurzweil, kan zonne-energie al over twintig jaar onze totale energiebehoefte dekken. Voorwaarde is wel dat we ook een reuzensprong maken op het gebied van energie-opslag: van elektriciteit in accu s en batterijen, of in de vorm van waterstofgas, gemaakt met behulp van zonne-energie. Verstop het broeikasgas Zolang we gebruik moeten maken van fossiele brandstoffen, produceren we het broeikasgas CO 2. De beste manier om dat weg te werken, is in de grond stoppen. De technische problemen zijn in wezen simpel; het komt nu aan op innovatie van bedrijven en centrales en de mondiale organisatie van de opslag ondergronds. Steden schreeuwen om nieuwe wegen, metrosystemen en schone wijken Verbeter de steden! De wereldbevolking trekt naar de stad. Nu al wonen er meer mensen in steden dan op het platteland. Gevolg: veel wereldsteden groeien ongecontroleerd, zonder enige planning, en worden zo vies, crimineel en levensgevaarlijk. Ingenieurs moeten zo snel mogelijk grootschalig planologisch ingrijpen: steden schreeuwen om nieuwe wegen, metrosystemen, en schone wijken met goedkope huizen. Het gaat om het welzijn van miljoenen. Bouw een brein! Neurologen zijn al diep doorgedrongen in de geheimen van het menselijk brein. Het moet mogelijk zijn om de werking van het brein van de grond af te doorzien en zo te leren hoe we waarnemen, denken en voelen. Dankzij dat inzicht kunnen we straks niet alleen belangrijke kwalen als Alzheimer, depressie en schizofrenie aanpakken, we zullen ook in staat zijn om computers te maken uitgerust met kunstmatige intelligentie. Voorkom terrorisme! Ook al voeren de VS momenteel een war on terror, het NAE-panel vreest dat dit probleem nog lang met ons zal zijn. Mede dankzij intelligente computers moet het mogelijk zijn om potentiële terroristen in een zeer vroeg stadium te detecteren en hun activiteiten te volgen, zonder dat het noodzakelijk is om miljoenen mensen in de gaten te houden en zo hun vrijheden aan te tasten. Democratiseer medische kennis! Veel medische kennis ligt opgeslagen in de computersystemen van ziekenhuizen en laboratoria in het Westen, en is onbereikbaar voor artsen en onderzoekers in ontwikkelingslanden. De NAE roept daarom op tot het digitaliseren en openleggen van onze medische kennis voor iedereen op aarde. Kernfusie! Het inwendige van de zon nabootsen in een energiecentrale. Volgens de deskundigen kan het nog heel lang duren voordat het zo ver is, maar onze eigen, zelfgemaakte zonne-energie is de ultieme droom van het kernfusieonderzoek. Vooral mee doorgaan, vindt het NAE-panel. Meer virtual reality! Virtual Reality is nu al onmisbaar op vele terreinen, vooral bij hooggespecialiseerde training (piloten, personeel dat verantwoordelijk is voor kerncentrales e.d.), in de medische sector en de communicatie. Daarnaast wordt VR steeds vaker ingezet voor het ontwerpen van auto s, vliegtuigen en complexe industriële installaties. VR draagt bij aan hogere standaarden en minder ongelukken. Verantwoordelijke wethouder opgestapt SPOOKDORP GANZEDIJK WORDT TOCH MAAR NIET GESLOOPT De provincie Groningen heeft haar excuses aangeboden aan de inwoners van het bedreigde dorp Ganzedijk. De provincie heeft, net als de gemeente Reiderland en woningcorporatie Acantus, spijt van de onrust die over de toekomst van het dorp is ontstaan. Vorige maand maakte wethouder Ruud Hietbrink (PvdA) bekend dat alle 57 woningen in het dorp tegen de vlakte moeten. Ganzedijk moest verdwijnen omdat te veel huizen leeg Olifantenzeik voor activisten Circusartiesten zijn in Hoogeveen slaags geraakt met dierenactivisten. Hierbij maakten de artiesten gebruik van olifantenurine zouden staan en er sociale problemen zouden zijn. Die berichten leidden tot veel protesten, zowel van bewoners als van de Provinciale Staten. Gedeputeerde van de provincie Marc Calon (PvdA) heeft inmiddels een gesprek gehad met het Comité Ganzedijk moet blijven. Toen is afgesproken dat de inwoners tijd krijgen om een alternatief plan voor de toekomst van het dorp maken. Wethouder Hietbrink is opgestapt. Schoon drinkwater! Tekort aan schoon drinkwater is wereldwijd gezondheidsrisico nummer een. Dit probleem kan snel worden aangepakt, niet alleen door de bouw van ontziltingsinstallaties die zeewater omzetten in zoet water, ook door de invoering van zuinige irrigatietechnieken en het ontwikkelen van goedkope methoden om water te zuiveren voor gebruik op het platteland en in krottenwijken.. Nog meer olifantenzeik De artiesten vuurden de urine met een waterpistool af op de activisten, die protesteerden tegen dierenleed. De show ging gewoon door.

