Top-down ontwerpen. Concentreren op de hoofdzaak zonder rekening te houden met allerlei details.
|
|
- Erika Vink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Top-down ontwerpen Concentreren op de hoofdzaak zonder rekening te houden met allerlei details. Dus: de belangrijkste entiteittypes en hun onderlinge structuur proberen te vinden. De relaties in tekst voorstellen is niet erg duidelijk. Er wordt daarom een visuele techniek gebruikt: het ERD-diagram. we gebruiken in de cursus de UML-notatie zoals in een klassendiagram gebruikelijk
2 Entity-Relationship Diagram Bevat in hoofdzaak twee elementen: Entities = klassen: entiteittypen of tabellen. Aangeduid met een rechthoek. Relationships: verbanden tussen entiteittypen. Weergegeven door lijnen tussen klassen. Verbanden tussen klassen kunnen steeds in twee richtingen gelezen worden. Het ERD geeft geen processen weer en er zit geen volgorde in. Het is in essentie een subset van een klassendiagram.
3 Een 1/1 verband Aan de universiteit wordt bijgehouden op welk kot studenten verblijven. Betekenis? er zijn twee klassen: student en kot; tussen deze klassen is er een 1/1 verband: één student heeft steeds één kot en één kot wordt steeds bewoond door één student. Klopt dit? neen, want ook studenten zonder kot en lege koten; wellicht zijn er ook koten met meerdere studenten.
4 Een 0..1/1 verband Betekenis? Zoals vorige maar: er kunnen ook koten zijn die leeg zijn. Klopt dit? neen, want ook studenten zonder kot; wellicht ook koten met meerdere studenten.
5 Een 0..n/1 verband Betekenis? Zoals vorige maar: er kunnen, naast lege koten, nu ook koten zijn waar meerdere studenten verblijven. Klopt dit? neen, want ook studenten zonder kot.
6 Een 0..n/0..1 verband Betekenis? Zoals vorige maar: een student kan nu ook niet op een kot verblijven. Dat lijkt wel te kloppen. Nog één mogelijk probleem: er wordt niets over tijd gezegd; een student kan misschien in één jaar op verschillende koten verblijven.
7 Een 0..n/0..n verband Merk op: Relaties worden pas eenduidig indien ze duidelijk omschreven worden: verblijft verblijft in één jaar. Een relatie kan in twee richtingen gelezen worden: gebruik daarvoor de passieve vorm van de zin. De lijn waarmee een relatie wordt vastgelegd kan eender welke vorm hebben. De plaats van de rechthoeken is willekeurig. We gebruiken hier de UML notatie. Steeds vooraf goed bekijken welke de gebruikte notatie is, want er zijn er vele.
8 ERD gaat enkel over gegevens In de informatieanalyse worden bestudeerd: Welke gegevens worden gebruikt? Welke processen of functies komen aan bod? Wat is het tijdsafhankelijke gedrag van het systeem? Een ERD zegt enkel iets over het eerste. Voor het tweede werd vroeger nogal eens DFD's gebruikt. Tegenwoordig zijn er in UML diagrammen voorhanden die alle drie de soorten informatie weergeven. Ze zijn niet steeds alle drie nodig: dat hangt af van het soort systeem.
9 Een ERD kent verschillende stadia Een ERD kan zowel gebruikt worden tijdens de analyse, als tijdens het ontwerp en de bouw van een systeem. Ze verschillen enigszins van elkaar: Analyse: ERD is nog onvolledig. Het wordt voornamelijk gebruikt om de discussie te ondersteunen. Ontwerp en bouw: hier moeten ze wél volledig zijn. Ze dienen hier voornamelijk als documentatie. Kunnen gebruikt worden door programmeurs om het systeem te verstaan, later om aanpassingen aan te brengen etc. Het ERD wordt dus gebruikt voor verschillende doelen. Vaak is het zo dat een ERD evolueert tijdens een project: eerst wordt het gebruikt voor discussie, later wordt het verder aangevuld en gebruikt om het ontwerp te documenteren.
10 ERD tijdens analyse: discussie centraal Discussie vindt plaats tussen: Automatiseerders: specialist in o.a. ERD maar leek in waar het systeem uiteindelijk voor moet dienen. Gebruikers: specialist in waar het systeem voor gebouwd wordt. gebruik betekenisvolle relatienamen!
11 ERD bij ontwerp en bouw: documentatie centraal Het is hier vooral de bedoeling om de mensen die het systeem gaan bouwen zo duidelijk mogelijke richtlijnen te geven hoe ze dat moeten doen: het is dan vaak beter om de verwijzende attributen te gebruiken (de foreign keys: zie verder)
12 Attributen Informatie over klassen (entiteiten) wordt bewaard in attributen. Attributen hebben volgende kenmerken: Geen eigen levenscyclus. Meestal een waarde, soms onbekend (NULL). Alle objecten van één klasse kunnen van elkaar onderscheiden worden door minimaal één attribuut. Soms door meerdere. Dat zijn de identificerende attributen. Voorbeeld van meerdere? student: studentennummer en rijksregisternummer Attributen die het object identificeren zijn kandidaatsleutels. Meestal is er 1, soms meerdere. Eén kandidaatsleutel wordt primaire sleutel. De andere noemen we dan alternatieve sleutels. In ons voorbeeld?
13 Case tools Computer Aided Systems Engineering. Worden steeds belangrijker. Binnen 10 jaar programmeurs voor groot deel vervangen door dergelijke pakketten? Eenvoudigste: gespecialiseerde tekenpakketten. Bvb. Dia (diagramma's met subset voor UML). Andere meer geavanceerd. Momenteel voornamelijk UML. Bvb. Rational Rose. Wie het eens wil proberen: Poseidon heeft gratis te gebruiken versie. In lessen programmeren zullen we iets dergelijks laten zien m.b.v. Eclipse.
14 De betekenis van een relatie We hebben gezien dat klassen (entiteiten) onderling een relatie kunnen hebben. Al deze relaties hebben niet allemaal dezelfde betekenis. We onderscheiden de volgende: Een klasse beschrijft een andere klasse nauwkeuriger. specialisatie / generalisatie Een klasse is een deel van een andere klasse. aggregatie of compositie Er is een verband tussen twee klassen dat niet onder een van de hogere valt. associatie
15 Specialisatie / generalisatie We spreken hier ook over subtypes en supertypes of subklassen en superklassen. Er bestaat steeds een verband.
16 Subklassen beschrijven nauwkeuriger Een subklasse maakt de superklasse nauwkeuriger. Meestal gebeurt dat door de toevoeging van extra attributen.
17 Relaties en subklassen Naast extra attributen kan een subklasse ook extra relaties toevoegen aan een superklasse.
18 Covering en niet-covering subklassen Soms kunnen er bij één superklasse verschillende subklasses voorkomen. Soms spreekt men over covering subklassen als de superklasse steeds het ene of het andere is. In het andere geval spreekt men dan over niet-covering.
19 Wederzijds uitsluitende en overlappende subklassen Werderzijds uitsluitende subklassen betekent dat wanneer een object van één type is het niet van het andere type kan zijn. Bij overlappende types kan een object van beide types zijn.
20 Aggregatie of compositie Bij zowel aggregaties als composities gaat het over delen van een groter geheel. Her verband tussen het deel en het geheel kan een 1-1 verband of een 1-veel verband zijn.
21 Aggregatie of compositie Bij een compositie in UML kan een onderdeel altijd maar tot één geheel behoren, en de levensduur ervan is steeds kleiner als die van dat geheel. Een aggregatie spreekt ook over onderdeel zijn van, maar is vager.
22 Associatie Een associatie tussen twee klassen is een koppeling die geen van bovenstaande is. Meestal hoort er een associatief object bij, een object dat dus ook zelf weer attributen kan hebben. Vaak een vorm van contract of gebeurtenis (order, verblijf, lidmaatschap,...).
23 Rollen van klasses/entiteittypes Klassen spelen een bepaalde rol t.o.v. Elkaar. We kunnen ze grofweg indelen in drie soorten. De grens tussen deze drie is niet altijd even duidelijk. Kernentiteittypes zijn gemakkelijk te onderscheiden klasses. Vaak vind je ze aan de éénzijde van relaties. Karakteristieke entiteittypes beschrijven de entiteit aan de andere zijde van de relatie. Associatieve entiteittypes bepalen de relatie tussen twee andere entiteiten.
24 Tijd in een ERD Zoals hiervoor al aangegeven worden ERD's niet gebruikt voor tijdsaanduidingen. Soms maakt dat nochtans wel degelijk uit bij het bewaren van gegevens in een databank. moet bij een verblijf enkel het huidige bewaard worden of ook de historiek ervan? We kunnen dat aanduiden door de uitdrukking die we bij de relatie zetten. In sommige gevallen worden tijdseenheden zelf als klasse opgenomen in het diagram.
25 Zelf ERD's tekenen Houd je aan een aantal richtlijnen: Zorg steeds dat het duidelijk is welke notatie je gebruikt. Bij voorkeur gebruik je UML. Als dat om een of andere reden niet kan: wees dan duidelijk door aan te geven welke notatie gebruikt wordt. Waar komt het ERD vandaan? Op basis van interviews? Weerslag van een workshop?... Voor wie is het bestemd? Is het ter discussie? Of is het de bedoeling dat er mee gebouwd wordt? Voeg een data-dictionary toe, waarin je waar nodig de betekenis van klassenamen en attribuutnamen verduidelijkt.
26 Oefening 1 Bij het opzetten van een lijst met monumentale panden in een gemeente onderscheidt men de objecten "straat" en "pand". Teken een ERD van het Universe of Discourse.
27 Oefening 2 Teken een ERD van het model dat we in hoofdstuk 1 uitwerkten (headhunters en organisaties). Hoe zou dit ERD eruitzien in de discussiefase? En hoe in de documentatiefase?
28 Oefening 3 Wat is er aan de hand met de sleutels van twee tabellen waarvan de ene een subklasse is van de andere? Neem als voorbeeld de objecten "persoon" en "student" in het hieronder afgebeelde ERD.
29 Oefening 4 We keren nogmaals terug naar ons voorbeeld van hoofdstuk 1. Er blijken toch nog problemen op te duiken. Eén van de headhunters komt namelijk bij een organisatie werken die al wordt gevolgd door een andere headhunter. Deze organisatie zou nu dus door twee headhunters kunnen gevolgd worden. Ook zou een headhunter die werkt bij een organisatie die hij tevens volgt, wel eens tot belangenvermenging kunnen leiden. We zouden dat in het gegevensmodel willen zien, maar ons model kan momenteel geen dienstverband weergeven. Teken in een ERD het gegevensmodel dat nodig is om deze wijzigingen te kunnen doorvoeren. Tips: 1. Voeg een associatieklasse volging toe werk daarme de exacte volging relatie uit. 2. Leg een extra relatie tussen headhunter en organisatie.
30 Oefening 5 Een sportbond organiseert wedstrijden tussen teams. Bij die wedstrijden speelt het ene team uit en het andere thuis. 1. Stel dat de uitslag van een wedstrijd er niet toe doet, maar dat men wel wil bijhouden welk team uit en welk team thuis speelt. Teken hiervoor het ERD. 2. Als men nu ook de uitslag wil bijhouden. Hoe ziet het ERD er dan uit? 3. Hoe zou je in het ERD feiten van het type "een zekere scheidsrechter leidt de wedstrijd tussen de twee teams" modelleren?
31 Oefening 6 In een bibliotheekdatabase worden artikelen en tijdschriften opgenomen. Een artikel kan in verschillende tijdschriften verschijnen. Daarnaast zijn er auteurs en onderwerpen. Iedere auteur kan verschillende artikels schrijven en een artikel kan meer dan één auteur hebben. Een artikel hoort bij slechts één onderwerp. Geef het ERD.
32 Oefening 7 Een bedrijf ontwerpt een informatiesysteem ter ondersteuning van de functie "personeel". Van de werknemers worden vastgelegd de naam, de geboortedatum, de kamer op kantoor waar ze werken en de cursussen die ze gevolgd hebben met het jaar waarin de cursus werd gevolgd. De afdeling waartoe een kamer behoort, wordt ook vastgelegd. De cursussen hebben een cursusnummer en -naam. Voor sommige cursussen moet door de werknemers een eindwerk worden gemaakt. De titel van dat eindwerk, de datum van inlevering en het behaalde cijfer worden vastgelegd. Geregeld worden examens afgenomen over de stof van een cursus. De resultaten van de kandidaten en de datum van het examen worden ook opgenomen. Geef het ERD met attributenlijst.
33 Oefening 8 Een reisbureau organiseert rechtstreekse (charter)vluchten van Brussel naar vakantie-oorden en terug. Een vlucht vindt plaats op een zeker tijdstip met een vliegtuig van een zeker type en verbindt de plaats van vertrek met de bestemming. Afhankelijk van de afstand en de populariteit van de vakantiebestemming (de hoeveelheid passagiers) wordt gekozen voor een bepaald type vliegtuig. Mocht een vliegtuig uitvallen, dan kan een ander vliegtuig van hetzelfde type de vlucht overnemen. Teken het ERD.
34 Oefening 9 In een bepaalde regio heeft een vereniging van makelaars op zich genomen een informatiesysteem voor de verkopen van huizen op te zetten. Een potentiële verkoper meldt zijn huis aan bij een makelaar die als zijn vertegenwoordiger optreedt en die het huis in het systeem opneemt. Een potentiële koper meldt zich eveneens bij een makelaar (mogelijk een andere) en kan een bod op een huis uitbrengen. Als koper en verkoper het eens worden, vindt de verkoop plaats. Neem aan dat "transactie" een entiteittype is. Teken het ERD.
35 Oefening 10 Een lijnbusbedrijf heeft een aantal bussen. Elke bus doet steeds éénzelfde route. Op sommige routes wordt meer dan één bus ingezet. Elke route passeert door een aantal dorpen. Aan elk deel van een route zijn één of enkele chauffeurs toegewezen. Een deel van een route gaat door een deel van de dorpen van één route; in sommige gevallen door alle dorpen. In sommige dorpen is er een garage waar de bussen kunnen gestationeerd worden. Elke bus wordt gekenmerkt door de nummerplaat en kan een verschillend aantal passagiers vervoeren, omdat er zowel kleinere als grotere bussen in bedrijf zijn. Elke route wordt gekenmerkt door een routenummer en men beschikt over informatie over het gemiddelde aantal passagiers per dag en per route. Chauffeurs hebben een werknemersnummer, een naam en adres, en soms ook een telefoonnummer. Teken het ERD.
36 Oefening 11 Een verhuurmaatschappij van huizen is opgedeeld in een aantal kantoren. Elk kantoor regelt de verhuur van een aantal huizen. Om de verhuur daadwerkelijk op te volgen wordt het huis daarna toegewezen aan een medewerker van het kantoor. De meeste huizen zijn dus toegewezen aan een medewerker van het kantoor, maar op elk moment zijn er ook nog een aantal die wachten op toewijzing aan een medewerker. Teken het ERD.
37 Oefening 12 Een makelaarsbureau verkoopt eigendommen: Het bureau heeft een aantal verkoopkantoren. Elk kantoor heeft een locatie en uniek nummer. Medewerkers zijn toegewezen aan één kantoor. Ze hebben een uniek nummer en een naam. Per kantoor is er één manager. De manager is één van de medewerkers van dat kantoor. Het bureau heeft een lijst van eigendommen te koop. Elk eigendom heeft een uniek nummer en een adres. Elke eigendom wordt toegewezen aan één enkel kantoor. Elke eigendom behoort aan één of meerdere eigenaars. Een eigenaar heeft een id en een naam. Wanneer er meerdere eigenaars zijn, houdt men bij voor welk percentage men eigenaar is.
Oplossing 1
Oefening 1 Bij het opzetten van een lijst met monumentale panden in een gemeente onderscheidt men de objecten "straat" en "pand". Teken een ERD van het Universe of Discourse. Oplossing 1 Oefening 2 Teken
Nadere informatieExtra oefening (vervolg)
Oefening 9 In een bepaalde regio heeft een vereniging van makelaars op zich genomen een informatiesysteem voor de verkopen van huizen op te zetten. Een potentiële verkoper meldt zijn huis aan bij een makelaar
Nadere informatieEntity-Relationship Diagram (ERD) Modelleren
Entity-Relationship Diagram (ERD) Modelleren Huub de Beer Eindhoven, 4 juni 2011 Informatiesysteemontwikkeling en modelleren in fasen 1. Gegevensstromen naar en van het systeem: DFD 2. Gegevens die in
Nadere informatieInhoudstafel. UML (Unified Modeling Language)
UML (Unified Modeling Language) Inhoudstafel Inleiding...2 Waarvoor dient UML...2 Wat is UML... 2 Use-cases... 2 Inleiding...2 Voorbeeld...3 Eigenschappen van een goede use-case...3 Wat is een actor...4
Nadere informatieOpleiding SQL / Systeemanalyse IBK ERD. Hogeschool Rotterdam
Opleiding SQL / Systeemanalyse IBK ERD Hogeschool Rotterdam ERD ERD = Entity Relationship diagram is een model of diagram voor het inzichtelijk te maken van een conceptueel datamodel. Het is een visuele
Nadere informatieVragen hoofdstuk 1: Resultaat
Vragen hoofdstuk 1: Resultaat Het ontwikkelen van informatiesystemen bevat volgende activiteiten: Analyse van het probleem. Toewijzen van resources. Ontwerp van de onderdelen van het systeem. Bouw van
Nadere informatieHet omzetten van een ER-diagram naar SQL
Het omzetten van een ER-diagram naar SQL Huub de Beer Eindhoven, 4 juni 2011 Omzetting ER-diagram naar SQL in twee stappen 1: ER-Diagram relationeel model Onderwerp van hoofdstuk 3 Entiteittype relatie,
Nadere informatieER-modeling. Datamodellering Wat is ER-modeling?
ER-modeling Datamodellering 2008 1 Wat is ER-modeling? ER-modelleren: top-down benadering bedacht door P. Chen 1976, paper in ACM Transactions on Database Systems Codd (Relationeel Model) aanvankelijk
Nadere informatieER-modeling. Wat is ER-modeling? ERD & relationeel model. ER-benadering DMO Datamodellering 2008
ER-modeling Datamodellering 2008 1 Wat is ER-modeling? ER-modelleren: top-down benadering bedacht door P. Chen 1976, paper in ACM Transactions on Database Systems Codd (Relationeel Model) aanvankelijk
Nadere informatieDeel I Hoofdstuk 2: Het klassenmodel
Deel I Hoofdstuk 2: Het klassenmodel 2005 Prof Dr. O. De Troyer Klasse Model pag. 1 Hoofdstuk 2: Het klassenmodel Het Klassenmodel Beschrijft de statische structuur van een systeem door middel van Het
Nadere informatieTentamen Informatica 6, 2IJ60,
Tentamen Informatica 6, 2IJ60, 29-04-2005 Dit tentamen bestaat uit 6 opgaven. Bij elke opgave staat aangegeven hoeveel punten te behalen zijn. Één punt ontvang je cadeau voor de aanwezigheid. Het eindresultaat
Nadere informatieTernaire relaties in ERDs zijn lastig
Ternaire relaties in ERDs zijn lastig Maarten M. Fokkinga Versie van 3 juni 2002, 9:54 Inleiding In het afgelopen tentamen OIS (Ontwerpen van Informatiesystemen; 233026) stond onderstaande opgave over
Nadere informatie1. Welke diagrammen beschrijven het dynamisch gedrag van een applicatie?
1. Welke diagrammen beschrijven het dynamisch gedrag van een applicatie? -Use case-diagram -Use case-beschrijving -Activity diagram -Sequentie diagram 2. Welke diagrammen beschrijven de structuur van de
Nadere informatiehet bank voorbeeld ISO Datamodelleren modelleren met het E-R R model een database ontwerpen verzamelingen van relaties (verbanden)
het bank voorbeeld ISO Datamodelleren Prof. dr. Paul De Bra waarom zijn er drie tabellen om klanten en rekeningen voor te stellen? customer (customer_name, customer_street, customer_city) account (account_number,
Nadere informatieLes F-02 UML. 2013, David Lans
Les F-02 UML In deze lesbrief wordt globaal beschreven wat Unified Modeling Language (UML) inhoudt. UML is een modelleertaal. Dat wil zeggen dat je daarmee de objecten binnen een (informatie)systeem modelmatig
Nadere informatieOpdrachten databaseontwikkeling. Niveau 3/4
Opdrachten databaseontwikkeling. Bij: databaseontwikkeling Access 2000/2002 Niveau 3/4 Opdracht 01. In de bijlage van deze opdrachten wordt stap voor stap aangegeven welke stappen je moet volgen om tot
Nadere informatieISO Datamodelleren. Prof. dr. Paul De Bra. Gebaseerd op: Database System Concepts, 5th Ed. Silberschatz, Korth and Sudarshan
ISO Datamodelleren Prof. dr. Paul De Bra Gebaseerd op: Database System Concepts, 5th Ed. het bank voorbeeld waarom zijn er drie tabellen om klanten en rekeningen voor te stellen? customer (customer_name,
Nadere informatieDATAMODELLERING ARCHIMATE DATAMODELLERING
DATAMODELLERING ARCHIMATE DATAMODELLERING Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm ArchiMate datamodellering beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen.
Nadere informatieUnified Modeling Language
Unified Modeling Language Een introductie voor leden van de expertgroep Informatiemodellen Harmen Mantel, Ordina ICT Management & Consultancy, werkzaam voor KING DOELSTELLING PRESENTATIE GEMEENSCHAPPELIJKE
Nadere informatieDATAMODELLERING BEGRIPPENBOOM
DATAMODELLERING BEGRIPPENBOOM Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm begrippenboom inclusief de begrippenlijst beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen.
Nadere informatie3.1 Opsomming data type
Deel I Hoofdstuk 3: Klasse Model - gevorderd 2005 Prof Dr. O. De Troyer Klasse Model - gevorderd pag. 1 3.1 Opsomming data type Opsomming (enumeration) data type Data type waarvan de verzameling waarden
Nadere informatieDATAMODEL SQL. Middelbare School. Versie 1.0 Datum 30 oktober 2010 Auteur Mark Nuyens, studentnummer: 500625333 Groep TDI 1
DATAMODEL SQL Middelbare School Versie 1.0 Datum 30 oktober 2010 Auteur Mark Nuyens, studentnummer: 500625333 Groep TDI 1 INHOUDSOPGAVE 1. Informatiedomein 3 1.1 Informatiedomein 3 1.2 Toepassingen 3 2.
Nadere informatie1.1 Een database ontwerpen voor een webliografie
1.1 Een database ontwerpen voor een webliografie Maak een nieuwe Access-database aan, en noem die Webliografie.accdb 1.1.1 Aanmaken van de benodigde tabellen We maken eerst een tabel voor personen. Elke
Nadere informatieSysteemontwikkeling, Hoofdstuk 3, Tabellen en formulieren
3. Tabellen en formulieren Het Contextdiagram en het Data Flow Diagram geven een globaal ontwerp van het informatiesysteem dat we gaan bouwen. We gaan het ontwerp nu verder detailleren voordat we het daadwerkelijk
Nadere informatieKeteininformatiemodellering op basis van UML
Keteininformatiemodellering op basis van UML Richtlijnen en voorbeelden versie 0.1 Bert Dingemans Keteininformatiemodellering op basis van UML... 1 Richtlijnen en voorbeelden... 1 Inleiding... 2 Documenten...
Nadere informatieDATAMODELLERING BASIS UML KLASSEMODEL
DATAMODELLERING BASIS UML KLASSEMODEL Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm basis UML klassemodel beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen.
Nadere informatieOefenvragen OMI 2005-2006 eerste helft
Oefenvragen OMI 2005-2006 eerste helft Hoewel de beide toetsen uitsluitend uit multiple-choice-vragen zullen bestaan, volgen hieronder onder zowel een aantal open vragen als meerkeuzevragen. De eerste
Nadere informatieVerder zijn er de nodige websites waarbij voorbeelden van objectgeoriënteerd PHP (of Objec Oriented PHP, OO PHP) te vinden zijn.
Objectgeoriënteerd PHP (versie 5) Kennisvereisten: Ervaring met programmeren in PHP met MySQL Je weet wat een class of klasse is Je weet wat een instantie van een klasse (een object) is Je weet wat een
Nadere informatieUML is een visuele taal om processen, software en systemen te kunnen modeleren.
Vragen inleinding UML 1. Wat is UML? UML is een visuele taal om processen, software en systemen te kunnen modeleren. 2. Waar bestaat UML uit? Notaties(zijn symbolen, commentaar en waarden etc.) en diagrammen(grafische
Nadere informatieApplication interface. service. Application function / interaction
Les 5 Het belangrijkste structurele concept in de applicatielaag is de applicatiecomponent. Dit concept wordt gebruikt om elke structurele entiteit in de applicatielaag te modelleren: softwarecomponenten
Nadere informatieSysteemontwikkeling, Hoofdstuk 4, Tabellen maken in MS Access 2010
4 Tabellen maken in MS Access In dit hoofdstuk starten we met de bouw van ons informatiesysteem met de belangrijkste bouwstenen: de tabellen. 4.1 Starten met MS Access Als je het programma Microsoft Access
Nadere informatieIndividueel procesverslag
Individueel procesverslag Een weergave van mijn werkzaamheden binnen het G-Blok. Afdeling : Academie voor ICT & Media, Informatica Schooljaar : 2009 Blok : G Datum : 30 10-2009 Plaats : Honselersdijk Naam:
Nadere informatieTentamen Informatica 6, 2IJ60,
Tentamen Informatica 6, 2IJ60, 18-03-2005 Dit tentamen bestaat uit 6 opgaven. Bij elke opgave staat aangegeven hoeveel punten te behalen zijn. Één punt ontvang je cadeau voor de aanwezigheid. Het eindresultaat
Nadere informatieArchimate risico extensies modelleren
Archimate risico extensies modelleren Notatiewijzen van risico analyses op basis van checklists versie 0.2 Bert Dingemans 1 Inleiding Risico s zijn een extra dimensie bij het uitwerken van een architectuur.
Nadere informatieUitwerking toets modelleren voor vwo 6
Uitwerking toets modelleren voor vwo 6 Huub de Beer Schooljaar 2010/2011 Inhoudsopgave 1 DFD: toetsenfabrikant Dub5 1 1.1 Contextdiagram............................ 1 1.2 Gedetailleerd DFD..........................
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Faculteit Wiskunde en Informatica
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Extra Tentamen Databases 1, 2M400, 8 oktober 2003. Alle uitwerkingen van de opgaven moeten worden ingevuld in de daarvoor bestemde vrije
Nadere informatievoorbeeldexamen I-Tracks voorbeeldexamen ISDDF Information Systems Design and Development Foundation uitgave april 2005
voorbeeldexamen Information Systems Design and Development Foundation I-Tracks voorbeeldexamen ISDDF Information Systems Design and Development Foundation uitgave april 2005 inhoud 3 inleiding 4 voorbeeldexamen
Nadere informatieDATAMODELLERING ARCHIMATE DATA- & APPLICATIEMODELLERING
DATAMODELLERING ARCHIMATE DATA- & APPLICATIEMODELLERING Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm ArchiMate data- & applicatiemodellering beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding
Nadere informatieStandaard-cv + preselectievragenlijst
Standaard-cv + preselectievragenlijst Waarvoor dient dit formulier? Dit standaard-cv wordt bij de Vlaamse overheid gebruikt voor het toetsen van de formele deelnemingscriteria voor een specifieke functie
Nadere informatieDATAMODELLERING DATA MAPPING MODEL
DATAMODELLERING DATA MAPPING MODEL Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm data mapping model beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen. Wil
Nadere informatieTE KOOP PERCEEL GROND
Postbus 567 5700 AN Helmond Tel. : 0492 661884 Fax : 0492 665860 Internet : www.heuvel.nl E-mail : heuvel@heuvel.nl TE KOOP PERCEEL GROND OVERLOON-MERSELO BUITENGEBIED Perceel grond gelegen in het buitengebied
Nadere informatieCanonieke Data Modellering op basis van ArchiMate. Canonieke Data Modellering op basis van Archimate Bert Dingemans
Canonieke Data Modellering op basis van ArchiMate Canonieke Data Modellering op basis van Archimate Bert Dingemans Abstract Modelleren op basis van de open standard ArchiMate is een goed uitgangspunt voor
Nadere informatieOpleiding Technische Informatica 2007-2008 Ontwerp Gericht Onderwijs 1.1 (2IO05) Handleiding
Opleiding Technische Informatica 2007-2008 Ontwerp Gericht Onderwijs 1.1 (2IO05) Handleiding Eindhoven, 24 augustus 2007 Gemaakt door: Meulemans, W. Dinkla, K. Coördinator: Sidorova, dr. N. 2 Inhoudsopgave
Nadere informatieEEN INLEIDING IN DE UNIFIED MODELING LANGUAGE
Een inleiding in de Unified Modeling Language 51 III EEN INLEIDING IN DE UNIFIED MODELING LANGUAGE Als een aannemer een huis bouwt, dan ontwerpt hij dat huis niet terwijl hij het bouwt. Hij bouwt het huis
Nadere informatieToegepaste notatiewijzen DLA software
Toegepaste notatiewijzen DLA software Bert Dingemans info@dla-architect.nl Inleiding In de DLA Software wordt gebruik gemaakt van een aantal notatiewijzen voor het opstellen van een object- en procesmodel.
Nadere informatie0.1 Verdieping BAG Bevragen. versie 0.1. Datum. 1 juli Document versie. 0.1 ConceptICT Services Keten RZDirectie IT
0.1 Verdieping BAG Bevragen versie 0.1 Datum 1 juli 2016 Document versie 0.1 ConceptICT Services Keten RZDirectie IT Versiehistorie Versie datum Omschrijving 0.1 01-07-2016 Initiële versie. Versie 0.1
Nadere informatieLEERACTIVITEIT Elevator Pitch Ent-teach Module 4 Financieel management
LEERACTIVITEIT Elevator Pitch Ent-teach Module 4 Financieel management Beschrijving van de leeractiviteit De docent biedt de leerlingen leesmateriaal en inspirerende video s over het aantrekken van investeringen
Nadere informatieExamen VWO. Wiskunde A1,2 (nieuwe stijl)
Wiskunde A1,2 (nieuwe stijl) Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 18 juni 13.3 16.3 uur 2 3 Voor dit examen zijn maximaal zijn 88 punten te behalen; het examen bestaat
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica. Proeftentamen ISO (2R290), November 2005
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Faculteit Wiskunde en Informatica Proeftentamen ISO (2R290), November 2005 Dit proeftentamen bestaat uit twee opgaven met een aantal deel-opgaven. Geef de oplossingen
Nadere informatieWorkshop 3x. Normaliseren. Normaliseren. Hiëarchische database ODBMS. Relationele database. Workshop 14 oktober 2010. A. Snippe ICT Lyceum 1
Workshop 3x Analytisch vermogen Huiswerk Lestijden 10:00 12:30 Pauze 10:15 10:30 Deze les: Hiëarchische database Relationele database ODBMS Normaliseer stappen Hiëarchische database Elk record in een database
Nadere informatieHandleiding competitie.nevobo.nl
De competitiewebsite, welke via http://competitie.nevobo.nl/ te bereiken is, wordt steeds belangrijker in de volleybalcompetities van de Nevobo. In dit document vindt u informatie over de werking van deze
Nadere informatiePersoonlijke gegevens. Departement Buitenlandse Zaken Boudewijnlaan 30 bus 80, 1000 Brussel
Sollicitatie voor een functie bij de Vlaamse overheid /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Nadere informatieProjecten Applicatie Ontwikkeling
Projecten Applicatie Ontwikkeling Standaarden Normaliseren ROC Flevoland Werner Pauchli Versie 1.0 Almere, 15 januari 2004 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 1. Documentbeheer 4 2. Inleiding
Nadere informatieTRAINERSSITE.NL VOETBALCLUB2000.NL HANDLEIDING
TRAINERSSITE.NL VOETBALCLUB2000.NL HANDLEIDING Versie Spelers-Trainers-Teams Laatste update: 6 augustus 2012 Welkom Met trainerssite.nl/voetbalclub2000.nl kunt u de zowel het technische als organisatorische
Nadere informatieSoftware Engineering Groep 4
Software Engineering Groep 4 Software Design Description Jeroen Nyckees (Design Manager) Jan-Pieter Hubrecht (Project Manager) 3 e Bachelor Computerwetenschappen se4-1112@wilma.vub.ac.be 11 december 2011
Nadere informatieOntwerp. <naam applicatie>
Ontwerp Datum Auteur Versie Telefoon Pagina: 0 Inhoudsopgave 1. MANAGEMENT SUMMARY... 1 2. INLEIDING... 1 2.1. DOEL... 1 2.2. STRUCTUUR... 1 2.3. ACHTERGROND... 1 2.4. REVISIE-GESCHIEDENIS...
Nadere informatieOefening 1. Bedenk een voorbeeld van een vreemde sleutel die naar de eigen relatie verwijst.
Oefening 1 Bedenk een voorbeeld van een vreemde sleutel die naar de eigen relatie verwijst. Oplossing 1 Bijvoorbeeld een werknemer die leiding geeft aan andere werknemers. Oefening 2 Gegeven is de relatie
Nadere informatievoorbeeldexamen Object Oriëntatie Foundation (OOF.NL) editie juli 2010 inhoud inleiding 3 voorbeeldexamen 4 antwoordindicatie 11 evaluatie 22
voorbeeldexamen Object Oriëntatie Foundation (OOF.NL) editie juli 2010 inhoud inleiding 3 voorbeeldexamen 4 antwoordindicatie 11 evaluatie 22 bijlage bijlagenset A711 EXIN Hét exameninstituut voor ICT
Nadere informatieDATAMODELLERING CRUD MATRIX
DATAMODELLERING CRUD MATRIX Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm CRUD Matrix beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere modelleervormen. Wil je een beeld
Nadere informatie6. Het maken van een database
6. Het maken van een database 6.1. Inleiding In hoofdstuk 5 heb je de oefendatabase gemaakt doormiddel van een script. In dit hoofdstuk ga je zelf een database maken en deze vullen met tabellen. Hiervoor
Nadere informatieMarsweg 6-8 Wesepe. Vraagprijs 182.991,- k.k.
Marsweg 6-8 Wesepe Vraagprijs 182.991,- k.k. Vrielink Makelaars Oerdijk 2 7433 AA Schalkhaar Tel: 0570-591007 E-mail: info@vrielinkmakelaars.nl Website: www.vrielinkmakelaars.nl Omschrijving Fraai centraal
Nadere informatieDatabanken - les 2.
Databanken - les 2 joost.vennekens@kuleuven.be http://www.cs.kuleuven.be/~joost/dn/ Bv. tennisclub Onze tennisclub heeft een aantal spelers, die allemaal een uniek spelersnummer hebben. Soms krijgt een
Nadere informatieSollicitatie voor een functie bij de Vlaamse overheid
Sollicitatie voor een functie bij de Vlaamse overheid ago-01-170602 /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
Nadere informatieDe widget Mijn toegewezen items toont de items waarvoor u verantwoordelijk bent voor de afsluiting.
Dashboard Widget Mijn toegewezen items De widget Mijn toegewezen items toont de items waarvoor u verantwoordelijk bent voor de afsluiting. Screenshot: Widget Mijn toegewezen items De widget toont standaard
Nadere informatieStandaard-cv. Gegevens van de vacature. Persoonlijke gegevens
Standaard-cv Jobpunt Vlaanderen (zone 3C bus 42) Boudewijnlaan 30, 1000 Brussel Tel. 02-553 01 08 Fax 02 553 52 00 Waarvoor dient dit formulier? Dit standaard-cv wordt bij de Vlaamse overheid gebruikt
Nadere informatie2.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot.
Fase.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot. 1 1 Lees onderstaande tekst. Daarna ga je zelf een soortgelijke tekst schrijven.
Nadere informatieHoofdstuk 16: Grafieken en diagrammen: hoe
Hoofdstuk 16: Grafieken en diagrammen: hoe 16.0 Inleiding Wanneer je de betekenis van een serie nummers in een presentatie wilt weergeven, zal je ondervinden dat een diagram de meest effectieve manier
Nadere informatieIMP Uitwerking week 13
IMP Uitwerking week 13 Opgave 1 Nee. Anders moet bijvoorbeeld een venster applicatie een subklasse zijn van zowel Frame en WindowListener. Als de applicatie ook een button of een menu heeft, dan moet het
Nadere informatieDatabanken - les 2.
Databanken - les 2 joost.vennekens@kuleuven.be http://www.cs.kuleuven.be/~joost/dn/ Samenvattend Probleemstelling ER-Diagramma Databank definitie Gegevens invoeren Gegevens opvragen Huiswerk! Practicum
Nadere informatieDATAMODELLERING RACI MATRIX
DATAMODELLERING RACI MATRIX Inleiding In dit whitepaper wordt de datamodelleervorm RACI Matrix beschreven. Deze modelleervorm staat in verhouding tot een aantal andere data modelleervormen. Wil je een
Nadere informatieArtikel 1 Begripsbepalingen
KIESREGLEMENT UNIVERSITEITSRAAD PROTESTANTSE THEOLOGISCHE UNIVERSITEIT (bijlage bij het reglement van de Universiteitsraad Protestantse Theologische Universiteit) Artikel 1 Begripsbepalingen In dit reglement
Nadere informatie2.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot.
Fase.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot. 1 In fase 1 heb je geoefend met het schrijven van teksten. Je hebt ook geleerd
Nadere informatieEen inleiding in de Unified Modeling Language 79
Een inleiding in de Unified Modeling Language 79 2. Het objectdiagram Soms hebben we behoefte om in de plaats van een klasse een instantie van deze klasse weer te geven. Figuur 3.22. toont als voorbeeld
Nadere informatieEen database voor MEDIAGROEP DE CASE OBJECTTYPEN EN LABELTYPEN
pagina 1 van 9 Een database voor MEDIAGROEP In dit digitale practicum wordt het efficiënt ontwerpen van een eenvoudige database behandeld. Er wordt gebruik gemaakt van een werkwijze, die een aantal jaren
Nadere informatieNetwerkdiagram voor een project. AON: Activities On Nodes - activiteiten op knooppunten
Netwerkdiagram voor een project. AON: Activities On Nodes - activiteiten op knooppunten Opmerking vooraf. Een netwerk is een structuur die is opgebouwd met pijlen en knooppunten. Bij het opstellen van
Nadere informatieMonitor. Jeugdzorg Plus. Waarom. we jouw informatie graag willen gebruiken
Monitor Jeugdzorg Plus Waarom we jouw informatie graag willen gebruiken Wat is de Monitor Jeugdzorg Plus? De Jeugdzorg Plus instellingen willen graag weten wat jij - samen met de medewerkers - bereikt
Nadere informatieMaak een analyse van deze gegevens door middel van ER-modellering.
B Oefening: databanken B.1 Beschrijving van de gegevens Voor het creëren van een uurrooster is informatie in verband met opleidingen, activiteiten, docenten en lokalen nodig. Een opleiding wordt gekenmerkt
Nadere informatieQ: Moet ik alle onbebouwde percelen binnen mijn gemeente gaan nummeren nu het CRAB-decreet in werking is getreden?
Memo FAQ s CRAB In onderstaand document zijn een aantal vragen en antwoorden terug te vinden die met CRAB-adresbeheer te maken hebben. Deze werden in willekeurige volgorde verzameld vanuit verschillende
Nadere informatie0.1 LVBAG Bevragen Productbeschrijving. versie 1.0. Datum. 10 augustus Document versie. 1.0 ConceptICT Services Keten RZDirectie IT
0.1 LVBAG Bevragen Productbeschrijving versie 1.0 Datum 10 augustus 2016 Document versie 1.0 ConceptICT Services Keten RZDirectie IT Versiehistorie Versie datum Omschrijving 1.0 10-08-2016 Definitieve
Nadere informatieBRP-BZM Use Case Realisations Guidelines
BRP-BZM Use Case Realisations Guidelines Versie 2.0 02-09-2011 Definitief Versiehistorie Datum Versie Auteur 23-12-2010 0.1 Eerste versie R.F. Schaaf 04-01-2011 1.0 Feedback verwerkt R. Schaaf en D. Geluk
Nadere informatieINLEIDING... 1 AFSPRAKEN... 2 INHOUDSOPGAVE...
Inhoudsopgave INLEIDING... 1 AFSPRAKEN... 2 INHOUDSOPGAVE... 3 1 DE DATABASE CURSUSSEN... 9 1.1 Inleiding... 9 1.2 Het voorbeeld... 9 1.2.1 Probleemomschrijving... 9 1.2.2 Concretisering en vragen naar
Nadere informatieHet allerbeste initiatiefmanagement
Het allerbeste initiatiefmanagement workshop format Dit document is onderdeel van een set ondersteunend materiaal dat ter download wordt aangeboden aan kopers van Strategiehelden door Jeroen De Flander
Nadere informatieWorkshop Tweede Kamerverkiezingen
Workshop Tweede Kamerverkiezingen Korte omschrijving workshop In deze workshop leren de deelnemers wat de Tweede Kamer doet, hoe ze moeten stemmen en op welke partijen ze kunnen stemmen. De workshop bestaat
Nadere informatieTekenen met Floorplanner
Overzicht Het scherm 1. Zoom 2. Opslaan 3. Verdieping tab 4. Undo / Redo 5. Constructiemenu 6. Bibliotheek 7. Tekenvlak Eigenschappenmenu s De plattegrond wordt opgebouw uit verschillende elementen: ruimtes,
Nadere informatieQUESTI OPSTARTGIDS ALGEMENE INSTELLINGEN EN LVS
01 - WELKOM BIJ QUESTI Welkom bij Questi. Alvorens je opstart, willen we je graag attent maken op enkele zaken. Voor je op de knop inloggen klikt, bekijk je best even de algemene filmpjes onder de knop
Nadere informatieTools voor canonieke datamodellering Bert Dingemans
Tools voor canonieke datamodellering Tools voor canonieke datamodellering Bert Dingemans Abstract Canonieke modellen worden al snel omvangrijk en complex te beheren. Dit whitepaper beschrijft een werkwijze
Nadere informatieSQL datadefinitietaal
SQL datadefinitietaal We kunnen er het schema van de database mee bepalen: metadata toevoegen, wijzigen en verwijderen uit een database. Basiscommando's: CREATE : toevoegen van metagegevens DROP : verwijderen
Nadere informatieDIEPSWAL 20. Vraagprijs: ,-- k.k. Aan de informatie in deze brochure kunnen geen rechten ontleend worden
te ZOEKT U EEN STATIG LANDHUIS WAARBIJ MODERN WOONCOMFORT EN EEN MONUMENTALE UITSTRALING OP FASCINERENDE WIJZE GECOMBINEERD WORDEN EN WAARBIJ SPRAKE IS VAN EEN ONGEEVENAARD AFWERKINGSNIVEAU? Via een historierijk
Nadere informatieInformatica. Objectgeörienteerd leren programmeren. Van de theorie met BlueJ tot een spelletje met Greenfoot... Bert Van den Abbeele
Informatica Objectgeörienteerd leren programmeren Van de theorie met BlueJ tot een spelletje met Greenfoot... Bert Van den Abbeele http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/legalcode Objectgeörienteerd
Nadere informatieUitbreiding van UM Aquo cluster metingen, toevoegen optioneel attribuut Identificatie waarnemingssoort aan klasse WaardeReeks MIDDELGROOT
Uitbreiding van UM Aquo cluster metingen, toevoegen optioneel attribuut Identificatie waarnemingssoort aan klasse WaardeReeks algemeen onderdeel: Publicatiedatum 1 mei 2012 UM Aquo - metingen Status concept
Nadere informatieBijgewerkte handleiding mandatenbeheer
Mandatendatabank: mandatenbeheer alle besturen, versie 1.2, bijgewerkt tot 24/02/2014 Bijgewerkte handleiding mandatenbeheer De handleiding werd opgesteld voor gemeente en OCMW. U kan de handleiding naar
Nadere informatieAanpak van een cursus
Aanpak van een cursus Je gaat best op zoek naar een efficiënte manier van studeren. In het hoger onderwijs is het immers niet meer doeltreffend om alles op dezelfde manier aan te pakken. Je kan dus niet
Nadere informatiePROGRAMMA 2011-2012. Vak: informatica..
Vak: informatica.. Laag: Havo-. PROGRAMMA 2011-2012 week leerstof dagen toets overig 34-26.08 zomervakantie Bespreking PTA-404 Deze week: uitreiking van de Praktische Opdracht Programmeren Herhaling theorie
Nadere informatieTENTAMEN INFORMATIESYSTEMEN (212010) 1 december 2000, 09:00 12:30 uur
1 FACULTEIT DER INFORMATICA Kenmerk: INF00/IS-vdW Datum : 23 november 2000 TENTAMEN INFORMATIESYSTEMEN (212010) 1 december 2000, 09:00 12:30 uur Dit tentamen bestaat uit twee deeltoetsen. U dient van tevoren
Nadere informatieHet belangrijkste doel van de studie in hoofdstuk 3 was om onafhankelijke effecten van visuele preview en spellinguitspraak op het leren spellen van
Samenvatting Het is niet eenvoudig om te leren spellen. Om een woord te kunnen spellen moet een ingewikkeld proces worden doorlopen. Als een kind een bepaald woord nooit eerder gelezen of gespeld heeft,
Nadere informatieWat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden
Wat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden Soorten vragen, vraagwoorden, signaal- en sleutelwoorden Schema 1 Soorten vragen Open vraag
Nadere informatieStudievaardigheid op maat
Studievaardigheid op maat Muiswerk Studievaardigheid op maat richt zich op de belangrijkste deelvaardigheden die nodig zijn voor het studeren. Doelgroepen Studievaardigheid op maat Muiswerk Studievaardigheid
Nadere informatieToon TITEL, JAAR en PLATVORM van GAMES die voor het jaar 2000 uitkwamen op Nintendo 64
Klas Veldnaam Datatype Lengte KLASNAAM Short Text 3 Characters JONGENS Number Integer MEISJES Number Integer Lessen Veldnaam Datatype Lengte KLASNAAM Short Text 3 Characters DOCCODE Short Text 3 Characters
Nadere informatieHet belang van. Data Modellering. GEMINIT Training. Data Modellering. Frédéric BARBIER
Het belang van Data Modellering Studiedag Informatiemanagement Politeia, 22 februari 2013, Gent Open data en de cloud: een revolutie in de informatiehuishouding van de overheid Training Data Modellering
Nadere informatieHOGESCHOOL ROTTERDAM
HOGESCHOOL ROTTERDAM IAN02 - Informatie-analyse (objectgeoriënteerde analyse) M O D U L E W I J Z E R I A N 0 2 1 V A N 1 5 Modulecode: IAN02 Modulenaam: Informatieanalyse 2 Belasting (aantal cp): 2 Bestemd
Nadere informatie