XXXXX Opdrachtblad. The Wooden Camera. Xxxxx. Docentenhandleiding. Regie: Xx Jaar:

Transcriptie

1 XXXXX Opdrachtblad The Wooden Camera Docentenhandleiding Regie: Xx Jaar: 2007 Regie: Ntshaveni Wa Luruli Duur: xx Jaar: 2003 Duur: 108 minuten Inleiding en leerdoelen Instructie en lesplanning Achtergronden Antwoorden Bronnen Colofon Xxxxx Xxxx docentenhandleiding #

2 Inleiding en leerdoelen Het lespakket The Wooden Camera wordt u aangeboden door This is Africa en Movies that Matter. This is Africa brengt de Afrikaanse jongerencultuur onder de aandacht van Europese jongeren. Movies that Matter belicht mensenrechtenkwesties door middel van filmvertoningen. Met dit lespakket streven de organisaties meerdere doelen na. Het brengt kennis bij over Zuid-Afrika en het leven in sloppenwijken van een verdeelde samenleving. Daarnaast maken leerlingen kennis met de Millenniumdoelen en de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, door informatie uit de film in deze mondiale kaders te plaatsen. Het lespakket draagt bij aan een empathische houding ten opzichte van leeftijdgenoten in Zuid-Afrika en laat het zien dat mensen keuzemogelijkheden hebben, ondanks de schijnbaar uitzichtloze situatie van het leven in een Afrikaanse sloppenwijk. - De leerling kan sociaal-economische kenmerken noemen van Zuid-Afrika. - De leerling kan uitleggen wat apartheid betekent en wat townships zijn. - De leerling kan enkele problemen noemen van kansarme jongeren in een township. - De leerling kent de Millenniumdoelen en weet in hoeverre Zuid-Afrika deze doelen gaat halen. - De leerling kent de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Het lespakket bestaat uit een dvd en een lesbrief. De lesbrief bestaat uit een docentenhandleiding, een opdrachtenblad en een bronnenblad. Het lespakket is bedoeld voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs en sluit aan bij diverse curricula, waaronder aardrijkskunde, maatschappijleer en ckv. Het lespakket is ook in te zetten bij vakoverstijgende projecten en burgerschapsvorming.

3 Instructie en lesplanning Het opdrachtenblad bestaat uit drie delen. Om een context te bieden en voorkennis te activeren maken de leerlingen de opdrachten een en twee van het opdrachtenblad. Vervolgens lezen de leerlingen de kijkopdrachten; deze dragen er toe bij dat leerlingen met gerichte aandacht de beelden uit de film observeren. Na afloop van de film maken de leerlingen de verwerkingsopdrachten; in deze opdrachten is aandacht voor de inhoud en de vorm van de film, maar ook voor reflectie. Leerlingen gebruiken het bronnenblad om het verhaal van The Wooden Camera te contextualiseren. Daarnaast ondersteunt het leerlingen ook bij het maken van de opdrachten. 1. Leerlingen lezen synopsis en maken opdracht 1 en 2 met behulp van het bronnenblad. 2. Leerlingen lezen de kijkopdrachten door. 3. Leerlingen kijken naar The Wooden Camera. 4. Leerlingen maken (een selectie van) opdrachten 3 tot en met 11 met behulp van het bronnenblad. 5. Docent bespreekt de opdrachten.