15 Perspectief 15 doeners Bescherm het internet! PLUISPRODUCTIES.NL Persoonlijke medicijnen! Nieuwe medicijnen worden nu nog getest op grote groepen patiënten, en worden effectief genoemd als ze gemiddeld een gunstig effect hebben. Maar voor menigeen is dat niet het geval. Dankzij het Human Genome Project leren we steeds meer over de individuele verschillen in die respons op geneesmiddelen en moet het straks mogelijk zijn iemand een geneesmiddel voor te schrijven dat afgestemd is op zijn persoonlijke genetische eigenschappen. Bescherm het internet! De afgelopen decennia zijn we steeds afhankelijker geworden van computers en internet. Dat zal alleen maar toenemen. Internet is nu nog veel te gevoelig voor kabelbreuken, virussen en aanvallen door kwaadwilligen. Een uitdaging voor ICT-ingenieurs. Het onderwijs moet wereldwijd worden gemoderniseerd Weg met stikstof! Dankzij de industrie en de landouw bevatten de lucht en het water te veel stikstofverbindingen. Ze maken water ondrinkbaar, vervuilen de lucht, verstoren flora en fauna, en versterken het broeikaseffect. Ingenieurs moeten goede vervangers of alternatieve technologieën ontwikkelen. Wetenschappelijk onderwijs! In grote delen van de wereld is het onderwijs in honderd jaar tijd nauwelijks veranderd. Leerlingen komen niets te weten over wetenschap en technologie, en talent blijft onopgemerkt. Ingenieurs, wetenschappers en onderwijskundigen moeten zich wereldwijd inzetten voor de modernisering van het onderwijs. Hierbij kan het internet een grote spelen. Ontdek de kosmos! Wetenschap en technologie staan niet los van elkaar, vooral als het gaat om vragen als hoe de kosmos is ontstaan. Om antwoorden op fundamentele vragen te vinden, zijn steeds verfijndere instrumenten nodig. De National Academy of Engineering nodigt iedereen uit om aan te geven welk van deze doelen de hoogste prioriteit verdient, en hoe we verder kunnen gaan. 1 Kijk op engineeringchallenges.org. Vegadates Overschot aan mannen Vleesloos daten spaart de dieren en de romantiek Doodmoe van dates die tijdens het eerste romantische etentje zonder blikken of blozen een biefstuk naar binnen werken? Via datingsite vegadates.nl vindt u een vegetarische soulmate die wèl bij u past. Maaike Boersma Al meer dan tweeduizend mensen schreven zich in op de gespecialiseerde datingsite vegadates.nl. En niet zonder succes. Na twee eerdere dates via deze site ontmoette ik in september 2006 Remco, en een half jaar later zijn we getrouwd, zegt Alina (39). Ik was eerst ingeschreven op gewone datingsites, maar daar ging het alleen maar over uiterlijk, geld en opleiding. Daar heb ik geen interesse in. Dat maakt mij niet uit. Toen een vriendin haar wees op vegadates, schreef ze zich in. Ik was toen eigenlijk niet vegetarisch. Toch zocht ze bewust een vegetarische partner. Vegetariërs zijn toch anders, spiritueler, ze hebben meer kennis van de gang van zaken in de wereld, vindt Alina. Vaak hebben ze ook creatieve beroepen, waar ze zichzelf in kunnen zijn. Het gaat hen om de inhoud van het leven en gelukkig zijn. Alex Blanker richtte de site drie jaar geleden op omdat hij merkte dat er onder vegetariërs en veganisten behoefte was aan een site waar zij in contact konden komen met gelijkgestemden. Eerst hadden we een relatiebemiddelingsbureau voor vegetariërs en veganisten. Dat is later uitgegroeid tot deze datingsite. Er is echt behoefte om in contact te komen met gelijkgestemden, mensen met dezelfde denkwijze. De gemiddelde vegetariër is volgens Blanker niet anders dan u en ik, behalve dat ze het vlees links laten liggen in de supermarkt. In het normale leven is er niet veel verschil. Een niet-vegetarische partner kan wat praktische problemen met zich mee brengen. Een vegetariër is een grote dierenliefhebber. Ga dan maar eens samen naar een feestje waar een grote barbecue met veel vlees aan de gang is, daar kun je dan wat minder gecharmeerd van zijn. Ook de schoonfamilie is een lastig punt. Want wat ga je zo n vleesloze schoonzoon of -dochter voorzetten? Blanker: Ik heb wel eens een vriendin gehad tegen wie de moeder, toen ik daar Met een veganist als partner zit een eitje op zondagochtend er niet in. kwam, zei: jij gaat toch niet ook zo gek lopen doen hè? Alina at tijdens haar eerste date met veganist Remco toch gewoon een kippensoep. Ik ben wel veganist geworden, maar later werden we allebei boeddhist en die geloven niet dat je veganist kunt zijn. Het boeddhisme gaat ervan uit dat je bij alles wat je doet wel beesten doodmaakt. Als je groente uit de grond trekt of tijdens het transport van producten. We eten nu soms gewoon vlees, maar bidden dan wel voor het lijden van het dier. Van de tweeduizend leden van vegadates is 16 procent veganist, 60 procent vegetarisch en de overige leden bijna-vegetarisch. De meerderheid is man, dus we zijn nog op zoek naar meer vrouwen, lacht Blanker. Die vinden het toch allemaal wat enger. Ook willen ze vaak geen foto toevoegen. Daarom gaat Blanker binnenkort een fotograaf inschakelen om professionele foto s van de leden te laten maken. Je moet jezelf toch verkopen op zo n site. 1 DILEMMA MODDERIGE MIDDENWEG Natasja van den Berg, co-auteur van Praktisch Idealisme en hoofdredacteur van JuistNu.nl De dilemma s liggen hier op straat; de allerkleinste handeling levert existentiële vragen op. Zo begon de dag met de vraag hoeveel we onze chauffeur gingen betalen voor een ritje van drie uur naar de kust. De prijs hiervoor is onderhandelbaar, zoals alles hier, maar om tot een eerlijke prijs te komen, hadden we een aantal aanwijzingen. Zo is het gemiddelde inkomen