Een optimistische kijk op het Multipel Myeloom. Henk Lokhorst VU Universitair Medisch Centrum Amsterdam

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Een optimistische kijk op het Multipel Myeloom. Henk Lokhorst VU Universitair Medisch Centrum Amsterdam"

Transcriptie

1 Een optimistische kijk op het Multipel Myeloom Henk Lokhorst VU Universitair Medisch Centrum Amsterdam

2 Onderwerpen Het ziektebeeld De huidige behandeling en prognose Nieuwe ontwikkelingen De toekomst Antwoorden op vragen bij de betreffende onderwerpen

3 De kwaadaardige myeloom cellen in het beenmerg beenmergpunctie beenmerg

4 Multipel Myeloom Oorzaak is onbekend Niet direct erfelijk Erfelijke factoren spelen mogelijk wel een rol Ongeveer 1% van alle kwaadaardige ziekten Gemiddelde leeftijd bij diagnose is 65 jaar 800 nieuwe patienten per jaar Totaal zijn er patienten in Nederland Kyle RA, et al. J Clin Oncol. 1994;12: Multiple Myeloma Research Foundation. Available at:

5 Multipel Myeloom wordt altijd voorafgegaan door MGUS (SMM)?? vele jaren kort tot vele kort tot vele jaren jaren MGUS SMM Myeloom Monoclonale Gammopathie Undetermined significance Smouldering Mul7ple Myeloma: Asymptoma7sch myeloom Eerder behandelen? Prognos0sche Factoren: - DNA onderzoek - Stadium (ISS)

6 Verschijnselen van de ziekte zijn niet altijd aanwezig te zijn bij diagnose! M-proteine in bloed en/of urine > 90% Soms alleen een deel van het eiwit: de vrije lichte ketens 20% Botaantasting 80% Bloedarmoede 60% Verhoogde gevoeligheid infecties 50% Nierschade 15%

7 M-proteïne Geeft meestal geen klachten Alleen indien Heel hoog stroop in de vaten Lichte ketens kunnen de nier beschadigen Soms slaat M-proteine neer in weefsels of het bindt aan gezonde cellen Je kunt het effect van de therapie vervolgen

8 BLOED Vrije lichte keten bepaling kan ook gebruikt worden om ziekte te vervolgen NIER - schade

9 Wervelkolom

10 Gemiddeld 15 maanden tussen eerste klachten en diagnose!!! 1 jaar eerder diagnose 2 jaar later Lage rugpijn

11 PET Ct scan Pet Ctscan

12 Vraag Moeder heeft ook MM, is er intussen meer bekend over ontstaan van MM? Zijn er bepaalde omstandigheden waardoor er binnen een familie MM zich vaker ontwikkelt? Kans dat iemand myeloom krijgt is 1: 120 voor man en 1: 150 vrouw Is niet erfelijk maar erfelijke factoren spelen mogelijk wel een rol Familieleden van patiënten met een MGUS of Myeloom hebben een 2 x hogere kans op myeloom = nog altijd verwaarloosbaar laag (+/- 1-2 %) Screening van familie wordt dan ook niet geadviseerd!

13 Behandeling en prognose

14 Timeline depicting the history and treatment of multiple myeloma from 1844 to the present by American Society of Hematology Nieuwe middelen HDM + Auto-SCT Thalidomide Bortezomib Lenalidomi de Kyle R A, and Rajkumar S V Blood 2008;111: e g e n e r a t i

15 Verbetering van de prognose 2014: 5 jaar na diagnose is 66% nog in leven leven 5o % 5 JAARS overleving

16 Prognostische factoren factoren die bepalend zijn voor overleving ISS stadium: - 3 stadia eenvoudig te bepalen door bloedonderzoek - 2 factoren: albumine en ß-2 microglbuline Cytogenetische afwijkingen - te bepalen door beenmergonderzoek - op gezuiverde myeloom cellen (FISH) - Bekende ongunstige afwijking is bv 17P- - Hoog risico groep is bijvoorbeeld ISS stadium II/III en 17P-

17 ISS: overleving 100 Deaths/N Median (range), months Patients surviving (%) Stage I 606/1, (58 65) Stage II 1,054/1, (42 45) Stage III 968/1, (26 32) Time after initial chemotherapy (months) Reproduced with permission from Greipp PR, et al. J Clin Oncol. 2005;23: Am Soc Clin Oncol.

18 Combinatie van ISS met ongunstige cytogenetica Goed: ISS I en geen ongunstige cytogenetica Slecht: ISS III + ongunstige cytogenetica (bv 17P-) 100 good Cumulative percentage good intermediate poor good intermediate poor At risk: N D intermediate poor months Good Risk: no t(4;14)/del17p/add1q and ISS I Intermediate Risk: either t(4;14)/del17p/add1q and ISS I or no t(4;14)/del17p/add1q and IISS II/III Neben et al Blood; 2012)* Wat is het effect van de nieuwe middelen op ongunstige myeloom?

19 nieuwe middelen Thalidomide Softenon Lenalidomide Revlimid Bortezomib Velcade Pomalidomide zijn onderdeel van de standaardbehandeling bij oude en jonge patiënten 2 e generatie nieuwe middelen zijn alleen nog in studieverband beschikbaar - ixazomib, carfilzomib: opvolgers van velcade : geen polyneuropathie - Monoclonale anti-stoffen waaronder Daratumumab - Selinexor, nivolumab, Array 522.: nieuw aangrijpingspunten

20 Wat is het effect van de nieuwe middelen bij patienten >65 jaar? Toevoegen aan Melfalan/Prednison (MP) van zowel - Thalidomide - Velcade - Lenalidomide verbetert de prognose (overleving) van oudere patienten

21 MP + THALIDOMIDE versus MP 60 % response op MP-V versus 40% op MP Levensverlenging +/- 1 jaar door thalidomide Fayers Blood 2011

22 HOVON 87 MP + THALIDOMIDE versus MP + /LENALIDOMIDE R MP-Thalidomide 9 kuren MP-Lenalidomide 9 kuren Onderhoud Thalidomide Onderhoud Lenalidomide MP+ lenalidomide niet beter dan MP+ thalidomide Wel thalidomide veel minder bijwerkingen! VU University Medical Center Amsterdam The Netherlands

23 MP + VELCADE versus MP 70% response op MP-V versus 40% op MP Levensverlenging +/- 15 maanden door velcade : gemiddeld 5 jaar

24 MP + Velcade MP + velcade standaard behandeling voor patienten > 65 jaar Ook patienten > 75 jaar hebben profijt van MP-V Echter de ouderen hebben vaak meer bijwerkingen waardoor veel patienten mmoeten stoppen met de behandeling

25 Hematologen moeten meer dan naar alleen leeftijd kijken! Dosering op voorhand al aanpassen Combinaties minder van meer middelen

26 HOVON jaar oud Aangepaste dosering MPV, iedere kuur 5 weken Melphalan 6 mg/m 2 dag 1-4 Prednison 30 mg/m 2 dag 1-4 Velcade 1.3 mg/m 2 1 x keer per week, 4 keer Geriatrisch onderzoek om te onderzoeken of de haalbaarheid beter voorspeld kan worden!

27 Vraag Kan je na behandeling met bepaalde medicijnen bij terugkeer van de ziekte weer met dezelfde medicijnen behandeld worden? Ja mits de ziekte een langere tijd is weggebleven Minimaal 6 maanden, bij voorkeur langer dan 1 jaar Bijvoorbeeld bij velcade is kans +/- 65 % op opnieuw goede reactie Echter de duur van de reactie is wel vaak korter

28 Voordelen versus nadelen van de Voordelen nieuwe middelen Ziekte blijft langer weg, langere overleving Meer kans om de functie van de nieren te verbeteren Nadelen Bijwerkingen Thalidomide/Revlimid Trombose Thalidomide/Velcade Zenuwschade Revlimid/Velcade Beenmergremming Velcade Gordelroos Nieuwe generatie proteasoom remmers: - Ixazomib : pilvorm - Carfilzomib : infuus, maar wel effectiever

29 Vragen polyneuropathie Zijn er nog laatste ontwikkelingen t.a.v. (de behandeling van) neuropathie? De spieren branden regelmatig. Hoe kan ik het verder verbeteren? Of moet ik het gewoon aanvaarden? Capsaicine pepercreme werkt bij diabetes PNP - ook bij myeloom? onderzoek Vumc Voorkomen is beter dan genezen De opvolgmedicijnen van velcade ixazomib en carfilzomib geven nauwelijks PNP!

