RISICOTAXATIE EN DIAGNOSTIEK
|
|
- Bernard Hendriks
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 RISICOTAXATIE EN DIAGNOSTIEK Dr. A. Bartels klinisch psycholoog-psychotherapeut, gedragstherapeut en senior stafmedewerker bij het Dr. Leo Kannerhuis
2 Forensische ASS-diagnostiek Dr. Arnold A.J. Bartels Forensische problematiek en autisme KAN-congres 23 januari 2008, Ede
3 Kenmerken/symptomen ASS Kenmerken ASS worden bekend verondersteld. Het zal gaan over klassiek autisme (Kannerautisme), het Syndroom van Asperger (Asperger-autisme) en PDD-NOS. In de forensische (forensisch-psychiatrische en - psychologische) context.
4 Autismespectrumstoornissen : Kanner-autisme 2: Asperger-autisme 3: PDD-NOS 4: Normale functioneren Toenemend gestoord functioneren De overgangen zijn geleidelijk. Veel Kanner-autisten zijn verstandelijk gehandicapt, veel verstandelijk gehandicapten hebben een ASS
5 Autismespectrumstoornissen 3 Toenemend gestoord functioneren : Kanner-autisme 2: Asperger-autisme 4 3: PDD-NOS 4: MCDD
6 Wenselijk voor ideale diagnostiek 1 Redelijk uitgekristalliseerd stoornisconcept. 2 Dus gegevens over symptomatologie, etiologie (oorzaak), vóórkomen en beloop aanwezig. 3 Goede (valide en betrouwbare) diagnostische instrumenten. 4 Geijkte en betrouwbare diagnostische procedures.
7 Stoornisconcept Ondanks alle kennis nog niet (volledig) uitgekristalliseerd. Nog sprake van voortschrijdend inzicht. Is het één stoornis of meerdere verwante stoornissen? Welke comorbide stoornissen zijn er? Zijn ASS-kenmerken stoornissymptomen of een extreme vorm van normale variatie?
8 Voortschrijdend inzicht 1: Opvoeding of aanleg Tot begin jaren 80: autisme meest door de omgeving (moeder!) bepaalde psychiatrische stoornis. Daarna: minst door de omgeving en meest door de aanleg (inclusief foetale ontwikkeling) bepaalde stoornis. Derhalve past wetenschappers en practici bescheidenheid.
9 Voortschrijdend inzicht 2: comorbiditeiten, ADHD Volgens DSM: indien alleen ADHD is en ASS, moet men kiezen. Beide mogen niet gelijktijdig gediagnostiseerd worden. Deze regel wordt al minstens 5 jaar niet meer gevolgd. Dat is maar goed ook, want het maakt nogal verschil of er al of niet ADHD is naast ASS.
10 Voortschrijdend inzicht 3: comorbiditeiten, psychotische stoornissen Tot zo n jaar of 5 geleden werd gedacht: het is ASS óf psychose. We weten nu dat het kan samengaan. En wel op twee manieren: wisselend van vóórkomen (ofwel de ASS ofwel de psychose) of continu beide herkenbaar.
11 Voortschrijdend inzicht 4: comorbiditeiten, persoonlijkheidsstoornissen Geen ASS samen met (volgens DSM): schizoïde, schizotypische (cluster A) en ontwijkende (cluster C) persoonlijkheidsstoornis. Meningen hierover verdeeld. Praktijk: 1 DSM volgen. 2 Die persoonlijkheidsstoornissen beschouwen als PDD-NOS-vorm.
12 Schizoïde persoonlijkheidsstoornis Geen behoefte of plezier in hechte relaties. Activiteiten doen die alleen kunnen. Weinig of geen belangstelling voor seksuele ervaringen met een ander. Weinig of geen genoegen aan activiteiten. Geen intieme vrienden of vertrouwelingen buiten gezin of familie. Onverschillig voor lof of kritiek. 4 Of meer hiervan. Emotioneel kil, afstandelijk.
13 Persoonlijkheidsstoornissen ASS met comorbide borderline persoonlijkheidsstoornis: kan. Persoonlijkheidsstoornis kan secundair zijn. Kan gevolg zijn van de ASS in een opvoedingsomgeving die overbelast was. Kernvraag: zou de persoonlijkheidsstoornis er geweest zijn zonder de ASS? (Deze vraag is uiteraard vaak niet volledig te beantwoorden, maar is wel richtinggevend.)
14 Conclusie voortschrijdend inzicht Stoornisconcept is nog niet uitontwikkeld. Nog veel te verwachten van allerlei vormen van onderzoek, met name neurobiologisch en klinisch genetisch. Diagnostische inzichten ontwikkelen zich nog steeds.
15 Differentiaaldiagnostiek ASS en hechtingsproblematiek ASS en dwang, obsessies (OCS/OCD) ASS en lichte verstandelijke beperking Blijven twijfelen?
16 Diagnostische instrumenten, specifiek de ASS Observatie-instrumenten. Ontwikkelingsanamnese Gestructureerde interviews met de persoon en/of met mensen die hem (liefst van vroeger) vrij goed kennen. Vragenlijsten voor de persoon (self report, SR) en voor wie hem (goed) kent (other report, OR)
17 Diagnostische instrumenten, aanvullend rondom de ASS Intelligentieonderzoek en sociale- en algemene informatieverwerking Neuropsychologisch onderzoek Persoonlijkheidsonderzoek (persoonlijkheidstrekken)
18 Ontwikkelingsgeschiedenis 1 Ontwikkelingsanamnese zeer wenselijk. Vraag evenwel: kan het (niet) zonder? Want in de forensische context (TBS, FPK) komen veel patiënten voor over wie weinig gegevens van vroeger bekend zijn. En er zijn geen informanten die hem/haar gekend hebben en/of nu kennen. Onderscheid: current versus lifetime
19 Ontwikkelingsgeschiedenis 2 Voor de forensische context is een procedure wenselijk zodat, indien mensen of gegevens uit het verleden niet bekend zijn, men de diagnose op basis van current, het huidig functioneren, kan stellen. Daartoe moet men dan over goede observatieinstrumenten beschikken en efficiënt informatie kunnen verkrijgen van mensen die de persoon nú meemaken (vragenlijsten, interviews).
