Samenvatting van de workshop in het kader van Eten om niet te vergeten, van maandag 23 september in het AFAS Stadion tijdens de Mantelzorgdag.
|
|
- Paula van Beek
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Samenvatting van de workshop in het kader van Eten om niet te vergeten, van maandag 23 september in het AFAS Stadion tijdens de Mantelzorgdag.
2 Introductie: Leuk dat u een workshop in het kader van het boek eten om niet te vergeten hebt gevolgd. Eten om niet te vergeten is een informatief kookboek om lekker te koken voor dementerende ouderen maar dient ook als informatiewerk omtrent alles wat met eten, dementerenden en de hersenen te maken heeft. Het boek is ontstaan als community project op de universiteit, het idee achter dit project is dat de drie studenten op een of andere manier iets teruggeven aan de samenleving. Met ons idee voor dit boek zijn we experts gaan benaderen en hebben we ook een aantal uitgeverijen aangeschreven. Uiteindelijk hebben we een contract getekend bij Kosmos Uitgevers en hebben Philip Scheltens, Anneke van der Plaats, Annita Kok, Alison den Besten en Geert Ameel meegewerkt als expert aan dit boek. Waarom? Waarom dit boek en deze workshop? Uit onderzoek van het ouderenfonds is gebleken dat 20 tot 25% van de ouderen in verpleeg- en verzorgingshuizen ondervoed is. Echter ook van de ouderen die thuiszorg ontvangen blijkt 15 tot 25% ondervoed te zijn. Dementerenden vormen hierbij een grote risicogroep omdat zij door de dementie om verschillende redenen minder zullen eten. Ondervoeding is echter een katalysator in het proces, en ondervoede mensen met dementie zullen sneller aftakelen dan anderen. Uit een ander onderzoek van ditzelfde ouderenfonds blijkt dat 82% van de mantelzorgers van een dementerende is overbelast of een groot risico loopt op overbelasting. Met dit boek proberen we deze cijfers te verlagen, en van het eten weer een rustmoment, maar vooral weer een gezellig moment te maken. Wij vinden dat eten, welke maaltijd dan ook, een hoogtepunt maar ook een rustmoment moet zijn. De dementerende en de mantelzorger danwel verpleging moet kunnen genieten van dit moment en iedereen moet op zijn of haar gemak lekker en voldoende(!) kunnen eten zonder dat er chaos of stress bij komt kijken. Dit is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan want in de praktijk komen er vaak een hoop problemen bij kijken.
3 Prikkels: Er zijn veel voorbeelden van problemen die kunnen ontstaan voor, tijdens of na de maaltijd; mensen die opstaan en gaan lopen tijdens het eten, meer aandacht hebben voor hun placemat en tafelkleed of ergens anders aan gaan zitten plukken, mensen die ineens niks meer lusten of simpelweg weigeren te eten enzovoorts. Veel van deze problemen zijn te herleiden naar de prikkels die de dementerenden krijgen. Onze hersenen bestaan uit 4 lagen, waarvan de binnenste lagen, laag 1 en 2, het emotionele brein vormen en de buitenste lagen, laag 3 en 4 het denkende brein. Al onze prikkels, dus dingen die we zien, voelen, ruiken, horen en proeven komen onze hersenen binnen via laag 1, waar ze worden gesorteerd. In laag 2 voegen we een emotie toe die volgens onze hersenen passen bij de situatie. In laag 3 en 4 begin het bewuste denken, we plannen ons gedrag, gebruiken ons geheugen, voeren een taak uit en stellen ons oordeel bij. Dementerende ouderen hebben alleen laag 1 en 2 nog over, en moeten met deze twee basic hersenlagen alles proberen te begrijpen. Niet verrassend dus dat dit fout gaat, als wij, vaak met de beste bedoelingen, een dementerende op de verkeerde manier benaderen of eten aanbieden. De kunst is dus om de dementerende de juiste prikkels te geven waardoor de persoon kalm blijft en rustig zijn of haar bord leeg eet. 2 Foto s om bovenstaand verhaal te illustreren: Op deze foto gebeurt veel. De mensen aan tafel worden bediend door kinderen met vreemde mutsen op. Sommige mensen kunnen niet goed bij de tafel en er
4 ligt leesmateriaal op tafel. Het is erg druk in de zaal en mensen worden van achteren bediend. Het tafelkleed oogt druk maar contrasteert wel goed. Aan deze tafel lijkt het iets rustiger. Het personeel eet mee en de mensen kunnen goed bij hun bord. Het eten op het bord lijkt op het tafelkleed. Het tafelkleed is erg druk en er staan potjes met bloemen op tafel. Naast meneer ligt iets wat lijkt op een keuzemenu. Voor de maaltijd: Tijdens de workshop werden een aantal vragen gesteld aan de deelnemers. De dementerende laten meehelpen met koken als dat kan? Als iemand nog kan meehelpen met koken en dit ook leuk vind moet dit zeker gestimuleerd worden. Soms zeggen mensen nee als ze dit gevraagd wordt maar als er bijvoorbeeld een zak aardappels naast wordt gezet en alle benodigdheden gaan ze vaak toch aardappels schillen. Daarnaast is het prettig om alle kookgeurtjes te ruiken; onbewust krijgen mensen dan toch meer zin om te eten in de plaats van dat het gelijk voor hun neus wordt gezet. Een keuzemenu aanbieden? Een keuze maken is erg lastig voor een dementerende omdat dit een taak is van hersen laag 3 en 4 die we net besproken hebben. Ouderen kunnen vaak pas kiezen als ze eten zien en herkennen, en een tekstmenu zegt niet zoveel. Wat eventueel kan helpen als een keuzemenu verplicht is, is om er plaatjes bij te zetten van de verschillende mogelijkheden, zo kunnen mensen iets