4 XXXXX Opdrachtblad Regie: Xx Jaar: 2007 Duur: xx Achtergronden I. The Wooden Camera Kaapstad, kort na het einde van de apartheid. Madiba zwerft samen met zijn vriend Sipho rond bij de spoorlijn, als er ineens een dode man uit de trein valt. Uit zijn tas halen ze een pistool en een videocamera. Deze toevallige gebeurtenis is bepalend voor hun toekomst. Madiba verstopt zijn camera in een houten bekisting en begint zijn township, zijn dronken vader en de stad waar ze rondzwerven te filmen. Zijn vriend Sipho wordt bendeleider. Hoewel ze vrienden blijven, gaan ze ieder hun eigen weg. Madiba ontmoet de rebelse Xxxxx jonge dochter van een rijke blanke dokter. Terwijl er tussen Madiba en Estelle een onverwachte vriendschap ontstaat, die door hun vaders wordt afgekeurd, raakt Sipho verslaafd aan lijm snuiven. The Wooden Xxxx Camera laat zien dat vriendschap sociaal-economische en culturele grenzen kan overstijgen en stelt vragen over de mate waarin individuen zelf keuzes kunnen maken en hun leven vorm geven. II. Zuid-Afrika: economie en maatschappij In de zomer van 2010 was Zuid-Afrika gastland van het wereldkampioenschap voetbal. Tienduizenden fans reisden naar Zuid-Afrika om hun elftal aan te moedigen, duizenden journalisten deden verslag van het evenement. Een maand lang stond Zuid-Afrika in het middelpunt van wereldwijde belangstelling. Tot verbazing en opluchting van velen verliep het evenement zonder grote problemen. Zuid-Afrika bevestigde zo tijdens het wereldkampioenschap de status van normaal land in een werelddeel dat anders vooral door negatieve berichtgeving in het nieuws komt. Zuid-Afrika behoort tot de een van de rijkere landen in Afrika en had tot 2008 een snel groeiende economie. Het land heeft veel natuurlijke rijkdommen (o.a. goud, kolen, koper, ijzer, uranium), een goed ontwikkeld financieel systeem en een goede infrastructuur en communicatienetwerk (vergeleken met andere Afrikaanse landen). Vanaf 2008 heeft Zuid-Afrika te kampen met een afnemende groei van de economie, omdat vanwege de mondiale crisis de vraag naar grondstoffen afnam. Ondanks de relatief sterke economie is er in Zuid-Afrika nog veel armoede. De economische verschillen in Zuid-Afrika zijn bovendien groot: er is een enorm verschil tussen arm en rijk, tussen blank en zwart en tussen stedelijke centra en plattelandsgebieden. Deze verschillen zijn onder meer zichtbaar in het onderwijs en de medische zorg. De werkloosheid is hoog (26 procent), met name onder de zwarte bevolking. In sommige sloppenwijken is acht van de tien mensen werkloos. Door buitenlandse bedrijven aan te trekken en de regeringsuitgaven te verminderen probeerde Zuid-Afrika de economie te verbeteren. Dit is niet helemaal gelukt. Er is dus nog steeds veel werkloosheid. Deze hoge werkloosheid leidt tot corruptie en criminaliteit. De (georganiseerde) misdaad is een groot probleem. In het jaar 2000 stond Zuid-Afrika op de tweede plaats van de wereldranglijst van het aantal moorden en berovingen en zelfs op de eerste plaats als het gaat om verkrachting. In 2009 werden er bijna moorden gepleegd. Veel kansarme jongeren uit de sloppenwijken komen al op jonge leeftijd in aanraking met misdaad. Ook drugsgebruik is een probleem in Zuid-Afrikaanse steden. Drugs zijn immers een makkelijke en snelle weg om te ontvluchten uit de harde realiteit van de sloppenwijken. Naast drugs als hasj of cocaïne, gebruiken sommige arme Zuid-Afrikanen een ander, goedkoper drug: lijm. Lijmsnuiven is heel slecht voor docentenhandleiding #

5 XXXXX Opdrachtblad Regie: Xx Jaar: 2007 Duur: xx de gezondheid en zeer verslavend. Het is als lijmverslaafde dan ook meestal lastig een normale baan te vinden. Hoofdstad: Zuid-Afrika heeft drie hoofdsteden: Pretoria (bestuurlijke macht), Kaapstad (wetgevende macht), Bloemfontein (rechterlijke macht) Oppervlakte: 30 x Nederland Xxxxx Aantal Inwoners: 49 miljoen Samenstelling bevolking: Zwart 79%, wit 9%, kleurling 9%, Indiaas/Aziatisch 3% (2001) Xxxx Religie: 76% christendom, 21% atheïst/onzeker, 3% overig (islam, boeddhisme, etc.) Levensverwachting: 49,1 jaar Alfabetisme onder volwassenen: 86% Stedelijke bevolking: 60% Officiële landstaal: Afrikaans (lijkt sterk op het Nederlands, stamt hier ook van af) en Engels. Daarnaast erkent het nog vele inheemse talen, zoals Zoeloe, Xhosa en Swazi. III. Apartheid Tussen 1948 en 1991 was er in Zuid-Afrika sprake van officiële discriminatie van zwarten en zogenaamde kleurlingen (mensen van gemengde afkomst ). Er was een systeem van rassenscheiding dat apartheid heette. De apartheid hield in dat zwarte Zuid-Afrikanen apart van blanke Zuid-Afrikanen moesten leven. Voor zwarte Zuid-Afrikanen was het (lange tijd) verboden om naar blanke scholen, ziekenhuizen of sportclubs te gaan. De apartheid werd in stand gehouden door speciale wetten. Zo mocht een zwarte man niet met een blanke vrouw trouwen en was er een wet die het zwarte mensen verbood om in bepaalde gebieden van een stad te werken. Zo probeerde de Zuid-Afrikaanse overheid om de rassen in Zuid-Afrika volledig los van elkaar te laten bestaan. Zij gebruikte daarbij soms zelfs geweld om protest en vrije meningsuiting van zwarte Zuid-Afrikanen te onderdrukken. docentenhandleiding #

