(Uit: Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis: leerlijn (on)gelijke onderwijskansen)
|
|
- Thomas Bauwens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 (Uit: Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis: leerlijn (on)gelijke onderwijskansen) THEMA ONDERWIJS IN DE MIDDELEEUWEN Sluit aan bij De les over het onderwijs in de middeleeuwen, dat op zijn beurt een onderdeel is van de cultuur in de middeleeuwen. Mensenrechten - het recht op onderwijs - het recht op de volledige ontwikkeling van de persoonlijkheid - het recht op gelijkheid ongeacht het geslacht of de sociale status Doel De leerlingen staan stil bij wat ze allemaal leren via onderwijs en hoe een gebrek aan onderwijs er dus voor zorgt dat je je niet optimaal kan ontwikkelen. Niveau 3 e jaar Type Geheugenspel, groepsgesprek Duur Materiaal Voorbereiding 50 minuten - een spel speelkaarten per vier leerlingen - lofzang Gloria per twee leerlingen - Leer de kaarten kennen: weet welke bij elkaar horen. - Kopieer de bladen van de speelkaarten en kleef ze op stijf papier of karton zodat ze steviger zijn. Knip de 20 kaarten uit en schud ze goed door elkaar - Kopieer de lofzang Gloria - Lees de achtergrondinformatie door. Doelstellingen De leerlingen kunnen: - uitleggen wie er in de middeleeuwen onderwezen werd - de evolutie van onderwijs in de middeleeuwen stap voor stap uitleggen - de onderwijscarrière in de middeleeuwen vergelijken met de onderwijscarrière bij ons - hun standpunten tegenover bepaalde historische en actuele maatschappelijke problemen verdedigen De leerlingen willen: - kritisch nadenken over wat ze via onderwijs leren - beseffen dat niet iedereen zich kan ontplooien via onderwijs omdat niet iedereen van dit recht kan genieten Vakgebonden eindtermen Kennis, inzichten vaardigheden in verband met tijd, historische ruimte en socialiteit Kennis, inzicht en vaardigheden in verband met de bestudeerde samenlevingen (tot ca. 1800) De leerlingen 4 omschrijven per ontwikkelingsfase van de westerse samenleving enkele fundamentele kenmerken uit verschillende maatschappelijke domeinen en beoordelen deze als vernieuwend of behoudend Kennis, inzicht en vaardigheden in verband met de integratie tussen het historisch referentiekader en de samenlevingen tot ca geven voorbeelden van normconformerend en normafwijkend 1 Onderwijs in de Middeleeuwen MRE in geschiedenis leerlijn (on)gelijke onderwijskansen
2 VOET maatschappelijk gedrag, vanuit toenmalige maatschappelijke waarden. 13 lichten uit de bestudeerde samenlevingen enkele elementen toe die in latere samenlevingen of vandaag invloed uitoefenen Vaardigheden in verband met de methodologische onderbouwing Historische redenering De leerlingen kunnen 22 met coherente argumenten hun eigen standpunt tegenover een historisch of actueel maatschappelijk probleem verdedigen Attitudes De leerlingen 28 zijn bereid waarden en normen uit heden, verleden en andere culturen vanuit de historische en actuele context te benaderen. 30 brengen waardering op voor de manier waarop individuen en emancipatiebewegingen strijd voer(d)en tegen machtsstructuren en gevestigde orden voor de realisatie van de rechten van de mens. Gemeenschappelijke stam creativiteit 2 kunnen originele ideeën en oplossingen ontwikkelen en uitvoeren; empathie 5 houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen; exploreren 8 benutten leerkansen in diverse situaties; initiatief 10 engageren zich spontaan; kritisch denken 11 kunnen gegevens, handelwijzen en redeneringen ter discussie stellen a.d.h.v. relevante criteria; 13 kunnen onderwerpen benaderen vanuit verschillende invalshoeken; open en constructieve houding 16 houden rekening met ontwikkelingen bij zichzelf en bij anderen, in samenleving en wereld; respect 18 gedragen zich respectvol; samenwerken 19 dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen; zorgzaamheid 27 dragen zorg voor de toekomst van zichzelf en de ander; Context 3 Sociorelationele ontwikkeling 6 doorprikken vooroordelen, stereotypering, ongepaste beïnvloeding en machtsmisbruik; Context 5 Politiek-juridische samenleving 3 tonen het belang en dynamisch karakter aan van mensen- en kinderrechten; 5 tonen aan dat het samenleven in een democratische rechtsstaat gebaseerd is op rechten en plichten die gelden voor burgers, organisaties en overheid; 2 Onderwijs in de Middeleeuwen MRE in geschiedenis leerlijn (on)gelijke onderwijskansen
3 Instructies Starter/gespreksfase 1. Speel als leerkracht even een rollenspel (les in de middeleeuwen), zonder dat je de leerlingen daarvan op de hoogte brengt. Jij en de leerlingen zitten gewoon in de les, maar wel tijdens de middeleeuwen. Deel vervolgens per twee leerlingen de tekst uit van het lofzang Gloria. Vertel hen dat ze meteen mogen beginnen met de vertaling van de tekst. 2. De leerlingen zullen wellicht raar opkijken. Zeg hen dan dat het belangrijk is dat ze weten wat de tekst betekent, zodat ze zondag in de kerk tenminste weten wat ze zingen. 3. Stel nu de volgende vragen: - Wat heb ik nu uitgedeeld? - We speelden even een rollenspel. In welke situatie zaten we? - Waarom moesten jullie zo n Latijnse tekst kunnen vertalen? - Waarover ging de Latijnse tekst? - Wat leerden de leerlingen dan op school in de middeleeuwen? - Ging iedereen naar school volgens jullie? Waarom denk je van wel/niet? 4. Leg uit dat het onderwijs in de middeleeuwen hoofdzakelijk voor kinderen uit de hogere standen was. Onderwijs was er dus niet voor iedereen en was in eerste instantie gericht op godsdienstonderricht. (zie informatiefiche) 5. Vraag aan de leerlingen om een onderwijscarrière bij ons te schetsen. - Welke deel is verplicht, welk niet? - Welke verschillende soorten opleidingen kan je bij ons volgen? Wat denk jer hiervan? 