Verpleegkundig Magazine Limburg

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Verpleegkundig Magazine Limburg"

Transcriptie

1 Een uitgave van VAR Limburg Jaargang 5, nummer 4 November 2010 Verpleegkundig Magazine Limburg Oratie hoogleraar verplegingswetenschap Marieke Schuurmans: 'Verpleegkundigen kunnen zorgvraag verminderen' -Door- M. Erven Verpleegkundig handelen zou zich meer moeten richten op problemen die van invloed zijn op het dagelijks functioneren van patiënten. Het vroeg opsporen en het voorkomen van deze problemen kan de extra zorgvraag door onder meer de vergrijzing verminderen. Dat stelt hoogleraar verplegingswetenschap Marieke Schuurmans (Universiteit Utrecht / UMC Utrecht) in haar oratie van woensdag 31 maart. De vraag naar verpleegkundige zorg neemt de komende decennia sterk toe Van de redactie Hoe is het gesteld met de toekomst van de zorg? Met de nieuwste stroom bezuinigingen aangekondigd houden verpleegkundigen hun zorghart vast. Uit onderzoek door de toename van het aantal chronisch zieken. Schuurmans vindt dat er te weinig nagedacht wordt over hoe verpleegkundige handelen juist kan bijdragen aan het verminderen van die zorgvraag. Ze stelt dat verpleegkundige zorg uit zou moeten gaan van optimaliseren van het dagelijks functioneren. Dat gaat echter moeilijk in de huidige gezondheidszorg: die is juist gericht op beperkingen. Omdat de gezondheidszorg zo reactief is ingesteld, blijven kansen liggen. Zeker bij ouderen en chronisch zieken die Verpleegkundige zorg van reactief naar pro-actief blijkt dat bij bezuinigingsronden juist gekort wordt op scholingsmogelijkheden en ontwikkeling. Uit ander onderzoek blijkt dat deze scholingsmogelijkheden mede zorgen voor het plezier houden in het werk. Maken onze beleidsmakers de juiste keuzes? Hoe ervaren verpleegkundigen voorspelbare problemen ontwikkelen is preventie een onontgonnen gebied. Een deel van de zorgvraag die we creëren is dus voorkombaar. Als voorbeeld geeft Schuurmans het delier. Jaarlijks ontwikkelen zeker mensen van 65 jaar en ouder een delirium tijdens de ziekenhuisopname. Een delirium leidt tot verlies in dagelijks functioneren waardoor mensen vaker in het verpleeghuis komen. Vervolg op pagina 2 dit? In de nursingnieuwsbrief was recent te lezen dat ICverpleegkundigen het vak willen verlaten vanwege te weinig ontwikkelingsmogelijkheden. Een groep verpleegkundigen waar toch al tekorten spelen. Werken in de zorg, zorgelijk? In dit nummer: Column 2 Vervolg oratie Marieke Schuurmans Nieuwe methode Exbelt helpt bij afschaffen gebruik onrustbanden Screening op ondervoeding, een MUST voor verpleegkundigen High Risk medicatie Colofon 6 In Amsterdam wordt naar verwachting in 2013 een Nationaal Kinderoncologischcentrum (NKOC) geopend. Het centrum gaat samenwerken met het Nederlands Kanker Instituut Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis (NKI-AVL) Het NKOC wordt een topziekenhuis voor kinderen met kanker in Nederland. Het wil wetenschappelijk toponderzoek en topkinderoncologische zorg concentreren in een internationaal vooraanstaand centrum.

2 Top 98 Heeft u de laatste weken ook zo slecht geslapen? Last van hartkloppingen, nachtzweten en koude rillingen, terwijl het nog een beetje nazomerde?? Zijn uw nagels ook weer helemaal op hygiënisch niveau bij gebeten? Zagen de valiumtabletjes er in de afdelingsmedicijnkast opeens heel aanlokkelijk uit? Lukte het u ook niet om rustig het nieuws te bekijken of de krant te lezen zonder bang te zijn of hij er alweer zou zijn? Ja! Nou, normaal gesproken zou ik zeggen ga eens langs een dokter met die klachten! Maar in deze tijd kan ik -als zelfbenoemde stressspecialist- u gelukkig geruststellen. Elk jaar rond deze tijd treden deze klachten bij meerdere medewerkers in de gezondheidszorg op en wijzen zij op een belangrijke komende gebeurtenis! Nee, niet persé de troonrede op de derde dinsdag van september. We weten toch allemaal wat daarin staat. Toch? Bezuinigen op de gezondheidszorg en efficiënter werken met minder medewerkers. Een hoger eigen risico en een hogere ziektekostenpremie! Dat ze daar nou zo n heel circus omheen verzinnen, gaat mijn verstand te boven. Maar de troonrede is dus niet de oorzaak van al de bovengenoemde klachten. Welnee het is weer lijstjestijd. En het spits werd nu weer eens afgebeten door het AD met de ziekenhuis top 98. Ieder ziekenhuis in Nederland heeft weer braaf alle gegevens aangeleverd (hier en daar een beetje opgepoetst natuurlijk) en van daaruit is een top 98 samengesteld. Zo kun je als patiënt makkelijk(?) uitzoeken waar je het beste geholpen wordt. Zo kun je beter niet in Stadskanaal naar het ziekenhuis gaan, maar ook Delfzijl en Winschoten zijn no-go-areas voor patiënten (gek hè, dat de noordelijke regio in hoog tempo ontvolkt). Nee, voor topzorg moet je in Almere zijn. Komt er toch iets heel goeds voort uit de polder. Maar nu niet allemaal en masse naar de polder rennen want natuurlijk mogen we toch een beetje trots zijn op de Limburgse ziekenhuizen. Niet alleen staat het OMC heel hoog met een 4 e plaats. Het VieCuri stijgt ruim 50 plaatsen naar de 26e en ook het Atrium MC Parkstad staat nog in de top 30! Het Laurentius ziekenhuis Roermond stijgt met stip de top 50 in, terwijl het AzM consolideert rond de 55 e plaats. En ook het Sint Jansgasthuis in Weert timmert aan de weg en maakt een flinke sprong van 94 naar 76! Ik weet niet hoe het u vergaat bij deze lijstjes, maar mij zeggen ze weinig want binnenkort komt de Elsevier vast ook wel weer met hun top 100 en dan kan alles weer anders liggen. Nu kunnen de beleidsmakers in de zorg weer even of met hun borst vooruit lopen of enigszins beschaamd roepen dat zij nog harder hun (het personeel dan) best gaan doen om de cijfers te verbeteren. En dat betekent nog meer lijstjes en formulieren invullen voor de verpleegkundige. Ik hoop alleen dat het invullen en bijhouden van al die lijstjes niet nog meer ten koste zal gaan van de directe patiëntenzorg of het tijd nemen voor een praatje. Maar ik ben er bang voor, want helaas worden die zaken niet gescoord als prestatie-indicator. En die prestaties bepalen de Top 98! Charles André, praktijkcoördinator dialyse, Laurentius Ziekenhuis Roermond Vervolg van pagina 1 Bovendien is voor mensen met een delier de kans om tijdens of kort na de ziekenhuisopname te overlijden twee tot zes keer hoger dan voor ouderen zonder delier. Mensen met een delier zijn verward, denken niet meer georganiseerd en zijn gedesoriënteerd. Ze hebben vaak geheugenproblemen en reageren niet meer adequaat op hun omgeving. Terwijl de oplossing hiervoor al lang bekend is, stelt Schuurmans in haar oratie. Een aanzienlijk deel van de delieren is te voorkomen wanneer mensen zich in het ziekenhuis kunnen oriënteren, gedurende de dag iets te doen hebben, s nachts slapen, voldoende eten en drinken, voldoende bewegen en in staat worden gesteld goed te kunnen zien en horen wat er gebeurt. Marieke Schuurmans sprak haar oratie uit op 31 maart om uur in het Academiegebouw in Utrecht. Sinds 1 mei 2009 is zij hoogleraar Verplegingswetenschap aan het UMC Utrecht. Nieuwe methode Exbelt helpt bij afschaffen onrustbanden De Universiteit Maastricht heeft onderzoek gedaan naar het effect van de methode Exbelt in het terugdringen van fixatie van bewoners in verpleeghuizen. Deze methode bestaat uit verschillende onderdelen: 1. Verbieden van fixatie door bestuur instelling en actief ondersteunen van cultuuromslag 2. Scholing van personeel in alternatieven 3. Ondersteuning van uitvoering door gespecialiseerd verpleegkundige 4. Betrekken van familie van bewoner 5. Aanbieden van alternatieve hulpmiddelen De methode leidt niet tot toename van gebruik van kalmerende middelen of valincidenten. Innovatiekring Dementie pleit voor een wettelijk verbod op het vastbinden. De stichting gaat samen met de Universiteit Maastricht de methode landelijk verspreiden in de tour Niet fixeren is een kunst! Bron: Academisch Ziekenhuis Maastricht Pagina 2 Verpleegkundig Magazine Limburg

