The World's Dental Newspaper - Netherlands Edition. Aardbeving Japan Dentale industrie niet gespaard. > Pagina 12

Transcriptie

1 DENTAL TRIBUNE The World's Dental Newspaper - Netherlands Edition april jaargang 1 nummer 2 Michiel de Cleen Interview over de stand van zaken in de endodontologie > Pagina 4 Aardbeving Japan Dentale industrie niet gespaard > Pagina 12 Voor de klas Mondzorgprofessionals onderwijzen kinderen over mondgezondheid > Pagina 16 Steeds meer mensen bezoeken de mondhygiënist NIEUWEGEIN - Uit onderzoek van de Nederlandse Vereniging van Mondhygiënisten (NVM) tijdens de Nationale Gezondheidsbeurs in januari blijkt dat steeds meer mensen de mondhygiënist bezoeken. De helft van de beursbezoekers die plaatsnamen in de behandelstoel om hun mondgezondheid te laten controleren, bleek ten minste eens per jaar een mondhygiënist te bezoeken. Vergeleken met resultaten van de beurs in 2010 is dit een stijging van 15%. Een forse stijging, waarmee wij als beroepsgroep heel blij zijn, aldus Corrie Jongbloed-Zoet, voorzitter van de beroepsvereniging. De stijging is deels te verklaren doordat tandartsen en mondhygiënisten steeds vaker in één praktijk te vinden zijn. Uit onderzoek van het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL) blijkt dat tandartsen en mondhygiënisten die in één praktijk werken, vaker patiënten naar elkaar doorverwijzen. De mondhygiënist neemt de tandarts werk uit handen en kan vroeg problemen signaleren, waardoor de tandarts sneller kan ingrijpen. Op dit moment heeft het merendeel (74%) van de ruim Nederlandse tandartsen een eigen praktijk. Recentelijk lijkt hierin een lichte verschuiving op te treden. Jongere tandartsen werken vaker op omzetbasis bij een praktijkhouder of tandheelkundig centrum. Hierbinnen werken zij gemiddeld vaker samen met mondhygiënisten. Onder de ruim mondhygiënisten in Nederland bestaat eenzelfde ontwikkeling. Oudere mondhygiënisten die voor het merendeel de tweejarige opleiding volgden werken overwegend in een eigen praktijk, terwijl de jongeren die voor het merendeel de drie- of vierjarige opleiding hebben gevolgd vaker in loondienst werken bij een tandartspraktijk. De toenemende gezamenlijke vestiging bevestigt wat al eerder bleek uit een onderzoek onder consumenten, verklaart NIVELprogrammaleider Ronald Batenburg. Nederlanders gaan vaker naar de mondhygiënist als deze in een tandartspraktijk werkt, en blijven dan ook onder controle en behandeling. Beginnende mondhygiënisten kunnen hier rekening mee houden bij de keuze voor zelfstandige vestiging of voor werken in een tandartspraktijk. Cone Beam CT: een revolutionaire innovatie AMSTERDAM - Steeds vaker wordt binnen de tandheelkundige wereld gesproken over het gebruik van een revolutionaire innovatie op het gebied van röntgenfotografie: de Cone Beam Computer Tomograaf, in het kort CBCT. Deze toepassing maakt met een tweedimensionale detector één rotatie om het hoofd. De gegenereerde röntgenbeelden worden overgezet naar een computerprogramma. Er ontstaat dan een driedimensionaal beeld waarmee speciale beeldbewerkingen uitgevoerd kunnen worden. Een belangrijk voordeel van CBCT is dat met driedimensionale röntgenbeelden veel meer tandheelkundige informatie be- schikbaar komt. Een nadeel is de stralingsdosis, die hoger is dan bij reguliere tandheelkundige röntgenopnamen. De dosis blijft wel lager dan de stralingsdosis die vrijkomt bij het maken van een conventionele CT-scan. Vanwege de risico s voor patiënten en behandelaars is in Nederland, net als in veel andere landen, een officiële richtlijn opgesteld bij het gebruik van CBCT. In het interview met tandarts-endodontoloog Michiel de Cleen (pagina 4-7) en het vraaggesprek met Roy Horsthuis, kaakchirurg (pagina 10-11), wordt nader ingegaan op de mogelijkheden van CBCT binnen verschillende dentale beroepsgroepen. Patiëntveiligheid hot item voor mondarts Het thema patiëntveiligheid staat momenteel bijzonder in de belangstelling. Niet alleen patienten, maar ook de IGZ, tuchtrechters en beroepsverenigingen verwachten eisen dat vermijdbare schade zo veel mogelijk wordt voorkomen. Ook in situaties waarin de kans op schade in de dagelijkse praktijk niet groot is. Daarom wordt de mondarts van nu geacht over de nodige medische basiskennis te beschikken. Op pagina 9 van deze editie geeft dr. Hubert Bruins, auteur van het recent verschenen Vademecum mondarts, een fraai gestructureerd overzicht van hiv en aids. Emerald lakes, New Zealand Wedgeguard Twee-in-één beschermer Beschermt het naastliggende element tijdens prepareren caviteit. De verwijderbare beschermer is uniek! Na het verwijderen van de beschermer blijft de wig op zijn plaats, dus minder kans op bloeding. De matrixband kan daarna direct geplaatst worden en dat scheelt tijd! Wedgeguard is er in drie maten: small, medium en large. Inspired by: V3-RING V3-RING N V-RING V3-MATRIX WEDGES NIEUW Probeerset? V- Ring en V-3 Ring zorgeloos proberen zonder verplichting! info@matrix-dental.com Matrix-Dental klanten service MD adv 102x148.indd :43

2 2 Binnenlands nieuws dental tribune - netherlands edition april 2011 Specialisten in speekselsteen Speekselsteenvergruizer Speekselstenen zijn ophopingen van kalkzouten in de speekselafvoerbuis of speekselklier. De tot nu toe gebruikelijke behandelmethoden voor speekselstenen waren chirurgisch, door middel van een snee in de afvoergang om de steen weg te halen. In bepaalde gevallen moest de gehele klier worden verwijderd. Deze ingrepen kunnen echter gepaard gaan met zenuwschade en postoperatieve infecties. Bij kleinere stenen kan een minder ingrijpende operatie aan de hand van sialoendoscopie worden ingezet. Daarbij gaat de specialist met een 0,6 millimeter dunne scoop via de mondbodem de afvoergang van de speekselklier binnen. Na het opsporen van waarmee de speekselsteen gefragmenteerd wordt, waarna deze er uiteindelijk door het speeksel zelf uitgespoeld wordt. Deze optie bestaat voor bepaalde stenen tussen de 2 en 7 mm. Met de extracorporele vergruizing is ruim 90% van de patiënten na één of meerdere behandelingen klachtenvrij. Een nieuwe mogelijkheid om speekselstenen te vergruizen is de intracorporele techniek met de laser. Met deze endoscopische techniek kunnen stenen in het speekselafvoerkanaal vergruisd worden. Een nadeel is dat deze procedure vrij tijdrovend is. Ook buiten Europa zijn er ontwikkel ingen op het gebied van sialolithiasisbehandelingen. In het Louisiana State University s Health Center is eind vorig jaar voor het eerst een volledig gerobotiseerde speekselsteenoperatie verricht. Hierdoor kon de chirurg een 20 mm grote steen zeer nauwkeurig verwijderen en de speekselklier van de 31-jarige patiënt sparen. Deze nieuwe procedure leidde tot minder bloedverlies en littekenweefsel en een korter verblijf in het ziekenhuis. Calcium in vruchtensappen leidt niet tot demineralisatie AMERSFOORT - Een gezondheidsclaim van FrieslandCampina, waarin gesteld wordt dat toevoeging van calcium aan zure vruchtensappen het risico op tanderosie verkleint, is door de European Food and Safety Association (EFSA) afgekeurd. De claim had betrekking op sappen van appel, mandarijn, bosvruchten en multifruit met een ph tussen de 3,6 en 3,9, een calciumgehalte van meer dan 200 milligram per liter, en een suikergehalte tussen de 9,2 en 11,4 gram per 100 milliliter. FrieslandCampina had 37 onderzoeken aangeleverd over zure dranken met en zonder toegevoegd calcium. Het dietetic products, nutrition and allergies (NDA)-panel van EFSA beschouwt reductie van de demineralisatie van tanden als een gunstig gezondheidseffect. Voorwaarde is wel dat er geen demineralisatie van de tanden plaatsvindt door de zuurproductie in tandplak of door fermentatie van koolhydraten. Uit de aangele- verde onderzoeken blijkt niet dat aan die voorwaarde wordt voldaan, zo stelt het panel van EFSA. De afwijzing van de gezondheidsclaim van FrieslandCampina past in een lange reeks. Eerder werd een claim van Yakult afgewezen. Daarnaast kon Unilever volgens de organisatie niet hard maken dat zwarte Liptonthee tot mentale scherpte leidt en kon Danone de EFSA er niet van overtuigen dat het drinken van Actimel de kans op diarree verkleint. FrieslandCampina beraadt zich op vervolgstappen. (bron: Evmi) Deze nieuwe procedure leidde tot minder bloedverlies en littekenweefsel en een korter verblijf in het ziekenhuis ROTTERDAM - Speekselstenen (sialolithiasis) komen geregeld voor, maar slechts een klein percentage heeft er daadwerkelijk last van. In deze gevallen kunnen de klachten zelden worden weggenomen door huisartsen of tandartsen. Daarom werken sinds 2008 keel, neus- en oorartsen en kaakchirurgen samen in een speciaal centrum van het Erasmus MC in Rotterdam om patiënten met aandoeningen aan de speekselklieren te behandelen. De kno-artsen van het team houden zich voornamelijk bezig met hoofd-halschirurgie. Vergeleken met kwaadaardige tumoren zijn speekselstenen min of meer een luxeprobleem, al kunnen ze pittige pijnaanvallen veroorzaken. Omdat een reguliere knoarts patiënten vaak niet van hun speekselklierproblemen kan afhelpen, verwijst deze hen steeds vaker door naar het Rotterdamse speekselkliercentrum. De toeloop is inmiddels zo groot dat er plannen zijn voor uitbreiding van het spreekuur. de steen verwijdert hij deze met een basket of paktang. Met deze techniek is een slagingspercentage van rond 90% beschreven. Een alternatieve behandeling van sialolithiasis bestaat sinds 1989 in de vorm van de extracorporele speekselsteenvergruizer. Dit is een non-invasieve techniek Colofon Dental Tribune verschijnt tienmaal per jaar en is een uitgave van Albion Press BV, onder licentie van Dental Tribune International Hoofdredacteur/uitgever drs. Ben Adriaanse Redactie Willianne Kamerbeek drs. Jan Franke Redactieadres Redactie Dental Tribune Postbus GA Houten redactie@dental-tribune.nl. De Nederlandse editie van Dental Tribune kent een onafhankelijke redactie en richt zich op professionals in de volle breedte van het tandheelkundige vakgebied. Aanmelden De doelgroep van Dental Tribune (bestaande uit tandartsen-algemeenpractici, tandartsen-specialisten, mondhygiënisten, orthodontisten, kaakchirurgen, tandtechnici, tandprothetici en diegenen die werkzaam zijn in de dentale industrie) komt in aanmerking voor een kosteloos abonnement. Behoort u tot de doelgroep en ontvangt u het maandblad nog niet? Meld u dan aan via het inschrijfformulier op Advertentieverkoop Harry Velthuis, accountmanager. Postbus 545, 3990 GH Houten. Telefoon: velthuis@dental-tribune.nl. Linda Schriekenberg, medewerker mediaorder. Telefoon: Fax: adverteren@dental-tribune.nl LIVEN UP YOUR PRACTICE 2011 Albion Press BV. Redactioneel materiaal van Dental Tribune International, Duitsland, dat is vertaald en in dit nummer is opgenomen, is auteursrechtelijk beschermd door Dental Tribune International GmbH. Alle rechten voorbehouden. Gepubliceerd met toestemming van Dental Tribune International GmbH, Holbeinstr 29, Leipzig, Duitsland. Reproductie op welke manier en in welke taal dan ook, gedeeltelijk of volledig, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van Dental Tribune International GmbH, is uitdrukkelijk verboden. Dental Tribune is een handelsmerk van Dental Tribune International GmbH. PIERRE ROLLAND 17 av. Gustave Eiffel BP MERIGNAC cedex France Tel +33 (0) Fax +33 (0) pierre-rolland.int@acteongroup.com