30 MLN9708 (ixazomib citrate) MLN9708 is een proteasoom remmer, zoals velcade (bortezomib) in pil vorm

31 HOVON-126: Ixazomibthalidomide-dexamethason Gerandomiseerde fase II studie in NDMM in opmaat naar fase III versus beste arm HOVON 87 9Td Ixazomib tot aan progressie Ixazomib 1x/week oraal Thalidomide 100 mg/dag Dexamethason 40 mg/week 9 cycli per 4 weken Placebo tot aan progressie

32 Vraag Hoe zijn de behandelings ervaringen met lenalidomide (revlimid) en dexamethason bij vrouw van 69 jaar. In het algemeen wordt deze kuur goed verdragen Meeste bijwerkingen komen van de dexamethason = standaardbehandeling in de 2 e lijn bijvoorbeeld na MP-velcade Lenalidomide /dexamethason bleek wel beter dan MP + thalidomide als behandeling voor nieuwe oude patienten zal binnenkort worden goedgekeurd als 1 e lijnsbehandeling

33 Behandeling van de jongere patient

34 1980: Hoge Dosis Melphalan (HDM) is nog altijd standaard bij patienten < 65 jaar Mega dosis in 1 x infuus

35 Behandeling jongere patienten I II Induc0e behandeling Stamcel verzameling - chemotherapie + groeifactor - leucoferese - stamcellen invriezen VAD, TAD, PAD, CVD, CTD III Intensieve therapie (HDM) - + Autologe stamceltransplanta7e Stamcellen ontdooien IV Onderhoud therapie Thalidomide, velcade, lenalidomide

36 Hoe is getracht de uitkomst van de autologe stamceltransplantatie te verbeteren? I: Effectievere inductie behandeling: - HOVON 50 studie: toevoegen van thalidomide - HOVON 65/95 studie: toevoegen van velcade (bortezomib) - Carthadex studie: toevoegen van Carfilzomib II: Effectievere intensieve therapie: Dubbel autologe SCT III: Onderhoud therapie toepassen: - HOVON 50 studie: thalidomide onderhoud therapie - HOVON 65 studie: velcade onderhoud therapie - HOVON 95 studie: lenalidomide onderhoud Streven: zo hoog mogelijk percentages complete remissies!!!!

37 Patienten met een CR hebben de beste vooruitzichten Het bereiken van een complete remissie (CR) = een schoon beenmerg en verdwijnen van M-proteine uit het bloed en de urine (betekent geen genezing!) Patienten met een CR hebben de beste vooruitzichten - de ziekte blijft langer weg - de overleving is langer - 80% van de patienten in de HOVON 50 een CR bereikten was na 5 jaar nog in leven - In de HOVON 50 werd effect van thalidomide uitgetest

38 25 Nov :05:42 VGPR PR Landmark analysis best response achieved within 12 months Pa+enten met een CR: Na 5 jaar is 80% nog in leven OS: Overall survival [m] [start = 12 mo] Best response within 12 months 100 Cumulative percentage E N F CR 43 6 VGPR PR months 60 CR VGPR At risk: CR VGPR PR PR 80%! 25 Nov :05:43

39 HOVON 65 Verbetert Velcade ongunstige myeloom (ISS III + 17P-)? I VAD PAD velcade lo0ng II Stamcel verzameling III Intensieve therapie (HDM) - + Autologe stamceltransplanta7e Stamcellen ontdooien IV thalidomide Velcade

40 Bortezomib verbetert de overleving naar gemiddeld 7 jaar 100 Overall survival Randomization arm Cumulative percentage B: PAD A: VAD 0 A: VAD B: PAD 2 Jul :13:09 N A: VAD 414 B: PAD 413 Cox LR Stratified At risk: D P = months

41 Overall survival by risk group: The outcome of poor risk MM t(4;14)/del17p/add1q and ISS II/III Is partly reversed by Bortezomib in induction/maintenance VAD PAD good intermediate poor good intermediate poor At risk: N D good intermediate poor months84 Cumulative percentage good intermediate poor good intermediate poor At risk: N D good intermediate poor months Good Risk: no t(4;14)/del17p/add1q and ISS I Intermediate Risk: either t(4;14)/del17p/add1q and ISS I or no t(4;14)/del17p/add1q and IISS II/III Neben et al Blood; 2012)*

42 Resultaten van de afgelopen 10 jaar Thalidomide in combinatie met autologe SCT: HOVON 50 - Ziekte blijft langer weg na de stamceltransplantatie - Geringe verbetering van de overleving - Veel bijwerkingen van de thalidomide: polyneuropathie 2x achter elkaar transplanteren niet beter dan 1x - Wel zinvol om bij terugkeer van de ziekte opnieuw te transplanteren, mits de ziekte 18 maanden weg is geweest Velcade in combinatie met autologe SCT HOVON 65-35% van de patienten heeft een CR bereikt - Ziekte blijft langer weg en verbetering van de overleving - Veel bijwerkingen van de velcade: polyneuropathie

43 Vraag I onderhoud Hoe staat u tegenover onderhoud met (nieuwe) medicijnen na een stamceltransplantatie, om de ziekte langer weg te houden. = het discussiepunt bij de behandeling van myeloom Voordelen De ziekte blijft langer weg, kwaliteit van leven langer gehandhaafd! Nadelen Overlevingsvoordeel niet overtuigend aangetoond Patiënten met goede prognose worden vele jaren behandeld In de nieuwe HOVON studies voor jong en oud wordt de onderhoudsvraag opgelost door loting - Wie heeft belang bij onderhoud? De hoog risico patienten?

44 Vraag II Onderhoud 17 jaar na autologe stamceltransplantatie recidief MM behandeld met kuren Melfalan, Prednison, Velcade weer complete remissie. Is een onderhouds dosering noodzakelijk? Bij een recidief zal eerder worden overwogen om door te gaan met de behandeling Factoren die daarbij bepalend kunnen zijn - hoe lang is de ziekte weggebleven - hoe is de ziekte teruggekomen : zeer heftig of heel geleidelijk - zijn er ongunstige cytogenetische afwijkingen - welke middelen zijn er nog op de plank

45 HOVON 95: - Kan toevoeging lenalidomide de HOVON 65 verbeteren? - Kan autologe SCT worden uitgesteld nu de nieuwe middelen zo effectief zijn? I II CVD Stamcel verzameling Velcade, cyclo, dex lo0ng III MP- V HDM Stamcellen ontdooien IV HDM Lenalidomide Bij recidief alsnog autologe - SCT

46 Nieuwe resultaten van de afgelopen 10 jaar Hovon 95: De uitkomst wordt dit jaar bekend Carthadex studie: Carfilzomib in plaats van velcade in inductie - minder polyneuropathie - een positief effect op de ongunstige cytogenetica! Carfilzomib komt in 2011 beschikbaar voor recidief myeloom!!!!

47 Nieuwe anti-myeloom middelen Carfilzomib: opvolger van velcade - effectiever dan velcade geen of nauwelijks polyneuropathie - komt beschikbaar in 2016 in combinatie met lenalidomide voor patienten met een recidief!!!! Pomalidomide : opvolger van lenalidomide - Effectiever dan lenalidomide - 35% van de lenalidomide ongevoelige patiënten hebben baat - is beschikbaar Daratumumab: anti-stof tegen kahler cellen Nieuwe HOVON studie voor jonge patienten: start in 2015

48 Combinaties van oud en nieuw Lenalidomide PLUS Bortezomib Dexamethason Bortezomib REP Dexamethason - REPEAT studie Cyclophospamide Melphalan Prednisone Thalidomide Adriamycin Revlimid - Dexamethason Endoxan - Prednisone 65 % positief effect bij patiënten die niet meer reageren op lenalidomide/dexa! VU University Medical Center Amsterdam The Netherlands

49 Vraag: immuuntherapie Er zijn veel positieve berichten m.b.t. gebruik van immuuntherapie bij de behandeling van diverse soorten kanker. Is deze therapie ook van toepassing bij de behandeling van MM? Zo ja, wanneer wordt deze toegepast? JA! - De monoclonale anti-stoffen - En nog veel meer

50 Monoclonale anti-stof therapie (MoAb) Een nieuw hoofdstuk in de behandeling van het multipel myeloom (?) Monoclonale antistof therapie is al vele jaren standaard therapie bij het non-hodgkin lymfoom en hebben de overleving sterk verbeterd De eerste resultaten van monoclonale antistof therapie bij het multipel myeloom zijn zeer veelbelovend?

51 Monoclonale anti-stoffen in ontwikkeling voor behandeling multipel myeloom : > 30! Target Isotype mabs in advanced stages of clinical testing (phase 3) Elotuzumab (HuLuc63) CS1 Humanized IgG1 Siltuximab (CNTO 328) IL-6 Chimeric IgG1 Denosumab RANKL Fully human IgG2 mabs in earlier stages of clinical testing (phase 1 or 2) BT062 CD138 Chimeric IgG1-conjugated to DM4 Lorvotuzumab (IMGN901) CD56 Humanized IgG1-conjugated to DM1 Daratumumab CD38 Fully human IgG1 SAR CD38 Humanized IgG1 BI-505 ICAM-1 Fully human IgG1 AVE1642 IGF-1R Humanized IgG1 Figitumumab (CP-751,871) IGF-1R Fully human IgG2 Bevacizumab (Avastin) VEGF Humanized IgG1 LY BAFF Fully human IgG4 Milatuzumab (hll1, IMMU-115) CD74 Humanized IgG1 Milatuzumab-DOX (hll1-dox; IMMU-110) CD74 Humanized IgG1-conjugated to doxorubicin Mapatumumab (HGS-ETR1) TRAIL-R1 Fully human IgG1 Dacetuzumab (SGN-40) CD40 (partially agonistic) Humanized IgG1 Lucatumumab (HCD122; Chir-12.12) CD40 (antagonistic) Fully human IgG1 Samalizumab (ALXN6000) CD200 Humanized IgG2/4 IPH2101 (1-7F9) KIR2DL1/2/3 Fully human IgG4 CT-011 PD-L1 Humanized IgG1 BHQ880 DKK1 Fully human IgG1 MDX-1097 KMA Chimeric IgG1 Je anti-stof moet wel heel effectief en veilig zijn!

