Trends volgens PBL/CBS regionale prognose en WLO: wat betekent dit voor het beleid?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Trends volgens PBL/CBS regionale prognose en WLO: wat betekent dit voor het beleid?"

Transcriptie

1 Trends volgens PBL/CBS regionale prognose en WLO: wat betekent dit voor het beleid? Andries de Jong Presentatie op de conferentie Bevolkingsprognoses in theorie, beleid en praktijk 6 oktober 2015

2 PBL/CBS Regionale Bevolkings- en Huishoudensprognose Edities: 2006, 2008, 2009 en 2011, 2013 Model PEARL (Projecting population Events At Regional Level) Consistent met de nationale bevolkings- en huishoudensprognose van het CBS Prognose tot 2040 Cijfers (en informatie): PBL: CBS:StatLine (Infographic) publicatie: De Nederlandse bevolking in beeld

3 Thema Krimp

4 Krimp als beleidsprobleem: Tot 2006 nauwelijks aandacht voor het thema krimp. 2006: Professor Derks (Universiteit van Maastricht) brengt rapport 'Structurele bevolkingsdaling uit, dat veel publiciteit krijgt. Sindsdien staat krimp op beleidspolitieke agenda. PBL: Krimp onder de aandacht brengen: Statistische informatie op internet, w.o. PBL/CBS regionale bevolkings- en huishoudensprognose Publicatie van boeken, artikelen en rapporten: : Regionale krimp en woningbouw (F. Verwest, N. Sorel en E. Buitelaar) : Van bestrijden naar begeleiden: demografische krimp in Nederland (Femke Verwest, Frank van Dam) Presentaties, conferenties, ronde-tafel/expert meetings, workshops, chat-sessies, interviews, etc.

5 Krimp in de wetenschap (2008) NVD Jaarcongres Veranderd demografisch tij Oorzaken en gevolgen van bevolkingsdaling in Nederland en Europa Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland (universiteit van Groningen, Hanzehogeschool Groningen) (2009) WPRB rapport: Van groei naar krimp (red. N. van Nimwegen, L. Heering) (2014) G.J. Hospers (Universiteit Twente) vier ton subsidie van de Zweedse overheid om onderzoek te doen naar krimpregio s in Zweden en Nederland (2015) Bettina Bock bijzonder hoogleraar Bevolkingsdaling en Leefbaarheid voor Noord-Nederland (Rijksuniversiteit Groningen.

6 Krimp in het beleid: (2009) Top team krimp (rapportages voor Parkstad Limburg, Groningen en Zeeland) (2010) Bestuurdersconferentie Krimp in beweging in Den Haag Interbestuurlijk Actieplan Bevolkingsdaling (Rijk, IPO en VNG) Van Meer naar Beter: Kennisplatform Demografische Transitie (Ministerie van BZ, Provincies Groningen, Limburg en Zeeland en hun regionale kennisinstituten KKNN, Neimed, Scoop en Platform31) Parkstad Limburg: nadruk op regionale woningbouwprogrammering

7 Krimp in het beleid 2014 Minister Blok met kabinetsvisie: - krimpregio s - anticipeerregio s Acht krimpregio s kunnen vanaf 2016 rekenen op een rijksbijdrage van 11 miljoen (bevolkingsdaling minimaal 3 procent).

8 Thema: sterke groei van de stad Jaarlijkse bevolkingsgroei in de vier grote steden, middelgrote gemeenten en overige gemeenten % Nederland totaal 4 grote steden Middelgrote gemeenten Overige gemeenten

9 Op een dag in Amsterdam

10 Aandacht voor de stad (2012) Triumph of the city; How Our Greatest Invention Makes Us Richer, Smarter, Greener, Healthier, and Happier Edward Glaeser, Professor of Economics op Harvard University (2013): Symposium 'De stad als magneet', Gemeente Amsterdam, Amsterdam (bij afscheid van Marcel Janssen) PBL: aandacht voor de stad Thema in diverse persberichten over PBL/CBS regionale prognose (2006) Rapport: Vele steden maken nog geen Randstad (2015) Infographic rapport: De stad verbeeld (2015) Rapport en seminar: De stad: magneet, roltrap en spons

11 Toekomst stad in de pers

12 De stad als magneet

13 De stad als roltrap

14 De stad als spons

15 De stad in het beleid (1991) Vinex (Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra); ministerie van VROM: compacte stad beleid (uitgangspunten bouw nieuwe woningbouwlocaties in periode ) (Vinex wijken o.a.: IJburg, Leidsche Rijn, Ypenburg, Wateringse Veld, Leidschenveen, Nesselanden, Waalsprong, Schuytgraaf, Meerhoven) (1994) Grotestedenbeleid (kabinet Kok-I en II) (2007) Vogelaar-wijken: (kabinet Balkende IV) 40 Krachtwijken (2007) Rijk: startnotitie Randstad 2040: langetermijn ontwikkeling Randstad als duurzame en concurrerende Europese regio (2007) Metropoolregio Amsterdam (Ontwikkelingsbeeld Noordvleugel 2040): 2 miljoen inwoners, tot 2040 groei met rond 400 duizend.

