Stel het je maar eens voor: je partner. dixit. Nemen we niet te veel pillen? samenleving gezondheid werk. krant over

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Stel het je maar eens voor: je partner. dixit. Nemen we niet te veel pillen? samenleving gezondheid werk. krant over"

Transcriptie

1 dixit s e Nemen we niet te veel pillen? Marc Justaert, voorzitter CM 28 april: Werelddag voor veilig en gezond werk 138 dodelijke arbeidsongevallen in 1 jaar tijd 2 werkdagen op 3 sterft in België iemand door een ongeval op het werk. In totaal waren er in 2010 exact 138 dodelijke arbeidsongevallen, de openbare sector buiten beschouwing gelaten. 94 van die dodelijke slachtoffers overleden op de werkvloer zelf. Op de Werelddag voor veilig en gezond werk, zaterdag 28 april, wil het ACV alle slachtoffers van arbeidsongevallen gedenken. 13 De Voorzet op pagina 7 Regio Aalst Vrijdag 27 april 2012 krant over samenleving gezondheid werk Pasar weegt gratis je caravan of motorhome Met een overladen of slecht onderhouden caravan of motorhome rondrijden, is vragen om autopech of een ongeval. Daarom organiseert Pasar een gratis weegactie op zaterdag 12 mei. Rob Stevens 2 Een eigen huis, ook voor mensen met een laag inkomen Ook jij wil ongetwijfeld een eigen huis. Maar voor mensen met een laag inkomen is die droom onbereikbaar. Het sociaal woonmodel Community Land Trust biedt een alternatief: de bewoner koopt een betaalbaar huis, de grond blijft van de gemeenschap. RX, CT, de straling mag wat minder 3 Stel het je maar eens voor: je partner of een familielid vertrekt op een dag naar zijn of haar werk, maar keert daar nooit van terug. Niet alle ongevallen op het werk kennen een dodelijke afloop, maar daarom zijn ze nog niet minder dramatisch slachtoffers van een arbeidsongeval, dus 88 werknemers per dag, moesten in 2010 leren leven met een blijvende handicap. Overleg over risico s Arbeidsongevallen gebeuren niet alleen in risicovolle sectoren zoals de bouwsector. De risico s verschillen wel van job tot job, en ook tussen bedrijven in dezelfde sector. Lang niet alle arbeidsongevallen zijn toeval. Veel arbeidsongevallen zijn te voorkomen door op de werkvloer gepaste veiligheidsmaatregelen te nemen. Daarom wil het ACV verplicht en degelijk sociaal overleg over veiligheid op het werk. Ook in kleine en middelgrote ondernemingen (kmo s) is dat overleg levensnoodzakelijk. In kmo s is er geen Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk, waarin werknemers met de werkgever kunnen overleggen over veiligheidsmaatregelen. In 2010 gebeurden 46 van de 138 dodelijke arbeidsongevallen in kmo s, van de slachtoffers met een blijvende handicap werkten in een kmo. Veel arbeidsongevallen zijn te voorkomen door op de werkvloer gepaste veiligheidsmaatregelen te nemen. 51 % overtredingen jaargang 68 visie nummer 13 afgiftekantoor brussel x p volgend nummer op 4 mei 2012 Deze pijnlijke cijfers verbazen ons helaas niet, reageert het ACV. In 2010 voerde de inspectie in totaal controles uit op de veiligheidswetgeving. In maar liefst 51 % van de gevallen werden overtredingen vastgesteld. Toch werd voor slechts 309 inbreuken een strafrechtelijke vervolging ingesteld, een minnelijke schikking betaald of een administratieve boete opgelegd aan de werkgever. Het ACV vraagt een betere toepassing van de veiligheidswetgeving. Meer inspecteurs op het terrein en strenge boetes bij zware overtredingen moeten ervoor zorgen dat de bestaande wetten nageleefd worden. Lieve Van den Bulck Lees ook De Focus op pagina 9 Elke investering in jongeren levert winst op Regionieuws

2 2 onze samenleving VER WOORD POWER TO THE PEOPLE De tijd dat gillende Beatles-fans de vier jonge goden rijendik stonden op te wachten is voorbij, net als de tijd dat studenten bij ons nog massaal de straat opkwamen om een revolutie te eisen. Sterker nog, ik heb die tijden niet eens zelf meegemaakt. Maar dat betekent niet dat Power to the people (Macht aan het volk), de titel van het bekende Lennon-liedje, helemaal passé is. De power zit hem in de keuzes die we elke dag maken. De voorbije week kozen Electrabel-klanten, zowel particulieren als bedrijven, er massaal voor om uit te kijken naar een andere, stukken goedkopere leverancier. Die mogelijkheid hadden ze al langer, maar de arrogante prijsverhoging van de energiereus maakte veel slapende energieverbruikers wakker klanten haakten af. Met hangende pootjes en de staart tussen de benen kwam Electrabel naar de klanten teruggekropen. Ook andere energieleveranciers kwamen op hun hooghartige woorden en hun prijsverhoging terug. Nog zo n mooie: de Universiteit Antwerpen schrapte deze week tonijn van het menu in haar cafetaria s en restaurants. Een lekkernij op het bord, dat wel, maar tonijn is goed op weg om een bedreigde diersoort te worden. Als we blijven consumeren zoals vandaag, is er binnen tien tot twintig jaar geen tonijn meer, klinkt het bij de UA. Geen broodjes tonijnsla meer dus. Logisch, want je eet toch ook geen broodje tijger? Een primeur in de Vlaamse universitaire keukens. Gaan de keuzes voor een andere energieleverancier of voor een broodje kaas de wereld hier en nu meteen redden? Nee, mijn generatie van twintigers is zo goedgelovig niet. Maar de power van the people kan soms wél het verschil maken. Lennon wist het al, en Electrabel nu ook. ING Lieve Van den Bulck 12 mei: Pasar weegt gratis je caravan of motorhome Vertrek niet overladen met vakantie Met een overladen of slecht onderhouden caravan of motorhome rondrijden, is vragen om ellende. Je loopt namelijk meer risico op autopech en veroorzaakt sneller een ongeval. Daarom organiseert Pasar - in samenwerking met Goca, beroepsvereniging van autokeuringscentra - een gratis weegactie op zaterdag 12 mei. Uit voorbije weegacties van Pasar blijkt dat 40 % van de caravans en motorhomes te zwaar geladen is. Bijzonder gevaarlijk, vooral omdat je hierdoor moeilijker kunt remmen. En bij een ongeval zal je verzekeraar niet tussenkomen. Gratis weging en advies Je caravan of motorhome vooraf laten keuren en wegen is dus een must. Op zaterdag 12 mei tussen 8 en 14 uur kun je daarvoor terecht in de GOCA-autokeuringscentra van Roeselare, Nazareth, Londerzeel, Malle en Alken. Het gaat niet om een officiële keuring, maar je voertuig wordt wel op een professionele manier gecontroleerd. De aanwezige kampeerconsulenten van Pasar geven je bovendien advies over hoe je je caravan of VER BEELD ING motorhome moet laden en hoe je er best mee rijdt. Niet vergeten Kom je naar de weegactie van Pasar? Neem dan de boordpapieren van je wagen en caravan of motorhome mee. Zorg dat je de MTM (Maximum Toegelaten Massa) en de NM (Newton Meter) van de trekauto kent, evenals de MTM van de caravan. Vul de brandstoftank en water- en gasreservoirs van je motorhome voor minstens 90 %. Laad je caravan of motorhome alsof je met vakantie gaat en monteer de juiste spiegels. (L.G.) tel Lisa Develtere Lisa Develtere Visie vrijdag 27 april 2012 KNIPSELS Aanvraag school- en studietoelagen tot 1 juni Heb je al een aanvraag voor een studiebeurs ingediend voor het lopende schooljaar? Pas op: de uiterste datum om de aanvraag in te dienen is vervroegd naar 1 juni. Een toelage aanvragen kan op papier of online (met een e-id en kaartlezer) op Heb je recht op een toelage? Wil je hulp bij het invullen? Meer info: - of bel naar het gratis nummer 1700 (9 tot 19 uur). - het schoolsecretariaat of de dienst studentenvoorzieningen van je universiteit of hogeschool - je ACV-dienstencentrum of je ACWverbond - de provincie: je kan er op maandagen woensdagnamiddag terecht met je vragen. Je krijgt er ook hulp bij het invullen van de aanvraag. Vriendinnen@home Vriendinnen@home is een nieuw concept van KAV en vzw De Praktische School. Een lesgeefster geeft een workshop bij je thuis aan een groepje vriendinnen en brengt alles mee wat je daarvoor nodig hebt. Vriendinnen@home Cupcakebox (Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant) Aan de slag met suikerpasta en decoratie om van cupcakes echte kunstwerkjes te maken. Vriendinnen@home Make-up advies (Limburg) Een make-upexperte geeft tips en advies bij de make-upspulletjes van de deelnemers. Meer info en reserveren: HANDBIKES EN SAPPENTRAPPEN OP DUFFEL WIELT Een 200-tal mensen nam vorige zondag deel aan Duffel Wielt, een actief feest van de plaatselijke ACWafdeling. De Duffelaars konden in een rolstoel meedoen aan sporten als tafeltennis, kogelstoten en badminton, samen met mensen met een handicap. Op een verkeersvrij parcours kon je ook een wedstrijdritje maken met een handbike, een fiets met drie wielen die je voortbeweegt door met je handen te trappen. Veel sportieve leden van vrijetijdsbeweging Pasar en seniorenvereniging OKRA fietsten ondanks het wisselvallige weer een mooie fietsroute van 35 kilometer uit. En om de dorst te lessen, kon je je eigen fruitige smoothie mixen op de sappentrapper (zie foto).

