Regeldruk en betere regelgeving in de verkiezings-programma s voor de Europese Parlements-verkiezingen van 4 juni 2009

Transcriptie

1 Regeldruk en betere regelgeving in de verkiezings-programma s voor de Europese Parlements-verkiezingen van 4 juni 2009 Onderzoek naar de aandacht voor regeldruk en betere regelgeving in de verkiezingsprogramma s voor de Europese Parlements-verkiezingen van 9 Nederlandse politieke partijen

2 Regeldruk en betere regelgeving in de verkiezingsprogramma s voor de Europese Parlementsverkiezingen van 4 juni 2009 Onderzoek naar de aandacht voor regeldruk en betere regelgeving in de verkiezingsprogramma s voor de Europese Parlementsverkiezingen van 9 Nederlandse politieke partijen. Versie 1.0 Nieuwegein, 18 mei 2009 drs.ing. P.M.H.H.Bex drs. A.C.P. Piet drs. D. Marinković SIRA Consulting is inhoudelijk verantwoordelijk voor deze rapportage. De in deze rapportage opgenomen teksten en onderzoekresultaten mogen uitsluitend worden gebruikt als toelichting of ondersteuning in artikelen, scripties en boeken mits de bron duidelijk wordt vermeld. Vermenigvuldigen en/of openbaarmaking in welke vorm ook, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van SIRA Consulting. SIRA Consulting aanvaardt geen aansprakelijkheid voor drukfouten en/of andere onvolkomenheden. SIRA Consulting onderzoek regeldruk ep-v - v1.0

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Aandacht voor betere regelgeving en regeldruk in EP-verkiezingsprogramma s 5 3 Vergelijking van de EP-verkiezingsprogramma s 7 4 Samenvatting beoordeling individuele EP-verkiezingsprogramma s 9 Bijlage I. Toelichting werkwijze en beoordeling EP-verkiezingsprogramma s 11 Bijlage II. Individuele beoordelingen EP-verkiezingsprogramma s 13

4 1 Inleiding Veel regelgeving voor bedrijven, burgers en professionals komt voort uit afspraken die worden gemaakt op het niveau van de Europese Unie. Het Adviescollege Toetsing Administratieve Lasten (Actal) vindt het daarom belangrijk dat ook op dit niveau aandacht wordt gevraagd om regeldruk te beperken. Actal grijpt het moment van de Europese Parlementsverkiezingen aan om aandacht te vestigen op het belang van een verdere aanpak van onnodige Europese regeldruk. Dit is gedaan door de verkiezingsprogramma s van de verschillende politieke partijen te beoordelen op de mate waarin hierin aandacht wordt besteed aan betere regelgeving en het verminderen van regeldruk, afkomstig uit de Europese Unie. In het onderzoek zijn de verkiezingsprogramma s beoordeeld van CDA, Christen Unie/SGP, D66, Groen Links, PvdA, PvdD, PVV, SP en VVD. Het onderzoek gaat uit van de concrete teksten uit de verkiezingsprogramma s zoals die beschikbaar waren op 27 april De verkiezingsprogramma s zijn beoordeeld op aspecten van betere regelgeving en het verminderen van regeldruk. Hiervoor zijn in overleg met Actal negen beoordelingscriteria vastgesteld die in de onderstaande tabel zijn samengevat. Deze beoordelingscriteria zijn voor een deel gebaseerd op de succesfactoren voor een effectieve aanpak van regeldruk, zoals geïdentificeerd door de OESO en de Wereldbank in Per beoordelingscriterium is een score van 0 tot maximaal 12 punten toegekend. Een toelichting op beoordelingscriteria en de werkwijze is opgenomen in bijlage I. Tabel 1. Beoordelingscriteria EP-verkiezingsprogramma s Beoordelingscriteria Toelichting 1. Bewustzijn Wordt er in het verkiezingsprogramma aandacht besteed aan betere regelgeving en vermindering van de regeldruk? 2. Organisatie en structuren Wordt er aandacht besteed aan de organisatie van betere regelgeving en vermindering van de regeldruk? 3. Programma s Wordt er aandacht besteed aan programma's met betere regelgeving of vermindering van regeldruk als doelstelling? 4. Minst belastende alternatief Wordt in het verkiezingsprogramma een standpunt ingenomen over het minst belastende alternatief bij (de implementatie van) nieuwe en bestaande Europese regelgeving? 5. Concreetheid * Worden er in het verkiezingsprogramma concrete voorstellen gedaan voor vermindering van de regeldruk en betere regelgeving 6. Lasten verzwaring * Worden er voorstellen gedaan die leiden tot verzwaring van de administratieve lasten en de regeldruk? 7. Kwantitatieve gevolgen * Zijn de regeldruk gevolgen kwantitatief in beeld gebracht? 8. Publieke dienstverlening Wordt er in het verkiezingsprogramma expliciet aandacht gevraagd voor verbetering van (de kwaliteit van) dienstverlening van overheden? 9. Toezicht In hoeverre worden de toezichtslasten beïnvloed door de standpunten in het verkiezingsprogramma? * Bij deze beoordelingscriteria is onderscheid gemaakt naar bedrijven, burgers en professionals. 1 World Bank Group, Review of the Dutch Administrative Burden Reduction Programme (Washington 2007) en OESO, Cutting red tape: administrative simplification in the Netherlands (Parijs 2007). SIRA Consulting Pagina 3

5 In deze rapportage worden de belangrijkste bevindingen uit de individuele beoordelingen samengevat en onderling vergeleken. Hierbij wordt achtereenvolgens ingegaan op aandacht voor betere regelgeving en regeldruk in de EP-verkiezingsprogramma s (hoofdstuk 2), vergelijking van de EP-verkiezingsprogramma s (hoofdstuk 3) en samenvatting beoordeling individuele EP-verkiezingsprogramma s (hoofdstuk 4). De scores van de EPverkiezingsprogramma per politieke partij worden uitgebreid toegelicht in bijlage II. SIRA Consulting Pagina 4