6. Leg uit dat er in de middeleeuwen een evolutie plaatsvond waarbij onderwijs ook gericht was op vaardigheden voor een beroep (bijscholen). Schets hierna de onderwijscarrière of de verschillende scholen in de middeleeuwen (lagere school universiteit kloosterschool - bijschool). (zie informatiefiche) 7. Herhaal met behulp van de leerlingen het belang van het onderwijs in de middeleeuwen: - Waarover werden kinderen tijdens de middeleeuwen in eerste instantie onderwezen? - En later? - Waarom moesten ze zulke dingen leren? Wat leerden ze daarmee? Verwerking 1. Leg uit dat de leerlingen in groepjes een geheugenspel zullen spelen en dat er tien paren kaarten zijn: elk paar bestaat uit een tekstkaart en een kaart met een prentje. De opdracht bestaat erin de kaarten te identificeren en samen te brengen. De tekst op de kaarten gaat over onderwerpen met betrekking tot mensenrechten en onderwijs en over de functie van onderwijs. M.a.w., wat leren we via onderwijs? 2. Leg de leerlingen uit hoe ze moeten spelen. Ze vormen groepen van vier personen. Ze spreiden de kaarten uit met de afbeelding of tekst naar beneden. Om beurt draaien de leerlingen twee kaarten om. Als een (of twee) van de kaarten een tekstkaart is, dan leest de leerling de tekst voor. Als de kaarten een paar vormen, dan houdt de leerling het paar bij en mag hij nog eens spelen. Als de kaarten niet bij elkaar passen, dan draait de leerling de kaarten opnieuw om met de tekst of de afbeelding naar beneden, op dezelfde plaats. De volgende leerling mag dan twee kaarten omdraaien. Het is een geheugenspel, want de leerlingen moeten onthouden waar de verschillende kaarten liggen zodat ze de bij elkaar passende paren kunnen vinden. 3. De leerling die de meeste paren kan vormen, wint het spel. 4. Vraag aan de leerlingen om de titel op de kaarten voor te lezen (niet opnieuw de volledige tekst) terwijl jij hem opschrijft. 5. Vraag aan de groep om vier onderwerpen uit te kiezen waarvoor ze interesse hebben. 6. Verdeel de klas in groepen van vier personen. Vraag aan elke groep om een van de vier onderwerpen te kiezen waarover ze willen discussiëren. Probeer het zo te organiseren dat twee groepen hetzelfde onderwerp hebben zodat je meer ideeën kan verzamelen; dat houdt in dat de groepen moeten onderhandelen over de gespreksonderwerpen. 3 Onderwijs in de Middeleeuwen MRE in geschiedenis leerlijn (on)gelijke onderwijskansen
4 7. Elke groep krijgt vijf minuten tijd om te discussiëren over het onderwerp aan de hand van de stelling of de vraag op het kaartje. De focus van de discussies zal lichtelijk verschillen naargelang van de kaart. Als er op de kaart een vraag staat, moet die beantwoord worden. Als het over een stelling gaat, moeten de leerlingen een kritisch commentaar voorbereiden. Korte schriftelijke neerslag is nodig voor verslaggeving achteraf. 8. Na vijf minuten worden de spelers samengeroepen voor de verslaggeving. Elk onderwerp wordt afzonderlijk besproken. Elke groep krijgt twee minuten om verslag te geven. Geef niet meer dan drie minuten extra voor vragen van de anderen. 9. Nadat alle groepen verslag hebben uitgebracht, ga je over tot de nabespreking. 1 Nabespreking 1. Stel aan de leerlingen de volgende vragen: - Hoe verliepen de groepsdiscussies? Had iedereen het gevoel dat hij/zij eraan kon deelnemen? - Van welke zaken had je niet door dat je ze eigenlijk via onderwijs leert? - Welke zaken zou iedereen ter wereld moeten leren? - Krijgt iedereen de kans om dit effectief te leren? Waarom? - Wat kan de samenleving doen om ervoor te zorgen dat wel iedereen dit kan leren, dat m.a.w. wel iedereen onderwijs kan volgen? 1 VORMEN VZW (red.), Kompas: Onderwijs voor iedereen?, internet, , ( 4 Onderwijs in de Middeleeuwen MRE in geschiedenis leerlijn (on)gelijke onderwijskansen
5 Informatiefiche Historische informatie Het grote deel van de middeleeuwse bevolking kreeg geen onderwijs en kon bijgevolg niet lezen of schrijven. De enige vorm van onderwijs die ze kregen, was die van het leven zelf. Alle kennis die een kind nodig had, werd geleerd in hun eigen leefomgeving. Het beroep werd overgenomen van en dus aangeleerd door de ouders. Hogere standen konden wel genieten van onderwijs. Aanvankelijk lag de nadruk op het godsdienstonderwijs. Kinderen moesten wat Latijn kennen zodat ze begrepen wat er in de kerk gelezen of gezongen werd of zodat ze misdienaar konden worden. De leerlingen waren opgedeeld in klassen. In de lagere klassen leerde men lezen, schrijven, rekenen en de basis van het Latijn. Er waren geen schoolboeken voorhanden, dus de kwaliteit van het onderwijs was beperkt. Ook in kloosterscholen lag de nadruk op het godsdienstonderricht, want de monniken moesten de kloosterregels en de Heilige Schrift (in het Latijn) kunnen lezen. Het doel van de middeleeuwse scholen was dus voornamelijk om nieuwe leden voor de kerk te vormen. Met de groei van de handel en de steden, steeg de vraag naar kwaliteitsonderwijs. Daardoor veranderde in de 11 e -12 e eeuw het onderwijslandschap. Nu werden ook vaardigheden voor het dagelijks leven belangrijk, want er was nood aan ambtenaren, boekhouders, vertalers De scholen die al bestonden moesten zich aanpassen. Zo ontstonden er meer gespecialiseerde opleidingen, gericht op bepaalde beroepskennis. Deze scholen staan ook bekend als bijscholen. Ze kenden overal succes, zo ook de Bogaardenschool in Brugge, die in 1280 gesticht werd. De nieuwe opleidingen kwamen er onder impuls van de economische veranderingen. Zo werd er in sommige bijscholen vooral aandacht besteed aan handelskennis. Daarnaast steeg de vraag naar geschoold personeel (vooral juristen) in verschillende vorstendommen. Dit was een gevolg van de uitbouw van het bestuursapparaat. Op verschillende plaatsen ontstonden universiteiten. In West-Europa is de oude universiteit wellicht die