Werkstuk over de Koninklijke Luchtmacht Wie over de Koninklijke Luchtmacht een spreekbeurt wil houden of een werkstuk wil maken, vindt hier

Transcriptie

1 Werkstuk over de Koninklijke Luchtmacht Wie over de Koninklijke Luchtmacht een spreekbeurt wil houden of een werkstuk wil maken, vindt hier informatie. De onderwerpen lopen uiteen van hoe de luchtmacht is ontstaan en wat de luchtmacht nu doet, tot hoe het is om uitgezonden te worden en welke vliegtuigen en helikopters de luchtmacht heeft. Met de informatie kun je zelf je spreekbeurt of werkstuk samenstellen. In veel gestelde vragen vind je ook allemaal leuke weetjes over de luchtmacht.

2 Inhoud van dit schoolproject 1. Geschiedenis: Wanneer en hoe is de luchtmacht ontstaan? 2. Opdrachten: Wat doet de luchtmacht? 3. Vliegtuigen, helikopters en geleide wapens: Wat voor materieel heeft de luchtmacht? 4. Oefeningen en trainingen: Waarom moeten militairen op oefening? 5. Missies: Waarom gaat de luchtmacht op missie en wat gebeurt daar? 6. Militair: Hoe word je militair en wat betekent het? 7. Vliegers: Hoe word je vlieger en wat betekent het? 8. Veel gestelde vragen Begrippenlijst Wat bedoelen we met: Krijgsmacht/ Defensie: De luchtmacht, landmacht, marechaussee en marine samen heten de krijgsmacht. Dit wordt ook wel Defensie genoemd. Krijgsmachtdelen: De krijgsmacht bestaat uit 4 aparte onderdelen: de landmacht, luchtmacht, marine en marechaussee. Deze onderdelen worden krijgsmachtdelen genoemd. Squadron: Een squadron is ssn onderdeel van de luchtmacht, waar een type vliegtuig of helikopter onder valt of dat een bepaalde taak heeft. De luchtmacht heeft meerdere squadrons. Operatie of missie: Een actie, waarbij militairen opdrachten uitvoeren. Missies of operaties gebeuren vaak in het buitenland. Meestal werken Nederlandse militairen hier samen met andere landen.

3 1. Geschiedenis van de Koninklijke Luchtmacht Wanneer en hoe is de luchtmacht ontstaan? De mens vliegt nog helemaal niet zo lang met vliegtuigen en helikopters. Duizenden jaren lang probeerden mensen te vliegen met bouwsels van hout, stof of staal. Maar niets bleef in de lucht. Pas in 1903 bouwen 2 broers in Amerika, met de naam Wright, een vliegtuig dat echt kan vliegen. Vanaf dat moment worden er overal in de wereld vliegtuigen gebouwd. In Nederland wordt 10 jaar na die eerste vlucht, op 1 juli 1913, de Luchtvaartafdeeling opgericht. Dit heet nu Koninklijke Luchtmacht. De Luchtvaartafdeeling begint met 1 vliegtuig en 5 militairen. Nu vliegt de luchtmacht met ongeveer 200 helikopters en vliegtuigen en werken er meer dan mensen. Ook is de luchtmacht tot 1953 een afdeling van de landmacht. Daarna is de luchtmacht zo groot geworden, dat het een zelfstandig krijgsmachtdeel wordt. Eerste Wereldoorlog Een jaar nadat de Luchtvaartafdeeling wordt opgericht, breekt de Eerste Wereldoorlog uit. Ons land doet niet aan de oorlog mee, omdat het neutraal blijft zoals dat heet. Na de oorlog koopt Nederland meerdere vliegtuigen, die er heel anders uitzien dan de vliegtuigen die de luchtmacht nu heeft. De Farman F-22 bijvoorbeeld was nog voor een groot deel gemaakt van hout en van linnen. Linne is een dun soort stof. Tweede Wereldoorlog Op 10 mei 1940 wordt ons land binnengevallen door Nazi-Duitsland, dat Nederland de oorlog verklaart. Nederland heeft dan 125 militaire vliegtuigen. Dat lijkt veel, maar omdat Duitsland er dan ongeveer heeft, maken we geen schijn van kans. Daarnaast is de aanval zo onverwachts, dat de meeste Nederlandse vliegtuigen geen tijd hebben om op te stijgen. Terwijl ze nog op de grond staan, worden ze door bommen en beschietingen vernietigd. Toch lukt het Nederland om nog 350 Duitse vliegtuigen neer te schieten. Dit is een zware tegenslag voor Nazi-Duitsland. Veel Nederlandse vliegers en militairen vluchten na de inval met een boot naar Engeland. Van hieruit kunnen ze veilig vliegen. Samen met de Engelsen en Canadezen voeren Nederlanders vanuit Engeland vluchten uit om onder meer Duitse vliegtuigen te vernietigen. Ook voeren ze voedsel- en wapendroppings uit, waarbij ze vanuit de lucht voedsel en wapens voor de Nederlandse bevolking laten vallen. In Engeland richten de Nederlanders een eigen squadron op, het 322 Squadron. Dit bestaat nog steeds op Vliegbasis Leeuwarden als F-16 Squadron. Dit is het oudste squadron van de luchtmacht. Dit squadron heeft als kenmerk een grijze roodstaart papegaai, die je ook op de staarten van F-16`s uit het 322 Squadron terugvindt. Deze papegaai bestaat echt. Hij heet Polly Grey en is de mascotte van de vliegers. Nederlands-Indië Nederlandse militaire vliegtuigen vliegen in die tijd niet alleen in Nederland. Ze vliegen ook in Indonesië, dat dan nog Nederlands-Indië heet. Bij dit Militaire Luchtvaart Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (ML KNIL) vliegen 200 Nederlandse vliegtuigen en wonen en werken Nederlandse militairen en vliegers. In 1942 breekt ook hier een oorlog uit. Niet met Duitsland maar met Japan. Ook hier verliest Nederland. Omdat Indonesië niet meer onder Nederland valt, wordt het ML KNIL 8 jaar later opgeheven. Eerste straalvliegtuig Na de Tweede Wereldoorlog zijn er geen militaire vliegtuigen meer in Nederland. Ze zijn allemaal vernietigd door de tegenstander. Omdat Nederland militaire luchtvaart heel belangrijk vindt, worden weer nieuwe vliegtuigen gekocht. Een van die vliegtuigentypen is de Gloster Meteor. Dit is het eerste vliegtuig van de luchtmacht met een straalmotor. Dat was een enorme sprong voorwaarts. Een gewone vliegtuigmotor werkt met een propeller. Maar een straalmotor maakt gebruik van hete gassen, die aan de achterkant via een straalpijp eruit worden geperst. Hierdoor kunnen straalvliegtuigen veel hoger en sneller vliegen dan andere vliegtuigtypes. Na de Tweede Wereldoorlog vliegt de luchtmacht niet alleen met de Gloster Meteor, maar ook met veel Spitfires. Dit is een gevechtsvliegtuig dat tijdens de oorlog vooral werd gebruikt door de Britse luchtmacht, de Royal Air Force.