3 Visie vrijdag 27 april 2012 onze samenleving 3 Nieuw sociaal woonexperiment Een eigen huis, ook voor mensen met een laag inkomen Ook jij wil ongetwijfeld een eigen huis. De Belg heeft niet voor niets een baksteen in de maag. Maar voor mensen met een laag inkomen is die droom onbereikbaar, zegt Geert De Pauw van Buurthuis Bonnevie in Molenbeek. Een Community Land Trust, een sociaal woonmodel, biedt een alternatief: de bewoner koopt het huis tegen een betaalbare prijs, de grond blijft eigendom van de gemeenschap. Buurthuis Bonnevie mensen uit de buurt kunnen zich ook aansluiten. Omdat ze betaalbare woningen belangrijk vinden of omdat ze willen dat hun kinderen later in de buurt kunnen blijven wonen. Het wordt een gedragen woonproject. De gelukkigen Iedereen die recht heeft op een sociale woning, kan zich kandidaat stellen als koper. Van bij de start worden de kopers betrokken bij de uitbouw van het woonproject. We vragen hen bijvoorbeeld om mee na te denken over welk soort huis ze willen. We zoeken bovendien mensen die tijd en energie willen steken in de buurt. Middelen Al twintig lokale organisaties zetten hun schouders onder de Community Land Trust in Brussel, met Buurthuis Bonnevie, Periferia, vzw Ciré, Samenlevingsopbouw, Mensen willen actief meebouwen aan een lokale gemeenschap. Geert De Pauw, Buurthuis Bonnevie De 85 bewoners van het sociaal bouwproject L Espoir in Molenbeek doen de buurt leven! Veel gezinnen in Brussel vinden geen woning. Tot voor tien jaar konden zij een huis kopen en beetje bij beetje renoveren. Vandaag lukt dat niet meer, zegt Geert De Pauw, coördinator van het huisvestingsteam van Buurthuis Bonnevie. De huur- en huisprijzen zijn in tien jaar verdubbeld gezinnen staan in Brussel op de wachtlijst voor een sociale woning. Er is een enorme nood aan bijkomende betaalbare woningen voor lage inkomensgroepen. Hoop Er is een enorme nood aan bijkomende betaalbare woningen voor lage inkomensgroepen. Geert De Pauw, Buurthuis Bonnevie Als antwoord hebben wij in Molenbeek, samen met het Woningfonds en vzw Ciré, het project L Espoir opgezet. We kochten een terrein en bouwden 14 appartementen. De 85 bewoners werden er sterk bij betrokken. Dat gaf hen zin om de buurt te doen leven. Ze organiseren nu een buurtfeest, doen uitstappen met de kinderen en leggen een groentetuintje aan. L Espoir heeft wel één minpunt: de huidige bewoners konden genieten van het betaalbare woonproject, maar wat met de volgende bewoners? De woningen kunnen duurder verkocht worden, waardoor ze niet meer betaalbaar zijn voor ons doelpubliek. Zo gaat de meerwaarde van het project verloren. Community Land Trust Toen ontdekten we de Community Land Trust, een woonmodel uit de Verenigde Staten, van begin jaren 70. Een gemeenschap van buurtbewoners, sociale organisaties en overheden koopt een grond, bebouwt die en verkoopt de woningen tegen een betaalbare prijs aan gezinnen met een laag inkomen. Het gezin wordt huiseigenaar, maar moet de grond niet betalen, want die blijft eigendom van de gemeenschap. Dat haalt de aankoopprijs sterk naar beneden. Nog een verschil met de gewone huizenmarkt: als het gezin het huis verkoopt, krijgt het de beginwaarde en één vierde van de winst. De resterende 75 procent gaat naar de Community Land Trust om weer een betaalbaar huis te kunnen aanbieden. Vandenpeereboomstraat Het bouwproject in de Vandenpeereboom straat in Molenbeek, met 30 tot 40 woningen, wordt het eerste Community Land Trust-project in Brussel. We stellen nu een groep van gezinnen samen. De toekomstige bewoners zijn automatisch lid van de Community Land Trust. Maar Beleidsprioriteit Voor het ACW is het belangrijk dat de gemeenten van wonen een beleidsprioriteit maken. Gemeenten moeten daarbij aandacht hebben voor de noden van alle groepen in de bevolking. Ook de zwaksten moeten de kans krijgen om hun buurt mee vorm te geven, vindt ACW-voorzitter Patrick Develtere. Om een woonbeleidsplan op te stellen, kan de gemeente best sociale organisaties en belangstellende burgers uitnodigen om mee na te denken over het woonbeleid in de gemeente. Een Community Land Trust is hiervan een goed voorbeeld. Organisaties, burgers en overheid werken hierin samen aan sociale woonvormen. Zo kunnen we samen bouwen aan de leefbaarheid van onze buurten. Convivence/Samenleven en Rénovassistance als drijvende krachten. Op verschillende plaatsen in Brussel bereiden zij concrete projecten voor. De maatschappelijke steun is groot, nu nog de middelen. We hebben subsidies aangevraagd bij het Brusselse Gewest. Het is afwachten in spanning. Druppel op een hete plaat? Eén project kan het woonprobleem in België niet oplossen. We willen niet te snel groot worden. Anderzijds zijn 30 tot 40 woningen ook niet niks. Stilaan begint de formule ook in Vlaanderen en Wallonië aan te slaan. Dertig Gentse organisaties ondertekenden ook al een charter voor een Community Land Trust. In de Dampoort wijk in Gent ligt het pilootproject. Vlaams-Brabant onderzoekt of het model kan toegepast worden op permanent bewoonde campings. Zo staan we samen sterker om dit model in ons land te verdedigen. Waarom nu? Vijf jaar geleden zouden velen er niet voor hebben opengestaan. Vandaag is dat wel zo, omdat het woonprobleem heel groot is geworden. Iedereen realiseert zich dat de klassieke oplossingen niet meer volstaan. Door de huidige crisis is de belangstelling wellicht nog toegenomen. Maar mensen zijn niet alleen geïnteresseerd om goedkoper huiseigenaar te worden. Ze zien het als een meerwaarde om een plaats te krijgen in een lokale gemeenschap en er actief aan mee te bouwen. Griet Verhoeyen

4 4 post VACATURE CM Wetenschappelijk data-analist Je staat in voor data-extracties, -analyses en -validering voor interne en externe partners. Onbepaalde duur voltijds Brussel Solliciteer vóór 13 mei. Info: Overzicht van alle CM-vacatures op ACV- Openbare Diensten Vakbondsverantwoordelijke Je behartigt de belangen van de leden, tewerkgesteld in de sector vervoer in Oost- en West- Vlaanderen. Onbepaalde duur voltijds Gent Solliciteer vóór 5 mei. Info: be (vacature) SUDOKU UW GEDACHT Patiëntenrechten (1) Het artikel over patiëntenrechten (Visie nr. 12) wil ik aanvullen met de rechten voor familie van patiënten. Mijn moeder werd onlangs opgenomen op intensieve zorg. Toen ik vroeg om haar buiten de bezoekuren te mogen zien, werd ik er onbeleefd en onvriendelijk op gewezen dat ik er dan niet welkom was. Omdat ik durfde te reageren, kreeg ik bij mijn bezoek nog een intimiderende preek. Op de koop toe kreeg ik er zelfs verkeerde informatie. Toen mijn moeder weer thuis was, heb ik klacht ingediend bij de ombudsdienst van het ziekenhuis. De naam van mijn moeder werd gevraagd maar die wilde ik niet geven omdat zij niet bij het incident betrokken was. Zonder haar naam wilde de ombudsdienst niets doen. Lenny De Vos, Izegem Patiëntenrechten (2) Pijnbehandeling is een van de acht rechten van de patiënt. Als chronische pijnpatiënten merken mijn echtgenoot en ik echter weinig van ons recht op pijnbestrijdende zorg. Mijn man, die al meer dan een jaar allerlei proeven moet ondergaan in het ziekenhuis, loopt s morgens vaak te huilen van de pijn. Bovendien krijgen wij weinig informatie. Denise Rossaert, Patiëntenrechten (3) Tengevolge van een val op straat brak ik drie jaar geleden mijn heup en pols en werd ik met de ambulance naar het ziekenhuis gebracht. Ik vroeg om mij naar een bepaald ziekenhuis te brengen maar dat werd geweigerd. De ambulanciers kozen zelf het ziekenhuis. Behoort dat niet tot de rechten van de patiënt? Albert Waen, Antwerpen Met de dienst 100 wordt de patiënt naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis met een spoeddienst gebracht. Omdat het hier gaat om dringende hulpverlening is de vrije keuze van de patiënt beperkt. Voor de verdere behandeling kan de patiënt zich laten overbrengen naar het ziekenhuis van zijn keuze. Energieprijzen Visie vrijdag 27 april 2012 Voor de gewone werkmens zijn de energieprijzen gewoon veel te hoog. De staat heeft van energie een melkkoe gemaakt. Laureyns Marnix, woonplaats onbekend Overheidspensioenen Ambtenaren hebben een pensioen dat twee keer zo hoog is als dat van de gewone werknemer. Dat u schrijft dat de hoogste pensioenen zich situeren in de privésector kan wel, maar zal zeker enkel voor de happy few zijn. Het is in België heel eenvoudig: wie aan de pot zit, likt ervan. Ambtenaren krijgen allemaal een degelijk pensioen, of ze nu gewerkt hebben of niet. Hans De Smedt, woonplaats onbekend Veel ambtenaren ontvangen een goed pensioen en te veel werknemers een ondermaats pensioen. Ambtenaren ontvangen gemiddeld 63,2 % van hun laatste loon, werknemers gemiddeld 42,6 %. Onze werknemerspensioenen schieten duidelijk tekort. Er is wel een rechtvaardiging voor de hogere ambtenarenpensioenen: de overheid heeft decennialang ondermaatse lonen uitbetaald. De loonaanspraken van het personeel werden gemilderd door de belofte van een goed pensioen. Het zijn net die generaties die de laagste lonen hebben ontvangen, die nu en de komende jaren met pensioen gaan. Een gemiddelde ambtenaar ontvangt netto zo n euro per maand. Een gemiddelde werknemer zo n euro. Achter die gemiddelden gaat een grote diversiteit schuil. Een gemiddelde ambtenaar bij een gemeente ontvangt euro en een werknemer met een aanvullend pensioen euro. We blijven de overheidspensioenen verdedigen, maar ijveren ook voor de verbetering van de pensioenen buiten het overheidsstelsel. Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar lezers@visieredactie.be. Vermeld je woonplaats. De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk % * Meditiss matras- en kussenbeschermer DE OPLOSSING VAN SUDOKU IN VORIGE VISIE -15 % op de -15 % prijs * matras * 2 de kussen aan halve op bedbodem * De PURE matras en kussenbeschermer zijn allergeendicht dankzij natuurlijke Purotex probiotica. De unieke Cairfull breistructuur werkt ademend en vochtregulerend en zorgt voor een superieur lig- en slaapcomfort. Hoe los je een sudoku op? Op elke horizontale regel én elke verticale regel moeten de cijfers 1 tot en met 9 ingevuld worden. En in elk vierkantje moeten ook de cijfers 1 tot en met 9 ingevuld worden. Elk cijfer mag per rij en per vierkantje slechts 1 keer voorkomen. BON extra aankoopbon t.w.v. 100 euro geldig voor een hoofdkussen of bedbodem bij aankoop van een TEMPUR matras * Acties geldig van 27/4 t.e.m. 26/5/2012 en niet cumuleerbaar met andere voordelen en/of acties. * Vraag naar de voorwaarden of kijk op onze website. Adressen en telefoonnummers van onze Thuiszorgwinkels vind je ook op de website of via Visie Tempur en Meditiss.indd 1 20/04/ :54:51

5 Visie vrijdag 27 april 2012 op uw gezondheid 5 Medische beeldvorming onder de loep Mag de straling wat minder? In ons land ondergaan patiënten meer RX- en andere beeldonderzoeken dan elders. Dat is nadelig voor de volksgezondheid én duur voor de ziekteverzekering. Bovendien wordt nergens bijgehouden hoeveel straling je als patiënt te incasseren krijgt. Zuiniger gebruik en registratie van de stralingsdosissen zijn enkele aanbevelingen na een onderzoek waaraan CM meewerkte, zegt dr. Bernard Debbaut van CM. Worden er te veel foto s genomen? Bij het stellen van een diagnose maakt de arts gebruik van technieken als radiografie of röntgenopname (RX), computertomografie (CT), Magnetic Resonace Imaging (MRI) en echografie. Bij rugproblemen wordt een RX genomen, vrouwen ondergaan een mammografie, de tandarts maakt een opname met het oog op orthodontie, enz. In vergelijking met andere landen is het gebruik bij ons vrij hoog. In de periode maakte 89 procent van de bevolking gebruik van medische beeldvorming. 43 procent kreeg in die periode zelfs meer dan tien van deze onderzoeken aangerekend. Straling is nochtans niet onschuldig. De gezondheidsrisico s van de straling afkomstig van RX- en CT-opnames zijn bekend. Oudere mensen lopen minder supplementair risico, maar jonge mensen die veel straling incasseren, hebben een grotere kans dat ze op latere leeftijd kanker krijgen. Echografie en MRI zijn wel veilige technieken. Daarbij komt geen straling vrij. Wij maken ons vooral zorgen over het stijgend gebruik van CT en RX tijdens bepaalde ingrepen. Hoe weet je dat je te veel straling kreeg? Dat is een probleem, want dat wordt nergens bijgehouden. Meer nog, we weten zelfs niet exact hoeveel straling een onderzoek teweegbrengt. Dat hangt af van de technische keuzes die de radioloog maakt bij de uitvoering. Maar ook het toestel speelt een rol. Moderne CT-toestellen geven normaal gezien minder straling per onderzoek. De CT-scan heeft een aanzienlijk hogere stralingsbelasting dan een RX-opname. Eric De Maegd Dr. Bernard Debbaut: Voor courante klachten zoals lage rugpijn is geen medische beeldvorming nodig tenzij er alarmsignalen zijn. Waarom worden de veilige technieken dan niet meer gebruikt? Dat heeft onder meer te maken met de beschikbaarheid van de toestellen. Radiografie bestaat het langst. Het levert vlakke beelden op. Daarna kwam de CT. Die werkt ook met röntgenstralen maar Shutterstock In de periode maakte 89 procent van de bevolking gebruik van medische beeldvorming. 43 procent kreeg in die periode zelfs meer dan tien van deze onderzoeken aangerekend. Dr. Bernard Debbaut het toestel laat toe weefsels in drie dimensies in beeld te brengen. Het laat dus meer zien dan een klassieke radiografie maar dat brengt wel een hogere stralingsbelasting met zich mee. De MRI is het meest recente toestel. Het maakt gebruik van magneetvelden om de weefsels in beeld te brengen. CT kun je niet zomaar vervangen door MRI of omgekeerd omdat ze geheel andere informatie leveren. MRItoestellen waren oorspronkelijk erg duur en de overheid heeft hun aantal beperkt. Niet elk ziekenhuis beschikt erover. Van de CT zijn er veel meer. Om lange wachttijden te vermijden, worden ze al eens gebruikt in situaties waar MRI de voorkeur zou moeten krijgen. Wat moet er dan gebeuren? Om meer zicht op de zaak te krijgen, gaf de minister van Volksgezondheid aan de ziekenfondsen de opdracht het gebruik van medische beeldvorming nader te bekijken. We pleiten voor minder en beter. Er bestaan nu al richtlijnen voor goed gebruik. Die moeten nog een vertaling krijgen in de praktijk. Dat begint bij het doordacht voorschrijven van medische beeldvorming. Een courante klacht als lage rugpijn vergt geen verdere onderzoeken tenzij er bepaalde alarmsignalen zijn. Is het onderzoek nodig, dan is de keuze van de techniek belangrijk. En het moet kwaliteitsvol worden uitgevoerd. Er zijn onder andere meer MRI-toestellen nodig en de oudste CT-toestellen moeten op nonactief. De patiënt zou gediend zijn met de registratie van zijn stralingsbelasting ten gevolge van medische beeldvorming. Het woord is aan de beleidsmakers. Chris Van Hauwaert VERSTANDIG ZONNEN Naar aanleiding van haar jaarlijkse lentecampagne tijdens de week van 7 mei brengt Euromelanoma het belang van veilig zonnen onder de aandacht. De zon doet goed maar een overdosis kan kwalijke gevolgen hebben. Zonlicht bevat immers ultravioletstralen die op termijn huidkanker kunnen veroorzaken. Verstandig zonnen is dus de boodschap. Wen geleidelijk aan de zon, zoek in de zomer tussen 11 en 16 uur de schaduw op, smeer regelmatig zonnecrème met een hoge beschermingsfactor en gebruik nadien een aftersun. Meer tips in de CM-folder Zon zalig, te verkrijgen via de dienst Gezondheidspromotie van je ziekenfonds of de CM-site. (Publicaties) GEZINSVAKANTIE ZIEKENZORG CM Ziekenzorg CM Nationaal organiseert haar jaarlijkse gezinsvakantie van 28 juli tot 4 augustus in de Duinse Polders in Blankenberge. Er zijn nog plaatsen beschikbaar voor ouders met kinderen of grootouders met kleinkinderen, van wie één van de gezinsleden ziek is of een handicap heeft. Samen met leeftijdgenootjes kunnen de kinderen in leefgroepen activiteiten meedoen met animatoren. Hebben (groot)ouders hulp nodig bij een uitstapje met hun (klein)kind zijn vrijwilligers beschikbaar. Niet te missen: bezoek aan de zandsculpturen en fakkeltocht. blijven.reizen@cm.be Tel UITKERINGEN EN BELASTINGEN Vanaf 27 april worden de belastingfiches (281.12) verstuurd aan alle personen die in 2011 een vervangingsinkomen wegens ziekte of invaliditeit ontvangen hebben. De bedragen die op dit attest vermeld worden, vul je in bij de respectievelijke rubrieken van je belastingaangifte. Wanneer je op 1 januari 2012 voor 66 % invalide erkend was door het Riziv, dan moet je code of code aankruisen (zware handicap) om eventueel de fiscale verminderingen te kunnen genieten. Met vragen kun je terecht in het CM-kantoor. GEZOND IN T KORT

