Even voorstellen INSECTENSOORTEN. Eetbare insecten Natuurlijk! Aantal eetbare soorten insecten in de wereld 06/06/2011

Transcriptie

1 Eetbare insecten Natuurlijk! Even voorstellen Dennis Oonincx Onderzoeker in Wageningen op het gebied van eetbare insecten Samen met Professor Arnold van Huis, Dr. Joop van Loon Joost van Itterbeeck en Sarah van Broekhoven INSECTENSOORTEN Aantal eetbare soorten insecten in de wereld TOTAAL: 2..? BESCHREVEN: 8. ZOOGDIEREN: 5.5 SCHADELIJK: Sprinkhanen, krekels e.d. 61 Termieten 12 Wantsen 78 Cicadas e.d. 253 Rupsen 468 Kevers 351 Wespen, bijen en mieren 11 Anderen DIT IS MINDER DAN.3% VAN HET TOTAAL AANTAL SOORTEN INSECTEN Zuid-Amerika Venezuela Ecuador Brazilië Afrika Zambia Uganda DR congo Azië Thailand Laos Japan Australië GESCHIEDENIS Het verzamelen van mieren (soldaten) met behulp van grassprietjes in Uganda 1

2 Verzamelen van honing Paleontologische vondst in grotten van Araña, Valencia, Spanje (1 5 voor Christus) Nepal vandaag Assyrisch relief 8 voor Christus Oud-Egyptisch relief 26 voor Christus Exodus 16, 31: De Bijbel en het Jodendom Israel noemde het brood manna. Het was wit als korianderzaad en hongingzoet Manna; suiker uitgescheden door bladluizen? De Bijbel en het Jodendom Spreuken 24, 13: Eet honing, mijn zoon, want die is goed en honingzeem streelt uw gehemelte. Honingzeem: niet uitgeperste honing Leviticus 11, 22: Ge moogt dus eten: de verschillende soorten sprinkhanen, sabelsprinkhanen, veldsprinkhanen en treksprinkhanen Mattheüs 3:4 Over Johannes de Doper: Zijn voedsel bestond uit sprinkhanen en wilde honing. Grieken en Romeinen PALMSNUITKEVER Aristoteles De larve van de cicade komt uit de grond wanneer hij groot gegroeid is; dan smaakt hij het best. Verzamelen van keverlarven uit palmbomen Cicade Afrika vb. Kameroen Zuid-Amerika vb. Venezuela Zuidoost-Azië vb. Papoea-Nieuw-Guinea Cicade nymf 2

3 Palmkever larven op de markt Yaoundé, Kameroen Ook volwassen kevers worden gegeten IN DE BOMEN WATERKEVERS Keverlarven barbecue GROTE AANTALLEN IN DE BOMEN MOPANE RUPSEN Imbrasia epimethea Wijdverspreid in zuidelijk Afrika Rupsen dalen de boom af om te verpoppen in de grond MOPANE VLINDER MOPANE RUPSEN MOPANE RUPS Verpakt in plastic zakken in supermarkt in Johannesburg In een kookpot BLIK 3

4 Witchetty grub Sprinkhanen en krekels Taco met guacamole en sprinkhanen in Mexico Gefrituurde sprinkhanen in Bangkok, Thailand Traditioneel onderdeel Aboriginal dieet Uitgraven van wortels met larven Verwoestende zwermen 2km 2 Woestijnsprinkhaan Een miljard individuen = 3 miljoen kg GEBAKKEN WATERWANTSEN OP DE MARKT IN PHNOM PENH CAMBODJA Wantsen Reuze waterwants Laos REUZE WATERWANTS Fijngemalen of gebakken Fijngemalen zeer populair in Vientiane regio, Laos GELE KERRY SMAAK RODE KERRY SMAAK 4

5 Bijen, wespen en mieren Wevermieren Voornamelijk in de tropen maar ook in Japan NEST wespen MIERENPOPPEN Waarom worden insecten wel in de tropen gegeten maar niet in het westen? MAAR BOVENAL: MEN VINDT HET LEKKER 1. insecten zijn groter 2. insecten komen massaal voor 3. sterkere connectie met natuur 4. negatieve beeldvorming in het westen DUS NIET UIT NOODZAAK! 5

6 ZIJDE RUPS POPPEN COMMERCIËLE WAARDE EETBARE INSECTEN Thailand 6 miljoen US$ Botswana Zuid Afrika 6 miljoen US$ (rupsen) 1.6 miljoen kg (rupsen) Eetbare insecten in Europa AZIATISCHE VOEDINGSWINKELS AUSTRALISCHEPUB IN OOSTENRIJK MATONGÉ WIJK, BRUSSEL HET VERZAMELEN VAN COCHENILLE OP CACTUS Zonder het te weten Misschien: E94 schellak (glansmiddel & anti-schuimmiddel) = uitscheiding vrouwelijke boomluis Zeer zeker: E12 Cochenille rode kleurstof = schildluizen KLEURSTOF E12 6

7 UITSPRAKEN DESKUNDIGEN OVER WESTERS VOOROORDEEL Insecten zijn al heel lang een belangrijke voedingsbron geweest. We moeten hier positief mee omgaan in plaats van het te ontmoedigen of te negeren (Ramos-Elorduy, 199). WESTERSE Ons vooroordeel heeft een negatieve invloed, resulterend in verminderde aandacht, terwijl we geen alternatief aandragen (DeFoliart, 1999). VOOROORDELEN Insecten zijn hoogwaardig voedsel Eiwitten: 22 tot 91 % eiwit (droge stof) Verteerbaarheid 7-9% Essentiële aminozuren Vet: 8 tot 65 % (droge stof) Gezonde, onverzadigde vetzuren Essentiële vetzuren zoals linolzuur Belangrijke mineralen: ijzer, zink en selenium Vitaminen: B1, B2 B11 en B12 ÉÉN KG SPRINKHANEN IN CALORIEËN GELIJK AAN 1 x 6 x 5 x HONING GEGEVENS Een bij moet 4. tot 8. maal uitvliegen om een pond honing te verzamelen Elke vliegtocht is 1,5 tot 2,5 km DUS Een bij moet twee maal de aarde rondvliegen om een pond honing te verzamelen 7

8 EETBARE PRODUCTEN VAN INSECTEN Termietenaarde (geofagie) Honing (bijen) Honingmieren (Australië en Mexico) Rode kleurstof schildluizen voor Smarties, Campari, lippenstift en yoghurt (E12) LERP (manna) Psyllidae afscheidingsproduct bladvlo Insecten en het Milieu Meer mensen, meer consumenten. Landgebruik Hoeveel vierkante meter voor een karbonade? Broeikasgasuitstoot Hoeveel gram CO2 voor een gram vlees? Voederconversie Hoeveel gram voeder voor een gram vlees? LANDBOUWAREAAL IN DE WERELD ONTBOSSING AMAZONE Weide (2/3) 7% voor veeteelt Graan (1/3) 7% van vruchtbaar land voor veeteelt METHAAN LACHGAS BIJDRAGE VEETEELT (18%) BROEIKAS GASSEN IN WERELD CO2 2 darmen mest mest CO 2 eq. 23 x 296 x x % van wereld productie CO2 equivalenten CO2 eq. CO2 (g/kg eq. mass (g/kg gain) mass gain) CO2 eq. (g/kg mass gain) CO2 eq. (g/kg mass gain) Pachnoda Tenebrio Blaptica Acheta Locusta Pigs (low) marginata Pachnoda molitor Tenebrio (n=4) dubia Blaptica (n=3) domesticus Acheta migratoria Locusta Pigs (low) Pigs (high) Beef cattle marginata (n=4) molitor (n=4) dubia (n=3) domesticus (n=4) migratoria (n=6) (n=4) (n=4) (n=6) Oonincx et al. 21 8

9 Ammoniak emissie Efficiency NH3 (mg/day/kg mass gain) CO2 (g/kg BM/day) NH3 (mg/day/kg mass gain) NH3 (mg/day/kg mass gain) CO2 (g/kg BM/day) Pachnoda Tenebrio Blaptica dubia Acheta Locusta Pigs (low) Pigs (high) marginata molitor (n=4) (n=3) domesticus migratoria (n=4) (n=4) (n=6) Pachnoda Tenebrio molitor Blaptica dubia (n=3) Acheta domesticus Locusta migratoria marginata (n=4) (n=4) (n=4) (n=6) Oonincx et al. 21 Pachnoda Tenebrio Blaptica dubia marginata (n=4) molitor (n=4) (n=3) Acheta Locusta domesticus migratoria (n=6) (n=4) Pigs Beef cattle Oonincx et al. 21 Hoeveel eten voor mijn eten? Groeisnelheid ADG (%) Insecten springen efficiënter om met hun voedsel 25 Geen lichaamswarmte Omzetting 6 5 (%) Krekel Kip Varken Rund Pachnoda Tenebrio molitor Blaptica dubia Acheta Locusta marginata (n=4) (n=4) (n=3) domesticus (n=4) migratoria (n=6) Pigs Beef cattle ADG (%) Oonincx et al. 21 Waarom niet in het Westen? 7% landbouwareaal wereld voor veeteelt LANDBOUWAREAAL IN DE WERELD Weide (2/3) Bijdrage broeikaseffect Methaan Ammoniak Entomofagie in het onderwijs Lessen gericht op voeding Lessen gericht op duurzaamheid Kookpractica Profielwerkstukken Graan (1/3) INSECTEN : ECOLOGISCH VOEDSEL? 9

10 Voederconversie Vetgehalte bepalen Ruw vet Soxhlet Simpele versie Eiwitbepaling BEDRIJF VS Verwarmen van een substantie met zwavelachtig zuur ontbindt tot ammonium sulfaat. Kalium sulfaat wordt toegevoegd om het kookpunt te verhogen. Chemische decompositie van de steekproef is volledig wanneer het middel kleurloos is geworden. Gedistilleerd met natrium hydroxide zet het ammoniumzout om in ammoniak. De ammoniak wordt getitreerd met boorzuur in aanwezigheid van een ph indicator. Zijderups poppen Sprinkhanen Zwangere krekels Zwarte schorpioen Bamboe rupsen Reuze waterkever INSECTEN GECONSERVEERD TE KOOP 1

11 Nu verkrijgbaar en veilig voor de Nederlandse consument Vragen? Discussie Hoe kunnen insecten bijdragen aan het middelbaar onderwijs? Ontwikkelingsbiologie Holometabool vs Hemimetabool Hoe worden insecten al gebruikt? 11