Wat kunnen bedrijven doen om jeugdwerkloosheid te voorkomen?

Transcriptie

1 Wat kunnen bedrijven doen om jeugdwerkloosheid te voorkomen? Deadline: 9 augustus 2009 Prijzengeld: 5.000,-

2 Introductie van het NCSI Het Nederlands Centrum voor Sociale Innovatie (NCSI) bevordert en initieert innovaties op het terrein van management, organisatie en arbeid in bedrijven en instellingen. Het NCSI is een actief kenniscentrum, waar kennis over sociale innovatie wordt geproduceerd, verzameld en verspreid en waar initiatieven op het terrein van sociale innovatie worden ondersteund. Bij sociale innovatie draait het om activiteiten in bedrijven en instellingen die er op gericht zijn de arbeidsproductiviteit te vergroten, de talenten van medewerkers beter te benutten en het werkplezier te verhogen. Het gaat dus om het creëren van een win-winsituatie voor zowel werknemers als werkgevers. Het NCSI is een samenwerkingsverband van de werkgeversverenigingen AWVN en FME-CWM, de vakorganisaties FNV Bondgenoten en CNV Bedrijvenbond en de kennisinstellingen Amsterdams Instituut voor Arbeidsstudies (UvA), Rotterdam School of Management (EUR) en TNO Kwaliteit van Leven. Het NCSI is in 2006 opgericht onder auspiciën van het Innovatieplatform en wordt ondersteund door de ministeries van EZ, OCW en SZW. Daarnaast investeert een aantal vooraanstaande bedrijven in het centrum door deel te nemen in de Programmaraad. Ten slotte nemen wetenschappelijke instellingen, hogescholen en organisatieadviesbureaus deel in het Kennisplatform. Kijk voor meer informatie over onze organisatie en activiteiten op Achtergrond De werkloosheid neemt snel toe en zoals in recessies gebruikelijk is, stijgt de werkloosheid vooral snel onder jongeren. Dit keer treft het ook de hoogopgeleide jeugd. De niet voor seizoen gecorrigeerde werkloosheid bedroeg in de periode februari-april 2009 gemiddeld 360 duizend personen, 34 duizend meer dan een jaar eerder. De stijging kwam voornamelijk voor rekening van jongeren en jarigen (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2009) Hieronder wordt in een grafiek de werkloosheid naar leeftijdsgroep uiteengezet:

3 Voor het eerst in drie jaar stijgt de werkloosheid op jaarbasis. En dat gaat voorlopig nog wel even door. Helaas is de kans dus groot dat jijzelf of mensen uit jouw omgeving hier mee te maken hebben of krijgen. Het Centraal Planbureau (CPB) voorziet door de krimp van de economie dit jaar en volgend jaar, zelfs een stijging tot bijna 10 procent. Naar verwachting wordt de werkloosheid onder jongeren twee keer zo hoog. Deskundigen vrezen dat na de zomer de jeugdwerkloosheid sterk zal toenemen met zo n jongeren tot , bijna 20 procent van de jonge beroepsbevolking (NRC Handelsblad, 14 mei 2009). De stijgende jeugdwerkloosheid baart politici zorgen, van Parijs en Berlijn tot in Den Haag. Voorkomen moet worden dat net als in de jaren tachtig een verloren generatie ontstaat van langdurig werklozen, die niet meer aan de slag komt zodra de economie aantrekt, zegt ondernemer Hans de Boer (NRC handelsblad, 14 mei 2009). Maar wat betekent dit nu voor de mensen die werkloos worden? Uit onderzoek blijkt dat werkloosheid een negatief effect heeft op de loopbaan in vergelijking met een vrijwillige loopbaanonderbreking. Dit negatieve effect is echter niet aanwezig als je in die tijd je competenties en menselijk kapitaal verder weet te ontwikkelen. Lukt het in tijden van werkloosheid om een startkwalificatie of een diploma te behalen, dan kan dat zélfs een positieve invloed hebben op je loopbaan. In plaats van voor werkloze jongeren een uitkering te regelen is het juist belangrijk om jongeren weer richting stages en onderwijs te begeleiden (Expertmeeting jeugdwerkloosheid en participatiebevordering, 2009).

