OBS Molenvliet Stad aan t Haringvliet

Transcriptie

1 OBS Molenvliet Stad aan t Haringvliet Audit Groene Vlag 24 juni 2014 Uitreiking Groene Vlag pm 2014 Hak van Nispen en Anne de Klerk Eco-Schools Nederland Eco-Schools Nederland 1

2 2 Eco-Schools Nederland

3 Auditrapport Groene Vlag OBS De Molenvliet Stad aan t Haringvliet OBS De Molenvliet en De Bron zijn de eerste twee scholen in Nederland die de groene Vlag van Eco-Schools kreeg. De Molenvliet heeft nu 4x de groene vlag gekregen bij de tweejaarlijkse audits. En met deze audit wordt bekeken of zij ook voor de vijfde keer de vlag krijgen. De Molenvliet heeft in de langjarige toepassing van Eco-Schools duurzaamheid goed verankerd in de hele school. Dit is te meer prijzenswaardig omdat het een kleine school betreft die met alle problemen van een kleine school te maken heeft. Dat de school juist niet achterover hangt maar pro-actief bezig is met duurzaamheid is bijzonder. Het blijkt ook wel in de manier waarop Eco-Schools prominent op de homepage is opgenomen. Het samen met EduDelta ontwikkelde regenwatersysteem in combinatie met een windmolen voor de energie is echt een pareltje! Dit is alleen al als ontwikkelproces een voorbeeld voor heel veel andere scholen. Op het moment dat de windmolen operationeel is en daarmee het hele systeem optimaal functioneert is het goed om ook andere scholen hierover te vertellen. De zin die jullie bij de powerpoint presentatie gebruiken zegt eigenlijk al alles: regenwater? we hebben er schoon genoeg van Jullie geven aan dat de publiciteit o.a. via de Eco-Schoolswebsite zal verlopen, daar leveren wij van harte een bijdrage aan. Eco-Schools Nederland 3

4 We hebben het Eco-Schools werkboek en overige informatie die jullie hebben opgestuurd bestudeerd en wij zijn van mening dat duurzaamheid nog steeds stevig staat bij jullie op school. Op basis van de verstrekte informatie en het auditbezoek toont dit rapport onze bevindingen, de resultaten en de verdere aanbevelingen voor de continuering van Eco-Schools op De Molenvliet in Stad aan t Haringvliet. Algemene informatie OBS De Molenvliet in Stad aan t Haringvliet is een openbare basisschool waar het kind centraal staat. In ene kleien gemeenschap wordt in nauwe samenwerking met de ouders gewerkt aan een stimulerend leerklimaat. De school heeft ongeveer 42 leerlingen en 6 docenten. Als kleine school wordt De Molenvliet geconfronteerd met de kwaliteitseisen van de inspectie. Door het geringe aantal leerlingen is het zeer kwetsbaar of aan de gemiddelde kwaliteitseisen voldaan kan worden, dit is zeer afhankelijk van de leerlingen zelf. En daarbij in hoeverre de leraren in staat zijn de kinderen verder te brengen. De inspectie is kritisch over De Molenvliet. Dit valt echter buiten de directe scope van de audit van Eco-Schools. In de hal van de school is een Eco-hoek ingericht waar informatie wordt gegeven. Leerlingen en ouders kunnen daar ook bijzonder afval zoals batterijen en elektrische apparaten en spaarlampen inleveren. Op de website is op de homepage aangegeven waarop De Molenvliet Eco-Schools belangrijk vindt. En er is op de website een apart tabblad gemaakt over Eco-Schools. In de Molenwijzer wordt regelmatig aandacht gegeven aan Eco- Schools en de projecten. Sinds 2006 zijn er 4 zonnepanelen op het dak aanwezig. De opgewekte energie leidt tot kostenbesparing voor de school. De Ecogroep De Ecogroep is binnen de school ook lekker actief bezig. Het is nu wel lastig dat de leerlingen allemaal in groep 8 zitten en dus afscheid nemen van de school. De Ecogroep leden hebben in de klassen presentaties gegeven over de Ecogroep, maar dat heeft nog niet geleid tot sollicitaties. Vooral de vergaderingen worden weinig aantrekkelijk gevonden. De directeur geeft aan dat dit vanuit groep 5 wel goed komt. In afgelopen jaren heeft de school en dus ook de Ecogroep met diverse activiteiten meegedaan zoals scholenstrijd en InstallAward. Hieruit zijn ook leuke uitstapjes voortgekomen, net als 4 Eco-Schools Nederland

5 in de samenwerking met EduDelta. Wij gaan er vanuit dat dit ook komende jaren weer genoeg leerlingen op de been brengt. De Ecogroep is actief en structureel bezig: - De Ecogroep leden nemen iedere week de gegevens van water, elektriciteit en gas op (behalve in de zomermaanden). De gegevens worden gebruikt bij de educatie. De leerlingen zetten de data in een grafiek. Dit is een goed voorbeeld voor andere scholen. - De Ecogroep leden stonden aan de basis van het regelwatersysteem en de windmolen. Nu ook zijn zij nog direct betrokken bij de ontwikkeling en straks de plaatsing en inwerkingstelling van de windmolen - er zijn Eco-Schools gedragsregels gemaakt en in ieder klaslokaal opgehangen - plastic tasjes worden inde tassenbol gedaan die door Deltawind ter beschikking is gesteld. Iedereen mag voor eigen gebruik er weer tasjes uithalen. - papier wordt gescheiden, net als gft afval, batterijen, elektrische apparaten (WeCycle) etc. De kledingcontainer is vanwege brandgevaar weggehaald. De Ecogroep heeft geconstateerd dat er nog veel papier gebruikt en weggegooid wordt. - dubbelglas is geplaatst een van de Ecogroep leerlingen is nu aan het uitzoeken of het energieverbruik is gedaald. het lijkt niet zo te zijn en dus gaan ze op zoek naar de oorzaak - leerlingen leren zelf voedsel verbouwen. Het is de ambitie om achter de school moestuintjes aan te leggen. Dit is tot nu toe nog niet gelukt - de school doet mee aan de landelijke Opschoondag - vogels worden bijgevoerd in een strenge winter - uit de scans die door de leerlingen in de Ecogroep zijn gedaan komt naar voren dat de leerlingen meer excursies willen. excursies en gastlessen (bijv water door SMD) worden erg gewaardeerd. Certificering Eco-Schools is het internationale keurmerk voor duurzame scholen. Wij streven na dat scholen blijven(d) verduurzamen vanaf het moment van deelname. Daarbij ligt de focus op het positief veranderen van gedrag (bij leerlingen, docenten, ondersteunend personeel en andere betrokkenen) en het borgen van duurzaamheid in het onderwijs. Om in aanmerking te komen voor certificering doorloopt de school het zevenstappenplan. De school houdt vorderingen bij in het werkboek en legt een portfolio aan met bewijsstukken. De laatste stap is het bezoek van een auditor die beoordeelt of aan alle eisen is voldaan. Om over te gaan tot certificering wordt door de auditor vastgesteld of er tenminste voldoende wordt gescoord op drie pijlers waar het Eco-Schools programma op rust: Educatie : Is duurzaamheid verankerd in het curriculum? Participatie : Is iedereen in en om de school betrokken bij dit verandertraject? Communicatie : Geeft de school het goede voorbeeld? Worden successen gedeeld? Eco-Schools Nederland 5

6 Educatie Duurzaamheid is op De Molenvliet in Stad aan t Haringvliet vervlochten in het curriculum. In verschillende activiteiten komt duurzaamheid in het algemeen en de focusthema s specifiek terug. In het curriculumschema in het werkboek is dit nauwkeurig met de methodes en activiteiten aangegeven. Dit is een combiend waard hoe doordacht de aanpak is vormgegeven. Wat daarin wel als gaten opvalt zijn de onderwerpen mobiliteit en veiligheid. Zoals genoemd is het goed dat de school de kansen pakt en die verbindt met de lessen. Zo zijn het regenwatersysteem en de wekelijkse metingen aan gas, water, elektriciteit een sterke manier om lessen te geven die voor het eggie zijn. Ook de extra opdracht aan een van de leden van de Ecogroep om uit te zoeken waarom het energieverbruik na het plaatsen van dubbel glas niet is gedaald, zij actieve vormen van educatie. Door omstandigheden (ziekte, inspectie) is het nog niet gelukt om de moestuinen aan te leggen achter de school. Dit blijft wel een wens. De Moestuinen bieden een goede leeromgeving en bieden een veelheid aan lesmateriaal. Daarbij is het ook behulpzaam voor kinderen die minder makkelijk klassikaal leren. Het werkboek of logboek is goed ingevuld, de duurzaamheidsscans zijn ingevuld, de Ecogroep vergadert regelmatig en de acties zijn gepland. De activiteiten en methoden zijn goed verankerd in het curriculum. Participatie De leerlingen hebben een eco-hoek ingericht waar ook gescheiden afval (elektrische apparaten, batterijen, spaarlampen e.d.) ingeleverd kunnen worden. Plastic tasjes kunnen in de tassenbol gedaan worden of eruit gehaald worden. Op deze manier worden ook ouders bij duurzaamheid en Eco-Schools betrokken. Dat zich nog niet direct leerlingen aanmelden voor de Ecogroep of dat zij afgeschrikt worden door de vergaderingen hoeft geen gebrek aan betrokkenheid te betekenen. Anderzijds hebben wij bij de audit geen goed beeld gekregen in welke mate duurzaamheid in de hele school leeft, en dan vooral bij de medeleerlingen. Onze indruk is dat het wel doorsijpelt. De ontwikkeling samen met EduDelta van de Windmolen en het regenwatersysteem is een prachtige innovatie. Hoe mooi is het niet om de wc s met regenater te spoelen en de energie van de pomp met de windmolen op te wekken. De directeur is daar 6 Eco-Schools Nederland

7 terecht trots op. Het zou goed zijn als al de leerlingen zich bewust zijn van dit watervraagstuk en hoe De Molenvliet daarmee omgaat. Als de leerlingen er trots op zijn dan zullen zij dit mee naar huis en mee naar hun toekomst nemen. Door goede publiciteit te geven aan de opening met het Jeugdjournaal maar ook met water- en onderwijspartijen gebeurt er iets intern en extern. Dit beeld kan versterkt worden door water als thema extra aandacht te geven. Inclusief de gewenste excursies (Waterschap; Neeltje Jans) en gastlessen (SMD; watereducatie.nl; dopper). Bij de ontwikkeling van de moestuinen kan de samenwerking gezocht worden. Zo werkt de Achtsprong met moestuin opa s. Maar ook kan gedacht worden aan een volkstuinvereniging; de gemeente, EduDelta, etc. Door mensen van buiten in en om de school te betrekken wordt de samenleving ook aan het onderwijs verbonden. Via deze personen ontstaan ook weer nieuwe mogelijkheden. Communicatie Bij jullie vijfde vlag zien we dat Eco-Schools breed in de school zijn weg heeft gevonden, zowel in curriculum, activiteiten als de interne communicatie. Ook heeft het een aanzet gegeven tot een regenwatersysteem voor de wc s en straks waarschijnlijk de moestuintjes. Toch denken wij dat het intern wel goed is om te zorgen dat leerlingen en leraren het als een vast onderdeel van De Molenvliet blijven zien. Het gebruik van een logo bij alle communicatieve uitingen laat zien dat er een verband bestaat tussen de onderwerpen en activiteiten. Het Eco-Schools logo of een eigen ontworpen logo kan hierbij goed helpen. Jullie zijn actief met de website en Facebook en de Molenwijzer, waardoor de informatie over duurzaamheid regelmatig gedeeld wordt. Een berichtje over de aangekondigde audit was een dag later als 132x geliked! Als er een goede verbinding met Eco-Schools Nederland wordt aangebracht dan kunnen jullie mooie voorbeelden weer dienen voor inspiratie van andere scholen. Als er filmpjes zijn kunnen die via het YouTube kanaal van Eco-Schools getoond worden. ( Jullie hebben regelmatig de pers gehaald met jullie mooie activiteiten. Het is zelfs opvallend hoe jullie als kleine school zo vaak en zo positief in het nieuws komen met duurzaamheidsactiviteiten. Dit werkt ook weer versterkend voor de school, hopen wij. Met GreenDreamDistrict en InstallAward en scholenstrijd hebben jullie gezorgd dat je lekker actief en zichtbaar bent. De lancering van het regenwatersysteem met de windmolen is een prachtige samenwerking tussen EduDelta en De Molenvliet en leuk om te zien dat DeltaWind en Shell daaraan ook hun steun hebben verleend. Met deze partijen en de gemeente en Eco-Schools Nederland moet het mogelijk zijn om de lancering grote publiciteit te geven. Door de uitreiking van de Groene Vlag hiermee te combineren creëren we een extra momentum. Eco-Schools Nederland 7

8 In de ecohoek staat nu informatie en diverse vormen van afvalscheiding. Het is wellicht leuk om daar de ecocode aan te geven en dat de Ecogroepleden die van school gaan daar een ereplaats krijgen Als Eco-code is er: Yel Yel, met Eco-Schools red je het wel!. Het is goed om in de Ecogroep daar nog eens aandacht aan te besteden. Een nieuwe yel of wellicht een andere vorm die bij taal of handarbeid ontwikkeld wordt daagt de kinderen uit om aan te geven waar ze voor staan. Zo heeft Clusius Heerhugowaard een mozaïek gemaakt in het schoolplein Conclusies & aanbevelingen Het Molenvliet in Stad aan t Haringvliet heeft de afgelopen jaren doorlopend aandacht besteed aan het thema duurzaamheid, zowel in de lessen als in activiteiten als in de communicatie. De school heeft een enthousiaste en goedwerkende Ecogroep met daarin zowel docenten als leerlingen. Op dit moment zijn het alleen leerlingen uit groep 8, dus er komt nu een volledige vervanging, dat is jammer. Maar er is geen zorg dat de Ecogroep nu stopt. Er zijn diverse structurele en incidentele activiteiten georganiseerd die op een goede manier met het reguliere onderwijs (methodes) zijn verbonden. Dit versterkt de leerprestatie. In sommige gevallen zouden meer leerlingen betrokken kunnen raken zoals rond het regenwaterproject, de wekelijkse metingen en de duurzaamheidsscan. Bijvoorbeeld zou één thema uit de duurzaamheidscan in de les opgepakt kunnen worden waarna er gediscussieerd wordt over de uitkomsten. Zo kunnen ook de grafieken van de metingen gebruikt worden in een les van groep 8. Dat de leerlingen als jaren wekelijks de meters van gas, water en elektriciteit opnemen is heel bijzonder. En dat dit in grafieken wordt weergegeven is educatie heel handig. (Deze grafieken zouden ook bij de ecohoek getoond kunnen worden). In het project scholenstrijd hebben jullie 10% energie bespaard en dit is erg leuk op het bord weergegeven: 1902x Justin Beeber luisteren of 457 xc Angry Bird spelen of 274 uur TV kijken of 365x haar föhnen. Dit soort informatie kan bij de Eco-Hoek en in de lessen ook gebruikt worden om te illustreren waar het over gaat. De moestuintjes is nog steeds een wens. Laat die wens niet varen. Het is een mooie leeromgeving en het biedt veel lesmateriaal. Ook voor anders lerende kinderen. De inzet van de samenleving (grootouders, ouders, volkstuinders, EduDelta, gemeente) kan daarin behulpzaam zijn De lancering van het regenwaterproject biedt ene uitgelezen PR moment, zeker gezien de betrokken partijen. Eco-Schools Nederland zal daar ook de nodige aandacht aan geven, omdat het een prachtig voorbeeld is voor andere scholen. 8 Eco-Schools Nederland

9 Het gebruik van een eenduidig beeldmerk kan versterkend werken om de losse activiteiten met elkaar te verbinden. Dit kan het Eco-Schools logo zijn of een door de school zelf ontworpen logo. Ook de Eco-code kan hieraan ondersteunend werken. het is goed om een vervolg op de yel te ontwikkelen Zorg dat het werkboek goed bijgehouden wordt. Naast het overzicht van activiteiten is het ook goed om bijvoorbeeld het curriculumschema in te vullen. Het is een hulpmiddel voor de school de Ecogroep en voor de audit. De leerlingen en docenten van de Molenvliet stralen veel enthousiasme uit en werken met veel passie aan voortdurende verbetering. De vijfde (!) Groene Vlag heeft de school dan ook welverdiend. Van harte proficiat! Ga zo door! Voor de volgende certificeringsperiode van 2 jaar geven we jullie de volgende aanbevelingen mee: Educatie: o Gebruik de jaarlijkse uitvoering van de duurzaamheidsscan als graadmeter om te zien hoe jullie op de focusthema s vooruit zijn gegaan en als basis voor de thema- en activiteitenkeuze voor dat schooljaar. o Voor de komende periode is het belangrijk de bestaande thema s op het huidige niveau te houden en bekijk of jullie na komend schooljaar nog een nieuw thema bij de kop willen pakken (waterlessen rondom het regenwaterproject?; groen in relatie tot de moestuinen?). o Er is heel veel landelijk beschikbaar aan lesmaterialen, gastlessen en dergelijke. Wij zeggen niet dat het meer moet zijn dan nu. Maar als de school op zoek is naar iets, schroom dan niet om het ons te vragen. o Mochten er technische (besparende) maatregelen worden genomen, maak dan een koppeling tussen deze aanpassingen en het onderwijs en het gedrag van leerlingen (en personeel). Denk bijvoorbeeld aan de spaarlampen of meer doen met het bord met energiemetingen. o Probeer (nog) meer kruisbestuiving tussen diverse vakken rondom de focusthema s nog verder uit te bouwen. Laat bv. bij Nederlands of handarbeid de leerlingen een eco-code maken (ongeacht welke vorm ze kiezen). o De aanpak met een extra opdrachtje is een mooie vorm van educatie Participatie: o Met het vertrek van de hele Ecogroep, moet de nieuwe groep weer iets helemaal opstarten. Zij hebben het voordeel van de lancering van het regenwatersysteem. Laat hen ook kijken naar de betrokkenheid van medeleerlingen, ouders en omgeving. o Geef een van de leerlingen in de Ecogroep als taak om de ecohoek te onderhouden en te zorgen dat er actieve dingen gebeuren (fotootjes, activiteiten aankondigen, enquêtes; grafiek van metingen regelmatig herzien e.d.) o De duurzaamheidsscan wordt nu vooral door de Ecogroep gedaan. Die zou je ook breder kunnen doen in de school. Of dat je er een thema uithaalt en die allemaal als groep invult. Het leidt tot een levendige discussie waardoor je meerdere vaardigheden ontwikkelt (lezen, creativiteit, maatschappelijke betrokkenheid, debat, presenteren, samenwerken e.d.) Eco-Schools Nederland 9

