Hoofdstuk 2: Werken terwijl je een WW-uitkering krijgt 6. Hoofdstuk 3: Werkzaamheden opgeven aan het UWV 9

Transcriptie

1 WERKLOOS WERKEN

2 Inhoudsopgave Inleiding 3 Hoofdstuk 1: De WW 4 Wanneer heb je recht op een WW-uitkering? 4 Hoe lang duurt de WW-uitkering? 4 Hoe hoog is de WW-uitkering? 5 Speciale regelingen voor oudere werklozen (50plus) 5 Hoofdstuk 2: Werken terwijl je een WW-uitkering krijgt 6 Hoofdstuk 3: Werkzaamheden opgeven aan het UWV 9 Hoofdstuk 4: WW en verdiensten als zelfstandige 10 Stopzetten uitkering 10 De startersregelingen van UWV en Belastingdienst 11 Herlevingstermijn voor ondernemers 11 VAR-verklaringen 12 Hoofdstuk 5: Ondernemingsvormen en aftrekposten 14 Coöperatie 14 De maatschap 14 Vennootschap onder Firma 15 Maatschap tegenover de VOF 15 Aftrekposten voor ZZP ers op een rij 15 Hoofdstuk 6: Veranderingen in de wetgeving 18 Wijzigingen per 1 januari Wijzigingen per 1 juli Ontslag 19 Transitievergoeding 19 Wijziging per 1 januari Verklarende woordenlijst 20 WERKLOOS WERKEN 2

3 Inleiding Als je je baan kwijtraakt, verandert er veel in je leven. Je krijgt bijvoorbeeld te maken met het UWV als uitkeringsinstantie. Veel mensen komen met vragen te zitten over wat ze wel en niet mogen, als ze een (WW-)uitkering hebben. Kun je terwijl je een uitkering krijgt betaald werk doen? Hoe regel je dat het best met je opdrachtgever en het UWV? Hoe kun je eventueel voor jezelf beginnen? Verlies je dan meteen je uitkering, hoe zit de startersregeling in elkaar, moet ik naar de Belastingdienst en de Kamer van Koophandel? hierbij geholpen door Gonnie Ris (UWV) en Jan van der Wel (YourFinancials), die we daarvoor zeer dankbaar zijn. Helaas komen in deze publicatie veel afkortingen voor, zoals WW, EIA, IOAW, MIA en ga zo maar door, net als In deze publicatie van de Media Werkplaats Hilversum proberen we op zoveel mogelijk vragen een antwoord te geven. De informatie is verzameld door onszelf en is afkomstig van onder meer het UWV, de Belastingdienst, de overheid en de praktische ervaringen van lotgenoten: mensen die net als jij werkloos zijn geraakt en op zoek zijn gegaan naar nieuwe mogelijkheden om een inkomen te verwerven. In het bijzonder zijn we speciale termen zoals Egalisatiereserve en Payrolling. Al deze afkortingen en termen zijn, als het goed is, door uitleg in de tekst te begrijpen. Voor het geval dit toch tegenvalt, hebben we aan het slot een verklarende woordenlijst opgenomen. WERKLOOS WERKEN 3 Sommige tekstdelen zijn cursief gezet in een kleurkader. Dit zijn voorbeelden, bedoeld om de beschreven situatie te illustreren en te verhelderen. Aan de voorbeelden en de overige teksten zijn geen rechten te ontlenen ten aanzien van de regelingen. Wij bieden niet meer dan een samenvatting van de wet- en regelgeving. Dat betekent dat het slechts richtlijnen, handreikingen zijn. Laat je goed adviseren door een deskundige voordat je een stap zet, die gevolgen kan hebben voor je uitkering, de Media Werkplaats Hilversum kan je hierbij helpen. Voor een volledig antwoord en zekerheid is het bovendien altijd raadzaam contact op te nemen met het UWV. Het telefonische klant contactnummer is daarvoor het beginpunt. De wetgeving, de regels van het UWV en de interpretatie daarvan veranderen voortdurend. In deze publicatie ligt de nadruk op de oude situatie, tot 1 januari We gaan ook in op de belangrijkste wetswijzigingen die vanaf 2015 van kracht zijn. De uitleg van de regels is niet altijd eenduidig, zo hebben functionarissen van het UWV een zekere ruimte om naar eigen inzicht en beleid met bepaalde regels om te gaan. Wij nodigen iedereen uit om aanvullingen en verbeteringen op te sturen naar mediawerkplaatshilversum@gmail.com.

4 Hoofdstuk 1: De WW Wanneer heb je recht op een WW-uitkering? Bij de bepaling of je in aanmerking komt voor een WWuitkering is de zogeheten Referte-eis doorslaggevend: je moet in de 36 weken voordat je werkloos werd minimaal 26 weken hebben gewerkt. Even een voorbeeld als verduidelijking. Stel dat je 18 jaar bent geworden in 1971, dan levert dit tot jaar op. Vanaf en inclusief 1998 tot en met 2014 tellen 17 jaren mee. Dan zijn er in beginsel dus 44 WW-jaren ( ), die door de maximering tot 38 maanden leiden tot 3 maanden basisuitkering en 35 maanden verlengde uitkering. Hoe lang duurt de WW-uitkering? De duur van je WW-uitkering is afhankelijk van je arbeidsverleden. Als je aan de Referte-eis voldoet, heb je recht op 3 maanden WW-uitkering. Maar ook de zogenoemde 4 uit 5 eis speelt een belangrijke rol: je krijgt een uitkering voor meer dan 3 maanden als je in de vijf jaar voordat je werkloos werd minimaal vier jaar over minimaal 52 dagen loon hebt ontvangen. Om te berekenen hoeveel maanden je een WW-uitkering krijgt, kijkt het UWV dus naar je arbeidsverleden. Daarbij telt het aantal kalenderjaren vanaf en met inbegrip van het kalenderjaar waarin de werknemer zijn 18e verjaardag bereikte tot het jaar 1998 (het ijkjaar dat de overheid hiervoor heeft gekozen). Ook telt het aantal kalenderjaren met ten minste 52 loondagen vanaf en met WERKLOOS WERKEN 4 inbegrip van het jaar 1998 tot en met het kalenderjaar

