SEMINARIE Asbest en Renovatie

Transcriptie

1 SEMINARIE Asbest en Renovatie 17/11/2015 Sarah-Ann STRACK AFDELING VERGUNNINGEN EN PARTNERSCHAPPEN Emmanuel HELLIN AFDELING INSPECTIE EN VERONTREINIGDE BODEMS

2 Doelstellingen Algemene informatie over asbest Wetgeving geldig in het Brussels Gewest Voorstelling afdeling Inspectie van het BIM Perspectieven Waar informatie terug te vinden? 2

3 3 Intro : Bevoegde instanties Op de markt brengen en het gebruik van bepaalde gevaarlijke stoffen en preparaten (asbest) à Federaal: FOD Volksgezondheid Bescherming van de werknemers tegen de risico's van blootstelling aan asbest à Federaal: FOD WASO Bescherming van het leefmilieu en «het publiek» à Brussels Hoofdstedelijk Gewest: Leefmilieu Brussel (BIM)

4 Asbest algemeen

5 Asbest Vezelhoudend mineraal (silicaten) Tal van eigenschappen: Mechanische weerstand, weerstand tegen vuur, warmte, corrosie, chemische producten, microorganismen Elektrisch, akoestisch en thermisch isolerend De in de lucht vrijgekomen vezels blijven in de natuur bestaan 5

6 Gevolgen voor de gezondheid Gevaar = inademing van de asbestvezels De vezels kunnen tot erg diep in de longen doordringen en daar blijven à ernstige en dodelijke ziektes Latentietijd wordt op tientallen jaren geraamd Kanker van het strottenhoofd Pleuritis Longkanker Pleurale plaques (goedaardig) Asbestose Maagkanker Kanker van de endeldarm Mesothelioom Bij werken à opletten voor de aanwezigheid van asbest Kanker van de dikke darm Als er vezels in de lucht vrijkomen Ziekte veroorzaakt à door contaminatie asbest van andere Ziekte waarvan vermoed wordt dat ze veroorzaakt wordt door asbest lokalen en personen 6

7 Gevolgen voor de gezondheid De risico's hangen af van de duur, de regelmaat, de intensiteit van de blootstelling, het type van vezels, individuele factoren,... Een van de belangrijkste groepen die blootgesteld worden : de arbeiders uit de bouwsector Beroep In Totaal Ajusteurs, ou+lleurs, plombiers, soudeurs, toliers et assi.* Ouvriers et ar+sans de la construc+on Ar+sans, ouvriers de mé+er et ouvriers à la produc+on nca Dockers et manuten+onnaires, manoeuvres nca (Empty) Conducteurs de four, laminoir, trefileurs, mouleurs et assi Electriciens et assimilés Charpen+ers, menuisiers, ebenistes, travailleurs du bois Autres techniciens nca Mineurs et assimilés Aides- comptables, caissiers, dactylographes et opérateurs Trvailleurs de l'industrie chimique et du papier Conducteurs de machines fixes, d'excava+on et de lavage Peintres, colleurs de papiers peints et assimilés Verriers, po+ers, autres travailleurs du verre et céramique Conducteurs et chauffeurs (transports par rail et route) Matelots et machinistes de navire (naviga+on mari+me et fluviale) Architectes, ingénieurs et géomètres Chimistes non universitaires Grand total Bron : Fonds voor beroepsziekten, 21/10/2015 7

8 Asbesthoudende materialen Tal van eigenschappen Lage kostprijs à Meer dan 3500 toepassingen Structurele elementen (plafonds, balken, wanden, vloeren, ) Technische uitrustingen (verwarmingsketels, liften, ovens, leidingen ) à Intensief gebruikt na de Tweede Wereldoorlog à Ook na de brand in de winkel INNO in

9 9 Asbesthoudende materialen 2 categorieën: Broos (losgebonden) asbest Niet-broos (hechtgebonden) asbest De broze materialen zijn gevaarlijker

10 10 Pleisterisolarie rond cv-leidingen-boiler (broos) Pleister (verschillende lagen) Warmwaterreservoir Boiler Asbestvezels heterogeen gemengd in pleister of aarde, niet goed zichtbaar, andere vezels -> analyse vereist! Heterogene samenstelling : soms resultaten en +

11 11 Asbestcement (niet broos) Geëmailleerde asbestpanelen onder vensters («glasal») Golfplaten Veel verschillende producten, vaak grijs, binnen of buitentoepassingen. +/- 10% asbest, met of zonder wafelstructuur, Leien en schoorsteen Menuiseriet (ook als onderdak)

12 Wettelijk kader

13 Bevoegde instanties Federaal : FOD (WASO) o Koninklijk besluit van 23 oktober 2001 tot beperking van het op de markt brengen en van het gebruik van bepaalde gevaarlijke stoffen en preparaten (asbest) à FOD Volksgezondheid o Koninklijk besluit van 16 maart 2006 betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico's van blootstelling aan asbest à FOD WASO Brussels Hoofdstedelijk Gewest : Leefmilieu Brussel (BIM) o Besluit van 10 april 2008 betreffende de voorwaarden die van toepassing zijn op de werven voor de verwijdering en de inkapseling van asbest à Bescherming van milieu en 'publiek' 13