3 april 2011 dental tribune - netherlands edition Binnenlands nieuws 3 Botox tegen bruxisme AMSTERDAM - Botulinetoxine-A (Botox) is een uitstekende behandeloptie bij bruxisme. Dat schrijft David Castillo in Grinza International Journal of Wrinkles. Botox verslapt de kaakspieren, waardoor overmatige spierspanning op de kaakspieren wordt voorkomen. Tandenknarsen kan, indien onbehandeld, zeer schadelijk zijn voor de algehele mondgezondheid en kan in extreme gevallen uiteindelijk leiden tot tandverlies. In navolging van bijvoorbeeld Groot-Brittannië zijn ook in Nederland enkele cosmetische klinieken begonnen met het aanbieden van Botoxbehandelingen tegen bruxisme. De medische toepassing van Botox is niet nieuw. Het gebruik van botulinetoxine-a bij masseterhypertrofie is in 1994 geïntroduceerd door Smyth. Daarvoor werd het al sinds 1980 in toenemende mate gebruikt voor diverse andere spieraandoeningen. Ook als behandeling van de nadelige gevolgen van bruxisme is Botox met succes toegepast. In 2009 heeft Transform, de grootste aanbieder van cosmetische behandelingen in Engeland, geconcludeerd dat steeds meer Britten lijden onder bruxisme en Botox gebruiken om hiervan af te komen. Volgens Gwen Davis, Botulinetoxine hoofd van de niet-chirurgische afdeling van Transform, zijn injecties met Botox bijzonder effectief om bruxisme te verhelpen: Brutox zoals wij het noemen is snel, eenvoudig en doeltreffend. Doordat het direct de spanning in de kaak vermindert, voelen veruit de meeste patiënten het verschil al binnen een paar dagen na de eerste behandeling. Hoewel Botox nuttig kan zijn bij bruxisme adviseren experts een gezonder dieet, vermindering van stress en vitaminesupplementen met vitamine B5 en calcium. De meest voorkomende behandeling is bescherming van de tanden door een bitje of spalk. Volgens de Engelse Bruxisme Vereniging lijdt één op de tien mensen aan extreem bruxisme. Eerste onderhande lingsronde over nieuwe cao Tandtechniek Ook tandartsen gaan kwaliteit verbeteren Deelnemers van tien tandartspraktijken uit de omgeving van Enschede en Groningen UTRECHT - Begin maart startten twintig tandartspraktijken met het traject Door Cliënten Bekeken (DCB) van de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF). Doel is om de kwaliteit van hun dienstverlening verder te verbeteren. Daarmee zijn tandartsen de vijfde sector zorgverleners die op basis van patiëntervaringen verbeteringen doorvoeren in communicatie en bejegening, hygiëne in de praktijk en behandel kwaliteit. Deelnemers afkomstig van tien tandartspraktijken uit de omgeving van Enschede en Groningen zijn deze week de pilotfase van het traject gestart met een eerste bijeenkomst. De motivatie en belangstelling om met Door Cliënten Bekeken aan de slag te gaan was goed merkbaar, zegt NPCFdirecteur Wilna Wind. De tandartsen die met ons traject aan de slag gaan, zien duidelijk de meerwaarde van verbeteringen in evaluaties door patiënten. Dit biedt hen straks belangrijke input om zo patiëntgericht mogelijk te werken. De pilot heeft als doel het DCBtraject te verfijnen en toe te spitsen op tandartsen, zodat het eind 2011 in alle Nederlandse tandartspraktijken kan worden ingevoerd. Om de pilot mogelijk te maken hebben NPCF en zorgverzekeraar Menzis de handen ineen geslagen. Anda Geerdink, contractmanager bij Menzis: Ook Menzis vindt het belangrijk dat Door Cliënten Bekeken is een ideaal traject om de dialoo g tussen tandarts en cliënt te faciliteren de wensen van patiënten gehoord worden als het gaat om verbetering van de kwaliteit. Door Cliënten Bekeken is een ideaal traject om de dialoog tussen tandarts en cliënt te faciliteren. Het project wordt mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van het ministerie van Volksgezondheid. Tandarts Astrid Stijger van Dentolive in Leek was meteen enthousiast toen zij benaderd werd voor de pilot. We meten jaarlijks al de klanttevredenheid, maar nu we de eerste bijeenkomst van Door Cliënten Bekeken hebben meegemaakt, denken we dat het traject verder gaat. Het zal ons meer en betere informatie opleveren over het patiëntenperspectief, zodat we onze dienstverlening samen verder kunnen verbeteren. Sinds de eerste pilot acht jaar geleden is DCB uitgegroeid tot hét traject voor kwaliteitsverbetering vanuit het perspectief van de patiënt. Ruim duizend apotheken en meer dan honderd gezondheidscentra hebben inmiddels het DCB-certificaat behaald. Ook oefentherapeuten en huisartsen volgen het traject. Aan de hand van een vragenlijst, groepsgesprekken met patiënten en workshops komen zij erachter hoe patiënten hen waarderen en waar verbeterpunten liggen. De pilot wordt uitgevoerd door onderzoeksinstituut ARGO Rijksuniversiteit Groningen BV. (bron: NPCF) Botox tegen bruxisme ZEIST - FNV Bondgenoten en de Branchevereniging Tandtechniek (BVT) hebben onlangs een eerste overleg gehad over de nieuwe cao Tandtechniek. In dit gesprek kwam volgens FNV een aantal onduidelijkheden aan de orde, waaronder de loonruimtekwestie. Werkgevers gaven uitleg over nieuwe technieken die over enkele jaren gemeengoed zullen worden binnen de tandtechniek. De verwachting is dat door de toenemende automatisering aan verschillende functies binnen de bedrijfstak andere eisen gesteld zullen worden. Daarnaast zal de concurrentie uit lagelonenlanden en het vrijgeven van de tandartstarieven ervoor zorgen dat de arbeidsmarkt onder druk komt te staan en dat er andere manieren van werken gevonden moeten worden. Pensioenen zijn ook onderdeel van de cao-onderhandelingen. In eerste instantie werden de opties premie verhoging en opbouwverlaging besproken. Reden hiervoor is dat aan het begin van dit jaar de dekkingsgraad van het pensioenfonds met 103,7% onder de ondergrens van 105% lag. De dekkingsgraad is afhankelijk van het beleggingsresultaat en de dagrente en is niet beïnvloedbaar door werknemers en werkgevers. Tijdens het volgende overleg komen de ontwikkelingen in de pensioenen uitgebreid aan bod. (bron: FNV Bondgenoten)

4 4 Interview dental tribune - netherlands edition april 2011 Je moet niet de eerste zijn om een nieuwe techniek te omarmen, maar ook niet de laatste Interview met tandarts-endodontoloog Michiel de Cleen Michiel de Cleen in zijn praktijk in Amsterdam TEKST EN FOTO S: BEN ADRIAANSE Michiel de Cleen studeerde in 1988 af aan de UvA, waarna hij 16 jaar werkte in een groepspraktijk, waarvan 9 jaar als algemeen practicus. Daarnaast was hij tot 1995 als docent verbonden aan ACTA. De Cleen is (mede-)auteur van diverse boeken over endodontologie en tandletsels, was hoofdredacteur van Tandartspraktijk en gaf talloze lezingen en cursussen in binnen- en buitenland. Hij behoorde tot de eerste groep erkende endodontologen in Nederland. In 2004 opende hij een eigen praktijk op een fraaie locatie in hartje Amsterdam. Dental Tribune bezocht de Cleen in zijn praktijk en liet hem in een boeiend vraaggesprek aan het woord over zijn werk als endodontoloog en over een aantal actuele ontwikkelingen in zijn vakgebied. Van de endodontologie wordt vaak gezegd dat het één van de tandheelkundige disciplines is waarin de technieken bijna jaarlijks veranderen. Deelt u deze opvatting? Als je de toekomstbeelden van vroeger zou geloven, dan vlogen we nu met straalmotoren boven het wegdek. Maar een auto is nog steeds een koetsje met vier wielen. Zo is het ook met de wortelkanaalbehandeling. We kunnen de zenuw niet genezen en dus maken we de kies open, halen de zenuw en viezigheid eruit en stoppen het geheel weer dicht. Dat blijft de essentie. Het schoonmaken doen we met metalen instrumentjes en of die van roestvrijstaal zijn of van een andere legering, dat is geen wezenlijk verschil. Spoelen en vullen doen we met materiaal dat we al jaren gebruiken. Van een jaarlijks veranderende techniek kan dus geen sprake zijn. Toch staat u bekend als een endodontoloog die op innovatief gebied voorop loopt. De apparaten en materialen die ik hier gebruik, hebben andere endodontologen in principe ook. Je moet niet de eerste zijn om een nieuwe techniek te omarmen, maar ook niet de laatste. Je kunt niet wachten tot alle anderen de fouten maken met nieuwe technieken en materialen, je moet soms ook zelf je neus stoten. Dat is me in het verleden ook weleens overkomen. Maar de ontwikkelingen zijn prima bij te houden. Aan de andere kant, als je 15 jaar geen endodontoloog bent geweest en het vak weer gaat oppakken, dan heb je veel gemist. Het gebruik van de behandelmicroscoop, de toepassingen van Er zijn veel minder mensen die alles als zoete koek slikken. Ik juich dat alleen maar toe ultrageluid en materiaal als MTA hebben de behandeling beter en makkelijker gemaakt. Mijn praktijk is geheel op de kanaalbehandeling ingericht. Voor een algemeen practicus is het weinig zinvol deze apparaten, die hier dagelijks gebruikt worden, in huis te hebben. Dat heeft als gevolg dat een kanaalbehandeling bij een endodontisch specialist wat anders in zijn werk gaat. De voordelen verschillen per indicatie: je hoeft niet voor elke wortelpuntontsteking de hulp van een endodontoloog in te roepen. Is het daarom logisch dat steeds meer patiënten zich naar een specialist laten verwijzen? Je hebt mensen die internetten en zeggen: Hé, die naam kom ik veel tegen. Patiënten vragen er dan naar bij hun tandarts, of komen zelf bij een endodontoloog. Dat zie je de laatste jaren steeds vaker en zal te maken hebben met de grotere mondigheid van patiënten, maar ook omdat er veel meer informatie beschikbaar is. In Amsterdam ben je gewend aan kritische patiënten. Ik heb van collega s gehoord dat zij het buiten de Randstad makkelijker hebben. Ze hoeven daar minder uit te leggen, de behandeling wordt sneller geaccepteerd. In de grote steden moet je meer tekst en uitleg geven. Dat is geen straf, dat hoort erbij. Ten opzichte van een aantal jaren geleden is de gemiddelde mondigheid wel toegenomen. Er zijn veel minder mensen die alles als zoete koek slikken. Ik juich dat alleen maar toe. Tandartsen van nu zijn prima in staat om hun werkwijze te motiveren. Het zou me dan ook niets verbazen als het aantal klachten over tandartsen toeneemt, maar dat het aantal gehonoreerde klachten daalt. Enkele jaren geleden werd in Nederland een classificatiesysteem ingevoerd om onderscheid te maken tussen een gecompliceerde en een ongecompliceerde wortelkanaalbehandeling: DETI en CEB. De verwachting was dat dit tot betere organisatie en behandelingen zou leiden. Een succesvol systeem? Als je de formulieren voorafgaand aan de behandeling rustig doorloopt, kun je tijdig te weten komen of de ingreep ingewikkeld zal zijn of niet. Vervolgens kun je de behandeltijd, verrichtingencodes en tarieven daarop afstemmen. Het zijn een soort checklists die de behandelaar dwingen zich vooraf te verdiepen in de patiënt en de röntgenfoto, zodat men beter beslagen ten ijs komt. Voor de patiënt bieden de formulieren meer transparantie en duidelijkheid; ze creëren de mogelijkheid om vooraf in gesprek te gaan over de vooruitzichten en tarieven, en aan de hand daarvan wellicht te besluiten dat een alternatieve methode zinvoller is. Helaas krijg ik de indruk dat niet alle tandartsen de formulieren naar waarde schatten. Het zou mooi zijn als de NVvE of de NMT initiatieven zou ontplooien om het gebruik van DETI en CEB te evalueren, nu het systeem een paar jaar in gebruik is. In de voorgaande Dental Tribune werd aandacht besteed aan de discussie rond de single filetechniek in de endodontologie: het gebruik van één enkele vijl, die initiële instrumenten of een glijtraject overbodig maakt. Voorstanders noemen het een logische ontwikkeling, tegenstanders vinden het ongehoord dat één enkele vijl zou voldoen. Waar staat u in deze discussie? Het kan zijn dat fabrikanten zich met deze specifieke innovatie vooral richten op bijvoorbeeld landen in Oost-Europa, waar het aantal uitgevoerde kanaalbehandelingen sterk stijgt. De wortelkanaalbehandeling kent veel te doorlopen stappen. Ik juich het daarom toe dat fabrikanten naar een methode, instrument of materiaal zoeken om de reguliere wortelkanaalbehandeling voor de algemeen practicus, maar ook voor de endodontoloog, te vereenvoudigen. En dat is wat bij de single file-techniek gebeurt: het gaat niet om betere resultaten, maar om een eenvoudiger behandeling. Het grootste nadeel van systemen die claimen de oplossing te zijn voor endodontische problemen, is dat het een soort kookboek wordt. Dat kan niet: elke behandeling is anders. Het is onzin te denken dat één instrument of één behandeling een verschil in resultaat bewerkstelligt. Bovendien, ik kan me niet voorstellen dat één enkele vijl voldoet. Als je een beter resultaat wilt behalen, zou je dezelfde materialen kunnen gebruiken en de behandeling simpelweg wat langer laten duren. Iets meer, iets beter, iets nauwkeuriger. Maar zoiets is natuurlijk moeilijk te verkopen. Wat de single file-techniek betreft moet gekeken worden welke resultaten ermee bereikt worden. Vooralsnog zijn de beste, in onderzoek aangetoonde resultaten nog steeds die van de behandeling met gewone roestvrijs talen handvijltjes, spoelen met een

