ONTDEK HET VERLEDEN. Heldere structuur. Volop variatie. columbus is overzichtelijk. columbus brengt het beste uit twee werelden samen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ONTDEK HET VERLEDEN. Heldere structuur. Volop variatie. columbus is overzichtelijk. columbus brengt het beste uit twee werelden samen"

Transcriptie

1 columbus is overzichtelijk columbus brengt het beste uit twee werelden samen Heldere structuur. Volop variatie. Structuur: uniforme opbouw van de hoofdstukken heldere sturing vanuit het werkboek tijdbalk, begrippenlijst en leerdoelen aan het eind van elk hoofdstuk Variatie: gevarieerde werkvormen in elke paragraaf keuze uit zelfstandig of klassikaal werken projectopdrachten in elk hoofdstuk ONTDEK HET VERLEDEN

2 figuur 8 columbus is overzichtelijk Tekstboek en werkboek havo/vwo: basisparagraaf H :6 Pagina 54 In de basisparagrafen komt de leerstof aan bod. Een heldere paginaindeling maakt het lees- en leerwerk makkelijker. H :6 Pagina 55 In het werkboek vindt u gevarieerde opdrachten CB H-V WB-i A HF :52 Pagina 48 4 Over de grenzen Eenheid en verdeeldheid Bekijk de kaart van Alexanders tocht (bron 3.7). a Verdeeldheid hoort bij de periode voor/na Alexander de Grote. Eenheid hoort bij de periode voor/na Alexander de Grote. b Wat heeft Alexander goed gedaan en waarvan kennen we hem nu nog? c Welk voordeel had deze bewapening? d Wat heeft Alexander bereikt? Vul het schema in. gebied Griekenland Perzische rijk Egypte resultaat Bij elke opdracht wordt duidelijk verwezen naar de leerstof in het tekstboek CB H-V WB-i A HF :52 Pagina 49 b Hoe probeerde hij het grote rijk als een eenheid bij elkaar te houden? 2 De erfenis van Alexander c Bekijk de foto van het standbeeld in bron 3.9. Het beeld is in de twintigste eeuw gemaakt. Wat wilde de beeldhouwer laten zien? 6 a Wat heeft de wereld aan Alexander te danken? 2 De veroveringen van Alexander India e Welk land hoort er dus niet bij? Griekenland Perzische rijk Egypte India. 5 a Vind jij de vergelijking tussen Alexander en een beroemde jonge voetballer terecht? 3 b Wat wordt er bedoeld met denken op wereldschaal? 2 Gebruik een (historische) atlas of internet. a Kleur de volgende landen in op de kaart in figuur 8: Macedonië, Griekenland, Turkije, Egypte, Israël, Irak, Iran, Afghanistan, India, Pakistan, Syrië. b Zoek de verschillende tochten van Alexander op. Kleur elke tocht apart in op de kaart. Zet de jaartallen erbij. 3 a Teken de slag bij Issos in op de kaart in figuur 8. b Bekijk de wandschildering van de slag (bron 3.8) en lees de tekst in het tekstboek. Welke wapens gebruikte het leger van Alexander? Het bestuur onder Alexander 4 a Stelling: Alexander was wat betreft staatsinrichting zijn tijd vooruit. De stelling is juist/onjuist, want b Waarom is het zo bijzonder dat veel mensen in de c Kruis aan welke dingen hellenistisch zijn. oudheid Alexander al kenden? onderwerp hellenistisch ostracisme Griekse tempels in Turkije en Syrië leven in een polis Griekse boeken in de bibliotheek van Alexandrië 7 Trek pijlen tussen de oorzaken en gevolgen die bij elkaar horen. TOT SLOT oorzaken Philippus verenigt Griekenland en sterft. Alexanders leger is snel en wendbaar. gevolgen Hij wint slag na slag. Overal maakt men kennis met de Griekse cultuur. In de veroverde gebieden stelt Alexander inheemse bestuurders aan. Hellenisme wordt de nieuwe cultuur. Alexander onderhoudt contacten in zijn hele rijk. Volken nemen gewoontes en gebruiken van de Grieken over. Alexander de Grote wordt koning. De veroverde gebieden blijven hem trouw. 48 hoofdstuk 3 Je weet nu dat: Alexander de Grote de Perzen wilde verslaan en een wereldrijk wilde stichten; zijn snelle, wendbare legers hem veel overwinningen bezorgden; veel volken in de veroverde gebieden Alexander trouw bleven; de Griekse cultuur via Alexander werd verspreid en zich vermengde met de plaatselijke cultuur, en zo het hellenisme ontstond. Van Akropolis tot Alexander 49 bron 3.7 De veroveringstochten van Alexander de Grote brachten hem tot in India. In tien jaar legde hij duizenden kilometers af. 4 Over de grenzen Eenheid en verdeeldheid In de vierde eeuw voor Chr. werden tussen Griekse stadstaten vele oorlogen gevoerd. Deze conflicten verdeelden Griekenland, maar zorgden uiteindelijk ook voor de eenheid van het land. In 338 voor Chr. werd de Macedoniër Philippus als koning van heel