6 6 op uw gezondheid Visie vrijdag 27 april 2012 ZOEK EN WIN Speur je in Visie mee naar het antwoord? Wie fit is, valt niet zo makkelijk Kwam de valbus al langs? Tip: De baas deelt ze uit Oplossing K Stuur je antwoord voor 12 mei op een gele briefkaart naar Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail naar zoekenwin.visie@cm.be. Vermeld welke prijs je wenst: het kookboek Dagelijkse kost 3 van Jeroen Meus (rijke variatie aan recepten die gemakkelijk te bereiden zijn), uitg. Van Halewyck of de dvd Titanic: the legend lives on (documentaire met originele beelden van de Titanic, getuigenissen van overlevenden en inzichten van experts), verdeler C&C. Uit de juiste inzendingen worden vijf winnaars geloot. Oplossing vorige Visie: Voorschrijven Winnaars: Sabine Brouns (Zon hoven), Lutgard Lambrecht (Brugge), Alice Rasschaert (Zottegem), Jos Vandijck (Diest), Agnes Van Herreweghe (Oudegem). Neem ook deel aan de CM-webquiz op Ik dacht dat ik nog fitter was, zucht Rosa die zopas de fitheidstest probeerde in de valbus van CM en Ziekenzorg CM. Om te voorkomen dat je valt, moet je proberen fit te blijven, is één van de boodschappen die gastheer Freddy Vergauwen graag meegeeft. Een stralende ochtend, jaarmarkt in Zele, veel volk op stap. Gelokt door groene ballonnen en aantrekkelijke kraampjes zakken veel belangstellenden af naar de valbus. Hier is iets voor ons, hoor ik drie oudere dames zeggen terwijl ze binnenstappen. Josée heeft vorige week nog haar 82-jarige buurvrouw recht geholpen. Ze was gevallen toen een hoek van het tapijt wegschoof. Ik kon het niet alleen, ik moest mijn man erbij halen. Weg tapijt Intersoc-life in Zuid-Frankrijk Wat Freddy vertelt is heel herkenbaar. De bezoekers knikken instemmend als hij erop wijst dat de meeste valpartijen thuis gebeuren. Weg met de tapijten of maak ze vast met een aan twee zijden klevende band. Een tapijtje onderaan de trap is uit den boze. Is er licht genoeg in huis en heb je je leesbril afgezet om naar de voordeur te stappen? Niet te snel rechtstaan, is ook een gouden raad om niet duizelig te worden. En denk aan het effect van sommige medicijnen. Versleten schoenen Versleten slippers of schoenen met gladde zolen zijn soms ook oorzaak van een valpartij. Ik draag nochtans stevige schoenen. Verre van elegant, maar ik heb ze nodig, zegt Bertha. En toch ben ik eens gevallen op straat. Zomaar. Ik heb er een geschonden Intersoc-life Leven als God in het zuiden van Frankrijk voelde nog nooit zo goed als met onze Intersoc-life vakanties. Activiteiten voor 50-plussers, excursiemogelijkheden in alle richtingen, hapjes en tapjes en nog zoveel meer. Ontdek het in La Garde-Freinet en St. Pierre-la-Mer. neus aan overgehouden en mijn bril was stuk. Maar het had erger kunnen zijn. Blijven bewegen Vallen kun je niet enkel voorkomen door voorzichtig te zijn. Je moet je conditie onderhouden door zo lang mogelijk in beweging te blijven, weet Freddy. Blijf niet in je zetel zitten, maar ga eens naar de markt of werk wat in de tuin. Alles helpt. Binnen de veertien seconden vijf keer rechtop staan uit zit met de armen gekruist. Dat is de test die je in de valbus kunt afleggen. Versleten slippers of schoenen met gladde zolen zijn soms ook oorzaak van een valpartij. Freddy Vergauwen De meeste bezoekers laten zich gewillig uitdagen. Niet doen als je hartstoornissen of gewrichtsproblemen hebt, adviseert Freddy. Actief blijven, dat is goed, knikken de bezoekers. Ze hoorden bijna allemaal in Reyers Laat wat de voormalige vrt-omroepster Paula Semer (87) doet om haar evenwicht beter te bewaren: tai chi. PUUR GEZOND Wat Freddy vertelt, is heel herkenbaar voor de Blijven fietsen Ook yoga is goed, weet iemand. Ben je een fietser, blijf dan fietsen, raadt Freddy aan. Lukt een gewone fiets niet meer, dan is een met een lagere trapas misschien de oplossing. Daar kun je beter afstappen. Dat een valpartij voor ouderen makkelijk tot een breuk leidt, heeft met botontkalking of osteoporose te maken: als je ouder wordt, Stefan Dewickere Lic A5654 La Garde-Freinet - Club Intersoc Vlakbij de Côte d Azur Verblijf in volpension/all-in Van tot euro per volwassene 117 euro toeslag single Toeslag TGV: 286 euro per volw. Werken en toch op vakantie St. Pierre-la-Mer - Club La Méridienne Gelegen aan het strand Verblijf in volpension/all-in Van tot euro per volwassene 91 euro toeslag single Toeslag TGV: 276 euro per volw. Info, prijzen en reservaties: of Dank aan al onze medewerkers voor hun inzet en medewerking tijdens het afgelopen winterseizoen! Wil jij deze zomer ook met ons aan de slag? Dat kan, want wij zoeken nog contractuele en vrijwillige medewerkers voor het zomerseizoen! Info en inschrijven kan via of vraag telefonisch de inschrijvingsformulieren aan op GEBAKKEN ASPERGES MET SINT-JAKOBSVRUCHTEN Ingrediënten voor 4 personen: 12 dikke asperges 8 sint-jakobsvruchten 1 eetlepel pijnboom pitten olijfolie balsamicoazijn bieslook parmezaan grof zeezout zwarte peper suiker schil de asperges, verwijder het harde bittere uiteinde (2 cm) en snij in de lengte in vier verhit de olijfolie op een zacht vuur en bak de asperges kruid met zwarte peper, zout en een snuifje suiker roer regelmatig om voeg de pijnboompitten toe als de asperges halfgaar zijn en laat nog even zachtjes meebakken gril of bak ondertussen de sint-jakobsvruchten, ze zijn goed als ze elastisch aanvoelen versnipper de bieslook leg de asperges en de pijnboompitten op het bord, leg de sint-jakobsvruchten ertegen en overgiet met weinig olijfolie en balsamicoazijn strooi de versnipperde bieslook, schaaf de parmezaan erover en kruid nog met enkele korrels grof zeezout. Recept van Jo Bussels, chef-kok van het Antwerpse restaurant Radis Noir. tel Visie_ _Intersoc-life.indd 1 23/04/ :40:38