52 Hoe werken monoclonale anti-stoffen? (Moabs) Natural killer cell daratumumab CD 38 Macrophage Moabs binden aan eiwitstructuren op cellen CD 38 komt sterk tot expressie op Myeloom CD38 komt zwak ook op andere organen voor Adapted from: Golay & Introna M. Arch Biochem Biophys 2012 ;526(2): Tai & Anderson Bone Marrow Res 2011;2011:924058

53 Monoclonal anti-stoffen binden aan kwaadaardige cellen en hebben verschillende werkingsmechanismen Activation of natural killer cells Antibody-dependent cellular cytotoxicity (ADCC) Activation of macrophages Antibody-dependent cell-mediated phagocytosis = ADCP) Adapted from: Golay & Introna M. Arch Biochem Biophys 2012 ;526(2): Tai & Anderson Bone Marrow Res 2011;2011:924058

54 Monoclonal anti-stoffen binden aan kwaadaardige cellen en hebben verschillende werkingsmechanismen Activation of natural killer cells Antibody-dependent cellular cytotoxicity (ADCC) Activation of macrophages Antibody-dependent cell-mediated phagocytosis = ADCP) Adapted from: Golay & Introna M. Arch Biochem Biophys 2012 ;526(2): Tai & Anderson Bone Marrow Res 2011;2011:924058

55 De GEN 501 studie Daratumumab bij uitbehandelde patiënten Patiënten hadden gemiddeld 5 lijnen van therapie gehad Vrijwel alle patienten waren voorbehandeld met bortezomib, lenalidomide en thalidomide Er werden vrijwel geen bijwerkingen gezien behalve bij de eerste infusie! Bij het merendeel van de patiënten die behandeld was er een afname van het M-proteine

56 Bij 38/46 (80%) patienten afname van het M-proteine Partiele remissie (50% afname M-proteine) bij +/- 40% 100 IMWG Criteria (for measurable disease at baseline) Cohort A 8mg/kg Cohort B 8mg/kg Cohort C 8mg/kg Cohort D 16mg/kg mg/kg: in the 4 of 7 responders who had >=5% BM PCs at study entry, the BM PCs were cleared following treatment. 16 mg/kg: in the S4 Sof S7 Sresponders SU S S F Swho S Shad S S>=5% SU SBM F SPCs S SUU at study S SUentry, F SUthe SUBM FUUUUUU 0 PCs were cleared following Utreatment. S S S S S S S S S- Serum, U Urine, F- FLC Presented by:

57 Rationale for GEN 503 : lena/dex + daratumumab Lenalidomide versterkt het effect van Daratumumab Phase I/II: Lenalidomide + Daratumumab CD38 Humax CD38 Lenalidomide stimuleert NK cellen Toename van ADCC!

58 GEN 503 studie: Lenalidomide + Daratumumab 100% van de patienten daling van het M- proteine en een PR Hoog percentage Part 1 een complete remissie! Part 2 Dose Escalation Study 2-, 4-, 8- & 16 mg/kg dose N=13 Expansion Cohort Study 16 mg/kg dose N=30 Majority had >50% reduction of M protein 58

59 Daratumumab vervolg in Nederland De studie met Daratumumab + lenalidomide is gesloten (vol!) Nu nog fase 3 studie met Velcade/dex met loting +/- daratumumab 2015 start fase 3 studie voor nieuwe patiënten < 66 jaar waarbij geloot wordt tussen A: standaard behandeling inclusief autologe stamceltransplantatie versus B: Daratumumab + standaard inclusief auto-stamceltransplantatie 1200 patiënten in Nederland en in Frankrijk Compassionate use programma begin 2016? Daratumumab gratis beschikbaar voor patiënten die zijn uitbehandeld

60 Cassiopeia 4x VTD 2x VTD Geen onderhoud R 1 Stamce l mobilis atie Auto -SCT R 2 4x VTD + Daratumumab 2 x VTD + Daratumumab Daratumumuab T1 x /8 week 2 jaar inductie intensificatie consolidatie onderhoud VU University Medical Center Amsterdam The Netherlands

61 Vraag Allogene stamceltransplantatie Wat zijn de risico s en bijwerkingen van een donor stamceltransplantatie. Welke patiënten komen hiervoor in aanmerking in de tijd van de nieuwe effectieve middelen

62 donor stamceltransplantatie Donor afweercellen (T cellen) zijn waarschijnlijk de meest effectieve killers van myeloomcellen Helaas zijn de T cellen ongericht en vallen ze ook de lichaamsorganen aan na transplantatie (Graft Versus Host ziekte) % van de patiënten heeft ernstige bijwerkingen - 15 tot 20 % van de patiënten overlijdt door bijwerkingen Met de huidige effectieve middelen is er geen plaats meer voor donor stamceltransplantatie bij nieuwe patiënten (HOVON richtlijn) Wel voor patiënten die de ziekte snel terugkrijgen na een autologe (=eigen) stamceltransplantatie omdat deze patiënten een slechte prognose hebben in het algemeen

63 HOVON 50/54 VAD vs TAD CAD HDM 200 HLA-id Sib 2-6 months after HDM HOVON 54 HOVON 50 Nonmyelo-SCT TBI: 200cGy IFN vs Thal Immune suppression Cyclosporin/MMF

64 Overleving Allo gemiddeld 8 jaar Overleving alleen autoloog 6 jaar 20% overlijdt na Allo door bijwerkingen

65 Een 2 e autologe SCT is weinig effectief als de ziekte < 18 maanden terug komt na 1 e SCT Cook et al BBMT 2011

66 Donor stamceltransplantatie anno 2015 Bij snel recidief na een autologe- SCT (18 maanden) De ziekte moet voor de Allo-SCT weer onder controle zijn Na de Allo transplantatie duurt het wel 6 maanden voordat het donor immuunsysteem voldoende actief is: grote kans op snel opspelen van de ziekte Ter overbrugging snel na Allo starten met chemo

67 August 18, 2014 HOVON 50/54 MM - DvND 67

68 Vraag Na mijn autologe stamceltransplantatie vertelde mijn hematoloog dat er een 1-P en 17-P chromosomen afwijking in mijn cellen aanwezig is. Ik ben 5 maanden na de autologe stamceltransplantatie getransplanteerd met donorcellen (MUD). Wat is de toekomstverwachting voor patiënten met MM en deze chromosomenafwijking? Er zijn aanwijzingen dat een Allo-SCT de prognose van 17Ppatiënten verbetert. (Duitse studie, ASH 2014)! Echter in deze studie hadden de autologe SCT patiënten niet de nieuwe anti-myeloom middelen (lenalidomide, velcade) gehad Op dit moment adviseert HOVON Allo-SCT bij 1 e recidief bij voorkeur in studieverband OP INDIVIDUELE BASIS KAN HIERVAN AFGEWEKEN WORDEN

69 Vraag Behandelingen MM zijn gericht op remissie. Zijn er al behandelingen gericht op definitieve genezing? Welke ontwikkelingen zijn er te verwachten? De prognose van de myeloom patiënten zal verder verbeteren en genezing zal mogelijk zijn voor een deel van de patiënten (mijn mening) De behandeling zal niet alleen op de tumorcel gericht moeten zijn Meer sporen beleid is hiervoor gewenst

70 Toekomst 3 sporen beleid 1. De behandeling moet gericht zijn op een effectievere eliminatie van de tumorcellen zelf 2. Maar ook op de omgeving waarin de tumorcellen groeien. Het beenmerg milieu ondersteunt de groei en bevordert resistentie 3. Herstel van het defecte immuunsysteem Afweercellen tegen het myeloom worden geremd Het myeloom is een criminele familie die in een slechte buurt woont met een corrupte politie!!