6 Hoewel de apartheid officieel is afgeschaft in 1991, bestaan er nog steeds veel spanningen tussen de verschillende bevolkingsgroepen in Zuid-Afrika. Er is nog steeds veel discriminatie, zowel van de blanke bevolking naar de zwarte bevolking als andersom. In de opvoeding van veel kinderen worden vooroordelen over andere bevolkingsgroepen doorgegeven. De gevolgen van de apartheid werken dus nog steeds door in de Zuid-Afrikaanse maatschappij. Vanwege het apartheidsverleden is het opvallend dat migranten en vluchtelingen uit buurlanden van Zuid-Afrika tegenwoordig worden gediscrimineerd in Zuid-Afrika. Ongeveer tien procent van de Zuid- Afrikaanse bevolking is afkomstig uit het buitenland. Een groot deel van deze migranten woont in sloppenwijken waar ze regelmatig het slachtoffer zijn van discriminatie en vreemdelingenhaat. De afgelopen jaren zijn tientallen migranten om het leven gekomen bij gewelddadig optreden van Zuid- Afrikaanse bewoners van sloppenwijken. IV. Townships en Kaapstad Townships Voordat de officiële apartheid werd ingevoerd woonden verschillende bevolkingsgroepen in veel wijken met elkaar samen. Mensen van Indiaase of Maleise afkomst, zwarte Afrikanen, blanke migranten en joden woonden naast elkaar en maakten gebruik van dezelfde voorzieningen. Vooral Kaapstad stond bekend om de etnische diversiteit in veel wijken. Tijdens de apartheid werd hier een einde aan gemaakt, onder meer door het bouwen van zogenaamde townships. Een township is de Zuid-Afrikaanse naam voor een sloppenwijk. In deze wijken, waar vooral kleurlingen en zwarten wonen, staan maar weinig echte huizen. De wijken staan aan de rand van de steden of zelf op enige kilometers afstand van de stadsrand. De inwoners gebruiken golfplaten, stukken hout, stenen, plastic en karton om een huis te bouwen. Omdat de overheid het niet toestaat dat de grond in handen van de bewoners komt (en soms daadwerkelijk delen van een township tegen de grond gooit), doen de bewoners zelf weinig om de situatie in deze wijken te verbeteren. Daar moet je immers veel geld en tijd in investeren en dat ben je allemaal kwijt zodra de overheid besluit alsnog de wijk te laten verwijderen. De townships zijn gebouwd in de periode van apartheid. Waarom werden de townships gebouwd? In de gemengde wijken woonden zwarte Afrikanen, mensen van Indiaase afkomst, kleurlingen en arme blanke migranten met elkaar samen, zonder dat dit veel problemen gaf. Dit was het bewijs dat apartheid helemaal niet nodig was, en dat kwam de Zuid-Afrikaanse regering helemaal niet goed uit. De regering bouwde de townships om deze groepen van elkaar te scheiden. Daarnaast wilde de regering de binnensteden (met voorzieningen als wegen, electriciteit en stromend water, winkels en andere dienstverlening) reserveren voor de blanken. Er zou ook meer ruimte zijn voor de blanken als de gekleurde bevolking zich in de townships zou vestigen. Omdat er in de loop der jaren steeds meer gekleurde Zuid-Afrikanen naar deze townships trokken, barstten deze al snel uit hun voegen. Na de afschaffing van de apartheid zijn de townships blijven bestaan. Door gebrek aan opleiding en de hoge werkloosheid hebben vele inwoners van de townships de middelen niet om een huis te kopen. Bovendien is woonruimte schaars door de trek van vele andere Zuid-Afrikanen van het platteland naar de grote steden. Ten slotte wonen velen al hun hele leven in de townships, waardoor zij er niet weg willen. Voor jongeren uit de townships zijn er maar weinig kansen om hunlevensomstandigheden te verbeteren. Velen van hen gaan niet (vaak) naar school, onder andere omdat zij thuis mee moeten helpen.

7 Kaapstad Het verhaal speelt zich af in Kaapstad. Kaapstad is het centrum van de wetgevende macht in Zuid- Afrika. De film toont verschillende delen van deze stad. In de dure buitenwijk waar Estelle woont staan grote huizen langs lommerrijke lanen. In het centrum van de stad staan kantorenflats, parken en winkelvoorzieningen. Ten tijde van de apartheid was dit deel van de stad slechts beperkt toegankelijk voor zwarte Zuid-Afrikanen. In het township waar Madiba vandaan komt, Khayelitsha, domineren de shacks, veelal zelfgebouwde woningen die niet hoger zijn dan een verdieping en zijn opgebouwd uit golfplaat, hout, plastic en ander resmateriaal. Khayelitsha is een wijk op een half uur rijden van het centrum van Kaapstad. Het township is in 1983 ontworpen omdat andere townships overvol raakten. De wijk is slechts via drie toegangswegen te bereiken. Aan de zuidkant wordt het township begrensd door zandduinen en de zee. De beperkte toegangelijkheid is een erfenis uit de periode van de apartheid. Op deze manier was het township eenvoudig af te sluiten in het geval er rellen uitbraken. Het oude deel van Khayelitsha is ontworpen op de tekentafel en bevatte aanvankelijk voornamelijk zogenaamde matchbox huizen, waarin slechts ruimte was voor een slaapkamer. Inmiddels is ongeveer de helft van de huidige bebouwing informeel: het is gebouwd zonder officiële toestemming en deze woningen voldoen in de meeste gevallen niet aan veiligheidseisen, er is geen electriciteit en stromend water ontbreekt. In The Wooden Camera is een fragment te zien waarin er brand uitbreekt. Dit gebeurt regelmatig: vanwege het ontbreken van electriciteit gebruiken mensen provisorische olielampen, daarnaast bestaan veel shacks uit brandbare materialen en staan ze dicht tegen elkaar aan gebouwd. De brandweer komt altijd te laat. Rond 2005 lopen de schattingen over het inwoneraantal van Khayelitsha uiteen van tot 1,4 miljoen inwoners. Het inwonertal kan niet worden vastgesteld omdat een groot deel van de bewoners niet geregistreerd is. Khayelitsha is een township van zwarte Zuid-Afrikanen, er wonen dus nauwelijks kleurlingen of arme blanke Zuid- Afrikanen. In dat opzicht is er nog steeds sprake van segregatie in Zuid-Afrika. Ziekte, armoede en criminaliteit zijn alomtegenwoordig in Khayelitsha. Een op de drie inwoners is besmet met hiv/aids. In The Wooden Camera wordt al snel duidelijk dat de ouders van Sipho niet meer in leven zijn. De kans is aanzienlijk dat tenminste één van hen is overleden aan de sluipende ziekte. De werkloosheid in Khayelitsha is naar schatting 70 procent. Een deel van de bewoners voorziet in het onderhoud door activiteiten in de informele sector, waar ook criminaliteit deel van uitmaakt. De bewoners van de townships hebben te maken met allerlei problemen, maar niet alles is ellende in de townships. De townships zijn ook broedplaatsen van creativiteit en ondernemerschap. Er is een levendige jeugdcultuur en mode, muziek, dans, theater en sport maken deel uit van het dagelijks leven in de townships.