20 Diagnostiek Geen gouden standaard instrumentarium nog in Nederland. Wel in ontwikkeling. Dus oordeel van de deskundige op basis van het te verzamelen materiaal weegt (nog) zwaar. Tijd die men heeft als diagnosticus om de diagnose te stellen (FPD/NIFPP TBS)
21 Vragenlijsten 1 A(S)Q (PDD-SQ) voldoet niet bij volwassenen VISV(SR & OR), afgeleid van VISK (OR) in ontwikkeling (VISK is goed bestaand instrument), ervaring aan het komen MASVL (OR) in ontwikkeling, al ervaring mee, geschikt voor de forensische context Dr. Leo Kannerhuis (OR): op DSM gebaseerde vragenlijst, ervaring mee
22 Vragenlijsten 2 SCQ (jeugdigen), afgeleid van ADI-R ASDASQ, gedragsobservaties, Engels,in Nederland beperkte ervaring Landelijk circa tien lijsten volwassenen (OR), aantal met ervaring.
23 Interviews Interview met schema (onderwerpen), voorbeelden: - Psychiatrie van het UMCG - Dr. Leo Kannerhuis en De Steiger - Timmerman & Foran Gestructureerd: - DISCO-10 (vertaling in ontwikkeling) - ADI-R (vertaling in ontwikkeling)
24 Observatie-instrument ADOS-G, module 4 (volwassenen). Engelstalige versie is gouden standaard. Wordt in Nederland gebruikt (vooral bij onderzoek omdat wetenschappelijke tijdschriften eisen stellen aan de diagnostiek), maar nog niet vertaald en in Nederland genormeerd. Duurt 45 à 60 minuten. Onderschat PDD-NOS.
25 Diagnostiek forensisch 1 Bevestigen van de eerder gestelde diagnose (ASS). Stellen van die diagnose wanneer die niet eerder gesteld is, maar het gedrag van de patiënt aanleiding is tot een vermoeden. Vragenlijst voor sociotherapeuten die de patiënt uit het dagelijks leven kennen.
26 Diagnostiek forensisch 2 Ontwikkelingsanamnese. Ondanks haken en ogen daaraan. Als kan met familieleden (ouders en broers/zussen). Anders met patiënt en zo mogelijk bezoeken van familieleden.
27 Diagnostiek forensisch 3 Probleem: patiënten uit geheel andere cultuur. Men kan dat niet inschatten. Wat betekent een basisschool voor iemand uit Ghana of Nigeria? Specifieke bijzonderheid: de patiënt verblijft er lang. Men kan steeds opnieuw met hem in gesprek, met het behandelteam overleggen, vragenlijsten laten invullen etc.
28 Typen ASS-delicten 1 Onredelijke, starre probleemgedrag en delict(en), doorgaans herhalingsdelicten (vaak begaan) 2 Los komen van de sociale werkelijkheid en tot bizarre delicten komen, in eerste instantie éénmalig. 3 Plotselinge agressie als draagkracht en adaptatievermogen overschreden wordt. 4 Seksuele delicten met dwang en/of ritueel karakter, preoccupatie-achtig
29 Scenario van jeugdige met ASS 1a Onredelijk, star, herhaling Rijdt vaak zonder helm te hard op bromfiets. Veel bekeuringen en inbeslagnames. Vraagt ouders bekeuringen en nieuwe bromfiets te betalen. Zoniet dan zal hij hen doodmaken. Tot dusver wel altijd voor hem betaald.
30 Scenario van jongvolwassene met ASS 1b Onredelijk, star, herhaling Woede op jonge vrouwen die iemands vriendin zijn of kunnen worden, wat voor de persoon met ASS niet is weggelegd. Deze woede als achtergrond voor agressie. Blijft spelen ondanks uitleg en verstandelijke acceptatie. Woede jegens mensen die wél een baan hebben of kunnen krijgen, wat voor de persoon met ASS niet is weggelegd. Deze woede als achtergrond voor agressie. Blijft spelen, accepteert de verstandelijke uitleg niet.
31 Scenario van jongvolwassene met ASS 2 Loskomen van de werkelijkheid Zit op school, weinig contact met medeleerlingen en leraren. Dood met een maat een buurtgenoot. Om eens te weten hoe dat is. Je ziet het vaak op TV. Het viel tegen.
32 Scenario s van personen met ASS 3 Draagkracht overschreden Proberen eigen kind (baby) te wurgen als die te lang huilt. Willekeurig, onbekend kind in winkelcentrum pakken en ermee om zich heen gaan slaan. Mensen aanvallen.
33 Scenario s van personen met ASS 4 Seksuele delicten Met jong kind, verstandelijk begrip dat dit niet past. Min of meer ritueel waarbij slachtoffer werd meegenomen en gedwongen zich uit te kleden, waarna verkrachting. Als vorig, vrouw wilde weglopen, dader in stress, doodde haar (ook draagkracht overschreden).
