Elos in Vlaanderen Europa als Leeromgeving op school

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Elos in Vlaanderen Europa als Leeromgeving op school"

Transcriptie

1 Elos in Vlaanderen Europa als Leeromgeving op school Ryckevelde vzw Beweging voor Europees burgerschap T info@ryckevelde.be

2 INHOUD Inleiding Wat is Elos? Algemeen Doel Deelnemende landen Voor wie? Wat? Is Elos nieuw? Elos in Vlaanderen Waarom? Vlaams Elos coördinator Zelf Elos school worden? Hoe starten? Wat biedt Elos jou? Wat wordt van een Elos-school verwacht? Enkele aandachtspunten... 9 Ryckevelde vzw I Beweging voor Europees burgerschap I T I info@ryckevelde.be I

3 INLEIDING Met deze handleiding willen we scholen die graag hun Europese en internationale oriëntatie willen verankeren, informeren over het Europese Elos-project Elos education stretching borders. Elos streeft ernaar de Europese en internationale oriëntatie te bevorderen in het secundair onderwijs. De doelstelling van Elos is dan ook drieledig. Elos geeft scholen de mogelijkheid om hun Europese en internationale dimensie te verankeren in het schoolbeleid en het in te bedden in het DNA van de school. Dit kan internationalisering op school een duurzaam karakter geven. Daarnaast creëert het Elos concept een kader voor scholen, zodat de leerlingen kunnen werken aan het ontwikkelen van een Europa competentie. Dit vergroot niet alleen de kwaliteit van het onderwijs, maar het bereidt studenten ook beter voor op hun toekomst in een internationale context: studeren, werken, wonen en gedijen in een internationale omgeving. Het Elos concept definieert leerresultaten voor leerlingen, die uitgewerkt in het Common Framework for Europe Competence (CFEC). Het CFEC bundelt een uitgebreide en unieke set van competenties die leerlingen ontwikkelen op een Elos-school en die hen voorbereiden op het studeren, werken en wonen in een internationale omgeving. Recent onderzoek, gefinancierd door de Europese Commissie en gebaseerd op de ervaringen binnen dit netwerk, toont aan dat de Elos standaarden en het competentiekader een meerwaarde bieden aan de nationale onderwijsprioriteiten en nationale curricula. Bovendien sluiten de CFEC competenties nauw aan bij de Dublin-descriptoren. Elos leerlingen die hoger onderwijs volgen, deden al ervaring op met de competenties die nodig zijn om te voldoen aan de eerste cyclus van de Dublin-descriptoren ( De Elos-competenties zijn ten slotte gebaseerd op 21 st century skills. Dat betekent dat leerlingen goed voorbereid zijn voor een Erasmus mobiliteit en voor vakken in het hoger onderwijs met een Europese en internationale dimensie. Ten slotte maken Elos-scholen deel uit van een Europese netwerk. Het bestaat sinds 2004 en telt momenteel meer dan 140 Elos-scholen uit 17 Europese landen. Ook Nationale Agentschappen, universiteiten en nationale onderwijsinstellingen maken deel uit van het netwerk. De meeste van de 17 deelnemende landen hebben een nationaal netwerk (en / of meer regionale netwerken) van Elos-scholen. Ze maken ook deel uit van een actief Europees Elos-netwerk. Elos-scholen kunnen lid worden van de Elos International Association. De associatie heeft een drieledige taak: de kwaliteitscontrole en de certificering van Elos-scholen garanderen en de Elos School standaard op een internationaal niveau te houden. De komende jaren werkt het Elosnetwerk verder aan het op punt stellen van een evaluatiesysteem en de certificering met de bedoeling om de consistente hoge kwaliteit van haar onderwijsconcept te garanderen. Ryckevelde vzw I Beweging voor Europees burgerschap I T I info@ryckevelde.be I

4 1. WAT IS ELOS? 1.1 Algemeen Europa als Leeromgeving Op School, kortweg Elos, is een onderwijsconcept dat de Europese en internationale dimensie op school wil versterken. De wereld wordt steeds kleiner en ook het onderwijs moet daarop inspelen. Door Elos kunnen leerlingen zich voorbereiden op het leven, leren en werken in een internationale omgeving Doel Elos biedt scholen een instrument om jongeren effectief voor te bereiden op hun rol als Europees en wereldburger. Het gaat om kennis, vaardigheden en competenties die nodig zijn voor Europees burgerschap. Elos werkt aan de ontwikkeling van een Europa competentie van leerlingen in het secundair onderwijs: de kennis en vaardigheden hebben om te functioneren als een actieve burger in een Europese en internationale context. 1.3 Deelnemende landen Alle scholen die een intentieverklaring ondertekenden worden opgenomen in het Elos netwerk. Het netwerk wordt dus gevormd door een groep scholen die een voortrekkersrol willen spelen op vlak van Europese en internationale oriëntering in het secundair onderwijs in Europa en daarbuiten. Momenteel zijn er 17 Europese landen actief binnen het Elos-netwerk: België, Estland, Frankrijk, Duitsland, Italië, Litouwen, Nederland, Noord-Ierland en Ierland, Noorwegen, Portugal, Slovakije, Spanje, Zweden, Turkije en het Verenigd Koninkrijk. 1.4 Voor wie? Elos is bedoeld voor alle secundaire scholen (ASO, TSO, KSO, BSO) in de Europese landen die deelnemen aan het Een Leven Lang Leren programma. 1.5 Wat? Het Elos-concept is drieledig: Het definieert leerresultaten voor leerlingen (12-19 jaar) op basis van het Common Framework for Europe Competence (CFEC). Het definieert een kwaliteitsnorm voor scholen die de Europese en internationale dimensie van leren willen integreren in het schoolbeleid en curriculum van de leerlingen. Het biedt een netwerk van scholen die Europees en internationaal georiënteerd zijn Leerresultaten voor leerlingen De Europese Unie wil d.m.v. de EU-Strategie 2020 werk maken van een sterke en duurzame kenniseconomie met veel werkgelegenheid. Deze strategie moet ervoor zorgen dat de Europese economie zich ontwikkelt tot een concurrentiële, sociale en groene markteconomie. Om jongeren, via het onderwijs en opleiding, hierop voor te bereiden definieerde de EU 8 sleutelcompetenties: communicatie in de moedertaal, communicatie in vreemde talen, wiskundige competentie en competentie in exacte wetenschappen en technologie, digitale competentie, leren leren, sociale en 1 Ryckevelde vzw I Beweging voor Europees burgerschap I T I info@ryckevelde.be I

5 burgerschapscompetentie, ontwikkeling van initiatief en ondernemerszin en cultureel bewustzijn en cultuurexpressie. Het Elos-project vertaalt deze sleutelcompetenties in een Europese leerlijn: het Common Framework for Europe Competence (CFEC). Dit referentiekader clustert leerdoelen in vier domeinen: Domein 1: kennis, begrip en inzicht over Europa (in de wereld) Domein 2: communiceren Domein 3: samenwerken Domein 4: (informeel) leren en ondernemendheid Per domein werkt men telkens aan de kennis, vaardigheden en attitudes van de leerlingen en dus aan competenties. Scholen waarvan de leerlingen de vooropgestelde minimum level halen ontvangen hiervoor een getuigschrift (onderdeel van Europass) Een kwaliteitsnorm voor scholen Elos definieert een kwaliteitsstandaard voor scholen. Daarin staat vermeld aan welke voorwaarden een school moet voldoen om zichzelf een Elos-school te kunnen noemen. Elos scholen moeten binnen de drie jaar 80% van de vijf vooropgestelde criteria behalen: Leerproces/leeromgeving Curriculum van de leerlingen en schoolbeleid Institutionele capaciteit Internationalisering op school Kwaliteitsbeoordeling Een netwerk van 300 scholen Het Elos-netwerk bundelt zo n 200 scholen uit 17 Europese landen die een gelijkaardige Europese visie op onderwijs delen. Elk land heeft een eigen Elos-netwerk dat gecoördineerd wordt door een nationale/regionale Eloscoördinator. Alle regionale netwerken vormen samen het Europese netwerk. De zowat 300 scholen binnen het Elos-netwerk zijn actief op de Twinspace Is Elos nieuw? Het idee voor Europa als Leeromgeving op school voor secundaire scholen kwam er n.a.v. het Nederlandse voorzitterschap van Nederland van de Europese Unie in Daarna werd het idee van een Europese leerlijn verder uitgewerkt in opeenvolgende Europese projecten. Sinds begin 2012 wordt er binnen Elos Europa gewerkt aan de quality assesment van Elos scholen. Daarnaast leeft sinds kort de bezorgdheid om het Elos-project duurzaam te maken. Daarom werd eind 2011 een Elos association opgericht. Elos International is een vereniging van scholen en organisaties in LLP-landen die actief zijn op vlak van onderwijs. Ryckevelde vzw I Beweging voor Europees burgerschap I T I info@ryckevelde.be I