8 V. Millenniumdoelen In 2000 hebben regeringsleiders van 189 landen in de Verenigde Naties afgesproken om vóór 2015 de belangrijkste wereldproblemen aan te pakken. Er zijn acht concrete doelstellingen vastgelegd: de millenniumdoelen. De onderwerpen zijn niet nieuw, maar wel dat er concrete, meetbare doelen zijn vastgelegd. Elk jaar wordt de voortgang gemeten en gerapporteerd. Zo kan tussentijds druk worden uitgeoefend op zowel de rijke als arme landen om hun beter hun best te doen. Het gaat om de volgende doelen: 1. De armoede halveren en minder mensen met honger 2. Elk kind naar school 3. Minder kindersterfte 4. Mannen en vrouwen gelijkwaardig 5. Verbetering van de gezondheid van moeders 6. Bestrijding van hiv/aids, malaria en andere dodelijke ziektes 7. Bescherming van het milieu, iedereen schoon drinkwater en minder mensen in sloppenwijken 8. Toegang tot betaalbare medicijnen, een eerlijk handelsysteem en minder schulden voor ontwikkelingslanden tussen man en vrouw. Ook is er progressie op het gebied van sloppenwijken: terwijl in 1990 nog 46 procent van de stedelijke bevolking in sloppenwijken woonde is dat in 2007 nog 28 procent. Zuid-Afrika zal naar verwachting een aantal doelen niet halen. Er is een duidelijke achterstand op het gebied van armoede en gezondheidszorg. Ruim twintig procent van de bevolking heeft minder dan één euro per dag te besteden. De kinderesterfte is nog te hoog, te veel vrouwen sterven nog tijdens de zwangerschap of de bevalling en ongeveer achttien procent van de bevolking heeft hiv/aids. Op het gebied van het onderwijs boekt Zuid-Afrika wisselende resultaten: het percentage kinderen dat naar de basisschool gaat is niet toegenomen maar blijft rond de 91 procent. Dit is hoog naar Afrikaanse maatstaven, maar het zegt niet veel over de kwaliteit van het onderwijs. Het percentage kinderen dat de basisschool afmaakt neemt wel toe. Er is wel vooruitgang geboekt op het gebied van gelijkheid