14 Verbod op asbesthoudende materialen Sinds 1 oktober 1998: Verbod in België op de productie en de verkoop van asbesthoudende producten Sinds 1999: Een nieuwe constructie of nieuwe installatie zou geen asbesthoudende materialen meer mogen bevatten 14

15 Verplichtingen/verbodsbepalingen De asbesthoudende materialen mogen op hun plaats blijven, maar : Verplichting tot verwijdering volgens de wettelijke bepalingen bij : à uit te voeren werken op asbesthoudend materiaal à afdanking van asbesthoudende uitrusting = productie van afval Verbod op het gebruik van mechanische hulpmiddelen die tegen hoge snelheid draaien (boren, zagen, slijpen ) op asbesthoudende materialen 15

16 16 Asbestinventaris Asbestinventaris = plaatsbepaling van asbesthoudende materialen Doelstellingen: Essentieel hulpmiddel voor het beheer van asbest 2 types en 2 verschillende DOELEN 'Visuele' inventaris (voor een beheersprogramma'-inventaris) Bevat de gemakkelijk toegankelijke asbesthoudende materialen DOEL : Beheer van de materialen, maatregelen te nemen op korte/gemiddelde/ lange termijn 'Destructieve' inventaris Zou alle asbesthoudende materialen moeten bevatten (niet alleen die welke goed zichtbaar of gemakkelijk toegankelijk zijn) DOEL : in het kader van renovatiewerken/afbraakwerken,...

17 17 Asbestinventaris BHG In sommige gevallen = wettelijke verplichting : Bescherming van milieu en 'publiek' Aanvraag van goedkeuring werf voor asbestverwijdering of - inkapseling Afbraak / verbouwing van een gebouw : bruto-oppervlakte van alle geraakte vloerdelen meer dan 500 m² Opgelet! Belang van de volledigheid van de asbestinventaris! Wie kan een asbestinventaris opstellen? Geen erkenning of registratie voor nodig (expertise aanbevolen) : kwaliteit? Behalve de onderneming belast met de asbestverwijderingswerken Bepaling van de aanwezigheid van asbest in de materialen (analyse van de stalen) dient verplicht te gebeuren door een erkend laboratorium

18 Toelating asbestverwijdering Asbestwerken zéér vaak onderworpen aan een voorafgaande toelating : à Milieuvergunningsaanvraag / melding Samen met een diepgaande asbestinventaris conform een TYPE- FORMULIER (bijlage van het asbestbesluit van 2008 zie nuttige links) Aanvang van de werken indien toegelaten door Leefmilieu Brussel - BIM De noodzaak voor het bekomen van een vergunning en het type vergunning is afhankelijk van 4 factoren: Soort materiaal Staat van het materiaal Hoeveelheid Vooropgestelde werkmethode Gebruik de SAMENVATTENDE TABEL om het te weten! 18

19 Toelating asbestverwijdering Opgelet : tijd nodig voor het bekomen van de toelating (planning!) Voor een voorafgaande melding à 20 dagen vanaf de ontvangst van een volledig dossier Voor een tijdelijke milieuvergunning à 55 dagen vanaf de ontvangst van een volledig dossier Bezoek ter plaatse noodzakelijk Vóór de aanvang van de werken : melding aan Inspectie 19

20 Asbesthoudend afval Asbesthoudend afval = gevaarlijk afval Welke zijn de wettelijke verplichtingen? Gevaarlijk afval van ander afval scheiden Asbest aan de bron of in een erkend centrum scheiden Speciale verpakkingen voor asbesthoudend afval Verbod op hergebruik! 20

21 Asbesthoudend afval Geval van de aan voorafgaande goedkeuring onderworpen werven Verplichte overhandiging van het afval op de werf aan een voor gevaarlijk afval erkende ophaler Geval van de niet aan voorafgaande goedkeuring onderworpen werven Overhandiging van het afval aan een erkende ophaler of vervoer van het afval door de producent naar een erkend verwerkings- of inzamelingscentrum Belang van de traceerbaarheidsdocumenten In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Net Brussel en gemeentelijke storten aanvaarden geen asbestafval 2 privébedrijven hebben de toelating om asbestafval (hechtgebonden vorm) in ontvangst te nemen 21

22 De afdeling Inspectie van het BIM

23 OPDRACHTEN : De afdeling Inspectie 1. Toezicht op de door het BIM toegelaten werken voor de verwijdering van asbest (basis = beslissingen van het BIM : respect van de werkprocedures, van de dagelijkse controles, van de administratieve voorschriften, 2. Behandeling van de klachten en incidenten Objectieve vaststellingen doen + aangepaste preventieve, correctieve of bestraffende maatregelen opleggen, in respect van het Wetboek van inspectie (art. 21 (verwittiging, stopzetting, ingebrekestelling) en 23 (PV), sancties : strafrechtelijk sancties of administratieve geldboetes) MIDDELEN : 2,2 inspecteurs + 1 administratieve medewerker RESULTATEN 2014 : 165 dossiers (328 vergunningen), 18 klachtendossiers, 400 bezoeken, 19 PV,

24 Berlaymont 2015 afbraak Reyersviaduct De afdeling Inspectie 1. Toezicht op vergunde werven (selectie : spuitasbest, scholen, ) : - het grote publiek en de gebruikers van de gebouwen waar werken uitgevoerd worden gerust stellen, - toezicht op het goede beheer van de AHM tijdens de ontmanteling, - zich verzekeren van de kwaliteit van de inventaris, - waken over een kwaliteitsvolle asbestverwijdering (netheid), enz, Algemeen, bevredigend niveau.

