In de filmzalen januari 2005

Transcriptie

1 Alexander de Grote

2

3 In de filmzalen januari 2005

4 Film van Oliver Stone Met...

5 LITERALLY THE WORST MOVIE EVER MADE Film Historische juistheid, Details,... Film Dialogen Acteurs...

6 Alexander de Grote, kosmopoliet

7 Situering in tijd en ruimte WAAR? Macedonië In het noorden van Griekenland Ten noorden en westen ervan steile bergketens Vol met moerassen «barbaars» landbouw- en herdersvolk

8 Situering in tijd en ruimte WANNEER (4de v. C) Ruw landbouwers-en herdersvolk Hadden de taal en gebruiken van de Grieken overgenomen (waren hellenen) Namen NIET deel aan Olympische Spelen Bestuurd door rijke families Één rijke familie palmde heel het land in. Philippus II (van deze familie) op 22 jaar koning (359 v.c)

9 Situering in tijd en ruimte GR. Pelop. Oorlog Sparta<-> Athene v.c Pelop. Oorlog Athene+Thebe<->Sparta (371) Athene+Sparta <-> Thebe (362) Één aristocratische familie aan de macht Philippus Koning 359 Ro.

10 Phillippus II van Macedonië

11 Philippus II van Macedonië Goed vertrouwd met de Grieken Hield van paarden, jacht, wijn Ambitieus : wou rijk uitbreiden D.m.v. falanx* Oorlogen financieren d.m.v. Verovering havensteden in Noorden (verbinding met zee) Goudmijnen van Thracië Militair talent (tacticus, vooruitziend, )

12 Philippus verovert Griekenland Eerst Zwarte Zee met Griekse kolonies lid van de Attische zeebond Trok zich telkens terug als teveel Gr weerstand Wachtte het geschikte moment af. In Athene zag een partij hem als de redder van Griekenland Versloeg Atheners en Thebanen Chaeronea 2 aug 338 = eind van de vrije Griekse polis.

13 Philippus en de Korinthische bond Griekse staten (behalve Sparta) verenigen zich in de Korinthische Bond onder persoonlijk gezag van Philippus. Griekse eenmaking (vroeger onmogelijk geacht) 336 v C, Philippus vermoord (47j)

14 Zwaargewapenden in slagorde Bij philips II : 16 x 16 rijen Lans (sarissa) 5m50 op schouder Spiezen aan 4 kanten Gedisciplineerd Enkel op vlak terrein Daarnaast : adelscavalerie der hetairoi (lijfwachten) Falanx

15 Falanx

16 falanx

17 moeder Moed en inzicht van vader Wispelturig karakter van moeder.

18 Moeder... Alexander... Zoon van Olympias en...zeus Afkomst : barbaarse koningsdochter Rituele Dionysusdansen...

19 Alexander volgt vader op 20 jaar Macedonische opvoeding (paardrijden, vechten en drinken) Verwend en bedorven Duldde geen tegenspraak Temperamentvol Man van de daad Les van Aristoteles (rede + Gr. beschaving-)

20 Paard bucephalus

21

22 opleiding Aristoteles ( ) Belangrijk Grieks denker Leermeester Alexander

23 Alexander zet plannen van vader verder Grieken dachten snel weer vrij te zijn Maar Alexander trad snel en stoutmoedig op Zet oude plannen van vader verder : Perzië veroveren.

24 Alexander stond steeds aan het hoofd van zijn ruiterij, in de spits van de strijd.

25 de Hellespont over 334 : infanteristen, ruiters Hellespont over De Aziatische over reeds sinds Philips II in Griekse handen De Perzische vloot bleef passief.

26

27 De vijanden Griekse leger Getrainde legers (falanx en ruiterij) O.l.v. Alexander de Grote Goede leiding en organisatie Perzisch leger (land opp 50x groter (inwoners 20x meer) Samenraapsel Verschillende talen Geen tactische eenheid Minder getraind Organisatie minder (o.a. bevoorrading )

28

29

30 Perzische leiding Begin Perzisch leger o.l.v. de Griek Memnon stelde vast dat de Grieken weinig levensmiddelen hadden meegenomen Stelde voor terug te trekken en het eigen land te verwoesten (verschroeide aarde) Door Perzische satrapen van Klein-Azië afgewezen (inkomstenverlies) Men zou Alexander de Grote opwachten bij Granicus, een kleine rivier

31 Alexander verovert 334 : infanteristen, ruiters Hellespont over GRANICUS : eerste treffen Door verrassende, snelle aanval : weinig verliezen Perzische leger vernietigd / uiteengeslagen Onderwerpt Klein-Azië (groot deel Grieken) Onthaald als bevrijder (democratie hersteld, geen schatting aan Perzische koning) Laat plaatselijke bestuur

32 334 Gordium : winterkwartier in Phrygische hoofdstad. Orakel : knoop in disselboom ontwarren =>heerser van Azië De Knoop doorhakken. Memnon (Griekse aanvoerder Perzen sterft)

33 Gordion

34 Darius III brengt groot leger same 333 ISSUS : tweede treffen, met Darius III persoonlijk Bij havenstad Issus (zuidoosthoek Kl. Azië) Alexander met vleugel tot aanval Darius vlucht Darius laat leger en gezin en familie achter Leger zonder leiding =>paniek Grote oorlogsbuit Darius biedt losgeld en grond aan. Alex weigert.