9 Over mensenrechten VI. De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) is aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties om de basisrechten van de mens vast te leggen. De verklaring regelt de rechten van ieder mens. De mensenrechten worden soms onderverdeeld in drie generaties. De eerste generatie is die van de burgerrechten en politieke rechten. De tweede die van de economische, sociale en culturele (ESC-) rechten. De derde die van de collectieve rechten (dat zijn rechten die een volk, niet een individu toekomen). In het kader van de film The Wooden Camera zijn de rechten van de tweede generatie relevant. Ze omvatten rechten op basisbehoeften, waaronder voedsel, inkomen, sociale zekerheid, onderwijs, huisvesting, rechtshulp en medische verzorging. 2 artikel 22 UVRM: Je hebt recht op de economische, culturele en sociale voorzieningen in je land. 3 artikel 25 UVRM: Je hebt recht op genoeg inkomen om van te leven. Als je niet voor jezelf kunt zorgen, moet de overheid dat doen. 4 artikel 26 UVRM: Je hebt recht op onderwijs. Voor de kinderen en hun ouders uit het township zijn deze rechten nauwelijks gerealiseerd. Sipho is wees, gaat niet naar school en heeft geen inkomen. Er lijkt geen overheidsinstelling te zijn die zich bekommert om de kinderen. De vraag of de sociaal-economische rechten zonder meer tot de mensenrechten moeten worden gerekend, is nog steeds onderwerp van discussie. De voorstanders vinden dat de sociaal-economische rechten een zelfde status moeten hebben als de klassieke mensenrechten van de eerste generatie. Zij zijn van mening dat de vervulling van deze rechten nodig is voor een menswaardig bestaan; voedsel is zelfs een absolute voorwaarde voor bestaan. Tegenstanders menen dat de sociaal-economische rechten ondergeschikt zijn aan de klassieke mensenrechten. Volgens deze groep komen burgerrechten en politieke rechten iedereen toe, terwijl je sociaal-economische rechten deels ook moet verdienen. De laatste jaren is de dominante visie op de sociaal-economische rechten dat de nadruk moet liggen op de toegang tot deze rechten, op eerlijke kansen. Het is dus niet per se een mensenrecht om een huis te hebben, maar wel om daarop gelijke kansen te hebben. Het is niet noodzakelijkerwijs een schending van mensenrechten als niet iedereen onderwijs krijgt (bijvoorbeeld in een oorlogssituatie), maar wel als jongens wél en meisjes niet tot scholen worden toegelaten. In Zuid-Afrika is het voor veel zwarte kansarmen nog steeds moeilijk om toegang te krijgen tot voorzieningen, omdat ze de weg niet kennen in het systeem. Het internationaal recht legt vervulling van sociaaleconomische rechten meestal niet dwingend op, maar formuleert wel verplichtingen: de Minimum Core Content ( kerninhoud ). Overheden moeten bijvoorbeeld garanderen dat er geen achteruitgang is van de basisbehoeften en er mag geen discriminatie plaatsvinden in de voorziening ervan.

10 Antwoorden Voorafgaand aan de film Opdracht 1 Gebuik het bronnenblad. Welke uitspraken over Zuid-Afrika zijn waar? Omcirkel de juiste antwoorden. A. Zuid-Afrika is een van de rijkste landen van Afrika. B. In Zuid-Afrika is de zwarte bevolking tientallen jaren gediscrimineerd door de blanke bevolking. C. Zuid-Afrika is ongeveer zo groot als Spanje en Frankrijk samen. D. In Zuid-Afrika wonen ongeveer vijf keer zo veel mensen als in Nederland. Opdracht 2 Gebuik het bronnenblad. A. Wat is een township? Sloppenwijken waar zwarten en/of kleurlingen wonen. B. In welke periode en waarom ontstonden townships? Townships zijn wijken die gebouwd zijn als onderdeel van de apartheidspolitiek. Deze wijken werden gebouwd aan de rand of op enige afstand van de steden. De wijken waren bedoeld voor zwarten en kleurlingen die voorheen in de steden woonden. De townships waren dus een middel om het segregatiebeleid van de apartheidregeringen vorm te geven. C. Welke bevolkingsgroep woont in de townships? Noem twee kenmerken. Bevolkingsgroep: Zwarten en/of kleurlingen. Kenmerken: o.a. lage inkomens. Weinig opleiding. D. Wat zijn zogenaamde kleurlingen? Mensen van gemengde afkomst. In Zuid-Afrika maakt(e) men een onderscheid tussen blanke Zuid- Afrikanen, zwarte Zuid-Afrikanen en kleurlingen. Daarnaast had je nog enkele kleinere groepen, zoals Aziaten. Suggestie 1: Stop de film tijdens / na een fragment in één van deze stedelijke omgevingen. Vraag wat leerlingen zien. Laat de leerlingen onderdelen van de leefomgeving benoemen en beoordelen. Laat leerlingen de verschillende delen van de stad met elkaar vergelijken. Laat de verschillende leefomgevingen vergelijken met hun eigen leefomgeving. Suggestie 2: Stop de film na een uur. Laat leerlingen beschrijven hoe ze verwachten dat het verhaal eindigt, en hoe ze hopen dat het verhaal eindigt.

