Klimaatbestendige steden

Transcriptie

1 Klimaatbestendige steden Klimaatbeleid en praktijk in Nederland Inspiratie voor Amersfoort Michaël Meijer

2 Introductie Michaël Meijer Tuin- en IAH Larenstein Radboud Universiteit SAB Arnhem Hogeschool Rotterdam sinds sept Adviesbureau Haver Droeze sinds feb BNSP NVTL Werkgroep Duurzame Stedelijke Ontwikkeling sinds 2007

3 Inleiding Inspiratie op basis van onderzoek: - ISOCARP congres Low Carbon Cities - Duurzame Stedenbouw, The Next Step - Energielandschappen, De 3 de generatie Relatie klimaatbeleid met RO staat centraal Drie vragen: Wat is de actualiteit en waarom en wat van dit onderwerp in de nieuwe Structuurvisie? De oplossing van het klimaatprobleem ligt voor een groot deel in de stad

4 CO2 Wat is CO2? Reuk en geurloos gas wat planten overdag opnemen en mensen en dieren uitademen Een gas wat in de loop van miljoenen jaren is vastgelegd in kolen, gas en olie Eén van de broeikasgassen Een (on)schadelijk gas? Speerpunt van klimaatbeleid overheden Wat weten we eigenlijk over CO2? Een vraag:

5 CO2 VRAAG HOEVEEL KG CO 2 KOMT ER VRIJ BIJ HET VERBRANDEN VAN KG STEENKOOL? 1 < 100 kg 2 ± 500 kg 3 ±1.000 kg 4 > kg

6 CO2 VRAAG HOEVEEL KG CO 2 KOMT ER VRIJ BIJ HET VERBRANDEN VAN KG STEENKOOL? 1 < 100 kg 2 ± 500 kg 3 ±1.000 kg 4 > kg

7 Definities Drie begrippen vaak gebruikt wanneer mitigatiemaatregelen besproken worden CO2-neutraal Klimaatneutraal Energieneutraal Definities beperkt tot het directe energiegebruik voor wonen, werken (inclusief industrie) en mobiliteit binnen de grenzen van bv een gemeente Definities richten zich (nog) niet op de benodigde energie of CO2-uitstoot bij de productie van bouwmaterialen, het bouwen of slopen en het transport wat daarbij komt kijken

8 Rijksbeleid De rijksoverheid voert klimaatbeleid op drie gebieden: Mitigatie (de klimaatverandering beperken) Energietransitie (de lange termijn doelstelling voor een duurzame energievoorziening ) Adaptatie (het aanpassen aan de klimaatverandering)

9 Rijksbeleid 2009

10 Rijksbeleid tegenwoordig Het nationale mitigatiebeleid is sinds 30 september 2010 veel van haar ambitie kwijt Het kabinet wil een vermindering van 20 procent (voorheen 30) in de CO2-uitstoot en het verbruik van 14 procent (voorheen 20) duurzame energie in 2020 Veel Nederlandse regio s, provincies en gemeenten hebben eigen, veel ambitieuzer, klimaatbeleid

11 Beleid gemeenten Vele lagere overheden werken aan eigen beleid: Een duurzame woonwijk Het CO2 neutraal maken van het eigen wagenpark Een integrale visie voor het totale grondgebied Het beleid van enkele koplopers: Amsterdam Rotterdam Den Haag Energy Valley

12 Gemeente Rotterdam Rotterdam, augustus 2009, onderzoek WUR heat island effect Rotterdam, augustus 2009, Bavaria City Racing

13 Cascaderen van restwarmte (Bron: REAP)

14 Den Haag

15 Energy Valley Region

16 Overeenkomsten beleid Totaalaanpak met meerdere speerpunten Internationale samenwerking en/of oriëntatie De gemeentelijke organisatie als voorbeeld Wervende en heldere rapporten Torenhoge ambities en voorbeeldprojecten Locatiespecifieke ingrepen Samenwerking gem. en prov. overheden in Noord Nederland Ook aandacht voor gedrag Maar ook, oud beleid, marketing, haalbaarheid? Oprechtheid?

17 Amersfoort Amersfoort.nl berichten van januari en maart 2011: SV: Amersfoort heeft de ambitie zich te ontwikkelen tot een vitale en duurzame stad als onderdeel van de Noordvleugel van de Randstad met een centrumfunctie voor de regio. - behoefte aan voldoende ruimte voor wonen en bedrijvigheid - versterking kwaliteit openbare ruimte. - CO2-neutraal en goed bereikbaar - behoudt cultureel erfgoed, prettig leefklimaat en sprankelend cultureel klimaat - trendbreuk. Van uitbreiden accent nu op ontwikkelen binnen de stad In 2030 is Amersfoort een stad zonder CO2 uitstoot. Deze en andere stappen op weg naar een duurzame stad vragen een aanpak die alle betrokken partijen verbindt en helpt om de ambities te realiseren. Het op te stellen programma hiervoor bestaat uit twee sporen: - Eigen huis op orde : met maatregelen om de gemeentelijke bedrijfsvoering te verduurzamen via inkoop en exploitatie en het stimuleren van thuis- en flexwerken. - Stad aan de slag : gericht op de verduurzaming van het bedrijfsleven en de arbeidsmarkt (MVO en onderwijs), de inrichting van onze leefomgeving (herontwikkelen, bouwen en inrichten openbare ruimte) en een CO2 neutrale stad (energiebesparing en duurzame energieopwekking)

18 Inspiratie voor Amersfoort Inmiddels 2329 overheden aangesloten

19 Inspiratie voor Amersfoort CO2040 (Posad en Exept 2009) - Betere ontsluiting gegevens - Heropvoeden bevolking(!) - Systemen koppelen (warmte-koude) - Revolutie openbaar vervoer - Bestaande voorraad vervangen (80%!) - Zet in op geothermie en windenergie - CO2 binden en steden koelen: aanleggen van nieuwe bossen

20 Inspiratie voor Amersfoort Arno Harting

21 Inspiratie voor Amersfoort DLG/GOB Januari 2009

22 Structuurvisie CO2-neutraal en Klimaatbestendig Amersfoort? Gaat niet zonder integrale visie en aanpak Is afhankelijk van schaal, locatie en lokale netwerken Is geen kwestie van alleen energiezuinig bouwen Gaat uiteindelijk niet zonder (lokale) energieproductie Gaat uiteindelijk niet zonder het uitwisselen van energiestromen (smart grids) Sommige stadsdelen zullen energieoverschotten moeten hebben Denk niet wat kost het of wanneer is het terugverdiend? maar wat levert het op?!

23 FIN Make no little plans; they have no magic to stir men's blood... Make big plans, aim high in hope and work. Daniel H. Burnham US architect & city planner ( )