71 Multipel Myeloom is een criminele familie meerdere clonen! Woont in een slechte buurt Met een corrupte politie

72 NabijeToekomst 3 sporen beleid 1. De behandeling moet gericht zijn op een effectievere eliminatie van de tumorcellen zelf: Methoden om antistof therapie te verbeteren in ontwikkeling! 2. Maar ook op de omgeving waarin de tumorcellen groeien. In het laboratorium en in de muis kunnen we al de negatieve invloed van het micro-milieu grotendeels opheffen 3. Het immuunsysteem is bij myeloom defect de 1 e studies bij myeloom en andere kwaadaardige ziekten met middelen die de T cel remming opheffen laten spectaculaire resultaten zien

73 Een optimistische kijk op myeloom 2020! (?) 3 sporen aanpak

74 Vraag APD Hoe lang is APD toegestaan, mag dat jaren? Na diagnose maximaal 2 jaar! Bij terugkomen van nde ziekte 1 x per 3 maand Bij teveel APD kans op bot necrose + afsterven van bot in de kaak

75 Geheugenverlies na transplantatie Kunnen de gevolgen van de medicatie die onderdeel uitmaakt van de autologe stamceltransplantatie, ook in de jaren erna nog doorwerken. Ik doel hierbij op achteruitgang van mentale processen zoals geheugen en herkenning. Nooit echt studie naar gedaan Maar opvallend veel patienten klagen over geheugenverlies en concentratiestoornissen Geen aanwijzingen voor bevordering Alzheimer!

76 Kans op nieuwe kwaadaardige ziekte Is het belangrijk/verstandig ieder jaar een MRI-scan te laten maken? Behandelend arts vond het niet nodig, afgelopen zomer tumor in nier, bij toeval ontdekt. - Niet routinematig maar alleen op indicatie: Heeft de nier tumor te maken met MM, ik heb een stamceltransplantatie gehad in Er is een licht verhoogde kans op een 2 e tumor :2-3% - Na behandeling met lenalidomide + melphalan (pil) hogere kans

Multipel myeloom: van molecuul tot medicijn. Marie José Kersten Afdeling Hematologie, AMC

Multipel myeloom: van molecuul tot medicijn. Marie José Kersten Afdeling Hematologie, AMC Multipel myeloom: van molecuul tot medicijn Marie José Kersten Afdeling Hematologie, AMC Multipel myeloom: ziekte van Kahler Otto Kahler Sarah Newbury, 1844 Rajkumar & Kyle, Blood 2008 Multipel myeloom

Nadere informatie

Multipel Myeloom; Diagnose, behandeling en de consequenties daarvan. Esther de Waal Medisch Centrum Leeuwarden 1 november 2014

Multipel Myeloom; Diagnose, behandeling en de consequenties daarvan. Esther de Waal Medisch Centrum Leeuwarden 1 november 2014 Multipel Myeloom; Diagnose, behandeling en de consequenties daarvan Esther de Waal Medisch Centrum Leeuwarden 1 november 2014 Indeling Introductie Wat is het multipel myeloom Hoe stel je de diagnose Behandeling

Nadere informatie

Ontwikkelingen voor de behandeling van AL amyloïdose

Ontwikkelingen voor de behandeling van AL amyloïdose Ontwikkelingen voor de behandeling van AL amyloïdose Reinier Raymakers, internist-hematoloog Patientendag 17 feb 2018 Plasmacellen in Multipel Myeloom, MGUS en AL amyloidose (voorloper) kwaadaardige plasmacellen

Nadere informatie

Multipel myeloom 2012

Multipel myeloom 2012 Multipel myeloom 2012 Op weg naar genezing? Prof. Dr. R Schots MYELOOMKLINIEK UZ Brussel Mijlpalen in de geschiedenis 1969 2008 1996 Mijlpalen in de behandeling van multipel myeloom Autologe stamceltransplantatie

Nadere informatie

HOVON EDUCATIONAL MYELOOM. Case 2

HOVON EDUCATIONAL MYELOOM. Case 2 HOVON EDUCATIONAL MYELOOM Case 2 NIELS VAN DE DONK SONJA ZWEEGMAN Department of Hematology, Amsterdam, Netherlands Amsterdam, Netherlands Clinical case: presentation 54-year-old patient with a diagnosis

Nadere informatie

AL amyloïdose oorzaak, behandeling en nieuwe ontwikkelingen

AL amyloïdose oorzaak, behandeling en nieuwe ontwikkelingen AL amyloïdose oorzaak, behandeling en nieuwe ontwikkelingen Monique Minnema, internist-hematoloog Patientendag 9 jan 2016 AL (en AH) amyloidose AL = Amyloid Light chain AH = Amyloid Heay chain + serum

Nadere informatie

Multipel myeloom en de ziekte van Waldenström: overeenkomsten en verschillen! Marie José Kersten

Multipel myeloom en de ziekte van Waldenström: overeenkomsten en verschillen! Marie José Kersten Multipel myeloom en de ziekte van Waldenström: overeenkomsten en verschillen! Marie José Kersten Multipel myeloom en de ziekte van Waldenström Overeenkomsten en verschillen: Voorkomen van de ziekte Klachten,

Nadere informatie

Patiëntenboekje. Multipel myeloom is. een kwaadaardige. beenmergziekte die MULTIPEL MYELOOM. veroorzaakt wordt. door een woekering.

Patiëntenboekje. Multipel myeloom is. een kwaadaardige. beenmergziekte die MULTIPEL MYELOOM. veroorzaakt wordt. door een woekering. Multipel myeloom is een kwaadaardige beenmergziekte die veroorzaakt wordt door een woekering van plasmacellen Patiëntenboekje MULTIPEL MYELOOM Multipel myeloom is een kwaadaardige beenmergziekte die veroorzaakt

Nadere informatie

HOVON 114 MM (Multiple Myeloom) / multipel myeloom

HOVON 114 MM (Multiple Myeloom) / multipel myeloom HOVON 114 MM (Multiple Myeloom) / multipel myeloom Onderzoek voor patiënten met teruggekeerde of verslechterde multipel myeloom (ziekte van Kahler). Onderzocht wordt of een nieuw medicijn veilig en werkzaam

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Het multipel myeloom of de ziekte van Kahler is een kwaadaardige celwoekering van plasmacellen in het beenmerg die een monoklonale zware of lichte keten immunoglobuline produceren.

Nadere informatie

Voor patiënten die buiten studieverband worden behandeld gelden de volgende aanbevelingen:

Voor patiënten die buiten studieverband worden behandeld gelden de volgende aanbevelingen: Addendum bij richtlijn 2015 ADVIES VAN DE Myeloom Werkgroep (MWG) VOOR DE BEHANDELING MULTIPEL MYELOOM 2016 S. Zweegman, H.M. Lokhorst, M-D. Levin, E. de Waal, G.M.J. Bos, M.J. Kersten, A. Croockewit,

Nadere informatie

Ontwikkelingen in de behandeling van AL amyloïdose. Monique Minnema, internist-hematoloog UMC Utrecht Patiëntendag 9 maart 2019

Ontwikkelingen in de behandeling van AL amyloïdose. Monique Minnema, internist-hematoloog UMC Utrecht Patiëntendag 9 maart 2019 Ontwikkelingen in de behandeling van AL amyloïdose Monique Minnema, internist-hematoloog UMC Utrecht Patiëntendag 9 maart 2019 Inhoud Algemene inleiding AL amyloïdose Behandeling en symptoombestrijding

Nadere informatie

Morbus Waldenström en de nieuwste ontwikkelingen

Morbus Waldenström en de nieuwste ontwikkelingen Morbus Waldenström en de nieuwste ontwikkelingen Landelijke patienten contactdag 2015 Monique Minnema, internist-hematoloog Inhoud 1. Hoe zit deze ziekte in elkaar? 2. Behandelingen 3. Polyneuropathie

Nadere informatie

Multipel Myeloom diagnose en behandeling anno 2015

Multipel Myeloom diagnose en behandeling anno 2015 Multipel Myeloom diagnose en behandeling anno 2015 Oncologie dag NVvO 30 sept 3015 Monique Minnema, internist-hematoloog Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

chapter 10 Inleiding

chapter 10 Inleiding chapter 10 Samenvatting 134 chapter 10 Inleiding Multipel myeloom, in Nederland ook wel de ziekte van Kahler genoemd, is een kwaadaardige hematologische tumor, veroorzaakt door een ongeremde groei en deling

Nadere informatie

Patiëntenboekje. Multipel myeloom is. een kwaadaardige. beenmergziekte die MULTIPEL MYELOOM. veroorzaakt wordt. door een woekering. van plasmacellen.