5 Betrouwbaar De ochtend vangt aan. Uw assistente verzorgt de opstartprocedure. Op uw monitor is het dossier van de volgende patiënt zichtbaar. U neemt plaats aan de behandelstoel. Met één druk op de knop positioneert u deze in de in-/uitstap-stand. In die ene actie zit: - de activering van het soft start/soft stop-systeem - de hydraulische werking van de pomp - de flexibiliteit van een 2,5cm. dunne rugleuning - Pressure Mapping - ergonomie voor de behandelaar - comfort voor de patiënt Maar dat doet er nu niet toe. Wat er wel toedoet, is dat A-dec altijd werkt! U bent klaar om de eerste patiënt van de dag te verwelkomen. Behandelstoelen Instrumentenbruggen Tandartslampen Monitors Kasten Handstukken Onderhoud Contacteer Arseus Dental Nederland via info@arseus-dental.nl of kijk op voor meer informatie A-dec Inc. Al rights reserved..

6 6 Interview dental tribune - netherlands edition april 2011 spuitje en vullen met lateraal gecondenseerde guttaperchastiften. Een heel simpele techniek. In een recente voordracht met als titel Regeneratie van de pulpa: leven na de dood schetste u de toekomst van de endodontologie (zie NTvT 2010;8:479). De endodontoloog opent een gebitselement waarvan de pulpa is afgestorven en spoelt het wortelkanaal schoon. Vervolgens spuit hij er een gel in met een aantal stamcellen, groeifactoren, strips die dienen als hechtmateriaal en mogelijk antibiotica. Hij sluit het gebitselement goed af en de patient kan naar huis zonder verdere behandeling. Uit de stamcellen zal nieuw pulpaweefsel ontstaan, zodat het gebitselement er weer (min of meer) uit komt te zien alsof er nooit problemen zijn geweest. Toekomstmuziek, of staat penbolletje in. Na een paar weken of maanden groeit daar een gezonde kies uit. Hoe ver ligt dit scenario van ons af? Eerst dacht ik voor tandheelkundige toepassingen aan een jaar of vijftig, toen dertig, en recentelijk vertelde een Amerikaanse onderzoeker mij dat binnen nu en twintig jaar de eerste tandheelkundige toepassingen van stamcelgeleide regeneratie plaats zullen vinden. De vraag is in welke vorm en hoe breed het kan worden toegepast, maar van een verbetering is absoluut sprake. Het zal er in de endodontologie anders aan toe gaan, maar dat geldt voor de hele medische wetenschap. Zo zullen huidtransplantaties niet meer nodig zijn, omdat met stamcellen eigen huid Of over een jaar of twintig wortelkanaalbehandelingen in de huidige vorm achterhaald zijn, dat zal de tijd leren onze carrière gaan we dit waarschijnlijk niet meer meemaken. Ik geloof niet dat het als een bedreiging wordt gezien van het vak, maar spannend is het wel. Als tandarts wil je aan tanden knutselen en dat doen we in de toekomst ook nog, maar misschien op een andere manier. Stamcellen of niet, het blijft de tandarts die de behandelingen doet. Je moet het ook ruimer zien. Voor ons gaat er wat veranderen, maar wat betekent dit alles voor een tandarts in Zuid-Amerika of Afrika? Kunnen meer tanden of Amalgaam is tegenwoordig voor apexresecties geen toepassing meer: het is volkomen obsoleet geworden. MTA is nu het middel van eerste keus. Bij de behandeling van jonge elementen met een wijd open wortel kan de wortel sneller gesloten worden, waardoor de behandeling veel korter duurt. Voor kinderen is dat heel prettig. MTA vervangt oude materialen die nadelen hadden en het maakt lastige behandelingen eenvoudiger. Bovendien kunnen we problemen oplossen waar we dat vroeger niet konden, zoals bij perforaties van wortels. Die kun- waarschijnlijk aangescherpt; het is de vraag hoe dit het gebruik ervan in de tandheelkunde beinvloedt. Maar zeker in de endodontologie zijn er gevallen waarin CBCT duidelijk meerwaarde biedt. Het maakt een betere behandeling mogelijk. Zou de endodontologie meer de vruchten plukken van CBCT-opnamen dan andere tandheelkundige specialismen? Ik hoor dat ook kaakchirurgen en pathologen er veel profijt van hebben. Je moet je wel telkens afvragen of je de behandeling met conventionele middelen óók goed af kunt. De stralingsbelasting voor de patiënt is nu eenmaal hoger met CBCT en daarom moet wel sprake zijn van een duidelijke meerwaarde. Als je, zoals ik, alleen kanaalbehandelingen uitvoert, zie je regelmatig zeldzame De behandelmicroscoop: een belangrijke innovatie in de endodontologie de endodontologie voor een naderende revolutie? Het zou natuurlijk een fantastische omwenteling zijn als we een kanaalbehandeling niet meer hoeven te zien als het openmaken en uithollen van een kies en het opvullen van de holte. Wat nu als we het zieke of dode deel eruit kunnen halen en genezing kunnen bewerkstelligen: teruggroei van levend weefsel. Onderzoek met stamcellen is veelbelovend. Dat is niet nieuw natuurlijk, op veel gebieden in de medische wetenschap is het nut van stamcellen bewezen. De tandheelkunde is daar niet anders in: hier gaat het om het vervangen of repareren van verloren gegane weefsels, tanden of kiezen. Stel: je mist een kies. Dan ga je naar de tandarts, die haalt een blisterverpakking uit de koelkast, maakt een sneetje in het tandvlees en stopt er een soort tul- gekweekt wordt. Elke discipline zal met nieuwe mogelijkheden te maken krijgen. Wij horen daar zeker ook bij. Of dat betekent dat over een jaar of twintig wortelkanaalbehandelingen in de huidige vorm achterhaald zijn, dat zal de tijd leren. Misschien voor sommige tanden en kiezen wel, voor andere niet. Of het een luxe, prijzige toepassing wordt of juist niet, ook dat is moeilijk in te schatten. Hoe waren de reacties van vakgenoten op de voordracht? Het was komisch dat de lezing werd aangekondigd in de congresfolder en dat ik prompt werd gebeld door een tandarts, die een patiëntje had waarvan ze dacht dat dit misschien een goede toepassing was. Ze wilde graag de leverancier weten waar ze de middelen kon kopen. Die heb ik toch moeten teleurstellen: in kiezen worden gered? Een wortelkanaalbehandeling blijft natuurlijk een tweede kans. De eerste kans zit in goede preventie en restauratie. In dezelfde voordracht ging u in op de voordelen van MTA als bruikbaar materiaal bij apexresecties. Wat is zo goed aan dit materiaal? Het mooie ervan is dat het zo ontzettend weefselvriendelijk blijkt te zijn. Dat geldt voor bot, zenuwen, pulpa of andere weefsels. Daardoor biedt het goede resultaten. Eigenlijk verrassend, want het is heel simpel materiaal: Portland metselcement. Ik denk dat veel elementen die vroeger verloren waren gegaan omdat er niet-restaureerbare defecten waren, met MTA behouden kunnen blijven. MTA is nu een jaar of tien op de markt en het is een fantastische aanvulling. nen we met MTA succesvol sluiten. In de medische wereld is de laatste jaren veel aandacht voor Cone Beam Computed Tomography: driedimensionale röntgenafbeeldingen. Ook in de tandheelkunde wordt CBCT steeds meer toegepast. Biedt deze innovatie ook voor de endodontoloog mogelijkheden? Ik verwijs patiënten weleens om zo n opname te laten maken en ik overweeg zelfs om er zelf één aan te schaffen. De regelgeving wordt afwijkingen zoals resorpties of anatomische variaties. Een algemeen tandarts krijgt daar bijna nooit mee te maken. Juist in die gevallen zou je eerder kiezen voor een driedimensionale scan. Als u een CBCT-apparaat in huis heeft, wordt dan voorafgaand aan elke wortelkanaalbehandeling een driedimensionale opname gemaakt? Dat zou ik zeker niet voor elke behandeling doen. Een reguliere kanaalbehandeling kan prima zonder CBCT. Maar als de moge- Het grootste nadeel van systemen die claimen de oplossing te zijn voor endodontische problemen, is dat het een soort kookboek wordt