11 Na afloop van de film Opdracht 3 A. Beschrijf in ongeveer vijf zinnen wat je van de film vond. Vond je de film bijvoorbeeld shockerend, ontroerend of spannend? Waarom vond je dat? Gebruik een fragment uit de film om je antwoord duidelijk te maken. Eigen antwoord. Het is belangrijk dat leerlingen een goede motivatie geven. Opdracht 4 Hieronder staan de hoofdpersonen uit de film. Daarnaast staan uitspraken die ze gedaan zouden kunnen hebben. Combineer de cijfers met de letters. 1. Madiba A. Iedereen verdient een kans. Het maakt niet uit welke huidskleur hij of zij heeft. 2. Sipho B. Ze begrijpen me niet. Ze willen dat ik net zo wordt als zij zijn. 3. Estelle C. Ik woon hier al mijn hele leven en het is alleen maar gevaarlijker geworden 4. Estelle s vader D. Ik kan het geld goed gebruiken, maar als het gestolen is wil ik het niet hebben. 5. Mr. Shawn E. Het leven is niet eerlijk. Ik ben kansloos geboren. Ik pak waar ik recht op heb. 1-D, 2-E, 3-B, 4-C, 5-A Opdracht 5 A. In het begin van de film vinden Madiba en Sipho een camera en een pistool. Wat zou jij doen als je een pistool op straat zou vinden? Wat zou je doen als je een camera zou vinden? Eigen antwoord. Als leerlingen aangeven pistool en/of camera te houden, dan moeten ze de morele en praktische consequenties (strafbaar, verborgen houden voor ouders/verzorgers, kan geweld uitlokken etc) ook verwoorden. B. Heb je begrip voor de keuze van Sipho en Madiba om de camera en het pistool te houden? Waarom wel of niet? Sipho en Madiba hebben weinig kansen en groeien op in een gevaarlijke en corrupte omgeving. De camera biedt mogelijkheden voor Madiba om zich te ontwikkelen, het pistool zorgt voor status en biedt de mogelijkheden om gemakkelijk aan geld te komen. Daarnaast heeft het wellicht weinig zin om het in te leveren bij de politie. Wat doen die er immers mee? Opdracht 6 Gebuik het bronnenblad. A. Een groot deel van de film speelt zich af in een township, een zogenaamde sloppenwijk. Ook al is de apartheid in 1991 afgeschaft, de townships zijn blijven bestaan. Noem twee redenen waarom deze nog bestaan. - door gebrek aan opleiding en de hoge werkloosheid hebben gezinnen geen geld om te verhuizen; - er verhuizen nog steeds veel gezinnen van het platteland naar de grote steden, waar een groot gebrek is aan woonruimte voor alle nieuwe inwoners; - families wonen al generaties lang in dezelfde township, dicht bij elkaar in de buurt. Zij hebben niet alleen hun sociale banden in het township, in veel gevallen hebben ze er ook hun bron van (informele) inkomsten B. Waarom is het moeilijk voor de bewoners van de sloppenwijken om hun huis en/of wijk op te knappen? Noem drie redenen. - De bewoners hebben onvoldoende geld - De grond is niet het eigendom van de bewoners, de woningen zijn niet geregistreerd. Hierdoor verkeren bewoners in onzekerheid of ze er kunnen blijven wonen.

12 - Nieuwkomers (migranten van het platteland) huren vaak een woning van andere bewoners. De huurbazen noch de huurders zijn bereid te investeren in de woning. C. Wat zou de Zuid-Afrikaanse overheid volgens jou moeten doen om de situatie in de townships te verbeteren? Noem twee maatregelen. Onder andere: - Voorzieningenniveau verbeteren: scholen, medische posten, electriciteit en stromend water enzovoort. - Registratie van de informele woningen Opdracht 7 Gebruik het bronnenblad en kijk eventueel op de website (Millenniumdoelenatlas). A. Welk millenniumdoel vind jij het belangrijkst? Waarom? Leerlingen formuleren een eigen antwoord. Leerlingen vergelijken eventueel met andere leerlingen en onderbouwen hun keuze. B. Met welke millenniumdoelen loopt Zuid-Afrika achter? Bestrijding van armoede, verbeteren van gezondheid C. Met welke millenniumdoelen gaat het in Zuid- Afrika goed? Gelijkheid tussen man en vrouw. D. Welk van deze doelen is aan de orde gekomen in The Wooden Camera? Noem er twee en geef bij beiden een voorbeeld uit de film. Bijvoorbeeld: - Terugdringen van de armoede (Madiba s vader wil de camera verkopen voor 25 rand) - Elk kind naar school (Sipho en Madiba lijken niet naar school te gaan) - Minder mensen in sloppenwijken (Uit beelden blijkt dat het township erg groot is) Opdracht 8 A. Met zijn camera maakt Madiba filmpjes van het township waar hij woont. Hij maakt mooie, kunstzinnige beelden. Waarom zou hij op die manier zijn leefomgeving in beeld brengen? Hij laat zien dat in een onaantrekkelijke omgeving ook schoonheid te vinden is. B. Stel dat jij een film mocht maken van je leefomgeving met het doel het imago van die plek te verbeteren. Welke plek zou je kiezen? Eigen antwoord C. Hoe zou je die plek in beeld brengen om het imago te verbeteren? Geef concreet aan wat je zou filmen, hoe je het zou filmen, welke muziek je zou gebruiken enzovoort. Eigen antwoord Opdracht 9 A. Op welke manier verandert het leven van Estelle als ze Madiba ontmoet? Ze ontmoet ook Sipho en komt in aanraking met dakloze jongeren die lijm snuiven. Het conflict met haar vader bereikt een climax. Uiteindelijk loopt ze van huis weg. B. Waarom wil Estelle s vader niet dat ze met Madiba omgaat? Hij is bang dat haar iets zal overkomen, maar hij vreest ook dat het ten koste zal gaan van haar / hun status als blanke Zuid-Afrikanen. Uiteindelijk is hij een duidelijk product van het apartheidsdenken, omdat hij alle zwarte Zuid-Afrikanen over een kam scheert en hen ziet als een gevaar voor de blanke Zuid-Afrikanen. C. Gebeurt het in Nederland ook weleens dat kinderen niet met elkaar mogen omgaan van ouders vanwege hun huidskleur of cultuur? Licht je antwoord toe. Sommige ouders ontmoedigen hun kinderen om te gaan en/of verliefd worden op een jongen of meisje van een andere afkomst. D. Zo ja, kun je een voorbeeld geven? Eigen antwoord Opdracht 10 Lees de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens in het bronnenblad of op de site van Amnesty International ( A. Welke mensenrechten komen aan de orde in deze film? Noem ten minste twee artikelen. 16. Je mag trouwen met wie je wilt en een gezin stichten. 17. Je hebt recht op bezit, dat mag niemand zomaar van je afnemen.