6 2. ELOS IN VLAANDEREN 3.1 Waarom? De wereld wordt een dorp Het doel van Elos is om onderwijs te bieden dat jongeren voorbereidt op een leven en werk in een Europese en internationale context. Het gaat om kennis, vaardigheden en attitudes die gericht zijn op het bevorderen van begrip tussen burgers van de Europese Unie en de wereld 2. De specifieke context van Vlaanderen/België o.m. de omvang van onze regio en de aanwezigheid van heel wat Europese en internationale organisaties maakt dat onderwijsinstellingen toekomstgericht moeten denken en moeten werken aan competenties die leerlingen voorbereid op een job in een multiculturele omgeving Vlaanderen scoort zwak op vlak van burgerzin Uit een internationale vergelijkende studie blijkt dat het Vlaams onderwijs slecht scoort op vlak van burgerzin. Veertienjarigen hebben weinig geloof in maatschappelijke en democratische waarden en staan negatief tegenover migranten. Ze zien het nut van geschiedenis niet in en volgen het politieke debat veel minder dan hun Europese leeftijdsgenoten. Het passieve burgerschap weerspiegelt zich ook op school: in theorie vinden leerlingen participatie op school positief, in de praktijk blijken het makke leerlingen 3. Elos-coördinator De Jager vindt dat internationalisering van leerlingen actieve burgers maakt. Het betrekt hen en hun ouders meer bij het schoolgebeuren en het is ook belangrijk voor de sociale vorming en de persoonlijke ontwikkeling van leerlingen. Vooral bij uitwisselingen en internationale studiereizen blijkt hoezeer het zelfvertrouwen van jongeren groeit door dit soort activiteiten Nieuwe VOET: Europa = nieuwe focus In 2010 werden de vakoverschrijdende eindtermen(voet) geactualiseerd. Daarbij werd het aantal eindtermen sterk gereduceerd, overlappingen werden vermeden en men formuleerde de eindtermen in klare taal. VOET is een totaalpakket geworden voor alle leerjaren. De vakoverschrijdende eindtermen zijn dus niet langer graadgebonden met uitzondering van leren leren, ICT en technologische vorming. Nieuw is ook dat Europa een nieuwe focus wordt binnen de VOET. Die beslissing biedt scholen meer autonomie bij het invullen van de eindtermen. Scholen worden niet verplicht om alle vakoverschrijdende eindtermen te realiseren: er is geen resultaatsverplichting, wel een inspanningsverplichting. Er wordt wél verwacht dat scholen aantonen dat ze een inspanning leveren om bijvoorbeeld Europa te betrekken in de lessen van elke graad 5. Het probleem is dat vele scholen niet goed weten hoe ze die inspanning moeten aantonen. Elos kan hier een antwoord op bieden: het biedt een Europese leerlijn aan en kan dus dienen als bewijs dat men inspanningen levert om Europa te integreren in alle graden. Elos heeft namelijk de eindtermen waaraan scholen moeten voldoen opgelijst in het Common Framework for Europe Competence (CFEC). Scholen kunnen zelf beslissen wat ze willen gebruiken uit die Europese leerlijn. Elos biedt immers een referentiekader voor de invulling van de Europese en internationale 2 Leren van internationaal onderwijs: vier internationale onderwijsprogramma s voor het VO in kaart gebracht, Annette Thijs & Frans Resink, SLO (nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling), maart geraadpleegd op 22 november Elos, de meest veelzijdige voorbereiding op een internationale toekomst, Katinka van Vuure, IO (internationaliseren in onderwijs), jaargang 30 nr.59, najaar Ryckevelde vzw I Beweging voor Europees burgerschap I T I info@ryckevelde.be I

7 dimensie in de praktijk, geen strak keurslijf. Scholen krijgen de ruimte een eigen wijze van invulling en implementatie te ontwikkelen Nieuwe Erasmus for all programma Vanaf 2014 verdwijnt het programma Een Leven Lang Leren. De opvolger wordt Erasmus for all. Volgens de voorontwerpen van het nieuwe programma zal meer belang gehecht worden aan scholen die Europa verankeren in het schoolbeleid De manier van leren verandert Het formele leren, zoals we vandaag vooral kennen in het onderwijs, wordt steeds meer aangevuld met nieuwe manieren van leren, zoals niet- en informeel leren, coöperatief leren, enz. Binnen de EU komt de nadruk meer en meer te liggen op het verwerven van competenties. Elos past dan ook perfect in de nieuwe manier van leren die zich over gans Europa ontwikkelt. 3.2 Vlaams Elos coördinator In het voorjaar van 2011 werd Ryckevelde vzw Elos-coördinator in Vlaanderen. De visie van Ryckevelde loopt parallel aan deze van Elos. Als beweging voor Europees burgerschap werken we aan de kennis en vaardigheden van Vlamingen om zich zo een Europese attitude aan te meten. Aangezien we pas sinds 2011 participeren aan het Elos-project zijn we de jongste Elos-coördinator binnen het netwerk. De nationale Elos-coördinator is verantwoordelijk voor de promotie in Vlaanderen de organisatie van netwerk-vergaderingen in Vlaanderen en communicatie o een netwerk met 2 snelheden: scholen die gaan voor certificering geïnteresseerde scholen de evaluatie en certificering van de Elos-scholen. Ryckevelde vzw I Beweging voor Europees burgerschap I T I info@ryckevelde.be I