Griekenland aangesteld. Eigenlijk is hij vooral bekend geworden door zijn zoon, Alexander. Wij kennen die zoon beter als Alexander de Grote, de bijnaam die hij kreeg door zijn veroveringen. Deze jongen was pas 20 jaar toen zijn vader overleed en hij de nieuwe koning werd. Met één doel voor ogen trok hij ten strijde: de Perzen verslaan en zo een wereldrijk stichten (bron 3.7). De veroveringen van Alexander Na de dood van Philippus probeerden veel legeraanvoerders en koningen hun macht weer terug te krijgen. Alexanders eerste opdracht was daarom zijn eigen gezag te vestigen. Iedereen moest weten dat hij de koning van de Griekse wereld was. Dat hem dit al snel lukte, kwam door de moderne legers waarover Alexander beschikte. De goed, maar licht bewapende soldaten konden snel oprukken en de perfect getrainde ruiters waren hun logge tegenstanders overal de baas. En hoewel bronnen uit het gevolg van Alexander niet altijd betrouwbaar zijn, waren vriend en vijand het erover eens dat Alexander een geniaal legeraanvoerder was, met een ongekende durf. In 334 begon de veldtocht die Alexander duizenden kilometers van huis zou brengen. Zijn leger bestond uit soldaten, ruim 6000 ruiters en 20 oorlogsschepen. De slag bij Issos (333 voor Chr.) zorgde ervoor dat het Perzische rijk werd verslagen en de Grieken wraak hadden genomen (bron 3.8). Maar Alexander wilde meer. Hij trok verder naar Egypte en werd daar tot farao gekroond. Het succes van Alexander maakte hem overmoedig: nu zou hij de hele (op dat moment bekende) wereld veroveren. Maar in India ging het mis. De aanhoudende regenval maakte zijn soldaten oorlogsmoe en Alexander moest zich terugtrekken. bron 3.8 Alexander (links) in gevecht met de Perzen Het bestuur onder Alexander In de vorige paragrafen heb je gelezen over de staatsinrichting van de Grieken. Alexander leefde in de tijd van de poleis, en veel van zijn vrienden en generaals vonden dat hij dat nooit mocht vergeten. Maar Alexander deed dat wel. Hij wilde dat de Griekse stadstaten hun zelfstandigheid opgaven en alleen nog maar aan hem gehoorzaamden. Ook vond hij dat hij als een god vereerd moest worden. De meeste Grieken vonden dat schandalig. In de veroverde gebieden deed Alexander het slimmer. Op hoge posten stelde hij inheemse edelen aan, die daarvoor dankbaar waren en hem trouw bleven. Ook benadrukte hij de eenheid van het nieuwe rijk door met twee Perzische prinsessen te trouwen. Bij die gelegenheid gaf hij tienduizend van zijn soldaten opdracht om ook een Perzische vrouw te kiezen. De erfenis van Alexander Wanneer je 7 jaar bent en je wordt uitgenodigd om bij Barcelona te komen voetballen, haal je de krantenkoppen. Internet en televisie verspreiden jouw naam razendsnel. In de oudheid was dat er allemaal niet. Toch was Alexander al tijdens zijn leven een legende. Over de jonge man die zo veel macht en aanzien verwierf, werden mythes doorverteld en opgeschreven. In de verhalen die ontstonden rond Alexander en zijn veroveringen, valt op dat de Grieken niet meer dachten vanuit hun eigen polis, maar op wereldschaal. Voortaan bekeken zij de wereld als een groot samenhangend geheel van werelddelen met eigen kenmerken, verschillen en overeenkomsten. Dat is ook niet zo vreemd. De tochten en veroveringen van Alexander zorgden voor een verspreiding van de Griekse cultuur over het Midden-Oosten en tot in Azië en Noord-Afrika. Andere volken namen elementen uit de Griekse cultuur over, en de Grieken maakten kennis met nieuwe producten, technieken en culturen. De versmelting van dat alles zorgde voor een unieke cultuur, die wij kennen als het hellenisme. Na de dood van Alexander, in 323 voor Chr., viel zijn rijk uiteen, maar het hellenisme bleef. En daarom is Alexander niet meer weg te denken uit de geschiedenis (bron 3.9). bron 3.9 Standbeeld van Alexander de Grote Elke paragraaf eindigt met een samenvattende opdracht. Na het maken van alle opdrachten kunnen de leerlingen hier controleren of ze alle stof goed bestudeerd hebben. Ook bij het leren voor een toets zijn de leerdoelen een handige steun. 54 hoofdstuk 3 EPN EPN Van Akropolis tot Alexander 55 Foto s, kaarten, tekeningen en tekstbronnen zijn allemaal goede historische bronnen. Elke bron wordt in het werkboek bevraagd. De begrippen zijn goed te herkennen door een vette markering. In de tekst ziet u duidelijke verwijzingen naar de bronnen.