4 Recente ontwikkelingen Begin maart signaleert zowel CNV Jongeren als het jongerennetwerk van de FNV dat er aandacht moet komen voor de kansen van jongeren op de arbeidsmarkt. Ze willen voorkomen dat de werkloosheid in die groep schrikbarend oploopt. Volgens het jongerennetwerk van de FNV zijn de kansen op de arbeidsmarkt voor jongeren zo slecht dat gevreesd moet worden voor een 'verloren generatie'. Het kabinet vraagt Hans de Boer met een advies te komen. Actieplan jeugdwerkloosheid: Tegen de stroom in Hans de Boer, oud-voorzitter van de Taskforce Jeugdwerkloosheid, heeft een actieplan opgesteld en hij heeft dit op 13 mei 2009 aangeboden aan staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. In het actieplan jeugdwerkloosheid 'Tegen de stroom in' staat onder andere dat de stijgende jeugdwerkloosheid met jongeren kan worden verminderd. Dit kan bereikt worden door schoolverlaters in het middelbaar beroepsonderwijs een jaar langer extra les te geven op school. In het plan staat daarnaast dat tenminste jongeren aan een arbeidscontract kunnen worden geholpen via stages en leerwerkbanen in bedrijven. Het actieplan bestaat uit de volgende adviezen (een extra toelichting vind je in de bijlage): meer jongeren naar school middels het School Ex programma; meer vacatures vervuld middels het Matching Offensief; meer jongeren aan het werk door iedere schoolverlater, die langer dan drie maanden thuis zit, werk te bieden; een betere overdracht van kennis en ervaring door een oudere vakman te koppelen aan de jonge werknemers; vergroting van de kansen van jongeren met een zwakke arbeidsmarktpositie. De adviezen van De Boer zijn meegenomen in het actieplan jeugdwerkloosheid van het kabinet. Het kabinet kondigt in dit actieplan een offensief aan om alle jongeren die door de crisis buiten de boot vallen perspectief te bieden. Voor alle maatregelen om de jeugdwerkloosheid tegen te gaan stelt het kabinet 250 miljoen beschikbaar, uitgesmeerd over de jaren 2009, 2010 en De aanbiedingsbrief, het actieplan en het advies van Hans de Boer vind je via de volgende link: doctype_id=34&link_id=169905

5 Aanleiding Battle De politiek, de vakbonden, de verschillende regio s en de sectoren maken zich dus zorgen over de toenemende jeugdwerkloosheid en maken constructieve plannen om de jeugdwerkloosheid te bestrijden. Maar het NCSI wil daarnaast ook de jonge generatie van nu de mogelijkheid geven na te denken over deze problematiek en de mogelijke oplossingen hiervoor. Aan jou de uitdaging om mee te denken en met een vernieuwend concept voor dit probleem te komen! Hoe kunnen we voorkomen en bestrijden dat jong talent geen passende en uitdagende functie kan vinden? En met name: wat kunnen bedrijven hieraan doen? Het is van groot belang dat de jeugdwerkloosheid niet verder toe neemt; een zogenaamde verloren generatie moet voorkomen worden. Het is voor de Nederlandse economie van belang dat jong talent de nodige werkervaring op kan doen, zodat de jonge medewerkers zich verder kunnen ontwikkelen. En bedrijven hebben belang bij het binnenhalen en binnenhouden van jong talent om de gevolgen van de vergrijzing op te vangen. Wat kunnen bedrijven doen om jeugdwerkloosheid te voorkomen? De Battle Bedenk een sociaal innovatief concept voor het verder voorkomen en het bestrijden van de jeugdwerkloosheid in Nederland. Het is een concept waarin duidelijk wordt wat de bijdrage van de bedrijven is (alleen, samen met andere bedrijven, met scholingsinstellingen, met intermediaire organisaties en/of met gemeenten) en waarom ze dit zouden doen. Wanneer jouw concept wordt ingevoerd, zal verdere jeugdwerkloosheid voorkomen worden, worden de talenten van jonge mensen benut en middels werkervaring verder ontplooit en kunnen bedrijven de gevolgen van de vergrijzing opvangen. Er wordt van je verwacht dat je aan de hand van de onderstaande onderdelen de Battle uitwerkt. Hans de Boer zal als juryvoorzitter de ingezonden concepten beoordelen.