van Bologna, waarover al bericht wordt in In Leuven werd de universiteit opgericht in 1425, het was meteen de eerste universiteit in de Lage Landen. Op het eind van de 15 e eeuw is die universiteit, op die van Parijs na, de grootste van Europa. De basis van de universitaire opleiding waren de artes liberales. Wanneer je de graad van magister artium behaalde, mocht je doorstromen naar een studie in een hogere faculteit. Deze faculteiten waren theologie, medicijnen of rechten (kerkelijk en wereldlijk). De meeste studenten waren echt tevreden met de artesgraad, want daarmee hadden zij al voldoende scholing voor een geestelijke of wereldlijke functie. Artes liberales of zeven vrije kunsten: Trivium ( taalvakken ): Quadrivium ( rekenvakken ): - grammatica: taalkunde - aritmetica: rekenen - retorica: spreekkunde - geometria: meetkunde - dialectica of logica: logisch redeneren - astronomia: sterrenkunde - musica: muziek 2 2 GORIS, G., Decat, F., e.a., Storia 3ASO, leerboek, Van In, Wommelgem, 2006, p ; ADAMS, X., CUPPENS, L., Anno 3, Van In, Lier, 1999, p. 129; MATTHEW, D., Atlas van de middeleeuwen, Atrium, Alphen aan den Rijn, p Onderwijs in de Middeleeuwen MRE in geschiedenis leerlijn (on)gelijke onderwijskansen
6 Onderwijs als recht Bij ons is onderwijs zowel een recht als een plicht. We hebben in België geen schoolplicht, maar wel een leerplicht. Dit houdt in dat je niet naar school hoeft te gaan en ook thuis les kan volgen. Onderwijs is ook een mensenrecht dat we terugvinden in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (art. 26). Het is daarnaast een middel om de toepassing van de andere mensenrechten na te streven. Via onderwijs leer je bijvoorbeeld om samen te leven. Leerlingen leren om met anderen te werken aan gemeenschappelijke doelen. Zo leren ze ook verscheidenheid te respecteren. Daarnaast vergaren leerlingen kennis. Het gaat hierbij om een breed spectrum: lezen en schrijven, omgaan met getallen, probleemoplossende vaardigheden, begrijpen van rechten en verantwoordelijkheden, leren leren Onderwijs helpt leerlingen ook om vaardigheden te ontwikkelen. Die vaardigheden kunnen zich situeren op het sociale of psychologische vlak, maar ook op professioneel vlak. Dan gaat het om vaardigheden die ze nodig hebben om een bepaald beroep optimaal te kunnen uitoefenen. Tot slot is het ook zo dat onderwijs bijdraagt tot de ontwikkeling van iemands persoonlijkheid. De leerlingen worden zelfstandiger, kritischer, creatiever, verantwoordelijker en ontwikkelen bovendien zin voor initiatief. Kortom kunnen mensen met behulp van onderwijs de kwaliteit van hun eigen leven en dat van anderen verbeteren. 3 3 VORMEN VZW (red.), Kompas: onderwijs, internet, , ( 6 Onderwijs in de Middeleeuwen MRE in geschiedenis leerlijn (on)gelijke onderwijskansen
7 Geheugenkaarten Geld en onderwijs Gebrek aan geld is de belangrijkste bedreiging voor onderwijs voor iedereen. Zonder geld kunnen de regeringen niet in onderwijs voor iedereen voorzien. Geen geld, geen onderwijs! Akkoord? Verklaar! Onderwijs en samenleven Via onderwijs leer je om samen met anderen te leven, om van elkaar te verdragen en van elkaar te leren. Je leert ook dat iedereen gelijk is en dezelfde rechten heeft. Akkoord? Verklaar! Onderwijs en kennis Via onderwijs leer je lezen, schrijven, omgaan met getallen, problemen oplossen, rechten en verantwoordelijkheden begrijpen Welke kennis mist iemand die geen onderwijs volgt het hardst? Welke kennis is het belangrijkst? Onderwijs en beroep Via onderwijs leer je verschillende beroepscategorieën kennen: je leert over het menselijk lichaam als je dokter wil worden. Of hoe je sanitair installeert om loodgieter te worden. Vroeger werd een beroep aangeleerd van vader op zoon. Dat is ook onderwijs. Akkoord? Verklaar! 7 Onderwijs in de Middeleeuwen MRE in geschiedenis leerlijn (on)gelijke onderwijskansen
8 Gratis onderwijs Regeringen moeten gratis basisonderwijs verschaffen. In vele landen hebben families geen middelen om inschrijvingsgeld en/of schoolmateriaal te betalen. De kinderen kunnen dan niet naar school. Hoe kunnen we die kinderen toch de kans geven om van onderwijs te genieten? Vrouwen en onderwijs In 2002 waren er over de hele wereld 875 miljoen volwassen analfabeten, waarvan 2/3 vrouwen. Vrouwen lijken dus minder te kunnen profiteren van het recht op onderwijs dat nochtans ook zij hebben. Welke verklaring heb je daarvoor? Onderwijs en mensenrechten Via onderwijs leer je dat iedereen gelijk is. Los van bevolkingsgroep, godsdienst, geslacht, geaardheid... Iedereen heeft evenveel recht op een menswaardig bestaan. Hoe draagt onderwijs hiertoe bij? Onderwijs en de wereld Via de vakken aardrijkskunde, biologie, geschiedenis leer je de wereld kennen. Om bewust te kunnen leven, moet je de wereld beter leren kennen. Waar of niet waar? 8 Onderwijs in de Middeleeuwen MRE in geschiedenis leerlijn (on)gelijke onderwijskansen
9 Sociale uitsluiting en onderwijs Niet iedereen kan terecht in het gewone onderwijs. Straatkinderen, arme kinderen, kinderen die voltijds werken komen er niet aan hun trekken. Hoe zou je ervoor zorgen dat die kinderen toch van hun recht op onderwijs kunnen genieten? Aids/SOA en onderwijs Het is noodzakelijk om de stilte rond aids en andere SOA te doorbreken. Jongeren moeten op de hoogte zijn van de gevaren van SOA en manieren om deze ziektes te voorkomen. Wat kunnen scholen ondernemen in de strijd tegen aids en andere SOA? Onderwijs en persoonlijke ontwikkeling Onderwijs draagt bij tot de ontwikkeling van iemands persoonlijkheid. Jongeren worden zelfstandiger, kritischer, creatiever en ontwikkelen in voor initiatief. Onderwijs kan je helpen om de kwaliteit van je eigen leven en dat van anderen te verbeteren. Waar of niet waar? 9 Onderwijs in de Middeleeuwen MRE in geschiedenis leerlijn (on)gelijke onderwijskansen
10 Lofzang Gloria Gloria in excelsis Deo. Et in terra pax hominibus bonae voluntatis. Laudamus te. Benedicimus te. Adoramus te. Glorificamus te. Gratias agimus tibi propter magnam gloriam tuam. Domine Deus, Rex caelestis, Deus Pater omnipotens. Domine Fili unigenite Iesu Christe. Domine Deus, Agnus Dei, Filius Patris. Qui tollis peccata mundi, miserere nobis. Qui tollis peccata mundi, suscipe deprecationem nostram. Qui sedes ad dexteram patris, miserere nobis. Quoniam tu solus sanctus. Tu solus Dominus. Tu solus Altissimus, Iesu Christe. Cum Sancto Spiritu, in gloria Dei Patris. Amen 4 4 ISIDORUSWEB (red.), Gloria, internet, , ( 10 Onderwijs in de Middeleeuwen MRE in geschiedenis leerlijn (on)gelijke onderwijskansen
Orde van dienst. Vijfde zondag van Pasen zondag Cantate ( Zingt, naar Ps. 98:1)
Orde van dienst Vijfde zondag van Pasen zondag Cantate ( Zingt, naar Ps. 98:1) Pelgrimskerk Amsterdam Protestantse wijkgemeente Buitenveldert 19 mei 2019 In deze cantatedienst, in de feestelijke periode
Nadere informatieWorkshop levensverhalen van Duitse soldaten infobrochure voor leraren
Workshop levensverhalen van Duitse soldaten infobrochure voor leraren Deze infobrochure bevat een inhoudelijke beschrijving van de workshop en zijn doelstellingen. Ten tweede vinden begeleidende leraren
Nadere informatieOude Kerk, zondag 8 oktober 2017, uur Dienst van Schrift en tafel
Oude Kerk, zondag 8 oktober 2017, 10.00 uur Dienst van Schrift en tafel Charles Gounoud Over de Messe Brève Het (jubilerende) koor Vocaal uit Usselo en ons Protestants Kerkkoor, beide onder leiding van
Nadere informatieMESSE SOLENNELLE G.A. ROSSINI
MESSE SOLENNELLE G.A. ROSSINI KYRIE Kyrie eleison Christe eleison Kyrie eleison GLORIA Gloria in excelsis Deo. Et in terra pax hominibus bonae voluntatis. Laudamus te. Benedicimus te. Adoramus te. Glorificamus
Nadere informatie"En hij zette de wagen stil..."
"En hij zette de wagen stil..." Handelingen 8: 26-39 Oecumenische viering: Mystiek & Vluchtelingen zondag 26 juni 2016 Bedevaartkerk: H.H. Martelaren van Gorcum te Brielle Oecumenische viering Bedevaartkerk
Nadere informatie(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid)
(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid) THEMA Sluit aan bij Mensenrechen of kinderrechten Doel niveau Type Duur Materiaal Doelstellingen Vakgebonden eindtermen
Nadere informatieMissa in nomine Domini
Missa in nomine Domini voor mannenkoor/kwartet en piano/orgel Johan van Oeveren ii Meer informatie over dit boek of over andere uitgaven van Proza Musica vindt u op www.prozamusica.nl Omslagontwerp: Kees
Nadere informatie(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid)
(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid) THEMA Sluit aan bij Mensenrechten of kinderrechten Doel Niveau Type KINDERARBEID TIJDENS DE INDUSTRIËLE REVOLUTIE
Nadere informatieMuziek: improvisatie op songs van The Beatles. Woord van welkom en mededelingen
Muziek: improvisatie op songs van The Beatles Woord van welkom en mededelingen DICIT DOMINUS (Intredezang) Door de Schola Cantorum van de Krijtberg o.l.v. Lourens Stuifbergen Dicit Dominus: Ego cogito
Nadere informatieLiturgie met viering van het Heilig Avondmaal
Evangelisch-Lutherse Gemeente Zuid-Nederland Dienst ter gelegenheid van de samenvoeging van de Evangelisch-Lutherse Gemeenten Brabant, Zuid-Limburg en Nijmegen en gelijktijdig de Intrededienst van ds.
Nadere informatieMaak je keuze (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig)
Maak je keuze (Uit: RECHT-vaardig, menswaardig) De deelnemers beslissen in kleine groepjes of ze akkoord gaan met stellingen over armoede in het Noorden. Onenigheid over bepaalde stellingen moet opgelost
Nadere informatieGeschiedenis en VOET
Geschiedenis en VOET Per 1 september 2010 traden de nieuwe vakoverschrijdende eindtermen (VOET) in werking en vanaf 1 september 2011 zal de doorlichting de VOET meenemen in de focus van de scholen. De
Nadere informatieKop. Eredienst. Zondag 5 juni 2016. Voorganger: Dirk-Jan Bierenbroodspot. Organist: Wilke Havinga. Ouderling van dienst: Wim Jonker
Plaats hie r uw beric ht. He t be richt hee ft h et m eeste eff ect als u h et nie t lan ger ma akt d an tw ee o f dri e zinn en. Kop Eredienst Zondag 5 juni 2016 Voorganger: Dirk-Jan Bierenbroodspot Organist:
Nadere informatieMensenrechteneducatie in geschiedenis
Mensenrechteneducatie in geschiedenis Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis Algemene inleiding Onze jarenlange ervaring met mensenrechteneducatie in onderwijs leert ons dat mensenrechten op school
Nadere informatieHet Gloria in zijn oorspronkelijke vorm
1 Het Gloria in zijn oorspronkelijke vorm De vroegste vermeldingen van een liturgisch gebruik van het Gloria stammen uit de oosterse kerk in de vierde eeuw. Het had zijn plaats in het morgengebed. In de
Nadere informatie(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid)
(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn sociale onrechtvaardigheid) THEMA Sluit aan bij Mensenrechten of kinderrechten Doel niveau Type Duur Materiaal Voorbereiding Doelstellingen
Nadere informatieWORKSHOP HET AFRIKAANSE SCHOONHEIDSIDEAAL
WORKSHOP HET AFRIKAANSE SCHOONHEIDSIDEAAL NAAM ORGANISATIE : AFRIKA AT HOME vzw TITEL WORKSHOP: HET AFRIKAANSE SCHOONHEIDSIDEAAL. Beleef de schoonheid in Afrika DOELGROEP : Kleuter / Lager Onderwijs 3
Nadere informatieJaarplan Jaarplan PAV 5dejaar
Schooljaar 2011-2012 Leerkracht(en): Vak: Klassen: Ann Debecker, Sonia Mannaerts, Carine Peeters, Ivo Thyssen, Jo Vonckx Jaarplan PAV 5dejaar 5GK, 5RK1, 5RK2 Schooljaar: 2011-2012 Algemene gegevens Leerjaar
Nadere informatieVoor de toekomst richten wij ons ook op het lichtere werk en wie weet trekt het je om eens te komen luisteren bij een repetitie.
2 Een halve eeuw CGK Marcantat Even iets op papier zetten over 50 jaar Marcantat is eigenlijk niet mogelijk. Er is in die tijd veel gebeurd, er waren veel mooie, maar ook minder mooie periodes. Na het
Nadere informatieInteractieve rondleiding SO
Interactieve rondleiding SO Heilige Plaatsen Tijdens deze interactieve rondleidingen ontdekken jongeren uit het secundair onderwijs de verschillen en gelijkenissen tussen de drie religies. Meer specifiek
Nadere informatieDOELSTELLINGEN LESPAKKET OVERAL DNA
DOELSTELLINGEN LESPAKKET OVERAL DNA HOE TE GEBRUIKEN Als leerkracht kun je kiezen hoe je dit lespakket gebruikt in de klas. Je kunt de verschillende delen los van elkaar gebruiken, afhankelijk van de beschikbare
Nadere informatieWORKSHOP DE SMAAK VAN AFRIKA : proeven van de Oost-Afrikaanse keuken
WORKSHOP DE SMAAK VAN AFRIKA : proeven van de Oost-Afrikaanse keuken NAAM ORGANISATIE : AFRIKA AT HOME vzw TITEL WORKSHOP: DE SMAAK VAN AFRIKA : proeven van de Oost- Afrikaanse keuken DOELGROEP : Kleuter
Nadere informatieSAMENKOMEN IN EEN PRACHTIG MONUMENT
SAMENKOMEN IN EEN PRACHTIG MONUMENT St. Vitustsjerke Blauhús 11 september 2016 Samenkomen in een prachtig monument Feestelijke Eucharistieviering b.g.v. Monumentendag St. Vitustsjerke Blauhús - 11 september
Nadere informatieHoogfeest van Pasen. met doop van. Milena Johanna Margaretha Hengeveld
Hoogfeest van Pasen met doop van Milena Johanna Margaretha Hengeveld Lucasparochie Geloofsgemeenschap St. Catharina Barneveld / Voorthuizen 1 april 2018 2 Openingsgezang De Paaskaars wordt brandend binnengebracht
Nadere informatie(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid)
(Uit: mensenrechteneducatie in het vak geschiedenis: leerlijn genderongelijkheid) THEMA Sluit aan bij Mensenrechten/ kinderrechten Doel Niveau Type Duur Materiaal Voorbereiding Doelstellingen Vakgebonden
Nadere informatie1 ste graad 2 de graad 3 de graad. Communicatie. Creativiteit. Praatronde - klasraad (Vakoverschijdende eindtermen: Gemeenschappelijke stam)
(Vakoverschijdende eindtermen: Gemeenschappelijke stam) 1 ste graad 2 de graad 3 de graad Communicatie manier een idee, gedachte verbaal en non-verbaal uiten. manier een idee, gedachte verbaal en non-verbaal
Nadere informatieDOELSTELLINGEN EN VOET BUURTAMBASSADEURS
DOELSTELLINGEN EN VOET BUURTAMBASSADEURS 3 DE GRAAD SECUNDAIR ONDERWIJS - BSO - De volgende doelstellingen en VOET kunnen aan bod komen. Dat is steeds afhankelijk van de onderzochte (school)omgeving. Die
Nadere informatieBEGROETING STILTE BEMOEDIGING
ZONDAG 13 SEPTEMBER 2015 16 e zondag na Pinksteren- Dienst van Schrift en Tafel Voorganger: ds. Margreet Klokke Organist: Geerten van de Wetering Ouderling van dienst: Maria Haslinger-Maalman Zondagskind:
Nadere informatieGroep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie
Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten
Nadere informatieWORKSHOP. NAAM ORGANISATIE Integratiedienst Leuven - Wereldkleur TITEL WORKSHOP Liedjes en dans in Swahili (Oost-Afrika) Type ASO TSO BSO KSO
WORKSHOP NAAM ORGANISATIE Integratiedienst Leuven - Wereldkleur TITEL WORKSHOP Liedjes en dans in Swahili (Oost-Afrika) DOELGROEP Lager Onderwijs 3 e graad Secundair Onderwijs 1 e graad 2 e graad 3 e graad
Nadere informatieLatijn en Grieks in de 21ste eeuw
Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn en/of Grieks? Als leerling in het laatste jaar van de basisschool sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het
Nadere informatieViering van zondag Quasimodo Geniti, 28 april 2019
Viering van zondag Quasimodo Geniti, 28 april 2019 GSp Studentenplatform voor Levensbeschouwing 2 Bij de illustratie op de voorkant: Secundum Scripturas ik wil naar huis en bij jou zijn onder de indruk
Nadere informatieAANSLUITING BIJ VAKKEN & VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN (VOETen)
AANSLUITING BIJ VAKKEN & VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN (VOETen) (VAN KRACHT VANAF SEPTEMBER 00) VOOR DE DERDE GRAAD AANSLUITING BIJ DE VAKKEN De ethische matri aardrijkskunde biologie ecologie economie
Nadere informatieKINDERRECHTEN IN UW KLAS?
KINDERRECHTEN IN UW KLAS? Doe een beroep op UNICEF België voor gratis lesmateriaal, thematische gastlessen en concrete acties over kinderrechtenen ontwikkelingseducatie. Over UNICEF België UNICEF (het
Nadere informatieOnderhandelen en afspraken maken
OPDRACHTFORMULIER Onderhandelen en afspraken maken Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.
Nadere informatieEducatief materiaal om te werken rond relaties en seksualiteit met de bijhorende VOET
1 Educatief materiaal om te werken rond s en seksualiteit met de bijhorende VOET Beddengoed, voorbehoedmiddelengids voor jongeren Een heldere en leerrijke brochure, bruikbaar in klasverband. Het boekje
Nadere informatie(Uit: Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis leerlijn:(on)gelijke onderwijskansen)
(Uit: Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis leerlijn:(on)gelijke onderwijskansen) THEMA ONDERWIJS IN HET OUDE ROME Sluit aan bij Deze les sluit aan bij de behandeling van het gezin en de opvoeding
Nadere informatieGaan stemmen of niet gaan stemmen? (Uit: Kompas)
Gaan stemmen of niet gaan stemmen? (Uit: Kompas) Bij deze activiteit wordt een enquête gehouden bij mensen in de omgeving in verband met: het gaan stemmen bij verkiezingen, de deelname van burgers aan
Nadere informatieDOELSTELLINGEN EN VOET VAN COUDENBERG TOT KUNSTBERG
DOELSTELLINGEN EN VOET VAN COUDENBERG TOT KUNSTBERG 2 DE GRAAD SECUNDAIR ONDERWIJS - ASO - De volgende doelstellingen en VOET komen aan bod. Aangezien de leerlingen in groepjes worden onderverdeeld, onderzoek
Nadere informatieRONDE 1: INBREKEN IN DE KLAS Didactische praktijken ter ondersteuning van gelijke onderwijskansen in het KLEUTERONDERWIJS
CONFERENTIE STEUNPUNT GOK: De lat hoog voor iedereen!, Leuven 18 september STROOM KRACHTIGE LEEROMGEVINGEN RONDE 1: INBREKEN IN DE KLAS Didactische praktijken ter ondersteuning van gelijke onderwijskansen
Nadere informatieNaar: Raad van Europa, Compasito: Manual on Human Rights Education for Children
Wat is aanvaardbaar? Naar: Raad van Europa, Compasito: Manual on Human Rights Education for Children Leeftijd: 6-9 jaar; 9-12 jaar Duur: 60 min. Doelen Kinderen discussiëren over gedrag en houdingen. Wat
Nadere informatieWORKSHOP. Type ASO TSO BSO KSO
WORKSHOP NAAM ORGANISATIE _ Integratiedienst Leuven - Wereldkleur TITEL WORKSHOP Jongeren in Afrika DOELGROEP Lager Onderwijs 3 e graad Secundair Onderwijs 1 e graad 2 e graad 3 e graad 4 e graad Type
Nadere informatieIN SAMENHANG LEZEN Meer voorbeelden
IN SAMENHANG LEZEN Meer voorbeelden Twee extra voorbeelden Volgende teksten gaan over twee scholen die beide hun leerlingen leren omgaan met verscheidenheid. De eerste legt daarbij een andere focus dan
Nadere informatieDiocesane Pedagogische Begeleidingsdienst Brugge
Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst Brugge Baron Ruzettelaan 435, 8310 Assebroek Tel. 050 37 26 75 Fax 050 35 45 08 dpb@dpbbrugge.be www.dpbbrugge.be Beste Heel veel scholen kennen en gebruiken DigitaleVOETjes.
Nadere informatieONDERWIJS TIJDENS DE EERSTE SCHOOLSTRIJD
(Uit: Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis leerlijn (on)gelijke onderwijskansen) THEMA Sluit aan bij Mensenrechten of kinderrechten Doel Niveau Type Duur Materiaal Voorbereiding Doelstellingen
Nadere informatieVan nodig of leuk? tot kinderrechten in de krant
Van nodig of leuk? tot kinderrechten in de krant (Uit: Recht in de roos) (Uit: het land van Kwien: educatief pakket 2 de en 3 de graad) Doel Kennismaken met kinderrechten. Het onderscheid begrijpen tussen
Nadere informatiex x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
Jaarplan GESCHIEDENIS Algemene doelstellingen Eerder gericht op kennis en inzicht 6 A1 A2 A3 A4 A5 Kunnen hanteren van een vakspecifiek begrippenkader en concepten, nodig om zich van het verleden een wetenschappelijk
Nadere informatiePastoor Kurstjens Vijftig Jaar Priester: Wamel, 2 Juli 2000
Pastoor Kurstjens Vijftig Jaar Priester: Wamel, 2 Juli 2000 Een Herder Voor Zijn Schapen Binnenkomst van de pastoor met andere celebranten. Lied 1: Jubilate Deo. Ouderen Koor Jubilate Deo, cantate Domino.
Nadere informatieGevecht om geld en macht
Gevecht om geld en macht (Uit: Kompas) (Uit: Mensenrechteneducatie in NCZ 2 de graad) Doelstellingen: Inzicht hebben in de onrechtvaardige verdeling van rijkdom in de wereld. Inzicht hebben in de onrechtvaardigheden
Nadere informatieOPENINGSRITEN. Introitus Ps. 2,7. V. 1,2,8. Inleiding - Welkomstwoord. Schuldbelijdenis. Kyrie
OPENINGSRITEN Introitus Ps. 2,7. V. 1,2,8 Dominus dixit ad me: Filius meus es tu, ego hodie genui te. Ps. Quare fremuerunt gentes: et populi meditati sunt in ania? Gloria Patri et Filii et spiritu Sancto.
Nadere informatie(Uit: Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis: leerlijn Ongelijke onderwijskansen)
(Uit: Mensenrechteneducatie in de les geschiedenis: leerlijn Ongelijke onderwijskansen) THEMA ONDERWIJS IN DE EIGEN TIJD Sluit aan bij Het schoolpact van 1958. Mensenrechten - Elk kind heeft het recht
Nadere informatiePaaswake. Eucharistieviering. Voorgangers pastoor Harrold Zemann en diaken Rini Bouwman. geloofsgemeenschap Barneveld/Voorthuizen
Paaswake Eucharistieviering Voorgangers pastoor Harrold Zemann en diaken Rini Bouwman m.m.v. St. Caeciliakoor en Odulfkoor, geloofsgemeenschap Barneveld/Voorthuizen o.l.v. Carla Schulte; organist Peter
Nadere informatieStudiedag "Wat kan ik (van) je leren? Samenwerkend leren in onderwijs Lerende netwerken
Studiedag "Wat kan ik (van) je leren? Samenwerkend leren in onderwijs Lerende netwerken Marieke van Nieuwenhuyze Karine De Gendt 9 juni 2015 Introductiesessie lerende netwerken Waarom heb je voor deze
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen
1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij
Nadere informatieIk geloof dus ik ben?
Ik geloof dus ik ben? Naar: Bord vol kinderrechten Oh my god (UNICEF België) Leeftijd: 6 tot 9 jaar Duur: 2x 50 min. Doelen De kinderen weten dat er verschillende soorten geloof in de wereld zijn De kinderen
Nadere informatieLokaliseren situeren van plaatsen op een landkaart (in een beperkt of ruim kader).
De volgende vakken komen aan bod Aardrijkskunde Maatschappelijke vorming (MAVO) Nederlands Godsdienst Niet-conventionele zedenleer LEERDOELSTELLINGEN LESFICHE C Door aan de slag te gaan met lesfiche C
Nadere informatieLesvoorbereiding : Voedingsindustrie (beroepen : kwaliteitsverantwoordelijke, productieoperator en onderhoudstechnicus)
Lesvoorbereiding : Voedingsindustrie (beroepen : kwaliteitsverantwoordelijke, productieoperator en onderhoudstechnicus) Klas: 1ste graad secundair onderwijs Leervak: Techniek Onderwerp: Atelier i.v.m.
Nadere informatieDia 1 Introductie max. 2 minuten!
1 Dia 1 Introductie max. 2 minuten! Vertel: Deze les gaat vooral over het gebruik van sociale media. Maar: wat weten jullie eigenlijk zelf al over sociale media? Laat de leerlingen in maximaal een minuut
Nadere informatieBIJLAGE bij de Website voor Groep 6, 7, 8
Zoals u wellicht weet wordt er ieder jaar in oktober de KINDERBOEKENWEEK georganiseerd. Op de meeste scholen worden er dan ook Voorleeswedstrijden gehouden, en gaat de aandacht speciaal uit naar de PROMOTIE
Nadere informatieTITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.
TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende
Nadere informatieTuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieZand erover. verzoeningsviering voor de tweede graad. VAN IN 2013 Tuin van Heden.nu - Viering
Zand erover verzoeningsviering voor de tweede graad Zand erover Verzoeningsviering voor de tweede graad Vooraf in de klas Wat heb je nodig? - twee grote bladen papier, schrijf op het eerste blad het kernwoord
Nadere informatieIk geloof, geloof ik. Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw. Mijn naam en klas:
Ik geloof, geloof ik Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw Mijn naam en klas: Bezinningsmomenten In de godsdienstlessen stonden de afgelopen jaren verhalen centraal en de verschillende
Nadere informatieThema in de kijker : Filosoferen met kinderen
Thema in de kijker : Filosoferen met kinderen Wat is filosoferen met kinderen? Samen op een gestructureerde wijze nadenken en praten over filosofische vragen. Zoeken naar antwoorden op vragen die kinderen
Nadere informatieBasiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie
Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie Opleiding Maatschappijoriëntatie - Cultuur 027 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 17 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 3 1.2 Inhoud...
Nadere informatieSecundair onderwijs - Tweede graad ASO/KSO/TSO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen
Eindtermen educatief project Korstmossen, snuffelpalen van ons milieu 2 de en 3 de graad SO Secundair onderwijs - Tweede graad ASO/KSO/TSO - Natuurwetenschappen - Vakgebonden eindtermen I. Gemeenschappelijke
Nadere informatieWERKEN AAN DE VOET IN DE LESSEN LATIJN EN GRIEKS
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel WERKEN AAN DE VOET IN DE LESSEN LATIJN EN GRIEKS 1. Talenonderwijs binnen een schoolbreed beleid De school werkt aan de
Nadere informatieLesvoorbereiding: Transport en logistiek (beroepen: planner, magazijnmedewerker en vrachtwagenchauffeur)
Lesvoorbereiding: Transport en logistiek (beroepen: planner, magazijnmedewerker en vrachtwagenchauffeur) Klas: 1ste graad secundair onderwijs Leervak: Techniek Onderwerp: Atelier i.v.m. de beroepssectoren
Nadere informatieAlgemene instructies voor de strategie: Vragen stellen. Introductiefase bij de eerste les:
Algemene instructies voor de strategie: Vragen stellen "Welkom,." Introductiefase bij de eerste les: 1. "Vandaag gaan we weer een tekst lezen. Daarbij gaan we een nieuwe strategie leren. Deze strategie
Nadere informatieSTUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING
STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Wetenschappen AO AV 004 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 24 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1 Korte
Nadere informatieRecht op identiteit, recht op gelijke behandeling Respect voor elke mens, iedereen is gelijkwaardig
Helden en Heldinnen Naar: Kompas Leeftijd: 9-12 jaar Duur: 60 minuten Doelen Nadenken over het geschiedenisonderwijs en begrijpen dat historische gebeurtenissen en de helden en heldinnen die met hen geassocieerd
Nadere informatieSTUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING
STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Economie AO AV 002 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 26 Inhoud 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1 Korte beschrijving... 5 1.1.1 Inhoud... 5 1.1.2 Modules... 5 1.2 Plaats
Nadere informatieVakoverschrijdende eindtermen/ontwikkelingsdoelen globaal voor het secundair onderwijs
t Gasthuys Stedelijk Museum Aalst op schoolmaat (16+) Eindtermen 3 de graad secundair onderwijs 1. inleiding In de tijdelijke tentoonstelling Aalst 1815-1830. Geschiedenis van een provinciestad tijdens
Nadere informatieMoeilijke besluiten voor de Europese Raad
Moeilijke besluiten voor de Europese Raad Korte omschrijving: Leerlingen gaan aan de slag met actuele Europese dilemma s. Er zijn vijf dilemma s. U kunt zelf kiezen welke dilemma s u aan de orde stelt.
Nadere informatieWat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?
Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid
Nadere informatieDEEL 1: HET VOET-BELEID
-INSTRUMENT SO DEEL 1: HET -BELEID Hoe zorgt de school ervoor dat alle vakoverschrijdende eindtermen voor álle leerlingen worden nagestreefd? A. DOELGERICHT? Is er een visie t.a.v.? Heeft de school een
Nadere informatie"Wees lief voor deze ziel."