in Kameroen ongeveer CFA per maand, iets minder dan vijftig euro. Een hotelkamer in een driesterrenhotel kost dertig euro en een liter benzine ongeveer een euro. Met andere woorden: goederen kosten hier veel geld, terwijl diensten en arbeid relatief goedkoop zijn. Kan beter andersom zijn, denk je dan. Hoewel: zulke prijsverhoudingen zijn een natte droom voor milieupartijen in Europa. Benzine en vervuilende producten moeten relatief duur zijn ten opzichte van de veel milieuvriendelijkere diensten. De chauffeur vroeg honderd euro. Na aftrek van de kosten (onderhoud en afschrijving van de auto, benzine, overnachting en eten onderweg) houdt dat in dat hij twee modale Kameroense maandsalarissen vroeg voor anderhalve dag werk. Door dit veel te hoge bedrag te betalen, bevestigen we dat deze jongen beter taxichauffeur kan zijn dan naar de universiteit gaan. Leraren en doktoren verdienen namelijk minder goed, dan deze Major. Bovendien is zijn vraagprijs racistisch: hij vraagt witten per definitie meer dan zwarten. Aan de andere kant: naar Europese maatstaven is honderd euro voor zo n rit nog altijd goedkoop en voor ons niet echt een probleem. Ten slotte is het toerisme in Kameroen sinds een paar weken helemaal ingestort omdat er rellen waren. Een openbaar vervoersstaking vanwege de verhoging van de benzineprijzen liep op gewelddadige rellen uit. Het is dus best mogelijk dat ons ritje de enige rit van deze maand wordt voor Major. Na veel wikken en wegen hebben we besloten dat we met deze transactie de markt voor leraren en doktoren echt niet verpesten en we deze jongen een goede maand gunnen. Een paar uur later moesten we weer onderhandelen. Omdat onze bagage niet was aangekomen, gingen we op zoek naar kleding. De markt van tweedehands kleding uit Europa is in heel Afrika gigantisch en op de markten waar deze kleding wordt verkocht, komen bijna nooit toeristen. Het gerucht dat wij blanken op de markt waren, ging dan ook als een lopend vuurtje rond. Voor een lullig zoveelstehands T-shirtje vroeg de verkoper twintig euro. Dat ging ons echt te ver, dus hebben we het onderhandelspel gespeeld en deze man slechts vier euro betaald. Was dat nu verstandig, of hadden we deze man ook een goede maand moeten gunnen? Ik weet het niet. Benieuwd wat mijn coauteur Sophie, die hier nu bijna een jaar woont, met dit soort dilemma s doet. Ik zie haar vanmiddag. 1 MICHIEL VIJSELAAR

16 16 Perspectief Kanker Hoe lang heb ik nog? Computer kan afloop voorspellen Dokter, hoe lang heb ik nog? KNOarts Rob Baatenburg de Jong kan het exact voorspellen. Maar de bedenker van de methode vraagt zich af of hij kankerpatiënten alle hoop op een goede afloop wil ontnemen. Ana Karadarevic ROTTERDAM Hoe lang heb ik nog is een vraag die patiënten met kanker vroeger of later stellen. KNO-arts Rob Baatenburg de Jong aan het Erasmus MC vroeg zich af of artsen de levensverwachting van mensen met kanker goed kunnen voorspellen, en besloot dit te onderzoeken voor zijn promotie aan de Erasmus Universiteit. Nee, luidde het antwoord. Artsen zijn niet zo goed in voorspellen. Ze zitten er vaak naast, maanden of soms jaren zelfs. Artsen baseren hun prognose op vakliteratuur en op eigen ervaring. Vooral dat laatste leidt tot slechte voorspellingen omdat het menselijke geheugen, ook dat van artsen, onbetrouwbaar is. Baatenburg de Jong: Negen of tien factoren kunnen een rol spelen in de levensverwachting. Een arts weet niet uit z n hoofd hoe deze elkaar beïnvloeden. Dat moet beter kunnen, dacht Baatenburg de Jong. Dus ontwikkelde hij samen met studenten een computermodel met daarin de gegevens van zesduizend kankerpatiënten, uit een database van het Leids Universitair Medisch Centrum. In Leiden worden al sinds de jaren zestig gegevens verzameld van patiënten met kwaadaardige tumoren. Op basis van in het verleden behaalde resultaten, voorspellen we de toekomst, zegt de KNO-arts grappend. De voorspelling wordt gedaan aan de hand van factoren als de locatie van de tumor, leeftijd en de behandelvorm. Het computermodel berekent de kans in procenten dat iemand over vijf en tien jaar nog leeft. Er blijft een marge van onzekerheid, in de woorden van Baatenburg de Jong. Iemand kan een dag nadat hij positief nieuws heeft gekregen over zijn levensverwachting, onder een tram belanden en overlijden. Maar dat is niet de reden dat het computermodel niet wordt toegepast. Hoe kan een overlevingspercentage aan de patiënt worden verteld zodat hij het begrijpt? Een kans van 90 procent klinkt niet slecht, maar is een patiënt zich ervan bewust dat het gevolg toch kan zijn dat de kanker na zes jaar weer terugkeert? En stel dat de overlevingskans 0 procent is: moet je een patiënt dat vertellen? Ontneem je hem zo niet alle hoop? Voor een arts is het volgens Baatenburg de Jong moeilijk in te schatten hoeveel informatie iemand tijdens een slechtnieuwsgesprek aankan. De KNO-arts is van plan te onderzoeken of patiënten willen weten hoe lang ze te leven hebben. Samen met enkele wetenschappers uit andere disciplines, waaronder een psycholoog, praat hij hierover. Ze willen diepte-interviews houden om hierachter te komen. Sommige mensen willen de kans dat zij over vijf jaar nog leven tot twee cijfers achter de komma weten, anderen willen zo min mogelijk informatie over hun overlevingskansen. Degenen die het wel willen weten, zijn geïnteresseerd vanuit praktische overwegingen. Als het einde snel nadert, willen veel mensen nog zaken afhandelen. Een testament opstellen. Die broer in Australië nog eens bezoeken. Zelfs niet alle artsen willen precies weten wat de levensverwachting