5 herkennen en dan een keuze maken. Een veelgehoord argument voor een keuzemenu is dat mensen zo meer gevarieerd kunnen eten, maar in de praktijk werkt dit niet zo. Van alle keuzes die men aangeboden krijgt kiest men vaak het laatste omdat die is blijven hangen en de volgende dag zijn ze toch al vergeten wat ze gisteren gekozen hebben en kiezen ze waarschijnlijk weer hetzelfde. De tafel van te voren dekken of terwijl de persoon of personen aan tafel zitten? Simpelweg een tafel dekken zorgt voor heel veel prikkels bij een dementerende. Denk aan kletterend bestek, wapperende tafellakens, schuiven met stoelen en alle beweging rondom de tafel. De dementerende die al aan tafel zit kan al deze prikkels niet meer ordenen of afweren en ervaren een enorme drukte in hun hoofd. Als de tafel eenmaal gedekt is en mensen eigenlijk zouden kunnen eten zal er vaak weigergedrag optreden, want mensen hebben helemaal niet in de gaten dat ze eigenlijk zouden moeten eten. Het beste is om te zorgen voor 1 gerichte prikkel, bijvoorbeeld om de persoon of personen even voor de televisie te zetten terwijl op de achtergrond rustig de tafel gedekt kan worden. Eenmaal gereed kan de oudere zo aanschuiven. Als de persoon nog kan helpen bij het tafeldekken, dit zeker stimuleren! Hoe te stimuleren om te eten? Omdat het denkende brein bij dementerenden langzaam verdwijnt, vinden ze het steeds moeilijker om woorden om te zetten in daden. Iemand verbaal aansporen met bijvoorbeeld neem nog een hapje werkt dan ook niet optimaal. Wat dementerenden echter nog wel heel goed kunnen is na-apen, dit is een handeling die mensen nog heel lang uit kunnen voeren; het is namelijk ook hoe wij leren als peuter zijnde. Wat men zou kunnen doen om iemand aan te sporen is om verbale stimulatie te combineren met een voorbeeld. Dus zeggen neem maar een hapje, maar dit tegelijkertijd zelf ook doen. De bedoeling is dat de dementerende de verzorgende imiteert en dit ook doet. In verpleeghuizen is dit niet altijd mogelijk, omdat er simpelweg te weinig mensen zijn om zoveel 1 op 1 aandacht te geven. Een ander trucje is dan om slechte eters aan tafel te zetten met goede eters, zodat zij deze kunnen imiteren. Let wel op dat het eten niet van het bord gebietst wordt door de goede eters! Hoe kan een tafel herkenbaar gedekt worden?
6 Vroeger kreeg men geen bord eten voorgezet, dat ergens anders werd opgeschept maar werden de pannen en schalen op tafel gezet zodat daar uit kon worden opgeschept. Buiten dat dat dementerenden herinnert aan vroeger kunnen ze ook vaak pas echt goed kiezen wat ze willen eten als ze het zien en herkennen. Daarnaast werd een tafel vroeger met weinig poespas gedekt, geen tafelkleden met het hele sterrenstelsel erop of placemats vol kleurige vlinders maar simpele effen kleden, misschien met een boerenbont motief en effen servies. Voor rust aan tafel is dit erg belangrijk, probeer er dus voor de zorgen dat de dementerende niet afgeleid kan worden door verschillende motiefjes op tafel en kijk of er genoeg contrast is tussen bijvoorbeeld het tafelkleed, bord en eten. Een wit bord op een wit kleed met aardappelpuree en witvis is niet de beste combinatie om maar een voorbeeld te noemen. Tot slot, probeer toetjes en dranken zoveel mogelijk uit te schenken in glazen schaaltjes. Pakken vla en melk zeggen dementerenden niks meer, terwijl als goed te zien is wat het is mensen sneller geneigd zijn om het op te eten. Welke gerechten? Vroeger at men de groenten uit het seizoen, wat vaak betekende dat er niet veel afwisseling in zat. Veel stamppotjes in de winter en vooral bonen in de zomer. Daarnaast waren er dagen waarop iets specifieks gegeten werd: woensdag gehaktdag, vrijdag vis en zondag maaltijdsoep, gebakken aardappeltjes en wat duurder vlees zoals biefstuk. Eiersalade, broccoli, bietensalade, mosterdsaus, satésaus, mihoen, zalm en champignons zijn allemaal voorbeelden van eten die dementerende ouderen misschien niet (her)kennen of langzaam vergeten. Dit omdat het moderner eten is, of omdat het vroeger eten van de rijken was. Dit wil niet zeggen dat geen enkele dementerende dit eet, of juist heel erg van stamppot houdt, maar het is wel iets om rekening mee te houden. Tot slot: Iedere situatie is anders, en veel hangt af van uw gevoel en instincten. Het beste is om te zoeken naar de gulden middenweg in iedere situatie en er samen het beste van te maken. Mocht u nog vragen hebben of wilt u om een andere reden contact met ons opnemen, dan zijn wij te bereiken via etenomniettevergeten@gmail.com. Dank!