7 Visie vrijdag 27 april 2012 DE VOORZET op uw gezondheid 7 NEMEN WE NIET TE VEEL PILLEN? bezoekers van de valbus. krijg je brozere botten. Je kunt daar iets aan doen door voldoende calciumrijke voeding te eten. Op de deur van de koelkast in de valbus kun je zien welke producten het meest calcium aanbrengen. Zie je wel dat chocomelk gezond is!, merkt Aranka (13) op die met mama en oma de valbus bezoekt. Oma Gerarda (64) wist niet dat je met 30 gram Parmezaanse kaas al een kwart van de dagelijkse hoeveelheid calcium bereikt. Joost De Bock Alarm Als je alleen woont en je hebt schrik dat je niemand kunt bereiken als je gevallen bent, is er het personenalarm, toont Freddy. Ik ken dat, want ik werk in de thuiszorg, zegt schoondochter Natascha (35). Er zijn wel mensen die vergeten om het te gebruiken als ze het nodig hebben. Soms is het moeilijk om iets nieuws aan te brengen bij oudere cliënten, ondervindt ze. We hebben weer iets bijgeleerd, zegt Gerarda als ze de valbus verlaat. Aranka weet nu ook waarom kinderen het best geen speelgoed laten slingeren. Je kunt er alleen maar over vallen. Gastheer Freddy heeft ondertussen al zijn uitleg gestart voor een volgend groepje bezoekers. Veel tijd om op adem te komen heeft hij niet. En zo gaat het overal waar hij met de valbus langskomt. Chris Van Hauwaert Op vind je waar de valbus de komende weken langskomt. De CM-folder Vallen voorkomen is te verkrijgen bij de dienst Gezondheids pro motie van je ziekenfonds en te bestellen of te downloaden via (Publicaties). Eddy Fliers Een aantal geneesmiddelen wordt goedkoper, zo las je al in Visie van 6 april. Sinds 1 april moet de apotheker het goedkoopste geneesmiddel afleveren als de dokter een voorschrift met de stofnaam heeft gemaakt, in de plaats van een op merknaam. Voor de antibiotica en de antimycotica (tegen schimmelinfecties) gaan de nieuwe maatregelen nog een stapje verder. Vanaf 1 mei moet de apotheker het goedkoopste geneesmiddel afleveren, ook al schreef de dokter een merknaam voor. Hier heeft de patiënt dus de zekerheid dat hij tegen de beste prijs wordt behandeld. Sinds 1 april is ook de vergoeding voor Spiriva (tiotropium) gewijzigd. Spiriva wordt gebruikt in de behandeling van patiënten met ademnood, vooral ten gevolge van roken. Dit geneesmiddel is enkel nuttig bij de meer ernstige vormen van de ziekte. Daarenboven is het veel duurder, maar niet veel beter dan de andere mogelijke behandelingen. Toch wilde de fabrikant niet ingaan op de vraag om de prijs voldoende te verlagen. Daarom is er nu enkel terugbetaling voor de patiënten die een bewijs kunnen leveren van de ernst van dit type ademnood. Al deze maatregelen komen uiteindelijk de patiënt ten goede. Hetzij door de kost minimaal te houden, hetzij door de terugbetaling te behouden voor die patiënten die deze geneesmiddelen echt nodig hebben. En toch zijn wij niet helemaal tevreden. Immers, hier wordt enkel actie ondernomen om de prijzen te drukken. Vooral bij de antibiotica en de antimycotica is het probleem eerder te zoeken in het aantal voorschriften en de keuze van het geneesmiddel. Wij blijken in vergelijkingen binnen Europa nog steeds bij de grootste gebruikers te behoren. Dat is zeker niet gunstig voor de volksgezondheid, gezien de ontwikkeling van resistentie tegen deze producten. Moeten we daar dan niet opnieuw meer aandacht aan geven? Marc Justaert, voorzitter CM Droge nachten Luierbroekje goed hulpmiddel bij bedplassen Je kind houdt het s nachts niet droog? Dat hoeft geen groot probleem te zijn, zegt uroloog Guy Bogaert. Een luierbroekje is eigenlijk al een oplossing op zich. Komt bedplassen vaak voor? Jazeker. Neem een klas van vijfentwintig leerlingen uit het eerste leerjaar. Gemiddeld zullen er daarvan nog drie in hun bed plassen. Dat is trouwens niet meteen problematisch. Is je kind bijziend, dan geef je het een bril. Plast je kind s nachts nog in bed, dan trek je het een luierbroekje aan. Zorgt een luierbroekje er niet voor dat ze in bed blijven plassen? Neen. Kinderen die bedplassen slapen zodanig diep, dat ze ook van de natte lakens niet wakker worden. Je kunt ze dus beter een luierbroekje aantrekken, dat is voor hen in ieder geval aangenamer. Luierbroekjes zijn tegenwoordig te koop in elke supermarkt. Vanaf wanneer wordt bedplassen wel een probleem? Daar staat eigenlijk geen leeftijd op. De meeste mensen denken dat kinderen vanaf vijf jaar s nachts droog zouden moeten zijn. Maar sommige kinderen zijn daar nog niet klaar voor. Als ze vast slapen en s nachts veel urine produceren of een overactieve blaas hebben, kunnen ze nog geregeld ongelukjes hebben. Je hoeft je enkel zorgen te maken als je kind ook overdag nog natte broekjes heeft, als het regelmatig infecties heeft aan de urinewegen of als er andere problemen zijn, bijvoorbeeld met de stoelgang. Wat als je kind er zich slecht door voelt? Op dat moment grijp je beter in. Weet wel dat het kind zelf geen controle heeft over het bedplassen. Bovendien zijn er geen eenvoudige oplossingen voor. Je kunt niet eisen dat je kind s nachts droog blijft. Je kind s nachts wakker maken om te plassen, helpt evenmin. Het zorgt voor kunstmatig droge nachten, maar verandert niets aan het probleem. Wat je wel kunt doen, is je kind stimuleren om s ochtends en overdag meer te drinken en in de namiddag en s avonds veel minder. Als het probleem daarmee niet verbetert, dan is het beter om een arts te raadplegen. Wat kan een arts doen? Een kind s nachts droog krijgen, kost altijd de nodige moeite. Het kind moet het zelf kunnen en willen, anders heeft een behandeling weinig zin. Er is wel bepaalde medicatie die ervoor zorgt dat het kind s nachts minder urine aanmaakt. Daarnaast zijn er ook zogenaamde plaswekkers. Probeer dit echter niet op eigen houtje, maar laat je begeleiden door een arts of kinesist, dan is de kans op slagen veel groter. Is er soms sprake van psychologische problemen? Meestal niet. Over het algemeen slapen kinderen gewoon te diep en worden ze niet wakker als ze moeten plassen. Het is wel zo dat kinderen erg kunnen lijden onder het bedplassen. Daarom vind ik het zo belangrijk om niets te forceren. Leg je kind uit waarom het nog bedplast en laat het zelf kiezen of het er iets aan wil doen. Een kind moet in zijn eigen tempo droog kunnen worden. Nele Verheye Wat zijn jouw ervaringen met droog worden? Laat het ons weten via lezers@visieredactie.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.

8 8 uw job, ons werk Visie vrijdag 27 april 2012 DEVLOERSOCIALE VERKIEZINGEN BIJ VAN HONSEBROUCK ACV is een sterke ploeg Yves Willem (52) hoopt op een tweede termijn als ACV-délégué bij brouwerij Van Honsebrouck. Délégué zijn is een engagement en geen hobby. Maar ik haal er veel voldoening uit. Waarschijnlijk heb je nog niet ge - hoord van brouwerij Van Honsebrouck in Ingelmunster. Maar ongetwijfeld heb je al geproefd van een van haar speciaalbieren zoals Kasteelbier, Premium Kriek of Brigand. Yves Willem werkt hier al negen jaar als magazijnier. Het is een familiebedrijf, dat werk geeft aan 39 arbeiders en 35 bedienden. Iedere arbeider voert verschillende taken uit. Dat maakt de job aangenaam. De werkdruk is soms wel hoog. Als het terrasjesweer is, wordt de productie in de brouwerij opgedreven. Dan werken de arbeiders in de bottelarij 12 uur per dag. Ook de andere afdelingen presteren dan overuren. Maar in het algemeen is de sfeer hier goed. Frank Bahnmüller Patrick Holderbeke Sinds 2008 ben je ACV-délégué. Ben je tevreden over die stap? De voorbije vier jaar zijn goed meegevallen. Ik zit in het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk en ik heb het gevoel dat ik daar werkelijk iets kan realiseren. Collega s melden gevaarlijke situaties, die ik vervolgens op de agenda van het Comité zet. En ik stel toch vast dat de werkgever rekening houdt met onze voorstellen en actie onderneemt. Intussen is het aantal arbeidsongevallen op de werkvloer gedaald. Zo n realisatie en de waardering die je ervoor krijgt, daar doe ik het voor. Wat hebben jullie verder met de ACV-kern bereikt? Alle werknemers kregen ecocheques, maar de meesten vonden dat geen interessant personeelsvoordeel. Dat budget is nu omgezet in een verhoging van de maaltijdcheques met 1 euro. Ook is er een nieuwe en betalende koffieautomaat voor de arbeiders, terwijl de bedienden Het aantal arbeidsongevallen is gedaald dankzij de inspanningen van het Comité. Yves Willem, délégué bij Van Honsebrouck wel gratis koffie krijgen op het bureau. Wij hebben verkregen dat de arbeiders twee gratis jetons voor die automaat krijgen per werkdag. Het is maar een kleinigheid, maar het gaat om het principe. En sinds 1 april is ons loon verhoogd met 0,3 %. Kan je vlot onderhandelen met je werkgever? Het overleg gaat er gemoedelijk aan toe. Maar de werkgever is niet zo vrijgevig, net zoals in veel bedrijven, veronderstel ik. Het is niet gemakkelijk als vakbond om iets te bereiken. Soms vergt het veel tijd. En dat begrijpen de collega s niet altijd. Een spijtige zaak vind ik dat de grote baas nooit aanwezig is tijdens het overleg. Die zit meestal in het buitenland om nieuwe markten aan te boren. Wat staat er nog op jullie verlanglijstje? Op de vloer in het magazijn zijn geen lijnen aangebracht die aanduiden waar de heftrucks rijden en waar de voetgangers mogen stappen. Wij vragen al twee jaar dat dit zou gebeuren. Ook willen wij dat de interimkrachten beter gebrieft worden over veiligheid op het werk. Wat verwacht je van de sociale verkiezingen? Die zullen spannend zijn. Op dit moment is er alleen een ACV-kern, maar bij deze sociale verkiezingen komt ook een kandidaat voor het ABVV op. Op onze kandidatenlijst staan ook twee nieuwkomers, Nico Amez en Hazize Mekecher. We vormen een goede ploeg en ik hoop dat we onze twee zetels in het Comité kunnen behouden. Met een andere vakbond erbij is het toch minder vanzelfsprekend dat je aan hetzelfde zeel trekt. Leen Grevendonck Minister belooft bijsturingen voor werkzoekenden ACV-militanten trakteren collega s op cocktails De vrouwelijke vakbondsmilitanten bij AG Insurance trakteerden hun collega s de voorbije week op een lekkere, groene cocktail. Met de originele actie wilden de militanten hun collega s laten kennismaken met hun vakbondswerking in het bedrijf. (L.V.D.B.) De besparingen die de regering eind vorig jaar doordrukte, duwen werkzoekenden in de armoede. Minister van Werk Monica De Coninck (SP.A) kan zich vinden in de kritiek van de vakbonden en beloofde deze week dat er bijsturingen komen. De regering besliste dat werkloosheidsuitkeringen nog sterker verminderd worden na verloop van tijd. Daardoor zouden de meeste langdurig werklozen op termijn ver onder de Europese armoedenorm terechtkomen. Waardig leven Ik weet heel goed dat het met de huidige uitkeringen heel moeilijk is om je leven op een waardige manier te organiseren, reageert minister van Werk Monica De Coninck (SP.A). Het is de taak van de overheid om jobs te creëren en deze mensen op alle mogelijke manieren te stimu- leren om aan het werk te gaan. Ook voor werkzoekenden met een beperkte arbeidsongeschiktheid hebben de besparingen grote gevolgen. Als zij niet snel genoeg werk vinden, daalt hun uitkering dramatisch. ACV en ACLVB willen dat er voor deze werkzoekenden een bijsturing van de dalende uitkeringen komt. De gewesten en gemeenschappen zouden ook werken aan een betere begeleiding van werkzoekenden, maar daar is nog niets van te merken. Oudere werkzoekenden Minister De Coninck kondigde aan dat ze deze vragen wil bekijken en de voorstellen van de vakbonden in acht wil nemen. Nog dit jaar komt er een campagne om werkgevers aan te zetten meer oudere werkzoekenden in dienst te nemen. (L.V.D.B.)