25 De afdeling Inspectie Enkele voorbeelden van problemen op de werf: Brandklep : slecht beheer van «Pical» Oorzaken : ontmanteling met kraan, gebrek aan info, geen aanduiding, werkdruk,

26 De afdeling Inspectie Enkele voorbeelden van problemen op de werf: Restanten asbesthoudende isolatie na verwijdering door een erkende asbestfirma Oorzaken : onoplettendheid, werkdruk, moeilijkheidsgraad,

27 Goede praktijk : De afdeling Inspectie Aanduiding van de AHM (dichtingen) die niet geraakt mogen worden tijdens de ontmanteling, voor een verwijdering nadien

28 De afdeling Inspectie 2. Behandeling van de klachten (schriftelijke klachten en aanvragen om een controle uit te voeren afkomstig van andere instanties) : - angst gelinkt aan afbraakwerken, illegale verwijdering,... hoofdzaak van PV s voor inbreuken weinig opvolging door het Parket administratieve geldboete vaak verwijdering asbesthoudende leidingisolatie door chauffagist sensibilisatie via een opleiding voor verwarmingsinstallateurs (rappel aan de opleidingscentra in 2015) samenwerking met de dienst Toezicht op het Welzijn van de FOD WASO

29 De afdeling Inspectie Voorbeelden van vaststellingen : Gedeeltelijke verwijdering van asbesthoudende leidingisolatie op een oude boiler Afval van asbesthoudende leidingisolatie in de afvalzakken Oorzaken : onwetendheid, onderschatting van de risico s fraude, kosten,

30 De afdeling Inspectie Een gemiste kans Oude veeartsenschool van Kuregem, verwijdering spuitasbest, vaststelling in 2007

31 De afdeling Inspectie 3. Behandeling van incidenten (dringende werken, calamiteiten, ) : zelden Voorbeeld : hevige brand Roermonde (Holland) van 2 hangars met asbesthoudende golfplaten De golfplaten springen kapot met de verspreiding van brokstukken in de omgeving

32 De afdeling Inspectie Na de brand : evaluatie, dringende maatregelen en sanering, Afzetting van het stadscentrum (4,6 km 2! meerdere weken!), reinigen van de voertuigen door de brandweer, Handpicking van de brokstukken in de straten, in de tuinen, op de daken, door een erkende firma (kostprijs k k k )

33 Perspectieven

34 Wat doen de buren? Perspectieven - Holland : verbod op asbestdaken op 2024! In kaart brengen van de scholen met en zonder asbestinventaris - Frankrijk : verplichte opleiding voor de volledige bouwsector, asbestattest vóór de verkoop - Vlaams Gewest : versnelde asbestafbouwbeleid tegen 2040 (OVAM : plan van aanpak tegen 2018) Wat doet de Europese Unie? - EESC* : pleidooi voor een gecoördineerde aanpak van de uitroeiing van asbest * EESC = Europees economisch en sociaal comité

35 Perspectieven De sociale partners : voorstanders voor een versterking van de maatregels ondertekend op 18/06/2015

36 Perspectieven Naar een asbestvrij of veilig gewest? De AHM verouderen De Minister Leefmilieu heeft het BIM belast om tegen 2017 een voorafgaandelijke studie uit te voeren om de haalbaarheid te onderzoeken van een progressieve vermindering van het asbest teneinde de blootstelling aan asbest in het BHG te voorkomen.

37 Asbest (in uw folder) Samenvattende tabel (idem) Maar ook : asbest in uw woning, administratieve gids van verguninng aanvraag, hoe uw aanvraag invullen, Goed om weten Waar informatie terug te vinden? Asbest herkennen Asbest verwijderen Heeft U een vergunning nodig? Asbestafval Asbest : geen paniek, u kunt zich berschermen Formulieren asbestà vergunningsaanvraag, conforme inventaris,... Erkende ondernemingen «Asbest» à labo, asbest verwijderaar, ophalers van gevaarlijk afval Infos-fiches :

38 Contact Infodienst (algemene vragen) : Tel. : +32/2/ Fax : +32/2/ infodienst.service.info@environnement.brussels Afdeling vergunningen en partnerschappen (behandeling van aanvraagdossiers voor ingedeelde asbestsaneringswerken) : Tel. : +32/2/ Fax : +32/2/ permit_asbest@leefmilieu.brussels Afdeling Inspectie en verontreinigde bodems (controle van asbestsaneringswerven, klachten en incidenten) : Tel. : +32/2/ Fax : +32/ inspection-inspectie@leefmilieu.brussels 38