Patiëntenboekje. Multipel myeloom is. een kwaadaardige. beenmergziekte die MULTIPEL MYELOOM. veroorzaakt wordt. door een woekering. van plasmacellen. Multipel myeloom is een kwaadaardige beenmergziekte die veroorzaakt wordt door een woekering van plasmacellen. Patiëntenboekje MULTIPEL MYELOOM Multipel myeloom is een kwaadaardige beenmergziekte die veroorzaakt

Nadere informatie

Niels versus Sonja. Gedoemd te verliezen door Sonja. VU University Medical Center Amsterdam The Netherlands

Niels versus Sonja. Gedoemd te verliezen door Sonja. VU University Medical Center Amsterdam The Netherlands Niels versus Sonja Gedoemd te verliezen door Sonja Belangenverklaring NAAM : Sonja Zweegman ORGANISATIE: Hematologie In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ), zijn

Nadere informatie

Hodgkin lymfoom. Elly Lugtenburg 11 de nascholing hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018

Hodgkin lymfoom. Elly Lugtenburg 11 de nascholing hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018 Hodgkin lymfoom Elly Lugtenburg 11 de nascholing hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018 11 de nascholing Hematologie verpleegkundigen 16 Maart 2018 Disclosure belangen: PJ Lugtenburg Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Disease morbidities 1; Polyneuropathy, Bing Neel, Amyloid

Disease morbidities 1; Polyneuropathy, Bing Neel, Amyloid International Waldentrom s Patient Meeting 9 oct 2016, Amsterdam Disease morbidities 1; Polyneuropathy, Bing Neel, Amyloid Monique Minnema, internist-hematoloog Morbus Waldenström Kankercellen : Waldenström

Nadere informatie

10 Behandeling van multipel myeloom

10 Behandeling van multipel myeloom Dr. P.W. Wijermans Inleiding Wanneer de diagnose multipel myeloom is gesteld en er aanleiding voor een behandeling bestaat, dan bespreekt de hematoloog of internist met de patiënt het plan van aanpak.

Nadere informatie

Acute myeloïde leukemie. Annoek Broers 7e nascholing hematologie 20-03-2014

Acute myeloïde leukemie. Annoek Broers 7e nascholing hematologie 20-03-2014 Acute myeloïde leukemie Annoek Broers 7e nascholing hematologie 20-03-2014 Bloedcelvorming - hematopoiese selfrenewal Multilineage differentiation Acute myeloïde leukemie - AML Normaal beenmerg Bloedarmoede

Nadere informatie

De ziekte van Waldenström: nieuwe behandelingsmogelijkheden als de ziekte terugkomt. Marie José Kersten AMC, Amsterdam

De ziekte van Waldenström: nieuwe behandelingsmogelijkheden als de ziekte terugkomt. Marie José Kersten AMC, Amsterdam De ziekte van Waldenström: nieuwe behandelingsmogelijkheden als de ziekte terugkomt Marie José Kersten AMC, Amsterdam www.lymmcare.nl Behandeling recidief MW Behandeling recidief ziekte van Waldenstrom

Nadere informatie

MULTIPLE MYELOOM Doneer voor genezing

MULTIPLE MYELOOM Doneer voor genezing MULTIPLE MYELOOM Doneer voor genezing Luister en leer Marlies Van Hoef, MD, PhD, MBA Multiple Myeloom Ziekte van Kahler werd aanvankelijk gediagnostiseerd in 1848 Kwaardaardige abnormaliteit van plasmacellen;

Nadere informatie

26 Behandeling van de ziekte van Waldenström

26 Behandeling van de ziekte van Waldenström 26 Behandeling van de ziekte van Waldenström 26 Behandeling van de ziekte van Waldenström Drs. J.M.I. Vos, dr. M.J. Kersten en dr. P.W. Wijermans Inleiding De ziekte van Waldenström behoort volgens de

Nadere informatie

De achilleshiel van CLL

De achilleshiel van CLL De achilleshiel van CLL Dr. S.H. Tonino 22 november 2012 Afdeling Hematologie AMC, Amsterdam Chronische lymfatische leukemie 1. wat is chronische lymfatische leukemie (CLL?) 2. behandeling anno 2012 3.

Nadere informatie

Welkom in Meander Medisch Centrum. Informatieavond non-hodgkinlymfoom en stamceltransplantatie 25 november 2014

Welkom in Meander Medisch Centrum. Informatieavond non-hodgkinlymfoom en stamceltransplantatie 25 november 2014 Welkom in Meander Medisch Centrum Informatieavond non-hodgkinlymfoom en stamceltransplantatie 25 november 2014 Indolent non Hodgkin lymfoom en chronischlymfatischeleukemie Van oorzaaktot (nieuwe ontwikkelingen

Nadere informatie

OLIJFdag 3 oktober 2015

OLIJFdag 3 oktober 2015 OLIJFdag 3 oktober 2015 Nieuwe behandelingen bij eierstokkanker Els Witteveen Internist-oncoloog Huidige en nieuwe inzichten Intraperitoneale toediening Toevoeging van bevacizumab Dose dense toediening

Nadere informatie

IN DE EERSTE LIJN INFORMATIE VOOR DE HUISARTS MULTIPEL MYELOOM

IN DE EERSTE LIJN INFORMATIE VOOR DE HUISARTS MULTIPEL MYELOOM IN DE EERSTE LIJN INFORMATIE VOOR DE HUISARTS MULTIPEL MYELOOM IN DE EERSTE LIJN INFORMATIE VOOR DE HUISARTS MULTIPEL MYELOOM Prof.dr. H. Lokhorst Hematon Tweede druk Utrecht, 2015 Omslagfoto: Dreamstime

Nadere informatie

Hodgkin lymfoom 2014. Dr. A. Van Hoof, hematologie Brugge

Hodgkin lymfoom 2014. Dr. A. Van Hoof, hematologie Brugge Hodgkin lymfoom 2014 Dr. A. Van Hoof, hematologie Brugge Wat is Hodgkin lymfoom? Waarom bij mij? Diagnose en stadiumbepaling Behandeling Laattijdige verwikkelingen Lymfomen Ziekte van Hodgkin of Hodgkin

Nadere informatie

Achtergrond Gerandomiseerde studie om de waarde van autologe stamceltransplantatie aan te tonen bij nieuw gediagnosteerde multipel myeloom.

Achtergrond Gerandomiseerde studie om de waarde van autologe stamceltransplantatie aan te tonen bij nieuw gediagnosteerde multipel myeloom. Samenvatting Hovon 95 Achtergrond Gerandomiseerde studie om de waarde van autologe stamceltransplantatie aan te tonen bij nieuw gediagnosteerde multipel myeloom. Populatie Eerstelijns behandeling bij multipel

Nadere informatie

Multipel myeloom de ziekte van Kahler

Multipel myeloom de ziekte van Kahler Interne geneeskunde/hematologie Patiënteninformatie Multipel myeloom de ziekte van Kahler U ontvang deze informatie, omdat wij u graag meer willen vertellen over het multipel myeloom, in Nederland vaak

Nadere informatie

HOVON 93 (Leukemie, AML) / acute myeloïde leukemie

HOVON 93 (Leukemie, AML) / acute myeloïde leukemie HOVON 93 (Leukemie, AML) / acute myeloïde leukemie Onderzoek naar een nieuwe behandeling voor patiënten met acute leukemie (acute myeloïde leukemie (AML) of myelodysplasie (MDS) type RAEB of RAEB-t) die

Nadere informatie

Hovon 95 - bestemd voor de patiënt -

Hovon 95 - bestemd voor de patiënt - Hovon 95 Stap 1: VCD (inductie) (3x) Mobilisatie + Stamcelferese Stap 2: 1e loting: Chemotherapie + stamceltransplantatie of VMP (4 x) Stap 3: 2e loting: VRD (2 x) of gelijk door naar onderhoud met lenalidomide

Nadere informatie

Chronische lymfatische leukemie Arnon Kater

Chronische lymfatische leukemie Arnon Kater Chronische lymfatische leukemie Arnon Kater http://www.lymmcare.nl/ CLL Epidemiologie Prognostische factoren Biologie en targeted therapy Huidige behandeling en studies CLL: epidemiologie CLL is de meest

Nadere informatie

HOVON-Hematologie scholingsdag donderdag 1 okt 2015

HOVON-Hematologie scholingsdag donderdag 1 okt 2015 HOVON-Hematologie scholingsdag donderdag 1 okt 2015 Josée Zijlstra VUMC www.hematologie.nl/ j.zijlstra@vumc.nl Thomas Hodgkin 1798-1866 Hodgkin lymfoom Diagnostiek Pathologie Epidemiologie Symptomen Beeldvorming

Nadere informatie

Casus hematologie Huisarts Danny Hiel Hematoloog Inge Vrelust

Casus hematologie Huisarts Danny Hiel Hematoloog Inge Vrelust Gevorderde ziekte: geen curatie, wel controle! Casus hematologie Huisarts Danny Hiel Hematoloog Inge Vrelust Casus Plasmacelleukemie Man 1965, gezond leven Opname ICU met septische shock en multiorgaanfalen.

Nadere informatie

Chronische lymfatische leukemie 2018

Chronische lymfatische leukemie 2018 Chronische lymfatische leukemie 2018 Arnon Kater Afd. Hematologie Academisch Medisch Centrum, Amsterdam beenmerg plaatjes witte bloedcellen rode bloedcellen antistof producerende cel milt en lymfekier

Nadere informatie

belangrijke cijfers over hematologische kankersoorten

belangrijke cijfers over hematologische kankersoorten belangrijke cijfers over hematologische kankersoorten Een overzicht van het voorkomen, de behandeling en overleving van hematologische kankersoorten gebaseerd op cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie

Nadere informatie

Richtlijnen behandeling multipel myeloom 2012

Richtlijnen behandeling multipel myeloom 2012 Richtlijnen behandeling multipel myeloom 2012 Guidelines for the treatment of multiple myeloma 2012 S. Zweegman, H.M. Lokhorst, M-D. Levin, E. de Waal, G.M.J. Bos, M.J. Kersten, P. Ypma, S.K. Klein, M.C.