9 Visie vrijdag 27 april 2012 uw job, ons werk 9 27 april: dag van de schoolverlaters Investeer in jongeren en win! Schoolverlaters tussen 18 en 26 jaar en zonder veel werkervaring kunnen door de besparing van de regering pas na 12 maanden een uitkering krijgen. Hoog tijd voor een gepast werkgelegenheidsbeleid, vindt Tom Vrijens van ACV Jongeren. Elke investering in jongeren levert de samenleving en de overheid ook nog winst op. Je zal de school maar verlaten hebben in juni vorig jaar. Je schreef je meteen in als werkzoekende. Het was wellicht moeilijk om intussen werkervaring op te doen. Ben je in dat geval, dan zou je normaal gezien op 27 april, de 234ste dag na je inschrijving, een uitkering gekregen hebben van de RVA. Maar door de besparingsmaatregelen is dat nu niet meer zo. Je moet nu 3 maanden langer wachten, tot begin augustus dus, om recht te hebben op een inschakelingsuitkering. Investering = winst ring is het nog even uitkijken. Ik zou graag een leuke en langere opdracht krijgen, want ik wil mijn leven beginnen uitbouwen, al zakt de moed me soms in de schoenen. Mieke (25): Ik ben afgestudeerd als maatschappelijk assistent en werk met een vervangingscontract van zes maanden. Het einde komt in zicht. Intussen hoor ik dat de wachttijd drie maanden langer is en dus zal ik op nul euro terugvallen. Ik moet bij het OCMW langs om mijn huur te kunnen betalen. Hopelijk vind ik snel ander werk in de buurt. Jongeren die geen opleiding volgen en geen werk hebben, kosten de samenleving jaarlijks 4,2 miljard euro, becijferde Eurofound, aldus Tom Vrijens van ACV Jongeren. Of: stel dat al die jongeren een baan vinden, dan bespaart de overheid 760 miljoen euro aan uitkeringen, kinderbijslag en subsidies. Deze jongeren zouden bovendien 3,44 miljard euro bijdragen aan onze welvaart, het bruto binnenlands product. Dit moet de regering toch overtuigen om een investeringsbeleid op te zetten om jeugdwerkloosheid tegen te gaan? Een relanceplan betekent een investering, maar vooral ook winst. Wachten Voorlopig blijft het relanceplan van de federale regering uit. Jongeren kunnen dus nog niet rekenen op initiatieven van de overheid voor een geslaagde overgang van school naar werk. Ondertussen verlaten meer dan Vlaamse leerlingen vroegtijdig de school Vlaamse jongeren volgen geen opleiding of hebben geen werk jongeren zitten in beroepsinschakelingstijd jongeren in ons land leven met een leefloon. 1 op 3 jongeren werkt, vaak onvrijwillig, deeltijds en 1 op 3 jongeren werkt met een tijdelijk contract. Verhalen van jongeren ACV Jongeren liet schoolverlaters hun verhaal doen. Jan (19): Ik heb hooguit drie maanden kunnen werken als interimmer met week- en dagcontractjes. Naar een volledige inschakelingsuitke- Griet Verhoeyen RECHT OP WERK ACV Jongeren vraagt een gepast werkgelegenheidsbeleid voor de overgang van school naar arbeidsmarkt. Dat kan door te investeren in gelijktijdig leren en werken (mét opbouw van sociale rechten), in peter- en meterschap op het werk, in stages en beroepsopleiding en in maatregelen die werkgevers belonen als ze zorgen voor echte jobcreatie. Want jongeren hebben recht op werk. DE FOCUS WERKEN MAG JE LEVEN NIET VERWOESTEN Op de cover van dit nummer van Visie leest u onthutsende cijfers over arbeidsongevallen in En helaas is er geen enkele aanwijzing dat deze cijfers in 2011 beter zouden zijn. Elke twee werkdagen op drie sterft iemand in België aan de gevolgen van een arbeidsongeval. Elke dag moeten 88 werknemers leren leven met een blijvende handicap. Ik word daar heel stil van. Achter de kille statistieken schuilt heel veel leed en verdriet. En deze cijfers zijn nog maar de gitzwarte top van de ijsberg. Heel veel arbeidsongevallen worden gewoonweg niet aangegeven. Werkgevers vermijden zo rompslomp met administratie. En voorkomen dat hun verzekeringspremie wordt aangepast. En kunnen bepaalde kwaliteitsnormen, die een laag ongevallenpercentage vereisen, behalen of behouden. En als een ongeval al wordt aangegeven, dan zijn slachtoffers helemaal niet zeker dat ze ook krijgen waar ze recht op hebben. Toegepast op het totaal aantal geweigerde arbeidsongevallen van 2010 hebben naar het oordeel van de inspectiediensten van het Fonds voor Arbeidsongevallen slachtoffers van arbeidsongevallen ten onrechte een weigering gekregen van de verzekeraar om tussen te komen in de kosten. Probeer het u voor te stellen: bovenop al de miserie die een arbeidsongeval sowieso met zich meebrengt ook nog eens discussies met de verzekeraar. Veilig en gezond werken, het blijft een enorme uitdaging. Maar vooral ook een absoluut basisrecht. Waar de ACV-kandidaten voor de Comités voor Preventie en Bescherming op het Werk voluit voor gaan. Want lang niet alle arbeidsongevallen zijn toeval. Ze zijn vaak te voorkomen. Maar dan zullen werkgevers en de overheid wel uit een ander vaatje moeten gaan tappen. We beschikken over een vrij degelijke wetgeving over veiligheid op het werk. Sommigen zullen naar gewoonte zelfs beweren dat er te veel regeltjes zijn. Maar wat ben je met die regels als ze te weinig toegepast worden? Een verplicht en degelijk sociaal overleg over veiligheid op het werk, ook in de kmo s, kan letterlijk levens redden. Ook meer inspecties op het terrein en een likop-stukbeleid, met strenge boetes bij zware veiligheidsovertredingen, zijn hoognodig om tot een betere toepassing van de veiligheidswetgeving te komen. Het is toch niet aanvaardbaar dat elke onderneming gemiddeld slechts om de 21,7 jaar een inspectiebezoek krijgt? Ongevallen zijn nooit helemaal uit te sluiten. Maar we moeten wel alles op alles zetten om ze zoveel mogelijk te vermijden. Want een mensenleven en een goede gezondheid zijn veel te kostbaar om er lichtzinnig mee om te springen. Marc Leemans, voorzitter ACV Veilig en gezond werken, het blijft een enorme uitdaging. Maar vooral ook een absoluut basisrecht. Marc Leemans

10 10 uw job, ons werk Visie vrijdag 27 april 2012 VAK BONDIG ACV Voeding en Diensten Loonsverhoging Op 1 april werden de lonen verhoogd in volgende sectoren. Het gaat zowel om de afgesproken minimumlonen als om de werkelijke lonen. - Voedingsnijverheid (behalve bakkerijen Paritair Comité 118): verhoging van de koopkracht met 0,30 % op alle lonen. In ondernemingen kan deze verhoging omgezet zijn in een ander (netto) voordeel. - Technische land- en tuinbouwwerken (Paritair Comité 132): indexering van de lonen met 1,40 % (vorige lonen x 1,014). - Tabak (Paritair Comité 133): indexering van de lonen met 0,93 % (vorige lonen x 1,0093). - Bosbouwbedrijf (Paritair Comité 146): indexering van de lonen met 1,31 % (vorige lonen x 1,0131). - Horeca (Paritair Comité 302): verhoging van de forfaitaire lonen met 2 % (vorig e lonen x 1,02) Meer info over de lonen die van toepassing zijn in je onderneming: neem contact op met de secretariaten van ACV Voeding en Diensten of met de ACV-afgevaardigden in je onderneming. Enter the night Evenement van ACV-Enter, met Peter Van De Veire, The Van Jets en DJ Murmansk. 28 april, deuren: 21 uur Artcube, Wiedauwkaai, Gent Info en ticketreservatie: facebook/enterthenight Boetiek Techniek Gratis doebeurs met en over techniek Ervaar zelf hoe fantastisch techniek kan zijn. Design, hightech en mechanica: kom het ontdekken! Speciaal voor 10- tot 14- jarigen en hun ouders. Za. 12 mei, uur, Sint-Baafsplein en Korenmarkt, Gent. Een initiatief van TOFAM Oost- Vlaanderen (waaronder ACV). Wedstrijd Bouw je eigen technische uitvinding met gerecycleerd materiaal. Deelnemen kan tot 22 mei. Meer info: info@boetiektechniek.be ACV Transcom Spanningen in luchtvaartsector De gouden tijden van Sabena, de nationale luchthaven in overheidshanden Vroeger zou je meteen gesolliciteerd hebben voor een job op Zaventem. Vandaag staat de luchthaven regelmatig in rep en roer. In de media is het al een tijdje stil over de nationale luchthaven, maar dat betekent niet dat de sociale rust er is weergekeerd. Vorig jaar besliste luchthavenuitbater TBAC om de licentie van Aviapartner, dat samen met Flightcare instaat voor de bagage- en goederenafhandeling, over te dragen aan Swissport. Zowel Aviapartner als Menzies een bedrijf dat ook interesse had in de licentie zijn naar de rechtbank gestapt om die beslissing van TBAC te betwisten. Zolang de juridische procedure hangende is, blijft Aviapartner actief op Zaventem. Als de rechtbank oordeelt dat Swissport de licentie mag overnemen van Aviapartner, wat zouden dan de gevolgen voor het personeel zijn? Kurt Callaerts van ACV Transcom volgt de sector op de voet: Swissport heeft de competitie gewonnen op basis van een goedkopere prijs. Als je weet dat 70 tot 75 % van de kosten van een bagageafhandelaar personeelskosten zijn, kun je al raden wat de gevolgen voor de werknemers zullen zijn. Ik vrees dat zij zwaar zullen moeten inleveren op hun loon- en arbeidsvoorwaarden, en die zijn al niet om over naar huis te schrijven. Elke dag werken zij volgens een ander uurrooster, dat ook nog eens om de haverklap kan veranderen. Soms is de druk te hoog en ontstaan er sociale conflicten of spontane Er moet een sociaal statuut komen voor alle personeel van bagage- en goederenafhandelaars. Kurt Callaerts, sectorverantwoordelijke luchtvaart Winnaar wedstrijd 125 jaar ACV geeft retrofeest De winnaar van de wedstrijd die ACV vorig jaar organiseerde voor zijn 125-jarig bestaan, mocht half april een groot retro Radio Modern-feest geven voor 125 vrienden, kennissen en familieleden. Het werd een gezellige avond. Visie vernam dat er verdienstelijke pogingen gedaan werden om de Charleston aan te leren en dat het kapsalon erg veel bijval had. acties. En dan zijn de passagiers natuurlijk boos omdat hun vlucht niet op tijd vertrekt. Hebben deze werknemers betere tijden gekend? Ja, ten tijde van Sabena waren de arbeidsomstandigheden veel beter. Sabena had een eigen dienst voor bagageafhandeling en het personeel daarvan had een overheidsstatuut. Bij Avia dat toen nog Belgavia heette waren de arbeidsomstandigheden ook beter dan nu. Na het faillissement van Sabena en de privatisering van de luchthaven is het alleen maar bergaf gegaan. ACV Transcom vindt het daarom heel belangrijk dat er een sociaal statuut komt voor alle personeel van de bagage- en goederenafhandelaars. Bij het toekennen van een licentie aan een ander bedrijf, moet het nieuwe bedrijf dan het statuut overnemen. Zo vermijd je concurrentie ten koste van lonen en arbeidsomstandigheden. Ook bij Belgocontrol, dat instaat voor de luchtverkeersleiding, hebben de werknemers kopzorgen. Onder druk van de luchtvaartmaatschappijen heeft Europa beslist dat de kostprijs die luchtverkeersleiders aanrekenen voor hun dienstverlening de komende drie jaar moet dalen met 3,5 % per jaar. Belgocontrol besloot daarop om blind te besparen, maar het overheidsbedrijf is al jarenlang ondergefinancierd. Dat komt omdat regionale luchthavens zoals Charleroi te weinig betalen voor hun diensten. De directie wil bezuinigen op personeel en informaticasystemen, maar dan speel je met de veiligheid van de passagiers. Daarom ijvert ACV Transcom ervoor dat de financiële problemen van Belgocontrol dringend aangepakt worden. Leen Grevendonck