7 april 2011 dental tribune - netherlands edition Interview 7 Fragment uit een CBCT-scan (met dank aan Michiel de Cleen) lijkheid er is, kom je al snel in de verleiding méér te willen zien. De vraag is alleen of de behandeling of het resultaat er ook mee verbeteren. Als ik zelf turf bij hoeveel patiënten een CBCT-opname van toegevoegde waarde zou zijn, dan kom ik aan één of twee Zullen de meeste endodontologen de komende jaren een CBCTapparaat aanschaffen? Sommige endodontologen hebben er al één staan. Het is dure apparatuur, dus een ieder kan zich afvragen of hij de investering wil doen. Maar de techniek Tijdens het voorjaarscongres van de NVvE op hield u een lezing met de titel De verslaglegging van de endodontische spoedbehandeling. Wat waren belangrijke inhoudelijke punten uit die lezing? Wat bijvoorbeeld tijdens een avond- of weekenddienst erg belangrijk is, is om de eigen tandarts van de patiënt goed op de hoogte te stellen van wat je gedaan hebt. De informatie die momenteel wordt overgebracht, schiet vaak tekort: wat er staat is onvoldoende duidelijk, de woordkeus is verkeerd of zaken zijn in het geheel niet genoteerd. Als de eigen tandarts de behandeling voortzet, blijkt soms dat hij achteraf graag (beter) had geweten hoe bepaalde zaken bij diens afwezigheid zijn verlopen. Het kan om heel kleine zaken gaan, zoals niet noteren tot gegeven niet helemaal content te zijn met de manier waarop ze die behandelingen doen: er lijkt een omslag nodig. Gelukkig hebben wij een kaakchirurg uit Zwitserland, Thomas von Arx, bereid gevonden om te komen vertellen hoe hij die behandelingen in zijn ziekenhuis in Bern uitvoert. Von Arx is een echte autoriteit op dit gebied en heeft veel onderzoek gedaan. Verder vertelt Marga Ree over alternatieve behandelmogelijkheden en ga ik het hebben over het wanneer en waarom van een apexresectie. Er wordt wel beweerd dat apexresecties niet meer nodig zijn: alles kan niet-chirurgisch opgelost worden. Anderen zeggen dat er nog steeds een chirurgische indicatie bestaat. De waarheid ligt niet helemaal in het midden, maar een beetje de kant van het niet-chirurgische op. Er zijn in de meeste gevallen veel voordelen aan een niet-chirurgische behandeling, maar in een duidelijk aanwijsbaar percentage gevallen is deze zinloos en moet je wel chirurgisch ingrijpen. Hoe je dat efficiënt, snel en succesvol doet, dat zal Thomas von Arx laten zien. een nieuwe kanaalbehandeling te doen. Vroeger werd dan meer voor de chirurgische weg gekozen. Ik denk dat dit een goede ontwikkeling is. Als je de oorzaak onderkent en besluit dat er een goede niet-chirurgische oplossing is, dan laat je de tand meer intact. Een apexresectie heeft zijn nadelen, en je moet deze ingreep daarom reserveren voor die gevallen waarin de voordelen ertegen opwegen. Welke innovatie kunnen we de komende tijd verwachten in de endodontologie? De komende jaren verwacht ik meer instrumenten en hulpmiddelen om het laatste deel van het wortelkanaal goed en veilig te reinigen. Het bovenste deel is geen enkel probleem: dat kun je goed zien. Maar het onderste deel is een delicate kwestie. Je wilt het niet veel wijder maken, maar je wilt het ook niet te smal laten. Denk aan spoelinstrumenten en apparaten. Een aantal dingen kan machinaal veel sneller en beter dan handmatig. Dat geldt zeker ook voor de reiniging van het wortelkanaal. De laatste jaren is veel aan- Het is de vraag of je een CBCT-apparaat zelf in huis moet halen, maar je bent gek als je de mogelijkheden ervan negeert Het gaat uiteindelijk om een goed afgewogen keuze. Stel, je hebt een kozijn met afgebladderde verf. Ga je er overheen lakken, of ga je het hout eerst schuren en in de grondverf zetten, met een duurzamer resultaat? In de meeste gevallen is de laatste aanpak beter. Er worden de laatste tijd minder apexresecties uitgevoerd, omdat er vaker wordt besloten dacht besteed aan het ultrasoon activeren van irrigatievloeistoffen en er zijn systemen ontwikkeld om met druk en tegendruk het kanaal te reinigen. Ik denk dat we op het gebied van het controleren van vloeistofstromen in het wortelkanaal en het verversen van spoelmiddel onder in het kanaal interessante ontwikkelingen gaan zien. Inspired by: De Cleen analyseert een CBCT-scan per dag, hoewel ik het misschien ook bij een derde zou doen. Met die gegevens zou het kunnen dat je voor een andere behandeling kiest dan met een conventionele afdruk. Je ziet de doorsnede van het geheel: je ziet de kanalen, de wortelgroeven, waar de ontsteking zit, fracturen. Bij een apexresectie zie je precies hoe je de ontsteking moet bereiken. We zijn in de loop der jaren getraind in het visualiseren van 2D-informatie, maar soms is de meerwaarde heel duidelijk. Vergeleken met een tweedimensionale afdruk zie je sommige dingen beter, en je ziet dingen die je anders helemaal niet zou zien. Een voorbeeld van dat laatste is een insnoering in de tand. Precies zien hoever die insnoering reikt en waar die naartoe gaat, kan met gewone tandfilms niet. In zo n geval heb je veel aan een CBCT-scan. is zeker essentieel om in de toekomst een goede endodontologische praktijk te runnen. Het is de vraag of je zo n apparaat zelf in huis moet halen, maar je bent gek als je de mogelijkheden ervan negeert. Hoe het voor de algemeen tandarts zit, kan ik moeilijk bepalen. Ik kan goed voor mezelf uitmaken in hoeveel gevallen per dag CBCT wenselijk is, maar voor hen kan de balans anders uitslaan. Bovendien: als het enige apparaat in Groningen staat, is dat wat anders dan dat er hier om de hoek eentje is. Dat laatste verlaagt wel de drempel. Het moet niet zo zijn dat opnames niet plaatsvinden omdat het lastig te realiseren is. Aan de andere kant moeten ze alleen worden gemaakt als ze strikt noodzakelijk zijn: de straling blijft een factor. welke lengte het wortelkanaal is schoongemaakt. Als de tandarts blind vaart op onvolledige of onjuiste informatie, dan kan het zijn dat de behandeling onnodig pijnlijk of gecompliceerd wordt. Vaart hij er niet blind op, dan moet hij alles opnieuw doen. Beide situaties zijn natuurlijk heel onwenselijk. Op het congres De apexresectie van 27 mei a.s. houdt u een lezing met als titel Chirurgische endodontie: de indicatie voor de apexresectie. Kunt u een tipje van de sluier oplichten wat tijdens die lezing aan de orde zal komen? Doel van die dag is om tandheelkundige professionals op de hoogte te stellen van de moderne gedachtegang over de apexresectie: wanneer, hoe en wat zijn de alternatieven? De meeste apexresecties worden nu door kaakchirurgen gedaan. Zij hebben aan- Emerald lakes, New Zealand V3-Ring Sectioneel Matrix Systeem Klasse II restauratie eenvoudig gemaakt! Met behulp van de V-Ring/V3-ring is het creëren van een goed approximaal contactpunt bij bijv. Klasse II restauraties, weer een stuk eenvoudiger én het resultaat nog beter. De V3-Ring is er in twee maten: Universal, voor gebruik bij molaren en premolaren, Narrow voor gebruik bij premolaren en het kindergebit. Zowel de V-Ring als de V3-Ring zijn van nikkeltitanium, een superelastisch metaal dat zijn oorspronkelijke vorm weer aanneemt. De ring dient verschillende doeleinden: - hij houdt de wig op zijn plaats, - klemt krachtig tegen de matrixband, - en scheidt de gebitselementen met als resultaat: perfecte contactpunten! NIEUW WEDGEGUARD V3-RING V3-RING N V-RING V3-MATRIX WEDGES Probeerset? V- Ring en V-3 Ring zorgeloos proberen zonder verplichting! info@matrix-dental.com Matrix-Dental klanten service MD adv 102x148.indd :42

8 WAT UW PATIËNTEN NODIG HEBBEN Straumann Roxolid materiaal Straumann Dental Implant System Straumann CARES Digital Solutions Straumann Emdogain Straumann SLA & SLActive oppervlak Straumann BoneCeramic CHIRURGISCHE, RESTAURATIEVE EN REGENERATIEVE OPLOSSINGEN VAN STRAUMANN Welke behandeling ook nodig is, Straumann biedt de juiste oplossing om tot optimale resultaten te komen. Straumann richt zich in het ontwerp van haar kwalitatief hoogstaande producten op het evenaren van de biologische principes. Ons brede scala van innoverende producten omvat chirurgische, restauratieve en regeneratieve oplossingen, alsook de meest recente CADCAM-technologie. Neem contact op met Straumann / verkoop@straumann.com /

9 april 2011 dental tribune - netherlands edition Excerpt 9 Hiv en aids Dit is een excerpt uit het recent verschenen boek Vademecum mondarts (Prelum, 2011), geschreven door dr. Hubert Bruins. OMSCHRIJVING Chronische infectie die, als behandeling uitblijft, de immuniteit aantast en andere infecties mogelijk maakt. Infectie met het humaan immunodeficiëntievirus (hiv) kan een griepachtig ziektebeeld veroorzaken (primaire, acute of recente hiv-infectie) met algemene verschijnselen zoals: koorts moeheid spier- en gewrichtsklachten faryngitis en lymfadenopathie (alternatieve diagnose) In wisselende frequenties treden mucocutane verschijnselen op zoals: maculopapuleus exantheem op de romp exantheem en vervelling van handen/voeten orale/genitale ulcera gastro-intestinale verschijnselen: diarree, misselijkheid, braken neurologische verschijnselen: meningitis, encefalitis De symptomen van de primaire infectie beginnen meestal 2-6 weken na expositie en houden 1-2 weken aan. In enkele gevallen persisteert het klachtenpatroon langer dan 10 weken. De primaire infectie kan ook subklinisch verlopen. PATHOFYSIOLOGIE Van hiv zijn 2 typen (1 en 2) en verscheidene subtypen bekend. Het meest voorkomend is hiv-1. Het virus begint zich 4-11 dagen na de infectie te verspreiden (viremie). Door een virusspecifieke immuunrespons (cellulair en humoraal) zal na de initiële stijging van de viral load een reductie optreden. De klinische verschijnselen van de primaire infectie hangen samen met deze immuunrespons tegen de snelle Kaposisarcoom verspreiding van hiv; de symptomen verdwijnen als de viral load afneemt. Antistofvorming tegen hiv-eiwitten (seroconversie) treedt in het algemeen op binnen 1-8 weken na de infectie. De periode waarbij wel het virus aanwezig is, maar nog geen specifieke antistoffen, wordt de windowperiode genoemd. Na de primaire infectie volgt een latente periode van enkele maanden tot vele jaren waarin al wel een geleidelijke daling van het aantal cd4+-t-lymfocyten optreedt, maar dit kan in wisselend tempo geschieden. De overgang naar aids (acquired immune deficiency syndrome): via een algemeen ziektebeeld met moeheid, nachtzweten en eczeem het optreden van infecties of met hiv verbonden tumoren verdere verlaging aantal cd4+- T-lymfocyten OVERDRACHT VAN HIV toediening van onveilige bloedproducten intraveneus druggebruik homoseksueel (onbeschermd) promiscue geslachtsverkeer, overdracht kan ook plaatsvinden bij (onbeschermd) promiscue heteroseksueel geslachtsverkeer verticale transmissie vindt meestal plaats laat in de zwangerschap of tijdens de partus; via borstvoeding kan eveneens overdracht plaatsvinden De stijging van het aantal heteroseksuele besmettingen in Nederland komt vooral voor bij mensen afkomstig uit Afrika ten zuiden van de Sahara. Bij 84-94% van de patiënten verloopt de primaire infectie symptomatisch, waarbij meer dan 60% hulp zoekt. Slechts bij minder dan 2% van de symptomatische patiënten wordt de diagnose hiv-infectie in de fase van de primaire infectie gesteld. Tijdens de eerste weken van de hiv-infectie is de algehele cellulaire immuunrespons verminderd, waardoor opportunistische infecties als Candida-oesofagitis en Pneumocystis jiroveci-pneumonie. Tijdens de primaire infectie is de besmettelijkheid hoog: in > 80% van de gevallen treedt een atypische lymfocytose op in 38-45% een leuko- of trombopenie De kans op overdracht van hiv van moeder naar kind tijdens of rond de geboorte bedraagt 25-35%. Personen die geïnfecteerd zijn met zowel hiv als Mycobacterium tuberculosis hebben een buitengewoon hoog risico om actieve tuberculose te ontwikkelen. ALTERNATIEVE DIAGNOSES Andere virale infecties: mononucleosis infectiosa, cytomegalie, hepatitis A/B, herpes simplex, mazelen, rubella, influenza, secundaire syfilis, toxoplasmose, lymfoproliferatieve maligniteit, malaria. KLINISCHE VERSCHIJNSELEN Afhankelijk van het stadium o.a.: harige leukoplakie (op tongrand) lineaire gingiva-erytheem necrotiserende ulceratieve gingivitis (nug) necrotiserende ulceratieve parodontitis (nup) stomatitis veroorzaakt door: bacteriën, o.a. atypische mycobacteriën gisten/fungi (Candida albicans, Aspergillus, Blastomyces, Cryptococcus, Histoplasma, (para-) Coccidioides) protozoa (Cryptosporidium spp.) virussen, bijvoorbeeld cytomegalovirus (cmv), herpes-simplexvirus (hsv) condyloma acuminatum slijmvliesulceratie slijmvliespigmentatie droge mond perifere neuritis/paresthesieën maligniteiten: kaposisarcoom non-hodgkinlymfoom burkittlymfoom (maligne B-lymfocytenlymfoom) BEHANDELINGSDOELEN Hiv-medicijnen, of antiretrovirale (arv) medicijnen die ter bestrijding van het hiv-virus worden gebruikt, kunnen de ziekte niet genezen, maar ze kunnen de vermenigvuldiging van het virus remmen. Hiv-medicijnen hebben vier hoofddoelen: verlengen van de levensverwachting en de levenskwaliteit voorkomen van progressie van het virus zo lang mogelijk terugbrengen van de viral load (de hoeveelheid hivdeeltjes in het bloed) naar niet-detecteerbare niveaus (minder dan vijftig kopieën per milliliter) beperken van het optreden van resistentie (wanneer het virus niet langer reageert) tegen arv-medicijnen herstellen van een normaal afweersysteem en dit handhaven zorgen dat het aantal cd4- cellen normaal blijft of dat een te laag aantal wordt verhoogd andere infecties voorkomen verminderen van hiv-overdracht naar anderen SOORTEN MEDICIJNEN Er zijn vier soorten medicijnen tegen hiv. Ze zijn ingedeeld naar de manier waarop ze het virus bestrijden. nucleoside reverse transcriptaseremmers (nrti s), ook wel nrt-remmers genoemd abacavir (abc) abacavir + lamivudine (abc + 3tc) abacavir + lamivudine + zidovudine (abc + azt + 3tc) didanosine (ddl) emtricitabine (ftc) tenofovir df + emtricitabine (tdf + ftc) lamivudine (3tc) stavudine (d4t) tenofovir df (tdf of bis(poc) pmpa) zalcitabine (ddc) zidovudine (azt of zdv) zidovudine + lamivudine (azt + 3tc) non-nucleoside reverse transcriptaseremmers (nnrti s) efavirenz (efv) nevirapine (nvp) etravirine (etv) proteaseremmers (pi s) atazanavir (atz) fosamprenavir (fpv) indinavir (idv) lopinavir + ritonavir (lpv) nelfmavir (nfv) ritonavir (rtv) saquinavir (sqv) tipranavir (tpv) darunavir (drv) fusieremmers (fi s) enfuvirtide (T-20) Hiv-mechanismen De aandoeningen en afwijkingen die door de hiv-infectie worden veroorzaakt, kunnen worden verklaard op basis van: immunodeficiëntie als direct gevolg van het effect van het virus op lymfocyten auto-immuunreactie t.g.v. gestoorde B-lymfocytenfunctie neurologische verschijnselen veroorzaakt door directe effecten van het virus of door de uitscheiding van cytokinen en neurotoxinen door geïnfecteerde macrofagen; hierdoor verspreidt het virus zich in meerdere orgaansystemen toxiciteit en bijwerkingen van anti-aidsmedicatie Hiv/aids-pandemie In 2006, wereldwijd: 40 miljoen mensen hadden een hiv-infectie 4 miljoen mensen liepen de infectie op 3 miljoen mensen stierven aan de infectie In Nederland zijn tot mensen besmet met hiv. In 2008 overleden er in Nederland 58 mensen aan aids. OVER DE AUTEUR Dr. Hubert Bruins (1953) specialiseerde zich op het gebied van de bijzondere tandheelkunde en ziekenhuistandheelkunde (UMC Utrecht). In 2001 promoveerde hij op een klinisch-besliskundig onderwerp. Hij was nauw betrokken bij de oprichting van ACTA Quality Practice in 2005 en is auteur van het Medisch Tandheelkundig Memo 2001 en Sinds 2010 is hij werkzaam in de verwijspraktijk voor bijzondere mondzorg Gooimond te Bussum. Vademecum mondarts Auteur: dr. Hubert Bruins Uitvoering: gebonden met leeslinten Afbeeldingen: vele klinische (röntgen)foto s en tekeningen ISBN: Omvang: 528 pagina s Prijs: 69,50 Vademecum mondarts bevat een schat aan kennis en informatie om veilig te kunnen werken. Deel A (dat ook het voorbeeldhoofdstuk in deze krant bevat) handelt over de mens als geheel. Deel B richt zich op klachten en aandoeningen in het orofaciale gebied. In deel C worden acute en preventieve maatregelen in de mondgeneeskunde besproken en deel D biedt een repertorium dat steun geeft bij het foutloos voorschrijven van geneesmiddelen en signaleren van interacties. Dit unieke boek zou met het oog op patiëntveiligheid te allen tijde in de dagelijkse praktijk beschikbaar moeten zijn.