van de patiënt is. Het is handig omdat het doel van artsen is iedereen met kanker een behandeling op maat te bieden. Maar, zegt Baatenburg de Jong: Het is nogal wat om op basis van software de behandeling te veranderen of zelfs te beëindigen. Het gevolg zou kunnen zijn dat een arts moet beslissen of hij een dure behandeling moet inzetten of niet. Moet ik een patiënt vertellen dat ik een behandeling van euro niet inzet omdat hij waarschijnlijk toch binnen vijf jaar dood is? 1 Kunst Een jaar zonder krant en televisie Nietsdoen zonder tv is pas echt niets doen Een jaar lang geen nieuws. Geen krant, tv en tijdschrift. Dat is de opdracht die Lisette van Dommelen (1961) zichzelf gaf en waarmee ze op 1 januari begon. Ik heb het gevoel dat ik uit een eindeloze herhaling ben gestapt. Remco Tomesen DELFT Samen met haar echtgenoot en twee kinderen van zestien en negentien jaar woont de beeldend kunstenares boven haar atelier in het centrum van Delft. Ik zit nu vaak alleen s avonds. Mijn man is theaterdirecteur en werkt bijna alle avonden. Voordat ik begon met mijn mediastilte keek ik s avonds vaak samen met mijn zoon televisie, maar tegenwoordig kijkt hij op zijn eigen kamer. In de woonkamer mag de tv niet meer aan. Dat samen op de bank hangen en alles op televisie becommentariëren is verdwenen. Je krijgt aan de andere kant veel terug. We hebben bijvoorbeeld langere gesprekken en ik heb veel meer tijd om boeken te lezen of s avonds nog wat met mijn werk bezig te zijn. Eén ding steekt er bovenuit en dat is dat ik opnieuw leer om niets te doen. Ik merk dat ik gewoon op een stoel kan zitten zonder verder iets om handen te hebben. Het idee is ontstaan in december vorig jaar, toen ik opeens een ingeving had. Onbewust speelde het idee natuurlijk al veel langer: ergens had ik al een tijdje het gevoel dat ik dit een keer moest doen. Het aanzetten van de televisie of het pakken van een krant worden handelingen waar je niet meer bij nadenkt. Ik wilde onderzoeken wat er gebeurt als je die patronen doorbreekt. Ik was een gemiddelde krantenlezer en televisiekijker: besteedde er per dag tussen de twee en drie uur aan. Internet heb ik niet volledig verbannen, omdat ik en sommige websites nodig heb voor mijn werk. Nieuws ontwijk ik op internet. Wat soms wel moeilijk is trouwens, want af en toe ploppen de nieuwskoppen spontaan op, bijvoorbeeld ADSLwinkel.nl Het Net ADSL Surfen & Bellen gratis draadloos modem voordelig bellen incl. kosten KPN-abonnement géén jaarcontract, dus nergens aan vastzitten 19, 95 Gewoon. eerste 6 maanden 29,95 Exclusieve actie alléén bij ADSLwinkel.nl p/mnd GRATIS DVD-pakket met 6 geweldige titels! Alléén bij ADSLwinkel.nl of bel Oproep voor diervriendelijker methoden DIERENARTSEN: RITUEEL SLACHTEN ONAANVAARDBAAR Ritueel slachten tast het welzijn van dieren op een onaanvaardbare manier aan. Dat stelt de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde. De dierenartsenvereniging roept minister van Landbouw Gerda Verburg (CDA) op rituele slachtingen anders uit te voeren. De joodse en de islamitische leer schrijven voor dat een dier voor het slachten niet zo mag worden bedwelmd dat hij niet meer bij kan komen. Na het aanbrengen van een halssnede kunnen runderen en schapen nog twee minuten bij bewustzijn blijven. De dierenartsen willen dat de dieren met een pin door hun hoofd worden geschoten of een elektrische schok krijgen om het leed tot het minimum te beperken. Hoeveel dieren ritueel worden geslacht, is niet bekend. Jaarlijks mogen runderen en schapen en geiten worden geslacht.. Röntgenonderzoek: geen nierschade meer Er is een nieuwe methode ontwikkeld die nierschade voorkomt bij mensen die een röntgenonderzoek ondergaan. De methode kan tientallen doden per jaar schelen.

17 Perspectief 17 Lisette van Dommelen kijkt de andere kant op als ze een krant ziet. SAM RENTMEESTER/FMAX als je msn opstart. Op zulke momenten kijk ik snel de andere kant op. Dat doe ik ook als ik in de trein zit. Je ziet om je heen dan alleen maar kranten. Ik wend mijn blik dan af, kijk naar beneden. Last van afkickverschijnselen heb ik niet. Ik had verwacht dat ik al die impulsen zou missen die je via de media krijgt en dat mijn hoofd zou tegenstribbelen. Het effect is juist heel positief: ik kan me beter concentreren, terwijl ik juist een heel impulsief persoon ben. Mijn man zegt dat ik rustiger ben geworden. Ik heb er eigenlijk alleen echte moeite mee dat ik geen tijdschriften meer mag lezen. Mijn dochter had damesbladen meegenomen toen we vorige week op vakantie waren in Zweden en het was best zwaar om ze niet in te mogen kijken. Uit tijdschriften haal ik altijd best veel inspiratie. Het enige wat ik uit de krant mis zijn de filmrecensies en de culturele informatie. Ook daar staat weer wat tegenover, want gespreksonderwerpen met Eigenlijk kun je zonder media zelf wel verzinnen wat er speelt vrienden en familie veranderen: ze geven veel vaker suggesties over films en boeken. Als het om nieuws gaat, moeten mensen me nu vaak uitleggen wat er speelt, waar ze het met elkaar over hebben. Ik ben nu nog maar iets meer dan twee maanden bezig en kan nog makkelijk aanhaken met de kennis die ik heb. Maar soms vraag ik me af of ik me straks wél buitengesloten ga voelen. Misschien is iedereen het op een gegeven moment zat om uit te leggen waar ze het over hebben. Ik vang via gesprekken flarden op van wat er gebeurt in de wereld. Eigenlijk kun je zonder media zelf wel verzinnen wat er speelt, want alles is een cyclus, komt telkens terug. Aan het begin van het jaar dacht ik: nu komen de economische cijfers, er