11 Visie vrijdag 27 april 2012 gewikt & gewogen 11 ZEGT Vaccinatie staat eindelijk hoog op de agenda Pierre Van Damme, hoogleraar Vaccinologie Mazelen, bof, kinkhoest: het zijn nog steeds gevaarlijke ziekten, en toch komen ze nog voor. Bijna een kwart van de volwassenen is onvoldoende beschermd. Vaccinatiespecialist Pierre Van Damme is tevreden dat de Vlaamse overheid hier werk van maakt. We gaan voor de uitroeiing van mazelen en een grote stap vooruit voor de andere ziekten. Enkele weken geleden brak de bof uit onder de Gentse studenten. Ook in Antwerpen werd nog niet zo lang geleden bof vastgesteld. Waren die jongeren dan niet gevaccineerd? Pierre Van Damme, hoogleraar Vaccinologie aan de Universiteit Antwerpen, legt uit: Vijf à tien jaar geleden verliep het vaccineren van kinderen en adolescenten nog niet zo optimaal als vandaag. Daardoor werd ongeveer 20 procent van onze adolescenten en jongvolwassenen onvoldoende gevaccineerd. En krijgen vandaag infectieziekten zoals bof makkelijker vrij spel. En daarvoor is er nu het Vlaams vaccinatieplan. Pierre Van Damme: We mikken inderdaad onder andere op deze groep. Zo n vaccinatiebeleid werkt ook echt. Een aantal jaren geleden werd beslist om meer zuigelingen en kinderen van de lagere school te vaccineren tegen mazelen. Vandaag is 95 procent van deze groep gevaccineerd. Daarmee zijn we een van de beste leerlingen in de Europese klas. Waarom is het zo belangrijk dat er nog meer mensen gevaccineerd worden? Elke ziekte heeft zijn ideale vaccinatiegraad. Als je bijvoorbeeld 96 procent van de bevolking inent tegen mazelen, is de overige 4 procent ook beschermd. Hou dit enkele generaties vol, en je kunt de ziekte uitroeien. In sommige continenten is men daar overigens al in geslaagd. Als dat wereldwijd lukt, kun je mazelen uitroeien. Er komt dan geld vrij voor andere preventiecampagnes. Maar er zijn ook aandoeningen die je niet kunt vermijden omdat de kiemen aanwezig zijn in de omgeving. Tetanus is daar een voorbeeld van. Hiertegen moet 100 procent van de mensen ingeënt zijn. Het is ongelooflijk dat als er vandaag een epidemie uitbreekt, land A nog altijd andere maatregelen kan nemen dan land B. Pierre Van Damme, hoogleraar Vaccinologie Stel, we laten de teugels vieren en zetten niet langer in op een hoge vaccinatiegraad. Wat dan? Dan krijg je toestanden zoals in sommige andere Europese landen. In Frankrijk heeft men op één jaar gevallen van mazelen gehad, en 10 doden. Zelfde verhaal in Bulgarije: kinderen met mazelen, met 25 dodelijke slachtoffers. Het is bijna niet te geloven dat rijke westerse overheden anno 2012 nog aan ouders moeten uitleggen dat hun kind is gestorven omdat ze hebben nagelaten het te laten inenten. Jimmy Kets/Reporters De globalisering van onze samenleving maakt de taak van de overheid er niet makkelijker op. Het aantal reizenden neemt inderdaad toe. We moeten mensen die vanuit België reizen dus voldoende voorbereiden, informeren en vaccineren. Omgekeerd moeten we er ons van verzekeren dat mensen die naar ons land reizen, gevaccineerd zijn; denk maar aan migrerende populaties, asielzoekers, vluchtelingen, Roma-gemeenschappen, Je kunt de verspreiding van infectieziekten perfect volgen tussen landen. De Europese Unie zou hierin veel actiever moeten optreden. Het is eigenlijk ongelooflijk dat als er vandaag een epidemie uitbreekt, land A nog altijd andere maatregelen kan nemen dan land B. U waarschuwde onlangs in de media nog tegen onzorgvuldige berichtgeving over vaccinaties? Absoluut. Als onze overheid beslist om een vaccin toe te laten, dan gaat daar een grondig onderzoek aan vooraf op Europees, op Belgisch en op Vlaams niveau. We investeren daarna ook veel om mensen bewust te maken van het belang van deze vaccinaties. Dit werk van jaren kan worden weggevaagd door één onjuist krantenartikel. Wat adviseert u mensen die denken dat ze onvoldoende beschermd zijn? Zij nemen het best contact op met hun huisarts of pediater. Die kan in zijn dossiers, of aan de hand van de vaccinatiekaart, nagaan of ze voldoende gevaccineerd zijn. Hij kan ook Vaccinnet raadplegen, waar verschillende zorgverleners in aangeduid hebben welke vaccinaties zij bij iemand hebben toegediend. In de toekomst is het overigens de bedoeling dat je zelf op een website kunt nagaan voor welke aandoeningen je gevaccineerd bent. Bram Swaerts > Bewust gezond > Vaccinaties?! Hoe verander je van energieleverancier? Wie elektriciteit en gas verbruikt, blijft vaak bij zijn standaardenergieleverancier, omdat dat makkelijk is. Maar veranderen van leverancier kan je veel geld opbrengen. De eerste stap is natuurlijk: uitzoeken welke leverancier voor jou de goedkoopste is. Om de prijzen te vergelijken, doe je de V-test op de website van de VREG, de Vlaamse energiewaakhond. Surf naar Neem je laatste afrekening erbij, want je moet je jaarverbruik van elektriciteit en/of gas invullen. Zorg er ook voor dat je weet of je voor elektriciteit een enkelvoudig of tweevoudig tarief hebt, met of zonder nachttarief. De V-test berekent dan de kostprijs voor jouw verbruik bij alle gekende leveran- ciers van aardgas of elektriciteit. Je merkt dat de standaardleverancier zelden de goedkoopste is. Goedkoopste leverancier gevonden? Dan kan je er meteen contact mee opnemen om een contract af te sluiten. De nieuwe leverancier regelt de overdracht met je oude leverancier. Het nieuwe contract gaat pas in op de einddatum van het oude contract. De netbeheerder van de gemeente waar je woont zal ook vragen om de meterstand op te nemen. Zo kan je oude leverancier de slotfactuur opstellen. Meer weten? of bel naar het gratis nummer 1700 (toets 4 : andere vragen). 6,8 % CIJFER VAN DE WEEK 6,8 %. Zoveel voorsprong hebben de Belgische werknemers in industriesectoren nog altijd op hun collega s in de buurlanden, wanneer het gaat om hun productiviteit, zo blijkt uit cijfers van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Dit productiviteitsvoordeel wordt vergeten als men praat over loonkosten en competitiviteit. De discussie over de kosten van arbeid wordt nu al maandenlang opgeklopt, vindt het ACV. In die discussie wordt ook steevast vergeten dat bedrijven in ons land talrijke loonkostsubsidies krijgen. Het gaat daarbij om 5,3 miljard euro in Deze tegemoetkomingen zijn ook nu weer niet verrekend in de nieuwe Eurostat-cijfers over kosten voor arbeid.

12 16 uw vrije tijd Visie vrijdag 27 april 2012 FILM Detachment Leerkracht op de dool Veertien jaar na zijn eerste langspeelfilm American History X, laat de Britse regisseur Tony Kaye opnieuw van zich horen met Detachment. Een filmparel die je meevoert naar de harde realiteit van een probleemschool in de Verenigde Staten. Het hoofdpersonage in Detachment is Henry Barthes, een interimleerkracht Engels die van school naar school zwerft. Nergens blijft hij lang genoeg om een band te kunnen opbouwen met leerlingen of collega s. Het perfecte beroep voor iemand die van alles en iedereen afstand wil houden. In de film volgen we drie weken uit Henry s leven, waarin hij een lesopdracht vervult in een probleemschool in New York. Hij wordt er omgeven door gefrustreerde en gedesillusioneerde leerkrachten, die stilaan hun geloof in de jeugd verliezen. De tijdelijke klas van Henry is een zootje ongeregeld, met leerlingen die arrogant en ongeïnteresseerd zijn. Eén leerlinge is echter anders: Meredith is talentvol en zachtaardig, maar ook eenzaam en kwetsbaar. Zij probeert door de muur te breken die Henry rondom zich heeft opgetrokken. Wanneer Henry het straathoertje Erica in bescherming neemt, wordt zijn leven helemaal overhoop gegooid. Detachment gaat over het falen van leerkrachten en ouders, en over hun verantwoordelijkheid om jongeren aan te moedigen om zin te geven aan Ik wil films maken die het publiek niet alleen entertainen, maar hen ook doen nadenken hun leven. Het is niet de eerste film die over dit thema is gedraaid. Denk maar aan Dangerous Minds van John N. Smith, met Michelle Pfeiffer in de hoofdrol. Alleen verbleekt die laatste film naast de aangrijpende dramatiek in Detachment. Veel lof is er voor hoofdrolspeler en oscarwinnaar Adrien Brody, die zijn beste acteerprestatie neerzet sinds The Pianist. Maar ook de rest van de cast hoeft niet onder te doen. Hopelijk moeten we niet nog eens veertien jaar wachten op de volgende langspeelfilm van Tony Kaye, want dit smaakt naar meer. Waarom wilde je dit scenario verfilmen? Regisseur Tony Kaye: Ik ben geïnteresseerd in de grote sociale en morele vraagstukken. American History X ging over racisme en extreemrechtse opvattingen. Detachment verkent de pijnpunten van het onderwijs. Tony Kaye, regisseur van Detachment Het project waar ik nu aan werk, heet Black Water Transit en gaat over het milieu. Ik wil films maken die het publiek niet alleen entertainen, maar hen ook doen nadenken. Wat is volgens jou de essentie van deze film? Het is het verhaal van een man die lijdt, en die zijn problemen en de waarheid probeert te ontvluchten. Maar de spilfiguur in de film is Erica, een jong meisje dat zich prostitueert en het spoor helemaal bijster is. Zij slaagt erin om deel uit te maken van zijn gevoelswereld. Iets wat ook zijn leerlinge Meredith tevergeefs probeert. Detachment gaat ook over hoe belangrijk familie is. De levensweg van Henry wordt pas duidelijk wanneer hij ervoor kiest om Erica onder zijn hoede te nemen. Je eigen dochter Betty speelt de rol van Meredith. Ik vreesde eerst om beschuldigd te worden dat ik haar zou voortrekken, maar bij de audities stak zij er met kop en schouders bovenuit. Betty lijkt helemaal niet op Meredith. Maar wat ze wel gemeen hebben, is dat ze allebei geen zorgeloze jeugd hebben gehad. Ik heb mijn gezin namelijk verlaten toen Betty nog maar vijf jaar oud was. Ik was zeer egoïstisch. Gelukkig is zij opgegroeid tot een jongedame met veel zelfvertrouwen en een grote vastberadenheid om te slagen in het leven. Helaas zijn niet alle jongeren zo sterk. Leen Grevendonck Detachment (VS, 2011) Regie: Tony Kaye Met: Adrien Brody, Marcia Gay Harden en James Caan Duur: 97 minuten Vanaf 2 mei in de bioscoop Dominique De Vlieger WIN EEN filmticket Visie mag 10 duotickets voor Detachment wegschenken. Antwoord op deze vraag: Wie speelt de hoofdrol in American History X en kreeg daarvoor een oscarnominatie? a. Edward Norton b. Christian Bale c. Robert Downey Jr. Doe mee op (klik rechts op speel mee ). Of stuur een kaartje met het juiste antwoord naar: ACW Visie, Wedstrijd Detachment, Postbus 20, 1031 Brussel. En dit vóór donderdag 3 mei. TODO Docville, Leuven vrijdag 27 april - zaterdag 5 mei Voor de achtste keer strijkt het Internationaal Documentaire Filmfestival DOCVILLE neer in de binnenstad van Leuven. Het brede en kleurrijke programma omvat een 70-tal films. Dit jaar verwelkomt het festival de Britse en spraakmakende televisiemaker Louis Theroux, die drie gloednieuwe films in avant-première voorstelt. tel (Fonk vzw) Visie is een uitgave van de Koepel van Christelijke Werknemersorganisaties Verantw. Uitg. nat. pag.: Kris Houthuys Hoofdredacteur: Griet Verhoeyen Redactie: colofonleen Grevendonck Lieve Van den Bulck CM-nieuws: Bram Swaerts ACV-nieuws: Patrick Wirix Vormgeving: Bart Gevaert Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel lezers@visieredactie.be Druk: Corelio Printing, Keerstraat 10, 9420 Erpe-Mere Artikels op de regionale bladzijden (12-15) vallen onder de resp. verantw. uitgevers Visie is ondertekenaar van de Milieu beleids over een komst Papier Vlaanderen en steunt de inspanningen van de Vlaam se re ge ring i.v.m. papierrecuperatie.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Ik verlaat de school wat nu?

Ik verlaat de school wat nu? Ik verlaat de school wat nu? Je hebt geen werk? Schrijf je in bij de VDAB: Hoe? Via de website www.vdab.be Via het gratis nummer 0800/ 30 700 Via een kantoor in de buurt Wanneer? Voor 1 augustus Als je

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Dringende Medische Hulpverlening

Dringende Medische Hulpverlening Versie nr: 1 Laatste wijziging: 30-06-2007 1. Waartoe dient deze fiche? 2. Wat is dringende medische hulp? 3. Wie heeft recht op dringende medische hulp? 4. Aan welke voorwaarden moet ik voldoen om aanspraak

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Kinderen zonder papieren

Kinderen zonder papieren VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk. Wie kan er op jou rekenen?

Vrijwilligerswerk. Wie kan er op jou rekenen? Vrijwilligerswerk Wie kan er op jou rekenen? Alles over vrijwilligerswerk Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk tel. 03 218 59 01 www.vrijwilligersweb.be www.vrijwilligerswetgeving.be Provinciale Steunpunten

Nadere informatie

HUMO enquête naar de koopkracht

HUMO enquête naar de koopkracht HUMO enquête naar de koopkracht Steekproef N= 1000 respondenten representatief voor de Nederlandstalige 20-plussers (geen studenten) Methode Combinatie van telefonisch (23%; bij 65-plussers) en online

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

WOORDZOEKER. ABVV Socialistische vakbond. ACV Christelijke vakbond. ACLVB Liberale vakbond

WOORDZOEKER. ABVV Socialistische vakbond. ACV Christelijke vakbond. ACLVB Liberale vakbond WOORDZOEKER Spel Alle kaarten worden omgekeerd op de tafel gelegd. De leerlingen mogen beurtelings twee kaartjes omdraaien. Als ze twee kaarten hebben die bij elkaar horen mogen ze deze kaarten houden.

Nadere informatie

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt?