5 WERKLOOS WERKEN 5 onmiddellijk voorafgaand aan het kalenderjaar waarin je werkloos bent geworden. Feitelijk bepaalt het UWV je arbeidsverleden in jaren en vertaalt dit in maanden WW-uitkering. Per jaar arbeidsverleden wordt één maand uitkering toegekend, waarbij de eerste 3 maanden basisuitkering niet meetellen. Er geldt wel een maximum voor de duur van de WW: je kunt hooguit 38 maanden een WW-uitkering ontvangen. Hoe hoog is de WW-uitkering? De eerste twee maanden krijg je 75% van je laatstverdiende loon en daarna 70%. Ook hiervoor geldt een bovengrens: het maximaal dagloon (ca. 197 per dag). Speciale regelingen voor oudere werklozen (50plus) Voor oudere werklozen bestaan 3 soorten uitkeringen: de IOAW, IOW of de IOAZ. De belangrijkste daarvan is de IOAW (de IOW is gericht op werklozen van 60 jaar of ouder, de IOAZ is een regeling voor zelfstandig ondernemers van 55 jaar of ouder die zijn gestopt). De IOAW is bedoeld voor oudere werklozen, die hun WWperiode achter de rug hebben. Je komt in aanmerking voor een IOAW-uitkering als je: op of na je 50e jaar (maar voor je AOW-leeftijd) werkloos bent geworden en langer dan 3 maanden een WW-uitkering hebt gekregen; op of na je 50e jaar een WGA-uitkering (werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten) hebt gekregen en deze uitkering is gestopt omdat je bij een herbeoordeling minder dan 35% arbeidsongeschikt was; minder dan 80% arbeidsongeschikt bent en op 28 december 2005 (voor de komst van de WIA) al een IOAW-uitkering ontving. De IOAW wordt overigens langzaam afgebouwd. Als je bent geboren op of na 1 januari 1965 kun je geen beroep meer doen op de IOAW. De hoogte van de IAOW-uitkering is afhankelijk van eventuele andere inkomsten die je hebt. De IOAW vult het totale inkomen van een oudere werkloze en eventuele partner aan tot het bijstandsniveau. Voor de IOAW geldt geen vermogenstoets. Vermogen zoals spaargeld of een eigen huis telt dus niet mee voor een eventueel recht op deze uitkering.

6 Hoofdstuk 2: Werken terwijl je een WW-uitkering krijgt WERKLOOS WERKEN 6 Terwijl je een WW-uitkering ontvangt, kun je op verschillende manieren werken, zonder dat je het recht op je uitkering volledig verliest. Rond vrijwilligerswerk, betaald werk en zelfstandig ondernemerschap bestaan uiteenlopende regels. Als vrijwilliger kun je een vergoeding krijgen tot 150 per maand en maximaal 1500 per jaar, zonder consequenties voor je uitkering. Heb je naast je WW-uitkering betaald werk, dan ben je je WW-uitkering niet direct kwijt. Er zijn wel voorwaarden aan verbonden. Als je bij de start van je WW-periode betaalde nevenfunctie(s) hebt, worden deze niet meegenomen in de bepaling van je WW-uitkering. Deze activiteiten vallen Terwijl ik nog in loondienst was heb ik een nevenfunctie gekregen. Is de vergoeding daarvoor van invloed op de hoogte van mijn WW uitkering? Nee. Gedurende mijn WW-periode krijg ik een commissarisfunctie. Is de vergoeding daarvoor van invloed op de hoogte van mijn WW uitkering? Ja. Gedurende het eerste WW-jaar worden de uren die je eraan besteedt in mindering gebracht op je WW-uitkering. Vanaf het tweede jaar worden de inkomsten conform de formule die in de kolom hiernaast verwoord staat in mindering gebracht. niet binnen de arbeidzame uren waarvoor je een WWuitkering krijgt. Dat geldt niet voor werkzaamheden waarmee je begint tijdens je WW-periode. In dat geval wordt (in het eerste jaar van je WW) het aantal uren dat je werkt op je aantal WW-uren in mindering gebracht. Pas in het tweede jaar van je WW uitkering wordt naar inkomsten gekeken: de zogeheten inkomensaftrek. Bij de inkomstenaftrek kijkt het UWV naar het brutoloon dat je verdient met je werkzaamheden. Is je brutoloon lager dan 125% van je bruto WW-uitkering? Dan trekt het UWV 70% van je inkomsten van je uitkering af. Je krijgt dus gedeeltelijk WW en je mag 30% van het loon houden. Wil dit voor jou financieel zinvol zijn, dan moet de vergoeding per uur tenminste 40 of hoger zijn (uitgaand van het maximale dagloon WW). Als je tijdens je WW-periode gaat werken, kan dat op verschillende manieren. Je kunt voor een deel van de tijd in dienst treden bij een werkgever. Je laat je dan door de werkgever verlonen. De werkgever betaalt je net als iedere andere werknemer (loonstrookje en jaaropgaaf). Een andere mogelijkheid is payrolling. Je gaat op basis van een uur tarief werken, maar plaatst er een payroll constructie tussen. Dit payroll bedrijf verzorgt voor jou de facturering naar je opdrachtgever, verzorgt het traject van bruto naar netto en eventuele verzekeringen. Dan ben je feitelijk in dienst van de payroller. Het kost je ongeveer 3 per gewerkt uur. Na afloop van een klus val je weer terug in je oude WW-uren. Ook bouw je hiermee weer WW-rechten op voor het aantal gewerkte uren.