34 ASS-patiënten op totaal 1 November Totaal ASS % 10% 2004 Diagnose eerder gesteld 5 23%
35 ASS-patiënten op totaal 2 Maart Totaal % 2006 ASS 27 15%
36 Delicten Delicten N % ASSpatiënten Moord Doodslag Poging doodslag Afpersing 3 13 Totaal = 22 Bedreiging 3 13 patiënten Beroving 1 5 Poging ontploffing 1 5 Verboden wapenbezit 1 5 Mishandeling 1 5 Verkrachting 2 9
37 Comorbiditeit(en) Over 22 patiënten Comorbide stoornissen Totaal Psychose Andere As-1 (ADHD) Eén over meer persoonlijkheidsstoornissen Psychotische + persoonlijheidsstoornis Verslavingsproblematiek Verslaving (van de verslavingsproblematiek) Psychopathie N %
38 Risicotaxatie: HKT-30, H-schaal Item Inhoud / omschrijving Justitiële voorgeschiedenis Eerdere schending voorwaarden Gedragsproblemen vóór 12e levensjaar Slachtoffer van geweld in jeugd Hulpverleningsgeschiedenis Arbeidsverleden Middelengebruik (alcohol, soft & hard drugs Psychotische stoornis(sen) Persoonlijkheidsstoornis(sen) Psychopathie Seksuele deviantie H: Historische items Scoring: 0-4
39 Risicotaxatie: HKT-30, K-schaal Probleeminzicht Psychotische symptomen Middelengebruik Impulsiviteit Empathie Vijandigheid Sociale en relationele vaardigheden Zelfredzaamheid Acculturatieproblematiek Attitude jegens behandeling Verantwoordelijkheid nemen voor delict Seksuele preoccupatie Copingvaardigheden K: Klinische items Scoring: 0-4
40 Risicotaxatie: HKT-30, T-schaal Item Inhoud / omschrijving T: Overeenstemming voorwaarden Materiële indicatoren Dagbesteding Vaardigheden Sociale steun en sociale netwerk Stresserende omstandigheden Toekomst items Scoring: 0-4
41 Risicotaxatie: HKT-30, gegevens Minimale totaalscore Maximale totaalscore Gemiddelde score TBS-patiënten Spreiding Betrouwbaarheid (overeenstemming) Validiteit (voorspellende waarde) Correcte positieven Foute positieven , Goed Goed Goed Redelijk
42 Risicotaxatie Geen specifieke ASS-items Wel wenselijk Voor ASS ook nadruk op sociaal netwerk: betekenis, steun, stress
43 Betekenis ASS-kenmerken voor mensen zonder ASS: partieel ASS Men treft vaak mensen met één of twee ASSsymptomen (soms zelfs uitgesproken) die niet voldoen aan het hele beeld. Conclusie is dan: Geen ASS. Vervolgens worden ze behandeld voor bijvoorbeeld een persoonlijkheidsstoornis. Men loopt dan daarmee vast. Contra-indicaties. Beter wellicht: hen te zien als partieel ASS
44 ASS-stoornisconcept en comorbide stoornissen Mogelijk komen ASS-kenmerken onafhankelijk van elkaar voor in de populatie. En spreken we van een ASS bij een bepaalde combinatie en intensiteit. Mogelijk ontstaat op grond van los vóórkomende kenmerken wel secundair een persoonlijkheidsstoornis.
45 Vragen of informatie Forensische problematiek & ASS Diagnostiek & behandeling: CASS18+ VISV:
De psychometrische eigenschappen van de HKT-R Michelle Willems
De psychometrische eigenschappen van de HKT-R Michelle Willems Symposium HKT-R: introductie van een gereviseerd instrument voor risicotaxatie en behandelevaluatie Donderdag 13 juni 2013, Conferentiecentrum
Nadere informatieDiagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG
Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG 1 Autisme spectrum stoornissen Waarom dit onderwerp? Diagnostiek
Nadere informatieAutisme spectrum stoornissen en delinquentie
Autisme spectrum stoornissen en delinquentie Lucres Nauta-Jansen onderzoeker kinder- en jeugdpsychiatrie VUmc Casus Ronnie jongen van 14, goed en wel in de puberteit onzedelijke handelingen bij 5-jarig
Nadere informatieForensische problematiek en autisme Verslag KAN-congres 23 januari 2008
Forensische problematiek en autisme Verslag KAN-congres 23 januari 2008 Autisme is een stoornis die op alle niveaus van intelligentie voorkomt. Voor zover bekend, is het niet te genezen maar mits de juiste
Nadere informatiePERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS
PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS PATIËNTENINFORMATIE ALGEMEEN Wat is een persoonlijkheidsstoornis? Ieder mens heeft een persoonlijkheid. Een persoonlijkheid is de optelsom van hoe u als persoon bent, hoe u zich
Nadere informatieDifferentiële diagnostiek bij ASS
Differentiële diagnostiek bij ASS Diagnostiek bij volwassenen met autismespectrumstoornissen Op weg naar een richtlijn 11 december 2008 Werkgroep Differentiaaldiagnostiek & comorbiditeiten (Arnold Bartels,
Nadere informatieP. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ
P. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ Dilemma s bij risicotaxatie Risicotaxatie is een nieuw en modieus thema in de GGZ Veilige zorg is een illusie Hoe veiliger de zorg, hoe minder vrijheid voor
Nadere informatieKinderdoding. Inhoud. Onderzoeksopzet. Aanleiding 17-10-2010. Aanleiding Onderzoeksopzet Wetgeving Resultaten Discussie. Verschil in berechting tussen
Kinderdoding Verschil in berechting tussen mannelijke en vrouwelijke kinderdoders Aanleiding Onderzoeksopzet Wetgeving Resultaten Discussie Inhoud E.J.C. Goetheer 13-1- Aanleiding Proefschrift A.J. Verheugt,
Nadere informatieEen richtlijn voor ASS diagnostiek bij volwassenen; prematuur of à terme?