Nadere informatie

Stamceltransplantatie

Stamceltransplantatie Autologe en allogene Stamceltransplantatie -een wereld van verschil - Dr. S.K. Klein internist-hematoloog 41 Geschiedenis 1950 eerste beenmergtransplantatie 1990 Edward DonnallThomas & Joseph Edward Murray

Nadere informatie

HOVON 143 MM (Plasmaceltumoren) / multipel myeloom

HOVON 143 MM (Plasmaceltumoren) / multipel myeloom HOVON 143 MM (Plasmaceltumoren) / multipel myeloom Onderzoek naar een nieuwe behandeling voor niet fitte en kwetsbare patiënten met multipel myeloom. Onderzocht wordt of een behandeling met nieuwe middelen

Nadere informatie

Een patiente met acute leukemie Bloed en beenmerg Acute leukemie Chronische leukemie

Een patiente met acute leukemie Bloed en beenmerg Acute leukemie Chronische leukemie Thema: Leukemie Een patiente met acute leukemie Bloed en beenmerg Acute leukemie Chronische leukemie Prof.dr. Hanneke C. Kluin-Nelemans Afdeling Hematologie Samenstelling van onstolbaar gemaakt bloed Bloedcellen

Nadere informatie

IN DE EERSTE LIJN INFORMATIE VOOR DE HUISARTS MULTIPEL MYELOOM

IN DE EERSTE LIJN INFORMATIE VOOR DE HUISARTS MULTIPEL MYELOOM IN DE EERSTE LIJN INFORMATIE VOOR DE HUISARTS MULTIPEL MYELOOM Auteur Prof. dr. H. Lokhorst patiëntenorganisatie bloedkanker lymfklierkanker stamceltransplantatie IN DE EERSTE LIJN INFORMATIE VOOR DE HUISARTS

Nadere informatie

Non Hodgkin lymfoom. Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1113

Non Hodgkin lymfoom. Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1113 Non Hodgkin lymfoom Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2014 pavo 1113 Uw hoofdbehandelaar is: hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek Interne

Nadere informatie

Wel of Niet starten?

Wel of Niet starten? Chemotherapie in de palliatieve setting van het pancreascarcinoom Wel of Niet starten? Dick Richel AMC / MST 3 e Verpleegkundig Congres 10 januari 2014 Pancreascarcinoom feiten Incidentie in Nederland

Nadere informatie

Afspraakcodes DC: Dosisreductie:

Afspraakcodes DC: Dosisreductie: In studieverband :.. Buiten studieverband HOVON 9 maintenance Therapielijst\ aftekenlijst\aanvraag cytostatica Patiëntsticker: Datum aanvraag Afdeling -NAT: 0959 Lengte (cm) Gewicht (kg) Lich.opp (m²)

Nadere informatie

Van transplantatie tot pil

Van transplantatie tot pil Van transplantatie tot pil Ontwikkelingen binnen de afdeling Hematologie Hanneke C. Kluin-Nelemans Afdeling Hematologie samen werken aan de zorg voor kanker Hematologen houden van bloed! Afdeling Hematologie

Nadere informatie

Antimyeloomgeneesmiddelen (update 29/06/2017)

Antimyeloomgeneesmiddelen (update 29/06/2017) Antimyeloomgeneesmiddelen (update 29/06/2017) Proteasoom-inhibitoren Bortezomib (Velcade ) Carfilzomib (Kyprolis ) Ixazomib (Ninlaro ) nog niet terugbetaald 1 MM Complicaties door ziekte en behandeling

Nadere informatie

Nieuwe middelen in acute lymfatische leukemie. Anita W Rijneveld Erasmus MC, Rotterdam

Nieuwe middelen in acute lymfatische leukemie. Anita W Rijneveld Erasmus MC, Rotterdam Nieuwe middelen in acute lymfatische leukemie Anita W Rijneveld Erasmus MC, Rotterdam EFS bij volwassenen 100% 80% 1989-1994 1995-2000 2001-2006 2007-2012 RSR 60% 40% 2007-2012 20% 0% 1989-1994 0 1 2 3

Nadere informatie

Hairy cell leukemie. Mariëlle Wondergem hematoloog VUmc

Hairy cell leukemie. Mariëlle Wondergem hematoloog VUmc Hairy cell leukemie Mariëlle Wondergem hematoloog VUmc Wie krijgen leukemie? Elk jaar krijgen in Nederland rond de 1500 mensen leukemie Ongeveer 750 acute leukemie Bij de anderen gaat het om chronische

Nadere informatie

Oligometastatischeziekte bij het mammacarcinoom. M. van der Sangen, radiotherapeut

Oligometastatischeziekte bij het mammacarcinoom. M. van der Sangen, radiotherapeut Oligometastatischeziekte bij het mammacarcinoom M. van der Sangen, radiotherapeut Borstkanker in perspectief Borstkanker in Nederland Nieuwe borstkankers per jaar: 15.000 Metastasen bij diagnose: 750 (5%)

Nadere informatie

Inleiding. 29 januari 2015 (correcties 28 juni 2015)

Inleiding. 29 januari 2015 (correcties 28 juni 2015) RICHTLIJN BEHANDELING MULTIPEL MYELOOM 2015 S. Zweegman, H.M. Lokhorst, M-D. Levin, E. de Waal, G.M.J. Bos, M.J. Kersten, A. Croockewit, P. Ypma, S.K. Klein, M.C. Minnema, P. Sonneveld, namens de Myeloom

Nadere informatie

Non-Hodgkin Lymfomen: naar therapie op maat?

Non-Hodgkin Lymfomen: naar therapie op maat? Non-Hodgkin Lymfomen: naar therapie op maat? LYMMCARE Patiëntensymposium 13 november 2014 Rien van Oers non-hodgkin lymfomen Inleiding: indeling non-hodgkin lymfomen Behandeling anno 2014 Nieuwe ontwikkelingen

Nadere informatie

Praktijkgericht onderwerp 3

Praktijkgericht onderwerp 3 Praktijkgericht onderwerp 3 Antistof therapie: gevolgen voor flow cytometrische diagnostiek. Andries Bloem Hoofd Diagnostiek Laboratorium voor Translationele Immunologie November 2017 The Netherlands Antistof

Nadere informatie

Leven met kanker Nieuwste ontwikkelingen in de behandeling bij longkanker. Judith Herder 2017

Leven met kanker Nieuwste ontwikkelingen in de behandeling bij longkanker. Judith Herder 2017 Leven met kanker Nieuwste ontwikkelingen in de behandeling bij longkanker Judith Herder 2017 Deze presentatie Enkele feiten over kanker Wat is longkanker nou eigenlijk? Behandeling bij uitgezaaid longkanker

Nadere informatie

hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen uur bereikbaar via de polikliniek Interne geneeskunde, tel. (078)

hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen uur bereikbaar via de polikliniek Interne geneeskunde, tel. (078) Non-Hodgkin lymfoom Uw hoofdbehandelaar is: hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek Interne geneeskunde, tel. (078) 654 64 64. 1 Inleiding U heeft

Nadere informatie

De ziekte van Waldenström: nieuwe behandelingsmogelijkheden. Marie José Kersten Internist-hematoloog AMC, Amsterdam

De ziekte van Waldenström: nieuwe behandelingsmogelijkheden. Marie José Kersten Internist-hematoloog AMC, Amsterdam De ziekte van Waldenström: nieuwe behandelingsmogelijkheden Marie José Kersten Internist-hematoloog AMC, Amsterdam De ziekte van Waldenström Inleiding: klachten, ziekteverschijnselen, complicaties Standaardbehandeling

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nieuwe vooruitzichten in de karakterisering en behandeling van acute myeloïde leukemie Nederlandse samenvatting 134 Acute myeloïde leukemie (AML) is een vorm van bloedkanker, een kwaadaardige aandoening

Nadere informatie

Intensivering deel IIA en IIB (duur circa 50 dagen)

Intensivering deel IIA en IIB (duur circa 50 dagen) HOVON 70 Samenvatting + Checklist Geheugensteun HOVON 70 studie opbergen in polistatus, kopie klinische status Naam patiënt.. AZG nummer.. Geboortedatum.. -.. 19.. Datum Dag 0: Pre-fase (duur 1 week) Dag

Nadere informatie

Voorwaarden. Wordt er geloot? Nee. Bij dit onderzoek speelt loting geen rol.