7 Incidenteel heb ik een klus voor gemiddeld 4 à 8 uur per maand tegen een vergoeding van ca. 125 per uur. Als ik dat als zelfstandige opgeef ben ik ten aanzien van mijn WW-uitkering voor altijd het hoogste aantal uren per maand kwijt. Hoe kan ik dit flexibel houden? Door er een loondienst constructie van te maken: je bent dan in dienst voor de duur van het project. Hoeveel je werkt kan dan per maand verschillen. Als je het maar per maand opgeeft; Door het via een pay-roller uit te laten keren; Door een VAR-wuo verklaring aan te vragen. Als je zeer incidenteel werkt, kun je overwegen jezelf in cadeaubonnen of in natura te laten uitbetalen. Kern is wel dat de kosten bij de opdrachtgever niet op enigerlei wijze als loonbetaling te boek komen te staan. Aan dit soort betaling zit een eindigheid: je hebt er op den duur niets aan om wéér een computer of zo te krijgen. Verder moeten werkgevers het maar willen en kan het leiden tot moeilijkheden met het UWV. je voldoet aan de voorwaarden van het garantie dagloon. Let wel: niet iedere werkgever wil de payrolling constructie uit angst dat hij je indirect in dienst neemt. Men wil liever personeel met VAR-verklaringen (zie elders in deze publicatie). Payrolling is voor een werkgever meer dan het uitbesteden van de salarisadministratie. De werknemer valt juridisch onder het payrolling bedrijf. Als werknemer blijf je automatisch verzekerd voor de Ziektewet, de Werkloosheidswet en de WIA. Dit geldt ook voor de freelancer/zzp er die via payrolling contracties werkt Payrolling geeft een zekere veiligheid: je bent verzekerd 38 maanden, ook al heb je er in een vorige periode een Payrolling is dus zeker geschikt voor freelancers die voor WIA en WW, je sociale afdrachten worden geregeld aantal maanden van opgemaakt. geen verklaring arbeidsrelatie (VAR) hebben. De payroll en je WW-aanspraken lopen door c.q. bouw je weer ondernemingen nemen de freelancers feitelijk in dienst op. Je bouwt nieuwe WW-rechten op als je langer dan Ook krijg je waarschijnlijk weer het maximale en verzorgen de facturering aan de opdrachtgever en 6 maanden werkt. Als het werk stopt kom je met de dagloon uitgekeerd. Als de hoogte van de WW de salarisadministratie. De freelancer behoudt zo de nieuwe (loonsom)hoogte en de nieuwe duur in de WW. lager uitkomt, dan wordt toch naar de oude hogere vrijheden van het ondernemen, maar heeft tevens de WERKLOOS WERKEN 7 Je hebt dan weer een volledig WW-recht van maximaal uitkering gekeken als grondslag voor uitkering, mits zekerheden van loondienst met de daarbij behorende

8 sociale regelingen. De payroller meldt de freelance werknemer bij instanties zoals de Belastingdienst en het UWV aan. De payroller neemt de arbeidsrechtelijke risico s over en verzorgt ook (desgewenst, je moet dit nader met de payroller bepalen) de pensioenopbouw, werknemersverzekeringen, salarisbetalingen, loonstrook en jaaropgaaf. De arbeidsovereenkomst met de opdrachtgever wordt ook door de payroller gedaan, met input van jezelf. Je kunt in een payrolling constructie voor verschillende opdrachtgevers werken. Stel dat je bijvoorbeeld bij een vijftal organisaties werkt. Met hen maak je op jaarbasis afspraken over de duur van je inzet. Je spreekt met de opdrachtgevers dagtarieven af, zeg 800 per dag. Dat betaalt de opdrachtgever aan de payroller, die vervolgens de loonheffingen en dergelijke verzorgt. Je bent dan geen ondernemer, hebt dan niet de startersaftrek et cetera en kunt dus geen kosten in aftrek brengen. De payroll organisatie is immers de officiële werkgever. Kijk wel uit dat je niet wordt gefactureerd inclusief BTW. Je wordt daardoor namelijk aangemerkt als ondernemer en bent dat gedeelte van je WW-uren dan permanent kwijt. Het is daarom verstandig om elke stap die je zet eerst te verifiëren bij het UWV. WERKLOOS WERKEN 8

9 Hoofdstuk 3: Werkzaamheden opgeven aan het UWV Hoe regel je een en ander met het UWV? Ga naar en klik op Ik wil wijzigingen doorgeven. In het volgende scherm staat de vraag Hoe geef ik wijzigingen door aan UWV?, met daaronder een rij keuzemogelijkheden. Klik op Ik heb een: WW-uitkering. Je krijgt dan een scherm met de mogelijkheid om te klikken op Online: Wijzigings- of Inkomstenformulier WW invullen. Vervolgens moet je inloggen met je Digid. In het volgende scherm klik je op de knop Wijzigingen doorgeven, en in het volgende scherm kies je voor Ik heb nieuw werk of het aantal uren dat ik werk is gewijzigd. Klik op Ga verder, en kies dan voor Het aantal uren dat ik werk is veranderd. Kies in het volgende scherm voor de situatie die op jou van toepassing is, bijvoorbeeld Ik ga voor een wisselend aantal uren per week werken, en geef aan op welke datum dit ingaat. Vervolgens moet je je arbeidsovereenkomst toevoegen. Dit kan elektronisch, maar de bestandsgrootte is maximaal 2048 Kb. Is jouw bestand groter, dan je je contract ook per gewone post opsturen. WERKLOOS WERKEN 9 Het UWV zet binnen 5 werkdagen een Inkomstenformulier voor je gereed op Je moet dit formulier per 4 weken achteraf, binnen een week nadat je hebt gewerkt, invullen en versturen. Het UWV verwerkt vervolgens een en ander, inclusief de verrekening met je uitkering.

10 Hoofdstuk 4: WW en verdiensten als zelfstandige Natuurlijk kun je ook als zelfstandige aan de slag gaan. Voor het UWV ben je in dat geval ondernemer. Je WW-uitkering wordt gekort met het aantal uren dat je per maand werkt. Als je bijvoorbeeld start met 2 dagen werken, dan worden die dagen voor altijd uit je WW-uren gehaald. Het UWV gaat er namelijk van uit dat je na afloop van die klus voor tenminste het zelfde aantal uren vervolgklussen regelt. Je WW-rechten voor die uren ben je voorgoed kwijt. gebruik van kunnen maken als je bijvoorbeeld een klus van maximaal 6 maanden hebt. Als dit echter een herhaling van zetten gaat worden, dan zal het UWV je toch als zelfstandige aanmerken en ben je de WW kwijt. Als je variabel werkt (dus een week 8 uur, een week 4 uur et cetera) en je hebt ooit 8 uur opgegeven, dan gaat je korting over de 8 uur ook al heb je op een ander moment 4 uur gewerkt. Heb je een keer 10 uur gewerkt dan wordt de korting op 10 uur gefixeerd. Dit is te voorkomen door bij de Belastingdienst een VAR-verklaring resultaat uit overige werkzaamheden (VAR-row) aan te vragen. Je wordt dan per maand gekort voor de werkelijk gewerkte uren. Dat is dus variabel naar boven en naar beneden. Stopzetten uitkering Je kunt je uitkering (tijdelijk) stopzetten, bijvoorbeeld voor een lange reis of voor een klus. Daarmee blijven je rechten (het aantal WW-maanden) bestaan, als je Ik kan tot een maximum van 6 maanden mijn WW uitkering opschorten en bijvoorbeeld een lange buitenlandse reis maken. Daarna kunnen mijn rechten weer herleven. Kan ik dit opschorten ook voor een gedeelte van mijn uitkering doen? Kan ik in die tijd een klus uitvoeren zonder dat dit effect op mijn WW-uitkering heeft? Antwoord: Ja. Je kunt ook voor een gedeelte niet beschikbaar zijn voor werk en deze uren besteden aan niet verzekerde arbeid. Je rechten kun je binnen 6 maanden laten herleven. Je kunt je uitkering ook voor een gedeelte van je WWuren stoppen. De rechten die daaraan zijn verbonden, schuiven mee naar de toekomst. In dit (stopgezette) gedeelte van de week ben je dan voor maximaal 6 maanden vrij om te ondernemen wat en hoe je wilt. Voor musici geldt een aparte regel. Als zij als musicus bijvoorbeeld een paar uur meewerken aan een uitvoering, dan worden er meer uren in mindering gebracht op hun uitkering. Speel je bijvoorbeeld 2 uur mee, dan word je voor 8 uur gekort. De gedachte hierachter is, dat musici moeten oefenen om hun werk te kunnen doen. Die tijd wordt meegerekend. Zou je als musicus 2 uur in een bloemenzaak gaan helpen, dan word je alleen voor die WERKLOOS WERKEN 10 ze binnen 6 maanden laat herleven. Je zou hier uren gekort. Hiervoor is namelijk niet geoefend.