16 Gemeentelijke prognoses Amsterdam: 900 duizend inwoners in 2040 (70 duizend extra woningen volgens ambitie Structuurvisie) Hoogleraren Zef Hemel en Frank van Oort: Maak Amsterdam twee keer zo groot: Amsterdam als wereldstad met twee miljoen inwoners Verwante thema s in beleid: demografische effecten? Agenda Stad (ministerie BZ) dialoog tussen Rijk, steden en stakeholders: steden als motor voor de economie Smart Cities : slimme oplossingen uit ICT voor beter functioneren van steden. Circulaire stad : grondstofstromen na gebruik terugbrengen in de kringloop en opnieuw gebruiken voor nieuwe producten en diensten

17 Thema Vergrijzing De 75-plusser in opmars

18 PBL: aandacht voor vergrijzing (2013) Rapport: Vergrijzing en ruimte Vergrijzing in het beleid (2005) SER advies ouderenbeleid van alle leeftijden (2013) Kamerbrief minister Blok: opgave voor ouderen geschikte woningen: tot 2021 jaarlijks 44 duizend woningen (2014) ministerie OCW: kamerbrief Coördinatie Ouderenbeleid: bevolking boven een bepaalde leeftijdsgrens (55, 65 of 75 jaar) inmiddels te weinig homogeen is om als aparte doelgroep van algemene beleidscoördinatie te dienen

19 Thema: Daling scholieren aantal De scholen zijn niet meer begonnen

20 Krimp scholieren in het beleid (2015) Ministerie OCW / Staatssecretaris Dekker: - Basisscholen en middelbare scholen die vanwege krimp samen gaan, krijgen hiervoor financiële compensatie. - Accountteam van ministerie OCW: voor vragen over leerlingendaling Leerlingen prognoses Diverse gemeentelijke prognoses: - Gemeente Amsterdam: Leerlingen prognose (het aantal leerlingen in Amsterdam blijft tot en met 2025 groeien) - Gemeente Utrecht: Leerlingenprognose Regionaal dekkende prognose: - Leerlingenprognose Noord-Holland Noord (in opdracht ministerie OCW; onderlegger PBL/CBS regionale prognose)

21 Thema Groeikernen Houten door de jaren heen

22 PBL: aandacht voor groeikernen (2012) Rapport: Nieuwe Steden in de Randstad (2015) Artikel: Een nieuw perspectief voor oude groeikernen? (2015) Maarten Hajer: groeikernvernieuwing moet op agenda Groeikernen in het beleid Gebundelde deconcentratie (Tweede Nota Ruimtelijke Ordening, 1966) Groeikernen beleid, 1972 Schaalsprong Almere - stad van circa 350 duizend inwoners in 2030 / Rijks-structuurvisie RRAAM (2013): 60 duizend woningen extra in Almere. Inmiddels: bouw volgens adaptieve planning.

23 Thema woningbouw Van krappe naar ruime woningmarkt

24 2015 PBL rapport: Het Groene hart in beeld

25 PBL: aandacht voor woningbouw (2014) publicatie: Balans voor de leefomgeving (2014) Nacht van de Leefomgeving (overhandiging rapport aan minister Schultz van Haegen) Boodschappen: - Voorzichtig met bouwen! - Toekomstige woningvraag in veel regio s is tijdelijke piekbehoefte - Aanpassen van woningen wordt belangrijker dan nieuwbouw Veel reacties: o.a. Friso de Zeeuw (hoogleraar TU Delft) 'Het recept luidt: niet bouwen met de handrem erop, maar plankgas'

26 Toekomst woningmarkt in het beleid en praktijk (2011) (minister Donner) Woonvisie (2015) (minister Blok) Integrale visie op de woningmarkt: Op basis van de huishoudensontwikkeling periode behoefte aan extra woningen en vervangende nieuwbouw van woningen. Veel gemeentelijke woonvisie en structuurplannen (2015) rapport Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur rapport Wonen in verandering (2015) debat Het nieuwe woningtekort (o.a. visie van Peter Boelhouwer en Esther Geuting - Gebiedsontwikkeling TU - )

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. In 2025 fors meer huishoudens in de Randstad

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. In 2025 fors meer huishoudens in de Randstad Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB08-049 8 juli 2008 9.30 uur In 2025 fors meer huishoudens in de Randstad Sterkste groei aan noordoostzijde Randstad Ook meer huishoudens in Noord-Brabant

Nadere informatie

Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025

Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025 Persbericht PB13 062 1 oktober 2013 9:30 uur Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025 Tussen 2012 en 2025 groeit de bevolking van Nederland met rond 650 duizend tot 17,4 miljoen

Nadere informatie

Fricties tussen vraag en aanbod op de Nederlandse woningmarkt

Fricties tussen vraag en aanbod op de Nederlandse woningmarkt Fricties tussen vraag en aanbod op de Nederlandse woningmarkt Peter Boelhouwer 14-11-2018 Delft University of Technology Challenge the future Inhoud Demografische ontwikkelingen Waar en wat gaan we bouwen?

Nadere informatie

Reacties op bevolkingsdaling

Reacties op bevolkingsdaling Reacties op bevolkingsdaling Wim Derks Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid, Universiteit Maastricht en Etil www.bevolkingsdaling.nl w.derks@beoz.unimaas.nl 1 Inhoud 1996-2006 Structurele bevolkingsdaling

Nadere informatie

1. Voorsorteren op onvoorspelbaarheid: Een reflectie op Demografische ontwikkeling in Noord-Holland

1. Voorsorteren op onvoorspelbaarheid: Een reflectie op Demografische ontwikkeling in Noord-Holland 58 1. Voorsorteren op onvoorspelbaarheid: Een reflectie op Demografische ontwikkeling in Noord-Holland Dorien Manting & Jan Ritsema van Eck April 2014 Vier demografische trendbreuken? De provincie Noord-Holland

Nadere informatie

Planbureau voor de Leefomgeving PERSBERICHT. Bevolking daalt in kwart Nederlandse gemeenten. Nieuwe regionale bevolkingsprognoses tot 2040:

Planbureau voor de Leefomgeving PERSBERICHT. Bevolking daalt in kwart Nederlandse gemeenten. Nieuwe regionale bevolkingsprognoses tot 2040: Planbureau voor de Leefomgeving PERSBERICHT Nieuwe regionale bevolkingsprognoses tot 2040: Bevolking daalt in kwart Nederlandse gemeenten De komende dertig jaar treedt in delen van Nederland, vooral in

Nadere informatie

Bijeenkomst voor Tweede Kamerleden over bevolkingskrimp. Den Haag -14 oktober 2010

Bijeenkomst voor Tweede Kamerleden over bevolkingskrimp. Den Haag -14 oktober 2010 Bijeenkomst voor Tweede Kamerleden over bevolkingskrimp Den Haag -14 oktober 2010 Programma 10.30 uur -Welkom voorzitter WWI 10.35 uur -Algemene inleiding door Pim de Bruijne, gedeputeerde Groningen 10.45