8 3. ZELF ELOS SCHOOL WORDEN? 3.1 Hoe starten? Scholen die werk willen maken van Europees en wereldburgerschap op school kunnen zich aansluiten bij het Elos-netwerk. Ben je geïnteresseerd, dan stuur je een naar met de vraag tot deelname aan het Elos-project. De verantwoordelijke van Ryckevelde neemt contact met je op voor een informeel overleg. Daarin wordt nog eens het hele Elos-project voorgesteld en kunnen vragen gesteld worden. Tijdens het overleg wordt duidelijk aangegeven wat er van de school precies verwacht wordt en welke begeleiding ze van Ryckevelde mogen verwachten. Indien de school na het informeel overleg beslist om in het project te stappen, dan wordt het engagement officieel vastgelegd. De school ondertekent een letter of commitment, waarin ze aangeeft werk te zullen maken van de Elos school standard. Daarnaast worden afspraken gemaakt over hoe de kwaliteitscontrole zal verlopen. De Vlaamse Elos-school stelt een Elos-werkgroep samen op school, zodat de verantwoordelijkheid van het project gespreid wordt over meerdere personen. Eens de intentieverklaring ondertekend is, kan je rekenen op ondersteuning van de Vlaamse Elos-coördinator. Deze ondersteuning omvat onder meer: Minimum jaarlijks (afhankelijk van de nood hieraan) is er een overlegvergadering van het Vlaamse netwerk van Elos-scholen. Tijdens het overleg kunnen volgende zaken besproken worden: Stand van zaken Elos Europa Uitwisseling van Elos-ervaring: hoe verloopt de implementatie in de praktijk Enz. Driemaandelijks ontvangen de Vlaamse Elos-scholen een nieuwsbrief met de laatste nieuwtjes. Een startende school maakt een inventarisering van internationale projecten op school, buitenlandse nascholing van leerkrachten, e.a. Deze inventarisering geeft weer welke leerdoelen al gerealiseerd worden en aan welke punten nog moet gewerkt worden. Vanaf 1 september 2012 wordt een tool aangeboden waarbij Elos-scholen online hun bewijsmateriaal kunnen uploaden en zo hun vorderingen opvolgen. De Vlaamse Elos-coördinator is, samen met een quality review team, verantwoordelijk voor de kwaliteitscontrole van de Elos-scholen. Daarbij wordt nagegaan of de Elos-school de Elos school standard en het Common Framework for Europe Competence implementeren. Dit impliceert onder meer: Binnen de 3 jaar voldoet de school min. 80% aan de Elos school standard. Scholen die voldoen aan de school standard ontvangen een Elos certificaat. Scholen met een Elos certificaat kunnen aan hun leerlingen een Elos getuigschrift afleveren, op voorwaarde dat ze voldoen aan het CFEC. 3.2 Wat biedt Elos jou? Een referentiekader om de Europese en internationale dimensie op school Binnen de vakgebonden en vakoverschrijdende eindtermen in Vlaanderen wordt verwacht dat je werkt rond Europa en rond internationale competenties. Het CFEC-model biedt scholen een referentiekader om een Europese leerlijn uit te werken op school. Ryckevelde vzw I Beweging voor Europees burgerschap I T I info@ryckevelde.be I

9 De vertaling van het CFEC-model naar de Vlaamse eindtermen biedt scholen een soort van checklist om na te gaan welke leerdoelen al bereikt worden en aan welke er nog moeten gewerkt worden. Veel scholen voldoen al aan de vooropgestelde verwachtingen, zonder extra inspanningen. Het geeft scholen bovendien een bewijs voor de inspanningsverplichting die moet gerealiseerd worden bij het realiseren van de VOET Je school biedt de leerlingen extra kansen op de arbeidsmarkt Scholen met een Elos certificaat kunnen aan hun leerlingen een Elos getuigschrift afleveren, op voorwaarde dat ze voldoen aan het CFEC. Het Elos-project is nog steeds een work-in-progress. Dat betekent dat er nog moet gewerkt worden aan de erkenning van het label Je school profileert zich als toekomstgerichte, kwaliteitsvolle en Europees-minded school met een open blik op de wereld Scholen die voldoen aan de school standard ontvangen een Elos certificaat. Dit uithangbord betekent letterlijk dat je de Europese en internationale dimensie geïntegreerd hebt binnen de schoolvisie en dat je je ook zo out. Bovendien vindt er ook een kwaliteitscontrole plaats door de nationale Elos-coördinator. Daarbij wordt nagegaan of de Elos-school de Elos school standard en het Common Framework for Europe Competence implementeren. Zo is Elos niet enkel een uithangbord, maar ook daadwerkelijk een bewijs van een kwaliteitsvolle werking Het biedt je een netwerk van scholen met een gelijkaardig Europees profiel Het Elos-netwerk omvat zo n 200 scholen uit 17 verschillende Europese landen. Alle scholen verankerden hun Europese en internationale dimensie in de schoolwerking. Binnen het netwerk kunnen structurele samenwerkingsverbanden opgezet worden. Het profiel van een Elos-school kan als volgt omschreven worden: De school participeert in een regionaal Elos-netwerk dat een Europese en Internationale Oriëntering implementeert op schoolniveau. De Europese en internationale dimensie zit verankerd in het schoolbeleid en curriculum van de leerlingen. De school is betrokken in meerdere grensoverschrijdende projecten. Het CFEC-model wordt toegepast op een aanzienlijke groep leerlingen op de school. Scholen die lid worden van het Elos-netwerken kunnen: deelnemen aan internationale netwerk meetings en zo ervaringen uitwisselen bijdragen aan internationale evaluatie en onderzoeksprojecten betrouwbare partners vinden binnen het netwerk met dezelfde doelstellingen en waarmee structurele partnerschappen kunnen uitgebouwd worden. 3.1 Wat wordt van een Elos-school verwacht? Bij de start Het engagement om Elos-school te worden, wordt gedragen door de hele school en geformaliseerd in een intentieverklaring. Je stelt een Elos-werkgroep samen op school, zodat de verantwoordelijkheid van het project gespreid wordt over meerdere personen. Ryckevelde vzw I Beweging voor Europees burgerschap I T I info@ryckevelde.be I

10 Je stelt een werkprogramma op. Welke zijn de verbeterpunten waar de school de komende jaren aan moet werken? Tijdens het project Je neemt deel aan de overlegvergaderingen met het Vlaamse netwerk van Elos-scholen (minimum 1 overleg per jaar). Je treedt op als ambassadeur van het Elos-netwerk. De school is verantwoordelijk voor de monitoring van het werkprogramma De evaluatie Ryckevelde vzw verloopt op basis van de Guideliness for external assessment. 3.2 Enkele aandachtspunten Het vraagt een serieuze tijdsinvestering van de school. Belangrijk is dus dat de directie achter het project staat, dat er ondersteuning komt (van de overheid) en dat Elos als een internationale plus-opleiding wordt erkend en herkend zodat het duidelijk wordt wat je eraan hebt. Kortom: versterking van de marktpositie van Elos verdient hoge prioriteit 6. Scholen vinden het CFEC een veelomvattend raamwerk. Het biedt daarmee een goed overzicht van de wenselijke competenties, maar door de breedte en de reikwijdte is het voor leraren soms moeilijk te overzien. Daarom werd het door Ryckevelde gekoppeld aan de Vlaamse eindtermen. Elos is nog een work-in-progress. Dat wil zeggen dat het nog niet af is. Zo is onder meer de erkenning/certificering nog een probleem. Daarom wordt hier de komende jaren aan gewerkt. 6 Leren van internationaliseren, René Leverink, 2010, p Ryckevelde vzw I Beweging voor Europees burgerschap I T I info@ryckevelde.be I

Q1 In welke hoedanigheid neemt u deel aan deze enquête:

Q1 In welke hoedanigheid neemt u deel aan deze enquête: Q1 In welke hoedanigheid neemt u deel aan deze enquête: Answered: 280 Skipped: 0 Leerkracht Schoolhoofd Leerling Ouder Vertegenwoor... Leerkracht Schoolhoofd Leerling Ouder Vertegenwoordiger van een andere

Nadere informatie

Ryckevelde vzw. Internationalisering van A tot Z voor het secundair onderwijs. Programma. Mogelijkheden. Beweging voor Europees burgerschap

Ryckevelde vzw. Internationalisering van A tot Z voor het secundair onderwijs. Programma. Mogelijkheden. Beweging voor Europees burgerschap Internationalisering van A tot Z voor het secundair onderwijs Ryckevelde vzw Beweging voor Europees burgerschap Gent, 25 april 2012 Ryckevelde vzw, beweging voor Europees burgerschap Ryckevelde vzw, beweging

Nadere informatie

Verwelkoming. Het is beter een mijl te reizen dan om duizend boeken te lezen (Confucius)

