Professionaliteit & Richtlijnen

Transcriptie

1 Professionaliteit & Richtlijnen Teus van Barneveld Directeur Kennisinstituut van Medisch Specialisten Utrecht 11 september 2014

2 Dr. P.J.A. van Panhuis

3 Richtlijn Psychiatrisch onderzoek strafzaken Een van de meest ambitieuze richtlijnprojecten Weinig evidence (matige kwaliteit) Heterogeen en verdeeld veld (fusies, positieveranderingen) Twee paradigma s: juridisch en psychiatrisch Beperkte traditie van richtlijnontwikkeling Psychiaters Tegen het gangbare patroon in: het advies van het toerekenen Ontvlechten vermenging juridisch en psychiatrisch perspectief of te wel psychiater (rapporteur) blijf bij je vak en (h)erken je grenzen

4 Richtlijn Psychiatrisch onderzoek strafzaken Hoe kan er zo objectief mogelijk op wetenschappelijke gronden aan de rechtbank gerapporteerd worden? Een van de meest ambitieuze richtlijnprojecten Weinig evidence (matige kwaliteit) Heterogeen en verdeeld veld (fusies, positieveranderingen) Twee paradigma s: juridisch en psychiatrisch Beperkte traditie van richtlijnontwikkeling Psychiaters Tegen het gangbare patroon in: het advies van het toerekenen Ontvlechten vermenging juridisch en psychiatrisch perspectief of te wel psychiater (rapporteur) blijf bij je vak en (h)erken je grenzen

5 tube.co m/watch?v=_oukhj8vsv o

6 Hoe maken we dit waar? Ik zal mij open en toetsbaar opstellen Ik zal de patiënt geen schade doen Ik ken mijn verantwoordelijkheid voor de samenleving Ik erken de grenzen van mijn mogelijkheden

7 Kennisproblemen

8 Kennishiaten in richtlijnen Richtlijnen NOV Richtlijnen NVN 46% 54% 48% 52% Richtlijnen NVOG Conclusies niveau 1/2 45% 55% Conclusies niveau 3/4

9 9 Ontwikkelingen Verruiming van het begrip ziekte In de maatschappij afnemende acceptatie ziekte Toenemende diagnostische - en behandelmogelijkheden (focus op technologische innovaties) Zorg om overdiagnostiek en overbehandeling

10 10 Veranderingen zorglandschap Grote lijnen: Schaalvergroting instellingen (fusies) Aantrekken vreemd kapitaal/winstmogelijkheden Instellingen kiezen profiel Overheveling van zorgtaken naar gemeenten Zorgverzekeraar meer macht, contractering op uitkomsten (en prijs) Concurrentie model

11 De zorgpraktijk Zorgkosten: 94,2 miljard euro (15,6% bbp) Vanuit politiek en samenleving een roep om transparante en doelmatige geneeskunde te bedrijven Vraag naar betrouwbare en betekenisvolle informatie De focus van onderzoek binnen de geneeskunde is gericht op innovatie, veel minder op evaluatie Lijkt een wildgroei aan kwaliteitsinstrumentarium.

12 Hoe nemen we de handschoen op? Professionele verantwoordelijkheid Rol beroepsgroep Rol individuele med. specialist

13 Niet meer van deze tijd

14 Kwaliteit voorop Afgerekend willen worden op kwaliteit van handelen Toegevoegde waarde aantonen!! Betekent 2 dingen: 1. Kwaliteit zichtbaar maken 2. Verantwoording afleggen En dus 2 vragen: 1. Wat is kwaliteit? 2. Hoe maak je dat zichtbaar/hoe maak je dat zichtbaar

15 Kwaliteit doing the right thing, at the right time, in the right way, for the right person, and having the best possible results

16 Kwaliteitscyclus Onderzoek Professionaliteit/ opleiding

17 Veel discussie over richtlijnen Gebruik richtlijn buitende de spreekkamer (vergoeding/financieringsdiscussies) Ontwikkelproces niet transparant Betrokkenheid stakeholders onvoldoende Kosten/doelmatigheid/organisatie van zorg aspecten onvoldoende meegenomen Onvoldoende aandacht voor indicatiestelling Innovaties niet snel genoeg in richtlijnen/onderhoud suboptimaal Dikke boekjes die niet implementeren en niet worden nageleefd

18 Medisch specialistische richtlijnen 2.0 Adviezen t.a.v.: Proces richtlijnontwikkeling, oa betrokkenheid derden Normering/indicatiestelling Kostenaspecten in richtlijnen Onderhoud van richtlijnen Implementatie van richtlijnen Organisatie en financiering Conceptueel kader rond richtlijnen d Kwaliteit