3 columbus is spannend columbus brengt het beste uit twee werelden samen Compleet van stof. Prikkelend en uitdagend. Compleet: boeiende geschiedenis van de prehistorie tot nu behandelt de 0 tijdvakken en de canon traint de historische vaardigheden leerjaar én 2 leverbaar voor schooljaar Uitdagend: het gebruik van mooie bronnen maakt de leerstof aantrekkelijk leerlinggericht: prettig om te lezen, leuk om te bekijken historische smeuïge feitjes en wetenswaardig - heden prikkelen de leergierigheid ONTDEK HET VERLEDEN

4 columbus is spannend Tekstboek 2 havo/vwo: ontdekkingsparagraaf H :5 Pagina 08 In elk hoofdstuk vindt u één of twee paragrafen waarin uw leerlingen, net als Columbus, op ontdekking gaan. In de bijbehorende opdrachten in het werkboek worden zij gestimuleerd om meer te doen dan alleen vragen invullen. H :5 Pagina 09 De ontdekking van... De pracht en praal van pruiken Heb jij dat wel eens, dat je bij het opstaan ziet dat het met je haar niks wordt die dag? In de 7 e en 8 e eeuw speelde dat probleem niet zo. Veel mensen, zowel vrouwen als mannen, droegen een pruik. Sommige hadden er wel vijf of zes in de kast liggen, voor elke gelegenheid een andere. Aan de pruik kon je zelfs zien hoe belangrijk iemand was, of welke functie hij had. Er waren pruiken voor dokters, advocaten, kooplieden, militairen en zo meer. Soms werd de pruik versierd, bijvoorbeeld met strikken of linten, maar ook wel met een bloem, of zelfs vogelnestjes of fruitmandjes! de pruikentijd Colbert Jean-Baptiste Colbert (69-683) diende Lodewijk XIV maar liefst 22 jaar als minister van Financiën. Van maandag tot en met zondag werkte hij van 7 uur s morgens tot 0 uur s avonds voor de koning. Het was aan hem te danken dat Frankrijk een van de rijkste landen van Europa werd. Mensen keken behoorlijk tegen hem op, maar vonden hem ook wel een beetje excentriek: waarom droeg hij nou altijd zo n gek halflang jasje? 4 2 Naar buiten Hollandse bestuurders, regenten, vonden zichzelf heel chic en belangrijk. Hun vrije tijd brachten ze daarom liever niet door tussen het gepeupel in de stad. Wanneer de zomer naderde, namen ze hun gezin en alle bedienden mee naar hun buiten. Ver van de stank en het lawaai van de straat stond daar hun tweede huisje. Het was een bescheiden onderkomen waar ze rust en ruimte vonden. Daar jaagden en wandelden ze, of ontvingen ze gasten. Maar wat ze er óók deden, was zich vervelen... Na de zomer gingen ze weer lekker terug naar de stad! 3 Sire, voilà l heure... Koning, het is tijd. Koning Lodewijk wordt om half negen wakker gemaakt door zijn kamerknecht. De hofarts van Versailles komt samen met de rest van de koninklijke familie binnen in een van de mooiste van de zevenhonderd kamers van het paleis. Elke ochtend keurt de dokter de koning. Een rij lakeien komt binnen. Ze hebben allemaal één kledingsstuk van de koning bij zich. Zo wordt Lodewijk elke dag aangekleed. Dan loopt hij van zijn slaapkamer naar de kerk van het paleis. Onderweg door de lange gangen kunnen edelen de koning om allerlei gunsten vragen. Vaak antwoordt de vorst alleen maar met Ken ik u? en loopt hij door. Pas na de kerkdienst gaat de koning eten. Ook een erg ontspannen moment... 5 Eise Eisinga mei 774 Het is al bijna 8 mei. Heel Friesland is in rep en roer. De dominee uit Bozum heeft voorspeld dat Mercurius, Venus, Mars en Jupiter die dag op elkaar zullen botsen. De klap zal de aarde zo ver weg blazen dat deze tegen de zon te pletter vliegt. Maar ik zit hier in Franeker rustig aan de thee, en weet dat het onzin is. En dat zal ik iedereen bewijzen ook! Mijn schetsen zijn klaar, en vanmiddag begin ik met de bouw van een model van ons zonnestelsel, waarmee alle bewegingen van aarde, zon, maan en planeten worden nagebootst. Dat zal ze leren! 08 hoofdstuk 6 Voor vorst, volk of vaderland 09 Aparte bronnen, vreemde historische anekdotes en spannende feitjes. Wie wil nu niet iets horen over het graf van Toetanchamon, het ei van Columbus of de ridder met de ijzeren vuist? Uw leerlingen zullen zich deze verhalen herinneren en later de gebeurtenissen en begrippen van het hoofdstuk eraan verbinden. Ieder item is duidelijk herkenbaar, ook in het werkboek. U kunt een keuze maken uit de items óf ze allemaal behandelen. Bij de paragraaf kunt u natuurlijk ook goed uw eigen verhalen kwijt.

5 columbus is flexibel columbus brengt het beste uit twee werelden samen Traditioneel lesgeven. Digitaal lesgeven. Traditioneel: tekst- en werkboeken met aanvullende ICT toetsen, handleiding en antwoorden downloadbaar Digitaal: tekst- en werkboeken ook 00% curriculumdekkend digitaal leverbaar digitale werkboeken met feedback-functie online docentenkit met als extra de Studio: presentatietool voor het digitale schoolbord Het Boek&Web arrangement van columbus is aantrekkelijk geprijsd. Informeer bij onze account manager. ONTDEK HET VERLEDEN

6 columbus is flexibel Studio columbus Sleepvragen, klikvragen, video s en animaties maken de digitale stof afwisselend. i-werkboek Met Studio columbus kunt u alle bronnen uit het boek groot presenteren in de les. Bovendien kunt u er eigen materiaal in opslaan en met één muisklik in de les tevoorschijn toveren: powerpoints, extra bronnen, een link naar een interessant stukje film. Een prachtige aanvulling op uw eigen verhalen en anekdotes. Door de digitale oefeningen te maken beklijft de leerstof beter.

7 columbus is van nu columbus brengt het beste uit twee werelden samen Laat uw geschiedenislessen leven met Studio columbus. Studio columbus: digitale presentatietool voor beamer- of whiteboardgebruik bevat alle bronnen uit het tekstboek en extra materiaal zeer eenvoudig uw eigen bronnen toevoegen: filmpjes, foto s, websites, etcetera Studio columbus is onderdeel van de docentenkit. Ga voor een sneak preview naar: en klik op Studio bekijken?. ONTDEK HET VERLEDEN

8 columbus is van nu columbus, ontdek het verleden

Geschiedenis hoofdstuk 3

Geschiedenis hoofdstuk 3 Geschiedenis hoofdstuk 3 Romeinse rijk 500 v Christus 500 na Christus Rome de eeuwige stad : deze stad bestaat al eeuwenlang. De tijdlijn Het Romeinse rijk begint 500v Chr. En eindigt 500 na Christus.