Verwelkoming. Het is beter een mijl te reizen dan om duizend boeken te lezen (Confucius) Verwelkoming Het is beter een mijl te reizen dan om duizend boeken te lezen (Confucius) Informatie Oproepronde 2018 ERASMUS+ KERNACTIE 1 KA1 IN ERASMUS+ SCHOOL- ONDERWIJS SPORT BEROEPS- ONDERWIJS EN OPLEIDING

Nadere informatie

Common Framework for Europe Competence (CFEC)

Common Framework for Europe Competence (CFEC) Common Framework for Europe Competence (CFEC) Dit Referentiekader geeft indicaties voor de Europese competenties van leerlingen tussen de 12 en 19 jaar oud. De basis van dit referentiekader bevindt zich

Nadere informatie

N.B. : internationaal kan ook een internationaal aspect/karakter betekenen Elos, versie september,

N.B. : internationaal kan ook een internationaal aspect/karakter betekenen Elos, versie september, Common Framework for Europe Competence (CFEC) Dit Referentiekader geeft indicaties voor de Europese competenties van leerlingen tussen de 12 en 19 jaar oud. De basis van dit referentiekader bevindt zich

Nadere informatie

Land Focus: Nederland

Land Focus: Nederland - Een kort overzicht van intercultureel leren - in de initiële lerarenopleiding en de professionele ontwikkeling van leerkrachten in het middelbaar onderwijs - in curricula van het voortgezet onderwijs

Nadere informatie

Burgerschapsonderwijs op school in Europa 2017

Burgerschapsonderwijs op school in Europa 2017 Eurydice studie Burgerschapsonderwijs op school in Europa 2017 VLOR 6 maart 2018 Opzet van de studie Doel: verschillende benaderingen van burgerschapsonderwijs in Europa in kaart brengen Breed conceptueel

Nadere informatie

ADVIES MAATSCHAPPELIJKE EN POLITIEKE VORMING OP SCHOOL

ADVIES MAATSCHAPPELIJKE EN POLITIEKE VORMING OP SCHOOL ADVIES MAATSCHAPPELIJKE EN POLITIEKE VORMING OP SCHOOL Jongeren hebben nood aan maatschappelijke en politieke vorming en zien hierin een rol weggelegd voor het onderwijs. De Vlaamse Jeugdraad geeft in

Nadere informatie

Standaard Europees Platform Elos grensverleggend onderwijs-vmbo

Standaard Europees Platform Elos grensverleggend onderwijs-vmbo Standaard Europees Platform Elos grensverleggend onderwijs-vmbo Kwaliteit Elos voor internationalisering in het vmbo in Nederland Elos is een internationale leerroute voor scholen in het Nederlands voorgezet

Nadere informatie

INT @ Home. Een verhaal uit de praktijk. Ludo Vandael 02.06.2013. KdG visie en beleid:

INT @ Home. Een verhaal uit de praktijk. Ludo Vandael 02.06.2013. KdG visie en beleid: INT @ Home Een verhaal uit de praktijk Ludo Vandael 02.06.2013 KdG visie en beleid: Internationale dimensie in het curriculum: structurele verankering en implementering van internationaliseringsaspecten

Nadere informatie

Standaard Europees Platform Elos - grensverleggend onderwijs -vwo

Standaard Europees Platform Elos - grensverleggend onderwijs -vwo Standaard Europees Platform Elos - grensverleggend onderwijs -vwo Kwaliteit Elos voor internationalisering in het vwo in Nederland Elos is een internationale leerroute voor scholen in het Nederlands voorgezet

Nadere informatie

HANDLEIDING OPMERKING VOORAF C.3 BACKGROUND AND EXPERIENCE

HANDLEIDING OPMERKING VOORAF C.3 BACKGROUND AND EXPERIENCE HANDLEIDING Application form for accreditation KA1 OPMERKING VOORAF De bedoeling van het charter is dat er op langere termijn een strategie kan uitgewerkt worden om de buitenlandse stages voor jullie leerlingen

Nadere informatie

Deel 8 INTERNATIONALE VERGELIJKING

Deel 8 INTERNATIONALE VERGELIJKING Deel INTERNATIONALE VERGELIJKING INTERNATIONALE VERGELIJKING Internationale onderwijsstatistieken zijn gebaseerd op een standaardterminologie, standaardconcepten, -definities en -classificaties, en dit

Nadere informatie

Deel 8 INTERNATIONALE VERGELIJKING

Deel 8 INTERNATIONALE VERGELIJKING Deel INTERNATIONALE VERGELIJKING INTERNATIONALE VERGELIJKING Internationale onderwijsstatistieken zijn gebaseerd op een standaardterminologie, standaardconcepten, -definities en -classificaties, en dit

Nadere informatie

http://keyconet.eun.org

http://keyconet.eun.org Europees Beleidsnetwerk met betrekking tot Sleutelcompetenties in het onderwijs http://keyconet.eun.org it her Health & Consumers Santé & Consommateurs Over het KeyCoNet project KeyCoNet (2012-14) is een

Nadere informatie

Erasmus+ voor schoolonderwijs. Erasmus + KA1: Nascholingsprojecten. Key Action 1. KA1: Nascholingsprojecten - budget. KA1: Nascholingsprojecten vb.

Erasmus+ voor schoolonderwijs. Erasmus + KA1: Nascholingsprojecten. Key Action 1. KA1: Nascholingsprojecten - budget. KA1: Nascholingsprojecten vb. Erasmus+ voor onderwijs Erasmus + Erasmus + Voor onderwijs Keyaction 1: Leer voor individuen Keyaction : Samenwerking voor innovatie en goede praktijken Keyaction3: Steun voor beleidshervorming 1. Leer

Nadere informatie

Enquête noden van de scholen. Eerste verwerking

Enquête noden van de scholen. Eerste verwerking Enquête noden van de scholen Eerste verwerking Verwerking van formulieren ingediend op 27/9/16 46 enquêtes werden ingediend/verwerkt Achtergrond mooi verspreid over de 4 componenten van STEM Man/vrouw

Nadere informatie

Internationale beleidskaders voor onderwijs. Vlaams onderwijsbeleid

Internationale beleidskaders voor onderwijs. Vlaams onderwijsbeleid Internationale beleidskaders voor onderwijs Vlaams onderwijsbeleid Vlor 26 februari 2019 Hoe gaat Vlaams onderwijsbeleid om met internationale kaders? European Qualifications Framework Europese sleutelcompetenties

Nadere informatie

Hoe schrijft u een beleidsplan internationalisering voor uw school

Hoe schrijft u een beleidsplan internationalisering voor uw school Hoe schrijft u een beleidsplan internationalisering voor uw school Inleiding Suggesties voor de inhoud: Waarom schrijft u dit beleidsplan? Is er een aanleiding? Is het beleidsplan bedoeld voor de hele

Nadere informatie

Studiedag "Wat kan ik (van) je leren? Samenwerkend leren in onderwijs Lerende netwerken

Studiedag Wat kan ik (van) je leren? Samenwerkend leren in onderwijs Lerende netwerken Studiedag "Wat kan ik (van) je leren? Samenwerkend leren in onderwijs Lerende netwerken Marieke van Nieuwenhuyze Karine De Gendt 9 juni 2015 Introductiesessie lerende netwerken Waarom heb je voor deze

Nadere informatie

15/01/2018. Leren in een. in erfgoedcontext. leren van/in/door kunst en cultuur. Programma. 16 januari 2018 Landcommanderij Alden Biesen

15/01/2018. Leren in een. in erfgoedcontext. leren van/in/door kunst en cultuur. Programma. 16 januari 2018 Landcommanderij Alden Biesen Leren in een erfgoedcontext leren van/in/door kunst en cultuur 16 januari 2018 Landcommanderij Alden Biesen Programma 10.00 Welkom Europees jaar van het cultureel erfgoed 10.10 Aqueduct-project sleutelcompetenties

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Moderne Talen - Wetenschappen AO AV 009 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 27 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding...