10 10 Reportage dental tribune - netherlands edition april 2011 Het inzicht in de anatomie wordt naar een hoger plan Kaakchirurg Roy Horsthuis over de toepassing van Cone Beam CT de Kernenergiewet (Kew), de Arbeidsomstandighedenwet en de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (wet BIG). Onderdeel van de Kernenergiewet is het Besluit Stralingsbescherming. Dit besluit regelt onder andere de basisprincipes voor bescherming, de algemene regels voor deskundigheid en instructie, de specifieke regels voor bevolkings-, werknemers- en patiëntenblootstelling aan straling en nadere uitwerking van het vergunningstelsel. Roy Horsthuis (foto: Rob Elsjan) TEKST: WILLIANNE KAMERBEEK De voor de medische wereld revolutionaire Cone Beam Computer Tomograaf lijkt ook voor de mondzorg een innovatie van formaat. Dental Tribune interviewde drs. Roy Horsthuis, kaakchirurg in het Medisch Spectrum Twente. De afdeling mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie van dit ziekenhuis beschikt sinds november 2010 als eerste Overijsselse ziekenhuis over een CBCT-scan. Jullie maken per november 2010 gebruik van deze nieuwe scanmethode. Welke voordelen brengt CBCT met zich mee? De grootste voordelen van CBCT zijn de verminderde stralingsbelasting voor de patiënt ten opzichte van een reguliere CT-scan en de eenvoudige toepasbaarheid in de dagelijkse praktijk. De opnamen kunnen zittend worden gemaakt en de procedure vraagt niet veel meer tijd dan de vervaardiging van een orthopantomogram (OPG). De röntgenbeelden zijn direct in drie dimensies beschikbaar voor beoordeling en uitleg aan de patiënt. Daarnaast levert CBCT meer diagnostische informatie op. Het inzicht in de anatomie van de individuele patiënt wordt naar een hoger plan getild. Dit is belangrijk, omdat we in het bijzonder geïnteresseerd zijn in gebits- en botstructuren en juist deze kunnen we met een CBCT uitstekend in beeld brengen. Het ruimtelijke inzicht leidt tot een betere behandelplanning en een efficiëntere manier van werken. Door integratie van de gegenereerde röntgenbeelden in toepassingssoftware kunnen diagnostische planning en behandeluitvoering worden vereenvoudigd. Dit gebeurt bijvoorbeeld in de implantologie. Wat zijn de nadelen en risico s van het gebruik? Een nadeel van CBCT is dat de detailscherpte nog steeds niet het niveau haalt van conventionele röntgenbeelden zoals het orthopantomogram of tandfilms. De veiligheidsmarge die geldt ten opzichte van vitale structuren, zoals de canalis mandibularis, is nog steeds 2 mm. Dit geldt ook voor het OPG. Wat de risico s betreft is de stralingsbelasting wat hoger dan bij het orthopantomogram, maar aan de andere kant weer minder dan bij de conventionele CT-scan. Juist gebits- en botstructuren kunnen we met een CBCT uitstekend in beeld brengen Welke wetgeving is van toepassing voor het gebruik van CBCT? Bij het gebruik van röntgenstraling hebben we te maken met De ruimtelijke verhoudingen tussen de canalis mandibularis en de geïmpacteerde derde molaar kunnen in drie dimensies nauwkeurig worden beoordeeld. Cone Beam Computer Tomograaf (foto: Rob Elsjan) Is er een speciale opleiding of training nodig voordat men met CBCT aan de slag kan? Voor het gebruik en het geven van opdrachten voor het diagnostisch inzetten van röntgenapparatuur in het ziekenhuis is een bepaald deskundigheidsniveau vereist. Dit wordt geregeld in het Besluit stralingsbescherming en de Kernenergiewet. Hierbij gaat het om deskundigheidsniveau 4A/M. Tandartsen die na 1990 zijn afgestudeerd beschikken over deskundigheidsniveau 5. Daarom hebben de kaakchirurgen van het Medisch Spectrum

11 april 2011 dental tribune - netherlands edition Reportage 11 van de individuele patiënt getild De vraag moet telkens zijn: is het gerechtvaardigd om bij deze individuele patiënt met zijn eigen specifieke zorgvraag een CBCT-scan toe te passen? HARS-GEÏMPREGNEERDE GLASVEZEL- STRENGEN SYNERGIE VAN GLASVEZEL EN COMPOSIET Vormbaar, flexibel en metaal vrij GrandTEC Twente een opleiding gevolgd om het vereiste deskundigheidsniveau 4A/M als medisch specialist te behalen. Volgens de wet BIG geldt het beginsel bekwaam maakt bevoegd. Alle kaakchirurgen zijn getraind in het beoordelen van CT-beelden. Daarom wordt in het kader van de wet BIG geen nadere scholing voor kaakchirurgen vereist. In het geval van tandartsen is het beoordelen van CT-beelden geen vanzelfsprekend heid. Om bekwaamheid te kunnen aantonen, moet het volgen van speciale nascholing dus een vereiste zijn. Om deze reden wordt iedere CBCT-scan die is vervaardigd op verwijzing van een tandarts voorzien van een radiologisch verslag. De ondersteuning vanuit het ziekenhuis voorziet in de eisen van het Kernenergiewetdossier (Kew-dossier). Het toezicht op de eisen volgens het Kew-dossier wordt uitgevoerd door de Arbeidsinspectie en de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Ten aanzien van de toepassing van röntgenstraling ten behoeve van diagnostiek en interventie bij patiënten gelden de principes van Rechtvaardiging en het As Low As Reasonably Achievable-principe (ALARA). Het ALA- RA-principe vloeit voort uit het Besluit stralingsbescherming. Volgens dit principe moet het onnodig toepassen van röntgenstraling zo veel mogelijk worden voorkomen. Individuele dosislimieten, zoals die gelden voor gezondheidsmedewerkers, gelden in het geval van een patiënt niet, omdat dit eventueel noodzakelijke medische röntgenonderzoeken zou kunnen belemmeren. De vraag moet telkens zijn: is het gerechtvaardigd om bij deze individuele patiënt met zijn eigen specifieke zorgvraag een CBCTscan toe te passen? Deze vraag is ter beoordeling aan de (tand)arts die het onderzoek uitvoert of laat uitvoeren. Volgens het ALARAprincipe gaat het erom onnodig onderzoek te voorkomen en in principe te kiezen voor dat onderzoek dat de minste stralingsbelasting geeft. Splinten, stabiliseren en vervangen van elementen direct aan de stoel Versterkt de buigsterkte van composieten ongeveer 5 keer VOCO GmbH P.O. Box Cuxhaven Duitsland Tel. +49 (0) Fax +49 (0)