11 Ik krijg een klus voor 2 dagen per week gedurende vijf maanden en werk dan in loondienst. Wat kan ik dan doen? Ik geef dat op aan het UWV middels een wijzigingsformulier voor 16 uur per week en ik word ofwel voor het aantal uren gekort ofwel voor het bedrag dat ik verdien (als ik meer dan een jaar in de WW zit). Als alternatieve route: ik schort mijn WW-uitkering voor 2 dagen per week gedurende een periode van 5 maanden op. Wat ik dan in die vijf maanden verdien, is niet relevant voor de hoogte van mijn uitkering. Ik realiseer me wel dat ik dit niet met regelmaat kan doen. De startersregelingen van UWV en Belastingdienst Het UWV kent een zogeheten startersregeling voor beginnende ondernemers. Als je van deze regeling je als ondernemer werkt voorgoed kwijtraakt voor je WWuitkering. De startersregeling houdt in dat je gedurende een half jaar voor 29% gekort wordt op je WW-uitkering. Hoeveel uur je werkt en hoeveel je in dat halve jaar verdient, is niet relevant voor het UWV. Na 6 maanden moet je kiezen: doorgaan als ondernemer of niet. Bij doorgaan, vervalt je WW-uitkering, maar ga je niet door dan kom je weer volledig terug in de WW. Als je gekozen hebt om niet door te gaan, kun je niet nog eens van dezelfde regeling gebruik maken. Je moet je dan ook als ondernemer uitschrijven bij de Kamer van Koophandel en de Belastingdienst. Je kunt gebruik maken van de startersregeling van de Belastingdienst, als je verwacht voor meer dan 1225 declarabele uur per jaar te kunnen gaan werken (of dat al doet). Deze regeling geldt voor een aantal jaren. Je moet je als ondernemer bij de Kamer van Koophandel inschrijven en bij de Belastingdienst een BTW nummer Als ondernemer wordt je inkomen belast op basis van winst uit onderneming. De winst uit onderneming is datgene wat overblijft na aftrek van bedrijfskosten et cetera. In het geval van de startersregeling komt daar nog een aantal extra aftrekposten bij, zoals: Zelfstandigenaftrek (dit is een vast bedrag van 7.280); Startersaftrek (alleen de eerste drie jaar 2.123); MKB-winstvrijstelling (voor de oude dag en na alle andere aftrekposten 14% van de resterende winst na verwerking van zelfstandigenaftrek en startersaftrek). Deze aftrekmogelijkheden heb je niet als je bijvoorbeeld via een payroller of een (tijdelijke) werkgever werkt. Je keuze in deze hangt uiteindelijk af van waar je je zelf het prettigst bij voelt. Herlevingstermijn voor ondernemers Als je als ZZP er (dus ondernemer) start, heb je een aantal maanden recht op een herlevingstermijn waarbinnen je je WW-rechten kunt terugkrijgen. Deze termijn ligt tussen de 18 en 38 maanden. WERKLOOS WERKEN 11 gebruik maakt, voorkom je dat je automatisch de uren die aanvragen.

12 VAR-verklaringen je een opdracht uitvoert, is deze er feitelijk niet. Het gaat om Let op: als je twee klussen hebt die VAR staat voor verklaring arbeidsrelatie. Deze maakt de output en niet om de tussentijdse aanwijzingen. samen meer dan 18 maanden zijn en voor de opdrachtgever duidelijk wie verantwoordelijk is daarna heb je niets, dan kun je je rechten voor de loonheffingen. Je bent niet verplicht er een aan 3 Winst uit onderneming (VAR-wuo). laten herleven. Maar als je binnen een te vragen. De opdrachtgevers kunnen er echter wel om De inkomsten worden als winst uit onderneming bepaald aantal weken weer wat krijgt, vragen (en doen dit in de regel ook). Een VAR geeft aan beschouwd. In dit geval weet je zeker dat je wordt de WW-uitkering die je in die dat er geen sprake is van een dienstbetrekking. opdrachtgever geen loonheffingen hoeft in te houden en periode hebt ontvangen, teruggevorderd. af te dragen. Daarbij geldt een aantal voorwaarden: Je bent ondernemer of niet. De WW is er Er zijn verschillende VAR-verklaringen. immers niet om de ondernemersrisico s 1 Loon uit dienstbetrekking (VAR-loon). De omschrijving van de werkzaamheden in de op te vangen, dat hoort in je tarief te Worden je inkomsten beoordeeld als loon uit verklaring komt inhoudelijk overeen met de zitten. Dit verhaal gaat ook op als je een dienstbetrekking, dan verricht je je werkzaamheden werkzaamheden die je voor je opdrachtgever verricht; of twee klussen hebt gedaan van minder grotendeels in dienstbetrekking. Ben je verplicht De werkzaamheden worden verricht binnen de dan 18 maanden bij elkaar. instructies op te volgen? Word je tijdens ziekte/ geldigheidsduur van de VAR; vakanties doorbetaald? Ben je verplicht Je opdrachtgever heeft je identiteit vastgesteld; werkzaamheden zélf uit te voeren? Dan kun je een Je opdrachtgever bewaart een kopie van de verklaring Word je doorbetaald tijdens vakantie of ziekte? VAR-loon aanvragen. en van een geldig identiteitsbewijs bij zijn administratie. Maak je winst en zo ja, hoeveel? Hoe zelfstandig is je onderneming? 2 Resultaat uit overige werkzaamheden (VAR-row). Ook kijkt de Belastingdienst naar de volgende punten, om Beschik je over kapitaal (in de vorm van geld of Als je werkzaamheden niet onder een ander type VAR te beoordelen of je een ondernemer bent: goederen)? vallen, krijg je een VAR-row. De opdrachtgever moet Hoeveel tijd steek je in de onderneming? toetsen of er een dienstbetrekking is. Daarbij gaat het onder Ben je verplicht aanwijzingen van je opdrachtgever(s) Wat is de omvang (in tijd en geld) van je WERKLOOS WERKEN 12 meer om de vraag of er een gezagsverhouding bestaat. Als op te volgen? werkzaamheden?