Een richtlijn voor ASS diagnostiek bij volwassenen; prematuur of à terme? Is de tijd rijp is voor een diagnostische richtlijn? Dr. C.C. Kan Psychiater c.kan@psy.umcn.nl KAN Congres 11 dec 2008 Voldoende
Nadere informatieDiagnose en classificatie in de psychiatrie
Diagnose en classificatie in de psychiatrie Klinische Validiteit Research Betrouwbaarheid Prof dr Bert van Hemert psychiater en epidemioloog Afdelingshoofd psychiatrie DBC Kosten-baten 2 Diagnosen in de
Nadere informatieADHD en ASS. Bij normaal begaafde volwassen. Utrecht, 23-01-2014 Anne van Lammeren, psychiater UCP/UMCG
ADHD en ASS Bij normaal begaafde volwassen Utrecht, 23-01-2014 Anne van Lammeren, psychiater UCP/UMCG Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante
Nadere informatieJeugdige zedendelinquenten een cohortstudie gedurende 12 jaar
Kinder- en jeugdpsychiatrie Jeugdige zedendelinquenten een cohortstudie gedurende 12 jaar Lucres Nauta-Jansen Tom, 14 jaar 14 jaar Verdacht van plegen van ontuchtige handelingen met 6 jarig buurjongetje
Nadere informatieHilde Niehoff. Behandelaanbod Trajectum Hoeve Boschoord voor cliënten met agressie problematiek
Hilde Niehoff Behandelaanbod Trajectum Hoeve Boschoord voor cliënten met agressie problematiek 1 Behandelprogramma agressie van wetenschap naar praktijk Specialisatie agressieproblematiek De specialisatie
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Op grond van klinische ervaring en wetenschappelijk onderzoek, is bekend dat het gezamenlijk voorkomen van een pervasieve ontwikkelingsstoornis en een verstandelijke beperking tot veel bijkomende
Nadere informatieASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk
ASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk Dr. P. Remijnse, psychiater UWV Breda, 4-7-2017 Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor deze bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieDe betrouwbaarheid van risicotaxatie in de pro Justitia rapportage
o o r s p r o n k e l i j k a r t i k e l De betrouwbaarheid van risicotaxatie in de pro Justitia rapportage Een onderzoek met behulp van de hkt-30 w. j. c a n t o n, t. s. v a n d e r v e e r, p. j. a.
Nadere informatieVaardighedentoets (Portfolio) gezondheidszorgpsycholoog diagnostiek en indicatiestelling (volwassenen en ouderen)
Vaardighedentoets (Portfolio) gezondheidszorgpsycholoog diagnostiek en indicatiestelling (volwassenen en ouderen) Doelstelling De volgende twee Kerncompetenties en vaardigheden in de Regeling periodieke
Nadere informatieASS en co-morbiditeit
ASS en co-morbiditeit Onderzoek en praktijk 11 december 2008 E.H. Horwitz UCP Groningen Opbouw presentatie Wat is co-morbiditeit ASS en co-morbiditeit Casuïstiek: - ASS en/of persoonlijkheids-stoornissen
Nadere informatieDe ontwikkeling van de HKT Van 1999 naar 2013
De ontwikkeling van de HKT Van 1999 naar 2013 Presentatie op symposium introductie HKT versie 2013 Eindhoven 13 juni 2013 Dr. EFJM Brand Hoofdkantoor DJI afdeling DBO ASK Waarom de historie van de HKT
Nadere informatieVragenlijst voor Inventarisatie van Sociaal gedrag van Kinderen (VISK)
Instrument Vragenlijst voor Inventarisatie van Sociaal gedrag van Kinderen (VISK) De VISK is ontwikkeld om sociaal probleemgedrag van kinderen met (mildere) varianten van pervasieve ontwikkelingsstoornissen
Nadere informatieAanmeldformulier voor 18-
Aanmeldformulier voor 18- 1 Persoonlijke gegevens Dhr. Mevr. Voornamen Roepnaam Tussenvoegsel(s) Achternaam Geboortedatum Emailadres Naam zorgverzekering Polisnummer 2 Gegevens huisarts 3 4 Naam Is je
Nadere informatieDISRUPTIEVE GEDRAGSSTOORNISSEN
DISRUPTIEVE GEDRAGSSTOORNISSEN Beheersing van emoties en gedrag Rechten van anderen Conflict met maatschappelijke normen en waarden Indeling Gedragsstoornissen in DSM 5 Oppositioneel-Opstandige Stoornis
Nadere informatieASS-diagnose bij volwassenen: een puzzel voor GGZ professionals
ASS-diagnose bij volwassenen: een puzzel voor GGZ professionals Inmiddels zijn er voldoende betrouwbare diagnostische instrumenten beschikbaar om autismespectrumstoornissen (ASS) bij volwassenen te kunnen
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornis Cluster C
Persoonlijkheidsstoornis Cluster C Deze folder geeft informatie over de diagnostiek en behandeling van cluster C persoonlijkheidsstoornissen. Wat is een cluster C Persoonlijkheidsstoornis? Er bestaan verschillende
Nadere informatiePrincipes bij de behandeling in de forensische psychiatrie
Principes bij de behandeling in de forensische psychiatrie Inleiding Binnen de forensisch psychiatrische behandelsetting is het doel van de behandeling primair het verminderen van delictrisico s of risico
Nadere informatieRisicotaxatie en risicohantering geweld bij jongeren
Risicotaxatie en risicohantering geweld bij jongeren dr. Henny Lodewijks hlodewijks@lsg-rentray.nl Kijvelanden conferentie 1-12-2011 SAVRY Historische risicofactoren: 1. Eerder gewelddadig gedrag 2. Eerder
Nadere informatieGGzE centrum autisme volwassenen
GGzE centrum autisme volwassenen GGzE centrum autisme volwassenen Centrum voor specialistische zorg, kennis en ontwikkeling op het gebied van autisme Informatie voor verwijzers >> GGzE centrum autisme
Nadere informatieCDI-2. Screeningsvragenlijst voor depressie bij kinderen en jongeren. HTS Report. Meisje Test ID 255-303 Datum 26.04.2016.
HTS Report CDI-2 Screeningsvragenlijst voor depressie bij kinderen en jongeren ID 255-303 Datum 26.04.2016 Oudervragenlijst Informant: Ouder Test Moeder CDI-2 Inleiding 2 / 7 INLEIDING De CDI-2 is een
Nadere informatieJe bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014
Je bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014 Comorbiditeit: Voorkomen van verschillende stoornissen bij 1 persoon. Dubbele diagnose: Verslaving (afhankelijkheid en misbruik
Nadere informatieLangdurige Forensische Psychiatrie
Zorgzwaarte Checklijst Langdurige Forensische Psychiatrie Drs. Peter C. Braun, Dr. Erik Bulten Persoonlijke gegevens van de patiënt: Naam tbs-gestelde: Geboortedatum: TBS nummer: Verblijfplaats ten tijde
Nadere informatieOuderen met autismespectrumstoornissen.