zal wel een teruggang zijn. En dat klopte, hoorde ik. En ja, natuurlijk heb je de jaarlijks terugkerende evenementen. Of de oorlogen, die telkens hetzelfde zijn met alleen andere mensen op een ander tijdstip in een ander land. Het is belangrijk dat mensen los van de media hun eigen mening vormen Zelf heb ik de media ook opgezocht. Dat is een gewoonte en doe ik bij alle grotere projecten. Toen ik met mijn stilteproject begon, heb ik een persbericht uitgestuurd. Een paar regionale kranten hebben toen iets geschreven en ik ben uitgenodigd bij een radioprogramma van de NCRV. Ik heb daar niets van teruggezien. Mijn man heeft de knipsels bewaard. Die liggen in een voor mij tijdelijk verboden la in de keukentafel, waar ook de andere kranten liggen. Je zou kunnen zeggen dat dit een soort conceptueel kunstwerk is. Bovendien verwerk ik mijn ervaringen in kunstwerken. Maar los daarvan had ik het niet willen missen, is de ervaring voor mijzelf erg waardevol. Na nog maar iets meer dan twee maanden mediastilte heb ik al het gevoel dat ik uit een eindeloze herhaling ben gestapt. Als je de structuur van het nieuws doorziet, verliest het zijn macht. Het is belangrijk dat mensen los van de media hun eigen mening en wereldbeeld vormen. Veel mensen denken dat de media de werkelijkheid tonen. Als je dat denkt, kom je terecht in een waanwereld, in een denkwereld die niet de jouwe is. 1. Trofeekop Het liefste zou hij buiten wonen en jagen MAARTJE DUIN Ik vond m zo mooi. Hij was zwart en hij glom als een spiegeltje. Ik werk al sinds m n zeventiende bij het slachthuis en al die tijd heb ik misschien drie zwarte Schotse Hooglanders gezien. Die rooie met die ruige haren komen veel vaker voor. Die zie je op de heide. Vroeger was hij voorman slachten, tegenwoordig stalbaas. Hij voert de gele oormerken in de computer in en zet de koeien in hokken. Met vijftig per uur gaan ze de slachtbaan op. Die eerst, wijst hij aan, en dan die. Dat troepje moet ritueel geslacht, met een halssnede, voor onze Turken en Marokkanen. De rest gaat met een schietmasker. Het was voor de pauze, dus er was nog wat tijd. Ik belde de eigenaar: laat mij die kop en die huid kopen. Prima, zeiie. Het gaat die grossiers alleen om het vlees. Die kop, daar halen ze de tong uit, en dan wordt-ie afgevoerd en vernietigd. Ik heb m zelf geslacht. Ik dacht: ik snijd die huid wat langer af, dan betaal ik de grossier een tientje extra. En dan zet ik m op. Hij woont in een na-oorlogse arbeidersbuurt in de schaduw van wolkenkrabbers. Vroeger had z n grootvader hier verderop een stukje land met paarden, koeien, varkens. De mensen kwamen bij hem langs voor eieren en melk. Later nam z n vader dat over. Nu staan er witte eengezinswoningen voor de mensen die in de wolkenkrabbers werken. De boerderijen zijn verdwenen, net als z n grootvader en z n vader. Het was een mooi toeval, want ik dacht aan m n wedstrijd. Die Hooglander zou een mooie blikvanger zijn voor de categorie trofeekoppen. Je wordt overal op beoordeeld. Op kleurgebruik, oogvulling, houding, of er bloed of lijm aan de kop zit. Neusvleugelplaatsing, anatomie van de bek, overal kun je punten voor krijgen. Op de werkplaats op zolder hangt een onbestemde lucht. Tegen de muren staan lijm en gereedschap en mallen van kunststof, uitdrukkingsloze koppen. In een teil liggen huiden van een geit, een zwijn en een vos te looien. Een olievat, gevuld met zaagsel, om de vogels in te drogen. Als je ze dan met de hogedrukspuit föhnt, gaan de veren mooi omhoog staan. De jury vond m mooi. Ze zagen alleen wat speldengaatjes, en ze vonden de mond een beetje te blauw. Ik kreeg er een derde prijs voor en een certificaat. Moet je zien wat een beest. Imposant, hè. Op het slachthuis heeft hij het wel gehad. Dat snelle, dat massale. Het liefste zou hij buiten wonen en elke dag gaan jagen. Maar moeder de vrouw is een stadsmens. Die zit een verdieping lager voor de buis, te kijken naar politieseries. Zelf kijkt hij liever naar natuurfilms, op het zolderkamertje dat aan de werkplaats grenst. Vanaf de muren kijken schapen hem aan, en herten met grote geweien. Een das, een steenmarter, een witte kat in een vitrine. Sperwers, eksters, de vleugels met een ijzerdraadje gespannen. Binnenkort komt de Schotse Hooglander terug, die logeert nu bij een vriend. Dan wordt het een vol zolderkamertje. Z n horens hebben een spanwijdte van één meter, één meter twintig. Toen ik m af had, hadden we alles leeggehaald. Het wasrek weg, de kapstok eraf. En toen paste-ie al nauwelijks door het trapgat. Ik weet nog niet hoe we het gaan doen. Misschien takelen we m via het balkon omhoog. 1

18 18 Dagblad De Pers Media Reclame De Ditzo-Datzo-strategie in marketingland De concurrent als morsige Luitenant-kolonel Jan Blom staat rechts bij de persconferentie. REUTERS Reportage Tegenlicht: de verkoop van een oorlog Mediaredactie De opmars naar Bagdad is drie dagen gaande. In het perscentrum van US Central Command in Doha, Qatar, verschijnt op het podium de Coalition of the Willing aan de zijde van opperbevelhebber generaal Tommy Franks voor de verzamelde wereldpers. Het is de eerste persconferentie sinds het begin van de oorlog. Naast een Brit, Australiër en Deen landen die de inval militair steunen staat daar ook luitenant-kolonel Jan Blom from the Netherlands. Hij had daar niet moeten staan, volgens de rubriek Tegenlicht. Vijf jaar na dato maakt de reportagerubriek in De Verkoop van een Oorlog Nederland 1 Nederland 2 Nederland 3 RTL 4 RTL 5 17:00 KRO Kindertijd 17:25 Sesamstraat 17:50 PvdA 18:00 Nos-Journaal 18:20 EénVandaag 18:45 NOS Sportjournaal 19:00 Lingo 19:25 Ingang Oost 20:00 NOS Journaal 20:30 Radar 21:15 Memories 22:15 Het familiediner 23:00 Pauw & Witteman 23:55 NOS Journaal 00:15 Pauw & Witteman 17:00 NOS Journaal 17:05 Schepper & co 17:35 Guido s Orchestra - Red Passion 18:25 That s the question 18:55 Man bijt hond 19:20 Kassa 2 19:50 Club van :25 Netwerk 20:55 Tegenlicht 21:47 CDA 22:00 NOS Journaal 22:15 Nova/Den Haag vandaag 22:50 Op het nachtkastje 22:55 Dokument: Sc ènes uit een kindertijd 23:45 NPS Klassiek: Mozart- Gran Partita 00:35 Nova/Den Haag vandaag 17:10 NOS Jeugdjournaal.nl 17:15 Ch!pz Dance Xper!ence 17:21 Mr. Bean, the animated series 17:30 Kika & Bob 17:48 SudoKidz 18:05 SpangaS 18:25 Het Klokhuis 18:45 NOS Jeugdjournaal 19:00 ONM 19:21 NOS Journaal 19:30 De wereld draait door 20:25 Holland Sport 21:30 Mooi! Weer De Leeuw: The day after 22:30 NOS Sportjournaal 22:55 NOS Journaal 23:00 De nieuwste show 23:30 3e klasse D 00:10 De wereld draait door 17:05 As the world turns 18:00 RTL Nieuws 18:15 Editie NL 18:35 RTL Boulevard 19:30 RTL Nieuws & Weer 20:00 Goede tijden, slechte tijden 20:30 Crime Scene Investigation 21:30 Mistresses 22:25 Het roer om: Van Amstelveen naar Afrika 23:25 RTL Nieuws & Weer 23:40 RTL Boulevard 00:35 Nachtprogramma RTL 7 RTL 8 SBS 6 Net 5 Veronica 18:00 The A-Team 18:55 Law & order 19:50 De Pfaffs 20:30 Asterix & Obelix: Missie Cleopatra 22:3o Ghosts of Mars 00:10 RTL Voetbal: Eredivisie samenvattingen 01:30 Nachtprogramma een deconstructie van de communicatiestrategieën die de Amerikanen hanteerden om de internationale gemeenschap te overtuigen van de noodzaak van de oorlog in Irak. Het militaire apparaat, de internationale pers en zelfs de Coalition of the Willing, allemaal werden ze onderdeel van de beeldvorming. Vanuit een veelal militair perspectief wordt tot in de kleinste details ingegaan op de innovatieve technieken die het Witte Huis heeft ingezet bij de vorming van een coalitie van gewillige landen. Daarbij werden onbetrouwbare inlichtingen, overhaaste conclusies, reputaties, een flesje talkpoeder en lessen uit Hollywood zonder gêne ingezet. 1 Ned2, :00 Everybody loves Raymond 17:30 Oprah Winfrey show 18:20 Dr. Phil 19:10 EHBO: Eerste Hulp Bij Opvoeden 20:00 The nanny 20:30 Voetbalvrouwen 21:30 Noppen & Naaldhakken 22:30 As the world turns 23:30 Oprah Winfrey show 00:10 RTL Nieuws 00:20 Nachtprogramma Binck, Ditzo, steeds meer louche types in tv-spots. Waarom? Jan Kuitenbrouwer Is het u wel eens opgevallen hoeveel commercials er zijn waarin dienstverleners figureren die schijt aan hun klant hebben? Nare, dikke, lelijke, kalende, humeurige mannen (meestal) van middelbare leeftijd die met sardonisch genoegen nee verkopen, die gewetenloos misbruik maken van de onwetendheid van oude dametjes, die je met een stalen smoel leugens op de mouw spelden, die je met opzet nog wat langer laten wachten, die een ruit inzetten met purschuim en de lege bus achteloos in je tuin gooien, enzovoorts. De twee bekendste voorbeelden van dit moment zijn de internetbank Binck en de nieuwe internetverzekeraar van Fortis, Ditzo, waarvan afgelopen week de tweede commercial in première ging. Binck stelt ons voor aan meneer Grootbank, een soort omgekeerde Jochem de Bruin, een te dikke, luie, morsige vijftiger in pak die achter zijn bureau ligt te maffen en hooguit wakker wordt om een klant het vel over de neus te halen. Meneer Datzo, de hoofdpersoon in de Ditzo-spotjes, is een al even dikke, luie en morsige verzekeringsman, die al even weinig begaan is met het belang van zijn klanten, en uitsluitend aan zijn eigen portemonnee denkt. Dit in tegenstelling tot de mensen van Ditzo, die helemáál niet zo zijn, althans, volgens Ditzo. 17:35 Monk 18:30 Hotel 19:00 Hart van Nederland 19:20 Shownieuws 19:55 Trauma centrum 20:30 Bad Boys 22:50 Hart van Nederland 23:05 Piets weerbericht 23:10 Shownieuws 23:35 Gevangen & gevaarlijk 00:15 Video vigilante 00:40 Assassins 01:40 Nachtprogramma Televisiereclame maken voor diensten is niet eenvoudig. Wat laat je zien? De traditionele oplossing is: toon je mensen. Zo kregen we het o- zo lieve McDonald s-meisje, de ultragemotiveerde en toch charmante Randstad-intercedente en de ideale schoonzoon Jochem de Bruin, die voor de Rabobank al harten winnend de wereld rondreist. Maar dat soort zoetsappige karakters contrasteren wel erg met de rest van het televisieaanbod, waar grimmigheid, cynisme 17:00 Scrubs 17:25 Will & Grace 17:50 Judging Amy 18:45 Gilmore girls 19:35 McLeod s daughters 20:30 Grey s anatomy 21:25 Julia s tango 22:25 Grenzeloos verliefd 23:25 Big love 00:20 Related 01:20 Nachtprogramma en leedvermaak juist voorop staan. Laat dan zien hoe slecht de concurrentie is, zou je zeggen, en dat zouden adverteerders ook wel willen, maar vergelijkende reclame is in Nederland aan zoveel beperkingen gebonden dat vrijwel geen adverteerder zich eraan waagt. En daarom zien we geen letterlijke vergelijkingen, met harde cijfers maar figuurlijke, waarbij de concurrent symbolisch wordt voorgesteld als een vervelende, dikke morsige oplichter.. 17:30 Jensen! 18:30 The king of Queens 19:00 Dharma & Greg 19:30 De Gouden Kooi 20:00 PostcodeLoterij: Deal or no deal 20:30 America s next top model 21:30 Project catwalk 22:30 Jensen! 23:15 De Gouden Kooi 23:45 PostcodeLoterij: Deal or no deal 00:15 The king of Queens 00:45 Nachtprogramma The king of Queens, uur. 18:00 Politieachtervolgingen 18:10 Seinfeld 18:40 3rd Rock from the sun 19:10 Friends 19:40 Spin city 20:30 NCIS 21:30 Numb3rs 22:30 Waar is De Mol? 23:25 Crime stories: Murder&Media 00:25 Heroes Legend: The classic offroad to Dakar 00:30 Nachtprogramma Ghosts of Mars, uur McLeod s daughters, uur

19 oplichter Toen Ditzo onlangs één stapje verder ging met een postercampagne waarbij het Datzo-merk was vormgegeven in de huisstijl van diverse grote verzekeraars, OHRA, Centraal Beheer en FBTO, kwamen deze adverteerders dan ook onmiddellijk in actie. OHRA sloeg terug door de domeinnamen Dit-zo.nl en Dat-zo.nl te registreren en daarop een parodie van de Datzoposter te plaatsen. In marketingkringen worden dit soort schermutselingen met rode Eén 17:05 Vrolijk Vlaanderen 17:35 Buren 18:00 Het journaal 18:10 De rode loper 18:35 Blokken 19:00 Het journaal 19:40 Man bijt hond 20:05 Het weer 20:10 Thuis 20:40 Ladies first 21:30 Rwina 21:55 De laatste show 22:45 Het journaal laat 23:06 KENO-uitslagen 23:07 Het weer 23:10 Studio 1 23:35 De rode loper 23:55 Man bijt hond Canvas 17:05 Aladdin in het Disney festival 17:30 Miss BG 17:40 De ongelofelijke avonturen van Kika & Bob 17:55 Go IV 18:05 Karrewiet 18:15 Spring 18:30 Zo is er maar één cup 18:50 W817 19:10 Zap Jr. High 19:25 Karrewiet 19:35 Lizzie McGuire 20:00 Terzake 20:40 Het peulengaleis 21:10 Oz and James big wine adventure 21:40 Days that sook the world 22:07 Lux 22:10 Belga sport 23:05 Phara + UITGELICHT+ BBC 1 BBC 2 ARD ZDF 17:00 Thumb wrestling federation 17:05 The revenge files of Alistair Fury 17:35 MI High 18:00 Newsround 18:15 The weakest link 19:00 Nieuws, regionaal nieuws en weerbericht 20:00 The One show 20:30 Watchdog 20:57 Nieuws en regionaal nieuws 21:00 EastEnders 21:30 The passion 22:00 Crimewatchs on the streets 23:00 Nieuws, regionaal nieuws en weerbericht 23:35 Damages 00:20 Inside sport 01:00 Duets 02:45 Weerbericht 02:35 Nachtprogramma oortjes gevolgd, dus qua reputatie en naamsbekendheid zal het de betrokken marketeers geen windeieren leggen, maar of een merk zelf veel opschiet met zo n anti-strategie is nog de vraag. Al die gemene oplichters in het STER-blok vormen op zichzelf natuurlijk een bevestiging van het vooroordeel dat veel consumenten al hebben. En dan vorm jíj met jouw product op die regel die ene, zeldzame uitzondering? Zou het echt? Eerst zien, dan geloven. 1 17:30 Ready steady cook 18:15 Recipe for succes 19:00 Eggheads 19:30 Great British menu 20:00 Wainwright s walks 20:30 Mastermind 21:00 Unknown Africa 21:30 Delia 22:00 Alternative therapies 23:00 The grumpy guide to 23:30 10 days to war 23:40 Newsnight 00:15 Weerbericht 00:20 BBC Four on BBC Two: The worst journey in the word 01:20 News 24 03:00 The Learning Zone Mediaredactie Televisieproducent FAN gaat een digitale televisiezender beginnen met dezelfde naam. Vanaf 31 maart zijn daarop succesvolle programma s van het productiekantoor zoals Woon en Klus Magazine, Tuinmagazine en AutoXperience te zien. Maar de nieuwe, volledig Nederlandstalige zender, zegt ook met een uitgebreid en nieuw aanbod informatieve tv-programma s te komen. Zo wordt in de documentaireserie Jongensdroom Robert Doornbos, een van Nederlands succesvolste autocoureurs, gevolgd. Bovendien gaat Holland Sport Sportshow met Matthijs van Nieuwkerk en Wilfried de Jong. Ned3, Grey s anatomy Ziekenhuisserie met Ellen Pompeo. Net5, Het roer om: van Amstelveen naar Afrika. Serie over mensen die verkassen naar het buitenland. RTL4, Film: Ghosts of Mars Sf-horrorfilm van John Carpenter. RTL7, e Klasse D Voetbalamateurs krijgen hulp van een toptrainer. Ned3, :00 Tagesschau um fünf 17:15 Brisant 18:00 ARD vor acht 19:50 Das Wetter im Ersten 19:55 Börse im Ersten 20:00 Tagesschau 20:15 Der Winzerkönig 21:00 Grenzelose Liebe: Rendezvous im Schatten der Mauer 21:45 Report München 22:15 Tagesthemen 22:45 Beckmann 00:00 Nachtmagazin 00:20 Richling - Zwerch trifft Fell 00:50 Genie und Schnauze 02:30 Nachtprogramma Dagblad De Pers Media FAN de internationaal bekroonde documentaireserie Een baby s wereld uitzenden. Volgens FAN zullen daar in de toekomst ook programma s over nieuws, watersport, gadgets en zaken bijkomen. De kersverse digitale zender overweegt ook een samenwerkingsverband aan te gaan met Dagblad de Pers en zakenwebsite IEX. Vooralsnog zijn er concrete afspraken gemaakt met kabelbedrijven als Multikabel en Delta kabelcomfort voor doorgifte van het digitale kanaal. Met de overige kabelbedrijven verwacht FAN ook voor 31 maart een overeenkomst te bereiken. 1 Het gesprek 17:00 FC Het Gesprek 18:00 S.T.A.P.E.L. 19:00 Het gesprek van de dag 20:00 De schrijfkamer 20:30 De boekenweek 21:30 Een politiek gesprek 22:00 FC Het Gesprek 23:00 Het gesprek van de dag 00:00 De schrijfkamer 00:30 De boekenweek 17:00 Heute - Wetter 17:15 Hallo deutschland 17:45 Leute heute 18:00 SOKO :00 Heute 19:20 Weerbericht 19:25 WISO 20:15 Die Zeit, die man Leben nennt 21:45 Heute-Journal 22:12 Weerbericht 22:15 Verbrechen aus Leidenschaft 23:40 Heute Nacht 23:55 Folge der Feder! 01:10 Heute 01:15 Neues 01:45 Vor 30 jahren - Zauberland Indien 02:30 Nachtprogramma 19. Comedy Central 20:00 That 70 s Show 20:25 The knights of prosperity 20:50 8 Simple rules 21:15 The Fresh Prince of Bel Air 21:40 South Park 22:05 Frasier 22:30 The knights of prosperity 22:55 Cavemen 23:20 8 Simple rules 23:45 Naked & funny 00:15 Frasier 00:40 South Park 01:05 The Fresh Prince of Bel Air 01:30 That 70 s Show 02:00 Nachtprogramma. Discovery Channel Televisie FAN komt met eigen digitale zender Vrouwenbladen Top Santé stopt, de lezer weet alles al Mediaredactie Het vrouwenblad Top Santé houdt op te bestaan. Het maandblad over feel good en health&beauty verschijnt in mei voor het laatst. Health is booming, maar bij de bladen die erover schrijven is de rek er wel een beetje uit, aldus verantwoordelijk uitgever Wouter Verkennis van Sanoma. De gemiddelde lezer weet inmiddels wel hij hoe gezond moet leven. En zoekt zijn antwoorden ook steeds vaker op het internet. Hoofdredacteur José Bernaerts van het concurrerende vrouwenblad Santé, dat door Hachette Filipacchi wordt uitgegeven, zal Top Santé oprecht missen. Zij hielden mij jarenlang scherp. Het is vervelend voor mijn collega s dat ze nu gaan stoppen. Bernaerts onderschrijft dat er steeds meer concurrentie is op de lezersmarkt als het om gezondheid gaat. Wij hebben dat segment mede gecreëerd. Nu besteedt bijna elke krant en tijdschriften als Elsevier er ook ruim aandacht aan. Daardoor is de druk ook groter, en pittig. Verkennis broedt op nieuwe uitgeefconcepten als vervanging van Top Santé. Het blad blijven uitgeven en een grondige facelift geven, daar ben ik geen voorstander van. 1 Frasier, uur 17:05 5th Gear 18:00 How it s made 18:30 How do they do it? 19:00 Mythbusters 20:00 Dirty jobs 22:00 Decoding disaster: Mudslides 23:00 Mega builders: Spanning the Harlem- New York City 00:00 Biker build-off 01:00 Blueprint for disaster: Crash at Eschede 01:55 Oil strike! 02:50 Nachtprogramma

20 20 Dagblad De Pers ZWEEDS RAADSEL: zeer fier puntig staafje rijkaard 4 sierplant reuzenslang insect meekrijgen 2 gesloten tijdelijk taaie gebruik 3 lekkernij ellende bedorven echtgenoot knaagdier Puzzel wellust deel van het skelet meteen filmdecor insect spraakleer elektrische eenheid 1 draaikolk OPTISCHE ILLUSIE melkontromer brandstof loofboom tafelgast SUMBRERO CRYPTOGRAM HORIZONTAAL: 1. Binnen te eten geven? (8); 4. Wordt gehesen op een winderig feest (8); 6. Daarvan is men van de wijs (4); 8. Neemt hij vliegtuigen niet serieus? (7); 9. Men slaat een slag als het bruist (4); 10. Koetjes en kalfjes? (8); 11. Kenmerkend voor parasieten aan het slot (8). VERTICAAL: 1. Bliksemse strekking (6); 2. Geen ontspanning in een uurwerk (6); 3. Kledingstuk van een chauffeur? (7); 5. Voor een relatie moet je wat doen met je tengels (7); 6. Geld in de mond (6); 7. Woedend door verhitting (6). Zweeds -b-m-e-pdodenstad -ver-tutu pekel-fit -n-lot-sets-frase -aap-olie ongenegen -den-pers NONSENS Legpuzzel Kakuro & Sumbrero OPLOSSINGEN VAN VRIJDAG Cryptogram HORIZONTAAL: 1. Stileren; 4. lagerwal; 6. Suez; 8. egotrip; 9. Rijen; 10. warenwet; 11. cassette. VERTICAAL: 1. Solair; 2. loeven; 3. ruwbouw; 5. lerares; 6. Spanje; 7. zootje Kakuro van vrijdag Ga met je ogen van het ene naar het andere wiel. Wat gebeurt er? SUDOKU Bij onderstaande kakuro vormen de getallen in de zwarte driehoekjes de som van cijfers van 1 tot en met 9, die horizontaal of verticaal in de aangrenzende vakjes worden ingevuld. De Sumbrero links is een drieweg-kakuro waarbij de getallen in de driehoekjes de som vormen van cijfers, die verticaal of diagonaal in de aangrenzende witte vakjes moeten worden ingevuld. De 0 doet helemaal niet mee. Per som mag elk cijfer maar één keer voorkomen. Dus bijvoorbeeld: 4=1+3 of 3+1, maar niet 0+4, 4+0 of 2+2. SUDOKU SUDOKU KAKURO Sumbrero van vrijdag LETTERMATCH - 28 Bij onderstaande opgave zijn de letters van een woord in twee stukken gesplitst. De gedeelten in reeks A zijn in de juiste volgorde blijven staan, de afgesplitste delen staan in reeks B door elkaar. Doel van dit spel is de afbeeldingen uit reeks B in te kleuren in de afbeeldingen uit reeks A, zodat de vier letters dan samen een woord vormen. Welk woord is dat? Hierboven staan de letters van het alfabet afgebeeld zoals ze in dit spel gebruikt worden. Opl. vorige: A1/B5 A2/B8 A3/B7 A4/B6 A5/B2 A6/B3 A7/B4 A8/B1 Voorbeeld: + = Puzzelland LEZERS COLUMN Verkeersbord Aart Korteweg Midden in onze straat staat een verkeersbord met werk in uitvoering erop. Vastgemaakt in het asfalt, ook al is het straatwerk allang af. Dat stomme plastic ding staat er al twee weken maar niemand doet er wat aan. Ja, mijn moeder belde vorige week het bedrijf op waar het bord van is, maar: We sturen wel iemand langs. Ik zei dat ze daar toch niet voor komen maar ze luisterde niet. Dan niet. Ik vertel het aan mijn vriend. We staan bij het raam van mijn kamer, hij heeft een plannetje. Leuk. Zeker nu hij vannacht blijft slapen. Vuurwerk heeft hij nodig. Het liefst een honderdduizendklapper. En een lont. Die heb ik nog wel van vorig jaar. We wonen vlakbij België, dus meteen op de fiets naar een vuurwerkwinkel. We krijgen er twee mee. s Avonds gaan we vroeg naar bed. Het wachten begint. Pas wanneer vriend vindt dat mijn moeder lang genoeg op haar kamer is, gaan we naar buiten. Brrr, koud. De auto s zijn wit bevroren. Vriend legt de klappers om het verkeersbord. Lont eraan en aansteken, dan gaan we weer naar binnen. Ik kijk door het raam van mijn kamer, wacht tot het begint maar schrik dan toch nog van het keiharde geknal. Mooi fel licht. Iedereen in de straat wordt vast wakker. Kijk, daar gaat al een lampje aan. mijncolumn@depers.nl Na twee minuten stopt het geknal maar dan is er van het verkeersbord ook niet veel meer over. Op de auto van de buren er recht naast is het ijs weg. Nee hè, we hebben al ruzie met ze. Vriend wijst naar het raampje boven mijn deur. Het licht brandt niet, maar mijn moeder is ook half doof. Ik lach zacht en ga liggen. Vriend ook. En we proberen te slapen. De volgende dag wordt het verkeersbord opgeruimd, door dezelfde lui die hem in het asfalt hebben gezet. Moeder ziet het wanneer het bord al in de wagen ligt. Zie je wel dat ze iemand langs sturen? zegt ze. Ze houden altijd woord. Ik kijk vriend aan en denk: Ach, laat haar maar in die waan. 1