12 12 Buitenlands nieuws dental tribune - netherlands edition april 2011 Snelste groei dentale implantaten in opkomende markten Hoofdkwartier van het Braziliaanse bedrijf FGM DentsCare Experts uit de industrie verwachten dat de vraag naar dentale procedures ondanks de hoge kosten zal toenemen PEKING/SAO PAOLO - Volgens het Canadese marktonderzoekbureau idata Research beheersen A-fabrikanten de markt voor dentale implantaten en botvervangende materialen in landen als China en India. Het bureau voorspelt in het rapport dat het marktvolume van dentale implantaten in beide landen in 2017 de 400 miljoen dollar zal overschrijden. De snelle groei van de dentale implantatenmarkt zal de markt voor dentale biomaterialen en botvervangende materialen aandrijven. Het aantal behandelingen waarbij deze materialen gebruikt worden, bedraagt over zes jaar in beide landen naar verwachting bijna De markten in India en China worden momenteel gedomineerd door een paar buitenlandse fabrikanten, zoals Dentsply Friadent, Nobel Biocare en Straumann. Met name het Zwitserse Straumann breidde haar marktaandeel in China en Zuid-Oost Azië onlangs fors uit met de introductie van innovatieve producten, zoals het Bone Level Implantaat en de SLActive-oppervlaktechnologie. Experts uit de industrie verwachten dat de vraag naar dentale procedures ondanks de hoge kosten zal toenemen. Dit is te danken aan de verbeterde voorlichting over mondgezondheid en de stijging van de inkomens van de middenklasse. De deregulatie van de tandheelkundige zorg in China en India heeft gezorgd voor een groei van private tandheelkundige klinieken in grote stedelijke centra, aldus dr. Kamran Zamanian, bestuursvoorzitter van idata. Daarnaast hebben de lage arbeidskosten de procedurele kosten voor implantaten relatief laag gehouden. Dit bevordert het dentale toerisme uit landen als Japan, Zuid-Korea en Australië. Ook voor Brazilië, eveneens een krachtig opkomende markt, zijn sterke groeicijfers voorspeld. Zo heeft het Braziliaanse bedrijf FGM DentsCare onlangs een omvangrijke reclamecampagne gelanceerd via Dental Tribune International (DTI), waarmee het wereldwijd tandartsen bereikt. Het bedrijf bezit inmid- dels een groot deel van de nationale markt, heeft met behulp van promotionele tours het dekkingsgebied uitgebreid naar Latijns- Amerika en richt zich nu ook op Europa. De wereldwijde campagne is een voorbode van de snelle internationale groei van Braziliaanse bedrijven. Met de extra impuls van het gastheerschap voor zowel het WK 2014 als de Olympische Spelen van resulterend in onder andere de bouw van nieuwe luchthavens en snelwegen - kan Brazilië op korte termijn uitgroeien tot één van de belangrijkste economische spelers in de wereld. Europa heeft nog steeds het grootste aandeel van de wereldwijde dentale markt met een totaal van 3,2 miljard dollar Europa heeft nog steeds het grootste aandeel van de wereldwijde dentale markt met een totaal van 3,2 miljard dollar. Daarna volgen de VS, Korea en Japan. De markt zelf zal naar verwachting de komende vijf jaar met meer dan 20% groeien. Ramp Japan spaart deel dentale industrie niet TOKIO - De verwoestende aardbeving en de daarop volgende tsunami die op elf maart jl. grote vernielingen aanrichtte in het noorden van Japan, heeft ook de dentale industrie in het land niet gespaard. In diverse fabrieken van tandheelkundige producten verspreid over het hele land werd wegens stroomuitval de productie tijdelijk stilgelegd. Ons personeel heeft veel moeite de draad weer op te pikken TEMPORARY GINGIVAL RETRACTION PIERRE ROLLAND 17 av. Gustave Eiffel BP MERIGNAC cedex France Tel +33 (0) Fax +33 (0) pierre-rolland.int@acteongroup.com De productie in het zuiden van Japan ondervond nauwelijks hinder van het natuurgeweld. De fabrieken, kantoren en filialen van Shofu, één van s werelds grootste fabrikanten van dentaal materiaal, bleven operationeel. Volgens Wolfgang van Hall, CEO van Shofu Europe, had het bedrijf, gevestigd in het zuidelijke Kyoto, weinig last van de stroomrantsoenering in andere delen van het land. De dagelijkse productie bij Shofu was spoedig weer op het normale peil, maar van routine was geenszins sprake. Ons personeel heeft veel moeite om de draad weer op te pikken. Het hele land is diep geschokt door de verschrikkelijke ramp die ons is overkomen, aldus Van Hall. De rampspoed in het thuisland heeft de overzeese plannen van de dentale bedrijven niet gedwarsboomd. Zo waren Shofu en NSK, beide marktleiders in hun segment, gewoon aanwezig op de IDS in Keulen. Acteon, de Duitse tak van de Franse tandheelkundige fabrikant Satelec, heeft aangekondigd dat het 2% van de eigen omzet tijdens de IDS zal doneren aan een Duitse hulporganisatie. Met deze eerste stap willen wij onze solidariteit en sympathie met de bevolking van Japan tonen, zegt Hans-Joachim Hoof, uitvoerend directeur van Acteon. Hulp kent geen grenzen. Deze catastrofe, waarvan de gevolgen voor mens en milieu nog niet te voorspellen zijn, heeft wereldwijde impact. Het minste dat wij in deze situatie kunnen doen, is financiele steun verlenen aan de hulpverleners in Japan, Zo kunnen zij de mensen helpen wier leven in enkele minuten volledig is verwoest.

13 april 2011 Buitenlands nieuws dental tribune - netherlands edition Infecties teisteren ontwikkelingslanden GENÈVE - Patiënten in ontwikkelingslanden lopen meer risico op een infectie in de gezondheidszorg dan patiënten in Europa en de VS. Volgens recent onderzoek van de Wereld Gezondheid Organisatie (WHO) is het aantal besmettingen tijdens een ziekenhuisopname of operatie aanzienlijk hoger in zorginstellingen met beperkte middelen. De onderzoekers roepen op tot beter toezicht en verbetering van infectiebestrijding in deze landen. Zwitserse en Engelse onderzoekers vergeleken wereldwijde ziekenhuisgegevens uit de periode 1995 tot Ze ontdekten dat in ontwikkelingslanden gemiddeld 5% van de patiënten geïnfecteerd raakt tijdens een ziekenhuisverblijf en een vergelijkbaar aantal tijdens een operatie. In sommige gebieden loopt zelfs één op de drie patiënten gedurende een chirurgische ingreep een infectie op. Deze infecties zijn heel lang de grootste oorzaak geweest van vermijdbaar letsel en onnodige sterfte in de gezondheidszorg van ontwikkelde landen. We weten nu dat de situatie in ontwikkelingslanden nog erger is: daar is het aantal zorggerelateerde infecties minstens twee keer zo hoog, aldus dr. Benedetta Allegranzi, technisch leider van het Clean Care is Safer Care -programma van de WHO en onderzoeker. Allegranzi laat weten dat het verbeteren van toezicht, training en educatie voor medewerkers in de gezondheidszorg het aantal infecties kan doen afnemen. Een probleem blijft het gebrek aan middelen om de omvang van de risico s in deze landen vast te stellen. Gehoorbeschadiging risico voor tandartsen NEW YORK - Experts van de Amerikaanse Arbodienst (OSHA) waarschuwen dat tandartsen tijdens hun werk een verhoogd risico lopen op gehoorbeschadiging. Omdat tandartsen langdurig blootstaan aan de hoge frequenties van de tandartsenboor, worden zij aangeraden gehoorbescherming te dragen. Erg wenselijk is die oplossing echter niet: tandartsen moeten continu communiceren met hun patiënten. Voor gehoorbescherming van personen die in dergelijke beroepen werkzaam zijn, raadt de OSHA de diensten aan van bijvoorbeeld TacticalHearing. com, een bedrijf dat verfijnde digitale gehoorbescherming voor professionals levert. Gouden tand stopt kogel Elina Gareeva - Fotolia.com NEW ORLEANS - Een jonge man uit New Orleans dankt zijn leven aan zijn gouden tand. Een kogel, afgevuurd door zijn broer, kaatste af op de edelmetalen tandprothese. Dat schrijft The TimesPicayune. Waltdell Davis (20) gebruikte een.22 Smith and Wesson-revolver om zijn broer Walter (22) neer te schieten. De twee hadden ruzie omdat Walter de marihuana van zijn jongere broer had opgerookt. De man werd geraakt in zijn bovenlip. In het ziekenhuis vonden de artsen slechts een fragment van de kogel in het linkerneusgat van het slachtoffer. Volgens de artsen was het projectiel afgeketst via de gouden tand. Hoewel Walter geen aangifte tegen zijn broer wilde doen, werd deze toch gearresteerd. De broer had met het schietincident de regels van zijn voorwaardelijke hechtenis, die hem wegens een drugsdelict was opgelegd, overtreden. Robert Kelly, professor Reconstructieve Tandheelkunde aan de University of Connecticut, liet weten dat een dunne, gouden kroon als een soort beschermkap kan dienen als de hoek en baan van de kogel precies goed is. Goud is best sterk, vertelt Kelly. Het is zacht genoeg om schade op te lopen, maar het hoeft niet per se te breken. (bron: Het Laatste Nieuws) 13 In 2011 vieren wij feest samen met u! 125 jaar Dentaurum - 10 jaar Dentaurum Benelux Dentaurum Benelux bvba.sprl Britselei Antwerpen België Belgique Tel.: + 32.(0)3 / Fax: + 32.(0)3 / Internet: / info@dentaurum.be

14 14 Buitenlands nieuws dental tribune - netherlands edition april 2011 GPS brengt vleermuizengebit in kaart Work faster and safer seren. Hierdoor is te zien hoe bij verschillende vleermuizensoorten de vorming van het occlusale vlak zo is geëvolueerd dat ze zowel harde insecten als bloed en nectar kunnen eten. Geconcludeerd werd dat de kiezen van insecteneters en omnivoren eenvoudig van vorm zijn vergeleken met de complexe molaren van fruiteters. De onderzoekers bestudeerden de molaarstructuur van 17 verschillende soorten bladneusvleermuizen met gevarieerde dieten (insecten, vruchten of een NEW! Protects & Separates Now also available for larger preparations. BOSTON - Zoals geografen bergen in kaart brengen, zo hebben biologen van de Universiteit van Massachusetts GPS-technologie ingezet om de topografie van vleermuizenkiezen te karakteri- combinatie). Bekend is dat de gebitsstructuur en functie van zoogdieren sterk gerelateerd zijn aan voeding. Het onderzoek toont aan dat er ook relaties zijn tussen voeding, tandstructuur, voederprestaties en eetgedrag. Fast, Safe and Predictable Vraag naar dentaal goud daalt sterk LONDEN - De vraag naar goud voor dentale toepassingen bereikte in het laatste kwartaal van 2010 een dieptepunt. Volgens een recent rapport van het Britse World Gold Council was de vraag in de laatste drie maanden van % lager dan in diezelfde maanden een jaar eerder. De mondiale vraag over het hele jaar daalde met 5% tot 49,8 ton (goed voor een waar- de van twee miljard dollar). De daling in de vraag naar dentaal goud is onomkeerbaar Experts van het World Gold Council schrijven in het jaarlijkse trendrapport dat de daling voornamelijk wordt veroorzaakt door de sterke stijging van de goudprijs (24%). Dit segment daalt al enkele jaren gestaag door de sterk gestegen goudprijs en de toegenomen belangstelling voor en beschikbaarheid van goedkopere alternatieven. Dalingen werden in vrijwel alle markten waargenomen. De sterkste schommelingen vonden plaats in Duitsland en de Verenigde Staten. De Duitse fabrikant Goldquadtrat onderschrijft de bevindingen. De vraag naar goud voor dentale toepassingen daalt sinds 2005 significant. Door de hoge prijs wordt goud aantrekkelijk voor investeerders, maar onaantrekkelijk voor patiënten. Hoewel er nog steeds vraag is naar goud als betrouwbaar dentaal materiaal, is de trend onomkeerbaar. Volgens het World Gold Council steeg de mondiale industriële vraag naar goud in 2010 met 9% ten opzichte van een jaar eerder. De totale vraag was 3812,2 ton, de grootste hoeveelheid in tien jaar. De stijging in de vraag naar goud voor sieraden (17%) was de belangrijkste oorzaak van de stijging Directa AB NEW! Now also available for preparation and restoration of primary teeth. Matrix FenderWedge (registered design) and FenderMate (registered design and patent pending) are trademarks registered by Directa AB. Japanse wetenschappers ontwikkelen alternatief voor dentaal metaal KYOTO - Wetenschappers van de Universiteit van Kyoto in Japan hebben een nieuwe legering ontwikkeld. Het element is een mengsel van zilver- en rhodiummoleculen, twee elementen die chemisch vergelijkbaar zijn met palladium, een zeldzaam metaal dat wordt gebruikt bij tandheelkundige restauraties. Deze ontwikkeling is volgens de wetenschappers een eerste stap in de richting van synthetische alternatieven voor andere zeldzame metalen. Palladium komt van nature alleen voor in delen van Rusland, Zuid-Afrika, Canada en de VS. Naast tandheelkundig gebruik wordt palladium ook verwerkt in autokatalysatoren, sieraden en essentiële componenten voor consumentenelektronica. In een verslag uit 2010 van het Amerikaanse chemische bedrijf Johnson Matthey wordt gesteld dat naar schatting 5 tot 6% van de jaarlijkse vraag afkomstig is uit de tandheelkunde en wordt gebruikt voor kronen of bruggen. Hetzelfde rapport meldt dat Japan nog altijd de grootste hoeveelheid tandheelkundige palladium gebruikt, ondanks alternatieve behandelmethoden als keramische kronen. De onderzoekers hebben samen met de Japanse industrie onderzoeksprojecten opgestart. De Laboratorium van de Universiteit van Kyoto nieuwe legering zal echter niet makkelijk commercieel te produceren zijn. Japanse deskundigen gaven aan dat het ontwikkelen van synthetische vervangers voor zeldzame metalen Japan onafhankelijker kan maken van landen als China. Dat land produceert momenteel meer dan 90% van alle zeldzame metalen in de wereld.