13 Hoeveel klanten heeft je onderneming? Hoe maakt je onderneming zich bekend naar buiten? Loop je ondernemersrisico? Ben je aansprakelijk voor alle schulden van de onderneming? 4 Inkomsten uit werkzaamheden voor rekening en risico van je vennootschap (VAR-dga). In dit geval heb je bijvoorbeeld een BV of eenmanszaak. Je krijgt een VAR-dga als je directeurgrootaandeelhouder (dga) bent en de inkomsten uit je VAR-werkzaamheden voor rekening en risico komen van jouw vennootschap. Hierbij gelden dezelfde voorwaarden als voor de VARwuo. Ook om te bekijken of je BV een onderneming is, kun je naar de punten kijken die eerder zijn genoemd bij de VAR-wuo. De overeenkomsten die met ZZP ers worden gesloten, hebben altijd het kenmerk van een overeenkomst voor een gedefinieerd project. Hiermee wordt duidelijk gemaakt dat niet onder aansturing van de opdrachtgever gewerkt wordt. Het eindresultaat van het project is het enige dat telt. De werkelijke gang van zaken lijkt hier veelal niet op. Bijvoorbeeld op de vraag van de Belastingdienst wie bepaalt hoe laat je binnen moet zijn, moet je antwoorden: ik zelf. Anders wordt weer een dienstbetrekking verondersteld. Lenen je opdrachtgevers je in voor de VARwerkzaamheden, of zijn zij aannemers in een keten en besteden zij de VAR-werkzaamheden aan jou uit? Dan blijven zij aansprakelijk voor de betaling van de loonheffingen, ook al heb je een VAR-dga. Als de vennootschap waar je als dga in dienst bent, de loonheffingen voor jouw VAR-werkzaamheden niet betaalt, dan kan je opdrachtgever daarvoor dus aansprakelijk worden gesteld. Let op: De voorwaarden voor het verkrijgen van een VARverklaring worden in 2015 gewijzigd. Vanaf 2015 moet de VAR via de website van de belastingdienst worden aangevraagd (er wordt dan wel verondersteld dat je je al bij de Kamer van Koophandel hebt geregistreerd). Dit moet je elk jaar opnieuw doen, de VAR krijg je niet meer automatisch. Er worden vanaf 2015 ook 15 (!) extra vragen over de arbeidsverhouding met de opdrachtgever gesteld. De opdrachtgever moet onderzoeken of de gegeven antwoorden (afgedrukt op de VAR-verklaring) correct zijn! Per saldo betekent dit dat de vrijwarende werking van de VAR-wuo niet meer onvoorwaardelijk is. Eenvoudiger wordt het er in ieder geval niet mee. Dit is een stap achteruit voor zowel de opdrachtnemer als de opdrachtgever. Het kunnen aantonen dat je zelfstandig werkt, door meer opdrachtgevers te kunnen laten zien, wordt belangrijker en gaat meer moeite kosten. Zelfstandigheid moet ook blijken uit het lopen van ondernemersrisico s: debiteurenrisico en aansprakelijkheid. WERKLOOS WERKEN 13

14 Hoofdstuk 5: Ondernemingsvormen en aftrekposten Begin je voor jezelf dan vorm je een éénmanszaak. Juridisch hangt daar niet veel mee samen. Je moet je bij de Kamer van Koophandel registreren en een BTW nummer hebben. Een coöperatie richt je vooral op, als je flexibel wilt samenwerken met andere partijen, waaronder partijen waarmee je op dit moment nog niet direct een relatie Ga je samenwerken met anderen, dan ontstaan overeenkomsten aangaat met en voor haar leden. Veel hebt, maar dat in de toekomst mogelijk wel wilt meerdere mogelijkheden. Een eenmanszaak kan voorkomende coöperaties voor ondernemers zijn de opbouwen. Daarnaast richt je een coöperatie op, wanneer personeel in dienst nemen: dan word je werkgever bedrijfscoöperatie en de ondernemerscoöperatie. je de winst wilt verdelen naar rato van omzet. en verantwoordelijk voor de verschillende afdrachten en sociale verzekeringen. Daarnaast krijg je de De ondernemerscoöperatie is een coöperatie waarbij alle De maatschap werkgeversverantwoordelijkheden. Samen met anderen leden zelfstandig samenwerken, bijvoorbeeld aan een In het geval van een maatschap oefen je een beroep uit kun je een BV, een Coöperatie of Maatschap oprichten. project. Deze coöperatievorm is onder meer geschikt voor in samenwerking met anderen (je maten ), bijvoorbeeld In alle gevallen word je (gedeeltelijk) ondernemer. ZZP ers. Die kunnen gezamenlijk een bepaalde klus of in een artsenpraktijk of een tolkencentrum. Als basis Dat kent voordelen en risico s waar je van tevoren project doen, die zij in hun eentje niet kunnen aannemen geldt een samenwerkingscontract, het zogeheten goed over moet nadenken. In de ontwikkeling naar of uitvoeren. Voor de klant heeft dat als voordeel dat maatschapscontract. Hierin wordt onder meer de ondernemerschap kun je ook fasen onderkennen: je hij één aanspreekpunt heeft en dat hij meer zekerheid onderlinge inbreng vastgelegd, de winstverdeling begint als eenmanszaak of via een payroll constructie heeft over het op tijd afronden van het project. Let op: vastgesteld, het gedeelte dat in de maatschap wordt en komt uiteindelijk in een volgende fase bij een leden die aan zo n project deelnemen (als natuurlijke gestort en de bevoegdheidsverdeling. Vorm en inhoud ondernemingsvorm uit. Het blijven altijd kwesties persoon, niet als rechtspersoon) moeten ook nog andere zijn nader in en aan te vullen. van keuzen. Hieronder staat een aantal kenmerken opdrachtgevers hebben om te worden beschouwd als van relevante rechtsvormen; het is geen uitputtende ondernemer voor de inkomstenbelasting. Bij een maatschap brengen de maten allen iets in, zoals opsomming, maar is bedoeld om je een idee te geven. geld, arbeid of goederen. De samenwerking tussen Een coöperatie betaalt vennootschapsbelasting over de de personen/maten is min of meer gelijkwaardig. Een Coöperatie winst. De leden betalen individueel belasting over de maat kan enkel verplichtingen voor zichzelf aangaan en WERKLOOS WERKEN 14 Een coöperatie is een speciale vereniging, die winst die zij vanuit de coöperatie ontvangen. niet voor andere maten, behalve als hier van tevoren