4 Verjaardag Koninklijke Luchtmacht Op 1 juli 1953 wordt er feest gevierd. De luchtmacht is dan geen afdeling meer van de landmacht, maar wordt een apart krijgsmachtdeel. Nog steeds viert de luchtmacht elk jaar op 1 juli haar verjaardag. Eerste helikopter De Hiller Raven is de eerste helikopter van het nieuwe krijgsmachtdeel. Het toestel komt in 1955 in dienst. Niet lang daarna volgen de Alouette II en de Bolkow. De helikopters kunnen vanuit de lucht de situatie op de grond bekijken. Zij geven die gegevens door aan troepen van de landmacht, zodat die weten wat er verderop gebeurt. Zo kunnen ze bijvoorbeeld doorgeven waar de vijand zich schuilhoudt. De helikopters vallen eerst onder de Groep Lichte Vliegtuigen. De naam van deze groep is inmiddels veranderd in Defensie Helikopter Commando. F-104 en NF-5 Rond 1960 koopt de luchtmacht de Lockheed F-104G Starfighter aan, waar het 22 jaar mee vliegt. Van dit jachtvliegtuig heeft de luchtmacht 4 verschillende typen: een bommenwerper, een luchtverdediger, een fotoverkenner en een trainingsvliegtuig. De bommenwerper kan bommen gooien, de luchtverdediger kan op vijandelijke vliegtuigen in de lucht schieten, de fotoverkenner maakt luchtfoto`s van de grond en in het trainingsvliegtuig leren vliegers vliegen. Eind jaren 60 koopt de luchtmacht ook de NF-5, een lichte jachtbommenwerper. 10 jaar later koopt de luchtmacht een vliegtuig dat al die taken ineen kan doen: de F-16. Dit is tot dan toe het beste jachtvliegtuig dat er bestaat. Koude Oorlog Naast vliegtuigen schaft de luchtmacht in 1960 ook luchtverdedigingswapens aan. Deze raketten staan op de grond en kunnen vijandelijke vliegtuigen en raketten uit de lucht schieten. Omdat een aantal landen in Oost-Europa dreigt om raketten op Westerse landen af te schieten, staan de meeste Nederlandse geleide wapens jarenlang in Duitsland, klaar om te vuren bij een aanval. Ruim 500 Nederlandse luchtmachters leven daarom lange tijd met hun gezinnen in Duitse steden. Deze periode wordt de Koude Oorlog genoemd. In 1989 is de dreiging helemaal verdwenen. De Berlijnse muur, die Duitsland sinds de Tweede Wereldoorlog in tweeën verdeelt, wordt afgebroken. Vanaf dat moment zijn de geleide wapens in Duitsland niet meer nodig en komen ze naar Nederland. Vliegbases De luchtmacht zit door de jaren heen op verschillende plekken in Nederland gezeten. De eerste vliegbasis was in Soesterberg. Deze basis is in 2008 gesloten. Ook andere oude vliegbases bestaan niet meer. Zo zijn Vliegkamp Valkenburg in Katwijk, Vliegkamp Ockenburg en Vliegbasis Ypenburg in Den Haag omgetoverd tot woonwijken. Vliegbasis Soesterberg en Twente, maar ook Schiphol, zijn voormalige luchtmachtlocaties. De vliegtuigen en helikopters van Defensie staan nu op vliegbases Leeuwarden, Volkel, Woensdrecht, Gilze-Rijen, Eindhoven en Maritiem Vliegkamp De Kooy in Den Helder. Militair Luchtvaart Terrein Deelen wordt gebruikt voor helikopteroefeningen met 11 Luchtmobile Brigade van de landmacht. Op het Air Operations Control Station Nieuw Milligen (AOCS NM) zit de militaire luchtverkeers- en gevechtsleiding. Vanuit hier worden vliegtuigen veilig door het Nederlandse luchtruim geleid. Verder vindt op het Centrum voor Mens en Luchtvaart in Soesterberg onder meer de vliegkeuring plaats voor mensen die vlieger willen worden. Als laatste zit het hoofdkwartier van de luchtmacht in Breda- Prinsenbeek.

5 2. Opdrachten van de Koninklijke Luchtmacht Wat doet de luchtmacht? De Koninklijke Luchtmacht is een modern bedrijf, dat in haar werk en voor haar vliegtuigen gebruik maakt van de laatste technische snufjes. Hierdoor kan de luchtmacht met zijn vliegtuigen, helikopters en mensen overal ter wereld opdrachten uitvoeren. Om dat te bereiken werkt het samen met andere krijgsmachtdelen, landen en bondgenoten. In totaal werken bij de luchtmacht meer dan mensen. De meesten zijn militairen. Maar er werken ook mensen die niet in uniform lopen, dat is het burgerpersoneel. Werk in binnen- en buitenland De vliegtuigen, helikopters en geleide wapens zitten op verschillende luchtmachtlocaties door heel door Nederland. Dit zijn vliegbases Volkel, Leeuwarden, Gilze-Rijen, Eindhoven en Woensdrecht. Ook heeft de luchtmacht jachtvliegtuigen en gevechtshelikopters in Amerika om Nederlandse vliegers op te leiden. De luchtmacht is met haar vliegtuigen, helikopters en militairen veel in het buitenland om te oefenen, maar ook voor missies. Daar probeert de luchtmacht samen met andere landen en krijgsmachtdelen vrede te brengen of hulp te geven. Brengen van vrede Luchtmachters proberen te helpen om vrede te brengen in landen waar oorlog is. Of waar groepen aan de macht zijn, waardoor de bevolking niet vrij kan leven. Vaak zijn daarvoor militaire acties nodig, waarbij vliegtuigen en helikopters worden gebruikt. Soms worden groepen al afgeschrikt als militairen alleen al ergens aanwezig zijn, maar soms moeten militairen gebruik maken van wapens. Als het weer vrede is, moet het ook vrede blijven. Ook dit is een taak van militairen. Meestal is het genoeg dat militairen een tijdje in het land blijven om te kijken of alles goed blijft gaan. Ook praten ze veel met de bestuurders van het land. De burgeroorlog die in de jaren 90 in Bosnië plaatsvond, is bijvoorbeeld al jaren voorbij, maar er zitten nog steeds militairen die zorgen dat het vrede blijft. Hulp bij rampen De luchtmacht werkt ook mee aan humanitaire acties. Humanitair betekent mensgericht. Deze acties worden vaak uitgevoerd na een ramp waarbij veel mensen gewond zijn geraakt. Denk aan aardbevingen, overstromingen, bosbranden, maar ook de uitbraak van ziektes. De luchtmacht gebruikt dan vliegtuigen of helikopters om mensen of spullen te vervoeren. Een voorbeeld hiervan is de hulp na de tsunami in 2004, waarbij onder meer duizenden mensen in een groot deel van Azië hun huis kwijt raakten. Met een KDC-10-transportvliegtuig bracht de luchtmacht toen hulpverleners naar het getroffen gebied. Daarna haalde het alle stoelen uit het vliegtuig en bracht een maand lang hulpgoederen naar mensen die het nodig hadden. Hierbij kun je denken aan voedsel en water, maar ook dekens, medicijnen en kleding. Hetzelfde vliegtuig vloog in 2010 naar Haïti, waar net een zware aardbeving was geweest. Met het vliegtuig vloog een hulpteam met speurhonden mee, dat mensen ging redden die onder ingestorte gebouwen lagen. Ook zetten ze daar een ziekenhuis van tenten op om gewonden te verzorgen. Een andere humanitaire actie was de hulp bij het blussen van bosbranden in Griekenland en Spanje. De luchtmacht deed dat met transporthelikopters, waar een bambi bucket onder hing. Met deze bluszak wordt water uit de zee geschept en vervolgens over de brand uitgestort. Ook geven luchtmachters samen met andere krijgsmachtdelen hulp aan lokale bevolking in andere landen, door bijvoorbeeld het bouwen van scholen en het graven van waterputten. Maar meestal is dit meer een taak van de landmacht. Missies in Nederland De luchtmacht is ook dichter bij huis actief. Stel dat er ergens in ons land bijvoorbeeld brand is in een winkelcentrum, in de duinen of in een bos, dan kan de luchtmacht helpen met blussen. Dan worden helikopters met bluszakken gebruikt. Daarmee scheppen ze in een keer heel veel water uit een meer of rivier en storten dat uit over de brand. De luchtmacht heeft ook E-Ones, dat zijn grote

6 brandweerwagens, waarmee een vliegtuigbrand snel kan worden gestopt. Die bluswagens zijn natuurlijk ook geschikt voor het blussen van andere branden. Een paar keer per week vervoeren reddingshelikopters van de luchtmacht zieke of gewonde mensen vanaf schepen of de Waddeneilanden naar ziekenhuizen op het vaste land. Ook worden de camera`s van de F-16`s of Apache-gevechtshelikopters gebruikt om vermiste personen op te sporen. En mocht er iets gebeuren waarbij veel mensen hun huis kwijt raken, zoals bij een overstroming, dan stelt de luchtmacht haar poorten open. Dan kunnen mensen op een aantal vliegbases in Nederland overnachten op veldbedden en in tenten. Een andere heel belangrijke taak van de luchtmacht in Nederland is het beveiligen van het luchtruim. De militaire verkeers- en gevechtsleiding houdt het luchtruim boven Nederland 24 uur per dag in de gaten om botsingen van militaire vliegtuigen in de lucht te voorkomen. Wanneer er een vliegtuig het Nederlandse luchtruim binnenvliegt dat geen radiocontact opneemt met de verkeersleiding, stuurt de luchtmacht 2 F-16 s naar het onbekende vliegtuig. Zij kijken ter plekke waarom de piloot zich niet meldt. Dat is belangrijk omdat de piloot moet weten op welke hoogte en waarheen hij moet vliegen om niet tegen een ander vliegtuig aan te botsen. Soms neemt een piloot geen radiocontact op, omdat het vliegtuig gekaapt is en de bestuurder kwade bedoelingen heeft. Ook daarom gaan de F-16 s kijken. Bij veel nationale missies werkt de luchtmacht samen met andere hulpdiensten in Nederland, zoals politie, ziekenhuizen en de brandweer.

7 3. Vliegtuigen, helikopters en geleide wapens Welke materieel heeft de Koninklijke Luchtmacht? De F-16 is het bekendste vliegtuig van Koninklijke Luchtmacht, maar zeker niet het enige. De luchtmacht heeft namelijk ook nog andere vliegtuigen en helikopters voor verschillende opdrachten (zie hoofdstuk 2). Hieronder zie je welk materieel, zoals dat heet, de Koninklijke Luchtmacht heeft en voor welke opdrachten het wordt ingezet. Jachtvliegtuigen en helikopters Een jachtvliegtuig of gevechtshelikopter kan bommen, raketten of mitrailleurs met zich meedragen. De luchtmacht heeft een jachtvliegtuig en een gevechtshelikopter. F-16 De luchtmacht heeft een soort jachtvliegtuig. Dit is de F-16 of Viper, zoals de vliegers hem zelf noemen. De F-16 is het belangrijkste vliegtuig van de luchtmacht. Nog niet zo lang geleden had de luchtmacht 138 F-16`s. Omdat er niet zoveel jachtvliegtuigen meer nodig zijn, hebben we er nu nog maar 87. Een deel van die F-16`s zijn verkocht aan landen als Chili en Jordanië, die nu met onze oude F-16 s vliegen. Ook worden er oude F-16`s gebruikt op technische scholen. De monteurs in opleiding kunnen op de vliegtuigen oefenen met sleutelen. Daarnaast zijn er F-16`s op een soort voetstuk geplaatst, dit heet een sokkel. Die vliegtuigen staan bijvoorbeeld bij ingangen van vliegbases of in musea. De F-16 s die zo oud waren dat niemand er meer iets aan had, zijn gesloopt. De F-16 is een van de beste jachtvliegtuigen ter wereld. Het kan een topsnelheid behalen van kilometer per uur. Dat is ongeveer 17 keer zo snel als een auto op de snelweg. Bij ongeveer kilometer per uur gaat een vliegtuig al harder dan het geluid, waardoor je op de grond een harde knal hoort. Dit heet een sonic boom. Omdat dieren op de grond hiervan schrikken en ramen kunnen knappen, mogen vliegers alleen in speciale gebieden harder dan kilometer per uur vliegen. Daarom worden oefeningen met F-16 s vaak op plekken gehouden waar veel ruimte is en weinig mensen wonen, zoals boven zee of in een groot land als Amerika. De F-16 wordt gebruikt voor luchtverdediging, aanvallen van gronddoelen, maar ook voor fotoverkenning. Al deze opdrachten kan de F-16 zowel overdag als s nachts uitvoeren. Luchtverdediging Luchtverdediging betekent letterlijk het verdedigen van het luchtruim. Normaalgesproken neemt de piloot van een vliegtuig dat het Nederlandse luchtruim binnenvliegt, contact op met de verkeersleiding. Deze kan het vliegtuig vervolgens vertellen op welke hoogte het moet vliegen om niet in botsing te komen met andere vliegtuigen. Als het vliegtuig geen contact opneemt, kan dat dus heel gevaarlijk zijn. Als dat gebeurt, vliegen F-16 s zo snel mogelijk naar zo`n vliegtuig om te kijken wat er aan de hand is. Het kan verschillende redenen hebben. Soms is de radioapparatuur van het vliegtuig kapot. Ook kan het zijn dat het vliegtuig gekaapt is en dat de kapers kwade bedoelingen hebben. De F-16 s gaan letterlijk naast het vliegtuig vliegen zodat ze in de cockpit kunnen kijken en kunnen seinen naar de piloot. Voor deze actie staan altijd 2 F-16 s paraat op vliegbasis Leeuwarden of Volkel, die dan samen op onderzoek uitgaan. Dit wordt de Quick Reaction Alert genoemd. Boven vijandelijk gebied is kijken en seinen niet genoeg en moet een F-16 geweld gebruiken. Dit is de andere manier van luchtverdediging. In het ergste geval moet het hierbij vijandelijke vliegtuigen onschadelijk maken. Dat kan op 3 manieren: vanaf grote afstand, dichterbij en heel dichtbij. Vanaf grote afstand (verder dan de vlieger kan kijken) gebruikt de F-16 een grote radargeleide raket die het doel blijft volgen nadat hij is afgevuurd. Dus ook als het vijandelijke vliegtuig omdraait. Voor doelen die dichterbij zijn, gebruikt de F-16 de sidewinder. Dit is een hittezoekende raket, die op de warmte van de motor van een ander vliegtuig afkomt. Als laatste heeft de F-16 een mitrailleur, die hij in een een-opeen-gevecht kan gebruiken. Dit heet een dog fight. Bij het oefenen vinden F-16 vliegers dit vaak het leukst, omdat ze hun tegenstander goed kunnen zien. Daarnaast heb je hier tactiek voor nodig. Dat betekent dat ze goed moeten mikken. Aanvallen van gronddoelen De tweede taak van een F-16 is het aanvallen van gronddoelen. Net als bij luchtverdediging probeert een F-16 dat eerst zonder wapens. De F-16 vliegt heel laag en hard over de grond, waarbij het de boosdoener probeert af te schrikken. Dit heet show of force oftewel geweldshow. Daarbij waarschuwt het degene op de grond: pas op, als je niet ophoudt, moet ik geweld gebruiken. Deze tactiek werd

8 veel gebruikt in Afghanistan. Als dat niet werkt en de boosdoener gevaarlijk blijft, gaat de F-16 geweld gebruiken. Hiervoor heeft hij bommen. Sommige hiervan wegen bijna kilo. Dat is ongeveer zo zwaar als een personenauto. Fotoverkenning De laatste taak van de F-16 is fotoverkenning. Dit gebeurt met een soort camera, een fotopod, die onder de F-16 wordt gehangen. Hiermee kan een vlieger foto s en filmpjes die hij van de omgeving heeft gemaakt naar de grond sturen. Dat gebeurt met een soort internet: Link 16. Fotoverkenning is handig als er bijvoorbeeld groepen militairen, dit heet grondtroepen, naar een bepaald gebied moeten. Op de foto s of het filmpje kun je dan zien waar gevaar zit en wat goede schuilplekken zijn. Ook kunnen commandanten (dat zijn de bazen) op de grond het zien als een grondtroep aangevallen wordt. De commandanten kunnen dan beslissen of ze nog meer troepen of vliegtuigen moeten sturen. Apache De Koninklijke Luchtmacht vliegt met een type gevechtshelikopter, de Apache. In een Apache passen maar 2 vliegers, die achter elkaar zitten. Het kan dus geen andere personen vervoeren. De helikopter heeft een kanon in de neus, waarmee het op korte afstand kan schieten. Daarnaast kan het raketten met zich meedragen, gewone en lasergeleide. Deze laatste werken als volgt: in de neus van de Apache zit een laser, waarmee het op een doel kan richten. Als de vlieger de raket afschiet, vliegt die automatisch naar de plek die de laser aanwijst. In de neus van de Apache zit ook een camera, die van grote hoogte kan inzoomen op mensen en huizen op de grond. Hierdoor kan de vlieger op een schermpje goed zien wat daar gebeurt. Ook heeft het een infraroodcamera, waardoor de vlieger ook s nachts goed kan kijken. Net als de F-16 gebruikt de Apache ook niet meteen geweld. Eerst probeert het af te schrikken door heel hard en laag over de grond te vliegen.