"Wees lief voor deze ziel." Oecumenische viering: Die-mensies zondag 30 juni 2019 Bedevaartkerk: H.H. Martelaren van Gorcum te Brielle Voorzang: verzorgd door de Schola o.l.v. Willem Christian Meyboom
Nadere informatieVOET EN STUDIEGEBIED ASO STUDIERICHTING: HUMANE WETENSCHAPPEN CULTUURWETENSCHAPPEN
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET EN STUDIEGEBIED ASO STUDIERICHTING: HUMANE WETENSCHAPPEN CULTUURWETENSCHAPPEN 3 de jaar Algemeen: Afhankelijk van
Nadere informatieRespice, Domine, in testamentum tuum. Missa de Angelis VIII. Alleluia. Credo III. Dominum deprecemur, Te rogamus, audi nos
Openluchtmis Abdij ten Duinen Koksijde Zondag 07 augustus 2016 om 10.00 uur (Inzingen om 09.00 uur) Schola Gregoriana Henricus Beauvarlet o.l.v. Jan Vermeire Negentiende zondag door het jaar Introïtus
Nadere informatieLESBRIEF. De Kartonbewoners
LESBRIEF De Kartonbewoners 1 Inleiding Op het epitaaf van het grafmonument van de negentiende- eeuwse spiritist Allan Kardec op Père Lachaise in Parijs staat:«naître, mourir, renaître encore et progresser
Nadere informatieLes 1 Van koffieboon tot pakje koffie
Les 1 Van koffieboon tot pakje koffie VAKKEN PAV, Humane Wetenschappen, Aardrijkskunde DOELSTELLINGEN EN EINDTERMEN Gemeenschappelijke stam De leerlingen brengen belangrijke elementen van communicatief
Nadere informatieVerslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING
Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die
Nadere informatieWORKSHOP. HAKUNA MATATA kennismaking met de Swahili taal en cultuur. kennismaking met de Swahili taal en cultuur
WORKSHOP HAKUNA MATATA kennismaking met de Swahili taal en cultuur NAAM ORGANISATIE : AFRIKA AT HOME vzw TITEL WORKSHOP : HAKUNA MATATA kennismaking met de Swahili taal en cultuur DOELGROEP : Kleuter /
Nadere informatieLatijn-wiskunde Latijn-moderne talen wetenschappen economie-wiskunde economie-moderne talen humane wetenschappen
Tweede graad aso In de tweede graad aso kies je voor een bepaalde richting. Ongeacht je keuze, blijft er een groot gemeenschappelijk basispakket van 26 lesuren algemene vakken. Het niveau van deze vakken,
Nadere informatieTuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieWetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen
Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren Ada van Dalen Wat is W&T? W&T is je eigen leven W&T: geen vak maar een benadering De commissie wil onderstrepen dat wetenschap en technologie in haar ogen géén
Nadere informatieBehandelde onderwerpen Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (eventueel: verbanden tussen kinderrechten)
Kennismaking met het IVRK (Uit: verzameling workshops kinderrechten) (Uit: Recht in de roos) Algemeen doel: kennismaken met de verschillende kinderrechten uit het Internationaal Verdrag inzake de Rechten
Nadere informatieGemeentelijke basisschool De Knipoog Cardijnlaan 10 2290 Vorselaar 014/51 27 00 0478/28 82 63 014/ 51 88 97 directie@deknipoog.be
Gemeentelijke basisschool De Knipoog Cardijnlaan 10 2290 Vorselaar 014/51 27 00 0478/28 82 63 014/ 51 88 97 directie@deknipoog.be Elementen van een pedagogisch project 1 GEGEVENS M.B.T. DE SITUERING VAN
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieBasiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie
Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie Opleiding Maatschappijoriëntatie - Samen leven 025 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 19 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie opleiding referentiekader... 3 1.2
Nadere informatieMens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst)
Mens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst) Kerndoelen 36. De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een
Nadere informatieLes 3 Monniken en Ridders MUZIEK
Les 3 Monniken en Ridders MUZIEK Annemieke Hooijschuur en Hanneke de Jong Les 3 Monniken en Ridders MUZIEK Wereldlijke en Geestelijke Voorkennis De leerlingen zijn enigszins op de hoogte van de levenswijze
Nadere informatieMissa Sanctae Caecilia
Haydn Missa Sanctae Caecilia Mozart Krönungsmesse Dick Dijk dirigent Heleen Koele sopraan Sara Klein Horsman alt Leon van Liere tenor Pieter Hendriks bas Theo Jellema orgel Dinsdag 5 november 2013 Dominicanenkerk
Nadere informatieSTUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING
STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Economie AO AV 002 Protocol Datum: 25 juli 2006 Versie 2.0 BVR Pagina 1 van 27 Inhoud 1 Deel 1 Opleiding... 5 1.1 Korte beschrijving... 5 1.1.1 Inhoud...
Nadere informatieWerkvormen: Basis 6.1 Kwaliteiten van een vriend Reflectie Subgroepen 30 min 6.2 Hyves-profiel Reflectie Subgroepen (digi) 20 min.
Les 6: Gezocht: een vriend Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten wat ze belangrijk vinden in een vriendschap; Kinderen kunnen een aantal kenmerken en voorwaarden benoemen waar een vriendschap aan moet
Nadere informatieAANSLUITING BIJ VAKKEN & VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN (VOETen)
AANSLUITING BIJ VAKKEN & VAKOVERSCHRIJDENDE EINDTERMEN (VOETen) (VAN KRACHT VANAF SEPTEMBER 200) VOOR DE EERSTE GRAAD 2 2 AANSLUITING BIJ DE VAKKEN aardrijkskunde biologie sociaal-economische initiatie
Nadere informatieWELKE VAKKEN DOE JIJ GRAAG?
WELKE VAKKEN DOE JIJ GRAAG? Sommige mensen zijn goed in talen, andere mensen zijn goed in wiskunde. Waar ben jij goed in? Welke vakken doe jij graag? Wat moet je doen? Werk samen in groep. 1. Maak de woordenschatoefeningen
Nadere informatieBasiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie (MO)
Basiseducatie LEERGEBIED Maatschappijoriëntatie () Opleiding Maatschappijoriëntatie - Rechten en plichten 028 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 18 Inhoud 1 Opleiding... 3 1.1 Relatie opleiding referentiekader...
Nadere informatiePedagogische Begeleidingsdienst Basisonderwijs GO! wereldoriëntatie
& Pedagogische Begeleidingsdienst Basisonderwijs GO! wereldoriëntatie E HO DIT T RK AL E W ITA? G I D IER H CA mens & maatschappij specifieke visie van leerlijn naar methodiek van methodiek naar leerlijn
Nadere informatie