Nadere informatie

Ruim een op de drie gemeenten is sinds 2010 gekrompen

Ruim een op de drie gemeenten is sinds 2010 gekrompen Bevolkingstrends Ruim een op de drie gemeenten is sinds 2010 gekrompen 2015 16 Niels Kooiman CBS Bevolkingstrends december 2015 16 1 Hoewel de bevolking van Nederland in de afgelopen twintig jaar gegroeid

Nadere informatie

Toekomstige ontwikkelingen op de huizenmarkt

Toekomstige ontwikkelingen op de huizenmarkt Toekomstige ontwikkelingen op de huizenmarkt Peter Boelhouwer 5-10-2018 Delft University of Technology Challenge the future Inhoud Was er sprake van een bubble op de huizenmarkt en moest die wel klappen

Nadere informatie

Leerlingenprognoses in vogelvlucht. Analist Planning & Prognose

Leerlingenprognoses in vogelvlucht. Analist Planning & Prognose Leerlingenprognoses in vogelvlucht Herman Rake Jelmer Dekker Adviseur Planning & Prognose Analist Planning & Prognose Inhoudsopgave De bevolkingsprognose Theorie Het wat, waar en waarom van een prognose

Nadere informatie

Regiodeal. Ruimtelijke transformatie als hefboom voor verandering

Regiodeal. Ruimtelijke transformatie als hefboom voor verandering Regiodeal Ruimtelijke transformatie als hefboom voor verandering Fries-Groningse Regio Deal t.b.v. aanpak particuliere woningvoorraad in regio s die te maken hebben of krijgen met bevolkingsdaling. Ruimtelijke

Nadere informatie

Masterclass Krimp. Presentatie Angelique vanwingerden. 16 september 2011 Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland (KKNN)

Masterclass Krimp. Presentatie Angelique vanwingerden. 16 september 2011 Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland (KKNN) Masterclass Krimp Presentatie Angelique vanwingerden 16 september 2011 Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland (KKNN) Bevolkingsontwikkeling Bevolkingsontwikkeling in Noord-Drenthe 2000-2010 Bevolkingsontwikkeling

Nadere informatie

Bevolkingstrends 2013. Bevolkingsgroei in grote steden vooral dankzij Vinex-wijken

Bevolkingstrends 2013. Bevolkingsgroei in grote steden vooral dankzij Vinex-wijken Bevolkingstrends 2013 Bevolkingsgroei in grote steden vooral dankzij Vinex-wijken Frank Bloot november 2013 Van de vier grootste gemeenten in ons land is het aantal inwoners in Utrecht de afgelopen tien

Nadere informatie

Wim Derks Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid, Universiteit Maastricht en Etil

Wim Derks Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid, Universiteit Maastricht en Etil Bevolkingsontwikkeling: Lichte groei, stabilisatie of lichte daling? Worden we daar beter of slechter van? Wim Derks Kenniscentrum voor Bevolkingsdaling en Beleid, Universiteit Maastricht en Etil www.bevolkingsdaling.nl

Nadere informatie

Onderzoeksflits. Planbureau voor de Leefomgeving De stad: magneet, roltrap en spons. IB Onderzoek, 22 mei Utrecht.

Onderzoeksflits. Planbureau voor de Leefomgeving De stad: magneet, roltrap en spons. IB Onderzoek, 22 mei Utrecht. Onderzoeksflits Planbureau voor de Leefomgeving De stad: magneet, roltrap en spons IB Onderzoek, 22 mei 2015 Utrecht.nl/onderzoek Colofon uitgave Afdeling Onderzoek Gemeente Utrecht 030 286 1350 onderzoek@utrecht.nl

Nadere informatie

Demografische krimp in. Noord-Nederland

Demografische krimp in. Noord-Nederland HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN Algemene informatie Demografische krimp in In 2008 viert de Hanzehogeschool Groningen haar 210-jarig bestaan! Noord-Nederland Keuze uit meer dan 70 opleidingen; het grootste hbo-onderwijsaanbod

Nadere informatie

Demografische ontwikkelingen : onzekerheid en regionale diversiteit

Demografische ontwikkelingen : onzekerheid en regionale diversiteit Demografische ontwikkelingen 2010-2040: onzekerheid en regionale diversiteit Jan Ritsema van Eck Frank van Dam Carola de Groot Andries de Jong PBL Ruimteconferentie 21 mei 2013 Opbouw presentatie 1) Vragen

Nadere informatie

Groei en stedelijke ontwikkeling Vastgoedsociëteit Haaglanden

Groei en stedelijke ontwikkeling Vastgoedsociëteit Haaglanden Groei en stedelijke ontwikkeling Vastgoedsociëteit Haaglanden Peter Jägers, algemeen directeur Dienst Stedelijke ontwikkeling 21 januari 2015 Den Haag 1913: opening Vredespaleis Den Haag in 1913: 294.692

Nadere informatie

Bevolkingsgroei,

Bevolkingsgroei, Indicator 17 december 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In de afgelopen vijf jaar (periode

Nadere informatie

Bestuurdersconferentie Krimp in beweging!

Bestuurdersconferentie Krimp in beweging! Bestuurdersconferentie Krimp in beweging! Den Haag, 2 december 2010 Wim Deetman, Jan Mans en Pieter Zevenbergen Adviescommissie-Deetman Opdracht van provincie Limburg Strategisch meerjarenperspectief voor

Nadere informatie

Inwoners en huishoudens per gemeente, provincie en in de Randstad,

Inwoners en huishoudens per gemeente, provincie en in de Randstad, Inwoners en huishoudens per gemeente, provincie en in de Randstad, 2000-2006 Indicator 8 december 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere

Nadere informatie

Perspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid. Jaar van de Ruimte VvG congres 12 november Nathalie Harrems

Perspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid. Jaar van de Ruimte VvG congres 12 november Nathalie Harrems Perspectief op de nationale omgevingsvisie en grondbeleid Jaar van de Ruimte 2015 VvG congres 12 november 2014 Nathalie Harrems Directie Ruimtelijke Ontwikkeling Wat is er aan de hand? Tijdperk van de

Nadere informatie

Onzekerheidsmarges rond regionale bevolkings- en huishoudensprognose

Onzekerheidsmarges rond regionale bevolkings- en huishoudensprognose Statistische Trends Onzekerheidsmarges rond regionale bevolkings- en huishoudensprognose In samenwerking met Coen van Duin (CBS) Andries de Jong (PBL) December 2017 CBS Statistische Trends, 1 Inhoud 1.

Nadere informatie

Bevolkingsprognose Den Haag 2016

Bevolkingsprognose Den Haag 2016 juni 2016 PSO is het strategisch advies- en onderzoeksbureau van DSO; PSO onderzoekt, verzamelt en ontsluit informatie en adviseert over strategie, innovatie en de programmering van DSO-projecten. Bevolkingsprognose

Nadere informatie

De bevolking in de nieuwe steden vergrijst, al is dat vooral een perspectief van

De bevolking in de nieuwe steden vergrijst, al is dat vooral een perspectief van Jg. / Nr. 4 / 217 De grijze groeikern P. 248 Frank van Dam De grijze groeikern De bevolking in de nieuwe steden vergrijst, al is dat vooral een perspectief van de middellange termijn. Daarop anticiperen

Nadere informatie

WLO 2015: Nederland in 2050 waar wonen en werken we? Jan Ritsema van Eck Joost van Gemeren Peter Zwaneveld Olav-Jan van Gerwen

WLO 2015: Nederland in 2050 waar wonen en werken we? Jan Ritsema van Eck Joost van Gemeren Peter Zwaneveld Olav-Jan van Gerwen WLO 2015: Nederland in 2050 waar wonen en werken we? Jan Ritsema van Eck Joost van Gemeren Peter Zwaneveld Olav-Jan van Gerwen (PBL) (CPB) (CPB) (PBL) Symposium Feiten, Feiten, Feiten 2016 Provincie Overijssel

Nadere informatie

Bevolkingsprognose 2016

Bevolkingsprognose 2016 Bevolkingsprognose 2016 een notitie van IB Onderzoek november 2016 Utrecht.nl/onderzoek Colofon uitgave Afdeling Onderzoek Gemeente Utrecht 030 286 1350 onderzoek@utrecht.nl internet www.utrecht.nl/onderzoek

Nadere informatie

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Kenmerk Uw kenmerk Goede voortgang in uitvoering samenwerkingsafspraken

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Kenmerk Uw kenmerk Goede voortgang in uitvoering samenwerkingsafspraken > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag

Nadere informatie

Voortgangsrapportage demografische ontwikkelingen

Voortgangsrapportage demografische ontwikkelingen Voortgangsrapportage demografische ontwikkelingen Inleiding In deze voortgangsrapportage staat een actualisatie van de demografische gegevens over inwoners en huishoudens. Ook zijn een aantal algemene

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 7 augustus 2014 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 7 augustus 2014 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340 78

Nadere informatie

DEMOGRAFIE DEMOGRAFISCHE TRENDBREUK DOOR VERMINDERDE WONINGBOUW

DEMOGRAFIE DEMOGRAFISCHE TRENDBREUK DOOR VERMINDERDE WONINGBOUW HOOFDSTUK 2 DEMOGRAFIE DEMOGRAFISCHE TRENDBREUK DOOR VERMINDERDE WONINGBOUW Van sterke bevolkingsgroei door migratie naar matige groei door geboorteoverschot De drooglegging van de Haarlemmermeerpolder

Nadere informatie

Ruimtelijk beleid: de rol van Rijk en regio

Ruimtelijk beleid: de rol van Rijk en regio Ruimtelijk beleid: de rol van Rijk en regio George Gelauff TPE Workshop Opzet Theorie: subsidiariteit Opgaven ruimtelijk beleid Beleid: verantwoordelijkheden van Rijk en van regio Effectmeting Conclusie:

Nadere informatie

Neimed Krimpbericht. Structurele bevolkingsdaling nu ook in Midden- en Noord-Limburg NOVEMBER 2015

Neimed Krimpbericht. Structurele bevolkingsdaling nu ook in Midden- en Noord-Limburg NOVEMBER 2015 NOVEMBER Neimed Krimpbericht Structurele bevolkingsdaling nu ook in Midden- en Noord- In alle se gemeenten worden inmiddels minder kinderen geboren dan er mensen sterven. De natuurlijke aanwas is kleiner

Nadere informatie

Bundeling wonen in nationale bundelingsgebieden,

Bundeling wonen in nationale bundelingsgebieden, Indicator 20 september 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aandeel woningen en inwoners

Nadere informatie

Programma. Welkom Inleiding WLO Presentatie WLO Aanbieding rapport Reactie Minister van IenM Tijd voor vragen Afronding. #wlo

Programma. Welkom Inleiding WLO Presentatie WLO Aanbieding rapport Reactie Minister van IenM Tijd voor vragen Afronding. #wlo Programma Welkom Inleiding WLO Presentatie WLO Aanbieding rapport Reactie Minister van IenM Tijd voor vragen Afronding #wlo Toekomstverkenning Welvaart en Leefomgeving (WLO) Demografische en macro-economische

Nadere informatie

Formatieraming Voortgezet Onderwijs

Formatieraming Voortgezet Onderwijs Formatieraming Voortgezet Onderwijs Onderzoeksnotitie Onderzoek in opdracht van het SBO Sil Vrielink april 2011 2010 Nijmegen in opdracht van het SBO. Alle rechten voorbehouden. Het is niet geoorloofd

Nadere informatie

Demografische. Auteur: Heleen Huiskamp, MA.

Demografische. Auteur: Heleen Huiskamp, MA. Demografische ontwikkelingen Achterhoek 21 24 Auteur: Heleen Huiskamp, MA. Feiten & Trends Achterhoek 1. Uitleg gegevens grafieken Alvorens u de feiten & trends van de Achterhoek voor te leggen, is het

Nadere informatie

Regionale prognose : Vergrijzing en omslag van groei naar krimp

Regionale prognose : Vergrijzing en omslag van groei naar krimp Regionale prognose 2009-2040: Vergrijzing en omslag van groei naar krimp Andries de Jong (Planbureau voor de Leefomgeving) en Coen van Duin (Centraal Bureau voor de Statistiek). Regionale prognose 2009-2040:

Nadere informatie

Van Wederopbouw naar Reconstructie

Van Wederopbouw naar Reconstructie Van Wederopbouw naar Reconstructie Maarten Hajer Volg PBL: @leefomgeving @maartenhajer 1985/7, Nederland Nu Als Ontwerp Vier scenario s Zorgvuldig Dynamisch Kritisch Ontspannen De geschiedenis Wederopbouw,

Nadere informatie

Regionale prognose 2013 2040

Regionale prognose 2013 2040 Regionale prognose 2013 2040 Vier grote gemeenten blijven sterke bevolkingstrekkers Corina Huisman (PBL) Andries de Jong (PBL) Coen van Duin (CBS) Lenny Stoeldraijer (CBS) 1 oktober 2013 Inhoud 1. Inleiding

Nadere informatie

Regionale bevolkings- en huishoudensprognose : sterke regionale contrasten

Regionale bevolkings- en huishoudensprognose : sterke regionale contrasten Regionale bevolkings- en huishoudensprognose 2011 2040: sterke regionale contrasten Andries de Jong 1 en Coen van Duin 2 De regionale bevolkings- en huishoudensprognose 2011 2040 geeft een toekomstbeeld

Nadere informatie

Bijlage 1: DE ANALYSE

Bijlage 1: DE ANALYSE Bijlage 1: DE ANALYSE ONTWIKKELING KWANTITATIEVE BEHOEFTE Om deze voor de U10-gemeenten te achterhalen zijn 2 landelijk erkende prognoses gebruikt: Primos en Pearl. Deze verschillen in methodiek, maar

Nadere informatie

Healthy Urban Living Slim, Gezond en Groen

Healthy Urban Living Slim, Gezond en Groen SMART CITY UTRECHT Healthy Urban Living Slim, Gezond en Groen Brigitte Hulscher Program Manager Smart Cities, Marketing & Innovation Utrecht Jong en hoog opgeleid 334.862 inwoners, 20 % < 17, 18% 18-26,

Nadere informatie

Demografische trends

Demografische trends Demografische trends En de implicaties voor het woonaanbod Leo van Wissen Directeur Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut NIDI Hoogleraar demografie, Rijksuniversiteit Groningen Nationaal

Nadere informatie

TRENDS EN ONTWIKKELINGEN

TRENDS EN ONTWIKKELINGEN TRENDS EN ONTWIKKELINGEN 21 22 Trends en ontwikkelingen Alles verandert, behalve het veranderen zelf; dat verandert niet! Het is ontegenzeggelijk waar: de verzuchting dat alles om ons heen zo razendsnel

Nadere informatie

De opkomst van structurele bevolkingsdaling

De opkomst van structurele bevolkingsdaling Dit is het laatste Neimed Krimpbericht van de hand van Wim Derks. Na twee jaar komt er een einde aan de boeiende serie van deze auteur. De serie verscheen maandelijks op de website van Neimed. De hele

Nadere informatie

RAADSINFORMATIEBRIEF 15R.00560

RAADSINFORMATIEBRIEF 15R.00560 RAADSINFORMATIEBRIEF 15R.00560 gemeente WOERDEN Van college van burgemeester en wethouders Datum : 22 september 2015 Portefeuillehouder(s) : wethouder Schreurs Portefeuille(s) : Ruimtelijke Ordening en

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag

Nadere informatie

Vanuit het principe van gebundelde

Vanuit het principe van gebundelde DEMOGRAFISCHE KANTELINGEN Nieuwe perspectieven voor groeikernen Na decennia van suburbanisatie en bevolkingsgroei lijken de (voormalige) groeikernen in een nieuwe demografische fase van hun bestaan te

Nadere informatie

Leegstand van kantoren, 1991-2013

Leegstand van kantoren, 1991-2013 Leegstand van kantoren, 1991-2013 Conclusie In Nederland is een overaanbod van kantoorvloeroppervlakte. Gemiddeld 16% van het kantoorvloeroppervlakte staat leeg in 2013. Dit percentage neemt nog steeds

Nadere informatie

Fact sheet. Bevolkingsprognose. Jaarlijks Amsterdammers erbij. Amsterdam blijft groeien. nummer 4 mei 2014

Fact sheet. Bevolkingsprognose. Jaarlijks Amsterdammers erbij. Amsterdam blijft groeien. nummer 4 mei 2014 Fact sheet nummer 4 mei 214 Bevolkingsprognose Figuur 1 Bevolking in Amsterdam, 1985-24 x 1. 15 1 95 9 85 8 75 7 5 Jaarlijks 1. Amsterdammers erbij Het inwonertal van Amsterdam is in 21 met 11.74 personen

Nadere informatie

Verdichting. binnen het bestaand bebouwd gebied. 19 april 2011 Kersten Nabielek

Verdichting. binnen het bestaand bebouwd gebied. 19 april 2011 Kersten Nabielek Verdichting binnen het bestaand bebouwd gebied 1 PBL studie verdichting Planning: afronding zomer 2011 Personen: Kersten Nabielek Maarten Piek Auke Vlonk Arjan Harbers Marnix Breedijk Sanne Boschman Hans

Nadere informatie

NIDI, juni Joop de Beer Peter Ekamper Nicole van der Gaag. Vergelijking van de gemeentelijke prognoses van Pearl en Primos

NIDI, juni Joop de Beer Peter Ekamper Nicole van der Gaag. Vergelijking van de gemeentelijke prognoses van Pearl en Primos NIDI, juni 2015 Joop de Beer Peter Ekamper Nicole van der Gaag Vergelijking van de gemeentelijke prognoses van Pearl en Primos Vergelijking van de gemeentelijke prognoses van Pearl en Primos Joop de Beer,

Nadere informatie

Informatiebijeenkomst gemeenteraden. 25 januari 2011, Twello Gerard Sizoo

Informatiebijeenkomst gemeenteraden. 25 januari 2011, Twello Gerard Sizoo Informatiebijeenkomst gemeenteraden 25 januari 2011, Twello Gerard Sizoo Waarom aandacht voor demografie? Demografische prognoses naar beneden bijgesteld Actualisering regionaal woningbouwprogramma Vergrijzing

Nadere informatie

VERSLAG STUDIEDAG DE TOEKOMST VAN HET PLATTELAND - 21 november 2018

VERSLAG STUDIEDAG DE TOEKOMST VAN HET PLATTELAND - 21 november 2018 VERSLAG STUDIEDAG DE TOEKOMST VAN HET PLATTELAND - 21 november 2018 TOEKOMST VAN HET PLATTELAND: MEER VERBINDING ONDERWIJS EN BEDRIJFSLEVEN NODIG Op 21 november vond de studiedag De toekomst van het platteland

Nadere informatie

Gedeputeerde Staten. Leden Provinciale Staten

Gedeputeerde Staten. Leden Provinciale Staten Gedeputeerde Staten Contact ir. A.J. Logtenberg T 070-441 74 64 aj.logtenberg@pzh.nl Postadres Provinciehuis Postbus 90602 2509 LP Den Haag T 070-441 66 11 www.zuid-holland.nl Leden Provinciale Staten

Nadere informatie

PEARL: uitkomsten van de regionale bevolkings- en allochtonenprognose 2005 2025 voor provincies

PEARL: uitkomsten van de regionale bevolkings- en allochtonenprognose 2005 2025 voor provincies PEARL: uitkomsten van de regionale bevolkings- en allochtonenprognose 225 voor provincies Andries de Jong 1) In 26 hebben het Ruimtelijk Planbureau en het Centraal Bureau voor de Statistiek voor het eerst

Nadere informatie

Provinciale leerlingenontwikkeling in Nederland: 1990 2040 Wat hebben we achter de rug en wat staat ons nog te wachten?

Provinciale leerlingenontwikkeling in Nederland: 1990 2040 Wat hebben we achter de rug en wat staat ons nog te wachten? Provinciale leerlingenontwikkeling in Nederland: 199 Wat hebben we achter de rug en wat staat ons nog te wachten? Verus Ledenvoordeel Jelmer Dekker Januari Levendgeborenen Algemeen vruchtbaarheidscijfer

Nadere informatie

Minder, ouder, bonter in de Eems Dollard Regio

Minder, ouder, bonter in de Eems Dollard Regio HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN Algemene informatie In 2008 viert de Hanzehogeschool Groningen haar 210-jarig bestaan! Keuze uit meer dan 70 opleidingen; het grootste hbo-onderwijsaanbod in Noord-Nederland 19

Nadere informatie

Mobiliteit & Bereikbaarheid. in relatie tot bevolkingskrimp in Nederland

Mobiliteit & Bereikbaarheid. in relatie tot bevolkingskrimp in Nederland Mobiliteit & Bereikbaarheid in relatie tot bevolkingskrimp in Nederland Demografische trends: (1) minder kinderen 2 Demografische trends: (2) vergrijzing 3 Demografische trends: (3) alleen wonen 4 Demografische

Nadere informatie

Leegstand van winkels,

Leegstand van winkels, Indicator 8 september 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In Nederland is een overaanbod

Nadere informatie

Leegstand van winkels,

Leegstand van winkels, Indicator 19 april 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In Nederland is een overaanbod

Nadere informatie

Krimp in Fryslân. Inwonertal

Krimp in Fryslân. Inwonertal Krimp in Fryslân Bevolkingsdaling, lokaal en regionaal, is een vraagstuk van nu én de komende jaren. Hoewel pas over enkele decennia de bevolking van Fryslân als geheel niet meer zal groeien, is in sommige

Nadere informatie

Sociaaleconomische Toekomstscenario s

Sociaaleconomische Toekomstscenario s Sociaaleconomische Toekomstscenario s Geschikt voor zoet en zout? door Gert Jan van den Born 1 Toekomstverkenningen Scenario s zijn gekoppeld aan onzekerheden in de toekomst Binnen domein van ruimtelijke

Nadere informatie

De inzet van het instrumentarium van de Wet ruimtelijke ordening bij het begeleiden van demografische krimp

De inzet van het instrumentarium van de Wet ruimtelijke ordening bij het begeleiden van demografische krimp 2012 Radboud Universiteit Nijmegen Faculteit der Managementwetenschappen Planologie M. A. J. P Martens 3056589 De inzet van het instrumentarium van de Wet ruimtelijke ordening bij het begeleiden van demografische

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Medemblik

Demografische ontwikkeling Gemeente Medemblik Demografische ontwikkeling Gemeente Medemblik Andijk Opmeer Medemblik Wervershoof Enkhuizen Stede Broec Koggenland Hoorn Drechterland Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners

Nadere informatie

Trends op de woningmarkt

Trends op de woningmarkt Trends op de woningmarkt Peter Boelhouwer 29-10-2013 Delft University of Technology Challenge the future Inhoud Demografische ontwikkelingen Economische ontwikkelingen Sociaal-culturele ontwikkelingen

Nadere informatie

Inhoud. Aandeel 65+, 2011-2060. Huishoudensontwikkeling 2011-2040. Huishoudensontwikkeling per gemeente; 2010-2025

Inhoud. Aandeel 65+, 2011-2060. Huishoudensontwikkeling 2011-2040. Huishoudensontwikkeling per gemeente; 2010-2025 Delft University of Technology Inhoud Trends op de woningmarkt Peter Boelhouwer 29-10-2013 Demografische ontwikkelingen Economische ontwikkelingen Sociaal-culturele ontwikkelingen Was de crisis op de Nederlandse

Nadere informatie

Leegstand van winkels,

Leegstand van winkels, Leegstand van winkels, 2004-2013 Conclusie In Nederland is een overaanbod van winkels in de detailhandel. Gemiddeld staat 8% van het winkelvloeroppervlakte leeg in 2013. Dit percentage stijgt sinds 2008.