Nadere informatie

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus

Tijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus 138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de

Nadere informatie

Tijdsplanning. Opdracht 5: Islamitische vlakvullingen

Tijdsplanning. Opdracht 5: Islamitische vlakvullingen Iran project 2011-2012 Inleiding Iran het Land van de Ariërs schrikt de ene af door de verschrikkelijke verhalen die we in het nieuws horen. De ander wordt er juist door geboeid. Wat is het nu werkelijk

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

Bevolkingsgroepen DOE KAART 1. Naam van het project. Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep.

Bevolkingsgroepen DOE KAART 1. Naam van het project. Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep. DOE KAART 1 Bevolkingsgroepen Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep. Zoek 6 verschillende bevolkingsgroepen op. Kies 1 bevolkingsgroep uit waar je meer over wilt

Nadere informatie

ONTDEKKINGSREIZIGERS en AVONTURIERS. Van:

ONTDEKKINGSREIZIGERS en AVONTURIERS. Van: ONTDEKKINGSREIZIGERS en AVONTURIERS Van: Ieder groepje gaat op ontdekkingsreis, deze gebieden worden verdeeld: heelal, de zee, een onderaards gebied, een vulkanisch gebied, een bergachtig gebied, een woestijn

Nadere informatie

Griekenland 336 v. Chr (bij de dood van Philippos van Macedonië ) Alexander de Grote opvolger Philippos van Macedonië. Tijd van Grieken en Romeinen

Griekenland 336 v. Chr (bij de dood van Philippos van Macedonië ) Alexander de Grote opvolger Philippos van Macedonië. Tijd van Grieken en Romeinen Griekenland 336 v. Chr (bij de dood van Philippos van Macedonië ) Sint-Janslyceum s-hertogenbosch, Theo Manders Alexander de Grote opvolger Philippos van Macedonië. Alexander de Grote opvolger Philippos

Nadere informatie

Lesbrief nr 1. voor Groep 5 + 6

Lesbrief nr 1. voor Groep 5 + 6 Lesbrief nr 1 voor Groep 5 + 6 1 / 2016 + Download deze lesbrief ook op samsam.net Wat is Samsam Junior? Samsam Junior is een cross-mediale methode over mondiaal burgerschap, kinder rechten en duurzaamheid.

Nadere informatie

Maak hier de gaatjes voor in je multomap. Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN. Dit boekje is van

Maak hier de gaatjes voor in je multomap. Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN. Dit boekje is van Maak hier de gaatjes voor in je multomap Leerlingenboekje WELKOM BIJ DE ROMEINEN _ Dit boekje is van Welkom bij de Romeinen! In Welkom bij de Romeinen maak je kennis met het Romeinse leven. Je zult merken

Nadere informatie

Landenspel. Duur: 30 minuten. Wat doet u?

Landenspel. Duur: 30 minuten. Wat doet u? Landenspel Korte omschrijving werkvorm: In deze opdracht wordt de klas verdeeld in vijf groepen. Iedere groep krijgt een omschrijving van een land en een instructie van de opdracht. In het lokaal moeten

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken

Nadere informatie

* = Hallo in het Latijn (de taal van de Romeinen). Het Romeinse Rijk

* = Hallo in het Latijn (de taal van de Romeinen). Het Romeinse Rijk Grieken en Romeinen LES 2 DE ROMEINEN JE LEERT hoe het Romeinse leger werkt; dat wegen belangrijk zijn voor de Romeinen; hoe Romeinen wonen. 5000 jaar * = Hallo in het Latijn (de taal van de Romeinen).

Nadere informatie

Griekenland 336 v. Chr (bij de dood van Philippos van Macedonië ) Alexander de Grote opvolger Philippos van Macedonië.

Griekenland 336 v. Chr (bij de dood van Philippos van Macedonië ) Alexander de Grote opvolger Philippos van Macedonië. Kenmerkende aspecten: De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat De klassieke vormentaal van de Grieks Romeinse cultuur De ontwikkeling

Nadere informatie

2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1

2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1 2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1! " #$% & #& '$' '& + ()" *% $, $ -% 1 H. Jagersma en M. Vervenne, Inleiding in het Oude Testament, Kampen, 1992. J. Bowker, Het verhaal

Nadere informatie

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te

Nadere informatie

Werkboek klas 2 Hoofdstuk 3

Werkboek klas 2 Hoofdstuk 3 Werkboek klas 2 Hoofdstuk 3 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Marco Harmsen 13 oktober 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/67292 Dit lesmateriaal is gemaakt

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

De kruistochten. God wil het! Steden en Staten

De kruistochten. God wil het! Steden en Staten prehistorie 42 oudheid 3000 v. Chr. 2500 v. Chr. 2000 v. Chr. 1500 v. Chr. Steden en Staten De kruistochten In de woonkamer van familie Vos hangt een klok met Romeinse cijfers. Jos en Mirthe willen graag

Nadere informatie

100 jaar geleden. t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna.

