Waarderingsregels C (IAS 36) Bijzondere waardeverminderingsverliezen Prof. dr. Erik De Lembre 2004

Transcriptie

1 Waarderingsregels C (IAS 36) Bijzondere waardeverminderingsverliezen Prof. dr. Erik De Lembre 2004

2 Doel Normen geven voor de gevallen waarbij activa een boekwaarde hebben die hoger is dan de realiseerbare waarde De verwerking van de noodzakelijke waardevermindering vastleggen De eventuele terugname van geboekte waardeverminderingen regelen 2

3 Toepassingsgebied Alle activa die een waardevermindering ondergaan, tenzij dit door een IAS in het bijzonder geregeld is. Uitgesloten zijn Voorraden (IAS 2) Onderhanden projecten voor derden (IAS11) Uitgestelde belastingen (IAS12) Activa resulterend uit personeelsbeloningen (IAS19) Financiële instrumenten (IAS,39) Vastgoedcertificaten (IAS 40) Landbouw (IAS 41) (36.1) 3

4 Toepassingsveld bijzondere waardevermindering IAS 16: gronden, gebouwen en uitrusting IAS 27,28,31: fusies en andere combinaties IAS 38: immateriële activa IFRS3: goodwill ( ) 4

5 Definities Realiseerbare waarde : Hoogste van de opbrengstwaarde of de bedrijfswaarde (36.5) Bedijfswaarde: Contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen voortvloeiend uit het gebruik van het actief, inclusief deze uit de vervreemding aan het einde (36.5) (Netto) Opbrengstwaarde: Bedrag dat kan worden verkregen Uit zakelijke transactie Tussen onafhankelijk en goed geïnformeerde partijen (36.5) 5

6 Definities Kosten van vervreemding: Kosten verbonden aan de vervreemding (36.5) Bijzonder waardeverminderingsverlies: Bedrag waarmee de boekwaarde de realiseerbare waarde overtreft (36.5) Boekwaarde: Netto waarde van het actief in de balans. D.i. de aanschaffingswaarde min geaccumuleerde afschrijvingen en geaccumuleerde bijzondere waardeverminderingsverliezen (36.5) 6

7 Definities Afschrijving: Systematische allocatie van het af te schrijven bedrag over de gebruiksduur (36.5) Af te schrijven bedrag: Kostprijs van het actief, verminderd met de restwaarde (36.5) Gebruiksduur: Periode van gebruik Aantal eenheden dat men uit het actief kan krijgen (36.5) 7

8 Definities Kasstroom genererende eenheid: Kleinste identificeerbare eenheid die Een instroom van kasmiddelen genereert Onafhankelijk van de instroom van kasmiddelen van andere activa (36.5) Algemene bedrijfsactiva: Activa die bijdragen tot het genereren van kasmiddelen van meerdere kasstroom genererende eenheden. Goodwill is uitgesloten (36.5) 8

9 Definities Actieve markt: Een markt met volgende kenmerken: Homogene goederen Zowel kopers als verkopers Prijzen zijn gekend door het publiek (36.5) 9

10 Toepassing van bijzondere waardeverminderingsverliezen? Zodra er externe of interne aanwijzingen zijn van waardeaanpassing (36.8) Voor goodwill en andere immateriële vaste activa, afgeschreven over een termijn van meer dan 20 jaar, jaarlijks. 10

11 Externe informatiebronnen( Verlaging van de marktwaarde Verandering van de omgeving Stijging van marktrente Marktkapitalisatie < boekwaarde (36.9) 11

12 Interne informatiebronnen Bewijs van economische veroudering Verandering in de wijze van gebruik Lagere economische prestatie (36.9) 12

13 Let op! Het feit winstgevend te zijn is geen reden om geen rekening te houden met de externe en de interne indicatoren van impairment Materialiteit speelt zoals steeds een rol 13

14 De realiseerbare waarde D.i. het hoogste van de opbrengstwaarde of de bedrijfswaarde (36.15) Wat als één of soms beiden niet berekenbaar zijn? Niet altijd nodig om de beide te kennen, zodra men de laagste ken de bedrijfswaarde en de boekwaarde overtreft die niet is er geen probleem Idem als men allen de opbrengstwaarde kent. Soms zal men benaderingen moeten doen. 14

15 (Netto) Opbrengstwaarde Bedrag uit de verkoop, verminderd met de verkoopkosten(36.21) Bij actieve markt, geen probleem(36.22) Bij niet actieve markt, beste schatting(36.23) In een «arm s lenght transaction» en tussen vrijwillige partijen, die dus volledig vrij zijn van elkaar 15

16 Bedrijfswaarde Schattingen van de toekomstige in - en uitstroom veroorzaakt door het gebruik van het actief en uit de verkoop ervan op het einde van de gebruiksduur Disconteringsvoet (36.26) 16

17 Schattingen van de toekomstige kasstromen Redelijke en gefundeerde hypothese Financiële voorspelling 5 jaar, nadien extrapolatie Vaste of dalende groeivoet Inflatie Schatting in huidige staat (36.27) Alleen ondernemingen met de nodige budgetervaring zullen hier kunnen aan voldoen. Vergt ook voldoende kennis van de relatie tussen onderneming en externe 17

18 Schattingen van cash flows samenstelling Prognose van de instroom uit activa Prognoses van de uitstroom nodig Voor realisatie van de instroom Voor het stand houden van het actief Eventuele instroom van de vervreemding van het actief einde levensduur (36.32) Let wel op dubbeltellingen, indien men van reële prijzen uitgaat in het budget moet men geen inflatie gecorrigeerde discontovoet nemen, enz. (zie waarderingslitteratuur &- praktijk) 18

19 Schattingen Alle schattingen gebeuren voor het actief in zijn huidige toestand en omvatten niet: reorganisatie nieuwe investeringen (36.37) Schattingen mogen niet de financieringsinvloed omvatten (36.43) Schattingen omvatten wel de netto - impact van de vervreemding op het einde (36.45) 19

20 Disconteringsvoet = rendement voor belastingen vereist door beleggers van een belegging met dezelfde kasstromen timing specifiek risico(36.48) 20

21 Disconteringvoet Als niet beschikbaar schatting op basis van - tijdswaarde van geld - specifiek risico -WACC(GGK) - marginale leningsvoet(36.51) 21

22 Disconteringvoet Voor - belasting voet Onafhankelijk van de financiering Verschil tussen perioden Geen dubbele verrekening van risico(36.54) 22

23 Waardering van een bijzonder waardeverminderingsverlies. Alleen wanneer realiseerbare waarde onder boekwaarde ligt (36.58) Boeken als last (36.59) uitgezonderd indien het een geherwaardeerd actief betreft, zie hiervoor IAS 16 (36.59) het kan dan eventueel teruggenomen worden op de herwaarderingsmeerwaarde op het passief. Overstijgt het gecumuleerde bijzondere waardeverminderingsverlies de boekwaarde, dan wordt deze afgeboekt. Voor het restant moet nagegaan worden als er noodzaak is om een voorziening volgens IAS 37 aan te duiden? 23

24 Waardering van een bijzonder waardeverminderingsverlies Na aanpassing boekwaarde aan bijzonder waardevermindering zullen de afschrijvingen op de nieuwe basis gebeuren (36.62) Alle gevolgen op fiscaal gebied zijn te behandelen volgens IAS 12 (36.63) 24

25 Kasstroomgenererende eenheden Interne of externe factoren doen vermoeden van bijzondere waardevermindering voor een actief ontstaan: Dus zoeken naar de realiseerbare waarde Op niveau van het individuele actief Lukt dit niet op niveau van de kleinste eenheid waartoe het actief behoort (36.65) 25

26 Kasstroomgenerende eenheden (KSE) Probleem ligt meestal de bepaling van de bedrijfswaarde Interne spoorweg, individuele machine van een afdeling ( ) Het gebeurt dat voor KSE s een externe markt beschikbaar is, maar dat de onderneming deze niet gebruikt en de output van de KSE alleen intern verstrekt. In dit geval mag men de marktprijs gebruiken (36.69) Zodra actief tot een KSE behoort moet ze daar geklasseerd blijven (36.71) 26

27 Waardebegrippen voor een KSE Boekwaarde: som van de boekwaarde van de activa die tot de KSE behoren Hetzij direct Hetzij op redelijke basis toewijsbaar (36.74) Opbrengstwaarde : som idem Bedrijfswaarde: actualisering van de stromen uit het geheel van de activa van de KSE 27

28 Goodwill : hoe behandelen? = betaling in afwachting van toekomstige winsten geen onafhankelijke KSE Als aanwijzingen van impairment kasstroomgenererende eenheid(36.79) 28

29 Goodwill : hoe behandelen? Kan nooit zelfstandig KS genereren Twee mogelijkheden Bottom up Top down (36.80) 29

30 Bottom-up test kan goodwill redelijk toegewezen worden tot een KSE? Vergelijking tussen Boekwaarde + toegewezen goodwill (a) Realiseerbare waarde van de KSGE (b) (36.80a) Als a > b, waardevermindering van de KSE (36.88) Eerst toewijzen aan de goodwill (36.88a) Is er nog een restant dan dit proportioneel aan de andere activa (36.88b) 30

31 Top - down test Als de goodwill niet redelijk aan de KSE toegewezen kan worden dan top down benadering (36.88b) Zoeken naar de kleinste KSE die de vorige KSE insluit (36.88bi) Bottom-up test weer uitvoeren (36.88bii) Indien redelijke toewijzing : ok Indien geen redelijke toewijzing Opnieuw zoeken naar de volgende kleinste KSE en dit tot oplossing gevonden is 31

32 Impairment verlies in KSE Eerst goodwill tot nul verminderen Dan boekwaarde van activa (pro-rata) Pas op!: Geen gecorrigeerde boekwaarde van individueel actief onder het hoogste van De opbrengstwaarde De bedrijfswaarde nul (36.89) 32

33 Wat met algemene activa Zijn activa die bijdrage tot een KSE maar ook tot andere KSE s Het actief is op redelijke basis toe te wijzen tot een KSE, dan bottom up test (36.86a) Het actief is niet op redelijke basis toe te wijzen tot een KSE, dan procedure van de top down tot men een oplossing vindt (36.86b) 33

34 Terugname van impairment Op elke balansdatum nagaan indien er een aanwijzing is : externe informatiebronnen interne informatiebronnen(36.95) 34

35 Externe informatiebronnen Verhoging van de marktwaarde Verandering van de omgeving Daling van marktrente (36.96) 35

36 Interne informatiebronnen Verandering in de wijze van gebruik Betere economische prestatie (uit de rapportering) (36.97) 36

37 Terugname bij een afzonderlijk actief Terugname tot maximaal de boekwaarde die zou zijn bepaald na afschrijving - als er geen bijzondere waardevermindering zou geboekt geweest zijn(36.102) Deze terugname is een baat. Tenzij het een geherwaardeerd actief betreft. In dit geval moet eerst de herwaardering terug gevormd worden (zie IAS 16) (36.104) Terugboeking betekent ook dat er nieuwe waarde ontstaat en dat afschrijvingen daarop dan ook dienen te gebeuren (36.106) 37

38 Terugname bij KSE Terugname gebeurt als volgt: Eerst op de activa van de KSE Dan pas, als er nog iets resteert, op de goodwill (36.107) indien De waardevermindering op GW gebeurde door een externe gebeurtenis Nadien deze externe gebeurtenis teniet werd gedaan (36.109) Men wil vermijden dat intern gevormde gw geactiveerd wordt. 38

39 Terugname binnen KSE Kan nooit de boekwaarde verhogen tot de laagste van De realiseerbare waarde, De boekwaarde die zou zijn bepaald (na afschrijving) indien in voorgaande jaren geen bijzondere waardevermindering zou geboekt geweest zijn (36.108) 39

40 Informatieverschaffing Voor elke categorie van activa Bedrag van het bijzonder waardeverminderings verlies per post Bedrag van de tegenboekingen Bedrag rechtstreeks ten laste van het eigen vermogen genomen Idem voor de terugnames (36.113) Voor elke segment (IAS 14) Idem als hierboven (36.116) 40

41 Informatieverschaffing Over individuele activa of afzonderlijke KSE die materieel zijn voor de jaarrekening Omstandigheden die aanleiding gaven tot bijzondere waardeverminderingen Opgenomen of teruggeboekte BW op individuele activa Aard actief Segment waartoe het behoort Opgenomen of teruggeboekte BW op KSE Beschrijving KSE Bedrag per segment Veranderingen in samenstelling KSE(36.117) 41

42 Informatieverschaffing Of de realiseerbare waarde van het actief of van de KSE de opbrengstwaarde of de bedrijfswaarde is Ingeval opbrengstwaarde, hoe is die bepaald Ingeval bedrijfswaarde, welke disconteringsvoet werd er toegepast (36.117) 42

43 Informatieverschaffing Als het geheel van de vorming van of terugneming van BW materieel is op jaarrekeningniveau Belangrijkste categorieën van activa die dit veroorzaakten Belangrijkste gebeurtenissen die er als grondslag van liggen (36.118) 43

44 Belgische boekhoudrecht KB 30 Januari 2001, Wetboek van Vennootschappen Geen methodiek i.v.m. waardeaanpassingen Art. 64, 65,

45 Belgische boekhoudrecht Materiële en immateriële vaste activa met beperkte levensduur Wijziging van economische omstandigheden Boekwaarde > gebruikswaarde Uitzonderlijke afschrijving (66) Terugname 45

46 Belgische boekhoudrecht Materiële en immateriële vaste activa met onbeperkte levensduur: Duurzame minderwaarde, ontwaarding Waardeverminderingen Terugname: Uitzonderlijke opbrengsten Of herwaarderingsmeerwaarde 46

47 Belgische boekhoudrecht M.V.A. niet meer gebruikt uitzonderlijke afschrijving tot realisatiewaarde Goodwill Toelichting Uitzonderlijke items 47

48 Vergelijking België Broad terms Gebruikswaarde Afschrijvingen op aanschaffingswaarde Beknopte toestanden Terugname voor alle posten mogelijk Uitzonderlijke items Softe toelichting Geen CGU IAS 36 Gedetailleerd Realiseerbare waarde Afschrijvingen op basis van impaired waarde Scherpe toestanden Geen terugname voor goodwill Gewone Items Scherpe toelichting Begrip CGU 48

49 CONCLUSIE Geen echte oppositie tussen de twee wetgevingen Eerder een gebrek aan methodiek in BE Toch enkele wijzigingen: KSGE realiseerbare waarde 49