Nadere informatie

Krimp. Gevolgen voor het hoger onderwijs en de marketingstrategie

Krimp. Gevolgen voor het hoger onderwijs en de marketingstrategie Krimp Gevolgen voor het hoger onderwijs en de marketingstrategie 1 Stéphanie van Noordt adviseur en procesbegeleider leerlingendaling Van Noordt Marketing & Communicatie info@van-noordt.nl 2 Krimp: de

Nadere informatie

Bundeling wonen in nationale bundelingsgebieden,

Bundeling wonen in nationale bundelingsgebieden, Indicator 10 september 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aandeel woningen en inwoners

Nadere informatie

Hoe staan we er nu voor?

Hoe staan we er nu voor? Presentatie voor het debat Iedereen ZZP-er: Over winners' en 'losers' op de arbeidsmarkt, Groninger Forum, 26 maart 2015 Prof.dr. Jouke van Dijk Hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse Rijksuniversiteit

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Hoorn 2011-2025

Demografische ontwikkeling Gemeente Hoorn 2011-2025 Demografische ontwikkeling Gemeente Hoorn 211-225 Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners 1 1.2 Componenten van de groei 3 2. Jong en oud 6 3. Huishoudens 8 Uitgave I&O Research

Nadere informatie

EXPERTS OP DE TOEKOMST VAN VASTGOED DE VINEX-WIJK VANUIT BEWONERSPERSPECTIEF

EXPERTS OP DE TOEKOMST VAN VASTGOED DE VINEX-WIJK VANUIT BEWONERSPERSPECTIEF EXPERTS OP DE TOEKOMST VAN VASTGOED DE VINEX-WIJK VANUIT BEWONERSPERSPECTIEF DE TWEE gezichten van de VINEX-WIJK IN NEDERLAND Vinex-wijken worden sinds jaar en dag afgeschilderd als eentonige plekken waar

Nadere informatie

Bedrijven en bevolking in beweging

Bedrijven en bevolking in beweging M201110 Bedrijven en bevolking in beweging Regionale bedrijvendynamiek en -migratie in relatie tot verstedelijking, periode 1988-2009 drs. R. Braaksma drs. W.V.M. van Rijt-Veltman Zoetermeer, 20 juni 2011

Nadere informatie

Titel PBL/CBS Regionale bevolkings- en. huishoudensprognose. Statistische Trends. Subtitel. In samenwerking met Partner. Belangrijkste uitkomsten

Titel PBL/CBS Regionale bevolkings- en. huishoudensprognose. Statistische Trends. Subtitel. In samenwerking met Partner. Belangrijkste uitkomsten Statistische Trends Titel PBL/CBS Regionale bevolkings- en Subtitel huishoudensprognose In samenwerking met Partner 2019 2050 Belangrijkste uitkomsten Saskia te Riele (CBS) Corina Huisman (CBS) Lenny Stoeldraijer

Nadere informatie

Verhuisgedrag van jongeren

Verhuisgedrag van jongeren Verhuisgedrag van jongeren Mila van Huis en Elma Wobma Jaarlijks verhuizen ongeveer 650 duizend personen naar een andere gemeente, onder wie 96 duizend 18- tot en met 21-jarigen. Het verhuisgedrag van

Nadere informatie

Groei, krimp en ruimte Toekomstige regionale en lokale verschillen

Groei, krimp en ruimte Toekomstige regionale en lokale verschillen dem s Jaargang 23 Januari 2007 ISSN 0169-1473 Een uitgave van het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut Bulletin over Bevolking en Samenleving 1 inhoud 1 Groei, krimp en ruimte 3 Demodata

Nadere informatie

Groslijst Adviesaanvragen SER 2008 9 oktober 2007

Groslijst Adviesaanvragen SER 2008 9 oktober 2007 AV/CAM/2007/30945 Groslijst Adviesaanvragen SER 2008 9 oktober 2007 Nr. Departement Onderwerp 1. VROM Tweede Duurzaamheidsverkenning 2. VROM Sociaal-economische en ruimtelijke gevolgen van een veranderende

Nadere informatie

Leegstand van winkels,

Leegstand van winkels, Indicator 8 september 2017 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In Nederland is een overaanbod

Nadere informatie

Krimp in Woerden? Gemeenteraad Woerden 11 april 2013. Frits Oevering. Kennis & Economisch Onderzoek

Krimp in Woerden? Gemeenteraad Woerden 11 april 2013. Frits Oevering. Kennis & Economisch Onderzoek Krimp in Woerden? Gemeenteraad Woerden 11 april 2013 Frits Oevering Prangende vragen? Krimp in Woerden? Vergrijzing en krimp Verhuispatroon Krimp in Woerden? Disclaimers diverse databronnen (ABF, CBS,

Nadere informatie

Bevolkingsomvang en aantal huishoudens,

Bevolkingsomvang en aantal huishoudens, Indicator 6 mei 2019 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Per 1 januari 2019 telde Nederlandse

Nadere informatie

Regionale prognose 2009 2040: vergrijzing en omslag van groei naar krimp

Regionale prognose 2009 2040: vergrijzing en omslag van groei naar krimp Regionale prognose 2009 2040: vergrijzing en omslag van groei naar krimp Andries de Jong (PBL) en Coen van Duin (CBS) De regionale prognose 2009 2040 geeft een toekomstbeeld van de ontwikkeling van de