Voorwaarden. Wordt er geloot? Nee. Bij dit onderzoek speelt loting geen rol. PSCT 19 (Leukemie, ALL, AML, Multipel Myeloom, CLL, MDS, Hodgkin Lymfoom, Non-Hodgkin lymfoom) / acute lymfatische leukemie, acute myeloïde leukemie, chronische lymfatische leukemie, hodgkinlymfoom, leukemie

Nadere informatie

Prostaatkanker. - Metastasen en dan? M. Berends Internist-oncoloog Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis

Prostaatkanker. - Metastasen en dan? M. Berends Internist-oncoloog Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Prostaatkanker - Metastasen en dan? M. Berends Internist-oncoloog Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Botmetastasen Lymfeklier-en levermetastasen Gemetastaseerd prostaatkanker Hormoongevoelig Hoeksteen van

Nadere informatie

Immuunmodelutoire interventies rond allogene stamceltransplantaties

Immuunmodelutoire interventies rond allogene stamceltransplantaties Immuunmodelutoire interventies rond allogene stamceltransplantaties Moderator Dr E. Meijer Speaker Dr. M.D. Hazenberg Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg

Nadere informatie

HOVON 108 MM NL

HOVON 108 MM NL Informatie voor de proefpersoon behorende bij het onderzoek: Onderzoek naar het effect van donor stamceltransplantatie gevolgd door behandeling met lenalidomide of lenalidomide gecombineerd met bortezomib

Nadere informatie

Immunotherapie en Monoclonale antilichamen. Koen Theunissen Hematologie Jessa Ziekenhuis Hasselt Limburgs Oncologisch Centrum

Immunotherapie en Monoclonale antilichamen. Koen Theunissen Hematologie Jessa Ziekenhuis Hasselt Limburgs Oncologisch Centrum Immunotherapie en Monoclonale antilichamen Koen Theunissen Hematologie Jessa Ziekenhuis Hasselt Limburgs Oncologisch Centrum IMMUNOTHERAPIE =( letterlijk) gebruik van de immuniteit/ het afweersysteem in

Nadere informatie

HOVON 129 consolidatie. Therapielijst\ aftekenlijst\aanvraag cytostatica Patiëntsticker: Datum aanvraag Afdeling 12-NAT: 01959

HOVON 129 consolidatie. Therapielijst\ aftekenlijst\aanvraag cytostatica Patiëntsticker: Datum aanvraag Afdeling 12-NAT: 01959 In studieverband :.. Buiten studieverband HOVON 9 consolidatie Therapielijst\ aftekenlijst\aanvraag cytostatica Patiëntsticker: Datum aanvraag Afdeling -NAT: 0959 Lengte (cm) Gewicht (kg) Lich.opp (m²)

Nadere informatie

RICHTLIJN BEHANDELING MULTIPEL MYELOOM 2017

RICHTLIJN BEHANDELING MULTIPEL MYELOOM 2017 RICHTLIJN BEHANDELING MULTIPEL MYELOOM 2017 (Versie 6 oktober 2017) Titel: RICHTLIJN BEHANDELING MULTIPEL MYELOOM 2017 Initiatiefnemer: HOVON Myeloom werkgroep Geautoriseerd door: Nederlandse Vereniging

Nadere informatie

TRIPLE NEGATIEF BORSTKANKER. Nieuwe ontwikkelingen en onderzoek. Rianne Oosterkamp, internist-oncoloog Medisch Centrum Haaglanden

TRIPLE NEGATIEF BORSTKANKER. Nieuwe ontwikkelingen en onderzoek. Rianne Oosterkamp, internist-oncoloog Medisch Centrum Haaglanden TRIPLE NEGATIEF BORSTKANKER Nieuwe ontwikkelingen en onderzoek Rianne Oosterkamp, internist-oncoloog Medisch Centrum Haaglanden Triple negatief borstkanker TNBC Geen ER Geen PR Geen HER2 (Nog) geen target

Nadere informatie

Immuuntherapie: resultaten tot nu toe bij patiënten met een longcarcinoom Willemijn Theelen

Immuuntherapie: resultaten tot nu toe bij patiënten met een longcarcinoom Willemijn Theelen Immuuntherapie: resultaten tot nu toe bij patiënten met een longcarcinoom 15-06-2017 Willemijn Theelen w.theelen@nki.nl Risicofactoren Longcarcinoom Roken in 90% de oorzaak Passief roken : 1,2-1,3 x verhoogd

Nadere informatie

Titel: HOVON 105. Rituximab bij het primair centraal zenuwstelsel lymfoom. Een gerandomiseerd HOVON / ALLG onderzoek

Titel: HOVON 105. Rituximab bij het primair centraal zenuwstelsel lymfoom. Een gerandomiseerd HOVON / ALLG onderzoek Titel:. Rituximab bij het primair centraal zenuwstelsel lymfoom. Een gerandomiseerd HOVON / ALLG onderzoek Officiële titel: Rituximab in Primary Central Nervous system Lymphoma. A randomized HOVON / ALLG

Nadere informatie

Multipel Myeloom; De nieuw(st)e middelen

Multipel Myeloom; De nieuw(st)e middelen Multipel Myeloom; De nieuw(st)e middelen Moderator Prof dr Gerard Bos Spreker Dr Monique Minnema Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) Naam:

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting voor medisch niet-ingewijden

Nederlandse samenvatting voor medisch niet-ingewijden Chapter 9 Beeldvorming rond transformatie: diagnose en behandeling van getransformeerd folliculair lymfoom. Nederlandse samenvatting voor medisch niet-ingewijden Het getransformeerd folliculair lymfoom

Nadere informatie

Samenvatting voor niet ingewijden

Samenvatting voor niet ingewijden Samenvatting voor niet ingewijden Samenvatting voor niet ingewijden Hematopoïese Bloedcellen worden in het beenmerg gevormd waar de moedercellen, de zogenaamde stamcellen, zich bevinden. Deze stamcel kan

Nadere informatie

Behandeling van patiënten met Hodgkin lymfoom: wikken en wegen? Josée Zijlstra Hematoloog Vumc j.zijlstra@vumc.nl

Behandeling van patiënten met Hodgkin lymfoom: wikken en wegen? Josée Zijlstra Hematoloog Vumc j.zijlstra@vumc.nl Behandeling van patiënten met Hodgkin lymfoom: wikken en wegen? Josée Zijlstra Hematoloog Vumc j.zijlstra@vumc.nl Wikken en wegen Wat is de beste behandeling? Beste behandeling? Grootste kans op genezing..

Nadere informatie

Klinische Dag. 3 oktober 2013 Disclosure belangen spreker. (potentiële) belangenverstrengeling

Klinische Dag. 3 oktober 2013 Disclosure belangen spreker. (potentiële) belangenverstrengeling Klinische Dag 3 oktober 2013 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Papiloedeem als eerste presentatie van het POEMS syndroom Dieneke Breukink, ANIOS Interne Geneeskunde R.

Nadere informatie

Acute myeloïde leukemie. Dimitri A. Breems, MD, PhD Internist-Hematoloog Ziekenhuis Netwerk Antwerpen

Acute myeloïde leukemie. Dimitri A. Breems, MD, PhD Internist-Hematoloog Ziekenhuis Netwerk Antwerpen Acute myeloïde leukemie Dimitri A. Breems, MD, PhD Internist-Hematoloog Ziekenhuis Netwerk Antwerpen Normale bloedcelvorming Acute myeloïde leukemie (AML) Klonale proliferatie van immature hematopoëtische

Nadere informatie

DISCLOSURE BELANGEN SPREKER

DISCLOSURE BELANGEN SPREKER DISCLOSURE BELANGEN SPREKER Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Sponsoring of onderzoeksgeld Aandeelhouder Adviseur Venture partner BMS, MSD Neon Therapeutics Adaptive, Amgen, Neon Therapeutics,

Nadere informatie

Afspraakcodes DC: HO129ind3: kuur 2: 2,5 uur Ho129ind4: kuur 3 en verder: 1 uur. p.o. 25 mg studierecept arts

Afspraakcodes DC: HO129ind3: kuur 2: 2,5 uur Ho129ind4: kuur 3 en verder: 1 uur. p.o. 25 mg studierecept arts 0In studieverband :.. Buiten studieverband HOVON 9 Inductiekuur en verder Therapielijst\ aftekenlijst\aanvraag cytostatica Patiëntsticker: Datum aanvraag Afdeling -NAT: 0959 Lengte (cm) Gewicht (kg) Lich.opp

Nadere informatie

Behandelingsmogelijkheden en trials bij het oesophagus- en maagcarcinoom M. Wumkes, Medische Oncologie VUmc

Behandelingsmogelijkheden en trials bij het oesophagus- en maagcarcinoom M. Wumkes, Medische Oncologie VUmc Behandelingsmogelijkheden en trials bij het oesophagus- en maagcarcinoom 2017 M. Wumkes, 21-09-2017 Medische Oncologie VUmc 1 Te bespreken Standaardbehandeling Studiebehandeling Ontwikkeling nieuwe medicijnen

