Implementatie Europese Kader Richtlijn Water met praktische richtlijnen voor loonsproeiers en landbouwers. 15 feb 2012

Transcriptie

1 Implementatie Europese Kader Richtlijn Water met praktische richtlijnen voor loonsproeiers en landbouwers 15 feb 2012

2 Watervervuiling 1. Europese Kader Richtlijn Water 2. Probleem? 3. Oorzaken? 4. Gevolgen? 5. Oplossingen? 2

4 Europese Kader Richtlijn Water Europese Kader Richtlijn Water 2000/60/EC 2000 van kracht 2003 omgezet in nationale wetgeving in de lidstaten Vlaanderen: decreet integraal waterbeheer 2006 opstarten van monitoringsnetwerken (ecologisch en chemisch) 2006 Dochter Richtlijn over Grondwater (2006/118/EC) stroomgebiedbeheersplannen => publieke consultatie 2007 / 2008 Dochter Richtlijn over Environmental Quality Standards (EQS) implementatie van stroomgebiedbeheersplannen 2015 & 2021 beoordeling van de water-status en eventuele aanpassing van de stroomgebiedbeheersplannen 2027 goede status van alle waterlichamen 4

5 Andere belangrijke wetgevingen 1. Drinkwater Richtlijn (98/83/EC) -> 0.1 µg actieve stof / l aan de kraan 2. Verordening voor het op de markt brengen van gewasbeschermingsmiddelen (1107/2009/EC) vervangt 91/414/EC -> van kracht sinds juni > productspecifieke bufferzones bij een erkenning (lees het etiket) 3. Richtlijn Duurzaam Gebruik van bestrijdingsmiddelen (2009/128/EC) - KB duurzaam gebruik (fytolicentie) - KB reductieprogramma -> van kracht in

7 Er worden nog steeds teveel fytoproducten terug Limieten: Drinkwater : 0.1 µg/l -> detectielimiet Grondwater : 0.1 µg/l -> detectielimiet Oppervlaktewater: grenswaarde per actieve stof (acuut en chronisch) in functie van toxiciteit op waterleven 7

8 Oppervlaktewater EU Kaderrichtlijn Water Tegen 2015 moet bereikt hebben = concentratie actieve stof in het oppervlaktewater mag niet giftig zijn voor het waterleven ACUTE TOXICITEIT: MAC-waarde (Maximum Admissible Concentration); ng/l CHRONISCHE TOXICITEIT: PNEC-waarde (Predicted No Effect Level); ng/l (berekend op basis van ecotox gegevens (vissen, algen en daphnia)) Als de gemeten concentratie : < drempelwaarde ok > drempelwaarde negatieve gevolgen voor waterleven * drempelwaarde is specifiek voor elke actieve stof 8

9 9 Aantal gewasbeschermingsmiddelen teruggevonden per meetplaats in 2009

10 10 Aantal gewasbeschermingsmiddelen teruggevonden per meetplaats in 2010

11 11 Aantal actieve stoffen met PNEC-overschrijdingen per meetplaats in 2009

12 12 Aantal actieve stoffen met PNEC-overschrijdingen per meetplaats in 2010

13 13 Aantal actieve stoffen met MAC-overschrijdingen per meetplaats in 2009

14 14 Aantal actieve stoffen met MAC-overschrijdingen per meetplaats in 2010

15 En het drinkwater? Drinkwaternorm 0,1 µg/l (0,5 µ In bepaalde gebieden wordt drinkwater gewonnen uit oppervlaktewater Indien overschrijding hoge kostprijs om te verwijderen soms onmogelijk om te verwijderen -> periodieke stillegging van drinkwaterproductie 15

16 Meetresultaten van herbiciden in het Ijzerbekken Limiet voor drinkwater aan de kraan: 0.1 µg/l 16

17 Meetresultaten van herbiciden in het Ijzerbekken Limiet voor drinkwater aan de kraan: 0.1 µg/l 17

18 µg en ng : minder dan niets! 1 gram/liter (g/l) = 1 promille = 1 deeltje / duizend 0,35 promille alcohol in het bloed 1000 X lager 1 milligram/liter (mg/l) = 1 ppm = 1 deeltje / miljoen 1 ppm residu in groenten en fruit 1000 X lager 1 microgram/liter (µg/l) = 1 ppb = 1 deeltje / miljard = 1 g per 1 miljoen liter water (= m³ water) 1000 X lager 1 nanogram/liter (ng/l) = 1 ppt = 1 deeltje / biljoen = 1 g per 1 miljard liter water (= 1 miljoen m³ water) = 4 mm op 100 X de omtrek van de aarde = 1 hartslag op jaar 18