13 22. Je hebt recht op de economische, culturele en sociale voorzieningen in je land. 26. Je hebt recht op onderwijs. B. Geef bij elk genoemd artikel een voorbeeld van een situatie in de film. 16: Estelle mag van haar vader niet omgaan met zwarte jongeren. 17: Een man in het park wordt beroofd door Sipho. 22: Sipho is een minderjarige wees, maar er lijkt geen overheidsinstantie te zijn die hem voorziet van basisvoorzieningen, zoals een huis of een inkomen. 26: De kinderen uit het township lijken niet naar school te gaan. Opdracht 11 Lees de volgende stellingen en formuleer je mening over de stelling. Begin je antwoord met een van de volgende zinnen: Mee eens want Niet mee eens want Gedeeltelijk mee eens/oneens want A. In Zuid-Afrika moeten criminele jongeren keihard worden aangepakt. Suggestie: Niet mee eens, want in landen met grote sociale ongelijkheid en armoede leidt dit niet tot minder criminaliteit omdat de oorzaken van het probleem er niet door verdwijnen. B. De misdaad in Zuid-Afrika is het gevolg van de apartheid. Suggestie: Gedeeltelijk mee eens, want als gevolg van de apartheid heeft een grote groep mensen minder kansen in de samenleving (minder geld, opleiding, nuttige contacten etcetera). Zij hebben minder te verliezen en komen eerder met misdaad in aanraking. C. Als je opgroeit in een township kom je zeker in de misdaad terecht. Suggestie: Niet mee eens: In een township komt iedereen in aanraking met misdaad, maar niet idereen wordt misdadiger. D. Een vriendschap tussen mensen met een verschillende achtergrond is niet mogelijk. Suggestie: Niet mee eens, het is minder waarschijnlijk vanwege onder andere wederzijdse vooroordelen, maar het is niet onmogelijk.

14 Bronnen khayelitsha-voor-buitenstaanders/ The Population Register Update: Khayelitsha: 2005, Department of Social Services and Poverty Alleviation Bronkhorst, D. Encyclopedie van de Menselijkheid. Breda: De Geus, 2007

15 De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens is aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties om de basisrechten van de mens te omschrijven. In de verklaring staan de rechten die ieder mens altijd en overal zou moeten hebben. De volledige tekst is te lezen op 1 Iedereen wordt vrij en met gelijke rechten geboren. 2. De mensenrechten gelden voor iedereen, waar ook ter wereld. 3. Je hebt recht op leven, op vrijheid en op veiligheid. 4. Slavernij is verboden. 5. Martelen is verboden. 6. Je hebt het recht om erkend te worden voor de wet. 7. De wet is voor iedereen gelijk en moet iedereen gelijke bescherming bieden. 8. Als je onrecht wordt aangedaan, heb je recht op bescherming. 9. Je mag niet zomaar worden opgesloten, of het land uitgezet. 10. Als je terecht moet staan, heb je recht op een eerlijke en openbare rechtszaak met een onafhankelijke rechter. 11. Je bent onschuldig tot het tegendeel is bewezen. Je daden kunnen niet achteraf strafbaar worden gesteld. 12. Je hebt recht op privacy en op bescherming van je goede naam. 13. Je mag je vrij verplaatsen in je eigen land. Je mag ieder land (ook je eigen) verlaten. 14. Je mag vluchten naar een ander land, als je mensenrechten worden bedreigd. 15. Je hebt recht op een nationaliteit. 16. Je mag trouwen met wie je wilt en een gezin stichten. 17. Je hebt recht op bezit, dat mag niemand zomaar van je afnemen. 18. Je mag je eigen godsdienst kiezen en daarnaar leven. 19. Je hebt het recht om uit te komen voor je eigen mening. 20. Je mag lid worden van een vereniging en een vereniging oprichten. Niemand mag je dwingen om bij een vereniging te horen. 21. Iedereen mag meedoen aan de verkiezingen voor het landsbestuur en zichzelf daarvoor verkiesbaar stellen. Het volk kiest de regering in democratische verkiezingen. 22. Je hebt recht op de economische, culturele en sociale voorzieningen in je land. Arme landen hebben recht op internationale hulp. 23. Je hebt recht op werk naar keuze, met een eerlijk loon. Je mag lid worden van een vakbond. 24. Je hebt recht op rust en vrije tijd. 25. Je hebt recht op genoeg inkomen om van te leven. Als je niet voor jezelf kunt zorgen, moet de overheid dat doen. 26. Je hebt recht op onderwijs. 27. Je hebt het recht om te genieten van kunst en cultuur. 28. Landen moeten ervoor zorgen dat de mensenrechten kunnen worden nageleefd. 29. Je hebt plichten om ervoor te zorgen dat de rechten van andere mensen kunnen worden nageleefd. De wetten in je land mogen niet in strijd zijn met de mensenrechten. 30. Geen van deze rechten mag worden misbruikt om de mensenrechten te vernietigen. begeleidt en adviseert bij het vertonen van mensenrechtenfilms op school.