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? Beste kinderen, Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? In mijn vrije tijd ben ik natuurgids. Met mijn verrekijker en vergrootglas trek ik naar allerlei plekjes om de natuur

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen zorgwijzer 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Toen mijn vriendin

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

Thuis blijven wonen. Woonadvies en ergobegeleiding

Thuis blijven wonen. Woonadvies en ergobegeleiding Thuis blijven wonen Woonadvies en ergobegeleiding Je vertrouwde omgeving: thuis! Zorgen een ziekte, een handicap, ongeval of je leeftijd ervoor dat je dagelijkse activiteiten in huis moeilijk worden? Enkele

Nadere informatie

Goeiemiddag in Gent, stad in volle groene verandering!

Goeiemiddag in Gent, stad in volle groene verandering! Beste vrienden, Goeiemiddag in Gent, stad in volle groene verandering! Vooreerst, en vanuit de grond van mijn hart: Bedankt! Bedankt om al weken keihard campagne te voeren. Bedankt voor jullie tijd, energie,

Nadere informatie

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Stap dichter naar huis Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis 2 Waarom deze folder? Een ziekenhuisverblijf is een hele gebeurtenis, waarbij onderzoek en behandeling veelal centraal

Nadere informatie

Medisch-wetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon

Medisch-wetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon Uitgave Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postadres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag Telefoon (070) 340 79 11 Informatie Voor informatie en vragen

Nadere informatie

Waar kan je vrijwilligerswerk doen?

Waar kan je vrijwilligerswerk doen? werk vrijwilligers Je wil je graag inzetten als vrijwilliger, maar je hebt geen idee waar? Nochtans zijn er mogelijkheden genoeg. Rechten en plichten van de vrijwilliger: nooit van gehoord? Toch zijn er

Nadere informatie

Aangifte van ongeval KLEEF HIER GELE KLEVER. Ruimte voorbehouden voor het ziekenfonds. Type: GR A INT. I Identificatiegegevens van het slachtoffer

Aangifte van ongeval KLEEF HIER GELE KLEVER. Ruimte voorbehouden voor het ziekenfonds. Type: GR A INT. I Identificatiegegevens van het slachtoffer Aangifte van ongeval CHRISTELIJKE MUTUALITEIT Ruimte voorbehouden voor het ziekenfonds dossiernummer: Type: GR A INT I Identificatiegegevens van het slachtoffer 1. Naam en voornaam... Straat... nummer/bus...

Nadere informatie

Afgestudeerd. en nu? Belangrijke stappen in afwachting van een job

Afgestudeerd. en nu? Belangrijke stappen in afwachting van een job Afgestudeerd en nu? Belangrijke stappen in afwachting van een job Alles over afstuderen Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg www.werk.belgië.be VDAB (Vlaanderen) voor kantoren

Nadere informatie

Enquête ACV Voeding en Diensten - Jouw stem, Onze toekomst!

Enquête ACV Voeding en Diensten - Jouw stem, Onze toekomst! ACV Voeding en Diensten wil weten wat je bezighoudt. Met deze enquête komen we naar je toe om te vragen welk soort politiek beleid je wil voor de toekomst. Het invullen van deze enquête neemt maar enkele

Nadere informatie

Afgestudeerd? Eerst een verdiend feestje, en dan nadenken over je toekomst!

Afgestudeerd? Eerst een verdiend feestje, en dan nadenken over je toekomst! Afgestudeerd? Eerst een verdiend feestje, en dan nadenken over je toekomst! Je gaat op zoek naar werk Je bent nog een tijdje werkzoekend Je vindt werk Je wordt ziek Wat met vakantiewerk? Schrijf je in

Nadere informatie

Nieuwsbrief 14, september 2010

Nieuwsbrief 14, september 2010 Stichting WoonMere Nieuwsbrief 14, september 2010 Redactie: Mariska Elfrink Hallo allemaal, Eindelijk is het dan gebeurt: we zijn verhuist naar ons eigen appartement! Inmiddels wonen we hier alweer een

Nadere informatie

ONS ENGAGEMENT VOOR UW TOEKOMST ONTCIJFERD

ONS ENGAGEMENT VOOR UW TOEKOMST ONTCIJFERD ONS ENGAGEMENT VOOR UW TOEKOMST ONTCIJFERD UW TOEKOMST ONTCIJFERD we creëren sociale welvaart met vier bouwstenen 1 meer jobs 2 stijgende koopkracht 3 sociale zekerheid voor iedereen 4 een toekomst voor

Nadere informatie

Bent u zelfstandige met vennootschap? Gewaarborgd inkomen Kies voor financiële zekerheid, ook bij arbeidsongeschiktheid!

Bent u zelfstandige met vennootschap? Gewaarborgd inkomen Kies voor financiële zekerheid, ook bij arbeidsongeschiktheid! Bent u zelfstandige met vennootschap? Gewaarborgd inkomen Kies voor financiële zekerheid, ook bij arbeidsongeschiktheid! Niemand kan voorspellen hoe uw professionele toekomst er zal uitzien. Er zijn heel

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Werkloosheidsuitkeringen

Werkloosheidsuitkeringen je rechten op zak Werkloosheidsuitkeringen Het bedrag van je werkloosheidsuitkering wordt berekend op basis van je laatst verdiende loon en je gezinstoestand. De hoogte van de uitkering is ook afhankelijk

Nadere informatie

Voorstelling Onafhankelijk leven

Voorstelling Onafhankelijk leven Voorstelling Onafhankelijk leven Inhoudsopgave 1. Wat is Onafhankelijk leven?... 3 2. Waarom is Onafhankelijk Leven belangrijk?... 4 3.1. Met een persoonlijk assistentie budget (PAB) kan je onafhankelijk

Nadere informatie

P Doe de risicotest P Laat uw bloedsuikerwaarde meten P Lees wat u zelf kunt doen

P Doe de risicotest P Laat uw bloedsuikerwaarde meten P Lees wat u zelf kunt doen Diabetes en uw apotheek Als bij u diabetes is vastgesteld, dan kunt u natuurlijk terecht bij uw apotheek. Het apotheekteam zorgt ervoor dat u: Op tijd het juiste medicijn krijgt. Medicijnen krijgt die

Nadere informatie

Studenten combineren voor tal van redenen hun studies met een job.

Studenten combineren voor tal van redenen hun studies met een job. Werk en studies : een prima huwelijk Hoofdstuk 2 Studenten combineren voor tal van redenen hun studies met een job. Het maakt niet uit of die beslissing een vrije keuze is of gebeurt om financiële redenen,

Nadere informatie

Financiële steun equivalent aan het leefloon

Financiële steun equivalent aan het leefloon Versie nr.: 1 Laatste wijziging: 22-09-2008 1) Waartoe dient deze fiche? 2) Wat is financiële steun equivalent aan het leefloon? 3) Wie heeft recht op het equivalent leefloon? 4) Aan welke 2 verplichte

Nadere informatie

Jong zijn zonder zorgen. Dit is Leon. www.s-p-a.be. tijdenveranderen.be. PNA-9985 PRODUCTIE EN MEDIA verkiezingen 2014_148x105_16pag_VERSIE SPA.

Jong zijn zonder zorgen. Dit is Leon. www.s-p-a.be. tijdenveranderen.be. PNA-9985 PRODUCTIE EN MEDIA verkiezingen 2014_148x105_16pag_VERSIE SPA. Jong zijn zonder zorgen. Dit is Leon. tijdenveranderen.be www.s-p-a.be PNA-9985 PRODUCTIE EN MEDIA verkiezingen 2014_148x105_16pag_VERSIE SPA.indd 1 24/02/14 11 NA-9985 PRODUCTIE EN MEDIA verkiezingen

Nadere informatie

t Magazijn centrum voor arbeidszorg met zorg gemaakt

t Magazijn centrum voor arbeidszorg met zorg gemaakt 2100 Deurne Tel / fax: 03/ 324 25 26 t Magazijn centrum voor arbeidszorg met zorg gemaakt Andante vzw www.tmagazijn.be Nieuwsbrief 7 juni 2014 Voorwoord Beste lezer, Hier is hij dan; onze zevende nieuwsbrief.

Nadere informatie

Sportparticipatie en fysieke activiteit

Sportparticipatie en fysieke activiteit Sportparticipatie en fysieke activiteit Gepensioneerden Het doel van deze vragenlijst is wat meer te weten te komen over uw eigen sportbeoefening. Graag hadden wij op uw medewerking gerekend. Deze vragenlijst

Nadere informatie

Medischwetenschappelijk. onderzoek. Algemene informatie voor de proefpersoon

Medischwetenschappelijk. onderzoek. Algemene informatie voor de proefpersoon Medischwetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon Inhoud Inleiding 5 Medisch-wetenschappelijk onderzoek 6 Wat is medisch-wetenschappelijk onderzoek? Wat zijn proefpersonen? Wie

Nadere informatie

7.6. Boekverslag door S woorden 18 januari keer beoordeeld. Vak Maatschappijleer 1. Maatschappijleer Werk. Paragraaf 1.

7.6. Boekverslag door S woorden 18 januari keer beoordeeld. Vak Maatschappijleer 1. Maatschappijleer Werk. Paragraaf 1. Boekverslag door S. 1058 woorden 18 januari 2015 7.6 3 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer 1 Maatschappijleer Werk Paragraaf Werk: als je iets doet, omdat andere mensen daar behoefte aan hebben. Goed

Nadere informatie

Afgestudeerd. en nu? Belangrijke stappen in afwachting van een job

Afgestudeerd. en nu? Belangrijke stappen in afwachting van een job Afgestudeerd en nu? Belangrijke stappen in afwachting van een job Alles over afstuderen Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg www.werk.belgie.be VDAB (Vlaanderen) voor kantoren

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

WIJ en jij Wet investeren in jongeren

WIJ en jij Wet investeren in jongeren Ik heb een WW-uitkering. Krijg ik een werkleeraanbod? Je krijgt pas een werkleeraanbod als je WW-uitkering is afgelopen. Zolang je een WW-uitkering krijgt, geldt voor jou de sollicitatie- en reintegratieplicht

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

De beste zorg vinden? Zorg of ondersteuning nodig? CZ helpt! 2013/2014. Uw verzekering snel en digitaal regelen?

De beste zorg vinden? Zorg of ondersteuning nodig? CZ helpt! 2013/2014. Uw verzekering snel en digitaal regelen? zorgwijzer 2013/2014 Zorg of ondersteuning nodig? CZ helpt! De beste zorg vinden? Uw verzekering snel en digitaal regelen? Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Inhoudsopgave 4 Regel uw verzekering

Nadere informatie

het leefloon Versie december 2013 LEEFLOON

het leefloon Versie december 2013 LEEFLOON het leefloon Versie december 2013 LEEFLOON HET RECHT OP EEN LEEFLOON in twaalf stappen... Een leefloon, wat is dat? Wanneer krijg ik het leefloon? Waar moet ik het leefloon aanvragen? Wat zal er na de

Nadere informatie

Als ik mijn baan kwijtraak. Voorkom dat u werkloos wordt Hoe komt u weer aan werk? Wat moet u doen voor een WW-uitkering?

Als ik mijn baan kwijtraak. Voorkom dat u werkloos wordt Hoe komt u weer aan werk? Wat moet u doen voor een WW-uitkering? Als ik mijn baan kwijtraak Voorkom dat u werkloos wordt Hoe komt u weer aan werk? Wat moet u doen voor een WW-uitkering? Werk boven uitkering UWV verstrekt tijdelijk inkomen in het kader van wettelijke

Nadere informatie

Borstkanker ''Angst voor het onbekende''

Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...

Nadere informatie

De opvolging van je zoektocht naar werk

De opvolging van je zoektocht naar werk De opvolging van je zoektocht naar werk Klassieke procedure > Hoe vermijd je sancties? > Wat moet je doen? > Vraag de nodige informatie! www.aclvb.be Als werkloze heb je een aantal verplichtingen. Zo moet

Nadere informatie

Tips om geld in te zamelen voor Dokters van de Wereld.

Tips om geld in te zamelen voor Dokters van de Wereld. Tips om geld in te zamelen voor Dokters van de Wereld. Naast de sportieve uitdaging van bijna 500 kilometer te fietsen naar Amsterdam en terug, wacht er nu nog een tweede uitdaging: zoveel mogelijk geld

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12

Inhoud. Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12 Inhoud Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12 Onderwerp 1 Gelijkheid...13 De rechten van Tim... 14 Onderwerp 2 Toegankelijkheid...17 De rechten

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

Welkom op verpleegeenheid D2, de kinderafdeling van ons ziekenhuis. Ziek zijn is niet altijd even prettig, zeker niet als je in het ziekenhuis ligt.