20 Hoe komen fytoproducten in het water terecht? 15%? 5% Drift 30% Run- off Onduidelijk Diffuse vervuiling 50% Punt- vervuiling Punt- vervuiling Bron: TOPPS 20

21 Hoe komen fytoproducten in het water terecht? Puntvervuiling Run- off Drift Drainage Bron: TOPPS Diffuse vervuiling (35%) -> kan verminderd worden Puntvervuiling (50%)-> kan vermeden worden 21

22 1. Puntvervuiling Weggooien verzegeling - verpakking.. 22

23 1. Puntvervuiling Slecht gespoelde verpakkingen. 23

24 1. Puntvervuiling Morsen tijdens voorbereiding overlopen van vat tijdens vullen 24

25 1. Puntvervuiling Overlopen van vat tijdens vullen. 25

26 Vervuiling van oppervlaktewater Verliezen tijdens vullen Bron : Inagro

27 2. Diffuse vervuiling drift run-off (afspoeling) 27

28 2. Diffuse vervuiling. Niet naleven van bufferzones 28

30 Gevolgen? 1. Mogelijke schade aan milieu (waterleven) 2. Negatief imago van de gewasbescherming en landbouw in het algemeen (vb. vervuiling van drinkwater -> consument!) 3. Steeds strengere regels en normen die moeten nageleefd worden (cfr MAP 4) Verkoop, advies en gebruik cfr fytolicentie, bufferzones Extra kosten, extra werk en administratie 4. Verdwijnen van producten Geen doeltreffende gewasbescherming geeft lagere opbrengsten met meer werk Problemen met resistentiemanagement Competitiviteit tov andere productiegebieden Extra kosten, extra werk (vb schoffelen) 30

32 TOPPS PROWADIS 15 EU landen Bridge AIM Vermijden van puntvervuiling Vermijden van diffuse vervuiling TOPPS - prowadis 7 EU landen TOPPS: Train Operators and Promote best Practices & Sustainability PROWADIS : PROtect WAter from DIfuse Sources 2.1 miljoen Gefinancierd door ECPA en partners Project in België = Inagro 32

33 Pilootproject = Ijzerbekken Bron : VMM 33

34 1. Oplossingen om puntvervuiling te vermijden -> gebruik je gezond verstand -> leef de goede praktijken na 34

35 Aanbevelingen VOOR de behandeling TIJDENS de behandeling NA de behandeling 35

36 3 momenten om in te grijpen 1. Voor de behandeling Controleer de goede werking en afstelling van het spuittoestel Lees aandachtig het etiket Bereken nauwkeurig de benodigde hoeveelheid spuitvloeistof Kies een veilige vulplaats, indien mogelijk speciaal daarvoor voorzien en verwijderd van oppervlaktewater! Spoel grondig de lege verpakkingen en giet spoelwater in de spuittank Vermijd overlopen van de tank 36

37 3 momenten om in te grijpen 2. Tijdens de behandeling Vermijd drift (drifreducerende doppen) Behandel enkel het te behandelen gewas Repecteer voorgeschreven bufferzones Respecteer voorgeschreven maatregelen op erosiegevoeilige teelten Niet behandelen bij regen of indien binnen korte tijd regen verwacht wordt 37

38 3 momenten om in te grijpen 3. Na de behandeling Inwendige reiniging van het spuittoestel schoonwatertank op het veld Uitwendige reiniging van het spuittoestel Verwerk de eventuele restfractie -> bioremediatie of Sentinel Verzamel de lege gespoelde verpakkingen, bewaar ze op een droge plaats en geef mee met Phytofar-Recover 38

39 3 momenten om in te grijpen Voorbeelden schoonwatertank Als opbouwkit Geïnstalleerd in fabriek Doe-het-zelf Bron : TOPPS & Delvano 39

40 3 momenten om in te grijpen Verwerking reinigingswater, spuitoverschotten Fytobak Biofilter Fytobak bij landbouwer Vercruysse (Kortrijk) Biofilter bij pcfruit 40

41 3 momenten om in te grijpen Sentinel biofilter en fytobak zijn niet geschikt voor grotere hoeveelheden vervuild water of voor hoge chemische vuilvrachten verwerking door Sentinel gaat veel sneller (1 m³ / 4 uur) open systeem: gezuiverd water kan hergebruikt worden Sentinel-project van Phytofar, Volsog en Inagro 41

42 2. Oplossingen om diffuse vervuiling te verminderen -> verbeter de spuittechniek 42