Ouderen met autismespectrumstoornissen. Frédérique Geven, gezondheidszorgpsycholoog, cognitief gedragstherapeut VGCt, fem.geven@ggze.nl Rosalien Wilting, klinisch psycholoog psychotherapeut, rmhj.wilting@ggze.nl
Nadere informatieAutisme in het gezin. Geerte Slappendel, psycholoog en promovenda Jorieke Duvekot, psycholoog en promovenda
Autisme in het gezin Geerte Slappendel, psycholoog en promovenda Jorieke Duvekot, psycholoog en promovenda Disclosure belangen spreker Achtergrond Problemen in de sociale ontwikkeling: belangrijk kenmerk
Nadere informatieInhoud. 3 Theorieën over ontwikkeling 59
Inhoud 1 Introductie 15 1.1 Ontwikkelingspsychopathologie 16 1.1.1 Vroeger en later 18 1.1.2 Een dynamisch gezichtspunt 18 1.1.3 Een uniek individu met unieke ervaringen 20 1.2 Opbouw van het boek 21 1.3
Nadere informatieAGRESSIE. Basis emoties. Basis emoties. Agressie - sociologisch. Agressie - biologisch. Agressie en psychiatrie 16-3-2014
Basis emoties AGRESSIE en psychiatrische stoornissen Angst Verdriet Boosheid Verbazing Plezier Walging Paul Ekman Basis emoties Psychofysiologische reactie op een prikkel Stereotype patroon van motoriek,
Nadere informatieTSCYC Ouderversie. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. Jeroen de Groot. ID 256-18 Datum 24.12.2014. Informant:
TSCYC Ouderversie Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen ID 256-18 Datum 24.12.2014 Informant: Mieke de Groot-Aerts moeder TSCYC Inleiding 2 / 10 INLEIDING De TSCYC is een vragenlijst die
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen
Persoonlijkheidsstoornissen PAUL VAN DER HEIJDEN MIRIAM VAN VESSEM Inhoud 1. Wat is een persoonlijkheidsstoornis? 2. Hoe vaak komt het voor? 3. Hoe stellen we een persoonlijkheidsstoornis vast? 4. Wat
Nadere informatieDynamische risicotaxatie
Dynamische risicotaxatie Wens of werkelijkheid? Martien Philipse Pompestichting, Nijmegen Studiemiddag NVK - WODC, Den Haag 17 november 2006 De eerste wet van risicotaxatie De beste voorspeller van gedrag
Nadere informatiehet Diagnostiek, Advies en ConsultatieTeam
het Diagnostiek, Advies en ConsultatieTeam informatie voor patiënten en verwijzers november 2016 centrum voor autisme dr. leo kannerhuis verder met autisme Wat is het Diagnostiek, Advies en ConsultatieTeam?
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen in DSM-5. M.A. Louter
Persoonlijkheidsstoornissen in DSM-5 M.A. Louter 6-9-2016 2 Casusbespreking Ivo Croon, 32 jaar Doorverwezen voor psychisch onderzoek door werkgever Leek bij sollicitatie gekwalificeerd (2 diploma s) Echter:
Nadere informatieFAQs tijdens intakes op de polikliniek kinderpsychiatrie Spreekuur: het jonge kind
FAQs tijdens intakes op de polikliniek kinderpsychiatrie Spreekuur: het jonge kind Elemi Breetvelt, kinderpsychiater UMC Utrecht, The Netherlands University Health Network, Toronto, Canada Overzicht presentatie
Nadere informatieHet is niet altijd wat het lijkt dat het is!! Rens Evers Psychiater MFCG Limburg Koraalgroep
Het is niet altijd wat het lijkt dat het is!! Rens Evers Psychiater MFCG Limburg Koraalgroep Inhoud Inleiding Casusistiek Met uitleg over verschillende beelden Veel voorkomende diagnoses Oplossingen Conclusie
Nadere informatieLeidraad in de keten. Landelijk Instrumentarium Jeugdstrafrechtketen (LIJ) Contactgegevens
Contactgegevens Heeft u na het lezen van deze Leidraad vragen of opmerkingen over het LIJ? U kunt dan contact opnemen met het projectteam LIJ via het telefoonnummer: 070 370 72 75. Mailen kan ook naar:
Nadere informatieAutisme wordt Volwassen
Autisme wordt Volwassen Aanbevelingen voor Diagnostiek van het CASS18+ Dr. C.C. Kan Psychiater c.kan@psy.umcn.nl Geboorte van Autisme Leo Kanner, 1943 Autistic Disturbances of Affective Contact Nervous
Nadere informatieBorderline, waar ligt de grens?