Nadere informatie

Figuur 1: Ontwikkeling aantal leerlingen Figuur 2: Ontwikkeling aantal leerlingen 2009-2013 1 (index: 2009 = 100) 2014-2019 (index: 2014 = 100)

Figuur 1: Ontwikkeling aantal leerlingen Figuur 2: Ontwikkeling aantal leerlingen 2009-2013 1 (index: 2009 = 100) 2014-2019 (index: 2014 = 100) Het aantal leerlingen in het basisonderwijs is tussen 2010 en 2014 gedaald. In de provincie Limburg nam het aantal leerlingen in deze periode het sterkst af. In het voortgezet onderwijs is het aantal leerlingen

Nadere informatie

Wonen binnen bestaand bebouwd gebied,

Wonen binnen bestaand bebouwd gebied, Indicator 7 September 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aandeel uitbreiding van

Nadere informatie

Tabellenrapportage Quickscan leerlingendaling VO. schoolbesturen, gemeenten en provincies

Tabellenrapportage Quickscan leerlingendaling VO. schoolbesturen, gemeenten en provincies Tabellenrapportage Quickscan leerlingendaling VO schoolbesturen, gemeenten en provincies Tabellenrapportage Quickscan leerlingendaling VO schoolbesturen, gemeenten en provincies Opdrachtgever: Ministerie

Nadere informatie

Krimp Prognose 2010-2025

Krimp Prognose 2010-2025 Provincie: (Stads)regio gemeenten: Limburg Profiel gemeente: Maastricht Zuid-Limburg: Maastricht, Sittard-Geleen en Heerlen Regio: 35 Aanbod van leegstand Leegstand per stad: Huidige leegstand: aantal

Nadere informatie

Datum: 2 maart 2012 Nummer: 8058 Provincie Utrecht blij met kabinetsbesluit over toekomst Randstad De provincie Utrecht is blij dat het kabinet, op basis van de inhoud, zijn standpunt heeft bepaald voor

Nadere informatie

Trends op de woningmarkt

Trends op de woningmarkt Trends op de woningmarkt Peter Boelhouwer 20-11-2013 Delft University of Technology Challenge the future Inhoud Demografische ontwikkelingen Ontwikkelingen op de nieuwbouwmarkt Was de crisis op de Nederlandse

Nadere informatie

Figuur 1: Veronderstellingen per onderdeel uit de Nationale CBS-Prognoses 2008 en 2012

Figuur 1: Veronderstellingen per onderdeel uit de Nationale CBS-Prognoses 2008 en 2012 Bevolkings Prognose 2013 De Bevolkings Prognose 2013 (BP2013) is bedoeld als provinciale sectorprognose, een prognose die zo goed mogelijk de toekomstige bevolkingsontwikkeling voorspelt en daarmee door

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Wervershoof

Demografische ontwikkeling Gemeente Wervershoof Demografische ontwikkeling Gemeente Wervershoof Andijk Opmeer Medemblik Wervershoof Enkhuizen Stede Broec Koggenland Hoorn Drechterland Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners

Nadere informatie

Gemiddeld kindertal per vrouw,

Gemiddeld kindertal per vrouw, Indicator 11 maart 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In 2013 bedroeg het gemiddeld

Nadere informatie

CBS: Lichte toename werkenden, minder werklozen

CBS: Lichte toename werkenden, minder werklozen CBS: Lichte toename werkenden, minder werklozen Het aantal mensen met werk is in de periode februari-april met gemiddeld 2 duizend per maand toegenomen. Vooral jongeren en 45-plussers gingen aan de slag.

Nadere informatie

Het Noorden: Wat is er aan de hand? Wat is er nodig?

Het Noorden: Wat is er aan de hand? Wat is er nodig? Het Noorden: Wat is er aan de hand? Wat is er nodig? Presentatie voor de werkconferentie Het Vitale Noorden Martiniplaza, Groningen, 22 mei 2013 Prof.dr. Jouke van Dijk, Hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Stede Broec

Demografische ontwikkeling Gemeente Stede Broec Demografische ontwikkeling Gemeente Stede Broec Andijk Opmeer Medemblik Wervershoof Enkhuizen Stede Broec Koggenland Hoorn Drechterland Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners

Nadere informatie

Kennisnetwerk Krimp. Noord-Nederland (KKNN)

Kennisnetwerk Krimp. Noord-Nederland (KKNN) HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN Algemene informatie Kennisnetwerk Krimp In 2008 viert de Hanzehogeschool Groningen haar 210-jarig bestaan! Noord-Nederland Keuze uit meer dan 70 opleidingen; het grootste hbo-onderwijsaanbod

Nadere informatie

IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving

IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving IenM begroting 2015: inzetten op betere verbindingen in een schonere leefomgeving 16 september 2014-15:25 Het ministerie van Infrastructuur en Milieu besteedt in 2015 9,2 miljard euro aan een gezond, duurzaam

Nadere informatie

Bevolkings- en huishoudensprognose Leiden

Bevolkings- en huishoudensprognose Leiden September 21 ugu Bevolkings- en huishoudensprognose Leiden 21 24 Samenvatting 1. De totale bevolkingsomvang Leiden verandert tot 24 nauwelijks: schommelt tussen 116,7 en 118,4 duizend inwoners (117,5 duizend

Nadere informatie

Demografische ontwikkeling Gemeente Enkhuizen

Demografische ontwikkeling Gemeente Enkhuizen Demografische ontwikkeling Gemeente Enkhuizen 211-225 Inhoud blz. Colofon 1. Bevolkingsontwikkeling 1 1.1 Aantal inwoners 1 1.2 Componenten van de groei 3 2. Jong en oud 6 3. Huishoudens 8 Uitgave I&O

Nadere informatie

Het Noorden: Wat is er aan de hand? Wat is er nodig?

Het Noorden: Wat is er aan de hand? Wat is er nodig? Presentatie voor de werkconferentie Het Vitale Noorden Martiniplaza, Groningen, 22 mei 2013 Prof.dr. Jouke van Dijk, Hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Ruimtelijke

Nadere informatie