6 2 Aandacht voor betere regelgeving en regeldruk in EP-verkiezingsprogramma s De individuele EP-verkiezingsprogramma s 2 zijn beoordeeld om na te gaan in hoeverre de verschillende politieke partijen aandacht vragen voor betere regelgeving en het verminderen van regeldruk. Uit de beoordeling komt een algemeen beeld naar voren over de mate waarin de Nederlandse politieke partijen hiervoor aandacht vragen en met concrete suggesties komen om de regeldruk te verminderen. De aandacht voor betere regelgeving en het verminderen van regeldruk is bij alle politieke partijen beperkt Geen van de politieke partijen scoort meer dan 60% van het maximaal aantal punten. Dit betekent concreet dat iedere partij voor meerdere criteria weinig of geen punten scoort. Het gaat hierbij vooral om de criteria die gericht zijn op het stimuleren van betere regelgeving en het doen van suggesties om regeldruk te voorkomen. Ook de in Nederland succesvol gebleken aanpak van het kwantificeren van de administratieve lasten wordt slechts in een beperkt aantal programma s voorgesteld als middel om de regeldruk vanuit Europa te beheersen. In geen van de programma s wordt een kwantificering gebruikt als onderbouwing om regeldruk te beperken (minst belastende alternatief). Enkele politieke partijen hebben helemaal geen aandacht voor betere regelgeving en het verminderen van regeldruk. Enkele politieke partijen maken betere regelgeving en het verminderen van regeldruk een concreet onderdeel van hun programma Een drietal partijen (D66, PvdA en CDA) heeft concreet aangegeven betere regelgeving en het verminderen van regeldruk te stimuleren binnen de EU. Het gaat hier om de organisatie en structuren die nodig zijn om de regeldruk en daar uit voort komende (administratieve) lasten te beheersen. Een deel van de partijen (D66, CDA, VVD, PvdA, ChristenUnie / SGP en Groenlinks) stelt concrete maatregelen voor om de regeldruk te verminderen. Deze maatregelen zijn vooral gericht op regeldruk voor bedrijven. Slechts enkele politieke partijen zijn in hun programma s ook gericht op burgers. Voor het beperken van de regeldruk voor professionals wordt in geen van de programma s specifiek aandacht gevraagd. Bijna alle politieke partijen pleiten voor concrete maatregelen die de regeldruk vanuit de EU zullen verhogen voor Nederland Ondanks dat de politieke partijen er regelmatig zelf op wijzen dat veel regeldruk wordt veroorzaakt door regelgeving uit Brussel, wordt in bijna alle EP-V s gevraagd om meer regelgeving met een regeldruk verhogend effect. De VVD is hierop de enige uitzondering. Deze par- 2 EP-verkiezingsprogramma s worden in deze rapportage ook afgekort als EP-V s SIRA Consulting Pagina 5

7 tij doet weliswaar concrete suggesties voor meer regelgeving maar heeft hierbij gekozen voor maatregelen die de regeldruk niet zullen verhogen. Bij bijna alle politieke partijen leidt de regelreflex of het stimuleren van Nationale koppen op de Europese regelgeving tot meer regeldruk. Zo is de kredietcrisis aanleiding voor meer en strenger toezicht. En heeft bijvoorbeeld de aandacht voor dierenwelzijn in verschillende programma s tot gevolg dat nationale, lasten verzwarende maatregelen Europees breed worden voorgesteld. Hierbij is geen aandacht voor de regeldruk gevolgen of het minst belastende alternatief. Politieke partijen hebben weinig aandacht voor verbetering van publieke dienstverlening In de EP-V s is weinig aandacht voor (verbetering van de) publieke dienstverlening als middel om de regeldruk gunstig te beïnvloeden. Ook bij partijen die wel op dit onderwerp scoren is onduidelijk of vermindering van de regeldruk het motief is. SIRA Consulting Pagina 6

8 3 Vergelijking van de EP-verkiezingsprogramma s Op basis van de totaalscores is een rangorde opgesteld van verkiezingsprogramma s met de meeste aandacht voor aspecten van regeldruk en betere regelgeving. Deze rangorde is weergegeven in de onderstaande figuur. 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% D66 55% CDA VVD 30% 30% PvdA Christenunie_en_SGP 24% 22% PVV Groen_links SP PvdD 17% 14% 10% 7% Figuur 1. Samenvatting van de resultaten. Op basis van de verkiezingsprogramma s kan worden geconcludeerd dat D66 in het verkiezingsprogramma de meeste aandacht besteedt aan de verschillende aspecten van regeldruk en betere regelgeving. D66 scoort 55% van de maximaal haalbare score. Tegelijkertijd betekent deze score ook ruimte voor verdere verbetering. CDA en VVD hebben dezelfde totaalscore behaald en delen de tweede plaats. Beide partijen scoren ongeveer 30% van de maximale score. Daarmee scoren deze partijen iets beter dan de PvdA en ChristenUnie/SGP, die op hun beurt weer beter scoren dan de PVV en Groen Links. SP en Partij voor de Dieren eindigen onderaan in deze rangorde. Partijen die relatief goed scoren besteden expliciet aandacht aan regeldruk en betere regelgeving en komen met concrete voorstellen om de regeldruk te verminderen. De partijen die slecht scoren besteden geen aandacht aan de onderwerpen betere regelgeving en regeldruk. Bovendien komen deze partijen met concrete maatregelen die kunnen leiden tot een toename van de regeldruk voor bedrijven, burgers of professionals. Dit komt tot uitdrukking in de onderstaande spindiagrammen. Door de behaalde scores op de beoordelingscriteria in een spindiagram op te nemen kan snel een indruk worden gekregen van de behaalde resultaten. Daarmee wordt ook inzicht verkregen in de sterke en zwakke plekken van een verkiezingsprogramma. Hoe groter het gekleurde oppervlak, hoe beter de partij scoort op de aspecten van betere regelgeving en regeldruk. SIRA Consulting Pagina 7

9 D66 Toezicht Bewustzijn 12 8 Organisatie en structuren CDA Toezicht Bewustzijn 12 8 Organisatie en structuren Publieke dienstverlening 4 0 Programma's Publieke dienstverlening 4 0 Programma's Kwantitatieve gevolgen * Minst belastende alternatief Kwantitatieve gevolgen * Minst belastende alternatief Lasten verzwaring * Concreetheid * Lasten verzwaring * Concreetheid * VVD Bewustzijn 12 PvdA Bewustzijn 12 Toezicht 8 Organisatie en structuren Toezicht 8 Organisatie en structuren Publieke dienstverlening 4 0 Programma's Publieke dienstverlening 4 0 Programma's Kwantitatieve gevolgen * Minst belastende alternatief Kwantitatieve gevolgen * Minst belastende alternatief Lasten verzwaring * Concreetheid * Lasten verzwaring * Concreetheid * Christen Unie / SGP Bewustzijn 12 PVV Bewustzijn 12 Toezicht 8 Organisatie en structuren Toezicht 8 Organisatie en structuren Publieke dienstverlening 4 0 Programma's Publieke dienstverlening 4 0 Programma's Kwantitatieve gevolgen * Minst belastende alternatief Kwantitatieve gevolgen * Minst belastende alternatief Lasten verzwaring * Concreetheid * Lasten verzwaring * Concreetheid * Groen Links Bewustzijn 12 SP Bewustzijn 12 Toezicht 8 Organisatie en structuren Toezicht 8 Organisatie en structuren Publieke dienstverlening 4 Programma's Publieke dienstverlening 4 Programma's 0 0 Kwantitatieve gevolgen * Minst belastende alternatief Kwantitatieve gevolgen * Minst belastende alternatief Lasten verzwaring * Concreetheid * Lasten verzwaring * Concreetheid * Partij voor de Dieren Bewustzijn 12 Toezicht 8 Organisatie en structuren Publieke dienstverlening 4 0 Programma's Kwantitatieve gevolgen * Minst belastende alternatief Lasten verzwaring * Concreetheid * Figuur 2. Samenvattend overzicht van scores per politieke partij SIRA Consulting Pagina 8

10 4 Samenvatting beoordeling individuele EP-verkiezingsprogramma s In deze paragraaf worden de belangrijkste bevindingen per partij samengevat. Deze zijn gebaseerd op de individuele beoordelingen die zijn opgenomen in bijlage II. Bij deze beschrijvingen betekent relatief ten opzichte van de andere onderzochte partijen. Hierbij worden vooral de positieve aspecten benadrukt. D66 D66 besteedt relatief veel aandacht aan de verschillende aspecten van regeldruk en betere regelgeving. Het meest onderscheidend is de aandacht voor structurele maatregelen om doelstellingen te realiseren. D66 is niet alleen tegen nationale koppen op Europese regelgeving, maar pleit ook voor een actieve informatieplicht waarbij nationale overheden dienen aan te geven welk deel het gevolg is van Europese regels en welk deel uit de nationale implementatie (beoordelingscriterium 4). D66 pleit expliciet voor infrastructurele waarborgen, zoals horizonbepalingen en impact assessements waarin meetbare beoordelingselementen zijn opgenomen. Ook wordt gepleit voor een onafhankelijke toetsingsinstantie. CDA Het CDA besteedt relatief veel aandacht aan de aspecten van regeldruk en betere regelgeving. CDA vestigt in het verkiezingsprogramma ook expliciet de aandacht op dit onderwerp en komt met meerdere concrete voorstellen om de regeldruk voor bedrijven te verminderen. Ook is er in het programma op hoofdlijnen - aandacht voor de benodigde infrastructuur en is het CDA tegen zogeheten nationale koppen op EU-regelgeving en scoort daarmee veel punten op beoordelingscriterium 4 (minst belastende alternatief). VVD De VVD pleit voor het voorkomen en afschaffen van nationale koppen op Europese regelgeving en noemt hier voorbeelden van. De VVD komt met een aantal concrete voorstellen om de regeldruk te verminderen en kijkt daarbij ook expliciet naar de regeldruk voor burgers. Er zijn geen maatregelen geïdentificeerd die (naar verwachting) leiden tot een toename van de regeldruk en in het verkiezingsprogramma wordt niet gepleit voor strenger toezicht. PvdA De PvdA vestigt in het verkiezingsprogramma expliciet de aandacht op de onderwerpen regeldruk en betere regelgeving. Ook heeft de PvdA op hoofdlijnen - aandacht voor de benodigde infrastructuur. De PvdA komt met verschillende concrete maatregelen om de regeldruk voor bedrijven te verminderen, maar noemt ook maatregelen die naar verwachting leiden tot een toename van de regeldruk. Evenals bij de andere partijen wordt aan deze gevolgen geen aandacht besteed, noch worden compenserende maatregelen voorgesteld. ChristenUnie / SGP ChristenUnie / SGP is één van de 2 partijen die scoren op het aspect publieke dienstverlening. Ook worden relatief veel concrete maatregelen voorgesteld die vermindering van de regeldruk voor bedrijven beogen. De meest opvallende negatieve score heeft betrekking op het standpunt inzake de keuze voor het minst belastende alternatief: ChristenUnie/SGP pleit voor aanpassing van de Europese regelgeving om strengere Nederlandse regelgeving te kunnen handhaven. SIRA Consulting Pagina 9

11 PVV De PVV benoemt een aantal speerpunten, maar blijft daarbij op hoofdlijnen. Hierdoor zijn geen concrete maatregelen in het verkiezingsprogramma geïdentificeerd. Het ontbreken van concrete maatregelen is van invloed op de score van de PVV. Bij de beoordelingscriteria over de lasten verzwaring en toezicht wordt het ontbreken van concrete maatregelen hoger gewaardeerd dan concrete maatregelen die leiden tot een toename van de regeldruk. Groen Links Bij de beoordeling van Groen Links valt op dat er een concrete maatregel is genoemd om de regeldruk voor professionals te verminderen. Hierdoor wordt ook op beoordelingscriterium 7 over het in beeld brengen van de kwantitatieve gevolgen bovengemiddeld gescoord. In het programma wordt nauwelijks aandacht besteed aan betere regelgeving en regeldruk SP Doordat geen aandacht wordt gevestigd op de onderwerpen regeldruk en betere regelgeving scoort de SP weinig punten in dit onderzoek. Er zijn geen passages geïdentificeerd die betrekking hebben op de keuze voor het minst belastende alternatief of op maatregelen die beogen de regeldruk te verminderen. Er zijn relatief veel concrete maatregelen geïdentificeerd die als verwacht effect hebben dat de administratieve lasten, nalevingskosten of toezichtslasten toenemen, zonder dat daarbij maatregelen worden voorgesteld die de toename van de regeldruk compenseren. Partij voor de Dieren In het verkiezingsprogramma van de Partij voor de Dieren staan opvallend veel concrete maatregelen. Deze leiden naar verwachting echter voornamelijk tot een toename van de regeldruk en er wordt geen aandacht besteed aan de gevolgen van regeldruk. De PvdD stelt bijvoorbeeld nationale koppen op Europese regelgeving voor. De PvdD hoort op 13 van de 15 subcriteria tot de groep met de laagste score. Overzicht van de scores In de onderstaande figuur zijn de scores op de verschillende beoordelingscriteria samengevat Bewustzijn Organisatie en Programma's structuren Concreetheid * Lasten verzwaring * Kwantitatieve gevolgen * Toezicht Minst belastende alternatief Publieke dienstverlening D CDA VVD PvdA Christenunie_en_SGP PVV Groen_links SP PvdD Totaal Score Figuur 3. Overzicht van de scores SIRA Consulting Pagina 10

12 Bijlage I. Toelichting werkwijze en beoordeling EP-verkiezingsprogramma s Toelichting Werkwijze en beoordeling verkiezingsprogramma s Om de verkiezingsprogramma s te kunnen beoordelen is een gestructureerd en transparant beoordelingskader opgesteld. Dit beoordelingskader is zo opgesteld dat (1) per verkiezingsprogramma een reproduceerbare en objectieve beoordeling kan worden gegeven en (2) de beoordelingen van de verkiezingsprogramma s onderling vergelijkbaar zijn op zowel de scores per beoordelingscriterium als de totaalscore. Het beoordelingskader is afgestemd met de opdrachtgever voordat is gestart met de beoordeling. Het beoordelingskader bestaat uit negen beoordelingscriteria die op verschillende aspecten van betere regelgeving en regeldruk zijn gericht. Bij ieder beoordelingscriterium zijn vijf antwoordcategorieën gedefinieerd. Aan deze antwoordcategorieën is een puntentelling gekoppeld. Tevens is aan ieder beoordelingscriterium een wegingsfactor toegekend. Met deze wegingsfactor en de puntentelling wordt een score per beoordelingscriterium verkregen. Deze score per beoordelingcriterium varieert van 0 tot 12 punten, waarbij een hogere score staat voor meer aandacht voor betere regelgeving en regeldruk. Bij drie beoordelingscriteria is onderscheid gemaakt naar de doelgroepen bedrijven, burgers en professionals door gebruik te maken van subcriteria. Met behulp van de wegingsfactoren is aan ieder van de beoordelingscriteria een gelijk gewicht toegekend (normalisatie). In deze rapportage is de genormaliseerde score gehanteerd. Wel is na de beoordeling een gevoeligheidsanalyse uitgevoerd om de robuustheid van de rangorde te toetsen. In de onderstaande paragraaf is een scenario uitgewerkt als voorbeeld. Voor de beoordeling is een uniform beoordelingsformulier opgesteld. In dit beoordelingsformulier kan de toegekende beoordeling worden onderbouwd door (samengevatte) passages uit de verkiezingsprogramma s. Door de beoordeling te baseren op (letterlijke) tekst is subjectiviteit zoveel mogelijk vermeden. Bij dit bureauonderzoek is alleen gebruik gemaakt van de gepubliceerde verkiezingsprogramma s. Er is geen aanvullend contact geweest met de politieke partijen. De verkiezingsprogramma s zijn individueel beoordeeld. Door de scores op de beoordelingscriteria bij elkaar op te tellen is een totaalscore per verkiezingsprogramma verkregen. Met deze totaalscores is een rangorde opgesteld. Ook zijn de scores van de partijen op ieder van de beoordelingscriteria onderling vergeleken. Daarmee kan tegelijkertijd inzicht worden verkregen in de verschillen tussen de verkiezingsprogramma s als in de consistentie van de beoordelingen. Op basis van de individuele beoordelingen en de daaruit voortvloeiende analyse is deze rapportage opgesteld. Gevoeligheidsanalyse Doel van dit onderzoek is om verkiezingsprogramma s te beoordelen op aspecten van regeldruk en betere regelgeving. Voor die beoordeling is een beoordelingskader ontwikkeld waarin negen beoordelingscriteria zijn gedefinieerd. Aan deze beoordelingscriteria is een gelijk gewicht toegekend. SIRA Consulting Pagina 11

13 Om de robuustheid van de uitkomst te controleren is een gevoeligheidsanalyse uitgevoerd door een aantal alternatieve wegingen te hanteren en het effect op de rangorde te beoordelen. Minder effect op de rangorde betekent een meer robuuste uitslag. In de onderstaande figuur zijn de originele rangorde en een alternatieve weging naast elkaar gezet. In de alternatieve weging is aan de eerste vier beoordelingscriteria het dubbele gewicht toegekend. Die beoordelingscriteria kijken op een hoger abstractieniveau naar de verkiezingsprogramma s en worden minder beïnvloed door de verschillen in concreetheid. Weging 1: Origineel (Normalisatie) Weging 2: Dubbel gewicht (1 t/m 4) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% D66 55% D66 61% CDA 30% CDA 36% VVD 30% VVD 32% PvdA 24% PvdA 30% Christenunie_en_SGP 22% Christenunie_en_SGP 21% PVV 17% PVV 19% Groen_links 14% Groen_links 13% SP 10% SP 13% PvdD 7% PvdD 9% Figuur 4. Vergelijking rangordes bij verschillende weging Conclusies: De rangorde blijft gelijk (met andere woorden: de rangorde is robuust). De percentages ten opzichte van de maximale score veranderen. Het verschil in scores tussen de verkiezingsprogramma s verandert. SIRA Consulting Pagina 12

14 Bijlage II. Individuele beoordelingen EP-verkiezingsprogramma s SIRA Consulting Pagina 13

15 Beoordeling verkiezingsprogramma 'D66' Overzicht per beoordelingscriterium 1 Beoordelingscriterium 1: Bewustzijn 1.1 Wordt er in het verkiezingsprogramma aandacht besteed aan betere regelgeving en vermindering van de regeldruk? Bij dit beoordelingscriterium gaat het erom of er in het verkiezingsprogramma aandacht is voor betere regelgeving en vermindering van de regeldruk op Europees niveau. Partijen kunnen verschillen in de mate waarin zij aandacht besteden aan dit onderwerp. Een partij wordt geacht zich meer bewust te zijn van betere regelgeving naarmate er meer aandacht voor het onderwerp is in het verkiezingsprogramma. D66 is voorstander van een adviescollege toetsing administratieve lasten (Europese Actal), zoals dat ook in Nederland bestaat, ter vermindering van regeldruk voor bedrijven, burgers, instellingen en professionals. Ondoorzichtigheid van regels en verschillen in nationale omzetting belemmeren ondernemerschap en innovatie (...) (p. 13/14). Europese wetsvoorstellen moeten ook in de toekomst allemaal worden voorzien van een impact assessment, waarin de verwachte resultaten en consequenties worden uitgewerkt. De bestaande impact assessments zullen sterk verbeteren als er steeds meer meetbare beoordelingselementen worden benoemd. Veel wetten zijn tevens voorzien van een clausule voor evaluatie. D66 vindt dat wetten in de regel een horizonbepaling moeten hebben (...). (p. 14). D66 pleit ervoor dat uit nieuwe wet- en regelgeving helder blijkt welke rechten en plichten uitvoering zijn van EU-wetgeving en welk deel de Nederlandse wetgever zelf heeft toegevoegd, verzwaard of gecompliceerd (p. 8). Europese richtlijnen dienen doelmatig, voldoende specifiek en proportioneel te zijn (p. 13). D66 vertrouwt op de creativiteit van mensen (...). Protectionistische bureaucratische regels belemmeren deze creativiteit (...). Vermijd regelzucht (p. 14). Nee, in het verkiezingsprogramma wordt helemaal geen aandacht gevestigd op betere regelgeving of vermindering van de regeldruk. Ja, in het verkiezingsprogramma wordt globaal aangegeven dat binnen de EU aandacht nodig is voor betere regelgeving of vermindering van de regeldruk, maar dit staat verspreid door de tekst. Ja, in het verkiezingsprogramma wordt expliciet aandacht gevraagd voor betere regelgeving of vermindering van de regeldruk door hiervoor aparte tekstgedeeltes (binnen een hoofdstuk) of opvallende opmaak te gebruiken. Ja, in het verkiezingsprogramma is een apart hoofdstuk gewijdt aan betere regelgeving of vermindering van de regeldruk. Ja, betere regelgeving of vermindering van de regeldruk is een speerpunt in het verkiezingsprogramma en hier wordt veel aandacht aan besteed. Criterium Beoordelingscriterium 2: Organisatie en structuren 2.1 Wordt er aandacht besteed aan de organisatie van betere regelgeving en vermindering van de regeldruk? Denk hierbij aan (organisatorische) maatregelen die ervoor moeten zorgen dat de doelstellingen voor betere regelgeving worden gerealiseerd. Voorbeelden hiervan zijn de succesfactoren die de OECD heeft geïdentificeerd: een concrete reductiedoelstelling, een coördinerend ambtelijk orgaan, een onafhankelijke toetsingsinstantie en gebondenheid vanuit de politiek. Maar ook methodologische elementen als een nulmeting, een uniform model voor kwantificering, (ex-ante en ex-post) metingen en evaluaties of organisatorische elementen zoals de Impact Assessment Board en de High Level Group. Europese wetsvoorstellen moeten ook in de toekomst allemaal worden voorzien van een impact assessment, waarin de verwachte resultaten en consequenties worden uitgewerkt. De bestaande impact assessments zullen sterk verbeteren als er steeds meer meetbare beoordelingselementen worden benoemd. Veel wetten zijn tevens voorzien van een clausule voor evaluatie. D66 vindt dat wetten in de regel een horizonbepaling moeten hebben, zodat de betreffende wetgeving (...) automatisch vervalt, tenzij door het Europese Parlement besloten wordt tot verlenging of aanpassing (p. 14). D66 is voorstander van een adviescollege toetsing administratieve lasten (Europese Actal) (p. 13/14). Afschaffing van mogelijkheid van goldplating. D66 pleit voor een transparant overzicht dat duidelijk laat zien welke relatie er bestaat tussen nationale wetgeving en de achterliggende Europese regelgeving. Veel Europese regels worden omgezet naar nationale wetgeving onder toevoeging van onnodige, veelal gecompliceerde en overbodige details, het zogenaamde goldplating. D66 pleit voor een actieve informatieplicht van de lidstaten op dit terrein, zodat duidelijk is welke regels uit Brussel komen en welke regels de lidstaten zelf hebben toegevoegd (p. 38). Het onderwerp wordt genoemd, maar de partij is geen voorstander of streeft naar het afbouwen van bestaande organisatie en structuren. Nee, in het verkiezingsprogramma is geen aandacht voor dit onderwerp. Ja, in het verkiezingsprogramma is op hoofdlijnen aandacht voor organisatie en structuren. Ja, in het verkiezingsprogramma is aandacht voor de organisatie en benodigde structuren en er worden concrete, losse voorstellen gedaan. Ja, in het verkiezingsprogramma is aandacht voor de organisatie en benodigde structuren en er is een concreet pakket aan voorstellen in het programma opgenomen. Criterium Beoordelingscriterium 3: Programma's 3.1 Wordt er aandacht besteed aan programma's met betere regelgeving of vermindering van regeldruk als doelstelling? Denk hierbij aan het programma's om betere regelgeving of vermindering van de regeldruk te realiseren, zoals het bestaande Better Regulation programma of de huidige Europese aanpak ter vermindering van de Administratieve Lasten voor bedrijven. Toelichting op de beoordeling: In het verkiezingsprogramma wordt expliciet aandacht besteed aan de beheersing van regeldruk en de impact assessments. Er wordt gepleit voor uitbreiding daarvan naar alle Europese regelgeving. De voorgestelde maatregelen hebben (inhoudelijk) een stevig ambitieniveau. Er wordt aandacht besteed aan dit onderwerp, maar de partij is geen voorstander van de bestaande programma's of tegen voortzetting ervan. Nee, in het verkiezingsprogramma is geen aandacht voor dit onderwerp. Ja, de partij is gematigd van opstelling en stelt een nieuw programma voor of stelt voortzetting/beperkte uitbreiding van bestaande programma's voor. Ja, de partij profileert zich als voorvechter, op hoofdlijnen. Ja, de partij profileert zich als voorvechter en komt met concrete ambities en (voortzetting/uitbouwing van) programma's. Criterium SIRA Consulting 1 / 6

16 Beoordeling verkiezingsprogramma 'D66' 4 Beoordelingscriterium 4: Minst belastende alternatief 4.1 Wordt in het verkiezingsprogramma een standpunt ingenomen over het minst belastende alternatief bij (de implementatie van) nieuwe en bestaande Europese regelgeving? Denk hierbij aan de houding ten opzichte van de keuze voor het minst belastende alternatief of bijvoorbeeld het voorkomen of schrappen van nationale koppen op Europese regelgeving (goldplating). In Europese regelgeving wordt vaak gewerkt met bandbreedtes en invoeringstermijnen. Lidstaten kunnen daardoor gedeeltelijk zelf invulling geven aan de implementatie en kunnen hierbij kiezen voor het minst belastende alternatief. Lidstaten kunnen ook besluiten om (bewust) een nationale kop op de regelgeving te implementeren. Bij bestaande regelgeving kunnen lidstaten de nationale regelgeving aanpassen om te komen tot het minst belastende alternatief, binnen de geldende Europese regels. D66 pleit ervoor dat uit nieuwe wet- en regelgeving helder blijkt welke rechten en plichten uitvoering zijn van EU-wetgeving en welk deel de Nederlandse wetgever zelf heeft toegevoegd, verzwaard of gecompliceerd (p. 8). Afschaffing van mogelijkheid van goldplating. D66 pleit voor een transparant overzicht dat duidelijk laat zien welke relatie er bestaat tussen nationale wetgeving en de achterliggende Europese regelgeving. Veel Europese regels worden omgezet naar nationale wetgeving onder toevoeging van onnodige, veelal gecompliceerde en overbodige details, het zogenaamde goldplating. D66 pleit voor een actieve informatieplicht van de lidstaten op dit terrein, zodat duidelijk is welke regels uit Brussel komen en welke regels de lidstaten zelf hebben toegevoegd. Openbaarheid, transparantie en verantwoordelijkheid staan voor D66 voorop (p. 38). D66 vertrouwt op de creativiteit van mensen (...). Protectionistische bureaucratische regels belemmeren deze creativiteit en moeten daarom zoveel mogelijk verdwijnen. Vermijd regelzucht (p. 14). Er wordt een standpunt ingenomen, maar de partij stelt juist extra belastende alternatieven of een nationale kop op nieuwe regelgeving voor. Nee, in het verkiezingsprogramma is geen aandacht voor dit onderwerp. Ja, de partij stelt zich gematigd op inzake de keuze voor het minst belastende alternatief of nationale koppen bij nieuwe regelgeving. Ja, de partij spreekt zich - op hoofdlijnen - expliciet uit over de keuze voor het minst belastende alternatief of tegen nationale koppen bij nieuwe regelgeving. Ja, de partij spreekt zich expliciet uit voor het minst belastende alternatief of tegen nationale koppen bij nieuwe regelgeving. Er worden concrete maatregelen genoemd om de regeldruk te verminderen. Criterium Beoordelingscriterium 5: Concreetheid 5.1 Worden er in het verkiezingsprogramma concrete voorstellen gedaan voor vermindering van de regeldruk en betere regelgeving voor bedrijven? Denk hierbij aan voorstellen om bepaalde Europese regelgeving te vereenvoudigen of te schrappen. De reden hiervoor is dan primair om regeldruk terug te dringen of de regelgeving te verbeteren. Juist voor onze diensteneconomie is het van belang dat er zo snel en volledig mogelijk een goede dienstenrichtlijn wordt ingevoerd. Op die manier wordt de weg vrij gemaakt voor grensoverschrijdende bedrijven in de dienstensector (p. 13). De Europese interne markt is (...) is nog vol belemmeringen. Het wegnemen van barrières voor handel blijft nodig. Vooral in de dienstensector moeten obstakels voor grensoverschrijdend ondernemen snel worden verwijderd (p. 9). D66 steunt de voorstellen van de Europese Commissie voor een gemeenschappelijke grondslag voor winstbelasting die grensoverschrijdend ondernemerschap eenvoudiger maakt (p. 14). D66 juicht de uitbreiding van een gemeenschappelijk eurobetalingsgebied (Single European Payment Area) toe. (...) Dit maakt werken en ondernemen over de grens eenvoudiger (p. 14). D66 is voor een Europese markt voor intellectueel eigendom. In de komende vijf jaar moet er eindelijk een EU-gemeenschapsoctrooi komen. Het moet voor mensen eenvoudiger en goedkoper worden een octrooi aan te vragen dat voor heel Europa geldt (p. 15). Speerpunt: Eén Europees luchtruim om met optimale routes brandstof te besparen (p. 23). Single European Sky. D66 zal zich in deze periode inzetten voor de Single European Sky (p. 24). Nee, er worden geen voorstellen gedaan. Nee, er worden voorstellen met een andere invalshoek gedaan. Deze hebben als afgeleid effect dat de regeldruk mogelijk wordt verminderd. Ja, er worden - op hoofdlijnen - voorstellen gedaan om de regeldruk te verminderen of te komen tot betere regelgeving. Ja, er wordt een beperkt aantal (1 of 2) concrete voorstellen gedaan. Ja, er worden meerdere (3 of meer) concrete voorstellen gedaan. 5.2 Worden er in het verkiezingsprogramma concrete voorstellen gedaan voor vermindering van de regeldruk en betere regelgeving voor burgers? Denk hierbij aan voorstellen om bepaalde Europese regelgeving te vereenvoudigen of te schrappen. De reden hiervoor is dan primair om regeldruk terug te dringen of de regelgeving te verbeteren. De positie van de gebruiker/consument is erg zwak als het gaat om het beëindigen van een publieke dienst (bijvoorbeeld bij het veranderen van ziektekostenverzekering, wijziging energieleverancier). D66 pleit daarom voor een wettelijk geregelde evenwichtige aanmelding en afmelding van dit soort diensten (p. 13). Speerpunt: Grotere mobiliteit voor scholieren, studenten, docenten en onderzoekers in de EU o.a. door de mogelijkheid studiefinanciering mee te nemen over de grens (p. 31). Studiefinanciering meenemen naar het buitenland. (...) D66 streeft in de komende periode naar EU-regelgeving zodat studenten zonder risico s of onzekerheid over studiefinanciering in een ander land kunnen studeren (p. 32/33). Speerpunt: Harmonisatie van diploma s in de EU (p. 31). Internationaal erkende diploma s. D66 wil dat leerlingen op meer scholen een International of European Baccalaureate (IB of EB) diploma kunnen halen (p. 32). D66 wil dat studenten en onderzoekers in heel Europa terecht kunnen. (...) D66 wil daarom een eenduidige classificatie. Intensievere Europese samenwerking bij het accrediteren van opleidingen en het waarborgen van kwaliteitseisen zijn hier logische onderdelen van (p. 32). Nee, er worden geen voorstellen gedaan. Nee, er worden voorstellen met een andere invalshoek gedaan. Deze hebben als afgeleid effect dat de regeldruk mogelijk wordt verminderd. Ja, er worden - op hoofdlijnen - voorstellen gedaan om de regeldruk te verminderen of te komen tot betere regelgeving. Ja, er wordt een beperkt aantal (1 of 2) concrete voorstellen gedaan. Ja, er worden meerdere (3 of meer) concrete voorstellen gedaan. SIRA Consulting 2 / 6

17 Beoordeling verkiezingsprogramma 'D66' 5.3 Worden er in het verkiezingsprogramma concrete voorstellen gedaan voor vermindering van de regeldruk en betere regelgeving voor professionals? Denk hierbij aan voorstellen om bepaalde Europese regelgeving te vereenvoudigen of te schrappen. De reden hiervoor is dan primair om regeldruk terug te dringen of de regel-geving te verbeteren. Speerpunt: Internationale mobiliteit van medische professionals vergroten om personeelstekorten in de zorg op te lossen, o.a. door diploma-erkenning en Blue Cards (p. 29). Nee, er worden geen voorstellen gedaan. Nee, er worden voorstellen met een andere invalshoek gedaan. Deze hebben als afgeleid effect dat de regeldruk mogelijk wordt verminderd. Ja, er worden - op hoofdlijnen - voorstellen gedaan om de regeldruk te verminderen of te komen tot betere regelgeving. Ja, er wordt een beperkt aantal (1 of 2) concrete voorstellen gedaan. Ja, er worden meerdere (3 of meer) concrete voorstellen gedaan. Criterium Criterium Criterium Beoordelingscriterium 6: Lasten verzwaring 6.1 Worden er voorstellen gedaan die leiden tot verzwaring van de administratieve lasten en de regeldruk voor bedrijven? In het verkiezingsprogramma kunnen maatregelen met uiteenlopende doelstellingen zijn opgenomen. Deze kunnen - bedoeld of onbedoeld - leiden tot toename van de regeldruk. Belangrijk hierbij zijn 2 aspecten: (1) Is men zich bewust dat de maatregelen leiden tot een toename van de regeldruk? (2) Is een afweging gemaakt waarbij is gekozen voor het minst belastende alternatief of worden compenserende maatregelen voorgesteld? Speerpunt: Een Europese toezichthouder voor de Europees en mondiaal opererende financiele instellingen (p. 11). Hervorming van het Europese en mondiale systeem voor financieel toezicht is dringend geboden. D66 wil Europees toezicht op financiële instellingen. Ook op mondiaal niveau moeten toezicht en coördinatie worden versterkt (p. 11). D66 steunt het voorstel voor Europees toezicht op financiële instellingen op Europees niveau. Samenwerking is noodzakelijk bij financieel gedrags- en systeemtoezicht (p. 12). D66 wil dat de Europese Unie hogere eisen stelt aan de transparantie en kwaliteit van de informatie over financiële producten (p. 12). De onafhankelijkheid van kredietbeoordelaars verdient hierbij extra aandacht (p. 12). CO2-afvangst en -opslag moeten worden geaccrediteerd binnen het ETS-systeem van Europese emissiehandel (p. 20). D66 pleit er daarom voor om de belemmeringen voor de groei van biotechnologie weg te nemen (...). Wèl moet er keuzevrijheid blijven bestaan voor de consument. Door middel van duidelijke productetikettering moeten consumenten zèlf kunnen kiezen of ze wèl of niet genetisch gemodificeerd voedsel willen eten (p. 25). In het verkiezingsprogramma staan maatregelen die de regeldruk verhogen. Aan deze gevolgen wordt geen aandacht besteed. In het verkiezingsprogramma staan helemaal geen maatregelen die consequenties hebben voor de regeldruk. wordt aandacht besteed aan deze gevolgen. wordt aandacht besteed aan deze gevolgen en er worden compenserende maatregelen voorgesteld. In het verkiezingsprogramma staan maatregelen met consequenties voor de regeldruk, maar deze leiden naar verwachting niet tot verhoging van de regeldruk. 6.2 Worden er voorstellen gedaan die leiden tot verzwaring van de administratieve lasten en de regeldruk voor burgers? In het verkiezingsprogramma kunnen maatregelen zijn opgenomen die leiden tot toename van de regeldruk. Hiervan kan men bewust of niet bewust van zijn. Hierbij is belangrijk of uit het verkiezingsprogramma blijkt of er een afweging is gemaakt, waarbij de regeldruk gevolgen zijn meegenomen en is gekozen voor het minst belastende alternatief. Speerpunt: In plaats van een nationale bijdrage aan de Unie, individualisering van de bijdrage naar draagkracht en de volledige begroting onder controle Europees Parlement (p. 35). Individuele financiering. D66 wil een rechtvaardiger financieringsmethode van de Europese Unie. In plaats van nationale bijdragen wil D66 als onderdeel van een herzien financieringsstelsel een bijdrage van elke EUburger gebaseerd op de individuele draagkracht (p. 37). Toelichting op de beoordeling: In het verkiezingsprogramma wordt een voorstel gedaan waarvan de invoering mogelijk leidt tot verzwaring van de administratieve lasten en regeldruk voor burgers. Hoe dit voorstel in praktijk wordt uitgevoerd bepaalt echter of en hoeveel de regeldruk toeneemt. Om die reden wordt dit voorstel in de beoordeling als lasten neutraal beschouwd. In het verkiezingsprogramma staan maatregelen die de regeldruk verhogen. Aan deze gevolgen wordt geen aandacht besteed. In het verkiezingsprogramma staan helemaal geen maatregelen die consequenties hebben voor de regeldruk. wordt aandacht besteed aan deze gevolgen. wordt aandacht besteed aan deze gevolgen en er worden compenserende maatregelen voorgesteld. In het verkiezingsprogramma staan maatregelen met consequenties voor de regeldruk, maar deze leiden naar verwachting niet tot verhoging van de regeldruk. SIRA Consulting 3 / 6

18 Beoordeling verkiezingsprogramma 'D66' 6.3 Worden er voorstellen gedaan die leiden tot verzwaring van de administratieve lasten en de regeldruk voor professionals? In het verkiezingsprogramma kunnen maatregelen zijn opgenomen die leiden tot toename van de regeldruk. Hiervan kan men bewust of niet bewust van zijn. Hierbij is belangrijk of uit het verkiezingsprogramma blijkt of er een afweging is gemaakt, waarbij de regeldruk gevolgen zijn meegenomen en is gekozen voor het minst belastende alternatief. In het verkiezingsprogramma staan maatregelen die de regeldruk verhogen. Aan deze gevolgen wordt geen aandacht besteed. In het verkiezingsprogramma staan helemaal geen maatregelen die consequenties hebben voor de regeldruk. wordt aandacht besteed aan deze gevolgen. wordt aandacht besteed aan deze gevolgen en er worden compenserende maatregelen voorgesteld. In het verkiezingsprogramma staan maatregelen met consequenties voor de regeldruk, maar deze leiden naar verwachting niet tot verhoging van de regeldruk. Criterium Criterium Criterium Beoordelingscriterium 7: Kwantitatieve gevolgen 7.1 Zijn de regeldruk gevolgen voor bedrijven kwantitatief in beeld gebracht? In de verkiezingsprogramma's kunnen concrete maatregelen zijn opgenomen die effect hebben op de regeldruk. Deze maatregelen kunnen leiden tot een toename of een reductie van de regeldruk. Bij dit beoordelingscriterium gaat het erom of de regeldruk gevolgen in beeld zijn gebracht. Idealiter zijn de gevolgen kwantitatief in beeld gebracht met behulp van het standaard kostenmodel dat in Nederland al jaren wordt gebruikt voor het doorrekenen van beleidsvoornemens en wetsvoorstellen. Toelichting op de beoordeling: In het verkiezingsprogramma zijn diverse concrete maatregelen opgenomen. Bij enkele maatregelen, die zijn opgenomen bij criterium 4.1 en 5.1, wordt aangegeven dat vereenvoudiging van de regels en het wegnemen van belemmeringen door regelgeving het beoogd effect is. Bij andere concrete maatregelen, waarbij zowel reducties als toenames van de regeldruk kunnen worden verwacht, worden geen uitspraken gedaan over de kwantitatieve gevolgen noch over het (netto) effect. De regeldruk gevolgen zijn helemaal niet in beeld gebracht. Bij een beperkt deel van concrete maatregelen met regeldruk gevolgen wordt een uitspraak gedaan over de regeldruk gevolgen (toename of reductie). Bij de concrete maatregelen met regeldruk gevolgen wordt een uitspraak gedaan over de regeldruk gevolgen (toename of reductie). Bij concrete maatregelen met regeldruk gevolgen wordt een inschatting gemaakt van (de omvang van) de regeldruk gevolgen. De regeldruk gevolgen zijn kwantitatief in beeld gebracht (met behulp van het standaard kostenmodel (SKM) of een andere voorgestelde methodiek). 7.2 Zijn de regeldruk gevolgen voor burgers kwantitatief in beeld gebracht? In de verkiezingsprogramma's kunnen concrete maatregelen zijn opgenomen die effect hebben op de regeldruk. Deze maatregelen kunnen leiden tot een toename of een reductie van de regeldruk. Bij dit beoordelingscriterium gaat het erom of de regeldruk gevolgen in beeld zijn gebracht. Idealiter zijn de gevolgen kwantitatief in beeld gebracht met behulp van het standaard kostenmodel dat in Nederland al jaren wordt gebruikt voor het doorrekenen van beleidsvoornemens en wetsvoorstellen. Toelichting op de beoordeling: In het verkiezingsprogramma zijn diverse concrete maatregelen opgenomen. Bij enkele van deze maatregelen (zie criterium 4.1 en 5.2) wordt aangegeven dat vereenvoudiging en het wegnemen van belemmeringen door regelgeving het beoogd effect is. Bij andere concrete maatregelen die een reductie of toename van de regeldruk tot gevolge kunnen hebben worden geen uitspraken gedaan over de kwantitatieve gevolgen, noch over het (netto) effect. De regeldruk gevolgen zijn helemaal niet in beeld gebracht. Bij een beperkt deel van concrete maatregelen met regeldruk gevolgen wordt een uitspraak gedaan over de regeldruk gevolgen (toename of reductie). Bij de concrete maatregelen met regeldruk gevolgen wordt een uitspraak gedaan over de regeldruk gevolgen (toename of reductie). Bij concrete maatregelen met regeldruk gevolgen wordt een inschatting gemaakt van (de omvang van) de regeldruk gevolgen. De regeldruk gevolgen zijn kwantitatief in beeld gebracht (met behulp van het standaard kostenmodel (SKM) of een andere voorgestelde methodiek). SIRA Consulting 4 / 6

19 Beoordeling verkiezingsprogramma 'D66' 7.3 Zijn de regeldruk gevolgen voor professionals kwantitatief in beeld gebracht? In de verkiezingsprogramma's kunnen concrete maatregelen zijn opgenomen die effect hebben op de regeldruk. Deze maatregelen kunnen leiden tot een toename of een reductie van de regeldruk. Bij dit beoordelingscriterium gaat het erom of de regeldruk gevolgen in beeld zijn gebracht. Idealiter zijn de gevolgen kwantitatief in beeld gebracht met behulp van het standaard kostenmodel dat in Nederland al jaren wordt gebruikt voor het doorrekenen van beleidsvoornemens en wetsvoorstellen. Toelichting op de beoordeling: Voor professionals wordt het onderstaande voorstel gedaan. Dit voorstel kan leiden tot lastenverlichting, maar over de regeldruk gevolgen worden geen uitspraak gedaan. Speerpunt: Internationale mobiliteit van medische professionals vergroten om personeelstekorten in de zorg op te lossen, o.a. door diploma-erkenning en Blue Cards (p. 29). De regeldruk gevolgen zijn helemaal niet in beeld gebracht. Bij een beperkt deel van concrete maatregelen met regeldruk gevolgen wordt een uitspraak gedaan over de regeldruk gevolgen (toename of reductie). Bij de concrete maatregelen met regeldruk gevolgen wordt een uitspraak gedaan over de regeldruk gevolgen (toename of reductie). Bij concrete maatregelen met regeldruk gevolgen wordt een inschatting gemaakt van (de omvang van) de regeldruk gevolgen. De regeldruk gevolgen zijn kwantitatief in beeld gebracht (met behulp van het standaard kostenmodel (SKM) of een andere voorgestelde methodiek). Criterium Criterium Criterium Beoordelingscriterium 8: Publieke dienstverlening 8.1 Wordt er in het verkiezingsprogramma expliciet aandacht gevraagd voor verbetering van (de kwaliteit van) dienstverlening van overheden? Door verbetering van de dienstverlening kan de beleving van de regeldruk worden beïnvloed. Bij verbetering van de dienstverlening kan onder andere gedacht worden aan: verkorting van de doorlooptijd, een dienstverlenende opstelling, verbeterde informatievoorziening maar ook uitwisseling van gegevens tussen overheidsinstanties binnen een lidstaat en tussen instanties in verschillende lidstaten. De positie van de gebruiker/consument is erg zwak als het gaat om het beëindigen van een publieke dienst (bijvoorbeeld bij het veranderen van ziektekostenverzekering, wijziging energieleverancier). D66 pleit daarom voor een wettelijk geregelde evenwichtige aanmelding en afmelding van dit soort diensten (p. 13). De overheid is en blijft verantwoordelijk voor de kwaliteit en toegankelijkheid van publieke diensten. Er moet echter continu kritisch worden bekeken of deze diensten niet kwalitatief en/of kwantitatief geheel of gedeeltelijk beter en goedkoper kunnen worden aangeboden door marktpartijen op een open Europese markt. De Europese Unie schrijft niet voor hoe publieke diensten moeten worden georganiseerd of gefinancierd. Maar daar waar is gekozen voor het toelaten van marktwerking, moeten de regels voor eerlijke concurrentie worden nageleefd (p. 13). Europese informatievoorziening. D66 wil dat voor iedere EU-burger informatie over de Europese besluiten en besluitvorming eenvoudig toegankelijk is. In het kader van Europese integratie dient deze informatie in gelijke mate toegankelijk te zijn voor alle EU-burgers. Door de voorwaarde van toegankelijkheid is het medium (digitale) televisie hiervoor het meest geschikt (p. 38). Nee, er wordt geen aandacht besteed aan verbetering van de publieke dienstverlening. Nee, er worden voorstellen gedaan die mogelijk de publieke dienstverlening verbeteren, maar deze hebben niet als doel om regeldruk terug te dringen. Ja, er worden op hoofdlijnen voorstellen gedaan voor verbetering van de publieke dienstverlening met terugdringen van (beleefde) regeldruk als doelstelling. Ja, er wordt een beperkt aantal (1 of 2) concrete voorstellen voor verbetering van de publieke dienstverlening gedaan. Ja, er worden meerdere (3 of meer) concrete voorstellen gedaan voor de verbetering van publieke dienstverlening. Criterium Beoordelingscriterium 9: Toezicht 9.1 In hoeverre worden de toezichtslasten beïnvloed door de standpunten in het verkiezingsprogramma? Door samenwerking en (her) ontwerp van het toezicht kan de regeldruk voor bedrijven worden verminderd. Dit kan resulteren in minder toezicht, slimmer toezicht of risicogebaseerd toezicht. Aan de andere kant kan gevraagd worden om meer toezicht, bijvoorbeeld om een level playing field te bewerkstelligen. Hervorming van het Europese en mondiale systeem voor financieel toezicht is dringend geboden. D66 wil Europees toezicht op financiële instellingen. Ook op mondiaal niveau moeten toezicht en coördinatie worden versterkt (p. 11). D66 pleit voor een diervriendelijk Europa. (...) Voor zover deze diertransporten onvermijdelijk zijn, dient erscherpe controle te zijn op de afstand waarover en de omstandigheden waaronder dieren vervoerd worden (p. 25/26). De omstandigheden van dieren in de bio-industrie moeten versneld worden verbeterd. D66 kiest voor concrete maatregelen zoals het fors vergroten van hokken, het buiten laten grazen van runderen, het verbieden van onverdoofd castreren van varkens. Nederland moet deze maatregelen actief bepleiten in Europa (p. 27). Scherpe normen en handhaven van afspraken. D66 vindt dat het uitgangspunt van Europese regelgeving moet zijn dat vervuilende activiteiten ontmoedigd worden door het stellen van strenge normen binnen redelijke termijnen (...) Om tot een gelijkwaardige interne markt te komen (level playing field) is het belangrijk dat de Europese Commissie erop gaat toezien dat de gestelde regelgeving ook nageleefd wordt (p. 27). In het verkiezingsprogramma wordt de nadruk gelegd op het verzwaren van toezicht. In het verkiezingsprogramma worden geen uitspraken gedaan over "toezicht". Er staan voorstellen in om de toezichtslasten te verminderen, maar deze zijn niet geconcretiseerd. In het verkiezingsprogramma staan concrete voorstellen om de toezichtslasten te verminderen. In het verkiezingsprogramma staan concrete voorstellen om de toezichtslasten te verminderen en de kwaliteit van het toezicht te verbeteren. Criterium SIRA Consulting 5 / 6

20 Beoordeling verkiezingsprogramma 'D66' Samenvatting 10 Beoordelingscriterium Onderwerp Gewogen score Maximaal Relatieve score haalbare score Beoordelingscriterium 1: Bewustzijn Beoordelingscriterium 2: Organisatie en structuren Beoordelingscriterium 3: Programma's Beoordelingscriterium 4: Minst belastende alternatief Beoordelingscriterium 5: Concreetheid Beoordelingscriterium 6: Lasten verzwaring Beoordelingscriterium 7: Kwantitatieve gevolgen Beoordelingscriterium 8: Publieke dienstverlening Beoordelingscriterium 9: Toezicht Criterium % Criterium % Criterium % Criterium % Criterium % Criterium % Criterium % Criterium % Criterium % Criterium % Criterium % Criterium % Criterium % Criterium % Criterium % Totaal van alle criteria: % 55% 45% 55% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% SIRA Consulting 6 / 6