3 Screening en behandeling van ondervoeding: een MUST voor verpleegkundigen -Door- R. Secchi De prevalentie en gevolgen van ziektegerelateerde ondervoeding is in een hoeveelheid aan wetenschappelijk onderzoek beschreven. De prevalentie in ziekenhuizen is erg hoog en varieert tussen de 25 en 40%. Ondervoeding kan leiden tot verlies van spiermassa, vertraagde wondgenezing, verminderde weerstand, verminderde spierkracht en toename van (postoperatieve) complicaties. Ondanks de inspanningen van de overheid en belangenorganisaties om ondervoeding tegen te gaan, blijft de prevalentie aanzienlijk hoog. Ja, dat is mooi denk je als verpleegkundige, als het de overheid en andere belangenorganisaties al niet lukt om ondervoeding tegen te gaan, waarom zou het mij dan wel lukken? Het antwoord is heel simpel. Voedingszorg behoort tot de basiszorg en zodoende tot één van de taken van de verpleegkundige beroepsgroep. Daarnaast heeft de verpleegkundige een regierol in de zorg rondom de patiënt en dus ook in de voedingszorg. Een voorwaarde om een patiënt te ondersteunen in het in stand houden cq bereiken van een optimale voedingstoestand is de aanwezigheid van optimale kennis en attitude van voedingszorg bij verpleegkundigen. Oog voor voedingstoestand Verpleegkundigen dienen te weten waarom het voor een patiënt zo belangrijk is om, in een fase van ziekte of herstel, een optimale voedingstoestand te bezitten. Je hoeft hierbij geen uitgebreide kennis te hebben van voedingsleer, maar kennis van enkele basisbegrippen is essentieel. Voeding is van net zo n vitaal belang als medicatie en andere vormen van behandeling. Tegenwoordig wordt er minimaal aandacht besteed aan voedingsleer binnen het curriculum van verpleegkundige opleidingen. Dit neemt echter niet weg, dat gezondheidszorginstellingen en verpleegkundigen een eigen verantwoordelijkheid bezitten om de kennis en attitude met betrekking tot dit onderwerp op peil te houden en mogelijk te bevorderen. Verder is het van belang om (risico op) ondervoeding, bij een patiënt, vroegtijdig te signaleren. Hoe eerder je als verpleegkundige weet of een patiënt ondervoed is of een risico loopt ondervoed te geraken, hoe eerder men hierop kan interveniëren. Een screeningsinstrument (bijvoorbeeld MUST of SNAQ) kan je hierin ondersteunen. Het is raadzaam om een patiënt binnen 24 uur na opname te screenen. Vervolgens dient men dit iedere week, gedurende het verblijf van de patiënt, te herhalen. Toe te passen interventies Indien een patiënt ondervoed is ( of een risico heeft ondervoed te (eenvoudige) interventies inzetten: 1. Voorlichting aan patiënt geven;denk hierbij aan uitleg waarom inname van voldoende eten en drinken juist nu zo belangrijk is, adviezen om bijvoorbeeld vaker per dag een kleine portie te eten, brood extra dik besmeren met dieetmargarine of roomboter, brood beleggen met een extra plak kaas of vleeswaren etc. 2. Aanbieden van tussendoortjes (energie- en eiwit rijke producten, bijvoorbeeld Snickers, M&M pinda s, volle chocomelk etc. De juiste producten kunnen het beste in overleg met een diëtiste worden gekozen. Energie en eiwitverrijkte maaltijden verstrekken ( deze kunnen (meestal) eenvoudig bij de keuken worden aangevraagd) 3. Inschakelen van diëtiste (indien patiënt ondervoed is) Ondersteuning bij nuttigen maaltijd Naast het inzetten van interventies heb je als verpleegkundige ook een belangrijke taak in de ondersteuning van patiënten tijdens de maaltijden. Denk hierbij aan het ondersteunen van patiënten welke niet (geheel of gedeeltelijk) zelfstandig kunnen eten of drinken, het in de juiste houding zetten van een patiënt tijdens de maaltijd, maaltijden binnen handbereik van de patiënt plaatsen enzovoorts. Het beschrijven van bovenstaande taak lijkt misschien overbodig, maar eigen praktijkervaringen hebben me geleerd, dat deze ondersteuning niet altijd vanzelfsprekend blijkt te zijn. Vervolg op pagina 4 Jaargang 5, nummer 4

4 vervolg van pagina 3 Tenslotte twee eenvoudige tips om de patiënt te ondersteunen in het bereiken van een optimale voedingstoestand: * Zorg ervoor, dat de patiënt tijdens de maaltijden zo min mogelijk gestoord worden ( dus geen artsen die mijnheer of mevrouw nog snel even willen onderzoeken tijdens de maaltijd) * Wees creatief en patiëntgericht ( denk hierbij aan een patiënt welke het ontbijt niet heeft genuttigd, omdat bij verder navraag blijkt dat hij/zij s morgens gewend is fruit te eten) Aandacht voor en na de opname Ondervoeding zal niet alleen binnen de ziekenhuismuren, maar ook daarbuiten dienen te worden aangepakt. Verdere ontwikkeling van screening en behandeling vóór en na opname in het ziekhuis is dan ook essentieel. Regionaal overleg en afstemming met 1 e -, 2 e - en 3 e lijn gezondheidszorginstellingen is dan ook wenselijk om zodoende keten(voedings)zorg te realiseren. Weliswaar zijn wij (als verpleegkundigen) niet als enige verantwoordelijk voor de voedingszorg in onze ziekenhuizen, maar wij hebben wel een belangrijke rol in screening en behandeling van ondervoeding. Laten we deze verantwoor-delijkheid nemen en ervoor zorgen dat de ziekenhuisinstellingen waar we werkzaam zijn (in de toekomst), gelden als een sterke schakel binnen de keten (voedings)zorg. Zodat het gezegde een voedingszorgketen is zo sterk als zijn zwakste schakel in de toekomst in Limburg niet meer van toepassing is. Renaldo Secchi MSc Stafadviseur RvT Stafgroep Verpleging Stafdirectoraat Zorg & Leren Maastricht Universitair Medisch centrum (MUMC+) tel: (+31) High Risk Medicatie -Door- A. Klaassen In het aprilnummer van het Verpleegkundig Magazine is een artikel geplaatst over het Veiligheidsprogramma van VMS zorg, waarin uiteengezet wordt wat het doel en de aanpak van het programma is. Daarnaast werd aandacht besteed aan één van de tien thema s, nl. Vroege herkenning en behandeling van pijn. In deze uitgave is het thema High Risk Medicatie: klaarmaken en toedienen van parenteralia aan de beurt. In deze praktijkgids worden de processtappen van klaarmaken en het toedienen van parenterale geneesmiddelen in niet-acute en acute situaties beschreven. Fouten met medicatietoediening Veel incidenten in de zorg zijn gerelateerd aan medicatie. Regelmatig treffen we berichten in de media aan over het maken van fouten bij het voorschrijven, berekenen, bereiden en toedienen van medicatie door artsen en verpleegkundigen. Een geneesmiddel voor parenterale (alle geneesmiddelen die worden geïnjecteerd) toediening moet vaak nog een bewerking ondergaan, voordat het aan de patiënt kan worden toegediend. Dit wordt voor toediening gereed maken of afgekort VTGM genoemd. Het is een risicovol proces, dat overwegend door verpleeg-kundigen uitgevoerd wordt. Er zijn momenteel nog maar weinig ziekenhuizen waar apotheekmedewerkers op grote schaal het klaarmaken, uitvoeren en/of een breed assortiment spuiten op voorraad klaarmaken, voor hun rekening nemen. Apotheekmedewerkers zijn echter niet 24 uur per dag beschikbaar, terwijl dat bij verpleegkundigen en OK-/anesthesiemedewerkers wel het geval is. Het toedienen van parenterale medicatie is risicovol voor een patiënt, omdat de toedieningsweg biologische barrières tegen micro-organismen passeert. Daarnaast kunnen parenteralia een smalle therapeutische breedte hebben, een snel klinisch effect sorteren en een direct effect hebben op de vitale functies. Ook zijn voor het toedienen van deze geneesmiddelen speciale handelingen en -kennis vereist. Veilig medicatie toedienen De gevolgen van fouten bij het klaarmaken en toedienen van parenteralia kunnen variëren van niet schadelijk tot in het ergste geval de dood van een patiënt. Verbetering van de werkwijze rondom het klaarmaken en toedienen van deze medicatie is van groot belang om de medicatieveiligheid op verpleeg- en behandelafdelingen te verhogen. Een afname van het aantal klaarmaak- en toedienfouten is lastig aan te tonen. Op dit moment registreert slechts een deel van de ziekenhuizen (ca 40 %) medicatiefouten in een landelijke databank, de Centrale Medicatie Registratie (CMR), van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuis Apothekers (NVZA). De doelstelling van het thema High Risk Medicatie is de volgende: Voor december 2012 hebben alle ziekenhuizen het proces van klaarmaken en toedienen van parenterale geneesmiddelen geïmplementeerd, waardoor het juiste geneesmiddel, in de juiste dosering, op de juiste wijze klaargemaakt, via de juiste toedieningsweg, op het juiste tijdstip, op de juiste toedienwijze, aan de juiste patiënt wordt toegediend. Pagina 4 Verpleegkundig Magazine Limburg

5 Het VMS thema richt zich op: het klaarmaken en toedienen, de parenterale geneesmiddelen, niet acute en acute situaties; alle afdelingen in het ziekenhuis. De gekozen interventies voor het proces van klaarmaken zijn gebaseerd op de richtlijn Voor Toediening Gereed Maken (VTGM) van parenteralia op verpleegafdelingen in ziekenhuizen (NVZA, V&VN, 2009). In de praktijkgids wordt bij het klaarmaken van parenteralia in nietacute situaties uitgebreid ingegaan op de volgende zaken: het controleren van het voorgeschreven geneesmiddel het maken en invullen van het toedienetiket, waarop datum en tijd van bereiding, de naam van het geneesmiddel, de sterkte van het klaargemaakte geneesmiddel, de naam en hoeveelheid van het verdunningsmiddel, de houdbaarheid en twee parafen opgeschreven dienen te worden. het berekenen van de benodigde hoeveelheden het desinfecteren van handen en werkblad en het toepassen van de hygiënemaatregelen (conform WIP-richtlijnen) het verzamelen en klaarleggen van de benodigde materialen het klaarmaken van het geneesmiddel het paraferen van het toedienetiket het controleren en paraferen van het toedienetiket door een tweede persoon Bij het toedienen van parenteralia in niet acute situaties wordt ingegaan op de volgende aandachtspunten: het controleren van het voorgeschreven geneesmiddel (juiste geneesmiddel in de juiste dosering op het juiste toedientijdstip) de voorbereiding van de toediening volgens de ziekenhuisbrede toedienprotocollen. In het Handboek Parenteralia is meer informatie te vinden over de toedieningsweg, verenigbaarheid van geneesmiddelen, concentratie en toediensnelheid. het verzamelen en klaarleggen van de benodigde materialen en controleren van het toedienetiket. het identificeren van de patiënt het laten controleren door een tweede persoon (op juistheid medicatieopdracht, geneesmiddel, dosering, toedieningsweg, toediensnelheid, patiënt en tijdstip) het desinfecteren van handen en het toepassen van hygiënemaatregelen, conform voorschriften van de instelling en WIP het aansluiten en evalueren op basis van de verwachte werking en/of bijwerkingen. Met betrekking tot het klaarmaken en toedienen van parenteralia in acute situaties wordt geadviseerd om closed-loop communicatie te gebruiken. Hierin geeft de arts een mondelinge opdracht voor het geven van een medicament en herhaalt degene die het medicament gaat geven de opdracht. Pas na bevestiging door de opdrachtgever wordt het medicijn daadwerkelijk toegediend. Er moet ook in acute situaties zoveel mogelijk gehandeld worden volgens de stappen die in de niet-acute situatie is beschreven. De bereiding en de gebruikte materialen dienen ook dan te worden gecontroleerd door een tweede persoon. Alleen in levensbedreigende situaties mag deze controlestap achteraf plaatsvinden. In de praktijkgids staan de interventies nader uitgewerkt met tal van handige tips. Je kunt de praktijkgids downloaden bij De richtlijn Voor Toediening Gereed Maken van parenteralia op verpleegafdelingen in ziekenhuizen is te vinden op: publicaties/0910_instructie_vtgm_zi ekenhuizen.pdf Annemiek Klaassen Stafmedewerker verpleegkunde Atrium MC Parkstad Handboek parenteralia: Parenteralia-Handle html Jaargang 5, nummer 4 Pagina 5

6 Kwaliteit en veili gheid van ver pleegkun dige zorg waar borgen en ver beteren. VAR Limburg Atrium MC Parkstad Orbis MC, Sittard-Geleen azm, Maastricht; Laurentius ziekenhuis, Roermond VieCuri MC, Noord-Limburg; St. Jans Gasthuis, Weert Redactie: Telefoon: (045) November 2010 Jaargang 5 Nummer 4 ISSN X Verenigd sterk! De redactie van het Verpleegkundig Magazine Limburg is altijd op zoek naar suggesties, reacties en/of artikelen voor het magazine. Mail naar var@atriummc.nl Marieta Brand redactie. Met dank aan: Marlie Erven, Charles André, Annemiek Klaassen, Ronaldo Sechi, Ine Vaessen Kwaliteit en veiligheid van verpleegkundige zorg waarborgen en verbeteren. Organisatie Provinciaal Landelijk Organisatie Provinciaal Landelijk Expertise overdragen Expertise overdragen (vakinhoudelijk en procesmatig) (vakinhoudelijk en procesmatig) VAR Limburg VAR Limburg Gezamenlijk organiseren van refereermomenten, Gezamenlijk organiseren symposia, van dag refereermomenten, symposia, dag van de verpleging van de verpleging Interessante websites Interessante websites Invloed uitoefenen op beleid (politiek Invloed uitoefenen en AVVV, curriculum op beleid (politiek en AVVV, curriculum van de vakinhoud) van de vakinhoud) Agenda augustus International Continence Society ( Rotterdam ) 13 september Symposium V&VN Palliatieve Verpleegkunde Zorgen voor jezelf ( Antwerpen ) 14 september naar de site 6e Congres van VAR Spoedzorg; Atrium VWS, Universiteiten MC Parkstad: van Utrecht en Nijmegen 14 september Workshop richtlijnen, LEVV, Utrecht september Cursus Stomazorg ( basisprogramma ), Amsterdam 21 september Overgewicht Andere in jeugdzorg, informatie? Nunspeet Bezoek: 27 september Nurse Practitioner als onderzoeker 28 september Workshop Patiëntveiligheid, LEVV, Utrecht 4 oktober V&VN Netwerkdag VAR ( Ede ) 5 oktober Humor in de hulpverlening, Geestelijke Gezondheidszorg Duffel ( België ) 8 oktober Refereeravond Wetenschap in Praktijk 11 oktober Jonge drenkelingen, Nijmegen 19 oktober Afasie, Neurologie Duffel ( België ) oktober 5th European Congress on Violence Clinical Psychiatry (Amsterdam) November 2007 Tweedaagse workshop palliatieve zorg Turnhout ( België ) info bij: Felix Punt, telefoon: , mailcontrapunt@planet.nl November 2007 Leerwerkafdelingen: hype of de toekomst? Vooraankondiging symposium over het project ZIC (samenwerking onderwijs- en zorginstelling). Plaats: Heerlen. Kosten: niet bekend. Organisatie: Sevagram Voor de Agenda van interessante symposia, lezingen en workshops verwijzen wij U Voor meer informatie: of of

Op weg naar veilige zorg met de veiligheidsthema s

Op weg naar veilige zorg met de veiligheidsthema s Het Erasmus MC neemt sinds 2008 deel aan het landelijke Veiligheidsprogramma van VMSzorg en wil hiermee een bijdrage leveren aan het terugdringen van onbedoelde vermijdbare schade bij patiënten. Als onderdeel

Nadere informatie

Screening en behandeling van ondervoeding: een MUST voor verpleegkundigen

Screening en behandeling van ondervoeding: een MUST voor verpleegkundigen Screening en behandeling van ondervoeding: een MUST voor verpleegkundigen Renaldo Secchi 3 juni 2010 Inhoud Introductie Wat is ondervoeding? Gevolgen van ondervoeding? Prevalentie van ondervoeding Voeding

Nadere informatie

Handreiking klaarmaken en toedienen van medicatie op het operatiekamercomplex (OKC)

Handreiking klaarmaken en toedienen van medicatie op het operatiekamercomplex (OKC) Handreiking klaarmaken en toedienen van medicatie op het operatiekamercomplex (OKC) Datum: 22-03-2016 Xander Zuidema, May Ronday en Peter Meijer namens de NVA Elsbeth Helfrich en Mirjam Crul namens de

Nadere informatie

PROJECTPLAN Vroege herkenning en behandeling ondervoeding in revalidatiecentra

PROJECTPLAN Vroege herkenning en behandeling ondervoeding in revalidatiecentra PROJECTPLAN Vroege herkenning en behandeling in revalidatiecentra Voorbeeldversie A. Inleiding en deelnemende afdelingen Inleiding Ondervoeding is sinds 2010 een prestatie indicator voor de revalidatiecentra.

Nadere informatie

Patiëntveiligheid staat voorop in het Erasmus MC

Patiëntveiligheid staat voorop in het Erasmus MC Patiëntveiligheid staat voorop in het Erasmus MC Patiëntveiligheid is één van de belangrijkste onderwerpen binnen het Erasmus MC. Om de patiëntveiligheid te vergroten en te borgen heeft het Erasmus MC

Nadere informatie

Verpleegkundig Magazine Limburg

Verpleegkundig Magazine Limburg Een uitgave van VAR Limburg Jaargang 6, nummer 3 Juli 2011 Verpleegkundig Magazine Limburg Wederkerigheid maakt ouderenzorg effectiever In dit nummer: Column 2 Wederkerigheid maakt ouderenzorg effectiever

Nadere informatie

Factsheets indicatoren High Risk Medicatie: klaarmaken en toedienen van parenterale geneesmiddelen

Factsheets indicatoren High Risk Medicatie: klaarmaken en toedienen van parenterale geneesmiddelen aan Factsheets indicatoren High Risk Medicatie: klaarmaken en toedienen van parenterale geneesmiddelen Publicatienummer: 2010.1700 (Kijk op www.vmszorg.nl voor updates) Versiebeheer Wijzigingen 2009.1700

Nadere informatie

Verpleegkundig Magazine Limburg

Verpleegkundig Magazine Limburg Een uitgave van VAR Limburg Jaargang 7 nummer 3 Juli 2012 Verpleegkundig Magazine Limburg In dit nummer: Vervolg Een palliatief team verbetert de zorg? 2 Een palliatief team verbetert de zorg? -Door -

Nadere informatie

Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet

Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt met een natrium- en/of vochtbeperkt dieet Deze folder is bedoeld voor patiënten met een natrium en/of vochtbeperkt dieet waarbij ondervoeding

Nadere informatie

Verpleegkundig Magazine Limburg

Verpleegkundig Magazine Limburg Een uitgave van VAR Limburg Jaargang 7 nummer 2 Mei 2012 Verpleegkundig Magazine Limburg Overdracht aan bed van de patiënt niet altijd vanzelfsprekend.. -door- M. Heijkers- Huijskens en T. Nicolic Het

Nadere informatie

Ziek zijn en voeding. Informatie voor de ondervoede patiënt

Ziek zijn en voeding. Informatie voor de ondervoede patiënt Ziek zijn en voeding Informatie voor de ondervoede patiënt Deze folder is bedoeld voor patiënten en familieleden van patiënten waarbij ondervoeding is geconstateerd. Het doel is u schriftelijk te informeren

Nadere informatie

Ouderen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis

Ouderen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis Algemeen Ouderen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis Inleiding Binnenkort wordt u opgenomen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Het kan ook zijn dat u onverwacht bent opgenomen in het ziekenhuis. De arts heeft

Nadere informatie

H.40001.0915. Zorg voor kwetsbare ouderen

H.40001.0915. Zorg voor kwetsbare ouderen H.40001.0915 Zorg voor kwetsbare ouderen 2 Inleiding Uw naaste is opgenomen in het ziekenhuis. Een oudere patiënt is kwetsbaar als er sprake is van een wankel evenwicht in de gezondheid en het dagelijks

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek PATIËNTEN INFORMATIE Ondervoeding in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Ondervoeding door ziekte is in ziekenhuizen een veel voorkomend probleem. Ongeveer 1 op de 4 patiënten is

Nadere informatie

Kennisclip Signaleren van ondervoeding bij dementie. Kathleen Paal, diëtist MoveDis, voedings- en bewegingspraktijk

Kennisclip Signaleren van ondervoeding bij dementie. Kathleen Paal, diëtist MoveDis, voedings- en bewegingspraktijk Kennisclip Signaleren van ondervoeding bij dementie Kathleen Paal, diëtist MoveDis, voedings- en bewegingspraktijk Inhoud 1. Hoe vaak komt ondervoeding voor? 2. Oorzaken en gevolgen van ondervoeding 3.

Nadere informatie

Ondersteunende zorg voor mensen met kanker

Ondersteunende zorg voor mensen met kanker Ondersteunende zorg voor mensen met kanker Máxima Oncologisch Centrum (MOC) Inleiding Als u van uw behandelend arts te horen krijgt dat u kanker heeft, krijgen u en uw naasten veel informatie en emoties

Nadere informatie

Met goede voeding op weg naar beterschap

Met goede voeding op weg naar beterschap Met goede voeding op weg naar beterschap Ondervoeding bij ziekte Tijdens ziekte kan de behoefte aan voedingsstoffen verhoogd zijn. Door het ziek zijn is de eetlust echter vaak verminderd, bent u misselijk

Nadere informatie

Algemene informatie. Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis - Kom uit het bed -

Algemene informatie. Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis - Kom uit het bed - Algemene informatie Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis - Kom uit het bed - 1 U zult misschien wel schrikken als u leest dat drie maanden na ontslag ongeveer 30% van de ouderen die behandeld

Nadere informatie

Na uw ziekenhuisopname weer naar huis checklist voor patiënten die het ziekenhuis gaan verlaten na een opname

Na uw ziekenhuisopname weer naar huis checklist voor patiënten die het ziekenhuis gaan verlaten na een opname Na uw ziekenhuisopname weer naar huis checklist voor patiënten die het ziekenhuis gaan verlaten na een opname Na uw ziekenhuisopname weer naar huis checklist voor patiënten die het ziekenhuis gaan verlaten

Nadere informatie

\ Thuiszorg. Zorg en hulp bij u thuis. BrabantZorg, met aandacht

\ Thuiszorg. Zorg en hulp bij u thuis. BrabantZorg, met aandacht \ Thuiszorg Zorg en hulp bij u thuis BrabantZorg, met aandacht 2 Alle aandacht en zorg bij u thuis \ Thuiszorg Thuis wonen in uw vertrouwde omgeving met alle hulp en zorg die u nodig heeft. BrabantZorg

Nadere informatie

Wat vraag ik aan mijn arts?

Wat vraag ik aan mijn arts? Wat vraag ik aan mijn arts? Tips voor in de spreekkamer gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Tijdens het consult 3 Uw voorbereiding 3 Informatie die u kunt geven aan uw arts 4 Vragen over het onderzoek 5

Nadere informatie

Netwerk Ouderenzorg Regio Noord

Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Vragenlijst Behoefte als kompas, de oudere aan het roer Deze vragenlijst bestaat vragen naar uw algemene situatie, lichamelijke en geestelijke gezondheid, omgang met gezondheid

Nadere informatie

Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis T.a.v. de heer dr. P.C. van der Velden Raad van Bestuur Postbus AD MIDDELHARNIS

Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis T.a.v. de heer dr. P.C. van der Velden Raad van Bestuur Postbus AD MIDDELHARNIS > Retouradres Postbus 2680 3500 GR Utrecht Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis T.a.v. de heer dr. P.C. van der Velden Raad van Bestuur Postbus 153 3240 AD MIDDELHARNIS St. Jacobsstraat 16 3511 BS Utrecht

Nadere informatie

De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid

De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid Marja Jellesma-Eggenkamp Klinische geriatrie Alysis 25 mei 2010 symposium Zevenaar 1 Kwetsbare ouderen inleiding >25% opgenomen patiënten 70+ 10-40%

Nadere informatie

Goed eten en drinken in het CWZ

Goed eten en drinken in het CWZ Goed eten en drinken in het CWZ Als u de laatste maand(en) onbedoeld bent afgevallen en/of een verminderde eetlust heeft (gehad) kan het zijn dat u risico loopt op een slechte voedingstoestand of dat u

Nadere informatie

Samenvatting thema Veilige zorg voor zieke kinderen

Samenvatting thema Veilige zorg voor zieke kinderen aan Samenvatting thema Veilige zorg voor zieke kinderen Voor het thema Veilige zorg voor zieke kinderen heeft het expertteam een praktijkgids ontwikkeld. Het VMS Veiligheidsprogramma bouwt met deze praktijkgids

Nadere informatie

Factsheet Hospital Elderly Life Program (HELP) Kwetsbare. ouderen

Factsheet Hospital Elderly Life Program (HELP) Kwetsbare. ouderen Factsheet Hospital Elderly Life Program (HELP) Kwetsbare ouderen Inhoudsopgave Factsheet Hospital Elderly Life Program (HELP) Gevolgen van een delier 3 Preventieve maatregelen 4 Inzet van geschoolde vrijwilligers

Nadere informatie

Eet smakelijk Informatie over vocht en voeding voor ouderen

Eet smakelijk Informatie over vocht en voeding voor ouderen Ouder worden kan verschillende problemen op het gebied van voeding met zich meebrengen. Zo kan onder andere de eetlust afnemen en kunnen ouderen minder gaan drinken dan gewenst. Dit heeft gevolgen voor

Nadere informatie

Conclusie herbezoek 9 oktober 2014

Conclusie herbezoek 9 oktober 2014 > Retouradres Postbus 2680 3500 GR Utrecht Ziekenhuis De Sionsberg T.a.v. Raad van Bestuur Postbus 39 9100 AA DOKKUM St. Jacobsstraat 16 3511 BS Utrecht Postbus 2680 3500 GR Utrecht T 088 120 50 00 F 088

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis -Kom uit bed-

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis -Kom uit bed- Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis -Kom uit bed- VOORKOM ONNODIGE ACHTERUITGANG IN HET ZIEKENHUIS -KOM UIT BED- INLEIDING U zult misschien wel schrikken als u leest dat drie maanden na ontslag

Nadere informatie

(Risico op) ondervoeding

(Risico op) ondervoeding (Risico op) ondervoeding Op oudere leeftijd is het soms lastig om regelmatig, gezond en voldoende te eten. Dit kan uiteindelijk leiden tot een verminderde voedingstoestand en zelfs ondervoeding. Dit komt

Nadere informatie

1. Beoordeling instellingsbeleid Met betrekking tot de naleving van de richtlijn parenteralia komt de inspectie tot de volgende oordelen.

1. Beoordeling instellingsbeleid Met betrekking tot de naleving van de richtlijn parenteralia komt de inspectie tot de volgende oordelen. > Retouradres Postbus 2680 3500 GR Utrecht Maastricht Universitair Medisch Centrum T.a.v. de heer drs. G.J.H.C.M. Peeters Voorzitter Raad van Bestuur Postbus 5800 6202 AZ MAASTRICHT St. Jacobsstraat 16

Nadere informatie

Acute verwardheid (delier)

Acute verwardheid (delier) Acute verwardheid (delier) Inleiding Uw partner, familielid is in ons ziekenhuis opgenomen. Zoals u waarschijnlijk heeft gemerkt, reageert hij/zij 1 niet zoals u gewend bent. Het is vaak moeilijk om met

Nadere informatie

Risico op ondervoeding tijdens opname

Risico op ondervoeding tijdens opname Risico op ondervoeding tijdens opname Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is in het ziekenhuis een veelvoorkomend probleem. Ongeveer één op de drie patiënten heeft een risico op

Nadere informatie

Ouderen en ondervoeding

Ouderen en ondervoeding Ouderen en ondervoeding Rens Henquet, Kaderarts ouderengeneeskunde Angela van Liempd, Huisarts/medisch directeur RCH Ellen Mathijssen, Diëtist De Wever Inleiding Casus Ondervoeding in de huisartsen praktijk,

Nadere informatie

Logboek Polikliniek hartfalen

Logboek Polikliniek hartfalen Logboek Polikliniek hartfalen Inleiding Uw cardioloog heeft u naar de hartfalenpolikliniek verwezen. De hartfalenverpleegkundige is er om u te begeleiden hoe u met uw hartklachten om kunt gaan. Hij/zij

Nadere informatie

Risico op ondervoeding bij ziekte tijdens opname

Risico op ondervoeding bij ziekte tijdens opname DIETETIEK Risico op ondervoeding bij ziekte tijdens opname Deze folder is voor u en uw familieleden bestemd, omdat bij u (risico op) ondervoeding is geconstateerd. In deze folder is te lezen wat ondervoeding

Nadere informatie

Inhoudsopgave...2. Voorwoord...3. Inleiding...3. Hoofdstukken...4. 1. Wat is een verpleeghuis?...4. 2. De geschiedenis van het verpleeghuis...

Inhoudsopgave...2. Voorwoord...3. Inleiding...3. Hoofdstukken...4. 1. Wat is een verpleeghuis?...4. 2. De geschiedenis van het verpleeghuis... Naam: School: Groep: 8 Laurens Tap De Trinoom Datum: 10 december 2012 Hoofdstuk: Inhoudsopgave Pagina 1 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave...2 Voorwoord...3 Inleiding...3 Hoofdstukken...4 1. Wat is een verpleeghuis?...4

Nadere informatie

Delirium op de Intensive Care (IC)

Delirium op de Intensive Care (IC) Deze folder is bedoeld voor de partners, familieleden, naasten of bekenden van op de Intensive Care (IC) afdeling opgenomen patiënten. Door middel van deze folder willen wij u als familie* uitleg geven

Nadere informatie

Hospital at Home. informatiefolder. Universitair Centrum Ouderengeneeskunde. Hospital at Home

Hospital at Home. informatiefolder. Universitair Centrum Ouderengeneeskunde. Hospital at Home Hospital at Home informatiefolder Hospital at Home Universitair Centrum Ouderengeneeskunde Achtergrondinformatie De meeste mensen met dementie wonen thuis, ook als zij zorg nodig hebben. Deze zorg wordt

Nadere informatie

Tijdelijke verwardheid (delier) Ondervoeding Vallen Fysieke beperkingen

Tijdelijke verwardheid (delier) Ondervoeding Vallen Fysieke beperkingen Kwetsbare ouderen Het Van Weel Bethesda ziekenhuis zet zich extra in voor de zorg aan ouderen van 70 jaar en ouder. Het ziekenhuis volgt een landelijk Veiligheidsprogramma (VMS) gericht op Kwetsbare Ouderen.

Nadere informatie

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Stap dichter naar huis Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Waarom deze folder? Een ziekenhuisverblijf is een hele gebeurtenis, waarbij onderzoek en behandeling veelal centraal

Nadere informatie

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Stap dichter naar huis Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis 2 Waarom deze folder? Een ziekenhuisverblijf is een hele gebeurtenis, waarbij onderzoek en behandeling veelal centraal

Nadere informatie

Logboek. Polikliniek hartfalen

Logboek. Polikliniek hartfalen Logboek Polikliniek hartfalen Inleiding Uw cardioloog heeft u naar de hartfalenpolikliniek verwezen. De hartfalenverpleegkundige is er om u te begeleiden hoe u met uw hartklachten om kunt gaan. Hij/zij

Nadere informatie

Acute verwardheid / Delier

Acute verwardheid / Delier Acute verwardheid / Delier In deze folder vindt u informatie over acute verwardheid / delier. Daarnaast staat beschreven wat u voor uw naaste kan doen. Waar "hij" staat, kunt u uiteraard ook "zij" lezen.

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Acute verwardheid

Patiënteninformatie. Acute verwardheid Patiënteninformatie Acute verwardheid Inhoud Inleiding... 3 Wat is acute verwardheid of delirium?... 3 Hoe wordt een delirium behandeld?... 4 Hoe kunt u uw familielid helpen?... 4 Medicatie... 4 Drinken

Nadere informatie

Sneller herstellen door beter te eten

Sneller herstellen door beter te eten Sneller herstellen door beter te eten Dieetbehandeling voor: Naam: Geboortedatum: Datum van afgifte: Naam diëtist: Telefoonnummer diëtist: Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat kunt

Nadere informatie

Datum 16 juni 2017 Onderwerp V /V Rapport inspectiebezoek High Risk medicatie en Operatief traject

Datum 16 juni 2017 Onderwerp V /V Rapport inspectiebezoek High Risk medicatie en Operatief traject > Retouradres Postbus 2518 6401 DA Heerlen Stichting Medisch Centrum Jan van Goyen T.a.v. de raad van bestuur Jan van Goyenkade 1 1075 HN AMSTERDAM Stadsplateau 1 3521 AZ Utrecht Postbus 2518 6401 DA Heerlen

Nadere informatie

Ontslag uit het Erasmus MC

Ontslag uit het Erasmus MC Ontslag uit het Erasmus MC Wanneer u in het Erasmus MC bent of wordt opgenomen, komt er een moment waarop u weer naar huis mag of wordt overgeplaatst naar een andere zorginstelling. Voordat u het ziekenhuis

Nadere informatie

Wat vraag ik aan mijn arts?

Wat vraag ik aan mijn arts? Wat vraag ik aan mijn arts? Tips voor in de spreekkamer mca.nl Inhoudsopgave Tijdens het consult 3 Uw voorbereiding 3 Informatie die u kunt geven aan uw arts 4 Vragen over het onderzoek 5 Vragen over behandeling,

Nadere informatie

Mantelzorgondersteuning in de oncologische zorg. Voorkom dat er achter de patiënt nog een patiënt opduikt!

Mantelzorgondersteuning in de oncologische zorg. Voorkom dat er achter de patiënt nog een patiënt opduikt! 1 Mantelzorgondersteuning in de oncologische zorg Voorkom dat er achter de patiënt nog een patiënt opduikt! Ans Verdonschot Beleidsmedewerker IKNL Jopke Kruyt Zorginnovatie en begeleiding PROGRAMMA Waar

Nadere informatie

voedingsadvies bij dreigende ondervoeding

voedingsadvies bij dreigende ondervoeding patiënteninformatie voedingsadvies bij dreigende ondervoeding De arts of verpleegkundige heeft met u besproken dat u kans heeft op ondervoeding. Goede voeding kan helpen om uw conditie te verbeteren. Wat

Nadere informatie

Ondervoeding een zaak van gewicht

Ondervoeding een zaak van gewicht Ondervoeding een zaak van gewicht 2 Inleiding Ondervoeding door ziekte komt in het ziekenhuis veel voor. Daarom besteedt ook de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Lucas hier extra aandacht aan onder

Nadere informatie

Medischwetenschappelijk. onderzoek. Algemene informatie voor de proefpersoon

Medischwetenschappelijk. onderzoek. Algemene informatie voor de proefpersoon Medischwetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon Inhoud Inleiding 5 Medisch-wetenschappelijk onderzoek 6 Wat is medisch-wetenschappelijk onderzoek? Wat zijn proefpersonen? Wie

Nadere informatie

Kwetsbare ouderen lekker goed gevoed. NVZ Themaconferentie kwetsbare ouderen Nancy Janssen, diëtist Ziekenhuis Gelderse Vallei

Kwetsbare ouderen lekker goed gevoed. NVZ Themaconferentie kwetsbare ouderen Nancy Janssen, diëtist Ziekenhuis Gelderse Vallei Kwetsbare ouderen lekker goed gevoed NVZ Themaconferentie kwetsbare ouderen Nancy Janssen, diëtist Ziekenhuis Gelderse Vallei 2016-06-23 VMS kwetsbare ouderen Screeningsbundel voor een vroegtijdige herkenning

Nadere informatie

Vrijheids Beperkende Interventies (VBI)

Vrijheids Beperkende Interventies (VBI) Vrijheids Beperkende Interventies (VBI) Inleiding Deze folder is bedoeld voor familieleden, partners en naasten van patiënten, waarbij het noodzakelijk is vrijheids beperkende interventies toe te passen.

Nadere informatie

Kwetsbare ouderen. Wat kunt u er zelf aan doen?

Kwetsbare ouderen. Wat kunt u er zelf aan doen? Kwetsbare ouderen. Wat kunt u er zelf aan doen? Hoeveel procent van Nederland is ouder dan 65 jaar? A 11 % B 5 % C 42% Hoeveel wonen er zelfstandig A. 50% van de 70 jaar en ouder B. 83 % van de 70 jaar

Nadere informatie

De rol van de parkinsonverpleegkundige en de samenwerking met andere zorgprofessionals

De rol van de parkinsonverpleegkundige en de samenwerking met andere zorgprofessionals De rol van de parkinsonverpleegkundige en de samenwerking met andere zorgprofessionals M.M. Hemmelder 20 juni 2013 Inhoud Parkinsonverpleegkundige Belangrijkste aandachtspunten per fase diagnose vroege

Nadere informatie

Veilig met ontslag Informatie voor patiënten vanaf 70 jaar en hun familie/mantelzorger

Veilig met ontslag Informatie voor patiënten vanaf 70 jaar en hun familie/mantelzorger Veilig met ontslag Informatie voor patiënten vanaf 70 jaar en hun familie/mantelzorger U bent voor een medische behandeling opgenomen in Meander Medisch Centrum. Het is van belang om zo snel mogelijk na

Nadere informatie

Interne Geneeskunde. Samen streven naar excellente zorg voor onze patiënten.

Interne Geneeskunde. Samen streven naar excellente zorg voor onze patiënten. Interne Geneeskunde Afdelingsinformatie Algemene Informatie Interne Geneeskunde Samen streven naar excellente zorg voor onze patiënten. Met veel enthousiasme en professionele kennis staan wij voor iedereen

Nadere informatie

1. Beoordeling instellingsbeleid Met betrekking tot de naleving van de richtlijn parenteralia komt de inspectie tot de volgende oordelen.

1. Beoordeling instellingsbeleid Met betrekking tot de naleving van de richtlijn parenteralia komt de inspectie tot de volgende oordelen. > Retouradres Postbus 2680 3500 GR Utrecht Onze Lieve Vrouwe Gasthuis T.a.v. de heer dr. J.Th.M. van der Schoot Voorzitter Raad van Bestuur Postbus 95500 1090 HM AMSTERDAM St. Jacobsstraat 16 3511 BS Utrecht

Nadere informatie

18 december 2013. 1 van 10. Op vakantie na een niertransplantatie; NP online enquête

18 december 2013. 1 van 10. Op vakantie na een niertransplantatie; NP online enquête Op vakantie na een niertransplantatie; NP online enquête Nierpatiënten Perspectief online is een internetpanel voor mensen met een nierziekte*, naasten van nierpatiënten en nierdonoren. Zij kunnen via

Nadere informatie

In de nabespreking op de dag van het inspectiebezoek is het resultaat van het bezoek op hoofdlijnen besproken en toegelicht.

In de nabespreking op de dag van het inspectiebezoek is het resultaat van het bezoek op hoofdlijnen besproken en toegelicht. > Retouradres Postbus 2518, 6401 DA Heerlen Groene Hart ziekenhuis t.a.v. De heer., voorzitter Raad van Bestuur Bleulandweg 10 2803 HH GOUDA Farmaceutische bedrijven Stadsplateau 1 3521 AZ Utrecht T 088

Nadere informatie

Zuwe Hofpoort Ziekenhuis. Raad van Bestuur Postbus JD Woerden

Zuwe Hofpoort Ziekenhuis. Raad van Bestuur Postbus JD Woerden > Retouradres Postbus 2680 3500 GR Utrecht Zuwe Hofpoort Ziekenhuis Raad van Bestuur Postbus 8000 3440 JD Woerden Farmaceutische bedrijven Stadsplateau 1 3521 AZ Utrecht Postbus 2680 3500 GR Utrecht T

Nadere informatie

De kunst van elkaar begrijpen

De kunst van elkaar begrijpen De kunst van elkaar begrijpen Omgaan met beperkte gezondheidsvaardigheden in de dagelijkse praktijk Congres De patiënt aan het roer in de zorg!? Utrecht, 12 april 2019 2 Zorg op maat; beter aansluiten

Nadere informatie

Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen

Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen Zakboek ziektegerelateerde ondervoeding bij volwassenen Onder redactie van: G.A.E.G. van Asseldonk BSc J.J. van Duinen MSc M. Former-Boon R. van

Nadere informatie

Datum: oktober 2015 Onderwerp: definitief rapport herhaalbezoek High Risk medicatie augustus 2015

Datum: oktober 2015 Onderwerp: definitief rapport herhaalbezoek High Risk medicatie augustus 2015 > Retouradres Postbus 2680 3500 GR Utrecht Rode Kruis Ziekenhuis Raad van Bestuur Postbus 1074 1940 EB BEVERWIJK Stadsplateau 1 3521 AZ Utrecht Postbus 2680 3500 GR Utrecht T 088 120 50 00 F 088 120 50

Nadere informatie

Stichting Bravis Ziekenhuis t.a.v. Raad van Bestuur Postbus AZ ROOSENDAAL

Stichting Bravis Ziekenhuis t.a.v. Raad van Bestuur Postbus AZ ROOSENDAAL > Retouradres Postbus 2518, 6401 DA Heerlen Stichting Bravis Ziekenhuis t.a.v. Raad van Bestuur Postbus 999 4700 AZ ROOSENDAAL Cc: Onderwerp Definitief rapport inspectiebezoek High Risk Medicatie Farmaceutische

Nadere informatie

Mogelijke zorgrisico s tijdens uw ziekenhuisopname

Mogelijke zorgrisico s tijdens uw ziekenhuisopname Mogelijke zorgrisico s tijdens uw ziekenhuisopname Registreren van pijn Voorkomen van ondervoeding Voorkomen van doorliggen (decubitus) Mogelijke zorgrisico s tijdens uw ziekenhuisopname 1. Welkom 3 2.

Nadere informatie

Woord vooraf 1 2. Redactionele verantwoording 1 3. Redactie 1 7. Auteurs 1 8

Woord vooraf 1 2. Redactionele verantwoording 1 3. Redactie 1 7. Auteurs 1 8 Inhoud Woord vooraf 1 2 Redactionele verantwoording 1 3 Redactie 1 7 Auteurs 1 8 1 De verpleegkundige in het algemeen ziekenhuis 1 9 1.1 Inleiding 1 9 1.2 Wat is specifieke ziekenhuiszorg? 2 0 1.2.1 Het

Nadere informatie

St. Antonius Ziekenhuis T.a.v.., raad van bestuur Postbus EM NIEUWEGEIN

St. Antonius Ziekenhuis T.a.v.., raad van bestuur Postbus EM NIEUWEGEIN > Retouradres Postbus 2518, 6401 DA Heerlen St. Antonius Ziekenhuis T.a.v.., raad van bestuur Postbus 2500 3430 EM NIEUWEGEIN Onderwerp rapport inspectiebezoek High Risk medicatie Geachte, Farmaceutische

Nadere informatie

Kennisbundeling verbetert VTGM parenteralia. door Marc de Leeuw - 22-01-2013

Kennisbundeling verbetert VTGM parenteralia. door Marc de Leeuw - 22-01-2013 Kennisbundeling verbetert VTGM parenteralia Zes ziekenhuisapotheken slaan handen ineen door Marc de Leeuw - 22-01-2013 Zes ziekenhuisapotheken hebben hun krachten gebundeld en werken samen aan een veiliger

Nadere informatie

Onderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie).

Onderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie). Onderzoek naar de nazorg bij dikke darmkanker door de huisarts of de chirurg en het gebruik van een persoonlijke interactieve website (I CARE studie). Verbetert de zorg na de behandeling van dikke darmkanker

Nadere informatie

Dialogen website Motiveren tot rookstop

Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialoog verandertaal uitlokken en versterken Goedemorgen. Heeft u problemen gehad sinds uw vorige controle? Ja, eigenlijk wel. Mijn tanden zijn sterk verkleurd.

Nadere informatie

Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Handleiding voor patiënten

Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Handleiding voor patiënten Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Handleiding voor patiënten Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te gaan. Waarom deze informatie? 2 Gebruiksaanwijzing 3 Cartoon 1 bereid uw ziekenhuisopname

Nadere informatie

CVA-nazorg poli. Poli Neurologie

CVA-nazorg poli. Poli Neurologie 00 CVA-nazorg poli Poli Neurologie Inleiding U heeft onlangs een beroerte (CVA) gehad en was hiervoor opgenomen op de afdeling Neurologie van SJG Weert. Door de beroerte kunnen u en uw naasten te maken

Nadere informatie

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli? INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in

Nadere informatie

Delirium of delier (acuut optredende verwardheid)

Delirium of delier (acuut optredende verwardheid) Delirium of delier (acuut optredende verwardheid) In deze folder leest u wat een delirium is, wat de verschijnselen van een delirium zijn en leest u informatie over de behandeling en tips voor patiënten

Nadere informatie

Verhoogde kans op een delier?

Verhoogde kans op een delier? Geriatrie Verhoogde kans op een delier? Maatregelen om een delier te voorkomen Inleiding U of uw naaste heeft een verhoogd risico op een delier. Dat heeft de verpleegkundige en/of uw behandelend specialist

Nadere informatie

Tweede evaluatie VMS Veiligheidsprogramma

Tweede evaluatie VMS Veiligheidsprogramma Tweede evaluatie VMS Veiligheidsprogramma Medicatieverificatie High Risk Medicatie EPD Indicator scan Dr. Joanna E. Klopotowska, postdoc onderzoeker Safety 4 patients VUmc/EMGO+ Drs. Bernadette Schutijser,

Nadere informatie

Onderwerp: Acute verwardheid of delier

Onderwerp: Acute verwardheid of delier Onderwerp: 1 Informatie over acute verwardheid of delier Voor wie is deze folder bedoeld? Deze folder is bedoeld voor patiënten die worden opgenomen in het Ikazia Ziekenhuis. Zoals de verpleegkundige aan

Nadere informatie

High Risk Medicatie: klaarmaken en toedienen van parenteralia

High Risk Medicatie: klaarmaken en toedienen van parenteralia High Risk Medicatie: klaarmaken en toedienen van parenteralia Het VMS Veiligheidsprogramma is bedoeld voor alle Nederlandse ziekenhuizen. Door de deelname van maar liefst 93 ziekenhuizen belooft het VMS

Nadere informatie

Adviezen bij ondervoeding

Adviezen bij ondervoeding Adviezen bij ondervoeding Bij ziekte en herstel heeft het lichaam extra energie en eiwitten nodig. Als u onbedoeld veel afvalt door ziekte is er sprake van ondervoeding. U krijgt dan onvoldoende energie

Nadere informatie

DE STERVENSFASE, EEN HANDREIKING INFORMATIE OVER DE VERANDERINGEN DIE ZICH VOOR KUNNEN DOEN TIJDENS HET STERVEN

DE STERVENSFASE, EEN HANDREIKING INFORMATIE OVER DE VERANDERINGEN DIE ZICH VOOR KUNNEN DOEN TIJDENS HET STERVEN DE STERVENSFASE, EEN HANDREIKING INFORMATIE OVER DE VERANDERINGEN DIE ZICH VOOR KUNNEN DOEN TIJDENS HET STERVEN Een handreiking Bij de meesten van ons komt er een moment in het leven dat we gaan nadenken

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Eten en drinken in het ziekenhuis

PATIËNTEN INFORMATIE. Eten en drinken in het ziekenhuis PATIËNTEN INFORMATIE Eten en drinken in het ziekenhuis 2 PATIËNTENINFORMATIE Wanneer u wordt opgenomen in het ziekenhuis, wordt u gevraagd of u een dieet of speciale wensen heeft; we kunnen de meest voorkomende

Nadere informatie

Weer naar huis, wat wil ik nog weten?

Weer naar huis, wat wil ik nog weten? Weer naar huis, wat wil ik nog weten? Informatie voor patiënten die na opname het ziekenhuis verlaten. Algemeen Binnenkort mag u het ziekenhuis weer verlaten. Voordat u het ziekenhuis verlaat, is het belangrijk

Nadere informatie

Klinische Geriatrie na een ziekenhuisopname

Klinische Geriatrie na een ziekenhuisopname Klinische Geriatrie na een ziekenhuisopname Onlangs bent u opgenomen geweest in Maasziekenhuis Pantein. Tijdens uw verblijf in het ziekenhuis is het GIDZ- team (Geriatrie in de Ziekenhuizen) bij uw behandeling

Nadere informatie

Soms gebeurt er wel eens iets wat jij niet wilt. Dit noemen wij onvrijwillige zorg. Onvrijwillige zorg mag alleen als jij in gevaar bent, of als jouw

Soms gebeurt er wel eens iets wat jij niet wilt. Dit noemen wij onvrijwillige zorg. Onvrijwillige zorg mag alleen als jij in gevaar bent, of als jouw Soms gebeurt er wel eens iets wat jij niet wilt. Dit noemen wij onvrijwillige zorg. Onvrijwillige zorg mag alleen als jij in gevaar bent, of als jouw gedrag gevaarlijk is voor andere mensen. Dit mag nooit

Nadere informatie

Voorkomen van ondervoeding bij volwassenen

Voorkomen van ondervoeding bij volwassenen Voorkomen van ondervoeding bij volwassenen Inleiding Ondervoeding door ziekte komt in het ziekenhuis veel voor. Daarom besteedt ook de Ommelander Ziekenhuis Groep hieraan extra aandacht. Ziek zijn is topsport

Nadere informatie

Speciale aandacht voor ouderen tijdens een opname

Speciale aandacht voor ouderen tijdens een opname Speciale aandacht voor ouderen tijdens een opname Informatie voor patiënten F1037-3505 november 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus

Nadere informatie

Delirium - acute verwardheid. informatie voor patiënt en familie

Delirium - acute verwardheid. informatie voor patiënt en familie Delirium - acute verwardheid informatie voor patiënt en familie 2 Sommige patiënten lijden tijdens een ziekenhuisopname of na een ingreep tijdelijk aan een acute verwardheid of delirium. Deze brochure

Nadere informatie

Medicijnen bij de ziekte van Parkinson

Medicijnen bij de ziekte van Parkinson Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Medicijnen bij de ziekte van Parkinson z Medicijnen bij de ziekte van Parkinson 1 Als u de ziekte van Parkinson hebt, komt er

Nadere informatie

boek mantelzorg In geval van nood Belangrijke informatie voor de vervangende (mantel)zorger

boek mantelzorg In geval van nood Belangrijke informatie voor de vervangende (mantel)zorger mantelzorg boek In geval van nood Belangrijke informatie voor de vervangende (mantel)zorger (020) 333 53 53 info@mantelzorgenmeer.nl www.mantelzorgenmeer.nl Mantelzorgboek Er zijn momenten dat de mantelzorger

Nadere informatie

(Verhoogde kans op) acute verwardheid/delier bij ouderen. Informatie en adviezen voor oudere patiënten met (een verhoogd risico op) een delier

(Verhoogde kans op) acute verwardheid/delier bij ouderen. Informatie en adviezen voor oudere patiënten met (een verhoogd risico op) een delier (Verhoogde kans op) acute verwardheid/delier bij ouderen Informatie en adviezen voor oudere patiënten met (een verhoogd risico op) een delier In deze folder gaan we in op factoren die het risico op een

Nadere informatie

Ondervoeding bij Ouderen 14/11/2013. S. Lonterman; Klinisch Geriater

Ondervoeding bij Ouderen 14/11/2013. S. Lonterman; Klinisch Geriater Ondervoeding bij Ouderen 14/11/2013 Inhoud Presentatie Definitie Ondervoeding Verschillende schalen Ouderen Centrum & Ondervoeding HagaZiekenhuis & Ondervoeding Eigen Onderzoek Voedingsgebied Supplementen

Nadere informatie

Acute verwardheid of delier

Acute verwardheid of delier Acute verwardheid of delier Beter voor elkaar Voor wie is deze folder bedoeld? Deze folder is bedoeld voor patiënten die worden opgenomen in het Ikazia Ziekenhuis. Zoals de verpleegkundige aan u heeft

Nadere informatie

Ouderen in ziekenhuis Tjongerschans. Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis

Ouderen in ziekenhuis Tjongerschans. Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Ouderen in ziekenhuis Tjongerschans Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Inhoudsopgave Inleiding... 1 Beter naar huis... 1 Tips... 2 Familieparticipatie... 9 Vragen... 9 Inleiding Ouderen lopen

Nadere informatie

Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis.

Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis. Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis www.nwz.nl Inhoud Uitleg over de brochure 3 Laat u ook uw naasten de brochure lezen 3 Bereid uw ziekenhuisopname voor 4 Blijf in beweging 5 Verminder uw

Nadere informatie

Adviezen voor na uw ontslag

Adviezen voor na uw ontslag LONGGENEESKUNDE Adviezen voor na uw ontslag ADVIES Adviezen voor na uw ontslag U krijgt deze folder omdat u binnenkort uit het ziekenhuis ontslagen wordt. U vindt er praktische informatie in over uw verdere

Nadere informatie

Rode Kruis Ziekenhuis Raad van Bestuur postbus EB BEVERWIJK

Rode Kruis Ziekenhuis Raad van Bestuur postbus EB BEVERWIJK > Retouradres Postbus 2518 6401 DA Heerlen Rode Kruis Ziekenhuis Raad van Bestuur postbus 1074 1940 EB BEVERWIJK Stadsplateau 1 3521 AZ Utrecht Postbus 2518 6401 DA Heerlen T 088 120 50 00 F 088 120 50

Nadere informatie