Nadere informatie

HOVON 87 MM/NMSG 18. Patiënteninformatie behorende bij Hovon 87 MM/NMSG 18. Patiënteninformatie en toestemmingsformulier

HOVON 87 MM/NMSG 18. Patiënteninformatie behorende bij Hovon 87 MM/NMSG 18. Patiënteninformatie en toestemmingsformulier Patiënteninformatie behorende bij Hovon 87 MM/NMSG 18. Patiënteninformatie en toestemmingsformulier Een gerandomiseerde fase III studie bij niet eerder behandelde patiënten met Multipel Myeloom, die niet

Nadere informatie

Aplastische Anemie (AA)

Aplastische Anemie (AA) Aplastische Anemie (AA) Stijn Halkes en Jennifer Tjon Afdeling Hematologie Geen belangenverstrengeling Aplastische Anemie (AA) introductie December 2005: 23 jarige jongen met spoed naar Eerste hulp UMC,

Nadere informatie

Antistof therapie voor het Multipel Myeloom. Monique Minnema

Antistof therapie voor het Multipel Myeloom. Monique Minnema Antistof therapie voor het Multipel Myeloom Monique Minnema Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) Naam: Organisatie: Monique Minnema UMC Utrecht

Nadere informatie

Verminderde perifere neuropathie bij subcutaan bortezomib-gebruik, ook na eerdere intraveneuze toediening

Verminderde perifere neuropathie bij subcutaan bortezomib-gebruik, ook na eerdere intraveneuze toediening Verminderde perifere neuropathie bij subcutaan bortezomib-gebruik, ook na eerdere intraveneuze toediening Reduced peripheral neuropathy in subcutaneously administered bortezomib, even after previous intravenous

Nadere informatie

Behandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie

Behandelingen bij longkanker. inclusief klinische studie immuuntherapie Behandelingen bij longkanker inclusief klinische studie immuuntherapie 1 Longkanker Longkanker is niet één ziekte: er bestaan meerdere vormen van longkanker. In deze brochure bespreken we de twee meest

Nadere informatie

Klinische Dag. 3 oktober 2013 Disclosure belangen spreker. (potentiële) belangenverstrengeling

Klinische Dag. 3 oktober 2013 Disclosure belangen spreker. (potentiële) belangenverstrengeling Klinische Dag 3 oktober 2013 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Reversibele cardiale betrokkenheid bij multipel myeloom met AL-amyloidose Klinische hematologiedag 2013

Nadere informatie

Nieuwe middelen voor sarcomen

Nieuwe middelen voor sarcomen Nieuwe middelen voor sarcomen Anneke Westermann, internist-oncoloog AMC Amsterdam Contactdag Sarcomen 26 mei 2018 Vooruitgang behandeling wekedelensarcoom Vooruitgang behandeling botsarcoom Chemotherapie

Nadere informatie

Ontwikkelingen in de aanpak van mesothelioom

Ontwikkelingen in de aanpak van mesothelioom Ontwikkelingen in de aanpak van mesothelioom s.burgers@nki.nl 16 september 2017 Advisory Board AstraZeneca Boehringer-Ingelheim Roche Adviseur Voorzitter Instituut Asbest Slachtoffers Patiëntenvereniging

Nadere informatie

Carthadex studie. Bestemd voor de patiënt

Carthadex studie. Bestemd voor de patiënt Carthade studie Carfilzomib Mobilisatie + Stamcelferese Intensieve chemotherapie + stamceltransplantatie Carfilzomib onderhoud Dit is uw behandelschema. Dit schema is bedoeld om inzicht te geven in de

Nadere informatie

Hairy cell leukemie. Dr. R.E Brouwer Hemato-oncoloog RDGG, Delft

Hairy cell leukemie. Dr. R.E Brouwer Hemato-oncoloog RDGG, Delft Dr. R.E Brouwer Hemato-oncoloog RDGG, Delft HCL Wat is HCL Oorzaken Klachten Onderzoeken Behandeling Vooruitzichten Nieuwe ontwikkelingen 2 Wat is Hairy cell leukemie Hairy cell Leukemie (HCL) is een vorm

Nadere informatie

Behandeling Mantelcellymfoom anno 2019

Behandeling Mantelcellymfoom anno 2019 Behandeling Mantelcellymfoom anno 2019 Tom van Meerten Internist-hematoloog Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) Naam: Tom van Meerten Organisatie

Nadere informatie

Ontwikkelingen immuuntherapie. C. Steendam C. van der Leest

Ontwikkelingen immuuntherapie. C. Steendam C. van der Leest Ontwikkelingen immuuntherapie C. Steendam C. van der Leest Inhoud Het immuunsysteem De kanker immuniteit cyclus Checkpoint remmers Niet-kleincellige longkanker Kleincellige longkanker (SCLC) Longvlieskanker

Nadere informatie

Ontwikkelingen in de behandeling van ATTR amyloïdose

Ontwikkelingen in de behandeling van ATTR amyloïdose Ontwikkelingen in de behandeling van ATTR amyloïdose Amyloïdose informatiedag Hans Nienhuis Inhoud Amyloïd en amyloïdose ATTR amyloïdose Ontstaanswijze Erfelijke versus ouderdoms vorm Behandelopties: Huidige

Nadere informatie

How I treat: Refractair Multipel Myeloom

How I treat: Refractair Multipel Myeloom How I treat: Refractair Multipel Myeloom Prof. dr. G.M.J. Bos moderator Dr. Esther de Waal Dr. Annemiek Broijl Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg

Nadere informatie

T-cel lymfomen: zeldzamere typen van lymfomen. Mariëlle Beckers UZ Leuven 15 oktober 2016 Leuven

T-cel lymfomen: zeldzamere typen van lymfomen. Mariëlle Beckers UZ Leuven 15 oktober 2016 Leuven T-cel lymfomen: zeldzamere typen van lymfomen Mariëlle Beckers UZ Leuven 15 oktober 2016 Leuven Lymfomen: niet één ziekte non-hodgkin lymfoom Hodgkin lymfoom T-cel lymfoom B-cel lymfoom T-cel lymfoom PTCL-NOS

Nadere informatie

Allogene stamceltransplantatie

Allogene stamceltransplantatie Informatie bijeenkomst Allogene stamceltransplantatie Afdeling Hematologie 6 juni 2016 Allogene stamceltransplantatie Waarom en hoe werkt het? Peter van Balen Internist-hematoloog Stamcellen in het beenmerg

Nadere informatie

Een doodgewone schimmelinfectie? Géke Kamphof Senior verpleegkundige Hematologie Beenmergtransplantatie LUMC

Een doodgewone schimmelinfectie? Géke Kamphof Senior verpleegkundige Hematologie Beenmergtransplantatie LUMC Een doodgewone schimmelinfectie? Géke Kamphof Senior verpleegkundige Hematologie Beenmergtransplantatie LUMC Casus Man 37 jaar (Mark) Voorgeschiedenis 2013 aug : AML (1 e inductie HOVON 102) Sweet syndroom

Nadere informatie

Sarcoma State of the art deel 2

Sarcoma State of the art deel 2 19 mei 2009 Jaarbeurs Utrecht Sarcoma State of the art deel 2 Jan Ouwerkerk Research Coördinator Oncologie Leids Universitair Medisch Centrum Osteosarcoom Osteosarcoom is een primaire botkanker die zijn

Nadere informatie

Botziekte bij multipel myeloom

Botziekte bij multipel myeloom Botziekte bij multipel myeloom Dr. Sonja Zweegman, drs. Josien Regelink en dr. Pierre Wijermans Wel 60% van de MM-patiënten heeft te maken met botbreuken en 90% heeft botziekte. Reden genoeg om hier aandacht

Nadere informatie

Chronische Lymfatische Leukemie. anno 2015

Chronische Lymfatische Leukemie. anno 2015 Chronische Lymfatische Leukemie anno 2015 Marten R. Nijziel, internist-hematoloog Máxima Medisch Centrum Eindhoven/Veldhoven Hematon Leukemiedag Soesterberg, 3 oktober 2015 Wat is CLL? Wat is nodig voor

Nadere informatie

M studie (Longkanker) / luchtpijp & longkanker

M studie (Longkanker) / luchtpijp & longkanker M14-361-studie (Longkanker) / luchtpijp & longkanker Onderzoek naar een nieuwe behandeling voor patiënten met vergevorderde kleincellige longkanker die behandeld worden met carboplatine en etoposide (standaardbehandeling).

Nadere informatie

Opmerkingen: Inductie 1, level 2, kuur 1 LET OP: alleen kuur 1 (langzaam R schema):

Opmerkingen: Inductie 1, level 2, kuur 1 LET OP: alleen kuur 1 (langzaam R schema): In studieverband :.. Buiten studieverband HOVON 109 inductie 1, level 2 Rituximab, Chloorambucil, Lenalidomide Therapielijst\ aftekenlijst\aanvraag cytostatica Patiëntsticker: Datum aanvraag Afdeling 12-NAT

Nadere informatie