Borderline, waar ligt de grens? Themadag georganiseerd door Friese werkgroep Labyrinth-In Perspectief 23 november 2002 Programma 10.00 10.15 10.20 11.00 11.15 11.45 12.15 13.00 14.00 15.00 Ontvangst met
Nadere informatieP R O J U S T I T I A
Psychiatrisch onderzoek P R O J U S T I T I A betreffende de heer/mevrouw Voornamen TUSSENVOEGSEL(S) ACHTERNAAM geboren : dag maand jaar te : plaats, land verblijvend : forensisch psychiatrische instelling
Nadere informatieOntwikkeling van een arbeidsidentiteit bij mensen met een autisme spectrum stoornis
Ontwikkeling van een arbeidsidentiteit bij mensen met een autisme spectrum stoornis Diana Rodenburg d.rodenburg@leokannerhuis.nl Copyright Dr. Leo Kannerhuis Visie en missie Het Dr. Leo Kannerhuis is een
Nadere informatieIndividuele verschillen in. persoonlijkheidskenmerken. Een genetisch perspectief
N Individuele verschillen in borderline persoonlijkheidskenmerken Een genetisch perspectief 185 ps marijn distel.indd 185 05/08/09 11:14:26 186 In de gedragsgenetica is relatief weinig onderzoek gedaan
Nadere informatieDe PID-5 brengt het DSM-5 persoonlijkheidstrekkenmodel in kaart
DSM-5 whitepaper De PID-5 brengt het DSM-5 persoonlijkheidstrekkenmodel in kaart Prof. dr. Gina Rossi, Vakgroep Klinische en LEvensloopPsychologie (KLEP) aan de Vrije Universiteit Brussel De Personality
Nadere informatieLangdurige Forensische Psychiatrie
Risicomanagement Checklijst Langdurige Forensische Psychiatrie Drs. Peter C. Braun, Dr. Erik Bulten Persoonlijke gegevens van de patiënt: Naam tbs-gestelde: Geboortedatum: TBS nummer: Verblijfplaats ten
Nadere informatieZorgpad Autisme Spectrum Stoornissen
Zorgpad Autisme Spectrum Stoornissen Wanneer u autisme heeft, ondervindt u problemen in het contact met anderen. Het kan zijn dat u geen contact maakt of juist veel aandacht vraagt. U kunt zich moeilijk
Nadere informatieCongres 01-04-2009. lex pull 23-03-2009 1
ADHD EN VERSLAVING Congres 01-04-2009 lex pull 23-03-2009 1 ADHD EN VERSLAVING PREVALENTIE VERKLARINGSMODELLEN DIAGNOSTIEK BEHANDELING lex pull 23-03-2009 2 prevalentie 8-Tal studies SUD bij ADHD: Life-time
Nadere informatieActuarieel Risicotaxatie Instrument voor Jeugdbescherming (ARIJ)
Actuarieel Risicotaxatie Instrument voor Jeugdbescherming (ARIJ) Mirte Forrer, Jeugdbescherming Regio Amsterdam Claudia van der Put, Universiteit van Amsterdam Jeugdbescherming Ieder kind veilig GGW FFPS
Nadere informatieAAN HET WERK MET HET NETWERK DE ROL VAN HET SOCIAAL NETWERK IN DE ZORG VOOR MENSEN MET AUTISME
AAN HET WERK MET HET NETWERK DE ROL VAN HET SOCIAAL NETWERK IN DE ZORG VOOR MENSEN MET AUTISME Loes Osinga Lectoraat Levensloopbegeleiding bij autisme PROGRAMMA Lectoraat Levensloopbegeleiding bij autisme
Nadere informatieNederlandse samenvatting. 1. Wat zijn trauma-gerelateerde stoornissen, dissociatieve stoornissen en
Nederlandse samenvatting 1. Wat zijn trauma-gerelateerde stoornissen, dissociatieve stoornissen en persoonlijkheidsstoornissen? Van de trauma- en stressorgerelateerde (kortweg trauma-gerelateerde) stoornissen
Nadere informatieDe beste zorg voor psychische en verslavingsproblemen
De beste zorg voor psychische en verslavingsproblemen 3 Parnassia Groep is specialist in geestelijke gezondheid Psychische klachten, een psychische stoornis of ziekte: ze kunnen iedereen treffen en ernstig
Nadere informatieJGZ-richtlijn Autismespectrumstoornissen Januari 2015
JGZrichtlijn Autismespectrumstoornissen Bijlage Kenmerken van ASS specifieke instrumenten CBCL Gedrags Vragenlijst voor Kinderen / Child Behavior Checklist. Nieuwste versie 2003 De CBCL biedt geen diagnose,
Nadere informatieThe development of ToM and the ToM storybooks: Els Blijd-Hoogewys
The development of ToM and the ToM storybooks: Els Blijd-Hoogewys Een reactie door Hilde M. Geurts Lezing Begeer, Keysar et al., 2010: Advanced ToM 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Autisme (n=34) Controle
Nadere informatieTriple problematiek. Complexe zorg leer je van elkaar! 22 maart 2018, Inspiratiedag Pluryn/Intermetzo
Triple problematiek Complexe zorg leer je van elkaar! 22 maart 2018, Inspiratiedag Pluryn/Intermetzo Dr. Neomi van Duijvenbode Afdelingspsycholoog / Senior onderzoeker n.vanduijvenbode@tactus.nl Het project
Nadere informatieTSCYC. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. HTS Report. Julia de Vries ID Datum Ouderversie
TSCYC Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen HTS Report ID 15890-3156 Datum 18.07.2017 Ouderversie Informant: Jeroen de Vries Vader INLEIDING TSCYC 2/8 Inleiding De TSCYC is een vragenlijst
Nadere informatieMIDDELENGERELATEERDE en VERSLAVINGSSTOORNISSEN. Dr. Marie-Catherine Monté en Dr. Marieke Waignein
MIDDELENGERELATEERDE en VERSLAVINGSSTOORNISSEN Dr. Marie-Catherine Monté en Dr. Marieke Waignein 28 november 2014 Middelengerelateerde problematiek 1. Algemeen A. Middelengebruik in België B. Gevolgen:
Nadere informatieLezing voor de NVA. Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog. Ontwikkelingsstoornissen Dimence
Lezing voor de NVA Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog Ontwikkelingsstoornissen Dimence Waarom diagnostiek? Hoe doen we eigenlijk diagnostiek? De DSM 5 Wijzigingen in de DSM 5 voor de autisme
Nadere informatieOntwikkelingsdiagnostiek Noodzakelijk maar niet altijd eenvoudig bij volwassen
Ontwikkelingsdiagnostiek Noodzakelijk maar niet altijd eenvoudig bij volwassen Werkgroep: C.Kan, A. in t Veld, M. Altena, M.Oosterhoff, M.van Oosten 11 december 2008 Indeling Ontwikkelingsanamnese; wat,