10 o Test de komende periode of het werkt om leerlingen te laten helpen bij de het voorbereiden en voorzitten van een vergadering of het bijhouden van de notulen. Dit is afhankelijk van wie er in de werkgroep komen en hoe oud ze zijn. Communicatie: o de ecohoek kan wat meer geactiveerd worden. De Ecogroep kan zelf daar vragen stellen of een discussie starten. Ook kunnen ze oproepen voor concrete activiteiten en wedstrijdjes. o gebruik de kracht van een beeldmerk. Dat kan het Eco-Schoolslogo zijn of een eigen beeldmerk. Door alle losse activiteiten en lessen te verbinden wordt duidelijk dat het allemaal samenhangt. Nu staan de moestuinen nog los van energie of afval en zelfs de dagopvang o Deel de uitkomsten van de duurzaamheidsscan en de energiemetingen met de hele school door deze op te hangen op jullie eco-bord. o betrek alle leerlingen bij het regenwaterproject. Het is echt heel bijzonder. Als je dit aankleedt met gastlessen en excursies dan gaat het in de school ook echt leven en wordt iedereen er trots op. Het zou mooi zijn als de lancering een event wordt samen met het Jeugdjournaal. o Deel ook de praktische voorbeelden (regenwaterproject; gedragsregels) en goede ideeën via social media, jullie eigen website en de website van Eco-Schools Nederland. Zodat Eco- Schools Nederland andere scholen daarmee kan helpen. o Filmpjes kunnen via het Eco-Schools Youtube kanaal gedeeld worden. Dit werkt reg inspirerend voor anderen. o maak een nieuwe eigen ecocode (naast de eerdere Yel) Algemeen o Zorg dat het werkboek goed bijgehouden wordt. Vooral als hulpmiddel voor de eigen voortgang maar ook voor de audit. De internationale en nationale eisen aangaande de 7 stappen en het werkboek zijn zodanig dat dit ook op orde moet zijn. 10 Eco-Schools Nederland

11 Groene Vlag De Molenvliet in Stad aan t Haringvliet heeft de afgelopen jaren hard gewerkt aan duurzaamheid. Op basis van de verstrekte informatie en het auditbezoek, willen wij jullie dan ook graag certificeren. Het is ons een genoegen jullie voor de vijfde keer de Groene Vlag te kunnen toekennen. Gefeliciteerd! Eco-Schools Nederland kent de Groene Vlag toe aan: Molenvliet in Stad aan t Haringvliet, per 24 juni 2014 Zevenstappenplan Werkboek Gebundeld portfolio Audit op 24 juni door Anne de Klerk & Hak van Nispen Resultaten* Educatie Goed Participatie Goed/ Ruim voldoende Communicatie Goed Hak van Nispen Eco-Schools Nederland Utrecht, 24 juni 2014 * Voor certificering gebruiken wij de volgende beoordelingsschaal: zeer slecht slecht matig voldoende ruim voldoende goed uitstekend Eco-Schools Nederland 11