15 in het maatschapscontract andere afspraken over zijn van een vrij beroep, zoals artsen en advocaten, in een het urencriterium voldoet en aan het begin van het gemaakt. maatschap werken en ambachtslieden, bijvoorbeeld kalenderjaar waarover je aangifte doet nog niet de meubelmakers en boekbinders, in een VOF. Dit wordt ook AOW-leeftijd (65 jaar en 1 maand) had bereikt, mag je De maten zijn afzonderlijk ondernemer (minimaal wel aangeduid als het onderscheid tussen beroep en bedrijf van uw winst aftrekken. Heb je in 2013 minder geregistreerd als ZZP er bij de Belastingdienst). winst gemaakt dan 7.280? Dan kun je de resterende Aftrekposten voor ZZP ers op een rij aftrek nog in de komende 9 jaar aftrekken. Vennootschap onder Firma ZZP ers kunnen bij hun belastingaangifte een aantal Van een vennootschap onder firma (vof) is aftrekposten opvoeren. Grofweg zijn er drie soorten De startersaftrek sprake als je samen met anderen (de firmanten of aftrekposten voor (zelfstandig) ondernemers. Ten eerste Heb je recht op de zelfstandigenaftrek en ben je vennoten) een onderneming begint. Je kunt zelf zijn er de aftrekposten waar elke ondernemer gebruik van in de afgelopen vijf jaar minimaal één jaar geen een samenwerkingscontract opstellen of je kunt een kan maken. Daarnaast kun je de kosten en reserveringen ondernemer voor de Belastingdienst geweest? En deskundige inschakelen. De Kamer van Koophandel voor je bedrijf aftrekken. Ook zijn er nog bijzondere heb je in de afgelopen vijf jaar maximaal twee keer heeft er een standaard model voor. Elke vennoot die aan aftrekposten, omdat bijvoorbeeld duurzaamheid en aanspraak gemaakt op de zelfstandigenaftrek? Dan de eisen voor ondernemerschap voldoet, geldt voor de innovatie extra worden gestimuleerd. mag je gebruik maken van de startersaftrek: inkomstenbelasting als ondernemer en kan gebruikmaken extra aftrekken. Heb je minder winst gemaakt dan van de ondernemersregelingen. In eerste instantie is er de ondernemersaftrek, bestaande 9.323? Dan mag je de aftrek verrekenen met andere uit de zelfstsandigenaftrek, startersaftrek, aftrek speur- inkomsten uit werk en woning. Lukt dit ook niet? Dan Maatschap tegenover de VOF en ontwikkelingswerk, meewerkaftrek en stakingsaftrek. mag je het bedrag ook in andere jaren verrekenen. Samenwerkende freelancers die als één bedrijf naar Verreken je winst eerst hiermee, daarna kun je ook buiten willen treden, kiezen vaak voor de maatschap reserveringen en kosten voor je bedrijf aftrekken. De aftrek speur- en ontwikkelingswerk (WBSO) of de VOF (vennootschap onder firma) als rechtsvorm. Als je minimaal 500 uur per jaar besteedt aan speur- Zowel de maatschap als de VOF is een verzameling van De zelfstsandigenaftrek en ontwikkelingswerk en je hebt een Speur- en WERKLOOS WERKEN 15 eenmanszaken en/of BV s. De traditie wil dat beoefenaars Als je ondernemer bent voor de Belastingdienst, aan ontwikkelingswerkverklaring van RVO.nl, dan kun je als

16 WERKLOOS WERKEN 16 zelfstandige het vaste bedrag van aftrekken. Als je aan de starterscriteria (zie startersaftrek) voldoet, komt hier nog eens bij. De meewerkaftrek Heb je een fiscale partner en heeft deze minimaal 525 uur in jouw zaak meegewerkt en daarvoor minder dan ontvangen? Afhankelijk van het aantal uren dat je partner heeft meegewerkt, mag je dan een percentage van de winst aftrekken. Kijk op de website van de Belastingdienst voor de tarieven. De stakingsaftrek Stop je met de onderneming? Dan mag je eenmaal in je leven extra aftrekken. Je mag ook extra lijfrentepremie aftrekken. Kijk ook hiervoor op de website van de Belastingdienst. MKB-winstvrijstelling Na alle voorgaande aftrekposten nog winst over? Je mag hier 14% van aftrekken. Oudedagsreserve Je mag over % van de winst met een maximum van van de winst aftrekken voor je oude dag, een soort eigen pensioenvoorziening. Vanaf 2014 gaat dit percentage omlaag naar 10,9%. Eventuele pensioenpremie kun je ook aftrekken. Dit gaat dan wel van het maximum voor de oudedagsreserve af. Let op: later betaal je wel inkomstenbelasting over uw oudedagsreserve. Of je moet er een lijfrente voor kopen. Bedrijfsruimte Heb je een bedrijfsruimte? Dan mag je verschillende kosten aftrekken zoals de huur van bedrijfsruimte of de afschrijving van gekochte bedrijfsruimte (kijk op de website van de Belastindienst voor alle specificaties), afschrijving en aanschaf van kantoormeubilair, -apparatuur en behoeften, energiekosten, drukwerk (briefpapier, enveloppes, visitekaartjes en dergelijke), supplies (toner/inkt-cartridges), porti, schoonmaakkosten, zakelijke telefoongesprekken, je internetverbinding. Heb je een werkruimte in je eigen huis met eigen ingang en eigen sanitaire voorzieiningen en verdien je hier minimaal 30% van je inkomen? Dan mag je hier ook een aantal kosten van aftrekken. Je mag ook kosten aftrekken als je in een huurhuis woont zonder zelfstandige werkruimte. Transport Kosten voor zakelijke reizen (ook woon- werkverkeer) mag je aftrekken met 19 cent per kilometer. Of je nu