100 jaar geleden. t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna. 100 jaar geleden t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna. t Is oorlog! Binderveld, Kozen, Nieuwerkerken en Wijer 100 jaar geleden is een

Nadere informatie

Inleiding geschiedenis Griekenland

Inleiding geschiedenis Griekenland Europa rond de Middellandse Zee rond 500 v. Chr. Sint-Janslyceum s-hertogenbosch, Theo Manders Inleiding geschiedenis Griekenland Rond 2000 v. Chr. Stedelijke centra: Op Kreta, Minoische cultuur Op Griekse

Nadere informatie

Mens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst)

Mens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst) Mens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst) Kerndoelen 36. De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een

Nadere informatie

In het oude Rome De stad Rome

In het oude Rome De stad Rome In het oude Rome De stad Rome In het oude Rome De stad Rome is héél oud. De stad bestaat al meer dan tweeduizend jaar. Rome was de hoofdstad van het grote Romeinse rijk. De mensen die naar Rome kwamen,

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we

Nadere informatie

Naam: FLORIS DE VIJFDE

Naam: FLORIS DE VIJFDE Naam: FLORIS DE VIJFDE Floris V leefde van 1256 tot 1296. Hij was een graaf, een edelman. Nederland zag er in de tijd van Floris V heel anders uit dan nu. Er woonden weinig mensen. Verschillende edelen

Nadere informatie

Jezus kreeg de straf voor onze zonden, wij ontvangen vergeving en vrede. Jesaja 53:4-6 en 1 Petrus 2:24

Jezus kreeg de straf voor onze zonden, wij ontvangen vergeving en vrede. Jesaja 53:4-6 en 1 Petrus 2:24 Jezus kreeg de straf voor onze zonden, wij ontvangen vergeving en vrede. Jesaja 53:4-6 en 1 Petrus 2:24 Als je iets verkeerd doet, verdien je straf. Ja toch? Dat is eerlijk. Er is niemand die nooit iets

Nadere informatie

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...

Nadere informatie

Brandaan. Geschiedenis WERKBOEK

Brandaan. Geschiedenis WERKBOEK 7 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK 7 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK THEMA 4 Eindredactie: Monique Goris Leerlijnen: Hans Bulthuis Auteurs: Juul Lelieveld, Frederike Pals, Jacques van der Pijl Controle historische

Nadere informatie

DE WEEK VOOR WE HET AV0NDMAAL VIEREN

DE WEEK VOOR WE HET AV0NDMAAL VIEREN DE WEEK VOOR WE HET AV0NDMAAL VIEREN AVONDMAAL VIEREN Het Avondmaal is meer dan zomaar een maaltijd. Om dat te begrijpen, is dit boekje gemaakt. Vooral is daarbij gedacht aan de kinderen, omdat zij met

Nadere informatie

Lieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus

Lieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus Zondag 27 september Markus 9, 30-37 Overdenking Lieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus 1) Ongemakkelijk gevoel Ik kreeg een beetje een ongemakkelijk gevoel toen ik dat gedeelte

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

Uitleg boekverslag en boekbespreking

Uitleg boekverslag en boekbespreking Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave

Nadere informatie

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip lees je altijd een tekst met het stappenplan. Je gaat vaak op zoek naar verbanden in een tekst. Wat

Nadere informatie

Zorg dat je een onderwerp kiest, waarvan je echt meer wilt weten. Dat is interessanter, leuker en makkelijker om mee bezig te zijn.

Zorg dat je een onderwerp kiest, waarvan je echt meer wilt weten. Dat is interessanter, leuker en makkelijker om mee bezig te zijn. Werkstukwijzer Deze werkstukwijzer helpt je om een werkstuk in elkaar te zetten. Je vult eerst een formulier in. Op dit formulier komt te staan waar je werkstuk over gaat en hoe je het aanpakt. Met behulp

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

Wil jij minderen met social media?

Wil jij minderen met social media? Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.

Nadere informatie

Inleiding geschiedenis Griekenland

Inleiding geschiedenis Griekenland Europa rond de Middellandse Zee rond 500 v. Chr. Sint-Janslyceum s-hertogenbosch, Theo Manders Inleiding geschiedenis Griekenland Rond 2000 v. Chr. Stedelijke centra: Op Kreta, Minoische cultuur Op Griekse

Nadere informatie

Spreekbeurt en werkstuk over. Ridders. Door: Oscar Zuethoff

Spreekbeurt en werkstuk over. Ridders. Door: Oscar Zuethoff Spreekbeurt en werkstuk over Ridders Door: Oscar Zuethoff Mei 2007 Inleiding Waarom houd ik een spreekbeurt over de ridders en de riddertijd? Toen ik klein was wilde ik altijd al een ridder zijn. Ik vind

Nadere informatie

De klassieke tijdlijn

De klassieke tijdlijn De klassieke tijdlijn In de lessen geschiedenis heb je waarschijnlijk al gehoord over de tijdlijnen, of de historische periodes en waarschijnlijk ook over exacte datums zoals 476. In dit documentje kom

Nadere informatie

Gebruiksvriendelijkheid: Gebruiksaanwijzing:

Gebruiksvriendelijkheid: Gebruiksaanwijzing: Gebruiksvriendelijkheid: Elon Education is een tool waarmee online woordjes geleerd kunnen worden voor de vreemde talen. Ook is het mogelijk om met Elon Education de tafels te oefenen, werkwoorden enz.

Nadere informatie

Kastelen in Nederland

Kastelen in Nederland Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,

Nadere informatie

Naam: KASTELEN. Vraag 1a. Waarvoor moeten we onze huizen tegenwoordig beschermen? ... pagina 1 van 6

Naam: KASTELEN. Vraag 1a. Waarvoor moeten we onze huizen tegenwoordig beschermen? ... pagina 1 van 6 Naam: KASTELEN Heb jij je wel eens afgevraagd hoe je jouw huis zou verdedigen als anderen het probeerden te veroveren? Nou, vroeger dachten de mensen daarr dus echt wel over na. Ze bouwden hun huis zelfs

Nadere informatie

Karel de Grote Koning van het Frankische Rijk

Karel de Grote Koning van het Frankische Rijk Karel de Grote Koning van het Frankische Rijk Eén van de bekendste koningen uit de Middeleeuwen is Karel de Grote. Hij leeft zo'n 1300 jaar geleden, waar hij koning is van het Frankische rijk. Dat rijk

Nadere informatie

Vraag 1: Waar en wanneer begon en eindigde de Griekse beschaving?