6 Jouw Concept In je concept vragen we je de volgende onderdelen uit te werken: Onderdeel 1: Welk (economisch) bewustzijn / inzicht moeten werkgevers krijgen, zodat ze gestimuleerd worden om tot actie over te gaan? (maximaal 1 A4) Beschrijf waarom werkgevers jonge medewerkers in dienst zouden moeten houden in deze tijd van recessie. Wat zijn volgens jou de mogelijke economische gevolgen als zij niets ondernemen om de jeugdwerkloosheid te voorkomen? Onderbouw je bevindingen met literatuur en / of met voorbeelden (eigen praktijkervaring, voorbeelden uit het buitenland e.d.). Onderdeel 2: Wat kunnen bedrijven (alleen, samen met andere bedrijven in de regio, met scholingsinstellingen, met intermediaire organisaties en/of met gemeenten) doen om jeugdwerkloosheid verder te voorkomen en te bestrijden? (maximaal 5 A4). Bedenk een samenhangend vernieuwend concept hiervoor. Het concept is dus een aanvulling op de huidige plannen van het kabinet. Het is een concept waaraan bedrijven mee kunnen doen of wat bedrijven zelf (of samen met anderen) kunnen oppakken en uitvoeren. Geef aan wat de rol is van de verschillende stakeholders, wat er nodig is om jouw concept in te voeren en waarom een bedrijf dit gaat en kan doen. Bedenk en verbeeld een ludieke manier om voor jouw concept aandacht te vragen! Dit kan bijvoorbeeld middels een pakkende slogan, een filmpje, een flyer, een illustrerende foto, een moodboard (waarin je jouw oplossing kort uitlegt) of een ludieke actie. De opdracht is om dit te ontwikkelen en / of er een heldere beschrijving van te geven. Je concept voldoet aan de volgende eisen: Werk je idee uit in maximaal 6 A4; Je concept bestaat uit één bestand Word / PDF; Het bestand is maximaal 10 MB groot; Houd er rekening mee dat je concept wordt uitgeprint; Eventuele afbeeldingen en/of visualisaties om je idee te verduidelijken zijn welkom, maar dienen in je concept verwerkt te worden.

7 Beoordelingscriteria Je inzending wordt beoordeeld op de volgende criteria: Inzicht in het vraagstuk; De originaliteit en de impact van de oplossing; De kwaliteit en creativiteit ten aanzien van de voorbeelden / onderbouwing Creativiteit en vormgeving; Uitvoerbaarheid. Hans de Boer is juryvoorzitter. Ton de Korte, directeur van het NCSI, en Ingrid de Jong, secretaris van CNV Jongeren, treden op als jurylid. De jury zal nog uitgebreid worden met circa twee juryleden. Voorwaarden, spelregels en Prijzengeld Je kunt uitsluitend via de website van Batte of Concepts aan deze NCSI Battle deelnemen. Dit doe je door je concept op de site van Battle of Concepts te uploaden. Om je concept te kunnen uploaden moet je eerst een Battle account aanmaken. Je concept dient uiterlijk 9 augustus 2009 te zijn ontvangen. Met de inzending van het concept ga je ermee akkoord dat het juridisch eigendom van je concept overgaat naar NCSI. Wanneer je hier niet mee akkoord gaat, is deelname aan deze Battle niet mogelijk. Je krijgt direct een bevestiging van Battle of Concepts als je concept succesvol is verzonden. De Battle is exclusief voor studenten (HBO en WO) en Young Professionals (HBO en WO) t/m 30 jaar. Je concept wordt anoniem doorgestuurd zodat kan worden uitgesloten dat de jury bepaalde deelnemers zou kunnen voortrekken. Het is niet toegestaan om persoonlijke gegevens zoals naam en studiegegevens in je concept te verwerken. Je concept wordt automatisch voorzien van een unieke code en een digitale tijdstempel. Concepten die wel over persoonlijke gegevens beschikken kunnen worden uitgesloten voor het winnen van prijzengeld. Het prijzengeld is in totaal euro en wordt verdeeld volgens de standaardverdeelsleutel: 1e prijs euro 2e prijs 750 euro

8 3e prijs 350 euro nrs. 4 t/m 10 prijs 200 euro nrs. 11 t/m 20 prijs 100 euro Er kan niet over de uitslag van deze Battle worden gecorrespondeerd. Deelnemers kunnen ook in groepjes meedoen. Er is een hoofddeelnemer aan wie het prijzengeld wordt uitgekeerd. De punten worden gelijkmatig verdeeld over de groepsleden. Medewerkers van NCSI zijn uitgesloten van deelname. De uitslag van de Battle zal uiterlijk vier weken na de uiterste inzenddatum bekend worden gemaakt. Het prijzengeld zal uiterlijk twee weken na de bekendmaking van de uitslag aan de winnaars worden uitgekeerd.

9 Bijlage 1. Verwijzingen 2. Achtergrondinformatie Uitkomsten onderzoek in opdracht van Minister Rouvoet Toelichting aanpak van Hans de Boer Jeugdwerkloosheid in regio s en sectoren

10 Verwijzingen Centraal bureau voor de Statistiek (2009). Werkloosheid naar leeftijd en geslacht. 20 mei 2009: NRC Handelsblad (2009). Artikel Plan moet voorkomen dat generatie verloren gaat. 13 mei 2009: at Reformatorisch dagblad (2009). Rouvoet vreest jeugdwerkloosheid. 9 maart 2009: NRC Handelsblad (2009). Langere scholing in strijd tegen jeugdwerkloosheid. 13 mei 2009: Expertisecentrum Leeftijd (2009). Rapportage expertmeeting jeugdwerkloosheid en participatiebevordering.

11 Achtergrondinformatie 1. Uitkomsten onderzoek in opdracht van Minister Rouvoet Uit een onderzoek dat minister Rouvoet heeft laten uitvoeren onder 578 jongeren blijkt dat ruim een kwart van de jongeren ziet dat leeftijdsgenoten hun baan verliezen of steeds moeizamer aan de bak komen. Over hun eigen positie maken zijn zich echter veel minder zorgen. Bestrijding van jeugdwerkloosheid heeft voor Rouvoet topprioriteit. Jongeren zijn een extra kwetsbare groep. Die vangen de eerste klappen op, zei hij onlangs (Reformatorisch dagblad, 9 maart 2009). 2. Toelichting aanpak van Hans de Boer Beelden van RTL Nieuws laten zien dat Hans de Boer zijn aanpak voor jeugdwerkloosheid vergelijkt met een roeiende indiaan. Hij zegt in deze toelichting onder andere het volgende: Het betreft een aanpak tegen de stroom van de economische recessie in. We moeten proberen achter de goede rotsblokken te schuilen en de goede tegenkrachten te vinden, om zo de jeugdwerkloosheid te beheersen en terug te dringen. Klik hieronder voor de beelden: De Boer adviseert het kabinet zijn pijlen te richten op vijf doelstellingen van beleid: meer jongeren naar school meer vacatures vervuld meer jongeren aan het werk;

12 betere overdracht van kennis en ervaring vergroting van de kansen van jongeren met een zwakke arbeidsmarktpositie. School Ex Programma Om meer jongeren naar school te krijgen adviseert De Boer het School Ex programma. Dit programma voorziet in een gerichte inspanning van mbo-scholen om jongeren een jaar langer in de schoolbanken te houden. Dit programma start al vandaag met een intensieve campagne om de toekomstplannen van eindexamenkandidaten op het mbo te inventariseren. Die inventarisatie maakt het mogelijk de jongeren in mei en opnieuw in oktober te stimuleren om zich in te schrijven bij een opleiding of bij het UWV Werkbedrijf. Matching Offensief Om meer vacatures vervuld te krijgen adviseert De Boer het Matching Offensief. Dit offensief voorziet in een gecoördineerde inspanning van publieke en private intermediairs op de arbeidsmarkt om zoveel mogelijk jongeren te plaatsen op vrijkomende vacatures. In deze inspanning is een centrale rol weggelegd voor de Werkpleinen, waar deze intermediairs samen optrekken met de gemeenten. Het Matching Offensief vergt een regionale, campagnegedreven aanpak die goed inspeelt op de wensen van beide k(l)anten: werkgevers en jongeren. UWV Werkbedrijf verwacht met dit offensief gedurende de actieperiode jongeren extra te kunnen plaatsen: op reguliere vacatures, op XL-banen en op stageplaatsen. Meer jongeren aan het werk De maatregelen om meer jongeren aan het werk te krijgen steunen sterk op de toezegging van de sociale partners in het akkoord van de Stichting van de Arbeid om iedere schoolverlater die langer dan drie maanden thuis zit, werk te bieden. Deze toezegging krijgt in het advies van Hans de Boer een eerste operationalisering in de vorm van XL-banen. XL-banen zijn arbeidsplaatsen die het midden houden tussen gewone arbeidsplaatsen en leerwerkplekken. De jongeren werken vier dagen in de week en krijgen daarnaast de mogelijkheid om opleidingsmodules te volgen. Om deze XL-banen te bekostigen adviseert De Boer om uit het participatiebudget van de gemeenten aan werkgevers een bijdrage te geven in de loonkosten.

13 Een betere overdracht van kennis en ervaring Bij een deel van de XL-banen wordt een oudere vakman gekoppeld aan de jonge werknemers om zo te komen tot een optimale overdracht van kennis en ervaring. De Boer adviseert deze variant, die hij Banen-XXL noemt, vooral toe te passen in sectoren waar als gevolg van de vergrijzing op afzienbare termijn grote tekorten dreigen. Versterken van zwakkeren Jongeren met een zwakke positie op de arbeidsmarkt vergen voorturende aandacht, niet alleen op een krappe arbeidsmarkt, maar ook op een ruime arbeidsmarkt. Een actieplan tegen de jeugdwerkloosheid moet investeren om deze jongeren de arbeidsmarkt op te krijgen. Deze inspanning heeft wellicht op korte termijn weinig (kwantitatief) resultaat, maar gaat zeker vruchten afwerpen als de economie weer aantrekt. Resultaat: forse reductie van de jeugdwerkloosheid Het voorstel voor een actieplan van Hans de Boer zorgt voor een forse reductie van de jeugdwerkloosheid. Volgens De Boer is dit voor de korte termijn een ambitieuze, maar haalbare doelstelling. Op langere termijn moet de inspanning volgens De Boer worden opgevoerd. Meer dan werkloze jongeren is niet acceptabel. Jongeren moeten niet werkloos thuis zitten of op straat hangen. Ze moeten naar school of aan het werk. 3. Jeugdwerkloosheid in regio s en sectoren Ook al wordt de hele economie getroffen, de ene sector is minder gevoelig dan de andere. In collectieve sectoren (zorg en welzijn, defensie, onderwijs et cetera) blijft de vraag naar arbeid op peil. De bouw laat tot de zomer nog een relatief gunstig beeld zien, doordat bouwprojecten een lange doorlooptijd hebben. Daarna zal de productie, vooral van woningen, wegens gebrek aan nieuwe projecten ineenzakken. De leeftijdsopbouw in organisaties kan daarnaast aanzienlijk verschillen per sector. De sectoren transport en zakelijke dienstverlening, waar relatief veel jongeren werken, ondervinden op dit moment veel last van de economische recessie. In deze sectoren komen veel werknemers op straat te staan, waaronder dus vaak jongeren. Klik op de volgende link voor meer informatie:

14 Naast de politiek maken ook regio s en sectoren zich dus zorgen over de toenemende jeugdwerkloosheid. Hieronder worden een drietal voorbeelden gegeven. Ook proberen ze middels verschillende maatregelingen de jeugdwerkloosheid te verminderen: Zorgen over jeugdwerkloosheid ALKMAAR - 28 mei 2009 De jeugdwerkloosheid in Noord-Holland Noord is ten opzichte van een jaar eerder met 38 procent gestegen. Dat is beduidend hoger dan in de rest van het land. De Alkmaarse wethouder Rian van Dam (tevens voorzitter van het Regionaal Platform Arbeidsmarktbeleid) maakt zich grote zorgen over die ontwikkeling. Zij riep woensdag tijdens een bijeenkomst voor ondernemers bij HDC Media (onder meer uitgever van deze krant) op toch vooral stageplekken voor jongeren te blijven aanbieden. Dit is een probleem dat we met zijn allen moeten oplossen, om te zorgen dat we deze jongeren binnenboord houden. Uit cijfers van maart van het UWV blijkt dat de jeugdwerkloosheid in Noord-Holland Noord met 38 procent (een toename van 1000 naar 1400 jonge werklozen) veel sneller stijgt dan elders. In de regio Zaanstreek-Waterland is dat 25 procent en in Zuid- Kennemerland (IJmond en Haarlem) slechts 20 procent. EINDHOVEN - De gemeenten in Zuidoost-Brabant maken zich grote zorgen over de jeugdwerkloosheid. De komende maanden studeren zo'n 6000 mbo'ers af die niet allemaal verder leren en voor wie lang niet allemaal werk is. De gemeenten zijn deze week weer bij elkaar geweest om dit probleem te bespreken. Daar bleek dat er spanning is omdat bedrijven aan de ene kant inkrimpen en aan de andere kant werkplekken moeten creëren voor deze jongeren. De gemeente Eindhoven hield deze week een veiling om leerplekken bij bedrijven los te peuteren. Dat leverde enkele tientallen leerwerkplekken op.

15 In de nieuwsbrief van TechniekTalent.nu geven Hans de Boer en Jaap Jongejan een reactie op de volgende stelling: Jongeren dreigen het slachtoffer te worden van de kredietcrisis. Hans de Boer, oud-voorzitter Taskforce Jeugdwerkloosheid: "De technische sector kampt met een heel vervelend dilemma. Op korte termijn is er een tijdelijk overschot aan jonge mensen. Maar heel kort geleden hadden we nog een schreeuwend tekort aan personeel. En dat schreeuwende tekort dreigt over twee jaar weer. Voor ondernemers is het nu pompen of verzuipen. We zullen bedrijven moeten gaan verleiden om de noodzakelijke maatregelen te treffen en de toekomst van het technisch bedrijfsleven veilig te stellen." Jaap Jongejan, voorzitter CNV BedrijvenBond: "Mijn antwoord op deze stelling zou zijn: dat gaan we met zijn allen voorkomen! Jongeren die al aan het werk zijn, moeten vooral aan het werk worden gehouden. Bijvoorbeeld met de deeltijd WW. We moeten ervoor zorgen dat ze niet in het zwarte gat van de WW vallen. In de bedrijven moeten jong en oud in alle breedheid aan het werk blijven. Die jongeren zijn ontzettend belangrijk voor een goede economische toekomst. En de ouderen heb je nodig om de kennis over te dragen. De combinatie is ideaal, noem het een soort gildemodel." "Daarnaast krijgen we deze zomer te maken met schoolverlaters. Die gaan uiteraard niet alleen in de techniek werken, maar ook in andere sectoren. Ik denk dat het goed zou zijn als we nu al met werkgevers en met de O&O-fondsen afspraken maken om dat op te vangen. Want iedere leerling die je nu kwijtraakt, ben je definitief kwijt voor de techniek. En we weten allemaal dat als de economie weer wat aantrekt, er door de vergrijzing weer een groot personeelstekort ontstaat. Dat zullen we de bedrijven ook duidelijk moeten maken: dat ze nu moeten investeren in jongeren. Die bedrijven hebben die jongeren namelijk hard nodig om te kunnen overleven op langere termijn. Als je ze er nu niet bijhoudt, dan heb je als bedrijf op termijn geen productie meer. Het is een welbegrepen eigenbelang voor bedrijven om nu in jongeren te blijven investeren."