15 april 2011 dental tribune - netherlands edition Financieel 15 Brug in gebit is hulpmiddel AMSTERDAM - Een gebitsbrug vervult een elementaire lichaamsfunctie en moet gezien worden als een hulpmiddel. Volgens het Amsterdams gerechtshof heeft een man daarom terecht de opgevoerde 113%-verhoging van buitengewone uitgaven en de forfaitaire aftrek wegens chronische ziekte geclaimd in zijn aangifte inkomstenbelasting. De man en zijn echtgenote hebben in 2006 enkele kronen en een brug laten plaatsen. Een belastinginspecteur bepaalde echter dat een brug en kronen geen hulpmiddelen zijn en ging niet akkoord met de aangifte. Het hof Een gebitsbrug vervult een elementaire lichaamsfunctie en moet gezien worden als een hulpmiddel daarentegen besliste dat de brug een elementaire lichaamsfunctie vervult omdat de vrouw hierdoor in voedsel kan bijten en kauwen, wat zij anders, als gevolg van het verlies van haar hoek- en snijtanden van het ondergebit, niet zou kunnen. De brug hoeft volgens het hof niet speciaal te zijn ontwikkeld voor zieke en/of invalide personen om voor de aftrek in aanmerking te komen. De Belastingdienst blijft van mening dat een kroon weliswaar tot de aftrekbare zorgkosten is te rekenen, maar dat het geen hulpmiddel is en de kosten niet in aanmerking komen voor de verhogingsfactor. Dat de functie van kauwen moet worden overgenomen door een hulpmiddel, zoals met een kunstgebit, is volgens de fiscus bij een kroon niet aan de orde. Hieruit blijkt dat de discussie nog niet ten einde is. UVIT spoort in 2010 meer zorgfraude op ARNHEM - Verzekeraarscombinatie Univé-VGZ-IZA-Trias (UVIT) heeft in 2010 voor 1,8 miljoen euro bespaard op zorgfraude. In 2009 voorkwam UVIT nog slechts euro zorgfraude. De extra besparing heeft grotendeels te maken met een frauderende tandartsassistente, legt UVIT-woordvoerder Mark van der Wolf uit. De tandartsassistente wist over een periode van tien jaar voor euro te frauderen. Bij een aanscherping van de controles in 2010 liep zij uiteindelijk tegen de lamp. Een zelfstandig behandelcentrum dacht een manier gevonden te hebben om dubbel te declareren. Het behandelcentrum diende nota s in voor diagnosebehandelingcombinaties (dbc s) waarin laboratoriumkosten waren opgenomen, maar declareerde deze kosten nogmaals apart. Zo wist de instelling voor duizenden euro s te frauderen. Fraudeurs maken verder gebruik van facturen uit het buitenland. Het komt voor dat we facturen krijgen van ziekenhuizen of zorginstellingen in het buitenland die bij controle niet of niet meer blijken te bestaan. Dat moeten we allemaal handmatig controleren, zegt UVIT. De totale verzekeringsfraude die in 2010 is voorkomen, komt EEN PLUS VOOR U! BEAUTIFIL Flow Plus Injecteerbaar composiet voor anterior en posterior F00 Zero Flow Geschikt voor alle caviteitsklassen Uitstekende fysische eigenschappen Makkelijk te verwerken en snel te polijsten Innovatief syringeontwerp Natuurlijke esthetiek door kameleoneffect Hoge radiopaciteit Fluorideafgifte neer op bijna 6,3 miljoen euro. In 2009 was dit nog 7,1 miljoen. Het verschil komt vooral op het conto van brandverzekeringen, stelt UVIT. Bij brandschades gaat het vaak om relatief grote bedragen, waardoor je een afname direct terugziet in de cijfers. (bron: Zorgvisie) De tandartsassistente wist over een periode van tien jaar voor euro te frauderen F03 Low Flow De Belastingdienst blijft van mening dat de kosten niet in aanmerking komen voor de verhogingsfactor Gevolg voor de praktijk is dat bij facturatie een onderscheid wenselijk is tussen de kosten van de medische behandeling (geen verhogingsfactor) en die van aangebrachte hulpmiddelen (wel verhogingsfactor). (bron: PleinPlus) SHOFU DENTAL GMBH Am Brüll Ratingen/Duitsland Phone: +49 (0) / Fax: +49 (0) / info@shofu.de

16 16 dental tribune - netherlands edition april 2011 Tandartsen voor de klas TEKST: IVOREN KRUIS Poetsles in de klas ENTHOUSIASTE TANDHEELKUNDIG ZORGVERLENERS GEZOCHT Om de poetslessen te kunnen geven, zijn veel tandheelkundig zorgverleners nodig. Er doen al veel zorgverleners mee, maar we hopen dat nog veel meer enthousiaste collega s zich inzetten om deze klus te klaren, zegt Teun Rietmeijer, voorzitter van het Ivoren Kruis. Voor de uitvoering van Hou je mond gezond! worden alle tandarts- en (preventie)assistenten, jeudtandverzorgenden, mondhygiënisten, tandartsen, studenten van de opleidingen mondzorg, tandheelkunde of assistentenopleiding en GGD-medewerkers opgeroepen vrijwillig hun steentje bij te dragen. Professionals (in opleiding) die het leuk vinden kinderen kennis bij te brengen over mondgezondheid worden van harte uitgenodigd aan dit project mee te werken. Zij kunnen zich aanmelden via Als iedere tandheelkundig zorgverlener één lesje op een school zou geven, hebben we het hele onderwijs te pakken, aldus Rietmeijer. Het ontwikkelde lesmateriaal is niet alleen voor leerkrachten bedoeld. Ook tandheelkundig zorgverleners kunnen het gebruiken als ze op een school een poetsles willen geven. Niet om daarmee taken van de GGD over te nemen, maar als een blijk van gevoel voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Met dit project wil het Ivoren Kruis zijn leden nog intensiever betrekken bij de uitvoering van de doelstellingen van de vereniging: het bevorderen van de mondgezondheid. Als iedere tandheelkundig zorgverlener één lesje op een school zou geven, hebben we het hele onderwijs te pakken ANYTHING IS POSSIBLE A Company of ACTEON Group 17 av. Gustave Eiffel BP MERIGNAC cedex FRANCE Tel + 33 (0) Fax + 33 (0) satelec@acteongroup.com Voor alle kinderen een gezonde mond. Dat is de doelstelling van het landelijke educatieve lesproject Hou je mond gezond! Inmiddels hebben meer dan groepen van basisscholen en peuterspeelzalen zich aangemeld. Centraal onderdeel van het project is het bezoek van een tandheelkundig zorgverlener aan de groep of een kennismakingsbezoek van de groep aan een tandheelkundige praktijk. Maar liefst 90% van de leerkrachten wil de poetsles graag laten verzorgen door een tandheelkundig zorgverlener. De andere 10% kiest ervoor zelfstandig met het project aan de slag te gaan. Door het project verwacht het Ivoren Kruis, initiatiefnemer, ontwikkelaar en producent van het lesproject, dat het poetsgedrag verbetert, caries en tanderosie kunnen worden teruggedrongen en dat kinderen al voor het tweede levensjaar de tandarts of mondhygiënist bezoeken. Mondgezondheid is hot in het onderwijs. Dat ondervonden de mondhygiënisten op de stand van het Ivoren Kruis op de Nationale Onderwijs Tentoonstelling (NOT). Het lesproject vond hier gretig aftrek bij basisschoolleerkrachten. Veel onderwijzers gaven aan belangstelling te hebben voor het bezoek van een tandarts of mondhygiënist in de klas. Ook viel het poetspakket met gratis tandenborstels en tubetjes tandpasta van partner Aquafresh (GSK) en de informatiefolders voor ouders in de smaak. MAATSCHAPPELIJKE BETROKKENHEID Wie meewerkt aan dit onderwijsproject, toont zijn of haar maatschappelijke betrokkenheid, vindt Rietmeijer. Bovendien is meedoen goed voor het imago van onze beroepsgroep. Tandheelkundig zorgverleners die een les hebben gegeven, zorgden al voor de nodige publiciteit. Je bereikt niet alleen de kinderen aan wie je de les geeft. Ook hun ouders, opa s en oma s zijn Bovendien is meedoen goed voor het imago van onze beroepsgroep geïnteresseerd in de activiteiten waarmee hun (klein)kinderen bezig zijn. Voor meer informatie en de mogelijkheid tot aanmelden als vrijwilliger kunt u een bezoek brengen aan de website www. houjemondgezond.nl.

17 april 2011 dental tribune - netherlands edition Wetenschap 17 Voorzichtigheid bij gebruik nanomateriaal in botvervangers Ook ging zij in op de vraag of het zinvol is een botgroeistimulerende factor toe te voegen. De resultaten van haar onderzoek wijzen uit dat grote voorzichtigheid is geboden bij gebruik van nanomaterialen, en nader onderzoek is vereist. Voorkomen van cavaties in kauwvlak van kies NIJMEGEN - Het ontstaan of groter worden van (kleine) cavaties in de fissuren van kauwvlakken van kiezen kan voorkomen worden door een fissuurlakverzegeling aan te brengen. Uit het promotieonderzoek Management of occlusal caries van Miluska Hevinga (RU Nijmegen) blijkt dat gezonde fissuren beter te verzegelen zijn dan fissuren met kleine cavaties, ongeacht de procedure die wordt toegepast. Tevens raken veel gezonde fissuren op langere termijn verkleurd, zonder dat dit tot cavaties leidt. Als een cavatie in het kauwvlak te groot wordt, dient de kies te worden behandeld met een boor. In dat geval kan men ervoor kiezen om niet al het aangetaste tandweefsel te verwijderen, maar een deel van het zachte tandweefsel richting de zenuw achter te laten. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat de cavatie dan niet groter wordt. Het achterlaten van zacht tandweefsel onder de vulling brengt echter ook risico s met zich mee. Op langere termijn kan het leiden tot een breuk van de vulling of kies, schrijft Hevinga. Koolstof nanobuis DENTINE CARE INNOVATION NIJMEGEN - Het gebruik van nanomateriaal in botvervangers kan risico s opleveren voor cellen en weefsel. Daarom is grote voorzichtigheid geboden bij het ontwikkelen van nanotoepassingen in de medische wereld, waaronder de tandheelkunde, als botvervanger. Dat schrijft Meike van der Zande in het proefschrift Nanomaterials in synthetic bone grafts: growth factor release, MR imaging and toxicity aspects dat zij recentelijk indiende voor haar promotie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Nanotechnologie behelst het manipuleren van materialen op nanoniveau, waardoor de eigenschappen van deze materialen veranderen. De schaal waarop dit gebeurt is moeilijk voor te stellen. Deze komma s, bijvoorbeeld, hebben een diameter van ongeveer een half miljoen nanometer. Manipulatie van de eigenschappen van veel stoffen en materialen vindt plaats als de materialen tot stukjes van 20 tot 30 nanometer zijn gereduceerd. De eigenschappen van materialen kunnen radicaal veranderen, omdat op nanoniveau de eigenschappen worden bepaald. Veel onderzoekers menen dat plastic dat Met nanotechnologie kunnen de eigenschappen van synthetische botvervangers verbeteren stroom kan geleiden en ijzer dat niet roest in de nabije toekomst gemeengoed zullen worden. Met nanotechnologie kunnen de eigenschappen van synthetische botvervangers verbeteren. Over de mogelijke schadelijke gevolgen van nanomaterialen voor cellen en weefsel is echter nog weinig bekend. De deeltjes zijn moeilijk waar te nemen in het lichaam wanneer deze vrijkomen uit het botvervangende materiaal. Promovendus Meike van der Zande deed onderzoek naar de mogelijke gevolgen van koolstof nanobuizen (carbon nanotubes) bij het gebruik van botvervangers. Ze onderzocht een nieuwe techniek, waarbij gelabelde nanodeeltjes zichtbaar worden met behulp van MRI, en zodoende gevolgd kunnen worden. Verder onderzocht Van der Zande de invloed van deze deeltjes op het gedrag van botvoorlopercellen: cellen die nog kunnen uitgroeien tot verschillende soorten cellen, bijvoorbeeld botvormende cellen. Biodentine... is het eerste alles-in-een, biocompatibel en bioactief materiaal dat overal gebruikt kan worden waar dentine is beschadigd. Pulpa-expositie Pulpotomie Int./ext. resorpties Apicale chirurgie Dentinecariës Perforaties Apexificatie Geïndiceerd voor kroon- en wortelkanaalbehandelingen Bevordert remineralisatie van dentine Houdt vitaliteit van de pulpa in stand en bevordert genezing ervan Vervangt natuurlijke dentine met dezelfde mechanische eigenschappen SEPTODONT NV-SA Grondwetlaan 87 B-1083 Brussel België Universeel GRATIS nummer Fax +32 (0) order@septodont.nl WITH OVER 78-YEAR EXPERIENCE DEDICATED TO DEVELOPING AND MANUFACTURING INNOVATIVE PRODUCTS FOR DENTAL PROFESSIONALS. SINCE Biodentine CE /01/2011

18 18 Industrie dental tribune - netherlands edition april 2011 Infomedics lanceert Easyfactoring Het risico van de incasso van nota s bij niet-verzekerde zorg is nog steeds aanzienlijk. Voor menig tandarts is het elke keer weer onduidelijk of patiënten hun nota wel kunnen of willen betalen. Om van dat debiteurenrisico af te komen, heeft Infomedics een nieuw product ontwikkeld dat maximale zekerheid voor zorgaanbieders verschaft: EasyFactoring. Praktijken van tandheelkundigen lopen aanzienlijke financiële risico s wanneer nota s niet (of niet tijdig) worden betaald. Weliswaar is het mogelijk om het debiteurenrisico laag te houden door de nota s van verzekerde zorg rechtstreeks bij zorgverzekeraars te incasseren en zo nodig een deurwaarder in te schakelen voor niet-inbare nota s, maar ook dat biedt vaak te weinig financiële zekerheid. EasyFactoring lost dit probleem op door aan de hand van nauwkeurige, individuele praktijkbeoordeling tegen een daarop gebaseerd percentage het totale debiteurenrisico over te nemen. EasyFactoring is vanaf 1 april 2011 beschikbaar. Het biedt rust binnen de financiële huishouding van een zorgpraktijk. Infomedics heeft een prominente positie verworven in de markt van de administratieve verwerking van declaraties van verzekerde en onverzekerde zorg. Infomedics biedt zorgaanbieders gemak en rust binnen de financiële huishouding van de praktijk. Inmiddels maken ruim 3500 zorgaanbieders in Nederland direct of indirect gebruik van de diensten van Infomedics. Zie voor meer informatie EasyFactoring biedt rust binnen de financiële huishouding van een zorgpraktijk Horen met de tanden Sonitus Medical Inc, een Amerikaans bedrijf in medische hulpmiddelen, heeft van de Food and Drugs Administration (FDA) goedkeuring gekregen voor het commercieel introduceren van het SoundBite hoorsysteem: s werelds eerste niet-chirurgische en uitneembare gehoorapparaat dat geluid doorgeeft via de tanden. SoundBite hoorsysteem Het apparaatje gebruikt het gebit als klankkast. Geluid wordt opgevangen met een klein onderdeel dat achter het oor gedragen wordt, net als traditionele gehoorapparaten. Dit gedeelte stuurt de audio door naar het apparaatje in de mond. De trillingen komen via het gebit in beide oren terecht. Volgens de maker, Sonitus Medical, is de Sound- Bite vooral interessant voor mensen die aan één oor doof zijn. Een voordeel van het apparaat is dat er geen operatie voor nodig is: beide gedeelten kunnen eenvoudig aangebracht worden. De goedkeuring door de FDA werd gebaseerd op twee klinische onderzoeken. De eerste beoordeelde de veiligheid en werkzaamheid van het Sound- Bite-systeem gedurende een maand bij 28 patiënten. De tweede analyseerde de langetermijnveiligheid van het apparaat over een periode van zes maanden bij 22 patiënten. De conclusies waren dat het systeem zowel veilig als efficiënt is op het gebied van auditieve prestaties, verbetering van de verstaanbaarheid, mondgezondheid en het algehele comfort. Het SoundBite-hoorsysteem is nog niet verkrijgbaar op de Nederlandse markt. (bron: www. doof.nl)

19 april 2011 dental tribune - netherlands edition Industrie 19 Goed voor de patiënt, goed voor de tandarts Naar een Vedische benadering in de tandheelkunde JAVIER M. DE PISÓN, DT LATIN AMERICA De Nepalese tandarts Sushil Koirala vertelde in de vorige editie van Dental Tribune over het door hem opgestelde Minimally Invasive Cosmetic Dentistry (MiCD)-behandelprotocol. Dit protocol is gebaseerd op bewustzijn, natuur en evidencebased technologie die de gezondheid en behoeften van de patiënt op de lange termijn respecteert. In het tweede deel van het interview gaat Koirala onder andere in op zijn vruchtbare samenwerking met de dentale fabrikant Shofu. Omslag van het boek van Koirala over Giomers. SHOFU Toen Koirala in 2009 zijn protocol publiceerde, leverde hem dat niet alleen navolgers op onder tandartsen. Ook een aantal dentale fabrikanten prezen zijn werk. Ik ontmoette Patrick Loke, hoofd marketing van de Aziatische tak van fabrikant Shofu, herinnert Koirala zich. Hij vertelde me dat hij het concept van MiCD kon waarderen, omdat zijn bedrijf zich focust op de gezondheid van de patiënt en zich inzet voor de ontwikkeling van bio-esthetische producten in de tandheelkunde. Koirala en Shofu bleken een goede combinatie. Ik ben zo tevreden met Giomers (een bioesthetisch restauratief materiaal, red.) dat ik er een boek over heb geschreven. Koirala refereert hier aan een nieuw type restauratief materiaal waarvan de naam een samenvoeging Logo van MiCD is van glass ionomer en composite (zie kader). Koirala doet momenteel onderzoek naar de langetermijn effecten van verschillende dentale materialen, met een focus op het MiCD-protocol en de acceptatie daarvan als een manier om klinische resultaten te boeken. Koirala is ervan overtuigd dat hij een concept heeft ontwikkeld dat goed is voor de patiënt, voor de tandarts en voor de maatschappij. Het MiCDprotocol bevindt zich wereldwijd in een preliminair stadium, maar de conferenties die hij organiseerde in Zuidoost- en Zuid-Azië leidden tot positieve reacties. NON-INVASIEVE GEZONDHEID De medische wetenschap beweegt zich momenteel in de richting van non-invasieve procedures en zoekt naar geschikte manieren om mondziekten te voorkomen met preventieve campagnes. In de tandheelkunde zijn minimaal invasieve procedures echter alleen bij de behandeling van cariës gangbaar. In de medische wereld is het gebruikelijk om zo min mogelijk te snijden in weefsel. Als patiënten wisten hoe sterk hun natuurlijke dentitie en weefsel voor sommige behandelingen wordt aangetast, zouden ze deze misschien niet accepteren. Of tandartsen MiCD nu gebruiken of niet, gaat Koirala verder, ze zijn het er allen over eens dat het een juiste benadering is. Ik moedig iedereen aan zich bij Hij vertelde me dat hij het concept van MiCD kon waarderen, omdat zijn bedrijf zich focust op de gezondheid van de patiënt en zich inzet voor de ontwikkeling van bio-esthetische producten in de tandheelkunde de missie van MiCD aan te sluiten. Het MiCD Global Network is een organisatie van toegewijde professionals die de kennis van clinicus en patiënt willen vergroten. Informatietechnologie kan deze ideeën helpen promoten via de netwerken van tandartsen, andere mensen en bedrijven. Het is de mentaliteit die veranderd moet worden. Koirala is van plan om de mentaliteitsverandering te bewerkstelligen door het geven van internationale lezingen, waarbij hij samenwerkt met gelijkgestemde clinici en academici, het creëren van studiegroepen om kennis uit te wisselen en het aanbieden van educatieve seminars op internet. Uiteindelijk zullen ook tandartsen hiervan profiteren. Zij besparen tijd bij hun behandelingen en bereiken een beter esthetisch en functioneel resultaat. Het type materiaal dat wordt gebruikt, is in mijn ogen ondergeschikt. Wij promoten niet een bepaald bedrijf, wij promoten een goede (mond)gezondheid. Goede gezondheid, stralende lach Patiënten zijn tegenwoordig hoger opgeleid en stellen hogere eisen aan de tandheelkundige behandeling. Amalgaam is hiervan een goed voorbeeld. Een hoog percentage patiënten wil geen amalgaamvullingen bij caviteiten, maar tandkleurig materiaal. In het verleden betekende een restauratie met amalgaam dat veel weefsel moest worden verwijderd. De nieuwe tandkleurige restauratieve materialen brengen minder schade toe aan de tanden en geven een beter esthetisch resultaat. Veel patiënten kiezen nu voor esthetische restauraties, onbewerkte facings, indirecte restauraties met minimale tandpreparatie en mini-implantaten. Deze zijn minder invasief, aldus Patrick Loke van Shofu. Deze trend zet door. Doel is nu om voor goede esthetiek te zorgen met minimaal invasieve behandelingen, met behulp van MiCD-instrumenten en bio-esthetisch materiaal. Wij zijn de officiële partner van de MiCD-beweging, gaat Loke verder, met als motto: goede gezondheid, stralende lach. Wij ondersteunen de activiteiten van MiCD waar we kunnen. De restauratieve materialen van Shofu maken gebruik van S-PRG Technologie (Surface Pre-Reacted Glass Ionomer), dat zorgt voor voorspelbare esthetiek en een betere functionaliteit. Dit zijn bio-esthetische materialen die het fluoride doet loslaten en heropbouwen. Een kleine caviteit kan hersteld worden door alleen het aangedane gebied te verwijderen; de S-PRG-vullers laten de dentale structuur remineraliseren. S-PGR Technology is effectief en gebaseerd op acht jaar klinisch onderzoek. Nieuw onderzoek hanteert de MiCD-protocollen en nieuw ontwikkelde materialen. Deze werden in 2010 geïntroduceerd op het congres van de Internationals Association for Dental Research in Barcelona. De Giomer-familie Hieronder volgen de tweede-generatie giomers (glasionomeren; geavanceerde bio-esthetische restauratieve materialen) met S-PRG technologie, die de tandstructuur helpen remineraliseren. Beautifil Flow, beschikbaar in verschillende adhesieve sterkten, verbetert de toepassingen van Beautifil II. Beautifil II is bij uitstek geschikt voor het restaureren van elk element door de specifieke fysieke eigenschappen en gebruikskenmerken, het anti-plakeffect en het loslaten en heropbouwen van fluoride. Met een kameleoneffect wordt de natuurlijke kleur nauwkeurig gereproduceerd, zodat de restauratie onzichtbaar wordt. Beautifil Flow Plus is goedgekeurd voor alle indicaties, inclusief Class II. Het is een nieuwe manier om restauraties snel en eenvoudig te completeren met behulp van een soort materiaal, gevuld tot aan het occlusale oppervlak. FL-Bond II is een zelfetsend, radio-opaak, fluoride-vrijlatend adhesief systeem dat beschikt over een middel voor voorbehandeling en adhesie. Hiermee is dit product een geschikt kleefmiddel voor tandglazuur en dentine. Het voorbehandelmateriaal is acetonvrij en is zodanig samengesteld dat de geur en sensitiviteit na de behandeling minimaal is. Het adhesieve materiaal bevat 40% S-PRG-vuller, dat ervoor zorgt dat de hybride laag wordt versterkt. De kleverigheid maakt het mogelijk om het gehele caviteitsoppervlak uniform te bedekken met een enkele toepassing. Ceramage is een Zirconium Silicate Indirect Restauratief Systeem en combineert esthetiek met sterk keramiek en met de voordelen van composiet, dat minder op de tegenoverliggende dentitie rust. De kleurstabiliteit en eenvoudige fabricatie zijn ideaal voor minimaalinvasieve indirecte restauraties, zoals facings, inlays/onlays en adhesieve bruggen.

20 Als we verder kijken Compromisloze zorg voor de patiënt Your Focus - Our Solution Dat is de belofte van XO aan u. XO ontwikkelt en levert de oplossing waarmee u zich kunt richten op: efficiëntie, de behandeling, technieken, ergonomie en de beleving van patiënten. De XO producten voldoen aan de hoogste normen van kwaliteit, functionali teit en design. Kiest u voor XO, dan kiest u voor focus. Arseus Dental Tel info@arseus-dental.nl XO 4 Als we verder kijken Bij Arseus Dental zijn we er voor uw praktijk. U kunt rekenen op persoonlijke service die verder gaat dan het leveren van producten alleen: wij laten u uw mogelijkheden optimaal benutten. Daarvoor betreden we nieuwe wegen, met grensverleggende initiatieven, creatieve invalshoeken en verrassende oplossingen. Zo verbreden we onze horizon. En die van u! Arseus Dental is een totaalaanbieder van tandheelkundige verbruiksmaterialen, equipment, praktijkinrichting, financiering, opleidingen, service en advies. advies praktijkinrichting dental equipment consumables financiering service