Nadere informatie

Studenten lerarenopleiding. In gesprek over de inhoud van het onderwijs

Studenten lerarenopleiding. In gesprek over de inhoud van het onderwijs Studenten lerarenopleiding In gesprek over de inhoud van het onderwijs 1 Algemeen Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst. Deel

Nadere informatie

Erasmus voor iedereen: EU-financiering voor 5 miljoen burgers

Erasmus voor iedereen: EU-financiering voor 5 miljoen burgers EUROPESE COMMISSIE - PERSBERICHT Erasmus voor iedereen: EU-financiering voor 5 miljoen burgers Brussel, 23 november 2011 - Tot 5 miljoen mensen, bijna tweemaal zo veel als nu, krijgen de kans om in het

Nadere informatie

ANNEX BIJLAGE. bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD

ANNEX BIJLAGE. bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.9.2018 COM(2018) 651 final ANNEX BIJLAGE bij VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de werking van Richtlijn 2011/24/EU betreffende de toepassing

Nadere informatie

Hoofdstuk I: Eindtermen de basics

Hoofdstuk I: Eindtermen de basics Maatschappelijk debat eindtermen Hoofdstuk I: Eindtermen de basics Inhoud Inleiding... 2 Gewoon lager onderwijs... 2 Kleuteronderwijs... 2 Gewoon secundair onderwijs... 3 Buitengewoon onderwijs... 4 Overzichtstabel...

Nadere informatie

Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules

Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules Algemene informatie De directie van het centrum kan je vrijstellingen verlenen van opleidingsonderdelen (modules). Dat betekent dat je bepaalde modules

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Economie - Moderne Talen AO AV 006 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 28 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5

Nadere informatie

ASO ECONOMIE LATIJN WETENSCHAPPEN HUMANE WETENSCHAPPEN

ASO ECONOMIE LATIJN WETENSCHAPPEN HUMANE WETENSCHAPPEN ASO ECONOMIE LATIJN WETENSCHAPPEN HUMANE WETENSCHAPPEN ASO 2DE GRAAD 24 Profiel Na de eerste graad maak je een duidelijke keuze. In het derde jaar kies je een studierichting en onderwijsvorm (ASO, TSO,

Nadere informatie

ICCS-Vlaanderen 2016 Internationaal vergelijkend onderzoek burgerschapseducatie

ICCS-Vlaanderen 2016 Internationaal vergelijkend onderzoek burgerschapseducatie ICCS-Vlaanderen 2016 Internationaal vergelijkend onderzoek burgerschapseducatie International Civic and Citizenship Survey ICCS-2016 ICCS = internationaal vergelijkend onderzoek bij leerlingen uit het

Nadere informatie

Deel 8 INTERNATIONALE VERGELIJKING

Deel 8 INTERNATIONALE VERGELIJKING Deel INTERNATIONALE VERGELIJKING INTERNATIONALE VERGELIJKING Internationale onderwijsstatistieken zijn gebaseerd op een standaardterminologie, standaardconcepten, -definities en -classificaties, en dit

Nadere informatie

1. WAAROM DIT HANDBOEK? 2

1. WAAROM DIT HANDBOEK? 2 2 1.1. WAAROM DIT HANDBOEK? Internationale mobiliteit wordt steeds meer een absolute noodzaak op een arbeidsmarkt waar een sterke vraag heerst naar meer flexibiliteit en aanpassingsvermogen. Een van de

Nadere informatie

Meertaligheid als kerncomponent van internationale competentie. Lies Sercu KU Leuven

Meertaligheid als kerncomponent van internationale competentie. Lies Sercu KU Leuven Meertaligheid als kerncomponent van internationale competentie Lies Sercu KU Leuven Overzicht Meertaligheid als kerncompetentie van internationale competentie Meertaligheid in het Hoger Onderwijs Welke

Nadere informatie

Deel 8 INTERNATIONALE VERGELIJKING

Deel 8 INTERNATIONALE VERGELIJKING Deel INTERNATIONALE VERGELIJKING INTERNATIONALE VERGELIJKING Internationale onderwijsstatistieken zijn gebaseerd op een standaardterminologie, standaardconcepten, -definities en -classificaties, en dit

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Economie - Wiskunde AO AV 007 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 26 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1

Nadere informatie

Pedagogisch overleg 11 mei 2017

Pedagogisch overleg 11 mei 2017 Pedagogisch overleg 11 mei 2017 Agenda Onderwijshervorming OVUR Examen- en toetsvragen 1 september 2017 Onderwijshervorming Definitief Onderwijshervorming Eerste graad: september 2018 Tweede graad: september

Nadere informatie

Deel 8. internationale vergelijking

Deel 8. internationale vergelijking Deel internationale vergelijking INTERNATIONALE VERGELIJKING Internationale onderwijsstatistieken zijn gebaseerd op een standaardterminologie, standaardconcepten, -definities en -classificaties, en dit

Nadere informatie

School- en organisatieprofiel Graaf Engelbrecht Bestuur Schoolleiding en organisatie De uitdaging

School- en organisatieprofiel Graaf Engelbrecht Bestuur Schoolleiding en organisatie De uitdaging School- en organisatieprofiel Graaf Engelbrecht Bestuur Schoolleiding en organisatie De uitdaging Functieprofiel Informatie over de functie De opdracht Verantwoordelijkheden Competenties Profiel Procedure

Nadere informatie

ICCS-Vlaanderen 2016 Internationaal vergelijkend onderzoek burgerschapseducatie

ICCS-Vlaanderen 2016 Internationaal vergelijkend onderzoek burgerschapseducatie AR-COM SAMENLEVING-DOC-1718-032 ICCS-Vlaanderen 2016 Internationaal vergelijkend onderzoek burgerschapseducatie Ellen Claes, Marc Hooghe, Dorien Sampermans, Lies Maurissen, Greet Louw International Civic

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Moderne Talen - Wiskunde AO AV 010 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 27 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5

Nadere informatie

Inschrijvingsbeleid KBA Een mix van nationale en internationale leerlingen Volgende beleidsnota s vormen één geheel:

Inschrijvingsbeleid KBA Een mix van nationale en internationale leerlingen Volgende beleidsnota s vormen één geheel: Inschrijvingsbeleid KBA Een mix van nationale en internationale leerlingen Volgende beleidsnota s vormen één geheel: Auditiebeleid Inschrijvingsbeleid Criteria om te slagen in de geschiktheidsproef Inleiding

Nadere informatie

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING. Modulaire opleiding Wetenschappen - Wiskunde AO AV 011

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING. Modulaire opleiding Wetenschappen - Wiskunde AO AV 011 STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Wetenschappen - Wiskunde AO AV 011 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 26 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1: Opleiding...

Nadere informatie

Peiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad aso, bso, kso en tso + Vergelijking met ICCS 2016

Peiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad aso, bso, kso en tso + Vergelijking met ICCS 2016 Peiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad aso, bso, kso en tso + Vergelijking met ICCS 2016 Inspiratiedag PAV sessie 5 7 december 2017 Margo Vandenbroeck Overzicht DEEL 1 Peiling burgerzin

Nadere informatie

ENTANGLE - Nieuwsbrief

ENTANGLE - Nieuwsbrief INHOUD Projectachtergrond 1 Projectomschrijving 2 Partners 3 Kick ck-off meeting in Brussel 4 Rethinking Education 4 Contactgegevens en LLP 5 ENTANGLE vindt zijn oorsprong in de dagelijkse praktijk binnen

Nadere informatie

Workshop: Hoe maak ik mijn project strategischer? Resultaten van 4 werkgroepen (op 6) monitoring 6 november 2014

Workshop: Hoe maak ik mijn project strategischer? Resultaten van 4 werkgroepen (op 6) monitoring 6 november 2014 Workshop: Hoe maak ik mijn project strategischer? Resultaten van 4 werkgroepen (op 6) monitoring 6 november 2014 1. Waarom is dit project nodig? ( ) Groep: Duurzaamheid - Bewustmaking - Vaardigheden -

Nadere informatie

Recente ontwikkelingen binnen de EU betreffende het Europees kwalificatiekader (EQF) Wilfried Boomgaert

Recente ontwikkelingen binnen de EU betreffende het Europees kwalificatiekader (EQF) Wilfried Boomgaert Recente ontwikkelingen binnen de EU betreffende het Europees kwalificatiekader (EQF) Wilfried Boomgaert Project Strategisch Onderwijs- en Vormingsbeleid Infonamiddag VKS 3 november 2008 OVERZICHT 1. De

Nadere informatie

Beïnvloeden internationale denkkaders Vlaamse beleidsdossiers? Een kijk vanuit het middenveld

Beïnvloeden internationale denkkaders Vlaamse beleidsdossiers? Een kijk vanuit het middenveld Beïnvloeden internationale denkkaders Vlaamse beleidsdossiers? Een kijk vanuit het middenveld Curriculumontwikkeling : eindtermen, leerresultaten, Europese Unie Verklaring Lissabon 2000 Raden van Stockholm

Nadere informatie

ASO ECONOMIE LATIJN WETENSCHAPPEN HUMANE WETENSCHAPPEN

ASO ECONOMIE LATIJN WETENSCHAPPEN HUMANE WETENSCHAPPEN ASO ECONOMIE LATIJN WETENSCHAPPEN HUMANE WETENSCHAPPEN ASO 2DE GRAAD 24 Profiel Na de eerste graad maak je een duidelijke keuze. In het derde jaar kies je een studierichting en onderwijsvorm (ASO, TSO,

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Resolutie van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen

Nadere informatie

In gesprek over de inhoud van het onderwijs van de toekomst

In gesprek over de inhoud van het onderwijs van de toekomst In gesprek over de inhoud van het onderwijs van de toekomst Leraar Schoolleider Bestuurder Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst.

Nadere informatie

BIJLAGE. Vlaamse Gemeenschapscommissie Collegebesluit nr Bijlage nr. 1. Fiche

BIJLAGE. Vlaamse Gemeenschapscommissie Collegebesluit nr Bijlage nr. 1. Fiche Vlaamse Gemeenschapscommissie Collegebesluit nr. 20162017-0291 26-01-2017 BIJLAGE Bijlage nr. 1 Fiche Titel initiatief: Initiatiefnemer: Interreligieuze en interlevensbeschouwelijke dialoog bij jongeren

Nadere informatie

Studienamiddag 21/04/2015

Studienamiddag 21/04/2015 Studienamiddag 21/04/2015 SKILLVILLE: online leerplatform in de klas Hoe SKILLVILLE je kan helpen bij de vakoverschrijdende eindtermen Aanloop Start Projectmatig Wetenschappelijk Onderzoek (PWO) september

Nadere informatie

Verbeteren van de slechte schoolresultaten voor wiskunde en wetenschap blijft uitdaging voor Europa

Verbeteren van de slechte schoolresultaten voor wiskunde en wetenschap blijft uitdaging voor Europa EUROPESE COMMISSIE - PERSBERICHT Verbeteren van de slechte schoolresultaten voor wiskunde en wetenschap blijft uitdaging voor Europa Brussel, 16 november 2011 Beleidsmakers moeten scholen beter ondersteunen

Nadere informatie

Peerlearning/ schrijfsessie

Peerlearning/ schrijfsessie Peerlearning/ schrijfsessie Internationalisering Meer dan ERASMUS +! online samenwerking (e- Twinning) Buitenlandse leerkracht voor de klas Buitenlandse reizen 1 Beleid op alle niveaus: Bv. klas leerkracht

Nadere informatie

VERKIEZINGSPROJECT februari 2018 Secundair Onderwijs Groenhove, Campus Atheneum, Westerlaan 69, 8790 Waregem

VERKIEZINGSPROJECT februari 2018 Secundair Onderwijs Groenhove, Campus Atheneum, Westerlaan 69, 8790 Waregem VERKIEZINGSPROJECT 2018 21 28 februari 2018 Secundair Onderwijs Groenhove, Campus Atheneum, Westerlaan 69, 8790 Waregem Persdossier A. Persbericht B. Context C. Praktische info D. Toekomstige ambities

Nadere informatie

ICCS-Vlaanderen 2016 Internationaal vergelijkend onderzoek burgerschapseducatie. Koninklijk Atheneum E. Hiel, Schaarbeek, 7 november 2017

ICCS-Vlaanderen 2016 Internationaal vergelijkend onderzoek burgerschapseducatie. Koninklijk Atheneum E. Hiel, Schaarbeek, 7 november 2017 ICCS-Vlaanderen 2016 Internationaal vergelijkend onderzoek burgerschapseducatie Koninklijk Atheneum E. Hiel, Schaarbeek, 7 november 2017 ICCS = internationaal vergelijkend onderzoek bij 2de jaar secundair

Nadere informatie

De Onthaalouderacademie: onthaalouders sterker maken

De Onthaalouderacademie: onthaalouders sterker maken 1 De Onthaalouderacademie Wat is de Onthaalouderacademie? De Onthaalouderacademie: onthaalouders sterker maken De sector van de kinderopvang is in beweging. Er worden heel wat initiatieven genomen om de

Nadere informatie

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING

STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Humane Wetenschappen ASO3 AO AV 008 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 24 Inhoud 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1 Korte beschrijving... 5 1.1.1 Inhoud... 5 1.1.2 Modules...

Nadere informatie

Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules

Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules Aanvraag tot vrijstelling van een of meerdere modules Algemene informatie De directie van het centrum kan je vrijstellingen verlenen van opleidingsonderdelen (modules). Dat betekent dat je bepaalde modules

Nadere informatie

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO

Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO Vragenlijst deelnemers Vlaams Lerend Netwerk STEM SO 1. Persoonlijke gegevens Naam school:.. Provincie school: o Antwerpen o Limburg o Oost- Vlaanderen o Vlaams- Brabant o West- Vlaanderen Wat is je functie?

Nadere informatie

Internationalisering Sint-Janscollege Poperinge. Ria De Wilde VLOR Seminarie internationalisering 16 februari 2016

Internationalisering Sint-Janscollege Poperinge. Ria De Wilde VLOR Seminarie internationalisering 16 februari 2016 Internationalisering Sint-Janscollege Poperinge Ria De Wilde VLOR Seminarie internationalisering 16 februari 2016 Historiek Periode vóór etwinning: - 1 uitwisseling in Alicante: * thema: Les jeunes et

Nadere informatie

Geschiedenis en VOET

Geschiedenis en VOET Geschiedenis en VOET Per 1 september 2010 traden de nieuwe vakoverschrijdende eindtermen (VOET) in werking en vanaf 1 september 2011 zal de doorlichting de VOET meenemen in de focus van de scholen. De

Nadere informatie

De lat hoog voor iedereen! Conferentie Steunpunt GOK

De lat hoog voor iedereen! Conferentie Steunpunt GOK De lat hoog voor iedereen! Conferentie Steunpunt GOK Krachtige leeromgeving Inbreken in de klas Didactische praktijken ter ondersteuning van gelijke onderwijskansen in het secundair onderwijs Diversiteit

Nadere informatie

International Civic and Citizenship Survey ICCS 2016

International Civic and Citizenship Survey ICCS 2016 ICCS 2016 Internationaal vergelijkend onderzoek burgerschapseducatie Koninklijk Atheneum E. Hiel, Schaarbeek, 7 november 2017 Ellen Claes, Marc Hooghe, Dorien Sampermans, Lies Maurissen, Greet Louw International

Nadere informatie

Maatschappelijke vorming

Maatschappelijke vorming toelichting Hoe kan de school de leerling helpen om zich te ontwikkelen tot een actieve, verantwoordelijke en sociale burger? Een belangrijke taak van de school is om leerlingen voor te bereiden op hun

Nadere informatie

Klimaat: een thema in het Vlaams onderwijs?