Nadere informatie6 Forensische aspecten Aandachtspunten 134 Noten 134
Inhoud Voorwoord Hoofdstuk 1 Psychiatrische stoornis en diagnostiek 13 1 Inleiding 13 2 Psychiatrische ziekte 13 3 De psychische functies 16 4 Doelen en onderdelen psychiatrische diagnostiek 17 5 Diagnose
Nadere informatieWerkgeversvereniging Oost - Regio IJssel/Vecht
Werkgeversvereniging Oost - Regio IJssel/Vecht 1. Welke associaties heeft u bij het begrip Autisme? Contactgestoord, nemen geen initiatief. Beperkt in het sociaal wenselijk gedrag, grotere behoefte aan
Nadere informatieOorzaken en achtergronden van delinquent gedrag in de huidige samenleving. HOVO 6 Klaas van Tuinen
Oorzaken en achtergronden van delinquent gedrag in de huidige samenleving HOVO 6 Klaas van Tuinen Wat is normaal? Levenscyclus Gevoel van identiteit Oplossen van problemen m.b.t. macht en afhankelijkheid
Nadere informatieINTER-PSY Lente Symposium
Disclosure belangen spreker Getalenteerd omgaan met ADHD Anne van Lammeren, psychiater Universitair Centrum Psychiatrie UMCG 16-03-2016 Lentesymposium Interpsy (Potentiële) belangenverstrengeling Voor
Nadere informatieSamenvatting. Autismespectrumstoornissen
Samenvatting Autismespectrumstoornissen Autismespectrumstoornissen zijn ontwikkelingsstoornissen die gekenmerkt worden door beperkingen in sociale omgang, de communicatie en de verbeelding. Ze gaan vaak
Nadere informatieGrensoverschrijdend gedrag. Les 2: inleiding in de psychopathologie
Grensoverschrijdend gedrag Les 2: inleiding in de psychopathologie Programma Psychopathologie; wat is het? Algemene functionele psychopathologie DSM Psychopathologie = Een onderdeel van de psychiatrie
Nadere informatieAls opgroeien niet vanzelf gaat. voor kinderen, jongeren en hun ouders
Als opgroeien niet vanzelf gaat voor kinderen, jongeren en hun ouders Voor kinderen met een psychische stoornis gaat opgroeien niet vanzelf. Ze zijn bijvoorbeeld zo onzeker, angstig of somber dat ze niet
Nadere informatieSenioren en autisme. Wetenschap en behandeling.
Senioren en autisme. Wetenschap en behandeling. 27 maart 2019 Rosalien Wilting klinisch psycholoog - psychotherapeut GGZ Breburg Expertisecentrum PersonaCura Tilburg PersonaCura: persoonlijkheid & gedrag,
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen Oude wijn, oude zakken? Geert Lefevere klinisch psycholoog
DSM-5 Persoonlijkheidsstoornissen Oude wijn, oude zakken? Geert Lefevere klinisch psycholoog AZ Sint-Jan Brugge AV 28-11-2014 Is er nieuws? Nee DSM-5 = DSM-IV: definitie A. duurzaam patroon van innerlijke
Nadere informatieKwaliteiten en beperkingen van (jong)volwassenen met ASS. Een reflectie Linda Cuppen
Kwaliteiten en beperkingen van (jong)volwassenen met ASS Een reflectie Linda Cuppen Reflectie - Asperger/autistische stoornis en DSM-V - DSM-V: diagnostische niveaus - Diagnostische niveaus: neuropsychologische
Nadere informatieGedwongen opname en verslaving Dr Anne Van Duyse - De Sleutel en PC Sint Jan Baptist
Gedwongen opname en verslaving Dr Anne Van Duyse - De Sleutel en PC Sint Jan Baptist Deel 1: Wet op de gedwongen opname Deel 2: problematisch middelengebruik Toetsing van de wet bij verslaving Geesteszieke
Nadere informatieHoogspecialistische ggz in kwaliteitsstandaarden. Drs. Katrien de Ponti Sr. Projectleider Stichting TOPGGz
Hoogspecialistische ggz in kwaliteitsstandaarden Drs. Katrien de Ponti Sr. Projectleider Stichting TOPGGz Waar zou je in zo n geval adviseren? Experts die zeer gespecialiseerde diagnostiek inzetten Experts
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen en Angst. Ellen Willemsen
Persoonlijkheidsstoornissen en Angst Ellen Willemsen Overzicht Relevantie Persoonlijkheidsstoornissen Comorbiditeit in getallen PG cijfers comorbiditeit Relatie tussen angststoornissen en PS Aanbevelingen
Nadere informatieDe intramurale behandeling van forensische patienten met een persoonlijkheidsstoornis
De intramurale behandeling van forensische patienten met een persoonlijkheidsstoornis Een empirische studie Treatment outcome in personality disordered forensic patients An empirical study ( with a summary
Nadere informatieAls duwen en trekken niet helpt: impasses doorbreken met een complexe doelgroep
Als duwen en trekken niet helpt: impasses doorbreken met een complexe doelgroep Workshop Jubileum stichting TOPGGz 8 maart 2017 Prof. dr. Chijs van Nieuwenhuizen GZ-psycholoog/psychotherapeut ch.van.nieuwenhuizen@ggze.nl,
Nadere informatieRELEVANTIE VROEGHERKENNING: AT RISK MENTAL STATE (ARMS)
THE COMPREHENSIVE ASSESSMENT OF AT-RISK MENTAL STATE CAARMS - TRAINING J e n n y v a n d e r W e r f P A R N A S S I A, D E N H A A G J u d i t h R i e t d i j k D I J K E N D U I N, Z A A N D A M No financial
Nadere informatieFysieke en mentale rigiditeit bij High Functioning Autism Hoe buigzaam kan een kind zijn? Wouter Staal en Mandy Kerckhoffs-Mosterd
Keuzesessie 1 Winst met werkgeheugentraining? Cogmed, effectieve behandelmethode in de kinder- en jeugdpsychiatrie? Sammy Roording en Dorine Slaats-Willemse verstand Met de toegenomen kennis over het brein
Nadere informatieDisclosure belangen spreker
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen: Werk aan de Winkel! Annemieke Noteboom Klinisch psycholoog Kenter Psychodiagnostiek Amsterdam
Persoonlijkheidsstoornissen: Werk aan de Winkel! Annemieke Noteboom Klinisch psycholoog Kenter Psychodiagnostiek Amsterdam Enkele dilemma s in de diagnostiek Beperkingen van de categoriale indeling Wat