Moeilijke eters 800398 / augustus 2012 Ikazia Ziekenhuis
1 Eetproblemen bij kinderen Sommige kinderen zijn zeer moeilijke eters. Voor ouders en kind kan dit heel lastig zijn. Ouders proberen van alles. Ouders zijn angstig dat hun kind niet genoeg binnen krijgt
Nadere informatie(Risico op) ondervoeding
(Risico op) ondervoeding Op oudere leeftijd is het soms lastig om regelmatig, gezond en voldoende te eten. Dit kan uiteindelijk leiden tot een verminderde voedingstoestand en zelfs ondervoeding. Dit komt
Nadere informatieZo eet uw peuter of kleuter met plezier
Zo eet uw peuter of kleuter met plezier Kindergeneeskunde mca.nl Inhoudsopgave Uw kind zegt nee 3 Tips en adviezen 3 Uw vragen 6 Notities 7 Colofon Redactie: eetteam polikliniek kindergeneeskunde MCA afdeling
Nadere informatieStel je gezond weekmenu samen
Stel je gezond weekmenu samen Leer je maaltijden op een gezonde manier plannen Lotte De Clercq Auteur: Lotte De Clercq Coverontwerp: Lotte De Clercq ISBN: 978-94-6342-735-7 Uitgeverij mijnbestseller.nl
Nadere informatieGenieten. van lekker eten
Genieten van lekker eten Food Connect Passie voor eten Een maaltijd die met liefde is gekookt, dat is elke dag weer een cadeautje. Aan onze maaltijden proef je dat ze met aandacht zijn bereid. We kiezen
Nadere informatieGezonde recepten avondeten. Gezonde recepten avondeten
Gezonde recepten Gezonde recepten Vraag jij je ook wel eens af wat gezonde recepten zijn en wat nu gezond is en wat niet? Er zijn zoveel geluiden in voedingsland, dat je soms de weg kwijt kunt raken. Wat
Nadere informatieGoed gevoed bij dementie
Goed gevoed bij dementie Petra Koot diëtist Behandelzorg Molenweidtje 1 1862 BC Bergen T (072) 582 08 40 E p.koot@magentazorg.nl I www.magentazorg.nl 7 risicofactoren bij kans op dementie Lage mentale
Nadere informatieSTEENSOEP OMA VERTELT EEN VERHAAL
Hotel Hallo - Thema 6 Hallo opdrachten STEENSOEP 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en leg
Nadere informatieEtens&jd. Woonhuis de Globe Wie zijn wij? Het blij7 mijn leven. Het blij7 mijn leven. Waarom koken we eigenlijk samen?
Etens&jd Woonhuis de Globe Wie zijn wij? Het blij7 mijn leven Als je dit mo=o van ZZG betrekt op het eten en drinken van bewoners in een beschermde woonvorm wat roept dit bij je op vanuit de ogen van een
Nadere informatieLes 4. Eten en drinken, boodschappen doen
www.edusom.nl Opstartlessen Les 4. Eten en drinken, boodschappen doen Wat leert u in deze les? Wat u kunt zeggen als u iets lekker vindt of ergens van houdt. Praten over eten en drinken. Praten over boodschappen
Nadere informatieinhoud blz. 1. Eten 3 2. De maaltijd 4 3. Het bestek 5 4. Planten en dieren 6 5. Uit eten 8 6. Eten in andere landen Dat lust ik niet
Eten inhoud blz.. Eten 3 2. De maaltijd 4 3. Het bestek 5 4. Planten en dieren 6 5. Uit eten 8 6. Eten in andere landen 0 7. Dat lust ik niet. 8. Hap, slik, boem! 2 9. Filmpjes 4 Pluskaarten 5 Bronnen
Nadere informatieStel, u merkt dat uw buurvrouw steeds minder eet. U weet niet of de medewerkers het zien.
Stel, u merkt dat uw buurvrouw steeds minder eet. U weet niet of de medewerkers het zien. Stel, u wordt geholpen bij het eten, maar u doet het liever zelf. Stel, u ergert zich groen en geel aan de mensen
Nadere informatieAan tafel! over opvoeden gesproken - Tips voor ouders
Aan tafel! over opvoeden gesproken - Tips voor ouders Aan tafel! Ouders maken zich al wel eens zorgen over het eetgedrag van hun kinderen. Eten ze niet teveel of te weinig? Het is zo druk aan tafel. Lusten
Nadere informatieAan tafel. Eten. Hoe ouder je kind wordt, hoe meer het zoals jou zal gaan eten.
Antwerpen Aan tafel Aan tafel Ouders maken zich geregeld zorgen over het eetgedrag van hun kinderen: Eten ze niet teveel of te weinig? Wat met de sfeer aan tafel? Lusten ze wel voldoende? In deze folder
Nadere informatieBetaalbaar bio in 6 stappen
Betaalbaar bio in 6 stappen Biologisch eten duur? Veel mensen denken dat biologisch eten niet in hun budget past. Ik heb dat ook heel lang gedacht. Tot ik ontdekte dat je door anders boodschappen te doen
Nadere informatieZo eet uw peuter of kleuter met plezier.
Zo eet uw peuter of kleuter met plezier www.nwz.nl Inhoud Uw kind zegt nee 3 Tips en adviezen 3 Zelf doen 5 Uw vragen 6 Notities 7 2 Leren eten is voor peuters en kleuters een flinke klus. En dus ook voor
Nadere informatiede toolkit Zonder geheim van de chef! Groen & Grijs
de toolkit Zonder geheim van de chef! Groen & Grijs Inhoud Overzicht van de inhoud De Brabantse proeftuin dementie wil de sociale interventie Groen & Grijs niet binnen Brabant houden en deelt daarom het
Nadere informatieSamen appelflensjes bakken
Samen appelflensjes bakken Leeftijdsgroep Kerndoel 8-12 jaar Deze les levert een bijdrage aan de kerndoelen: 1 De leerlingen leren hoeveelheidbegrippen gebruiken en herkennen 2 De leerlingen leren rekenhandelingen
Nadere informatie= een witte groente in de vorm van een bol. = een rode, gele of groene vrucht die je kunt eten. Aan de binnenkant zie je rijen met witte zaadjes.
Woordenschat blok 7 Les 1 i = een witte steel die je kunt eten. Het smaakt een beetje als ui. De banaan = een lange, beetje kromme gele vrucht. Om een banaan zit een schil. De bloemkool De paprika De prei
Nadere informatieEet smakelijk. ( 5 januari t/m 31 januari)
Eet smakelijk ( 5 januari t/m 31 januari) In dit thema staat eten centraal. De kinderen gaan fruit/groente proeven en ontdekken al spelenderwijs wat vies is en wat lekker is. Ook gaan we koekjes die ze
Nadere informatieDE EERLIJKE KEUKEN VAN BAUKE MULDER
DE EERLIJKE KEUKEN VAN BAUKE MULDER Eerlijk koken, waarbij het product qua smaak en textuur zo puur mogelijk op het bord komt, Een huiselijke en ongedwongen sfeer, gecombineerd met een voortreffelijke
Nadere informatieVRAGENLIJST. Zorgvrager, vervolgmeting
VRAGENLIJST pagina 2 Uw ervaringen als zorgvrager zijn waardevol U ontvangt zorg. In deze lijst staan vragen over wat die zorg betekent voor u als zorgvrager. Uw antwoorden worden gebruikt in onderzoek
Nadere informatieAan tafel. Peuters, kleuters en lagere schoolkinderen
Aan tafel! Aan tafel Als ouder heb je een grote invloed op de eetgewoonten van je kind. Kinderen leren in de eerste plaats eten wat ze hun ouders zien eten en doen jouw eetgedrag na. En dat start al bij
Nadere informatieHelloFresh Unboxed. Foodbox bestellen
HelloFresh Unboxed Ook wij vieren deze zomer een beetje vakantie. Al is onze vakantie nog best ver weg. In september kijken wij uit naar twee heerlijke weken Italië. Het vooruit kijken is ook echt genieten.
Nadere informatievoorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam
voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam 1 2 VOORKOMEN VAN ONDERVOEDING BIJ OUDEREN Bij het bezoek op de polikliniek is u een aantal vragen gesteld over gewichtsverlies en uw eetlust. Hiermee wordt
Nadere informatieKookdame. Eten zoals thuis.
Kookdame Eten zoals thuis. Hoe raar is dat? Zorgorganisaties zijn er om mensen beter te maken, beter te laten functioneren en zich beter te laten voelen. Natuurlijk zijn allereerst de zorg en begeleiding
Nadere informatieMaatregelen nemen om de eetlust bij een zorgvrager te bevorderen
OPDRACHTFORMULIER Maatregelen nemen om de eetlust bij een zorgvrager te bevorderen Naam student: Datum: Voordat je gaat oefenen 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen.
Nadere informatie15. eten moet je toch
GRATIS voorproefje 15. eten moet je toch Uitnodigen Ik zal zorgen dat ik honger heb. Hou het eenvoudig, hoor! Ik eet alles. Ik ben niet zo n moeilijke eter. Maar verder eet ik alles! Je ziet me wel verschijnen.
Nadere informatieKlanttevredenheid. Maaltijdvoorziening
2013 Klanttevredenheid Maaltijdvoorziening Stichting Welzijn Ouderen Soest Molenstraat 8c 3764 TG Soest 035 60 23 681 info@swos.nl www.swos.nl KvK 41189265 In augustus 2013 is aan 208 gebruikers van de
Nadere informatieWat wordt bedoeld met activiteitenbegeleiding?
Wat wordt bedoeld met activiteitenbegeleiding? De activiteitenbegeleiding van Maarsheerd zorgt er voor dat de activiteiten worden afgestemd op de zorgbehoefte van de bewoners. Het team bestaat uit hiervoor
Nadere informatieOpening Bierkade - 2009 Joris Komen Fotografie
Workshop Fotografie Opening Bierkade - 2009 Joris Komen Fotografie Alles over perspectief, standpunt en compositie Belangrijk voor het maken van een goede foto is de keuze van je perspectief. Welk standpunt
Nadere informatieBonus Rapport : Gemakkelijker en gezonder koken
Bonus Rapport : Gemakkelijker en gezonder koken 7 tips om koken gemakkelijk en gezond te maken Katjaa Callens Denk aub eventjes aan het milieu voor je dit hele Eboek afprint. Welkom! Met ons drukke, gehaaste
Nadere informatie1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.
1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.
Nadere informatieWoordenschat blok 7 gr 4 Les:1 De aardappelpuree: gestampte aardappels met een beetje boter of melk. De banaan: een lange, beetje kromme gele vrucht.
Woordenschat blok 7 gr 4 Les:1 De aardappelpuree: gestampte aardappels met een beetje boter of melk. De banaan: een lange, beetje kromme gele vrucht. Om een banaan zit een schil. De bloemkool: een witte
Nadere informatieDOELGROEP ONDERZOEK MOBIDICK
DOELGROEP ONDERZOEK MOBIDICK Tadek de Ruijter Niek Schadenberg Guillermo Peroti CMD2d Inhoudsopgave Inleiding 2 Vragenlijst 3 Albert Heijn Allerhande 4 Albert Heijn doelgroep 5 Interview 1 6 Interview
Nadere informatieWat maakt dat jullie hier vandaag zijn; bij deze workshop? Wat zou deze workshop nuttig maken voor jullie? Wat gaan we doen?
Omgaan met en kijken naar probleemgedrag bij mensen met een verstandelijke beperking en dementie Arianne Uijl, Orthopedagoog-Generalist/Gz-psycholoog, ASVZ Wat maakt dat jullie hier vandaag zijn; bij deze
Nadere informatieTafeltje dek. uw maaltijd aan huis bezorgd. Tafeltje-dek-je
Tafeltje dek uw maaltijd aan huis bezorgd je 1 Heeft u moeite met het maken van uw warme maaltijd? Bijvoorbeeld door ziekte of invaliditeit, na een operatie of omdat u een lastig dieet moet volgen. Dan
Nadere informatieGezond gewicht: BOFT. Gezonde eet- en beweegadviezen. voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar
Gezond gewicht: BOFT Gezonde eet- en beweegadviezen voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar Van gezond eten blijf je fit en van bewegen word je vrolijk Kinderen moeten goed eten om te groeien, leren,
Nadere informatieWoordenschat Taal Actief groep 4 Thema 7 Les 1
Woordenschat Taal Actief groep 4 Thema 7 Les 1 de maaltijd Het is eten. Het kan warm of koud zijn. de vis Het is een dier dat zwemt in het water. Er zijn veel soorten vissen. sommige soorten kun je eten.
Nadere informatieTijdens deze challenge eet je volgens een vast, uitgebalanceerd schema en combineer je Clean Meals
Clean Meals 21 DAGEn CHALLENGE 3 WEKEN SUPER GEZOND ETEN, GEEN HONGER EN TOCH VET VERBRANDEN. Tijdens deze challenge eet je volgens een vast, uitgebalanceerd schema en combineer je Clean Meals met andere
Nadere informatieEten en drinken. Maandthema voor maart 2015
Eten en drinken Maandthema voor maart 2015 De temperaturen van de laatste tijd vragen om heerlijke winterkost, zoals de diverse oer- Hollandse stamppotten. Die zouden bijvoorbeeld heel smakelijk in beeld
Nadere informatieLastige eters. Jeugdgezondheidszorg
Lastige eters Jeugdgezondheidszorg Veel kinderen hebben wel eens een periode dat ze weinig willen eten. Met name groenten geven problemen. Als ouder kun je het daar knap lastig mee hebben. De meeste lastige
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Inhoud
Inhoud Voorwoord 5 1 Gezond en veilig voedsel maken en bewaren 9 1.1 Eten koken en bewaren 9 1.2 Een ongeluk zit in een klein hoekje 18 1.3 Machines in de keuken 18 1.4 Langer houdbaar maken, maar hoe?
Nadere informatieEbook Nooit Meer Afgeleid. Auteur: Mark Tigchelaar. Nooit Meer Afgeleid. 2012 Mark Tigchelaar www.mtcompany.nl 1
Nooit Meer Afgeleid 2012 Mark Tigchelaar www.mtcompany.nl 1 Delen uit dit E-BOOK zijn afkomstig van de site van www.mtcompany.nl en het boek Haal meer uit je hersenen. MTcompany 2012 Auteur: Mark Tigchelaar
Nadere informatieMEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Nadere informatieHelp, mijn kind wil niet eten. Ik lust dit niet! Wat kan de JGZ jeugdverpleegkundige en/of opvoedadviseur?
Help, mijn kind wil niet eten. Ik lust dit niet! Wat kan de JGZ jeugdverpleegkundige en/of opvoedadviseur? Inhoud van de Workshop Doel Verdeling /Samenwerking JGZ jeugdverpleegkundige/opvoedadviseur Casus
Nadere informatieGezonde Mama s & Co: Toolkit voor de verschillende type eters
Gezonde Mama s & Co: Toolkit voor de verschillende type eters Kun jij de verleiding niet weerstaan als je versgebakken cake ruikt? Ga je eten als je verdrietig, boos, of gespannen bent? Lukt het je niet
Nadere informatieMANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN
Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe
Nadere informatieStart 2016 goed met de 21 dagen Clean Meals Challenge. Met dagelijkse online coaching van celebribytrainer Guy van der Reijden.
Start 2016 goed met de 21 dagen Clean Meals Challenge. Clean Meals 21 DAGEn CHALLENGE Doe mee en start op: Maandag 11 januari OF Maandag 18 januari Met dagelijkse online coaching van celebribytrainer Guy
Nadere informatie1. Streep de foute antwoorden door. Vroeger kwam het voedsel vooral uit de buurt / Nederland / de rest van de wereld.
Opdracht 1 Deze week ga je drie dagen bijhouden wat je allemaal eet en drinkt op een dag. Dat schrijf je op het menu, dat je van je juf of meester krijgt. Opdracht 2 Je krijgt een menu van ongeveer 100
Nadere informatieGoede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu
Goede voeding voor je kind Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding Wat is goede voeding voor kinderen? Door alle beschikbare informatie is het soms lastig te weten wat goed is. Wat heeft
Nadere informatieMantelzorgers in beeld
Mantelzorgers in beeld Zorgen voor een dementerende partner Mantelzorgster Jannie De 80 jarige Jannie zorgt voor haar dementerende man Kees. Samen wonen ze in een normaal huis. Gelukkig is er een slaapkamer
Nadere informatieLesbrief: Variëren met eten Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen?
Lesbrief: Variëren met eten Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen? Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Eten is in alle culturen belangrijk. Gezellig samen eten
Nadere informatieInleiding. Autisme & Communicatie in de sport
Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?
Nadere informatieTe licht. Tips als uw kind niet wil eten. Eet- en beweegkalender
Te licht Bij kinderen is het lastig om aan te geven wanneer er sprake is van ondergewicht. Uw kind kan heel veel eten en toch ondergewicht hebben. Dit kan komen door een groeispurt, of door veel sporten.
Nadere informatie50 tips voor het voorkomen van ondervoeding en uitdroging
50 tips voor het voorkomen van ondervoeding en uitdroging Voldoende eten en drinken is belangrijk, zeker voor mensen met dementie. Uitdroging en ondervoeding kunnen leiden tot een snelle verslechtering
Nadere informatieZorg bij u thuis. met huishoudelijke hulp, thuiszorg en tafeltje-dek-je. Zorg bij u thuis
met huishoudelijke hulp, thuiszorg en tafeltje-dek-je Inhoud Huishoudelijke hulp Thuiszorg Tafeltje-dek-je Samen eten Aanmelding en kosten Meer weten? 4 9 10 10 11 11 Merkt u dat het thuis niet altijd
Nadere informatieVoorbereiding post 2. Met de mens mee Groep 1-2-3
Voorbereiding post 2 Met de mens mee Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 2: Met de mens mee, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkvel
Nadere informatieREGELS. Kies het goede woord. 1 Ik vind de fiets niet mooi. Ik koop... niet. a het b hem
114 114 REGELS 1 1 Ik vind de fiets niet mooi. Ik koop... niet. a het b hem 2 Deze film is pas nieuw. Bijna niemand heeft... gezien. 3 Deze slagroom moet je niet meer eten.... is te oud. a Het b Hij 2
Nadere informatieHet geheugen en dementie. Presentatie gemaakt door M.J. te Hennepe-van Vulpen MSc. ing. Preventiefunctionaris/psycholoog GGNet Preventie
Het geheugen en dementie Presentatie gemaakt door M.J. te Hennepe-van Vulpen MSc. ing. Preventiefunctionaris/psycholoog GGNet Preventie Lezing over Geheugen en Dementie Programma: Hoe zit het geheugen
Nadere informatieHET GOEDE VOORBEELD GEVEN
HET GOEDE VOORBEELD GEVEN 11 adviezen voor een gezonde opvoeding Aan ouders van kinderen tussen de 4-12 jaar ter preventie van overgewicht en obesitas WAAROM Je kind leert door jou na te doen. Geef daarom
Nadere informatieMaart 2013. Geerte, Annewil en Corrie zijn druk bezig geweest met de grote schoonmaak buiten. Na de schoonmaak was het even tijd voor andere energie.
Maart 2013 Bijna iedereen in het Thomashuis loopt te hoesten en te proesten. Griep is de vaste gast geworden. Met drankjes en honing in de thee wordt de griep weggejaagd. Geerte, Annewil en Corrie zijn
Nadere informatieJ.H. Donnerschool Locatie Hilversum
J.H. Donnerschool Locatie Hilversum Week 40 Vrijdag 2 oktober 2009 NIEUWSBRIEF Berichten van: Ineke Groep Goud Groep Oranje Groep Rood Belangrijke data: Dinsdag 13 oktober Kijkavond van 18.30 uur tot 20.00
Nadere informatieSenioren ontmoeten elkaar. Verslag van 2 oktober 2010
Senioren ontmoeten elkaar Verslag van 2 oktober 2010 Meer overeenkomsten dan verschillen Dit is, in het kort, de conclusie van de lunchbijeenkomst Senioren ontmoeten elkaar 1 op 2 oktober 2010. De lunchbijeenkomst
Nadere informatiede aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.
Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.
Nadere informatieDienstverlenende werkzaamheden Les 6
Dienstverlenende werkzaamheden Les 6 bestellen en tafeldekken opdracht 1 Bestelling doen (Je leert hierbij hoe je een recept moet omrekenen als je boodschappen moet doen voor meer mensen dan er in het
Nadere informatiemindfulness workshop
mindfulness workshop 1 mindfulness workshop Deze workshop wordt gegeven om een indruk te krijgen wat mindfulness inhoudt. Ook kan worden gekeken in welke training de workshop als onderdeel kan worden ingezet,
Nadere informatiePaniek aanvallen & Hyperventilatie Oorzaken
Paniek aanvallen & Hyperventilatie Oorzaken Hooikoorts welke geen standaard klachten geeft, kan oorzaak zijn van hyperventilatie aanvallen, het lijkt er nml enorm veel op. Dus reageer je niet met niesbuien,
Nadere informatieStufe 1. Kreuzen Sie die richtige(n) Lösung(en) an. 1. Waar kom je a) van. b) vandaan. c) vandaag. 2. u Duitse? a) Bent b) Ben c) Zijn
Stufe 1 i1 Kreuzen Sie die richtige(n) Lösung(en) an. 1. Waar kom je a) van. b) vandaan. c) vandaag. 2. u Duitse? a) Bent b) Ben c) Zijn 3. heet jij? a) Wie b) Wat c) Hoe 4. Hoe gaat het met? a) jou b)
Nadere informatieBegeleiden van een zorgvrager met eten en drinken
1 1 1 1 1 0 1 0 1 0 1 0 OPDRACHTFORMULIER Begeleiden van een zorgvrager met eten en drinken Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek
Nadere informatieEten koken en bewaren
Eten koken en bewaren Er komt veel bij kijken als je een maaltijd wilt serveren. De maaltijd moet gezond zijn en daarom evenwichtig worden samengesteld. Voordat je een maaltijd serveert, moet je het voedsel
Nadere informatieChecklijst voor Cognitieve en Emotionele problemen na een Beroerte (CLCE-24)
Checklijst voor Cognitieve en Emotionele problemen na een Beroerte (CLCE-24) Voor de domeinen cognitie, communicatie en psycho-emotioneel kan de checklijst voor Cognitie en Emotionele problemen na een
Nadere informatieNee, nooit 0,9 0,6 0,0 0,0 2,0 2,7. Ja, 1x per maand of minder vaak 3,5 1,2 3,4 0,5 4,9 13,7. Ja, 2 of 3x per maand 10,3 8,3 10,3 8,2 13,2 12,3
Onderzoeksresultaten internationaal eten in Nederland Dit online onderzoek is in opdracht van Knorr uitgevoerd door kien onderzoek in juli 2009 onder 818 mannen en vrouwen in de leeftijd van 18-65 jaar.
Nadere informatieLente en zomer programma 2015 Onder de Kersenboom
Lente en zomer programma 2015 Onder de Kersenboom We hebben weer een mooi aanbod gemaakt met veel variatie. Het uitgangspunt van elke workshop is dat u uw werkstuk helemaal maakt in uw eigen stijl en sfeer.
Nadere informatieDe tijd van je leven
De tijd van je leven Dementie Het verschil tussen dementie en alzheimer. Dementie is een verzamelnaam voor een aantal verschijnselen, die verschijnselen worden veroorzaakt door een ziekte. Er zijn ruim
Nadere informatieZonder dieet lekkerder in je vel!
Zonder dieet lekkerder in je vel! Vijf vragen en vijf stappen om te ontdekken hoe je jouw eetpatroon kunt veranderen en succesvol kunt afvallen. Overgewicht neemt ernstige vormen aan, veel volwassenen
Nadere informatieOpstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen
www.edusom.nl Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen Het is belangrijk om veel woorden te leren. In deze extra les vindt u extra woorden bij de Opstartlessen 1 t/m 5. Kijk ook eens naar
Nadere informatieOpening van het thema op vrijdag 5 november.
Grote Klus Thema : Lekker Fit Als je 5 opdrachten maakt en laat aftekenen, mag je meedoen met een leuke en gezonde activiteit in het restaurant. Als je de grote klus met een groepje maakt, moet je meer
Nadere informatieEerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.
juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers
Nadere informatieTafeldekken. Info@wijnweetje.nl kook.rubriek.nl
Tafeldekken Als we voor de feestdagen een diner maken voor onze gasten, besteden we hier veel tijd aan. Daarom is het net zo belangrijk dat het diner geserveerd wordt op een mooi gedekte tafel. Hiervoor
Nadere informatieDe site mmmakkelijk.nl werkt net zo makkelijk als de titel doet vermoeden. Toch is het handig om nog wat uitleg te krijgen.
De site mmmakkelijk.nl werkt net zo makkelijk als de titel doet vermoeden. Toch is het handig om nog wat uitleg te krijgen. De volgende onderwerpen komen aan bod: mmmakkelijk.nl Basis uitgangspunten recepten
Nadere informatieblok 7 les 6 In elke zak 10 poffertjes In 1 zak 10. Lekker! Vul de open plaatsen in. borden glazen zakken dozen
blok 7 les 6 In elke zak 0 poffertjes. Vul de open plaatsen in. In zak 0. In zakken Lekker! zakken 3 5 0 poffertjes 0 40 80 Vul de open plaatsen in. tafels 3 6 5 borden flessen 4 glazen 5 5 35 zakken 0
Nadere informatiedag inhoud pagina themawoorden ------------------------------------------------------------------------------------------------- 2
1 eten en drinken groep 0 In dit thema worden woorden en begrippen geleerd rondom eten en drinken. Er wordt een winkel gemaakt in de klas waar kinderen dingen kopen en betalen. Kinderen leren tafeldekken
Nadere informatieTafeldekken. Goed resultaat is als: - het tafellaken aan alle kanten even ver over de tafel hangt; - de centrale vouw in het midden ligt;
1 Tafeldekken Als we voor de feestdagen een diner maken voor onze gasten, besteden we hier veel tijd aan. Daarom is het net zo belangrijk dat het diner geserveerd wordt op een mooi gedekte tafel. Hiervoor
Nadere informatieVrije tijd. Walcheren Juni-Juli 18
Walcheren Juni-Juli 18 din 5 juni Eethuis op pad Prokkelweek We gaan weer naar Resto VanHarte, en deze keer hebben ze mensen die komen helpen in het kader van de Prokkelweek. Let op aanmelden anmelden
Nadere informatieBuffet aan huis. Warme maaltijden, bij u thuis geserveerd
Buffet aan huis Warme maaltijden, bij u thuis geserveerd Wordt het elke dag bereiden van een warme maaltijd u te veel? Bent u tijdelijk niet in staat om te koken of kiest u af en toe graag voor gemak?
Nadere informatieKennisclip Goed en gezellig eten bij dementie. Ondine van de Rest, Universitair docent Afdeling Humane Voeding, Wageningen University & Research
Kennisclip Goed en gezellig eten bij dementie Ondine van de Rest, Universitair docent Afdeling Humane Voeding, Wageningen University & Research Ondervoeding bij dementie Komt vaak voor: In Nederland >270.000
Nadere informatieGeef kanker. minder kans. eet volop. groente en. fruit
Geef kanker minder kans eet volop groente en fruit Iedereen heeft zo zijn eetgewoonten. De één eet wat meer dan de ander. De één lust graag dit, de ander dat. Vaste eetgewoonten zijn er steeds minder.
Nadere informatieOp zoek naar leuke activiteiten en verenigingen in De Stichtse Hof?
Meer informatie? Welzijnsprogramma 2015 Vivium De Stichtse Hof Neem voor meer informatie gerust even contact op met het Uitbureau van De Stichtse Hof. Wij helpen u graag! Op zoek naar leuke activiteiten
Nadere informatieAls eten een opgave wordt..
Als eten een opgave wordt.. Bent u onbedoeld afgevallen of geniet u niet meer van het eten zoals vroeger? Duurt het eten steeds langer en wordt het wegslikken van vlees een hele klus? Ervaart u (samen)
Nadere informatieGoede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu
Goede voeding voor je kind Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding Dagmenu kind 1 t/m 3 jaar Wat is goede voeding voor kinderen? Door alle beschikbare informatie is het soms lastige te weten
Nadere informatieDe Boelelaan 1109-b, 1081 HV Amsterdam 020 205 0966 amsterdam@thebasket.nl 1
De Boelelaan 1109-b, 1081 HV Amsterdam 020 205 0966 amsterdam@thebasket.nl 1 Voorwoord The Basket is dé locatie op de Vu-Campus in Amsterdam voor een lekkere kop koffie, snelle lunch, gezellige borrel,
Nadere informatieVALKIES VALKIES MENU
VALKIES MENU Gezond menu voor kinderen! Hallo, ik ben Loesje Hoi, ik ben Jantje Van der Valk Hotel Apeldoorn - de Cantharel presenteert een menu speciaal voor kinderen! Weg met de standaard frietjes met
Nadere informatieKok als beroep Thomas en Lasse Het Baken 8a 28-1-2011
Kok als beroep Thomas en Lasse Het Baken 8a 28-1-2011 Inhoudsopgave Inleiding... 2 Het ontstaan van koken... 3 De eerste ontdekking... 3 Het eerste beetje koken... 3 De ontwikkelingen... 3 Kok worden...
Nadere informatie5 soorten vlees Beef hamburger Thüringer braadworst Kipfilet Gekruid lamsworstje Varkensfilet
Barbecue brochure Barbecuebuffet Bij Piecken bent u aan het juiste adres voor een heerlijke en goed verzorgde barbecue. Door ons prachtige indoor barbecuebuffet kunnen wij u het hele jaar door voorzien
Nadere informatieBeter voorkomen dan genezen.
Hoe raar is dat? Zorgorganisaties zijn er om mensen beter te maken, beter te laten functioneren en zich beter te laten voelen. Natuurlijk zijn allereerst de zorg en begeleiding daar op gericht, maar zou
Nadere informatieProefversie. Taal voor Thuis Oefeningen. Thema: Eten Week 1
Proefversie Taal voor Thuis Oefeningen Week 1 1 De taal van je kind Kinderen moeten heel veel woorden leren om te kunnen meepraten. Ze leren heel veel woorden in een paar jaar. Elk kind doet dat verschillend.
Nadere informatieDieet bij COPD. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl
Dieet bij COPD Informatie voor patiënten F0521-1011 mei 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44
Nadere informatieEen operatie? Let op uw voeding!
Een operatie? Let op uw voeding! Belangrijk Om een operatie en uw herstel zo goed mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u lichamelijk in een zo goed mogelijke conditie bent. Een goede voedingstoestand
Nadere informatie