Welkom op verpleegeenheid D2, de kinderafdeling van ons ziekenhuis. Ziek zijn is niet altijd even prettig, zeker niet als je in het ziekenhuis ligt. Welkom Hallo Welkom op verpleegeenheid D2, de kinderafdeling van ons ziekenhuis. Ziek zijn is niet altijd even prettig, zeker niet als je in het ziekenhuis ligt. Toch kan een ziekenhuisopname best fijn

Nadere informatie

TOETS NT2-1 schrijven. Goed voorbereid slagen. voor het staatsexamen NT2 programma 1. Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN. niveau B1. tijdsduur: 120 minuten

TOETS NT2-1 schrijven. Goed voorbereid slagen. voor het staatsexamen NT2 programma 1. Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN. niveau B1. tijdsduur: 120 minuten Goed voorbereid slagen voor het staatsexamen NT2 programma 1 Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN niveau B1 tijdsduur: 120 minuten Deel 1: Zinnen afmaken 15 opdrachten Maak de zinnen af: 1. Het is in de vakantie

Nadere informatie

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis

Stap dichter naar huis. Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Stap dichter naar huis Zo fit mogelijk blijven tijdens uw verblijf in het ziekenhuis Waarom deze folder? Een ziekenhuisverblijf is een hele gebeurtenis, waarbij onderzoek en behandeling veelal centraal

Nadere informatie

Maximale inspanningstest

Maximale inspanningstest Maximale inspanningstest Je komt bij ons in het ziekenhuis voor een test. Die test heet maximale inspanningstest. Het is een onderzoek waarbij de dokter onderzoekt: Hoe jouw conditie is. Hoe je longen,

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

Dit boekje is van:..

Dit boekje is van:.. Ik en mijn plan Dit boekje is van:.. Hallo, Jij bent cliënt bij SOVAK. Je hebt bij SOVAK een persoonlijk begeleider. Samen maak je afspraken over wat jij zelf doet en wat SOVAK doet. Die afspraken staan

Nadere informatie

Laat je niks wijsmaken, er is wél een andere keuze

Laat je niks wijsmaken, er is wél een andere keuze Laat je niks wijsmaken, er is wél een andere keuze Vrienden, Kameraden, Socialisten, Laat mij beginnen met jullie allemaal een gelukkig en gezond 2017 te wensen. Vandaag zijn we hier niet toevallig in

Nadere informatie

Maatschappelijke oriëntatie

Maatschappelijke oriëntatie Maatschappelijke oriëntatie De maatschappelijke oriëntatie is er om je een beeld te geven wat er allemaal in de maatschappij is. Om erachter te komen waarom er bepaalde winkels, diensten of zorg zijn.

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Bilan 2002 PERSDOSSIER

Bilan 2002 PERSDOSSIER Bilan 2002 PERSDOSSIER Responsible Young Drivers Stichting van openbaar nut Barricadenplein 9 1000 Brussel Tel. : 02/513.39.94 Fax : 02/502.43.50 www.ryd.be info@ryd.be Inleiding Al voor de negentiende

Nadere informatie

Arbeidsongeschikt? 1

Arbeidsongeschikt? 1 Arbeidsongeschikt? 1 Wanneer ben je arbeidsongeschikt? Je bent arbeidsongeschikt als je door een ziekte, ongeval of zwangerschap (tijdelijk) niet kunt werken of stempelen en daardoor alle activiteiten

Nadere informatie

Aflevering 2: Solliciteren

Aflevering 2: Solliciteren Aflevering 2: Solliciteren Vragen vooraf: Heb je wel eens gesolliciteerd naar een baan? Hoe deed je dat? Heb je een curriculum vitae? Hoofditem Fragment 1 Korte inhoud: Milouska en Bayu kijken hoe je kunt

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Handleiding voor patiënten

Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Handleiding voor patiënten Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis Handleiding voor patiënten Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te gaan. Waarom deze informatie? 2 Gebruiksaanwijzing 3 Cartoon 1 bereid uw ziekenhuisopname

Nadere informatie

Wanneer bent u arbeidsongeschikt?

Wanneer bent u arbeidsongeschikt? Arbeidsongeschikt? Wanneer bent u arbeidsongeschikt? U bent arbeidsongeschikt als u door een ziekte, ongeval of zwangerschap (tijdelijk) niet kunt werken of stempelen en daardoor alle activiteiten moet

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

Publiekstekst Wet investeren in jongeren

Publiekstekst Wet investeren in jongeren Publiekstekst Wet investeren in jongeren Juni 2009 Deze publicatie is gemaakt door Stimulansz in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Stimulansz spreekt haar dank uit aan alle

Nadere informatie

Netwerk Ouderenzorg Regio Noord

Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Netwerk Ouderenzorg Regio Noord Vragenlijst Behoefte als kompas, de oudere aan het roer Deze vragenlijst bestaat vragen naar uw algemene situatie, lichamelijke en geestelijke gezondheid, omgang met gezondheid

Nadere informatie

Werkloos? Weener XL helpt u op weg naar werk

Werkloos? Weener XL helpt u op weg naar werk Werkloos? Weener XL helpt u op weg naar werk Hulp op weg naar inkomen Soms gebeuren er dingen in het leven die u liever anders had gezien. U wordt werkloos of mag minder uren werken, uw relatie strandt.

Nadere informatie

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij?

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Wat een mooie luchtballonnen! Geel, oranje, groen en blauw. Kies maar uit Daan,

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Deze man werd net ontslagen...

Deze man werd net ontslagen... Deze man werd net ontslagen... Een vaste job is de beste bescherming tegen armoede. Maar de arbeidsmarkt is niet voor iedereen even genadig. Jaarlijks verliezen talloze mensen hun werk en daarmee ook hun

Nadere informatie

http://toelatingsexamen.110mb.com

http://toelatingsexamen.110mb.com Arts-patiëntgesprek Dit onderdeel bestaat uit meerkeuzevragen met 4 antwoordmogelijkheden, waarvan je er meestal al meteen 2 kan elimineren omdat ze te extreem zijn. Je moet eigenlijk op je gevoel afgaan

Nadere informatie

Gas & elektriciteit DURF VERGELIJKEN

Gas & elektriciteit DURF VERGELIJKEN Gas & elektriciteit DURF VERGELIJKEN Oefeningen V-test FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Algemene Directie Energie Koning Albert II-laan 16 1000 Brussel Inhoud I. Praktijk... 3 1. Geval 1: normale

Nadere informatie

Deel 1: Algemene inlichtingen (In te vullen door het slachtoffer)

Deel 1: Algemene inlichtingen (In te vullen door het slachtoffer) Aangifte verwondingen en andere materiële schade Producent Toedracht / omstandigheden :... :... :... :... :...... Dit is een belangrijk document! Het is in uw belang dit document correct in te vullen en

Nadere informatie

Beroep beslissing OCMW. Wat kan je doen als je niet akkoord gaat met een OCMW-beslissing?

Beroep beslissing OCMW. Wat kan je doen als je niet akkoord gaat met een OCMW-beslissing? Beroep beslissing OCMW Wat kan je doen als je niet akkoord gaat met een OCMW-beslissing? Inhoud 1. Beroep aantekenen... 3 2. Wat gebeurt er na het indienen van het verzoekschrift?... 4 3. Waar heeft de

Nadere informatie

Bel 078 15 50 10. Surf www.citycareplus.be

Bel 078 15 50 10. Surf www.citycareplus.be In alle comfort thuis wonen CARE - voor mantelzorgers & zorgbehoevenden... die genieten van hun moment Bel 078 15 50 10 Surf www.citycareplus.be City Care Plus is een eigentijdse, onafhankelijke organisatie

Nadere informatie

Algemene informatie. Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis - Kom uit het bed -

Algemene informatie. Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis - Kom uit het bed - Algemene informatie Voorkom onnodige achteruitgang in het ziekenhuis - Kom uit het bed - 1 U zult misschien wel schrikken als u leest dat drie maanden na ontslag ongeveer 30% van de ouderen die behandeld

Nadere informatie

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli? INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in

Nadere informatie

R O S A D E D I E F. Arco Struik. Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl

R O S A D E D I E F. Arco Struik. Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl R O S A D E D I E F Arco Struik Rosa de dief Arco Struik 1 www.gratiskinderboek.nl In de winkel 3 Bart 5 Een lieve dief 7 De telefoon 9 Bij de dokter 11 De blinde vrouw 13 Een baantje 15 Bijna betrapt

Nadere informatie

Een nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering

Een nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering Een nieuwe bank Lesvoorbereiding Crisis graad 2 Voorzie speelgoed - geld, echte kleine muntstukken of print het blad met de centen. Op elk blad staan 100 centen in rijen van 10. Zo kan je gemakkelijk het

Nadere informatie

Susanne Hühn. Het innerlijke kind. angst loslaten

Susanne Hühn. Het innerlijke kind. angst loslaten Susanne Hühn Het innerlijke kind angst loslaten Inhoud Inleiding 7 Hoe ontstaat angst? 11 Wegen uit de angst 19 Het bange innerlijke kind leren kennen 35 Meditatie Het bange innerlijke kind leren kennen

Nadere informatie

De Zorgmakelaar aan huis. Zonder zorgen thuis blijven wonen

De Zorgmakelaar aan huis. Zonder zorgen thuis blijven wonen De Zorgmakelaar aan huis Zonder zorgen thuis blijven wonen Mijn vrouw en ik kunnen onszelf nog goed uit de slag trekken. Wel organiseert Debbie al wat praktische hulp bij ons thuis waardoor we nu opnieuw

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design Woord voor Woord is een programma mondelinge vaardigheden NT2 voor analfabete beginners. Het omvat 12 lessen. De ontwikkeling van het programma en de daarbij behorende video s is mogelijk gemaakt door

Nadere informatie

Wil jij minderen met social media?

Wil jij minderen met social media? Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.

Nadere informatie

Achmea Personenschade: aangenaam!

Achmea Personenschade: aangenaam! Achmea Personenschade: aangenaam! INHOUD Achmea Personenschade: aangenaam! 3 Wat doen wij voor u? 4 Hoe doen wij dat? 5 Met wie krijgt u te maken? 7 Wat doet u? 9 Wat betalen wij? 10 Zoekt u extra hulp?

Nadere informatie

Geen boeken meer. Je verlaat de school Werkloos of werken?

Geen boeken meer. Je verlaat de school Werkloos of werken? Afgestudeerd en nu? Afgestudeerd en nu? Eerst en vooral een feestje, want dat heb je verdiend! En dan ga je nadenken over je toekomst en dan komen de vragen. Hoe dan ook er zijn een aantal zaken waar je

Nadere informatie

t Magazijn centrum voor arbeidszorg met zorg gemaakt

t Magazijn centrum voor arbeidszorg met zorg gemaakt 2100 Deurne Tel / fax: 03/ 324 25 26 t Magazijn centrum voor arbeidszorg met zorg gemaakt Andante vzw www.tmagazijn.be Nieuwsbrief 5 april 2013 Voorwoord Beste lezer, Hier is hij dan; onze vijfde nieuwsbrief.

Nadere informatie

Het Generatiepact. Inhoudsopgave. 3 Wat is het Generatiepact?

Het Generatiepact. Inhoudsopgave. 3 Wat is het Generatiepact? het Generatiepact Inhoudsopgave 3 Wat is het Generatiepact? 5 Wanneer kan ik meedoen aan het Generatiepact? 6 De 55-jarigenregeling 11 De 60-jarigenregeling 16 De overgang van de 55-jarigenregeling naar

Nadere informatie

5 Wanneer kan ik meedoen aan het Generatiepact? 16 De overgang van de 55-jarigenregeling naar de 60-jarigenregeling

5 Wanneer kan ik meedoen aan het Generatiepact? 16 De overgang van de 55-jarigenregeling naar de 60-jarigenregeling het Generatiepact Inhoudsopgave 3 Wat is het Generatiepact? 5 Wanneer kan ik meedoen aan het Generatiepact? 6 De 55-jarigenregeling 11 De 60-jarigenregeling 16 De overgang van de 55-jarigenregeling naar

Nadere informatie

GRATIS content TIPS & ideeën die jij zelf kan gebruiken voor je eigen (bedrijfs)website! #SchrijvenVoorBedrijven JasperVerelst.be

GRATIS content TIPS & ideeën die jij zelf kan gebruiken voor je eigen (bedrijfs)website! #SchrijvenVoorBedrijven JasperVerelst.be GRATIS content TIPS & ideeën die jij zelf kan gebruiken voor je eigen (bedrijfs)website! #SchrijvenVoorBedrijven JasperVerelst.be - Ik schreef al meer dan 100 commerciële bedrijfswebsites voor ondernemingen

Nadere informatie