Klimaat: een thema in het Vlaams onderwijs? Klimaat: een thema in het Vlaams onderwijs? Willy Sleurs Afdeling Kwalificaties & Curriculum AHOVOKS, Ministerie van Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap Eindtermen bepaald door de overheid Leergebied-/vakgebonden

Nadere informatie

Comenius 2.2a. Praktijkvoorbeelden. Walter Baeten, PhD Arteveldehogeschool

Comenius 2.2a. Praktijkvoorbeelden. Walter Baeten, PhD Arteveldehogeschool Comenius 2.2a Praktijkvoorbeelden Walter Baeten, PhD Arteveldehogeschool Opbouw Voorbeelden Includeme Most Vergelijking Erasmus Com 2.2 a Voorgeschiedenis Lerarenopleiding = beroepsopleiding Onder Leonardo?

Nadere informatie

MinervaEC. MInisterial NEtwoRk for Valorising Activities in digitisation, econtentplus. Periode: 1 /10/ 2006 31/09/2008. http://www.minervaeurope.

MinervaEC. MInisterial NEtwoRk for Valorising Activities in digitisation, econtentplus. Periode: 1 /10/ 2006 31/09/2008. http://www.minervaeurope. MinervaEC MInisterial NEtwoRk for Valorising Activities in digitisation, econtentplus Periode: 1 /10/ 2006 31/09/2008 http://www.minervaeurope.org/ Hans van der Linden 11 december 2007 Coördinerend netwerk

Nadere informatie

JINT zoekt assessoren voor projecten in Erasmus+/Youth in Action

JINT zoekt assessoren voor projecten in Erasmus+/Youth in Action JINT zoekt assessoren voor projecten in Erasmus+/Youth in Action Het programma Erasmus+ is het nieuwe programma van de Europese Commissie. Dit programma loopt van 2014 tot 2020. Door te investeren in onderwijs,

Nadere informatie

EU-samenwerkingsprogramma etwinning - Deelname Vlaamse leerkrachten

EU-samenwerkingsprogramma etwinning - Deelname Vlaamse leerkrachten SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 592 van VERA CELIS datum: 29 juni 2017 aan HILDE CREVITS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS EU-samenwerkingsprogramma etwinning - Deelname

Nadere informatie

9.00 uur Sessie 1: Verbluffend verbindend communiceren:

9.00 uur Sessie 1: Verbluffend verbindend communiceren: 9.00 uur Sessie 1: Verbluffend verbindend communiceren: Introverte vs. Extraverte kinderen Katja Soors van de SESSIE Elke leerkracht/directie beseft dat een goede communicatie tussen de kinderen bijdraagt

Nadere informatie

Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs Praktijkvoorbeeld

Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs Praktijkvoorbeeld Een onderzoek in kader van de opleiding Bachelor in het onderwijs: Kleuteronderwijs Departement Onderwijs en Pedagogie Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs Praktijkvoorbeeld Kenniscentrum Urban Coaching

Nadere informatie

Volwaardige POSTSECUNDAIRE DAGOPLEIDINGEN

Volwaardige POSTSECUNDAIRE DAGOPLEIDINGEN Volwaardige POSTSECUNDAIRE DAGOPLEIDINGEN Je wil een nieuwe uitdaging direct na je secundaire opleiding? Je studeert aan het hoger onderwijs en kiest resoluut voor verandering? Kies voor een voedingsberoep!

Nadere informatie

Nieuwsbrief. Interactieve werkvormen in de klaspraktijk. Onderzoeksresultaten en tips voor de praktijk

Nieuwsbrief. Interactieve werkvormen in de klaspraktijk. Onderzoeksresultaten en tips voor de praktijk Interactieve werkvormen in de klaspraktijk Onderzoeksresultaten en tips voor de praktijk Lia Blaton, medewerker Onderzoek naar onderwijspraktijk In het kader van de opdracht van het Steunpunt Gelijke Onderwijskansen

Nadere informatie

PUBLIC. Brussel, 21 september 2005 (27.09) (OR. en) RAAD VAN DE EUROPESE UNIE 12470/05 LIMITE JEUN 47 EDUC 134 SOC 355

PUBLIC. Brussel, 21 september 2005 (27.09) (OR. en) RAAD VAN DE EUROPESE UNIE 12470/05 LIMITE JEUN 47 EDUC 134 SOC 355 Conseil UE RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 21 september 2005 (27.09) (OR. en) 12470/05 LIMITE PUBLIC JEUN 47 EDUC 134 SOC 355 NOTA van aan: het voorzitterschap de Groep jeugdzaken Nr. vorig doc.: 11409/05

Nadere informatie

Congres VELOV Elementen voor de toespraak van Pascal Smet Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Mechelen, 26 maart 2014

Congres VELOV Elementen voor de toespraak van Pascal Smet Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Mechelen, 26 maart 2014 Congres VELOV Elementen voor de toespraak van Pascal Smet Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Mechelen, 26 maart 2014 Nieuwe ontwikkelingen en impulsen op sociaal, cultureel,

Nadere informatie

Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015

Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015 Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015 Doel en beoogde opbrengst van de dialoog De opdracht van het platform is te komen tot een integrale, maatschappelijk breed gedragen en

Nadere informatie

De gemeente op de speelplaats. Beleidsparticipatie op school. VVJ driedaagse 17 februari 2011 Saskia Vandeputte. Achtergrondinformatie

De gemeente op de speelplaats. Beleidsparticipatie op school. VVJ driedaagse 17 februari 2011 Saskia Vandeputte. Achtergrondinformatie De gemeente op de speelplaats. Beleidsparticipatie op school. VVJ driedaagse 17 februari 2011 Saskia Vandeputte Achtergrondinformatie Noot vooraf Dit is achtergrondinfo bij de sessie De gemeente op de

Nadere informatie

ERASMUS+ STRATEGISCHE SAMENWERKING TUSSEN SCHOLEN SCHOOL EXCHANGE PARTNERSHIPS

ERASMUS+ STRATEGISCHE SAMENWERKING TUSSEN SCHOLEN SCHOOL EXCHANGE PARTNERSHIPS INFO OPROEP 2019 ERASMUS STRATEGISCHE SAMENWERKING TUSSEN SCHOLEN VOOR WIE? De School Exchange Partnerships (KA229) of samenwerking voor enkel scholen binnen Erasmus bestaat enkel voor scholen uit het

Nadere informatie

Advies ten gronde over certificaatsupplementen

Advies ten gronde over certificaatsupplementen ADVIES Algemene Raad 27 november 2008 AR/KST/ADV/012 Advies ten gronde over certificaatsupplementen VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, KUNSTLAAN 6 BUS 6, 1210 BRUSSEL www.vlor.be Advies ten gronde over certificaatsupplementen

Nadere informatie

Werkgevers Ondernemers. In gesprek over de inhoud van het onderwijs

Werkgevers Ondernemers. In gesprek over de inhoud van het onderwijs Werkgevers Ondernemers In gesprek over de inhoud van het onderwijs 1 Algemeen Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst. Deel gedachten,

Nadere informatie

Mijnheer de Schepen, Mijnheer Christiaens, Mijnheer Hellings, Dames en heren,

Mijnheer de Schepen, Mijnheer Christiaens, Mijnheer Hellings, Dames en heren, TOESPRAAK DOOR KRIS PEETERS VLAAMS MINISTER-PRESIDENT EN VLAAMS MINISTER VAN ECONOMIE, BUITENLANDS BELEID, LANDBOUW, ZEEVISSERIJ EN PLATTELANDSBELEID Keppel-Seghers 28 maart 2011 Mijnheer de Schepen, Mijnheer

Nadere informatie

Engagementsverklaring

Engagementsverklaring Engagementsverklaring van de erkende instanties en vereniging van de levensbeschouwelijke vakken en de onderwijskoepels van het officieel onderwijs en het GO! met het oog op een versterking van de interlevensbeschouwelijke

Nadere informatie

Referentiekader voor competenties op het gebied van Onderwijs in Europees burgerschapskunde

Referentiekader voor competenties op het gebied van Onderwijs in Europees burgerschapskunde Referentiekader voor competenties op het gebied van Onderwijs in Europees burgerschapskunde Dit Referentiekader is tot stand gekomen binnen het Europese Programma:, met subsidie van de Europese Commissie.