9 Transportvliegtuigen en transporthelikopters Een transportvliegtuig of -helikopter is vooral bedoeld om goederen en troepen (militairen in gevechtsuitrusting) op grote afstand te vervoeren. De luchtmacht vliegt met 4 typen transportvliegtuigen: Hercules, KDC-10, C-17 en Gulfstream. Daarnaast heeft het 4 verschillende soorten transporthelikopters: Chinook, Cougar, Alouette en NH90. Hercules De Hercules is een indrukwekkend transportvliegtuig dat is bedoeld om militairen in gevechtsuitrusting (uniform, helm, scherfwerende vesten en wapens) en vracht, zoals kleine auto`s, te vervoeren. Je kunt het vliegtuig herkennen aan de grote laadklep aan de achterkant van het vliegtuig. De Hercules heeft geen gewone vliegtuigstoelen, maar zitplaatsen in de vorm van stevige netten. Deze zitten aan de zijkanten van het vliegtuig. Zo kunnen hier gemakkelijk militairen in gevechtsuitrusting zitten. Dan is er nog genoeg ruimte over in het midden van het vliegtuig om spullen in netten te vervoeren of zelfs kleine auto s. De Hercules wordt het werkpaard van de luchtmacht genoemd, omdat het op heel veel plekken kan landen. De meeste vliegtuigen en helikopters hebben een landingsbaan nodig, maar de Hercules heeft aan een zandvlakte of grasveld genoeg. Daarom werd het vliegtuig veel gebruikt in Afghanistan en nu in Afrikaanse landen, omdat daar niet altijd start- en landingsbanen zijn. KDC-10 De KDC-10 is het grootste transportvliegtuig van de luchtmacht, die vooral bedoeld is om veel passagiers te vervoeren. Daarnaast kan er in het ruim ook vracht mee. Ook kan het vliegtuig in de lucht F-16 s bijtanken. Om dit te doen hangt onder het vliegtuig een boom, dit is een soort brandstofslang. Daarvoor heeft het vliegtuig natuurlijk wel extra vliegtuigbrandstof bij zich. Gulfstream IV De Gulfstream IV is een straalvliegtuig dat de luchtmacht vooral gebruikt om belangrijke personen, zoals de koninklijke familie en de minister-president te vervoeren. Maar ook generaals en andere VIP s (very important persons) vliegen regelmatig in de Gulfstream. Daarom ziet het er van binnen luxer uit dan de andere vliegtuigen van de luchtmacht. Zo heeft het een mooie keuken en kunnen van de stoelen echte bedden gemaakt worden. Natuurlijk blijft het een militair toestel. Daarom wordt het ook gebruikt om gewonden en soms zelfs omgekomen militairen snel te vervoeren. Ook heeft het vliegtuig extra radio s en navigatieapparatuur, waardoor commandanten het vliegtuig kunnen gebruiken om met militairen op de grond te praten. C-17 Globemaster De luchtmacht maakt ook gebruik van 3 C-17 Globemaster transportvliegtuigen die in Hongarije staan. De C-17 s zijn niet alleen van de Nederlandse luchtmacht. 12 landen zijn samen eigenaar, waaronder Finland, Hongarije, Noorwegen, Polen, de Verenigde Staten en Zweden. Ze werken samen om geld te besparen, want de vliegtuigen zijn heel duur. De Nederlandse luchtmacht heeft wel haar eigen bemanning voor het toestel. Dit vliegtuigtype is een van de grootste ter wereld. Een Chinook-transporthelikopter, de grootste helikopter van Nederland, past zonder rotorbladen (wieken) helemaal in een C-17. Naast heel veel vracht worden er ook personen mee vervoerd. De enorme vliegtuigen zijn verder erg geschikt voor slechte en korte landingsbanen zoals vaak het geval is in missiegebieden. Chinook De Chinook is een zware transporthelikopter. Je herkent hem al van verre aan zijn 2 rotors, die bovenop zitten. De helikopter vervoert vracht en personen. Zo vliegen er vaak militairen met grote rugzakken mee, die de Chinook makkelijk en snel in een gebied afzet en oppikt. Ook kunnen er kleine auto s of netten met goederen onder de helikopter hangen. Daarnaast kan de Chinook met een bambi bucket onder de helikopter vliegen. Dit is een zak waar liter water in past. Dat zijn ongeveer emmers water. Het water haalt de helikopter uit een meer of de zee en blust daarmee bosbranden. Ook de Cougar, het kleine broertje van de Chinook, wordt hiervoor gebruikt. Als het moet kan de Chinook zich beschermen met een wapen, dat de bemanning (loadmasters) in de deuren en op de laadklep zetten.

10 Cougar De Cougar is een lichtere transporthelikopter dan de Chinook, maar wordt ook gebruikt voor vracht- en personenvervoer. De Cougar wordt voor bijna dezelfde opdrachten gebruikt als de Chinook, dus ook voor gewondentransport en vliegen met de bambi bucket. De Chinook kan alleen grotere vrachten en meer personen vervoeren. En ook op de Cougar kan een wapen gemonteerd worden. Alouette De Alouette is een kleine helikopter, die op dit moment wordt gebruikt voor het vervoer van maximaal 4 personen. Vroeger deed de Alouette ook andere opdrachten voor de luchtmacht. Zo vloog het bijvoorbeeld verkenningsvluchten, waarbij het een omgeving vanuit de lucht verkende. Nu wordt deze helikopter vooral gebruikt voor het vervoer van leden van de koninklijke familie of andere belangrijke personen. Daarom zijn deze helikopters een paar jaar geleden ook in koninklijk blauw geschilderd. Denk maar aan het spreekwoord blauw bloed hebben oftewel van koninklijke afkomst zijn. NH90 Er zijn 2 versies van de NH90: een tactische transporthelikopter (TTH) en een maritieme boordhelikopter. De NH90 kan 14 passagiers vervoeren of 6 patiënten. De NATO Frigate Helikopter (NFH) is ook geschikt als reddingshelikopter. De helikopter is heel modern. Hij is bijvoorbeeld uitgerust met hightec radar en infraroodcamera s, wat hem ook geschikt maakt voor allerlei missies. De NH90 kan zelfs worden uitgerust met torpedo s voor militaire acties op zee. Reddingshelikopters Met een reddingshelikopter worden mensen uit het water, van een boot of boorplatform gehaald of vervoerd. Hiervoor hebben ze een dikke staalkabel aan boord, waaraan mensen kunnen hangen. Ook hebben ze apparatuur aan boord om gewonden veilig te vervoeren, zoals infusen en brancards. Voor deze taak gebruikt de luchtmacht sinds 1 januari 2015 Cougar-transporthelikopters. Later neemt Noordzee Helikopters Vlaanderen het reddingswerk volledig over. Dan hoort dit werk niet meer bij het ministerie van Defensie. Opleidingsvliegtuigen De Koninklijke Luchtmacht heeft één vliegtuig dat alleen wordt gebruikt om vliegers op te leiden, namelijk de Pilatus PC-7 Turbo Trainer. Verder vliegen Nederlandse leerlingvliegers in Amerika met F-16 s en Apaches. PC-7 Dit 2-zits lesvliegtuig wordt gebruikt voor het eerste gedeelte van de vliegeropleiding, de Elementaire Militaire Vlieger Opleiding. Hierin maken de leerlingvliegers hun eerste vlieguren in de lucht. Als ze hiervoor slagen, gaan ze naar Amerika voor de rest van de opleiding tot F-16 vlieger of helikoptervlieger. Patrouillevliegtuigen De Koninklijke Luchtmacht vliegt met één type patrouillevliegtuig, namelijk het Dornier 228- kustwachtvliegtuig. Dornier-kustwachtvliegtuig De Dornier-kustwachtvliegtuigen worden ingezet voor verschillende opdrachten. Bijvoorbeeld voor het zoeken naar vermiste personen of drenkelingen. Daarnaast controleert het toestel vanuit de lucht of schepen niet stiekem gevaarlijke stoffen, zoals olie, in het water lozen. Ook houdt het visserijschepen in de gaten of zij geen regels overtreden. Als laatste worden de Dorniers gebruikt als trainingsvliegtuig.

11 Brandblusvoertuigen Blusvoertuigen zijn heel belangrijk voor een luchtmacht. Vliegtuigen en helikopters hebben heel veel vliegtuigbrandstof (kerosine) bij zich, waardoor het toestel kan ontploffen. Een vliegtuigbrand moet daarom zo snel mogelijk geblust worden. De luchtmacht gebruikt hiervoor vooral de E-One. E-One De E-One is een supermoderne brandweerauto, waarmee je een vliegtuigbrand in minder dan 2 minuten onder controle kunt krijgen. De brandweer zegt dan dat de brand knock-down is. Een brand is onder controle als aan de buitenkant van het vliegtuig geen vlammen meer te zien zijn. Op dat moment is de temperatuur in het vliegtuig genoeg gedaald om naar binnen te gaan om te kijken of er nog mensen in zitten. Voor een brand zijn 3 dingen nodig: brandbaar materiaal, zuurstof en een vonk of een vlammetje. Een brand kan op 2 manieren gedoofd worden. De eerste is om het brandbare materiaal weg te halen. De tweede is om te zorgen dat de brand geen zuurstof meer krijgt, waardoor deze vanzelf dooft. Omdat de eerste manier bij een brandend vliegtuig onmogelijk is (het vliegtuig is daarvoor te groot), zorgt de luchtmacht dat de brand geen zuurstof meer krijgt. Hiervoor gebruikt het water, schuim en poeder. De E-One kan liter water vervoeren. Dat zijn ongeveer grote emmers water. Als de 2 waterkanonnen (op het dak en op de bumper) tegelijk aan staan, spuiten ze in een minuut liter water op een afstand van 60 meter. Het water wordt vooral gebruikt om het brandende vliegtuig af te koelen. De E-One heeft verder 750 liter schuim en 250 kilogram poeder bij zich, dat als een dekentje op de brand komt te liggen. Hierdoor kan er geen zuurstof meer bij het vuur komen en dooft de brand vanzelf.

12 Hoofdstuk 4 Oefeningen en trainingen: Waarom gaan militairen op oefening? Militairen doen soms gevaarlijk werk, waarbij mensenlevens op het spel staan. Om te zorgen dat ze tijdens dit werk zo min mogelijk fouten maken, moeten ze veel oefenen. Wat ze trainen, hangt af van de functie van de militair. Een vlieger zal bijvoorbeeld veel oefenen met vliegen in allerlei weersomstandigheden en in allerlei landen, terwijl een brandweerman veel oefent met het blussen van branden in allerlei soorten vliegtuigen en helikopters. Oefening Het trainen gebeurt tijdens een oefening. Hierbij spelen militairen een situatie na die in het echt ook kan voorkomen. In een oefening zit altijd een verhaal. Zo moeten bewakers bijvoorbeeld gaan kijken of een verlaten huis veilig genoeg is om daar hun kamp op te slaan. Vervolgens moeten ze dat huis gaan bewaken, zodat de tegenstander er niet in kan. Hoewel er tijdens een oefening geen echte tegenstander is, zijn militairen tijdens het trainen heel serieus. Dezelfde situatie kan namelijk wel in het echt voorkomen en het is goed om uit te proberen wat je dan doet. Weet je bijvoorbeeld nog waar je moet gaan staan als je een huis bewaakt? En wat doe je als een tegenstander komt? Na afloop wordt de oefening altijd besproken. Zowel de dingen die goed gingen als de dingen die fout gingen. Daar leert iedereen weer van. Overal ter wereld De luchtmacht houdt oefeningen over de hele wereld: van Duitsland, Spanje en Noorwegen tot aan Canada en Amerika. Dat komt omdat militairen ook overal ter wereld werken in allerlei weersomstandigheden en landschappen. Helikopterbemanningen oefenen bijvoorbeeld altijd in zowel warme als in koude gebieden. In woestijngebieden is alles heel droog. Als een helikopter landt, stuift al het zand omhoog, waardoor de vlieger niets meer ziet. Het is dan heel moeilijk om te landen. Dat lukt pas goed als je dat vaak hebt geoefend. Ook leren de militairen daar wat je moet doen als iemand ziek van de hitte wordt. Andersom leren ze in koude gebieden wat je moet doen als iemand blauwe of bevroren tenen krijgt of door het ijs zakt. Verder leren ze wat je moet doen als de helikopter onder een dik pak sneeuw ligt en er ijs op de rotorbladen zit. Engelse namen Elke oefening krijgt een eigen naam. Deze zijn meestal Engels en hebben iets te maken met het doel van de oefening. Hotblaze is bijvoorbeeld een warmweeroefening waarbij je oefent met landen in het zand en Snowblaze is een koudweeroefening. Sommige oefeningen worden gehouden met andere landen, zodat de militairen leren samenwerken met buitenlandse collega s. Soms doen wel 20 verschillende landen mee, allemaal met hun eigen militairen, vliegtuigen en helikopters. De meest bekende internationale vliegoefeningen zijn Red Flag in Amerika, Maple Flag in Canada en Frisian Flag in Nederland.

13 5. Missies Waarom gaat de luchtmacht op missie en wat gebeurt daar? Als de regering besluit dat de luchtmacht meedoet met een missie ergens ter wereld, dan stuurt de luchtmacht vliegtuigen, helikopters en militairen naar zo n plek. Militairen worden dan uitgezonden. Dat betekent dat zij voor een paar weken of paar maanden naar een missiegebied gaan. De luchtmacht heeft de afgelopen jaren al aan verschillende missies deelgenomen, onder meer in Bosnië, Turkije, Afrika, Irak en Afghanistan. Wat doet een militair in uitzendgebied? Als een militair wordt uitgezonden, doet hij meestal iets wat hij in Nederland ook doet. De techneut zorgt dat de helikopter of F-16 blijft vliegen, de bewaker zorgt dat er geen kwaadwillende mensen op het terrein komen en de dominee houdt zijn kerkdiensten. Het grote verschil is alleen dat alles tijdens een missie voor het eggie is. Alles wat is geleerd tijdens oefeningen, kan gebeuren. Zo gaat de speurhondengeleider echt op zoek naar explosieven, moeten vliegers soms echt bommen gooien en moet de arts echte gewonden verzorgen. Hoe ziet het er daar uit? Tijdens een missie bouwen militairen ergens in een gebied een soort vliegbasis. Hierbij zetten ze meestal geen stenen gebouwen neer, maar maken gebruik van tenten en containers. Hierin maken ze werkplekken, slaapplekken, doucheruimtes, maar ook een kantine waar ze een drankje kunnen drinken en soms zelfs een fitnessruimte. Om alles staat een hek, zodat het goed is te bewaken. Soms is zo n kamp heel groot en ben je pas na een uur hardlopen het hele hek rond. In Afghanistan zaten er bijvoorbeeld ook militairen van andere landen op het kamp. Zij hebben elk hun eigen tenten en containers. Het is echt een soort stad. Hoe is het om uitgezonden te zijn? Als je uitgezonden bent, ben je langere tijd van huis. Daardoor zie je dus ook langere tijd vrienden en familie niet. Meestal kun je wel bellen of en, maar niet elke dag. De verbindingen zijn namelijk niet zo goed als in Nederland. Soms is het moeilijk als je zo ver van huis bent, want je kunt niet zomaar een potje voetballen met je kind of je partner een kus geven. Ook mis je door een uitzending wel eens verjaardagen. Sommige militairen zitten ook met sinterklaas en kerst in een uitzendgebied. Dat is lastig. Aan de andere kant vinden de meeste militairen hun werk erg leuk. Ze hebben tenslotte altijd hard geoefend voor wat ze tijdens een missie in het echt mogen doen. Familie thuis Meestal is het voor de familie thuis dan ook moeilijker dan voor de militair die uitgezonden is. Hij of zij is altijd druk aan het werk, soms tot s avonds laat, en heeft weinig tijd om aan thuis te denken. Terwijl familie of vrienden thuis ineens iemand missen die normaal altijd na het werk naar huis kwam. Dat is moeilijk. Om die mensen te helpen, organiseert de luchtmacht thuisfrontdagen. Op deze dagen kan de familie van de militair praten met andere families van uitgezonden militairen en horen ze hoe het met hun moeder vader zoon of dochter in het gebied gaat. Ook kunnen ze via een videoverbinding de militair in het uitzendgebied zien en kunnen ze post versturen en berichtjes op grote lakens schrijven, die dan naar het uitzendgebied worden gestuurd.

14 6. Militair worden en zijn Hoe word je militair en wat betekent het? Het werk van een militair is anders dan de meeste andere beroepen. Banen als brandweer, medisch verzorger, bewaker, technicus, piloot of luchtverkeersleider bestaan ook buiten de luchtmacht. Het verschil als militair is dat je je baan soms onder extreme omstandigheden moet uitvoeren. Ver van huis in Afghanistan of Afrika bijvoorbeeld, in de hitte van de woestijn of met de kans op raketaanvallen en beschietingen. Eisen Als je militair wilt worden moet je daarom aan eisen voldoen. Een daarvan is dat je een goede conditie hebt. Daarnaast moet je zeker weten dat je militair wilt zijn, want als je op missie gaat, kun je geen nee meer zeggen. Natuurlijk kunnen er persoonlijke omstandigheden zijn waardoor je niet kunt worden uitgezonden. In zo'n geval wordt er samen naar een oplossing gezocht. Voor vrouwen bestaat de regel dat zij niet op uitzending hoeven als zij zwanger zijn of wanneer hun jongste kind jonger is dan 5 jaar. Om uitgezonden te worden moet je minimaal 18 jaar zijn. Meestal duurt een uitzending 4 tot 6 maanden. Opleidingen Iedere toekomstige luchtmachter begint met een militaire opleiding. Voor onderofficier, korporaal of soldaat start je de opleiding op de Koninklijke Militaire School Luchtmacht (KMSL) in Woensdrecht. Daar leer je militaire basisvaardigheden, zoals overlevingstechnieken, werken in een team en schieten. Ook leer je Zelfhulp Kameradenhulp, waarbij je gewonden leert verbinden. Na de militaire opleiding volgt de militair de vaktechnische opleiding. Dat is de opleiding voor het werk wat je gaat doen. Officieren volgen de militaire opleiding aan de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda. Uniform Als militair draag je een uniform. Op een vliegbasis dragen de meeste militairen het camouflagepak, een loszittend pak met groene vlekken. Op het hoofdkantoor of het ministerie draag je een netter pak, namelijk het blauwe uniform van de luchtmacht. Dit wordt het dagelijks tenue genoemd. Voor de mannen bestaat dit uit een blauwe broek met lichtblauwe bloes en voor vrouwen uit een blauwe rok met bloes. Bij speciale gelegenheden dragen militairen een ceremonieel tenue. Dit is een heel net donkerblauw pak, met gouden knopen, een gouden koord en een pet. Vertrek je op uitzending, dan is je kleding aangepast aan de omstandigheden en de temperatuur van het gebied waar je naar toe gaat. In Afrika dragen de meeste militairen een camouflagepak in woestijnkleuren omdat ze daar in de woestijn zitten. In een aantal functies draag je speciale kleding. Vliegers dragen bijvoorbeeld een vliegeroveral, de brandweer heeft brandwerende kleding dat niet zo snel in brand vliegt, koks werken met een kokspak en een medisch verzorger draagt speciale witte kleding.

15 7. Vliegers Hoe word je vlieger en wat betekent het? De meest bekende functie de piloot. Of vlieger, zoals deze bij de luchtmacht wordt genoemd. Je kunt vlieger op een vliegtuig of helikoptervlieger worden. Welke van de 2 het wordt, weet je bijna nooit van tevoren. Alleen je lengte kan bij de keuring al iets verraden. Mensen tussen de 1.93 en de 2.00 meter passen niet in alle vliegtuigen. Verder hangt het af van hoe goed je iets kunt en wat je wilt worden, maar vooral waar de luchtmacht behoefte aan heeft. Niet iedereen kan vlieger worden. Vliegen is namelijk het toppunt van verantwoordelijkheid. Een F-16 of een Apache is een krachtig wapen, waarmee je vliegt onder de meest extreme omstandigheden. Zo kan het voorkomen dat je tussen hoge bergen door moet vliegen, boven verblindende sneeuw, in opstuivend woestijnzand, in pikdonkere nachten of als je wordt beschoten. In een transporthelikopter of transportvliegtuig ben je daarnaast ook nog eens verantwoordelijk voor bemanning en materiaal dat je vervoert. Ook krijg je in veel vliegtuigen en helikopters van de luchtmacht, maar vooral in de F-16, te maken met G-krachten. Dat is een druk die ontstaat op je lichaam doordat je heel snel vliegt of omdat je snelle bochten maakt bijvoorbeeld om de vijand af te leiden. Hierdoor verdwijnt het bloed uit je hoofd en kun je flauwvallen. Daarom moet je tijdens zo n bocht het bloed in je hoofd persen. Naast flauwvallen kun je heel misselijk worden. Loadmasters hebben achterin een helikopter altijd spuugzakjes liggen. Opleiding Als je toch vlieger wilt worden, moet je met al deze omstandigheden om leren gaan. Je mag als vlieger namelijk geen fouten maken. De opleiding is dan ook erg zwaar. De opleiding tot F16-vlieger duurt 3,5 jaar en bestaat uit 4 delen. Eerst is er de selectie en militaire basisopleiding op de Koninklijke Militaire Academie in Breda. Na 4 maanden mogen 68 kandidaten door. Daarna volg je de Elementaire Militaire Vlieger Opleiding (EMVO) in Woensdrecht. De toekomstige vliegers worden verder getest op vliegvaardigheid, stressbestendigheid en het verwerken van G-krachten. Hier krijgen de leerlingen te horen voor welk toestel ze meest geschikt zijn: F-16, Cougar, Chinook of Apache. Hier blijven meestal 44 mensen over. Daarvan worden er maar 10 tot 12 F-16-vlieger. Voor deel 3 gaan de leerlingvliegers naar Amerika. Op de vliegbasis Sheppard in de staat Texas leren ze vliegen in een 'eenvoudig' straalvliegtuig, de T-38. Hier krijgen ze hun 'wing', wat betekent dat ze zelfstandig kunnen vliegen. Deel 4 is de opleiding tot F-16-vlieger op vliegbasis Tucson in Amerika. En: de eerste vlucht alleen in een F-16! Andere beroepen Naast vliegers zijn er nog veel meer beroepen binnen de luchtmacht. Denk aan banen zoals loadmaster, navigator, voorlichter. Maar er zijn nog meer functies, bijvoorbeeld in de hulpverlening als brandweerman, arts, geneeskundig verzorger en sportinstructeur. En in de techniek als vliegtuigtechnicus, voertuigmonteur of webredacteur. Of in de algemene ondersteuning, als musicus, bedrijfseconoom en loopbaanbegeleider. In de operationele ondersteuning, als luchtverkeer- en luchtgevechtsleider en meteoroloog. In de bewaking, als objectgrondverdediger en speurhondengeleider. En in de logistiek, als chauffeur en magazijnmedewerker. Als militair of burger.