Nadere informatie1.1 Ontwikkelingspsychopathologie Opbouw van het boek Hoofdstuk 1 in tien punten 25 Belangrijke begrippen 25
Inhoudsopgave 1 Introductie 17 1.1 Ontwikkelingspsychopathologie 17 1.2 Opbouw van het boek 20 1.3 Hoofdstuk 1 in tien punten 25 Belangrijke begrippen 25 2 Classificatie, diagnostiek en epidemiologie 27
Nadere informatieOuderen en AutismeSpectrumStoornissen. Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut
Ouderen en AutismeSpectrumStoornissen Rosalien Wilting, klinisch psycholoog - psychotherapeut 1 Autisme? AutismeSpectrumStoornis (ASS) Een andere manier van informatie verwerken We spreken niet meer van
Nadere informatieInstrument voor Forensische Behandel Evaluatie
Instrument voor Forensische Behandel Evaluatie IFBE Besluitvorming omtrent de voortgang van de behandeling gebeurt bij een forensisch psychiatrische patiënt doorgaans op basis van geschreven bijdrages
Nadere informatiegewoon meedoen! Ketenzorg met toekomst
gewoon meedoen! Ketenzorg met toekomst De basis van In voor zorg! Voor wie is JeugdzorgPlus? Door een gebrek aan aansluitende zorg vielen voorheen veel jongeren tussen wal en schip. Dit verkleinde hun
Nadere informatieBijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1
Bijlage 25: Autismespectrumstoornis in DSM-5 (voorlopige Nederlandse vertaling) 1 Moet voldoen aan de criteria A, B, C en D A. Aanhoudende tekorten in sociale communicatie en sociale interactie in meerdere
Nadere informatieVerslaving binnen de forensische psychiatrie
Verslaving binnen de forensische psychiatrie Minor - Werken in gedwongen kader Praktijkverdieping Docent: Paul Berkers Geschreven door: Martine Bergshoeff Edith Yayla Louiza el Azzouzi Evelyne Bastien
Nadere informatieInformatie Piet Roordakliniek. Tactus
Informatie Tactus Behandelaanbod Forensische Verslavingskliniek De is een forensische verslavingskliniek en biedt behandeling aan cliënten die veelvuldig met justitie in aanraking zijn gekomen, langdurig
Nadere informatie23 oktober 2013 1. Wat betekent autisme voor jou? Waaraan denk je spontaan? Vroeger hoorde je daar toch niet zoveel over?
Vroeger hoorde je daar toch niet zoveel over? Tegenwoordig heeft iedereen wel een etiketje! Hebben we dat niet allemaal een beetje? Als je niks hebt, is het precies al abnormaal! Mijn kind heeft (net)
Nadere informatieTraining in het gebruik, de scoring en interpretatie van de ADOS
Training in het gebruik, de scoring en interpretatie van de ADOS ADOS-training Karakter organiseert een training in het gebruik, de scoring en interpretatie van de ADOS. Wat is ADOS? Het Autisme Diagnostisch
Nadere informatierecidiverende en aanhoudende dwanggedachten (obsessies) die duidelijke angst
Nederlandse samenvatting Patiënten met een obsessieve-compulsieve stoornis (OCS) hebben last van recidiverende en aanhoudende dwanggedachten (obsessies) die duidelijke angst veroorzaken. Om deze angst
Nadere informatieFactoren van invloed op de intensiteit van de behandeling van patiënten met een autismespectrumstoornis en het geassocieerde herstel.
Factoren van invloed op de intensiteit van de behandeling van patiënten met een autismespectrumstoornis en het geassocieerde herstel. Intensive Specialized Autism Care Study (ISAC study) Reach-Aut Project
Nadere informatieDiagnostiek LVB & Psychiatrie Een vak apart?!
Diagnostiek LVB & Psychiatrie Een vak apart?! Symposium 17 mei 2018 LKC volwassenen&psychiatrie Jeanet nieuwenhuis, ( beleids) psychiater en junior onderzoeker VGGNet Inhoud lezing Verwachtingen en leerdoelen
Nadere informatieOntwikkelingen. DGT bij ASS. Michelle Teluij. Eindreferaat 22-04-2014
Ontwikkelingen DGT bij ASS Michelle Teluij Eindreferaat 22-04-2014 Inhoud Achtergrond Vraagstelling Resultaten Literatuur Interviews therapeuten Database DGT Zetten Conclusie Aanbevelingen Achtergrond
Nadere informatiePositioneren van de SPV
Regiobijeenkomst SPV-en Friesland 27 november 2014 Positioneren van de SPV Gerard Lohuis Historie van SPV Eind jaren 60 vorige eeuw - Opnamebekorten - Opname voorkomen - Professional die in de thuissituatie
Nadere informatieSamenvatting. Aanleiding onderzoek
Samenvatting Aanleiding onderzoek In Nederland kan aan individuen met een psychische stoornis die een ernstig misdrijf hebben gepleegd, de maatregel terbeschikkingstelling (tbs) worden opgelegd. Indien
Nadere informatieHappy Weight stippenplan voor mensen met een beperking & gewichtsproblemen Workshop Vilans, 6 maart 2012
Happy Weight stippenplan voor mensen met een beperking & gewichtsproblemen Workshop Vilans, 6 maart 2012 José Veen-Roelofs, kinderdiëtist/diëtist VG Happy Weight Stippenplan een programma ontwikkeld door
Nadere informatieDe invloed van slapeloosheid op psychiatrische stoornissen en agressie
De invloed van slapeloosheid op psychiatrische stoornissen en agressie - Dr. Marike Lancel - Divisie Forensische Psychiatrie Slaapcentrum voor Psychiatrie Assen Agressie en dwangtoepassing leren van elkaar
Nadere informatieDe Bascule kijkt verder. Informatiefolder voor verwijzers naar de kinder- en jeugdpsychiatrie
De Bascule kijkt verder Informatiefolder voor verwijzers naar de kinder- en jeugdpsychiatrie De Bascule kijkt verder De Bascule kijkt verder. Niet voor niets. Ingewikkelde psychiatrische problemen laten
Nadere informatieInformatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatie