Lesbrief primair onderwijs: groep 1 t/m 4

Transcriptie

1

2 Lesbrief primair onderwijs: groep 1 t/m 4 Inhoudsopgave 1. Achtergrond en uitgangspunt 2 2. Doelstelling, rode draad en voorbereidende les 2 3. Het bezoek aan het Huis van Sinterklaas 4 4. Bijlagen 5 1. Achtergrond en uitgangspunt Inleiding Het Sinterklaasfeest is de meest gewaardeerde traditie in Nederland, blijkt uit onderzoek. Ieder kind kent de goedheiligman en kijkt al vroeg in het jaar uit naar zijn komst uit Spanje. In de vaste tentoonstelling Feest! Weet wat je viert toont Museum Catharijneconvent de Nederlandse jaarfeesten met een christelijke achtergrond of oorsprong. Het zijn feesten die ieder jaar gevierd worden, door volwassenen en kinderen. Het thema Sinterklaas in deze expositie wordt nu uitgebreid met een interactief evenement rond het Huis van Sinterklaas. Huis van Sinterklaas Al eeuwenlang brengt Sinterklaas een bezoek aan de stad Utrecht. Zijn intocht in de Domstad wordt elk jaar weer uitbundig gevierd. Vol verwachting verwelkomen duizenden jonge kinderen de goedheiligman en zijn Pieten. Maar...waar logeert Sinterklaas eigenlijk na aankomst in onze stad? In Museum Catharijneconvent natuurlijk! Alle kinderen én hun ouders, opa s en oma s, én de juffen en meesters zijn van harte uitgenodigd om op bezoek te komen in het Huis van Sinterklaas in Museum Catharijneconvent. 2. Doelstelling, rode draad en voorbereidende les Doelstelling Het programma van Het Huis van Sinterklaas richt zich op alle kinderen tussen 3 en 8 jaar die in het verhaal van Sinterklaas geloven. Dit lesmateriaal is bedoeld voor groep 1 t/m 4. Leerdoelen Leerlingen doen ervaring op met museumbezoek. Leerlingen leren over geschiedenis van Sint-Nicolaas en het Sinterklaasfeest Leerlingen maken kennis met verschillende kunstobjecten. Lesbrief Huis van Sinterklaas

3 Rode draad: Het mirakel van de drie arme jongens Ieder jaar is één van de oude legenden over Sint-Nicolaas leidraad voor de activiteiten voor de kinderen in het Huis van Sinterklaas. Aan de figuur van Sint-Nicolaas zijn veel wonderen, mirakels, verbonden. Elementen uit deze verhalen zijn terug te vinden in de tradities van onze sinterklaasviering. Dit jaar staat het wonder van de drie arme jongens centraal. Volgens een middeleeuwse legende redt Sint-Nicolaas drie schooljongens uit de handen van een gemene herbergier (zie bijlage 5). Op grond van deze legende wordt de heilige Nicolaas de beschermer van de kinderen en in het bijzonder de schoolkinderen. Door deze legende begrijpen de leerlingen na afloop van het bezoek dat: de verhalen over Sint-Nicolaas al heel oud zijn deze verhalen aan de basis liggen van de tradities van het Sinterklaasfeest deze verhalen terug te vinden zijn op kunstvoorwerpen Sint- Nicolaas altijd de kinderen helpt Voorbereidende les In dit pakket vindt u materiaal voor op school. Deze voorbereiding laat de kinderen alvast in de stemming komen, activeert voorkennis en bereid ze voor op het bezoek aan het Huis van Sinterklaas. De film is de beste voorbereiding op het bezoek. De andere onderdelen van de les zijn modulair en facultatief. De volgorde van de opdrachten kan gewisseld worden, als dat beter uitkomt. Bij de opdracht staat hoeveel tijd het ongeveer kost. Film (4 minuten) Sinterklaasliedjes (15 minuten) Knutselopdracht (naar keuze) Voorbereiding museumbezoek (10 minuten) Start: Leerlingen weten vast al het een en ander over Sinterklaas. Vraag wat zij allemaal al weten. Eventueel zet u dit in een eenvoudige woordspin. Vertel dat Sinterklaas heel oud is, dat hij vroeger bisschop was en dat er veel verhalen over hem bekend zijn. Die verhalen lijken een beetje op sprookjes, het is niet zeker of het allemaal echt gebeurd is. Film: De drie arme jongens: een legende van Sint-Nicolaas De film kunt u starten door middel van deze link: Sinterklaas zelf vertelt het verhaal van de drie arme jongens. Aan het eind van het verhaal nodigt hij de kinderen uit om naar het Huis van Sinterklaas in het museum te komen. Dezelfde link staat ook in de bevestigingsmail die u van ons gekregen heeft. Sinterklaasliedjes Zingen hoort bij Sinterklaas, de oudste liedjes bestaan al meer dan 400 jaar. Veel liedjes werden al door ouders en grootouders gezongen. De liedjes worden nu nog steeds van ouder op kind overgedragen. Ze zijn dus niet echt aan mode onderhevig. Veel bekende sinterklaasliedjes stammen uit de 19e en begin 20e Lesbrief Huis van Sinterklaas

4 eeuw: Zie ginds komt de stoomboot (ca. 1850), Zie de maan schijnt door de bomen (1831) en O, kom er eens kijken (1908). In de film van ons zingt Sinterklaas zelf het liedje Sinterklaas die goede heer(1882). Een filmpje met het liedje en ondertiteling vindt u op Youtube: Tijdens het bezoek aan het Huis van Sinterklaas zingen de kinderen ook het sinterklaaslied Hoor wie klopt daar kinderen ( 1927). Dit kunt u alvast oefenen met Knutselopdracht Ieder jaar komt Sinterklaas en brengt cadeautjes mee. Maar het is eigenlijk zijn verjaardag. Daarom gaan dit jaar de leerlingen een cadeau voor hém maken. Het is een klassikale opdracht. Dus u maakt met uw klas één cadeau. Zie voor de uitwerking van de knutselopdracht bijlage 1. Het origineelste en mooiste cadeau krijgt een prijs. Voorbereiding Weten de kinderen waar het Huis van Sinterklaas is? In Museum Catharijneconvent. Dat is een museum. Sinterklaas is daar omdat ze allerlei hele oude, kostbare dingen van hem bewaren (zie bijlage 2). Weten de kinderen wat een museum is? Bespreek met de leerlingen de regels (bijlage 3). 3. Het bezoek aan het Huis van Sinterklaas Een bezoek aan het Huis van Sinterklaas duurt ongeveer een uur. Bij binnenkomst worden de kinderen en de begeleiders ontvangen door Piet, die ze meeneemt naar de tentoonstelling Feest! Weet wat je viert. In het tijdelijke verblijf van Sint zijn allerlei opdrachten: de kinderen mogen meehelpen met in orde maken van de herberg en bekijken ze samen met de Conservatorpiet het schilderij van Jan Steen (zie bijlage 4). Op dit schilderij zijn allemaal sinterklaastradities en cadeautjes te zien. Wie kan ze vinden? Daarna gaan ze naar de herbergier. Hier spelen ze het verhaal van de drie arme jongens mee (zie bijlage 5). Maar dat is nog niet alles. Aan het einde van de tour door zijn tijdelijke thuis gaan de kinderen bij Sinterklaas op bezoek. Hier mogen ze hem vragen wat ze altijd al wilden weten en kunnen ze hem hun gemaakte cadeau geven. Hoofdbanden U krijgt bij aankomst in het museum voor uw leerlingen kartonnen hoofdbanden met daarop de kleur van de groep. Op deze band is ruimte voor de naam van het kind. Let u erop dat alle leerlingen hetzelfde symbool krijgen. Op die manier weet de begeleidende Piet welke kinderen bij elkaar horen. Begeleiding in het museum Tijdens het museumbezoek zullen de leerlingen onder leiding van Piet de tour door het Huis van Sinterklaas ondernemen. Begeleiding vanuit school wordt verwacht. Eén begeleider per groepje van vijf kinderen is zeer raadzaam. Lesbrief Huis van Sinterklaas

5 Op de volgende bladzijden vindt u: Bijlage 1: Knutselopdracht Bijlage 2: Toen Sinterklaas nog jong was Bijlage 3: Museumregels Bijlage 4: Sinterklaasavond: Jan Steen Bijlage 5: De legende van de drie arme schooljongens Bijlage 1 Opdracht Ieder jaar komt Sinterklaas en brengt cadeautjes mee. Maar het is eigenlijk zijn verjaardag. Daarom gaan dit jaar de leerlingen een cadeau voor hém maken. Het is een klassikale opdracht. Dus u maakt met uw klas één cadeau. Het pakje mag niet groter zijn dan 50x50x50 cm. De jongste leerlingen kunnen hier een tekening in stoppen, de anderen bijvoorbeeld een gedicht. Het cadeau kan versierd worden met kleur, tekeningen, lint, plaatjes enz. Prijsvraag: Voordat hij op 6 december naar Spanje gaat, kiest Sinterklaas de twee mooiste cadeaus uit. De winnaars krijgen een oorkonde en een verrassing. In de week van 7december 2015 hoort u of uw groep gewonnen heeft. Voorwaarden om mee te doen Zet op de onderkant van het cadeau de groep en naam van de school en een telefoonnummer waarop u als groepsleerkracht te bereiken bent. U neemt het cadeau op de dag van het bezoek mee naar het museum. Maak het stevig. We exposeren de cadeautjes in het Huis van Sinterklaas. De kinderen mogen het cadeau tijdens hun bezoek aan Sinterklaas overhandigen. Lesbrief Huis van Sinterklaas

6 Bijlage 2 Vroeger, toen Sinterklaas nog jong was, had hij geen baard. Het avontuur met de drie jongens die door de herbergier werden opgesloten, is uit die tijd. Hier zie je me! Dit schilderij is wel 500 jaar geleden gemaakt en wordt bewaard in Museum Catharijneconvent. Daar logeer ik de komende tijd. Je snapt zeker nu wel waarom. Hebben jullie de film al gezien? Daar zie je dit schilderij ook. En kijk naar mijn rechterhand, dat is links voor jullie. Wat zeg ik daarover in de film? En zien jullie de jongens?hoeveel kinderen zijn er? Lesbrief Huis van Sinterklaas

7 Bijlage 3 Museumregels Wij luisteren naar piet Wij zingen hard en praten zacht Wij houden niet van rennen en duwen Wij letten erop dat we de schilderijen niet aanraken Wij gaan op de grond zitten om te luisteren Lesbrief Huis van Sinterklaas

8 Bijlage 4 Lesbrief Huis van Sinterklaas

9 Bijlage 5: De drie kinderen in het pekelvat of hoe Sinterklaas drie schooljongens redde uit de handen van een gemene herbergier. Bron van het verhaal: Il etait trois petits enfants is een middeleeuwse volksbalade. Het oude lied werd ontdekt in het noorden van Frankrijk door Gerard de Nerval. In 1842 publiceerde hij het lied in La Sylphide. In 1864 werd de tekst door Armand Gouzien van muziek voorzien: Het is een verhaal uit de tijd dat Sinterklaas nog jong was en nog geen baard had. Op grond van deze legende wordt de heilige Nicolaas de beschermer van de kinderen en in het bijzonder de scholieren. Het verhaal: Drie jongens zijn op weg naar school. Daarvoor moest je toen tenminste twee dagen lopen. Helaas is dat niet zonder gevaar. De jongens nemen de kortste weg. Maar die loopt door een bos! Wanneer de jongens bij het bos aankomen, wordt het al donker. Wat zullen ze doen? Doorlopen of wachten op de volgende dag? Ze besluiten door te lopen, want ze moeten op tijd op school zijn. Het wordt donkerder en donkerder. Maar gelukkig zien ze in de verte een lichtje. Midden in dat bos staat een herberg (nu noemen we dat een hotel). Gelukkig, ze rennen ernaar toe en kloppen op de deur. De herbergier (de hoteleigenaar) doet open en zegt: kom maar binnen. Ik heb een bed om in te slapen en brood om te eten. Maar de waard deugt niet en lokt de jongens in de val. Hij biedt ze eten en onderdak aan, maar in plaats daarvan sluit hij ze op in de kelder. De jongens in de kelder roepen dat ze eruit willen. Maar niemand hoort ze en verdrietig en bang vallen ze in slaap. Ook Sint-Nicolaas is onderweg. Hij rijdt door hetzelfde bos en stopt ook bij de herberg. Op het moment dat de herbergier de deur opendoet, weet de Sint dat het niet pluis is. Hij spreekt de herbergier aan. Zijn hier misschien ook drie jongens? Nee, zegt de waard, nooit gezien. Wilt u misschien iets eten? Ja dat lijkt me wel lekker zegt de Sint. De herbergier gaat aan de slag, maar loopt iedere keer met een boog om de deur van de kelder heen. Sint heeft natuurlijk allang in de gaten dat daarachter iets verborgen zit. Hij zegt tegen de man, laat me maar eens in de kelder kijken wat je op vooraad hebt. Als de herbergier daar niet op reageert, doet de Sint zelf de deur open en vindt de slapende jongens. Hij steekt zijn hand boven ze uit en tikt ze alledrie even aan. De schooljongens worden wakker en zien de Sint. De ene zegt: Ik sliep, maar ik zag u in mijn droom. De tweede zegt: ik sliep en zag u ook en riep naar u om hulp en de derde zegt: Ik sliep ook, maar ik was in het Paradijs/ de hemel, zo mooi was het daar. De herbergier valt op zijn knieën en zegt: ik heb ze even opgesloten, want ik vertrouwde het niet. Sint zegt: beste man dat verhaal is niet waar, dat kan ieder kind begrijpen. Beken en heb spijt, dat is het beste wat je kunt doen. Geef ze het geld terug, geef ons goed te eten, dan zorg ik dat ze op tijd op school zijn. Lesbrief Huis van Sinterklaas