16 XXXXX Amnesty Opdrachtblad International Movies that Matter Regie: Xx Jaar: 2007 Duur: xx Xxxxx Amnesty International is een internationale organisatie die zich inzet voor de rechten van de Xxxx mens. Over de hele wereld heeft Amnesty meer dan 2,2 miljoen leden en aanhangers. Het hoofdkantoor staat in Londen. Daar worden gegevens van over de hele wereld verzameld en bereiden de medewerkers de internationale acties van Amnesty voor. In bijna honderd landen zijn er afdelingen van Amnesty International, ook in Nederland. Amnesty International is onafhankelijk. Acties en onderzoek worden betaald door leden en mensen die geld geven. Amnesty wil geen subsidie van de overheid, want als je geld krijgt van de overheid is het minder makkelijk om die overheid te bekritiseren als dat nodig mocht zijn. Amnesty International is onpartijdig. Dat wil zeggen dat het voor Amnesty niet uitmaakt in welk land de mensenrechten geschonden worden. Mensenrechten gelden voor iedereen. Als die rechten geschonden worden, door welke regering dan ook, dan voert Amnesty daar actie tegen. Het zou tenslotte erg ongeloofwaardig zijn wanneer je van het ene land wel wat zegt en in het andere geval doet of je neus bloedt. Movies that Matter is een internationaal expertisecentrum op het gebied van film en mensenrechten. Het organiseert het jaarlijkse Amnesty International Film Festival en een maandelijks film- en debatprogramma in tien Nederlandse filmtheaters en speciale internationale vertoningen. Movies that Matter is er ook voor scholen! Wij helpen films uit te zoeken wanneer u specifieke onderwerpen op school wilt behandelen, geven filmadvies voor verschillende niveaus en leeftijden, en helpen u de vertoning mogelijk te maken. richt zich in eerste instantie op (alle niveaus van) het voortgezet onderwijs. Voor het primair onderwijs zijn enkele titels beschikbaar. docentenhandleiding # begeleidt en adviseert bij Film het vertonen opent ogen! van mensenrechtenfilms op school.

17 This is Africa Ontdek de onverwachte kanten van Afrika met THIS IS AFRICA. Bij Afrika denken veel mensen direct aan armoede, oorlog of prachtige landschappen. Maar dat beeld is niet compleet. Afrika verstedelijkt in hoog tempo en heeft een populatie opbouw waarin 60% in de leeftijdcategorie jaar zit. Afrika, en dan met name ten zuiden van de Sahara, is dus ook jong en stedelijk, met alle kenmerken die daarbij horen. THIS IS AFRICA - geeft jongeren in Nederland de kans om jongeren in Afrika van een andere kant te zien. Video, muziek, film, dans en vooral ook het straatleven daar. Een moderne kijk op Afrikaanse jongeren en een unieke mogelijkheid voor Nederlandse jongeren om een nieuw beeld van Afrika te krijgen. THIS IS AFRICA biedt samen met Movies That Matter een lesprogramma aan om Nederlandse jongeren te onderwijzen over Afrikaanse stedelijke cultuur. Wij hebben hierover nog veel meer informatie en ook diverse andere programma s. Onder andere biedt THIS IS AFRICA de mogelijkheid om scholen of evenementen te bezoeken met een bus waarin leerlingen kennismaken met de Afrikaanse jongerencultuur.

18 Colofon XXXXX Opdrachtblad Regie: Xx Jaar: 2007 Duur: xx Xxxxx Redactie Wendy Lambers Xxxx Eindredactie Marcus Eshuis en Amnesty International Vormgeving SAZZA Opmaak Gezamenlijk Corvee Movies that Matter Educatie Margreet Cornelius, Marcus Eshuis, Dennis Lahey (projectleider) Movies that Matter Postbus BZ Amsterdam tel. (020) Alleen te gebruiken voor educatieve doeleinden. Stichting Movies that Matter wordt ondersteund door Amnesty International, Stichting DOEN en Hivos. docentenhandleiding # begeleidt en adviseert bij Film het vertonen opent ogen! van mensenrechtenfilms op school.