17 WERKLOOS WERKEN 17 een bedrijfsauto hebt, je privéwagen ook zakelijk gebruikt, fietst of met het openbaar vervoer reist, je mag de kosten aftrekken. Houd hiervoor een goede rittenadministratie bij. Kosten van een bedrijfsauto mogen ook worden afgeschreven. Bij een privéwagen die je ook zakelijk gebruikt, mag je de kosten naar rato aftrekken. Bedrijfsmiddelen Bedrijfsmiddelen waar je in investeert mag je in vijf jaar afschrijven en deze kosten mag je aftrekken. Starters (ondernemers die in aanmerking komen voor de startersaftrek) mogen willekeurig afschrijven en dus zelf weten hoe snel zij bedrijfsmiddelen als aftrekpost opvoeren. Voor milieubedrijfsmiddelen mag je ook zelf weten wanneer je deze afschrijft volgens de VAMILregeling. Welke zaken hier onder vallen, vind je op de website van de Belastingdienst. Let op: koop je in een jaar voor meer dan aan bedrijfsmiddelen, die per stuk meer dan 450 kostten? Dan kun je aanspraak maken op de kleinschaligheidsinvesteringsaftrek en 28% extra aftrekken. Er is een aantal uitzonderingen op de regeling, zoals auto s. Ook investeringen in zaken die je energieverbruik zullen terugdringen of goed zijn voor het milieu, kun je extra aftrekken volgens de EIA en de MIA. Welke zaken hiervoor in aanmerking komen, vind je op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. (voorheen Agentschap NL) Je moet een melding doen bij rvo.nl. Als je een ontvangstbevestiging krijgt, kun je het bedrijfsmiddel opvoeren als aftrekpost. Als je de bedrijfsmiddelen waarvoor je investeringsaftrek hebt gekregen binnen vijf jaar verkoopt of weggeeft, moet je een deel van de aftrek terugbetalen. Dit heet de desinvesteringsbijtelling. Reserveringen 1 Egalisatiereserve. Heb je eens in de zoveel tijd hoge kosten, bijvoorbeeld voor onderhoud aan je bedrijfspand? Je mag hier elk jaar een bedrag voor reserveren en dit aftrekken. 2 Herinvesteringsreserve. Een bedrijfsmiddel verkocht? Je hoeft de opbrengst niet als winst op te geven als je het reserveert om weer een bedrijfsmiddel te kopen. Overig Ook andere zakelijke kosten, zoals verzekeringen en vakliteratuur, mag je als aftrekpost opvoeren. Goede doelen Geef je tussen de 1 en 10% van je verzamelinkomen aan een goed doel dat de status Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI, het staat op de website van het doel) heeft en krijg je hier niets voor terug? Deze giften zijn aftrekbaar. Je kunt ook periodiek een goed doel steunen, dan geldt geen minimum of maximum. Sinds dit jaar hoef je de gift niet meer bij de notaris vast te leggen, maar mag dit ook in een onderling contract tussen jou en de instelling. Let op bij je aangifte: voor alle aftrekposten geldt dat de Belastingdienst om bewijsmateriaal kan vragen. Leg dus een goed (elektronisch) archief aan met al je bonnetjes, facturen en gegevens.

18 Hoofdstuk 6: Veranderingen in de wetgeving Voor mensen die vanaf 1 januari 2015 hun baan verliezen, gelden nieuwe wettelijke regels rond hun ontslag, vastgelegd in de nieuwe Wet Werk en Zekerheid. Hieronder hebben we de voornaamste wijzigingen weergegeven. Het is slechts een samenvatting op hoofdlijnen, zeker geen volledig overzicht. Onderstaande informatie is afkomstig van de website van de rijksoverheid, rijksoverheid.nl/onderwerpen/ontslag/nieuws/2014/06/10/ruime-steun-in-de-eerste-kamer-voor-dewet-werk-en-zekerheid.html. Wijzigingen per 1 januari 2015 Bij bepaalde arbeidsovereenkomsten van 6 maanden of minder, mag geen proeftijd meer worden opgenomen. Ook mogen in deze contracten geen concurrentiebeding meer bevatten, tenzij zo n beding noodzakelijk is vanwege zwaarwegende bedrijfsbelangen. Voor arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd van 6 maanden of langer waarvan de einddatum vast ligt, geldt vanaf 1 januari 2015 een aanzegtermijn. De werkgever moet uiterlijk één maand voor het eind van de overeenkomst meedelen of hij het contract wil verlengen en zo ja, onder welke voorwaarden. De regels rond loondoorbetaling voor oproepkrachten worden aangescherpt. Als een oproepkracht niet werkt omdat er bijvoorbeeld onvoldoende werk is, mag de werkgever gedurende de eerste 6 maanden de loondoorbetaling alleen onderbreken als het gaat om incidentele werkzaamheden zonder vaste omvang. Als er sprake is van structureel werk moet de werkgever het loon gewoon doorbetalen. WERKLOOS WERKEN 18