Vraag 1: Waar en wanneer begon en eindigde de Griekse beschaving? Vraag 1: Waar en wanneer begon en eindigde de Griekse beschaving? In Griekenland bestond de eerste grote beschaving van Europa. Vul het juiste antwoord in. Plaats waar de Griekse beschaving begon: Tijdstip

Nadere informatie

Sessie 64. Meningen over Johan van Oldenbarnevelt. Mening in 1618. Mening Nu. Niet waar of Valt niet te zeggen

Sessie 64. Meningen over Johan van Oldenbarnevelt. Mening in 1618. Mening Nu. Niet waar of Valt niet te zeggen Sessie 64. Meningen over Johan van Oldenbarnevelt Mening in 1618 Mening Nu Niet waar of Valt niet te zeggen Sessie 64. Uitspraken over Johan van Oldenbarnevelt Johan van Oldenbarnevelt verdiende het om

Nadere informatie

Misschien zit u hier wel met de grote vraag: wat is Kerst eigenlijk?

Misschien zit u hier wel met de grote vraag: wat is Kerst eigenlijk? 25 december 2015 1 e Kerstdag Sixtuskerk te Sexbierum Ds. A.J. (Anneke) Wouda Teksten: Hebr. 1:1-6 en Lucas 2: 15-21 Geliefden van God, gemeente van Christus, Kerstochtend 2015 U zit midden in een kerstviering,

Nadere informatie

Kerk- en schooldienst met c.b.s. Smitshoek. Kom tevoorschijn! Palmzondag - 9 april uur. Voorganger: ds. Bert de Wit

Kerk- en schooldienst met c.b.s. Smitshoek. Kom tevoorschijn! Palmzondag - 9 april uur. Voorganger: ds. Bert de Wit Kerk- en schooldienst met c.b.s. Smitshoek Palmzondag - 9 april 2017-10.00 uur Kom tevoorschijn! Voorganger: ds. Bert de Wit Schriftlezing: Johannes 12:9-19 (Bijbel in Gewone Taal) Lieve mensen rondom

Nadere informatie

Hoe maak je een werkstuk?

Hoe maak je een werkstuk? Hoe maak je een werkstuk? Je gaat een werkstuk maken. Maar hoe zit een werkstuk nou eigenlijk in elkaar? Hoe moet je beginnen? En hoe kies je nou een onderwerp? Op deze vragen en nog vele anderen krijg

Nadere informatie

Welk Bijbelboek gaat over dit hoofdstuk? Waarheen trok Abraham en zijn gevolg?

Welk Bijbelboek gaat over dit hoofdstuk? Waarheen trok Abraham en zijn gevolg? Abraham in Gerar. Welk Bijbelboek gaat over dit hoofdstuk? Genesis 20 Waarheen trok Abraham en zijn gevolg? Genesis 20:1 1 Abraham trok vandaar naar het Zuiderland en woonde tussen Kades en Sur, en hij

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN CHANOEKA

HET VERHAAL VAN CHANOEKA HET VERHAAL VAN CHANOEKA Op de 25e dag van de joodse maand Kislew begint Chanoeka, een feest dat acht dagen duurt. Met Chanoeka denken we terug aan een belangrijke gebeurtenis uit de geschiedenis van het

Nadere informatie

LinkedIn Simpel: Je Profiel. EBoekje voor starters Annet van Betuw

LinkedIn Simpel: Je Profiel. EBoekje voor starters Annet van Betuw LinkedIn Simpel: Je Profiel EBoekje voor starters Annet van Betuw 25 september en 8 oktober 2014 Over dit boekje Dit Eboekje is de weergave van de webinars LinkedIn Simpel: Je Profiel van24 september en

Nadere informatie

CODE R. Reflecteren over keuzes & dilemma s in persoonlijke oorlogsverhalen basisles

CODE R. Reflecteren over keuzes & dilemma s in persoonlijke oorlogsverhalen basisles CODE R Reflecteren over keuzes & dilemma s in persoonlijke oorlogsverhalen basisles LESBRIEF CODE-R BASISLES In deze lesbrief staan tips en suggesties voor het gebruik van Code-R. Aan de hand van de voorbeeldles

Nadere informatie

Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12. Bruiloftsfeest

Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12. Bruiloftsfeest Bijbellezing: Johannes 2 vers 1-12 Bruiloftsfeest Sara en Johannes hebben een kaart gekregen In een hele mooie enveloppe Met de post kregen ze die kaart Weet je wat op die kaart stond? Nou? Wij gaan trouwen!

Nadere informatie

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd 53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn

Nadere informatie

A. Jouw rechten! Kinderrechten

A. Jouw rechten! Kinderrechten Dit werkblaadje is van... A. Jouw rechten! Kinderrechten Je hebt ongetwijfeld al gehoord van de Rechten van het Kind. De koningen, presidenten en andere leiders van over de hele wereld hebben gezegd dat

Nadere informatie

Maria, de moeder van Jezus

Maria, de moeder van Jezus Maria, de moeder van Jezus Kerstoverdenking Rotary 2014 1. Maria in de kerkgeschiedenis 2. Maria in de Bijbel 3. Boodschap 1. Wees gegroet Wees gegroet Maria, vol van genade. De Heer is met u. Gij zijt