35 Let op! Andere bronnen Perzische bronnen geven een andere verhaal... Kleitabletten worden nog onderzocht en schetsen ander beeld o.a. over Darius geen lafaard maar dappere generaal Dood van Alexander...

36

37

38

39

40

41

42 Naar Egypte richting Egypte Kusten Middellandse Zee verder onderworpen Zodat de Perzische vloot machteloos wordt. Egypte zonder wapengeweld : los van Perzich juk leert dat Egyptische en Perzische koningen goddelijk karakter hadden Orakel : Alexander is zoon van Amon =>goddelijke eer

43

44

45 Perzië verslagen Naar Babylon Naar Susa= grote rijkdommen talenten (2 miljard BF) Naar Persepolis talenten koninklijk paleis in brand (wraak verwoesting Griekse tempels) Naar Ecbatane (vierde stad) Achtervolging Darius Darius vermoord door satraap Artaxerxes die zich tot koning liet uitroepen

46

47

48 persepolis

49 Alexander tegen Ataxerxes strijd voor het eigenlijke Perzische rijk (Iran) Guerilla-oorlog, harde vijand aangevoerd door Zoroastrische religie. Alexander moet leger omvormen in kleinere en beweeglijker eenheden Nieuw gedeelte van leger uit Perzen om Grieken en perzen te leren samenwerken 3 jaar om Iran te onderwerpen Wilde nu voornamelijk rust brengen en organiseren Hij stichtte stededn met sterke Macedonische bezetting

50 Hij gaat steeds meer als een oosters heerser optreden Eerbewijzen Hij leerde de Perzische taal Steeds meer Perzen in zijn dienst

51 327 : Alexander breidt rijk uit tot het rijke Indië. Edelmetalen, edelstenen Hij dacht de wereldzee te bereiken. Koning Porus en groot leger brengen weerstand. Leger paar honderd olifanten Flanken aangevallen door Alexander Paniek overwinning

52

53

54 Alexanders legert weigert verder naar het oosten te trekken. Tropische regen (2 maanden) Lang weg van huis. (8 jaar) Bevel tot terugtocht Deel in schepen, rest langs oevers 10 maand later aan de monding van de Indus Terugmars door hete woestijn honger, dorst, hitte eisen tol van mens en dier

55

56

57 In 324 in Susa Satrapen waren als heer en meester van hun gebied gaan optreden Alexander herstelt met ijzeren hand de orde Macedoniërs aangesteld als satraap

58 Inname van de Sogdiaanse rots

59 Alexander & Roxane

60 Roxane Alexander huwde de jonge Roxane, dochter van een koopman van Oxyartes

61 Alexander verovert verder 331 : GAUGAMELA : derde treffen met Darius III persoonlijk Alexander soldaten Darius III : soldaten Alexander bezet Babylon, Susa en Persepolis en verovert de koninklijke schatten. Verovert verder tot aan de Indus

62 kaart

63

64 Alexandrië Stichtte overal steden : Alexandrië Wilde Griekse en Oosterse cultuur samensmelten Wilde vrij verkeer voor allen Wilde één nieuwe kosmopolitische beschaving

65 Eén kosmopolitische beschaving Door middel van Stimuleren soldaten om met Perziche vrouwen te huwen Trouwde zelf met inheemse prinses Rhoxane en met dochter van Darius soldaten en 80 officieren huwen Na dood Alexander meeste huwelijken afgebroken Liet overal Grieken achter met belangrijke politieke en militaire bevoegdheid

66 Nieuwe plannen

67

68 Alexander sterft Plannen voor zee-expeditie Koorts - ziek 33 jaar Geen opvolger Zijn veldheren (diadochen =opvolgers) maken zich meester van het rijk. Hardnekkige onderlinge oorlogen, berekende vriendschappen, moorden 3 veldheren riepen zich uit tot koning

69 Kaart : voor en na Alexander

70

71

72 Diadochen Ptolemaeus : Egypte Seleucus : Azië Antigonus : Macedonië Gedurende jaar : gespannen verhouding

73 Diadochen Seleucus : verloor afgelegen delen, die onafhankelijk werden Macedonië : onder Romeinse controle 146 v C : Azië systematisch onder Romeinen Egypte langst : tot Pompejus & Caesar