19 WERKLOOS WERKEN 19 Wijzigingen per 1 juli 2015 Werknemers met een tijdelijk contract krijgen vanaf 1 juli 2015 niet na drie jaar, zoals nu, maar al na twee jaar aanspraak op een vast contract om te voorkomen dat werknemers te lang en tegen hun zin op opeenvolgende tijdelijke contracten voor dezelfde werkgever werken. De tussenpoos waarbinnen contracten als opeenvolgend worden gezien, wordt verlengd van drie naar zes maanden, waardoor draaideurconstructies worden tegengegaan, en het gebruik van nul-urencontracten wordt beperkt. Ook wordt de ontslagbescherming van payrollwerknemers verbeterd. Ontslag Er komt vanaf 1 juli 2015 één vaste route: ontslag om bedrijfseconomische redenen en wegens langdurige arbeidsongeschiktheid gaat altijd via het UWV en ontslag om andere redenen gaat via de kantonrechter. Procedures zullen minder tijd en daarmee geld kosten. Nu krijgt de ene werknemer, via de kantonrechter, een gouden handdruk, terwijl de andere werknemer, via het UWV, zonder vergoeding op straat komt te staan. Dat verschil komt te vervallen. Transitievergoeding Alle werknemers krijgen vanaf 1 juli 2015 recht op deze vergoeding, als zij ten minste 2 jaar in dienst zijn geweest, die bijvoorbeeld gebruikt kan worden voor scholing om over te stappen naar een andere baan of een ander beroep. Voor kleine bedrijven komt een overgangstermijn, zij mogen tot 2020 een lagere ontslagvergoeding betalen als zij personeel gedwongen moeten ontslaan vanwege een slechte financiële situatie. De vergoeding wordt maximaal , en maximaal een jaarsalaris voor mensen die meer verdienen dan per jaar. Wijziging per 1 januari 2016 De maximale duur van door de overheid betaalde WW wordt van 1 januari 2016 tot 2019 stapje voor stapje teruggebracht van 38 naar 24 maanden. Werkgevers en werknemers kunnen in de cao afspraken maken om de WW-uitkeringen na 24 maanden tot 38 maanden aan te vullen. Minister Asscher heeft met de werkgevers en vakbonden afgesproken dat werknemers die hun baan verliezen zo snel mogelijk van werk naar werk worden begeleid om zo kort mogelijk werkloos te hoeven zijn. Van mensen die langer dan een half jaar in de WW zitten, wordt verwacht dat ze al het beschikbare werk aanvaarden. Als mensen dan minder loon krijgen dan de WW-uitkering bedraagt, wordt dat bedrag aangevuld vanuit de WW, zodat werken vanuit de WW altijd loont.

20 Verklarende woordenlijst WERKLOOS WERKEN 20 4 uit 5 eis De zogenoemde 4 uit 5 eis speelt een belangrijke rol bij het bepalen of je al dan niet recht hebt op een WW-uitkering: je krijgt een uitkering (voor meer dan 3 maanden) als je in de 5 jaar voordat je werkloos werd minimaal 4 jaar over minimaal 52 dagen loon hebt ontvangen. ANBI Algemeen Nut Beogende Instellingen, zoals bijvoorbeeld goede doelen. AOW Algemene Ouderdomswet, de collectieve basisvoorziening voor de oude dag. Coöperatie De ondernemerscoöperatie is een coöperatie waarbij alle leden (natuurlijke personen of rechtspersonen) zelfstandig een bedrijf uitoefenen. EIA energie investeringsaftrek Via de Energie Investeringsaftrek (EIA) kunnen bedrijven fiscaal voordelig investeren in energiezuinige technieken en duurzame energie. IOAW De Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) biedt een aanvulling op het (gezins)inkomen tot bijstandsniveau. IOAZ De Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ) biedt een uitkering voor zelfstandige ondernemers die zijn gestopt. IOW De Wet Inkomensvoorziening voor oudere werklozen (IOW) biedt oudere werklozen een uitkering na afloop van hun WW-periode, of na afloop van hun WGA-uitkering (Regeling werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten). Maatschap Een samenwerking tussen twee of meer personen (de maten). De maten brengen iets in, met het doel het voordeel dat daaruit voortvloeit gezamenlijk te delen. Ze kunnen bijvoorbeeld arbeid, geld, goederen of goodwill inbrengen. Veel maatschappen worden opgericht door mensen met een vrij beroep. MIA milieu investeringsaftrek Een subsidie op milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen voor ondernemers door middel van een belastingaftrek. MKB Midden- en kleinbedrijf, ondernemingen tot 250 werknemers. Ondernemingsvorm De rechtsvorm die een onderneming heeft, bijvoorbeeld eenmanszaak, maatschap, BV of NV. Payrolling Bij payrolling geeft een bedrijf de verantwoordelijkheid voor zijn werkgeverschap uit handen en komt het personeel in dienst van een salariëringsbedrijf, dat zorg draagt voor bijvoorbeeld de salarisadministratie.

21 Referte-eis De referte-eis speelt een rol bij het bepalen of je al dan niet recht hebt op een WW-uitkering. Deze eis houdt in dat de werknemer in de 36 weken voorafgaande aan de werkloosheid ten minste 26 weken moet hebben gewerkt. Reserveringen Geld apart houden voor een bepaald doel. Startersregeling Regeling die beginnende ondernemers bepaalde voordelen biedt, bijvoorbeeld fiscaal (Belastingdienst), of ten aanzien van een uitkering (UWV). Transitievergoeding Bedrag dat ontslagen werknemers krijgen om van werk naar werk te komen. UWV Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen, is verantwoordelijk voor het uitvoeren van onder meer de WW. VAMIL-regeling Willekeurige afschrijving milieu-investeringen. Een subsidie op milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen voor ondernemers door middel van een belastingaftrek. VAR-verklaringen Verklaring arbeidsrelatie, biedt duidelijkheid over de vraag of opdrachtgevers van freelancers of ZZP ers loonheffingen moeten inhouden en betalen. Vennootschap onder Firma Ondernemingsvorm waarbij twee of meer mensen samen een bedrijf oprichten. Verlonen Een constructie waarbij een bedrijf zijn werkgeverschap uit handen geeft en het personeel in dienst komt van een payrolling bedrijf. WGA-uitkering De Regeling werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten biedt een uitkering aan werknemers die tijdelijk of gedeeltelijk (minstens 35%) arbeidsongeschikt zijn. WW De Werkloosheidswet, die ontslagen werknemers een uitkering biedt. ZZP Zelfstandige Zonder Personeel, freelancer. ZZP-aftrekposten Fiscale aftrekposten speciaal voor Zelfstandigen Zonder Personeel. WERKLOOS WERKEN 21

22 Colofon Werkloos werken is een uitgave van Media Werkplaats Hilversum Stationsplein EX Hilversum Redactie Media Werkplaats Hilversum Vormgeving Floor Freelance DTP WERKLOOS WERKEN 22 Media Werkplaats Hilversum, 2014 Foto Josje Franken Fotografie