Nadere informatie

Erasmus + 2015 2016. Mobiliteitsproject van de EU 2014 2020 en andere exchange mogelijkheden. 10-12-2014 pag. 1

Erasmus + 2015 2016. Mobiliteitsproject van de EU 2014 2020 en andere exchange mogelijkheden. 10-12-2014 pag. 1 Erasmus + 2015 2016 Mobiliteitsproject van de EU 2014 2020 en andere exchange mogelijkheden 10-12-2014 pag. 1 Erasmus+ 2015-2016 Erasmus + beleid door IRMO administratie door SAC 10-12-2014 pag. 2 Erasmus

Nadere informatie

Modernisering SO eerste graad. Dinsdag 12 maart 2019

Modernisering SO eerste graad. Dinsdag 12 maart 2019 Modernisering SO eerste graad Dinsdag 12 maart 2019 2 Bedoeling van deze avond Voorstellen van de vernieuwde brede observerende en oriënterende eerste graad in de katholieke secundaire scholen van Geraardsbergen

Nadere informatie

peiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad aso, bso, kso en tso

peiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad aso, bso, kso en tso peiling burgerzin en burgerschapseducatie in de derde graad aso, bso, kso en tso colloquium 7 juni 2017 dr. Eef Ameel overzicht de peiling burgerzin en burgerschapseducatie beschrijving van de steekproef

Nadere informatie

Stages in Europa. Erasmus+ Traineeship voor afgestudeerden

Stages in Europa. Erasmus+ Traineeship voor afgestudeerden Stages in Europa Erasmus+ Traineeship voor afgestudeerden Inhoud presentatie Waarom op internationale stage gaan? Beurzen? Stageplatform voor Vlaanderen: Reconfirm Erasmus+ programma - Doelgroep / voorwaarden

Nadere informatie

ONDERWIJSWOORDENLIJST VOOR SCHOOLRADERS ALS JE NIET HELEMAAL MEE BENT

ONDERWIJSWOORDENLIJST VOOR SCHOOLRADERS ALS JE NIET HELEMAAL MEE BENT ONDERWIJSWOORDENLIJST VOOR SCHOOLRADERS ALS JE NIET HELEMAAL MEE BENT < verwijder geen elementen boven deze lijn; ze bevatten sjabloon-instellingen - deze lijn wordt niet afgedrukt > Deze woordenlijst

Nadere informatie

8301/18 van/pau/sl 1 DG E 1C

8301/18 van/pau/sl 1 DG E 1C Raad van de Europese Unie Brussel, 4 mei 2018 (OR. en) 8301/18 NOTA van: aan: JEUN 48 MIGR 51 SOC 213 EDUC 134 het Comité van permanente vertegenwoordigers (1e deel) Raad nr. vorig doc.: 7831/1/18 JEUN

Nadere informatie

Theoretisch kader De 21st century skills Onderverdeling in cognitieve en conatieve vaardigheden

Theoretisch kader De 21st century skills Onderverdeling in cognitieve en conatieve vaardigheden Theoretisch kader: Zoals ik in mijn probleemanalyse beschrijf ga ik de vaardigheid creativiteit, van de 21st century skills onderzoeken, omdat ik wil weten op welke manier de school invloed kan uitoefenen

Nadere informatie

Make it work! Virtuele mobiliteit in internationale stages integreren: een snelgids

Make it work! Virtuele mobiliteit in internationale stages integreren: een snelgids Make it work! Virtuele mobiliteit in internationale stages integreren: een snelgids Wat? Internationale stages worden steeds belangrijker in de context van de internationalisering van hoger onderwijs en

Nadere informatie

Leraren en schoolleiders over evaluatie in Vlaamse secundaire scholen. Een stand van zaken

Leraren en schoolleiders over evaluatie in Vlaamse secundaire scholen. Een stand van zaken Katholieke Universiteit Leuven Centrum voor Onderwijssociologie Vlerick Leuven Gent Management School Competentiecentrum Mens & Organisatie Leraren en schoolleiders over evaluatie in Vlaamse secundaire

Nadere informatie

NOTITIE DE BRAINPORT SCHOOL PER 1 JANUARI 2015

NOTITIE DE BRAINPORT SCHOOL PER 1 JANUARI 2015 NOTITIE DE BRAINPORT SCHOOL PER 1 JANUARI 2015 - 2 - INLEIDING Twee jaar geleden kwamen de directeuren van het Jan van Brabant College in Helmond, het Strabrecht College in Geldrop en het Heerbeeck College

Nadere informatie

HET NIEUWS. 4 Klasse voor leraren

HET NIEUWS. 4 Klasse voor leraren HET NIEUWS Vanaf 1 juli wordt België gedurende zes maanden voorzitter van de Europese Unie (EU) *** Door de invoering van de Eur 4 Klasse voor leraren BEELD VAN DE MAAND [LITOUWEN] Kotelet Kraziai, een

Nadere informatie

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van De Sportschool te Gentbrugge

Verslag over de opvolgingsdoorlichting van De Sportschool te Gentbrugge Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag

Nadere informatie

Krachtige leeromgevingen. Groepssessie 1: Curriculum Versie groep 1

Krachtige leeromgevingen. Groepssessie 1: Curriculum Versie groep 1 Krachtige leeromgevingen Groepssessie 1: Curriculum Versie groep 1 Planning groepssessies 1. Curriculum (vandaag) 2. Toetsen en evalueren (donderdag 30/10) Groepssessie 1 1. Curriculum op macroniveau 2.

Nadere informatie

De Vlaamse kwalificatiestructuur

De Vlaamse kwalificatiestructuur De Vlaamse kwalificatiestructuur Onderwijskwalificaties niveau 1-5 11 mei 2009 Rita Dunon en Kaat Huylebroeck Strategisch Onderwijs- en Vormingsbeleid Onderwijskwalificaties Een onderwijskwalificatie is:

Nadere informatie

checklist aanvraag buitenlands verblijf.docx ERASMUS PLACEMENT Schooljaar: Naam Voornaam Klas huidig schooljaar Adresgegevens:

checklist aanvraag buitenlands verblijf.docx ERASMUS PLACEMENT Schooljaar: Naam Voornaam Klas huidig schooljaar Adresgegevens: checklist aanvraag buitenlands verblijf.docx 2016-08-18 ERASMUS PLACEMENT Schooljaar: Naam Voornaam Klas huidig schooljaar Adresgegevens: Aanvraag schooljaar 2015-2016 voor vertrek in schooljaar 2016-2017

Nadere informatie

Elde College. Elke dag een uitdaging

Elde College. Elke dag een uitdaging Elde College Elke dag een uitdaging Tweetalig vwo Iets voor jou? Onderwijsaanbod vwo Tweetalig vwo (atheneum) 6 jaar Regulier vwo (atheneum) 6 jaar Tweetalig vwo Elde College Het Elde College is al veertien

Nadere informatie