43 Algemene spuitcriteria aanpasbaar naargelang de omstandigheden ~ vaste gegevens verplicht! spuitdop antidrift volume ongeveer 200 l druk 3-6 bar rijsnelheid 6 10 km/u spuitboomhoogte 50 cm boven het gewas temperatuur C vochtigheid % > 60 % wind tot 18 km/u. (max. 3 Beaufort) bufferzones minimum 1m in akkerbouw ; 3m in fruit Opm: sommige spuitdoppen of bepaalde types producten vragen een aanpassing van het watervolume, de druk en de temperatuur 43

44 Het beste spuittoestel voor het oppervlaktewater! Spuittechniek verbeteren begint bij een goed uitgerust spuittoestel Evalueer je spuittoestel en zoek naar verbeteringen via EOS Environmentally Optimised Sprayer technologieën van spuittoestellen om het risico naar leefmilieu en oppervlaktewater te verminderen Vb. - Zit er een schoonwatertank op? Welke capaciteit? - Welk reinigingssysteem zit erop? - Is de binnenkant van de spuittank zacht (effen) of ruw? - Deksel van de tank aangespannen of los? - Automatisch of manueel veranderen van dop? 44

45 Bufferzones 45 Verplicht na te leven om Verontreiniging van oppervlaktewater te verminderen Behoud van erkenningen van fytoproducten Bufferzones zijn in 2 wetgevingen vastgelegd: 1. EU Kader Richtlijn Water -> in 2003 omgezet in Vlaams Decreet integraal waterbeheer -> concentratie actieve stof in het oppervlaktewater mag niet giftig zijn voor het waterleven EU reglementeringen voor op de markt brengen van fytoproducten, Dir. 91/414 en Reg. 1107/2009 -> bij de erkenning van een product wordt een productspecifieke bufferzone vastgelegd (federaal)

46 1. Vlaams decreet integraal waterbeheer -Naast elk wateroppervlak moet een strook van 1m gerespecteerd worden die onbewerkt, onbemest en onbespoten moet zijn (gras, struiken, (on - Wateroppervlak = beken, rivieren, drainagekanalen, poelen, vijvers en sloten waar tijdens het jaar water in kan staan -> ook als er geen water instaat tijdens de bespuiting, geldt deze wetgeving toch! - controle = regionale milieuinstanties 46

47 2. Extra productspecifieke bufferzones (federaal) - In functie van een risico-evaluatie om een product toe te laten op de markt, kunnen extra bufferzones van 2, 5, 10, 20 of 30 m worden opgelegd - Bufferzone = niet-behandelde strook in de nabijheid van een wateroppervlak (hoeft geen gras te zijn) - Op elk etiket vermeld - ALTIJD 1m voor veldspuiten 3m voor boomgaardspuiten ten opzichte van oppervlakten die niet behandeld mogen worden Vb. aangrenzende percelen (<> gewasschade), voetpaden, tuinen, bermen (<> schade aan wegbermfauna en - Controle = FAVV 47

48 2. Extra productspecifieke bufferzones (federaal) - Wateroppervlak = beken, rivieren, drainagekanalen, poelen, vijvers en sloten die water bevatten -> als er op moment van de bespuiting geen water instaat -> grenst het perceel niet aan een wateroppervlak -> extra bufferzones gelden niet -> enkel rekening houden met minimum afstanden (1m en 3m) - Bufferzone (2, 5, 10, 20 of 30m) kan gereduceerd worden (50, 75 of 90%) mits toepassen van driftreducerende maatregelen: Spuitapparatuur (soort spuittoestel) Spuitdoppen (antidrift) Scherm of haag Zie tabellen op 48 Let op: bufferzone van 1 en 3m blijft altijd het minimum!

49 % reductie met verschillende technieken Bron : Fytoweb 49

50 Verminderd aantal m bufferzone Bron : Fytoweb 50

51 Landschapsoplossingen om drift & run-off te beperken Bron : TOPPS - PROWADIS 51

52 Conclusies Kader Richtlijn Water : proper water in 2015! 1. Probleem: er worden nog steeds teveel actieve stoffen in te hoge concentraties in het oppervlaktewater teruggevonden 2. Oorzaken: puntvervuiling en diffuse vervuiling (drift en run-off) 3. Gevolgen: ecologisch (vergiftiging van waterleven), economisch (stilleggen drinkwaterproductie, minder fytoproducten ter beschikking), sociaal (meer werk, meer administratie) 4. Oplossingen: Puntvervuiling vermijden Drift en run-off verminderen 52

53 53 Acties ondernomen door Phytofar

54 Meer info Presentatie komt op onze website -> gebruikerspagina : nuttige info voor loonsproeiers & landbouwers 54

55 Bedankt voor uw aandacht naleven van de goede praktijken bij gebruik van fytoproducten!