74 Hellenisme Kosmopolitische beschaving met instrument de Griekse taal moest de bestaande culturen vervangen Samensmelting van alle positieve elementen van elke beschaving Tegelijk politiek, maatschappelijk, economisch en cultureel

75 Hellenisme, politiek Politieke macht goddelijke oorsprong (=oosters) Goddelijke oorsprong van koning =>bron van macht en rijkdom =>alleenheerser =>Liet zich in Egypte uitroepen tot zoon van God (opschudding bij volgelingen) Polis => KOSMOPOLIS

76 Hellenisme, politiek Alleenheerser Met doeltreffend machtsapparaat (Perzisch model) met satrapieën met burgerlijke en militaire verantwoordelijken Betere wegen =>beter contact

77 Hellenisme, economie Grieken : talent voor zaken Geld : massaal aanwezig in Perzië Handel tussen oost en west Alexandrië (Eg) centrum handelsverkeer Nieuwe steden aan kruispunten handelsroutes Staatsmonopolie, uitbatingen eigendom van koning Griekenland niet langer het centrum van de wereld, wel de steden op/aan eind handelsroutes

78 Kaart wereldrijk

79

80 Kaart landen

81 Hellenisme, godsdienst Oosterse godsdiensten maakten diepe indruk op

82 Belang Na hem keerde niets terug bij het oude Eén wereldrijk dankzij militair talent, durf en politiek inzicht Wilde oost en west verenigen Na zijn dood bleven zijn opvolgers de wereld inrichten volgen het principe : Één volk, één staat, één koning.

83 Bestuur Polis (Athene) Iedere polis, eigen bestuur Rechtstreekse democratie Autonomie per polis Kosmopolis (Alexandrië) Één rijk Vergoddelijkte koning Geen medezeggenscha p

84 Polis kosmopolis Taal Grieks- Verschillende dialecten, Overige volkeren : barbaroi Veel talen Het Grieks als officiële taal

85 Polis kosmopolis Volkeren De Atheense burgers : alle belang Niet-burgers zijn minderwaardig Vermenging van volkeren en dus ook van culturen

86 Polis Kosmopois Godsdienst Één godsdienst Olympische goden Griekse mythen en sagen Verschillende godsdiensten en goden ook oosterse Koning vergoddelijkt

87 Polis Kosmopolis Wetenschappen Uit eigen midden Wetenschapsmen sen van overal

88 Polis kosmopolis Kunst Streven naar ideale vormen ten dienste van de goden Realistisch, pathetisch In dienst van de mens

89 Grootte van legers Some probable army sizes Macedonian invasion force of 334 BC - 36,000 Macedonians at Issus - 30,000 Macedonians at Gaugamela - 47,000 Macedonians at the Hydaspes - 41,000 Persians at the Granicus - 25,000 Persians at Issus - 100,000 Persians at Gaugamela - 90,000 Indians at the Hydaspes - 30,000

90 Bronnen... JONA Lenderings boek over Alexander de Grote is niet zomaar het zoveelste in een lange reeks, maar biedt een vernieuwend overzicht vanuit een bijzondere invalshoek. Wij waren immers gewend aan allerlei visies op Alexander vanuit een Grieks, Europees standpunt. Lendering stoelt zijn studie ook op Aziatische commentaren. Dat levert een heel ander beeld op De andere Alexander Van held tot dronkelap en psychopaat

91 Jona Lendering De ondergang van het Perzische rijk biedt ons een compleet nieuw beeld van de Macedonische heerser. Als geen ander weet Lendering door de traditionele Griekse propaganda heen te prikken, puttend uit de verrassende rijkdom van Babylonische en Iraanse bronnen.

92 Jona Lendering Aan de hand van talloze vertalingen uit authentieke verslagen, waaronder recent ontcijferde kleitabletten, neemt Lendering ons mee op reis met Alexander. We trekken door verre landen met indrukwekkende landschappen, langs vreemde volkeren met andere culturen en ontmoeten gevaarlijke tegenstanders. Lenderings Alexander is niet louter een held of meedogenloze veroveraar, maar vooral een jonge leider gevangen tussen verschillende culturen, die één wilde zijn met alle mensen voor wie hij verantwoordelijk was en tegelijkertijd gezag moest uitstralen. Ook Alexanders belang rijkste tegenstander, de Perzische koning Darius III, wordt in een nieuw licht gezet, niet als de traditionele lafaard uit de Griekse bronnen, maar als een capabel generaal, knap

93 alexander/indus.jpg images/sioua.jpg acedonia/alexanderthegreat.html

94 hephaestion an/hephaistion/history.html

95

96

97