Nadere informatie

Romeinen. Romeinen. Germanen

Romeinen. Romeinen. Germanen Romeinen Romeinen Grieken en Romeinen lijken op elkaar qua levensstijl. Het Romeinse rijk is ontstaan in Rome (753 v. Chr.). De Romeinen kwamen 50 v. Chr. naar Nederland. De Romeinen hebben het Latijns

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

Tijd van Grieken en Romeinen (3000 v.c. 500 na C.) / Oudheid * ontwikkeling van wetenschappelijk denken en denken over burgerschap en politiek in de

Tijd van Grieken en Romeinen (3000 v.c. 500 na C.) / Oudheid * ontwikkeling van wetenschappelijk denken en denken over burgerschap en politiek in de Tijdvakken Tijd van Grieken en Romeinen (3000 v.c. 500 na C.) / Oudheid K.A. * ontwikkeling van wetenschappelijk denken en denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat * klassieke vormentaal

Nadere informatie

1 Belangrijk in deze periode

1 Belangrijk in deze periode 1 Belangrijk in deze periode De Romeinen en de Grieken zijn in hun tijd twee machtige volkeren. Ze hebben beiden zaken bedacht en uitgevoerd die ook nu voor ons eigen, hedendaagse leven belangrijk zijn.

Nadere informatie

Kerk- School- en Gezinsdienst op zondag 29 maart 2015 in de Martinikerk

Kerk- School- en Gezinsdienst op zondag 29 maart 2015 in de Martinikerk Kerk- School- en Gezinsdienst op zondag 29 maart 2015 in de Martinikerk Voorganger: Ds. M.N. Ariesen-Holwerda Organist: Kees Nottrot Pianist: Peter Wagenaar Afkondigingen Zingen van een psalm 122: 1 en

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is:

Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Mijn gezinsvoogd werkt bij de William Schrikker Jeugdbescherming. Wat een toestand, zeg! Wat gebeurt

Nadere informatie

Thuis films kijken. Acteurs spelen het verhaal na. de acteur = iemand die voor zijn beroep toneelspeelt of in een film speelt

Thuis films kijken. Acteurs spelen het verhaal na. de acteur = iemand die voor zijn beroep toneelspeelt of in een film speelt Speciale les over auteursrecht tekst niveau AA Thuis films kijken 1 Jij kijkt vast wel eens naar een film. 2 Dat kan in de bioscoop. 3 Maar je kunt films ook thuis bekijken. Op internet. 4 Dat is lekker

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Vragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden

Vragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden Verslag Studenten Evaluatie Videoproject Door Tonny Mulder, a.b.mulder@uva.nl, 26 sept 213 De studenten van de opleidingen Biologie, Biomedische Wetenschappen en Psychobiologie krijgen in het 1 ste jaar

Nadere informatie

Lesoverzicht. 1. Bidden p De Kerk p De priester p Vergeving p De Bijbel p Delen p Het offer p.

Lesoverzicht. 1. Bidden p De Kerk p De priester p Vergeving p De Bijbel p Delen p Het offer p. Lesoverzicht 1. Bidden p. 4 2. De Kerk p. 10 3. De priester p. 17 4. Vergeving p. 23 5. De Bijbel p. 28 6. Delen p. 35 7. Het offer p. 41 8. De H. Communie p. 48 9. Zingen voor God p. 55 10. Heilig worden

Nadere informatie

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren over

Nadere informatie

Sociale leeromgeving. Wie zit er in jouw netwerk? Leeromgeving sociale leeromgeving

Sociale leeromgeving. Wie zit er in jouw netwerk? Leeromgeving sociale leeromgeving Sociale leeromgeving Bij sociale leeromgeving gaat het om de mensen die jij kent en hoe je je bij hen voelt. Hoe voel je je in de klas?, kun je goed omgaan met je klasgenoten?, hoe zijn de docenten op

Nadere informatie

Jezus geeft zijn leven voor de mensen

Jezus geeft zijn leven voor de mensen Eerste Communieproject 38 Jezus geeft zijn leven voor de mensen Niet iedereen gelooft in Jezus In les 5 hebben we gezien dat Jezus vertelt over de Vader. God houdt van de mensen. Hij vergeeft je zonden.

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau B, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de

Nadere informatie

Napoleon. bekendste persoon uit de geschiedenis

Napoleon. bekendste persoon uit de geschiedenis Napoleon bekendste persoon uit de geschiedenis Napoleon behoort tot de meest bekende personen uit de geschiedenis. Hij wist zich van eenvoudige komaf op te werken tot keizer van Frankrijk en heerser over

Nadere informatie

Instructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden.

Instructie voor leerlingen.. 5. Gebruik van de lesbrieven. 6. Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7. Wat wil je zijn en worden. VOORBEELD DE KLAS ALS TEAM (LEERLINGENBOEK) INHOUDSOPGAVE Instructie voor leerlingen.. 5 Gebruik van de lesbrieven. 6 Lesbrief: Wat wil je zijn en worden.. 7 Wat wil je zijn en worden. 11 Wat wil je zijn

Nadere informatie

Hoe zagen de omringende volken David, en waar was de tabernakel op dat moment?

