Urologie. Het operatief behandelen van peniskanker

Transcriptie

1 Urologie Het operatief behandelen van peniskanker

2 Inhoud Inleiding 1 De penis 1 Peniskanker 2 Onderzoeken 2 Het opsporen van de schildwachtklier (lymfescintigrafie) 3 Voorbereiding 4 De operatie 5 Het verwijderen van de schildwachtklier 6 Na de operatie 6 Mogelijke complicaties en gevolgen 8 Naar huis 9 Contact opnemen 10 Leefregels en adviezen 10 Poliklinisch controle en de uitslag van het weefselonderzoek 11 Heropname voor het verwijderen van de lymfeklieren in de lies (of beide liezen) 11 De operatie 12 Het herstel na het verwijderen van lymfeklieren 12 Complicaties en gevolgen 12 Nazorg (follow-up) 13 Vragen 14 Telefonisch spreekuur 14 Aanvullende informatie 15

3 Urologie Inleiding De uroloog heeft bij u peniskanker vastgesteld. Peniskanker is een kwaadaardige woekering (tumor) van de huidcellen van de penis. Om de tumor te verwijderen is een operatie noodzakelijk. Bij deze operatie wordt de penis met de tumor gedeeltelijk of geheel verwijderd. De uroloog wil voor de operatie weten of er eventuele uitzaaiingen in de lymfeklieren in de liezen zijn. Hiervoor onderzoekt de uroloog de eerste lymfeklier. Dit onderzoek wordt ook wel sentinel node procedure genoemd. De eerste lymfeklier (de schildwachtklier) is de klier waar de tumor zijn afvalstoffen en eventueel aanwezige tumorcellen naar afvoert. Als er geen tumorcellen in die lymfeklier worden aangetroffen, zijn er vooralsnog geen uitzaaiingen in de lymfeklieren. In deze folder staat de meeste informatie die de uroloog of verpleeg kundige u heeft verteld beschreven, zodat u die informatie nog eens rustig kunt doorlezen. Het is niet de bedoeling dat deze folder de persoonlijke gesprekken met uw uroloog vervangt. Als u problemen of vragen heeft, ook naar aanleiding van deze folder, kunt u contact opnemen met de uroloog of oncologie verpleegkundige. Achter in deze folder staat hoe en wanneer u hen kunt bereiken. De penis De penis heeft een belangrijke functie bij het urineren en bij seksualiteit / geslachtsgemeenschap. De penis bestaat uit drie zwellichamen: twee aan weerszijden en een aan de onderzijde van de penis. Het zwellichaam aan de onderzijde omvat de urinebuis. Het uiteinde van het onderste zwellichaam is kegelvormig en vormt aan de top van de penis de zeer gevoelige eikel. De eikel 1

4 Het operatief behandelen van peniskanker wordt beschermd door de voorhuid, dit is het stuk huid dat naar achter geschoven kan worden waardoor de eikel vrij komt. Op de top van de eikel zit het plasgaatje, waarin de urinebuis uitkomt. Deze dient zowel voor de doorgang van urine als sperma. Peniskanker Peniskanker is een zeldzame vorm van kanker die vaak op oudere leeftijd voorkomt. Er zijn in Nederland jaarlijks zo n 60 tot 80 patiënten die behandeld worden voor peniskanker. De kanker begint meestal op de eikel of op de voorhuid als een soort wrat. Vervolgens kan de tumor zich uitbreiden naar de rest van de penis of naar andere plaatsen in het lichaam. Hoe peniskanker ontstaat is niet duidelijk. Wel zijn er risicofactoren te benoemen. Roken lijkt invloed te hebben op het ontstaan van peniskanker. Bij 40% van de mannen met peniskanker is het humaan papiloma virus aangetoond. Dit virus is bij vrouwen soms de oorzaak van het ontstaan van baarmoederhalskanker. Een ander risicofactor is hygiëne. Wanneer de voorhuid moeilijk op te schuiven is waardoor er smegma achterblijft, dan lopen mannen een iets groter risico op peniskanker. Onderzoeken Als u voor het eerst op de polikliniek komt bij de uroloog zal de arts u vragen stellen over uw gezondheid en u lichamelijk onderzoeken. In dit gesprek en het lichamelijk onderzoek is er aandacht voor: plasklachten, pijn, zwelling in de liezen, afscheiding, bloedverlies, de voorhuid, hygiëne, seksualiteit en afwijkingen in het gebied van de penis. 2

5 Urologie Vervolgens bespreekt de uroloog het traject van onderzoeken en behandeling. Dit traject ziet er als volgt uit: Als de uroloog denkt dat de ziekte zich mogelijk door het lichaam heeft verspreid, worden er eerst een CT-scan en röntgenfoto s van de longen gemaakt. Peniskanker verspreidt zich als eerste in de liesklieren. Dit is meestal niet te zien of te voelen. Als u in aanmerking komt voor onderzoek naar de lymfeklieren in de liezen (schildwachtklier) zal de uroloog dit met u bespreken. Dit onderzoek is voorafgaand aan de operatie en staat hieronder beschreven. Het is soms mogelijk om lymfeklieronderzoek te doen door het afnemen van weefsel. Dit gebeurt met behulp van een echoscopie en een naaldbiopsie direct uit de lymfeklier in de lies. Dit kan alleen als er een duidelijk vergrote en verdachte lymfeklier aanwezig is. Dit onderzoek noemt men een echo geleide punctie. Na het gesprek en de mogelijke onderzoeken zal de uroloog met u bespreken hoe de operatie gaat verlopen. De meest toegepaste behandeling van peniskanker is het gedeeltelijk of totaal verwijderen van de penis. De tumor is niet gevoelig voor bestraling en chemotherapie. Het opsporen van de schildwachtklier (lymfescintigrafie) Het zichtbaar maken (opsporen) van de schildwachtklier vindt plaats op de afdeling Nucleaire Geneeskunde. We noemen dit onderzoek ook wel lymfescintigrafie. Meestal gebeurt dit onderzoek op de dag voor de operatie, dus op de opnamedag. Soms ook op de dag van de operatie. U krijgt een uitnodiging voor dit onderzoek met daarop de afspraaktijden thuisgestuurd. Tijdens dit onderzoek krijgt u twee tot vier injecties met een zeer kleine hoeveelheid radioactieve vloeistof. De radioactieve vloeistof 3

6 Het operatief behandelen van peniskanker die u krijgt toegediend is zeer laag radioactief en niet schadelijk. De injecties krijgt u in de huid van de penis, rondom de tumor. Deze injecties zijn soms pijnlijk, daarom adviseren we u een uur voor het onderzoek 1000 mg paracetamol in te nemen. Een half uur voor de injectie wordt de prikplaats ingesmeerd met een verdovende zalf. De ingespoten vloeistof vloeit door een lymfevat naar de schildwachtklieren in de liezen, zowel links als rechts. Direct na de injecties wordt met een zogenaamde gammacamera foto s gemaakt van uw liezen. Het maken van de foto s duurt drie kwartier. Aansluitend worden nog twee foto s gemaakt van vijf minuten. Hierna bent u klaar en wordt u na ongeveer drie uur terugverwacht voor het maken van een tweede serie foto s. Dit duurt ongeveer drie kwartier. Na het maken van deze foto s worden de gevonden schildwachtklieren met behulp van een waterbestendige stift aangetekend op de huid. Tijdens de operatie worden deze schildwachtklieren verwijderd. Voorbereiding Bloedverdunners U heeft op de polikliniek Urologie een gesprek gehad met de uroloog over de operatie. Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt stopt u, in overleg met de uroloog, een aantal dagen voor de operatie hiermee. In de opnamebrief, die u ongeveer twee weken voor opname thuis krijgt gestuurd, staat ook nog vermeld wanneer u moet stoppen met de bloedverdunners. Narcose Een aantal weken voor de ziekenhuisopname heeft u een afspraak op de polikliniek Anesthesiologie. De anesthesioloog onderzoekt u en bespreekt met u de narcose. Wanneer u 60 jaar of ouder bent, worden een longfoto en een ECG (hartfilmpje) gemaakt. U kunt 4

7 Urologie met de anesthesioloog overleggen of u een slaaptablet mag gebruiken voor de operatie. Verpleegafdeling Aansluitend aan de afspraak bij de anesthesioloog heeft u een afspraak op de verpleegafdeling. Tijdens het opnamegesprek vertelt de verpleegkundige u welke voorbereidingen nodig zijn voor de operatie. Een zaalarts of co-assistent doet een lichamelijk onderzoek. Ook heeft u een gesprek met de voedingsassistent. Houdt u er rekening mee dat u de hele ochtend in het ziekenhuis bent. Kinderwens Als de penis volledig wordt verwijderd, is er geen mogelijkheid voor geslachtsgemeenschap. Als u een kinderwens heeft, is het belangrijk dit van te voren met de uroloog te bespreken. Opname Een dag vóór de operatie wordt u opgenomen op de verpleegafdeling. Op de avond voor de operatie krijgt u een injectie om trombose te voorkomen. Trombose is een bloedstolsel in een bloedvat dat kan ontstaan doordat u stil ligt tijdens en na een operatie. De injectie krijgt u eenmaal daags tot dat u weer naar huis gaat. Op de avond voor de operatie mag u vanaf uur niets meer eten en drinken. De operatie Op de dag van de operatie vraagt de verpleegkundige u te douchen en trekt u operatiekleding aan. Als u sieraden draagt of een (gebits)prothese heeft, verwijdert u deze. Ter voorbereiding op de narcose kunt u een tablet krijgen waar u rustig van wordt. 5

8 Het operatief behandelen van peniskanker Meestal krijgt u ook al pijnstillers toegediend. Daarbij krijgt u een tablet antibiotica. Een verpleegkundige brengt u op uw bed naar de voorbereidingsruimte van de operatiekamer. Daar krijgt u vaak al een infuus. Vervolgens gaat u naar de operatiekamer en gaat u op de operatietafel liggen. Het operatieteam zal u nogmaals vragen naar uw naam en neemt een aantal belangrijke gegevens over de operatie met u door. Daarna krijgt u de narcose toegediend. Het verwijderen van de schildwachtklier Als tijdens de operatie de schildwachtklier verwijderd moet worden, begint de uroloog hiermee. De uroloog injecteert een blauwe vloeistof vlakbij de tumor. Deze blauwe vloeistof verplaatst zich vanaf de tumor door de lymfevaten naar de eerste lymfeklieren die verbinding hebben met de tumor. Deze procedure dient als extra controle bij het zoeken naar de schildwachtklieren. Daarna zoekt en verwijdert de uroloog de schildwachtklieren door een kleine snede op de afgetekende stippen in de liezen. De klieren gaan na de operatie naar de patholoog voor onderzoek. Daarna verwijdert de uroloog de tumor. Zoals met u besproken verwijdert de uroloog een gedeelte of de hele penis. Als het nodig is om de hele penis te verwijderen legt de uroloog tijdens de operatie een plaskanaal aan dat uitkomt in het perineum, dit is het gebied tussen de anus en de balzak (scrotum). Na de operatie Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer. Als u goed wakker bent gaat u terug naar de verpleegafdeling. De verpleegkundige controleert regelmatig uw bloeddruk, het hartritme, de temperatuur en de urineproductie. 6

9 Urologie Na de operatie heeft u: Een infuus in uw hand of arm voor vocht en medicijnen. Dit infuus wordt verwijderd als het eten en drinken weer goed gaat. Een blaaskatheter. Dit is een slangetje dat via de plasbuis of via de nieuwe plasuitgang in de blaas ligt en ervoor zorgt dat de urine kan aflopen. U hoeft dan niet zelf te plassen. De katheter kan de blaas soms irriteren. Dit geeft het gevoel dat u moet plassen. Bespreek deze klacht met de verpleegkundige. Zij kan u hiervoor medicijnen geven. Op de dag van de operatie blijft u in bed. Het operatiegebied kan nog gevoelig zijn. Ook kunnen de wondjes trekken als u overeind wilt komen als u op uw rug ligt. Pijn Pijn na een operatie is normaal. Met de voorgeschreven medicatie moet u de pijn goed kunnen verdragen. Een aantal keren per dag neemt de verpleegkundige een pijnscore af. Dit betekent dat u aangeeft hoeveel pijn u heeft. Hierop wordt de pijnstilling afgestemd. Over de pijnscore krijgt u mondeling nadere uitleg. Een goede pijnbestrijding zorgt voor een beter herstel. Ook als u misselijk bent, kunt u om medicijnen vragen. Zaalarts Na de operatie komt de zaalarts dagelijks bij u langs. Tijdens dit bezoek is er aandacht voor uw herstel, pijn, de wond, bewegen (mobiliseren), eten en drinken en alles wat ter sprake komt. Als u vragen heeft over uw herstel of u maakt zich zorgen, dan is dit een goed moment om met de arts te spreken. De verpleegkundige kan ook de vragen die u heeft, met de zaalarts bespreken. Douchen U mag meestal na 48 uur weer douchen. 7

10 Het operatief behandelen van peniskanker Mogelijke complicaties en gevolgen Meestal verloopt de operatie zonder problemen. Toch kunnen er complicaties optreden. De meest voorkomende complicaties zijn: Een wondinfectie. Een nabloeding. Een blaasontsteking omdat u een katheter heeft. Als de katheter langer dan drie dagen in moet blijven, krijgt u na het verwijderen ervan een korte antibioticakuur. Plasproblemen Het verwijderen van de penis of een gedeelte hiervan heeft geen invloed op het spontaan kunnen plassen. Het is wel zo dat door de operatie aan de penis er minder goed gericht kan worden. Ook kan de straal gaan sproeien. Deze klachten komen regelmatig voor. Ons advies is om een kokertje te gebruiken of een urinaal aan te schaffen. Als er een nieuw plaskanaal is gemaakt kunt u zonder problemen zittend plassen. Het afsluitmechanisme van de blaas is met deze operatie niet aangetast. Seksualiteit De invloed van de operatie op de seksuele functie is afhankelijk van de operatie. Als er een deel van de penis behouden is gebleven zijn de erecties net als voor de operatie. Wel is de lengte van de penis verkort. Dit kan problemen geven bij de geslachtgemeenschap. De seksuele opwinding is door de operatie niet veranderd. De psychische belasting van de operatie en de gevolgen hiervan kunnen echter invloed hebben op het plezier in seks en de beleving ervan. Soms kan dit leiden tot erectiestoornissen. U kunt met uw vragen terecht bij de uroloog of de verpleegkundige op het spreekuur. Zij kunnen met u bespreken of u baat kunt hebben bij begeleiding van een seksuoloog of psycholoog. 8

11 Urologie Naar huis Naar verwachting gaat u bij een gedeeltelijke verwijdering van de penis na twee tot drie dagen naar huis. Bij een volledige verwijdering van de penis duurt de opname ongeveer een week. U kunt naar huis als: - u geen koorts heeft. - u goed voor zichzelf kunt zorgen. - u weer normaal eet en drinkt. - u normale ontlasting heeft. - het plassen goed gaat. Zorgt u ervoor dat iemand u met de auto naar huis brengt. We advi seren u niet zelf naar huis te rijden of met openbaar vervoer te gaan. Thuiszorg De verpleegkundige van de afdeling bespreekt met u welke zorg u thuis nodig heeft. Als u thuis verpleegkundige zorg nodig heeft, bijvoorbeeld wondzorg, kunt u een beroep doen op de thuiszorg. De verpleegkundige schakelt dan de liaisonverpleegkundige in. De liaisonverpleegkundige is gespecialiseerd in het aanvragen van thuiszorg. Zij zal de voorgestelde zorg met u bespreken en aanvragen. Huishoudelijke hulp kunt u zelf aanvragen via het zorgloket van de gemeente. Zodra de ontslagdatum bekend is kunt u of uw naaste(n) dit doorgeven bij het zorgloket van uw eigen gemeente. De medewerker van het zorgloket bekijkt met u of u een beroep kunt doen op hulp. Meestal duurt de aanvraag en de levering van huishoudelijke hulp vijf werkdagen. Het is verstandig om voor de operatie te informeren welke mogelijkheden er zijn en of er een wachtlijst is. Als er een gezonde partner (leeftijd maximaal 75 jaar) thuis is kunt u geen aanspraak maken op kortdurende hulp bij de persoonlijke verzorging en hulp bij de huishouding. 9

12 Het operatief behandelen van peniskanker Telefonisch contact Ongeveer twee tot drie dagen na uw ontslag van de verpleegafdeling neemt een verpleegkundige telefonisch contact met u op. Ze zal u vragen hoe het met u gaat. U kunt uw vragen en opmerkingen over de operatie en opname met haar bespreken. Contact opnemen Neemt u contact op met de huisarts wanneer: U aanhoudende pijn heeft die niet verdwijnt met gebruik van de voorgeschreven pijnstillers. Meestal mag u viermaal daags (om de zes uur) twee tabletten paracetamol van 500 mg innemen. U koorts heeft boven de 38,5 C of langer dan 24 uur boven de 38 C. Als de wond rood en pijnlijk is of open gaat. De huisarts kan u mogelijk direct helpen of contact opnemen met de dienstdoende uroloog van het UMCG. Leefregels en adviezen Het is belangrijk dat u de eerste twee weken rustig herstelt. Het kan zijn dat u door de operatie en de narcose nog wat vermoeid bent. Ook kan de wond gevoelig zijn. Meestal zijn deze klachten binnen twee weken verdwenen. U krijgt het advies om de eerste zes weken niet zwaar te tillen, niet te fietsen of intensief te sporten. Het is wel belangrijk om te blijven bewegen. Wandelen is bijvoorbeeld prima. De eerste twee weken mag u in verband met uw wond niet in bad of naar de sauna. Geslachtgemeenschap bij een gedeeltelijke verwijdering van de penis, is weer mogelijk zodra de wond volledig genezen is. Meestal duurt dit zes weken. Als u veel last heeft van (pijnlijke) erecties bespreek dit dan met de uroloog. De uroloog kan mogelijk medicijnen voorschrijven. 10

13 Urologie Werkhervatting Afhankelijk van uw leeftijd, werksituatie en conditie overlegt u met de uroloog en de bedrijfsarts hoe en wanneer u uw werk kunt hervatten. De bedrijfsarts begeleidt u bij de terugkeer naar uw werk. Daarom is het belangrijk dat uw bedrijfsarts op de hoogte is van uw situatie. Afspraken over uw werk zullen vaak soepeler verlopen als u de bedrijfsarts al vóór de operatie informeert. Als de bedrijfsarts informatie wil opvragen van het ziekenhuis, is daarvoor uw toestemming nodig. Dit is om uw privacy te beschermen. Poliklinisch controle en de uitslag van het weefselonderzoek U krijgt bij ontslag van de verpleegafdeling een afspraak mee voor een poliklinische afspraak. Dit is ongeveer twee weken na de operatie. Het kan prettig zijn om iemand mee te nemen naar deze afspraak, bijvoorbeeld uw partner of een andere naast betrokkene. Tijdens deze afspraak bespreekt de uroloog de uitslag van het weefselonderzoek van de penis en de lymfeklieren in de lies. De uroloog geeft aan of nabehandeling nodig is. Als de lymfeklieren in de lies of liezen tumorweefsel laten zien bespreekt de uroloog de gevolgen hiervan. De behandeling hiervoor is het volledig verwijderen van de lymfeklieren in de lies of beide liezen en soms een aanvullende bestraling. Heropname voor het verwijderen van de lymfeklieren in de lies (of beide liezen) Als het noodzakelijk is de lymfeklieren te verwijderen, meldt de uroloog u aan voor heropname. De opnameduur is gemiddeld tien tot veertien dagen. De voorbereidingen voor deze operatie zijn dezelfde als voor andere operaties (zie pag. 4). Op de dag van opname krijgt u 11

14 Het operatief behandelen van peniskanker elastische kous(en) aangemeten. Deze kous(en) draagt u na de operatie. De operatie Tijdens de operatie verwijdert de uroloog de lymfeklieren van een of beide liezen. Door de operatie is de normale afvoer van lymfevocht onderbroken. U heeft daardoor een grote kans op zwelling (oedeem) in de benen. Omdat die kans vlak na de operatie het grootst is heeft u na de operatie tien dagen bedrust met uw benen omhoog. U draagt dan ook de speciaal aangemeten kous(en). De bedrust is ook belangrijk voor de wondgenezing, er staat na de operatie toch enige spanning op de gehechte wond. Tijdens de operatie brengt de uroloog een of twee drains in die het vocht afvoeren. Meestal blijven deze drains tien dagen zitten. Als er veel vocht afloopt, kan dit de opnameduur verlengen. Het herstel na het verwijderen van lymfeklieren U zult merken dat deze tweede opname een langere periode van herstel en rust vraagt. In overleg met de uroloog en de oncologieverpleegkundige bespreekt u tijdens de poliklinische controles uw herstel en het oppakken van uw werkzaamheden. De adviezen die u krijgt zijn mede afhankelijk van uw conditie en de wondgenezing. Het herstel van de lieswonden vraagt om rust, maar om lymfezwelling te voorkomen is het belangrijk om te blijven bewegen. Als u beweegt zorgen de spieren ervoor dat het vocht zich verplaatst. Er ontstaat dan minder gauw een zwelling. U krijgt hierover advies op maat, dit kan niet algemeen worden besproken. Complicaties en gevolgen Net als bij alle operaties is er kans op wondinfectie en nabloeding. Doordat de wond in het liesgebied ligt is de kans op een infectie iets groter. Wonden in dit gebied genezen langzamer waardoor het herstel langer kan duren. 12

15 Urologie Daarnaast heeft de operatie een aantal gevolgen op langer termijn: Blijvend risico op lymfoedeem (zwelling) in de benen. Als er wondjes in de benen ontstaan, genezen deze moeilijk. Ook heeft u meer kans op infecties. U blijft overdag de steunkousen dragen. In overleg met de uroloog mag u s nachts zonder kousen slapen. Als blijkt dat u op langer termijn problemen blijft houden met lymfezwelling, kunnen we u verwijzen naar een fysiotherapeut of lymfedrainage therapeut die gespecialiseerd is in deze problemen. Aanvullende informatie Het KWF heeft de folder Lymfoedeem bij kanker uitgegeven, deze folder ontvangt u bij het bezoek op de polikliniek. In de folder staat veel informatie over het ontstaan van zwelling door lymfevocht en de behandeling hiervan. Het voorkomen van oedeem is erg belangrijk. In de folder staan goede adviezen over het voorkomen van oedeem. Vergoeding elastische kousen De eerste set kousen die u krijgt aangemeten, hoeft u niet zelf te betalen. Als u een extra paar kousen wilt hebben kunt u dit paar aanvragen via een machtiging aan uw zorgverzekeraar. Informeer tijdig bij uw zorgverzekeraar of dit tweede paar ook vergoed wordt. De machtiging voor een tweede paar kousen kunt u aanvragen bij de verpleegkundige op de afdeling Urologie. Nazorg (follow-up) U blijft na de operatie(s) nog een periode bij de uroloog onder controle. Afhankelijk van de uitslag van het weefselonderzoek zal de uroloog een controleplan aan u voorstellen. De controles kunnen bestaan uit: Lichamelijk onderzoek van het wondgebied en de liezen. 13

16 Het operatief behandelen van peniskanker Algemeen lichamelijk onderzoek. Onderzoek naar aanleiding van klachten die u ervaart. Deze controles zijn in principe het eerste halfjaar iedere zes weken, daarna om de drie maanden. Het tweede jaar om de zes maanden en daarna jaarlijks. Na vijf jaar stoppen de controles. Dan legt de uroloog u uit hoe u zelfonderzoek kunt doen. Vragen Als u na het lezen van deze folder nog vragen heeft kunt u contact opnemen met een medewerker van de afdeling Urologie. De afdeling Urologie is van maandag tot en met vrijdag van en van uur bereikbaar. Het telefoonnummer is (050) Telefonisch spreekuur oncologie verpleegkundige Een behandeling in verband met peniskanker is een ingrijpende gebeurtenis voor u en uw naasten. Het is dan ook vanzelfsprekend dat u vragen heeft over de operatie en de gevolgen ervan. Bespreek dit samen met uw partner (of directe naaste) met de uroloog of de oncologieverpleegkundige. Ook na de behandeling kunt u met uw vragen bij hen terecht. De oncologie verpleegkundige heeft telefonisch spreekuur op vrijdagmiddag van 13:30 tot uur. Het telefoonnummer is (050) Voor meer informatie over de afdeling Urologie kunt u ook de website raadplegen. 14

17 Urologie Aanvullende informatie KWF Kanker Infolijn De KWF Kanker Infolijn geeft informatie aan patiënten en hun naasten. De voorlichters kunnen u informeren over kanker en ondersteunen bij de problemen die kanker geeft. Daarnaast willen ze u adviseren bij lichamelijke klachten. Het (gratis) telefoonnummer is Voor meer informatie over het KWF verwijzen we u naar de website 15

18 Het operatief behandelen van peniskanker Aantekeningen 16

19

20 Patiënteninformatie vlk 115/1010