19 Number of Doctors Conceptueel kader richtlijnen Doel: Reduceren praktijkvariatie Patterns Of Treatment

20 Conceptueel kader richtlijnen continue kwaliteitsverbetering over de gehele linie! Beroepsgroep

21 Evidence based of evidence biased Evidence-based medicine: the integration of best research evidence with clinical expertise and patient values (Sackett D.L. et al. How to Practice and Teach EBM. Edinburgh, 2000) Evidence biased medicine: Alleen wetenschappelijk bewezen zorg (RCT s en systematische reviews) is goede zorg

22 Evidence based richtlijnontwikkeling Systematisch zoeken Systematisch beoordelen Systematisch weegproces

23 Richtlijnen 2.0: Proces richtlijnontwikkeling

24 Richtlijnen 2.0: normering/ indicatiestelling Normering en indicatiestelling explicieter in richtlijn Aanbevelingen worden richtinggevend en praktisch toepasbaar geformuleerd Uitgangspunt: normerend waar mogelijk en ruimte biedend waar nodig Benoemen aanbevelingen (veiligheidsnorm- of minimum/streefnorm); bij streefnorm tijdslijn voor implementatie benoemen Richtlijn is instrument voor kwaliteitsverbetering, niet voor beschrijving van minimumkwaliteit

25 Number of Doctors Normen Minimumnorm Streefnorm/niveau Patterns Of Treatment

26 Minimale eisen vs optimale zorg Risico bij minimum eisen: Terug naar de minimumnorm/ achterover leunen Geen prikkel tot verbetering. Stolt meer dan het leidt tot verbetering en innovatie Moreel - ethisch argument: is het ethisch als dokter om de optimale zorg aan je patiënten te onthouden ( why settle for less?)

27 Implementatie normen Adresseer het implementatie/handhavingsprobleem: Verandering in professioneel handelen (< 1 jaar?) Verandering in organisatie instelling nodig (1-3 jaar?) Systeem veranderingen nodig/landelijke financieringsproblematiek ( >3 jaar?) Vermelden in implementatieplan bij richtlijn

28 Knelpunten tav normering Problemen rondom normering: Kennisproblemen (waar leggen we de lat?) Onvoldoende aandacht voor normering in standpunten/richtlijnen (bewust of onbewust?) Daarnaast ook: Problemen met goed gebruik van normen in de praktijk (wanneer toepassen, juiste context, juiste tijdstermijn) Mix van problemen leidt tot (ongewenste) praktijkvariatie en mogelijk niet gepast gebruik van zorg

29 Kennisproblemen Van een substantieel deel van de zorg is de effectiviteit onbekend (weten niet altijd wat wel/niet wanneer doen) Sturingsinformatie ontbreekt (weten niet wat er in de praktijk gebeurd) Gebrek aan kennis leidt tot praktijkvariatie en kan aanleiding geven tot ineffectieve zorg

30 Huidige situatie Praktijkvariatie/discussie over indicatiestelling (wie komt in aanmerking voor wat op welk moment?) Kennishiaten binnen het vakgebied worden niet systematisch in beeld gebracht. Gezamenlijke prioritering vindt niet/nauwelijks plaats. Relatief weinig doelmatigheidsonderzoek naar bestaande behandelingen (zorgevaluatie). Balans teveel naar innovatie Het duurt lang voordat effecten van onderzoek op de werkvloer merkbaar zijn.

31 Dokters nemen de handschoen op NVOG consortium verloskunde: Evaluatiestudies Start ziekenhuizen Anno ziekenhuizen (70% van alle ziekenhuizen in Nederland) Naast Verloskunde ook studies in het gebied van Fertiliteit, Benigne gynaecologie en Gynaecologische oncologie

32 Budget impact studies NVOG consortium Jaarlijkse potentiele besparing van 9,6 miljoen Eenmalige investering 3,1 miljoen eenmalige studiekosten kostenbesparing per jaar

33 Zorgevaluatie Wetenschapsagenda Project Stimuleer effectieve en elimineer niet-effectieve zorg

34 Zorgevaluatie is. Gezondheidswinst voor de patiënt!

35 Zorgevaluatie is.. Winst voor de premiebetaler! = Eenmalig Jaarlijks

36 Richtlijnen 2.0: Richtlijnendatabase Twee hoofdredenen: Versterken toegankelijkheid en implementatie Verbeteren onderhoud richtlijnen

37

38 Tot slot (1) Richtlijnen kostbaar proces Gemiddelde kosten nieuwe richtlijn of grote revisie in Nederland Kosten NICE richtlijn ca Kosten richtlijnontwikkeling Duitsland (AWMF), Frankrijk (HAS) ca Kosten Budget Impact Analyse/Kosten-Effectifiteit modellering

39 Tot slot (2) Berg aan richtlijnen Ca 450 door beroepsvereniging geautoriseerde richtlijnen in het medisch specialistisch domein Staat van onderhoud 50% < 5 jaar 32% tussen 5 en 7 jaar 18% > = 8 jaar Daarnaast nog vele zorgstandaarden, NHG standaarden, LESA s; LTA s, NEN normen, WIP/SWAB richtlijnen

40 Tot slot (3) implementatie!!!!!!! Creativiteit