Hoe zagen de omringende volken David, en waar was de tabernakel op dat moment? Het erfelijk koningschap aan David toegezegd. Hoe zagen de omringende volken David, en waar was de tabernakel op dat moment? Zie 2 Samuel 7 Veel van de omringende volken, die de voorspoed van Israël zagen,

Nadere informatie

Introductie. Lesinstructie. Lesinstructie. Leerdoelen. Introductie. Opzet. Bronnen

Introductie. Lesinstructie. Lesinstructie. Leerdoelen. Introductie. Opzet. Bronnen Introductie Introductie Gamen, Hyven, informatie zoeken, filmpjes kijken, muziek luisteren, spullen kopen of verkopen. Internetten doen we allemaal. Soms voor de lol, soms serieus, soms thuis, soms op

Nadere informatie

Sterrenkunde. Materialen Karton Meetlat Passer Touw Potlood Schaar Lange stok

Sterrenkunde. Materialen Karton Meetlat Passer Touw Potlood Schaar Lange stok Pruiken en revoluties Groep 7 Handleiding voor de leerkracht Deze handleiding en de opdrachten zijn bedoeld als aanvulling op de geschiedenislessen over Pruiken en revoluties. De lesonderdelen beschreven

Nadere informatie

2 Samuël 7:1-16 - Jezus komt in het gewone leven

2 Samuël 7:1-16 - Jezus komt in het gewone leven 2 Samuël 7:1-16 - Jezus komt in het gewone leven Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende

Nadere informatie

Extra: Waarom hebben mensen paarden

Extra: Waarom hebben mensen paarden Extra: Waarom hebben mensen paarden In dit extra hoofdstuk leer je: Dat mensen paarden houden met een bepaald doel. Met welk doel mensen vroeger paarden hielden. Waarom mensen nu paarden hebben. Inleiding

Nadere informatie

Eerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1.

Eerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1. Eerwraak Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman Blz 1. Vra!n. 1) Wat voor soort verhaal is je boek? Mijn boek is een eigentijdsverhaal/roman 2) Waar

Nadere informatie

Johannes 12 : 7. (Judas) dia 1

Johannes 12 : 7. (Judas) dia 1 Johannes 12 : 7 A (Judas) er was ergens een gemeentevergadering waar gesproken werd over de aanschaf van een orgel iemand kwam naar voren en zei dat hij tegen was een paar ton voor een orgel is geldverspilling

Nadere informatie

Tijdrovers. Inleiding. Opzet van deze lesbrief. Door Caroline Wisse-Weldam

Tijdrovers. Inleiding. Opzet van deze lesbrief. Door Caroline Wisse-Weldam Door Caroline Wisse-Weldam Inleiding Tijdrovers Na een mooie lange zomer is de school weer begonnen. Misschien ben je met een beetje tegenzin gestart, maar hopelijk heb je er zin in. Je ziet van welke

Nadere informatie

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden

Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden zijn ouders hem, maar alle andere konijntjes noemden

Nadere informatie

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

4 manieren om Samsam te gebruiken

4 manieren om Samsam te gebruiken sam samsam Lesbrief wereldburgerschap Samsam gaat over alle thema's van wereldburgerschap. Door met de onderstaande opdrachten een les samen te stellen, sluit u altijd aan bij één van de kerndoelen van

Nadere informatie

Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon. les 1: Wie waren de graven van Loon

Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon. les 1: Wie waren de graven van Loon Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon les 1: Wie waren de graven van Loon Na deze les kan je de geschiedenis van het graafschap Loon aanduiden op je tijdbalk; kan je informatie opzoeken

Nadere informatie

ONTDEK HET ZELF HANDLEIDING VOOR DE LEERKRACHT VOOR DE HELE SCHOOL

ONTDEK HET ZELF HANDLEIDING VOOR DE LEERKRACHT VOOR DE HELE SCHOOL ONTDEK HET ZELF HANDLEIDING VOOR DE LEERKRACHT VOOR DE HELE SCHOOL IN DEZE HANDLEIDING VIND JE ALLE INFORMATIE OVER HET MAKEN VAN HET ONTDEK HET ZELF POP-UP MUSEUM TIJDENS DE KINDERBOEKENWEEK. DE OPDRACHTEN,

Nadere informatie

Rijk Romeins Leven. Museum Park Matilo Cultuurlijn Tijd Groep 5. Handleiding voorbereidende les

Rijk Romeins Leven. Museum Park Matilo Cultuurlijn Tijd Groep 5. Handleiding voorbereidende les Les Rijk Romeins Leven Museum Park Matilo Cultuurlijn Tijd Groep 5 Handleiding voorbereidende les Rijk Romeins Leven INHOUD Inleiding Kader Begrippen Leerdoelen Aansluiting kerndoelen De lessen INLEIDING

Nadere informatie

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom. Naam:

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom. Naam: Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom Naam: Het jodendom Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden op www.geloofik.nl.

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

De grote Geronimo Stilton omnibus

De grote Geronimo Stilton omnibus Het thema van deze nieuwsbrief is: Reizen De grote Geronimo Stilton omnibus Tekst: Geronimo Stilton / Illustraties: Flavio Ferron e.a. Voorlezen vanaf 7 jaar / zelf lezen vanaf 9 jaar Over het boek Paperback

Nadere informatie

DE MIDDELEEUWEN. Gemaakt Door: Amy van der Linden Leonardo Middenbouw groep 6

DE MIDDELEEUWEN. Gemaakt Door: Amy van der Linden Leonardo Middenbouw groep 6 DE MIDDELEEUWEN Gemaakt Door: Amy van der Linden Leonardo Middenbouw groep 6 INHOUDSOPGAVE Middeleeuwen. Karel de Grote. Middeleeuwse straffen. De pest. Dokters in de Middeleeuwen. Beroepen in de Middeleeuwen.

Nadere informatie

leer-actief werkboek Naam: www.leer-actief.nl 1

leer-actief werkboek Naam: www.leer-actief.nl 1 leer-actief werkboek Naam: www.leer-actief.nl 1 actief leren WWW.leer-actief.nl Dit is Wybo. Wybo was vroeger een heel gewoon jongetje, maar hij was wel erg lui. En dat...werd zijn redding. Hij had nooit

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie