Bidbook. Special Olympics Nationale Spelen 2018 Den Haag. Sport beweegt iedereen

Transcriptie

1 Bidbook Special Olympics Nationale Spelen 2018 Den Haag Sport beweegt iedereen

2 Bidbook Special Olympics Nationale Spelen 2018 Den Haag Sport beweegt iedereen

3

4 Bidbook Special Olympics Nationale Spelen 2018 Den Haag Sport beweegt iedereen Sport has the power to change the world. It has the power to inspire, it has the power to unite people in a way that little else does. It speaks to youth in a language they understand. Sport can create hope, where once there was only despair. It is more powerful than governments in breaking down racial barriers. It laughs in the face of all types of discrimination. Nelson Mandela Special Olympics World Games

5 4

6 Inhoud 1. Voorwoord 6 2. Special Olympics 2018 in Den Haag 8 3. Organisatie; rollen en verantwoordelijkheden Samen! Sport Accommodaties Side-events De praktische zaken Na afloop van SONS Financiën 50 Bijlage 1: Referentie grootschalige evenementen 59 Bijlage 2: Curricula Vitae 60 Bijlage 3: Betrokken organisaties 62 Bijlage 4: Sportaccommodaties 69 Bijlage 5: Overnachtingslocaties 70 Bijlage 6: Voorbeelden van side-events en spin-off doelen 71 Bijlage 7: Intentieverklaringen 73 5

7 6 Burgemeester Jozias van Aartsen

8 Voorwoord Den Haag stelt zich graag kandidaat voor het gastheerschap van de Special Olympics Nationale Spelen in Wij doen dit in nauwe samenwerking met de Stichting Sportbelang SGK, de grootste Haagse sportorganisatie voor mensen met een verstandelijke beperking. Den Haag is de internationale stad van vrede en recht, het staatkundige hart van Nederland én sportstad aan zee. Den Haag is ook een sociale stad, waar we naar elkaar omzien. Waar niet je geslacht, leeftijd, geaardheid, religie of afkomst telt, maar de dromen die je hebt voor de toekomst en wat je onderneemt om die vandaag al waar te maken. Een stad waarin iedereen mee kan doen en die geborgenheid biedt aan al haar inwoners, óók als zij een verstandelijke of lichamelijke beperking hebben. Het spreekt voor zich dat wij in Den Haag mensen met een verstandelijke beperking net zoveel mogelijkheden willen bieden om te sporten als mensen zonder beperking. De afgelopen jaren heeft Den Haag met groot succes een aantal toonaangevende sportevenementen georganiseerd, zoals het WK Hockey, WK Beachvolleybal en de Volvo Ocean Race. Wij hebben daarbij een nieuwe standaard gezet. Het nieuwe zit vooral in het betrekken van alle delen en lagen van de stad en het leggen van verbindingen met andere terreinen zoals cultuur en gezondheid. Daardoor hebben zulke sportwedstrijden in Den Haag zich ontwikkeld tot evenementen waar de hele stad aan deelneemt. Den Haag heeft voor de Special Olympics een schitterende hoofdlocatie in de aanbieding: de gloednieuwe sportcampus in het Zuiderpark (het Papendal achter de duinen ), die komend jaar wordt opgeleverd. Samen met onze partners uit de sport, het onderwijs, de zorg en het bedrijfsleven zullen wij ervoor zorgen dat dit evenement een onvergetelijke belevenis wordt voor iedereen: deelnemers, begeleiders, vrijwilligers, bezoekers en inwoners van Den Haag. Dat de Special Olympics hier nu al leven, bleek tijdens de goed bezochte bijeenkomst op 25 november en het feit dat meer dan 35 organisaties de kandidatuur van Den Haag steunen. Den Haag heeft alles in huis om de Special Olympics 2018 tot een succes te maken en zo het sporten voor verstandelijk gehandicapten landelijk op de kaart te zetten. Ik hoop dan ook van harte dat ons de mogelijkheid wordt geboden dit waar te maken. Ik wens u veel leesplezier! Jozias van Aartsen burgemeester van Den Haag 7

9 De ontwikkelingen in, de competenties en de dromen van Den Haag sluiten bijzonder goed aan bij de missie, visie van en ontwikkelingen rond de Special Olympics. In het coalitieakkoord Vertrouwen op Haagse kracht heeft het college van Den Haag benoemd elk jaar minstens één groot aansprekend sportevenement in de stad te laten plaatsvinden. 8

10 Den Haag is buitengewoon blij dat zij de mogelijkheid heeft om zich kandidaat te stellen voor het gastheerschap van de Special Olympics Nationale Spelen Misschien kun je het synchronicity noemen. De ontwikkelingen in, de competenties en de dromen van Den Haag sluiten bijzonder goed aan bij de missie, visie van en ontwikkelingen rond dit fantastische evenement. Dit maakt dat het laten plaatsvinden van het evenement in Den Haag in 2018 helpt om zowel sportdeelname van Hagenaars met een verstandelijke beperking als de identiteit van de stad Den Haag, waarin sport iedereen beweegt, te versterken. Daarnaast kan Den Haag wellicht een bijdrage leveren aan het versterken van de kwaliteit, omvang en naamsbekendheid van Special Olympics en sport voor mensen met een beperking. In het coalitieakkoord Vertrouwen op Haagse kracht heeft het college van Den Haag benoemd elk jaar minstens één groot aansprekend sportevenement in de stad te laten plaatsvinden. In 2016 zal samen met de nationale sportkoepelorganisatie NOC*NSF tijdens de Olympische Spelen in Rio de Janeiro een uniek evenement worden georganiseerd op het strand van Scheveningen voor de thuisblijvers, de Olympic Experience. Het doorzetten van deze Haagse Olympische lijn en de Olympische gedachte in 2018 kan niet treffender dan met de Nationale Special Olympics in en rond de gloednieuwe Sportcampus Zuiderpark. Special Olympics 2018 in Den Haag Hoofdstuk 2 Den Haag heeft in 2015 in de sportnota Sport maakt Den Haag sterker, Den Haag sportief in beweging een langetermijn-visie voor sport uitgebracht. De belangrijkste ambitie uit deze nota is dat we de maatschappelijke kracht van sport optimaal willen benutten en stimuleren. Want sport verbindt mensen door Hagenaars met een het plezier, passie en de energie die verbonden is met sport. Het is deze beperking sporten in 2030 intrinsieke waarde die sport maakt tot een van de krachtigste middelen om net zoveel als Hagenaars ieder mens, met of zonder beperking te vitaliseren en te verbinden, op tal zonder beperking. Een van vlakken. Sport opent deuren. Door middel van sport kunnen mensen, evenement als de Special jong en oud, vrouw en man, met en zonder beperking, homo/hetero en van Olympics kan hierbij werken elke afkomst, hun talenten ontplooien en in contact komen met nieuwe als vliegwiel en komt als werelden, groepen en mogelijkheden. geroepen. Den Haag wil dat de sportdeelname van deze In de top 3 van belangrijkste speerpunten in de nota staat: Hagenaars met doelgroep hoger wordt dan een beperking sporten in 2030 net zoveel als Hagenaars zonder beperking. het nu is. De afgelopen jaren heeft Den Haag daar al in geïnvesteerd, waardoor de sportdeelname van Hagenaars met een beperking de afgelopen 12 jaar fors is gestegen. Maar de ambitie in Den Haag ligt hoger. De sportdeelname van Hagenaars met een verstandelijke beperking kan nog verder omhoog. Ook de bekendheid van sport voor deze 9

11 De afgelopen jaren heeft Den Haag haar organisatorische kracht laten zien rond grote conferenties, zoals de Afghanistan Top in 2009 en de Nuclear Security Summit in 2014, waar de politieke wereldleiders in Den Haag bijeengekomen zijn. doelgroep en de intensiteit van de samenwerking van het ontstane netwerk van sport, onderwijs, zorg, buurt en bedrijfsleven in een sluitende keten kan nog verder verbeterd. Een evenement als de Special Olympics kan hierbij werken als vliegwiel en komt dus als geroepen. Den Haag heeft het evenement nodig om deze slag voor haar eigen beleid te kunnen maken. Maar, wij hebben het evenement ook heel veel te bieden. Iets wat alleen Den Haag kan bieden. Als internationale stad van vrede en recht waar de schijnwerpers van de wereld regelmatig op gericht zijn staan wij in verbinding met vele internationale organisaties, de politiek en ambassades. Deze verbindingen kunnen wij benutten om niet alleen op stedelijk, maar ook op landelijk - en op internationaal niveau bij te dragen aan de positieve beeldvorming van mensen met een verstandelijke beperking in de samenleving. De afgelopen jaren heeft Den Haag haar organisatorische kracht laten zien rond grote conferenties, zoals de Afghanistan Top in 2009 en de Nuclear Security Summit in 2014, waar de politieke wereldleiders in Den Haag bijeengekomen zijn. Bij de grote WK s Den Haag heeft het zijn we erin geslaagd sport niet alleen neer te zetten als events voor de evenement nodig om deze happy few, maar als belevenissen voor de hele stad, van jong tot oud, en slag voor haar eigen beleid zelfs voor het hele land. Dit is de unieke aanpak van Den Haag bij grote te kunnen maken. Maar, sportevenementen, waarbij we als stad met veel succes een nieuwe standaard hebben neergezet, met het betrekken van alle delen en lagen van de wij hebben het evenement ook heel veel te bieden. stad bij het evenement. Zie bijlage 1 voor een opsomming van eerder georganiseerde topsportevenementen. Den Haag is een stad met meer dan 160 etniciteiten en een breed maatschappelijk middenveld met goede netwerken waardoor het evenement ook echt kan landen in elke wijk en bij elke bewoner, ongeacht achtergrond. Bij de Special Olympics Nationale Spelen

12 voegen wij aan deze unieke aanpak het inzetten van de doelgroep als vrijwilliger, rol model, deskundige, journalist, artiest toe. De sportieve en culturele side-events, het leggen en versterken van verbindingen tussen alle (inter)nationale en lokale organisaties die de stad rijk is in combinatie met alle beschikbare communicatiemiddelen, zullen zorgen voor maximale exposure. En onze lat ligt hoog; we streven ernaar dat door dit prachtige evenement in Den Haag te doen plaatsvinden, minimaal 7 van de 10 Hagenaars (en daaruit volgend ook Nederlanders) weet wat de Special Olympics zijn! Bij de grote WK s zijn we er als stad in geslaagd sport niet enkel neer te zetten als events voor de happy few, maar als belevenissen voor de hele stad, van jong tot oud, en misschien zelfs voor het hele land. Wij staan in de startblokken, vol verlangen uitkijkend naar het startschot zodat we kunnen gaan werken aan het uitwerken van het rijke voorbereidingsproces en de talloze ideeën die wij samen met de stad al hebben opgedaan. Immers; sport beweegt iedereen! Beoogde datum Special Olympics Nationale Spelen 2018: 29 juni 1 juli

13 De gemeente Den Haag heeft in Rabin Baldewsingh, wethouder Sociale Zaken, Werkgelegenheid, Wijkaanpak en Sport een enthousiaste en betrokken aanjager van de stimulering van sport en met name gehandicaptensport in de gemeente Den Haag. 12

14 Bidkandidaat Deze kandidaatstelling is een samenwerking tussen vele partijen, in het bijzonder tussen de gemeente Den Haag en Stichting Sportbelang SGK (verder te noemen SGK). De gemeente Den Haag heeft in Rabin Baldewsingh, wethouder Sociale Zaken, Werkgelegenheid, Wijkaanpak en Sport een enthousiaste en betrokken aanjager van de Zowel op politiek, stimulering van sport en met name gehandicaptensport in de gemeente inhoudelijk als praktisch Den Haag. niveau is er commitment om de Special Olympics SGK is al 50 jaar actief met het bevorderen van de sportbeoefening en de Nationale Spelen in 2018 in bewegingsactivering voor mensen met een verstandelijke en of ander soortige beperking. In 2012 heeft SGK samen met de gemeente Den Haag met Den Haag te organiseren. veel enthousiasme de organisatie van de Special Olympics Regionale Spelen voor haar rekening genomen. Directeur Sandra van Koningsbrugge is de spil in de uitrol van sport voor mensen met een verstandelijke beperking in Den Haag. Zij heeft in de totstandkoming van dit bid de lead gehad: de eerste stappen naar verbinding en enthousias mering zijn gezet! Organisatie; rollen en verantwoordelijkheden Hoofdstuk 3 De intensieve samenwerking tussen de gemeente Den Haag en SGK bij de totstandkoming van dit bid geeft direct aan dat zowel op politiek, inhoudelijk als praktisch niveau er commitment is om de Special Olympics Nationale Spelen in 2018 in Den Haag te organiseren. We zijn er klaar voor! Contactpersoon: Stichting Sportbelang SGK Sandra van Koningsbrugge Wijndaelerduin BX Den Haag

15 Anja Overhoff is de beoogd voorzitter van de Stichting Special Olympics Nationale Spelen Sport voor mensen met een beperking is altijd een extra aandachtspunt voor mij geweest; sport is immers voor iedereen! Organisatiestructuur Stichting SONS2018 Opdrachtgever Special Olympics Nederland vervult de rol van opdrachtgever voor de Nationale Spelen. Special Olympics Nederland is verantwoordelijk voor ondersteuning van de organisator met informatie, advies en materialen. Opdrachtnemer: Stichtingsbestuur. Op het moment dat de Stichting Special Olympics Nationale Spelen 2018 (Stichting SONS2018) is opgericht neemt de stichting alle rechten en verplichtingen over waar de bidkandidaat zich aan heeft gecommitteerd. Het stichtingsbestuur zal eindverantwoordelijk zijn voor de organisatie van het evenement. Beoogd voorzitter is Anja Overhoff (zie bijlage 2). Anja Overhoff Sport zit van huis uit in mijn genen. Zo speelde ik met veel plezier cricket en was ik voorzitter van hockeyvereniging Craeyenhout. Ook was ik lid van de Raad van Commissarissen van BVO Ado Den Haag. Sinds mijn raadslidmaatschap in 1990 kijk en leef ik mee met het Haags sportbeleid. Sinds 4 jaar mag ik lid zijn van de Adviesraad Sport en recent ben ik voor de komende 4 jaar herbenoemd. Als directeur van Den Haag Marketing voerden we het Topsportbeleid in onze stad uit. Sport voor mensen met een beperking is altijd een extra aandachtspunt voor mij geweest; sport is immers voor iedereen! Als vriend van Fonds Gehandicaptensport leef ik al jaren mee met deze belangrijke doelgroep. Heel graag maak ik mij sterk voor dit prachtige evenement.ik vind het dan ook een enorme eer en groot genoegen dat ik voorzitter mag zijn van de Stichting Special Olympics Nationale Spelen Er zal worden gewerkt met een netwerkgroep. Deze groep van kopstukken van betrokken organisaties zal meedenken en met name haar netwerk mobiliseren en inzetten. Netwerkgroep Gezien de reeds aanwezige betrokkenheid van diverse uiteenlopende organisaties zal er gewerkt worden met een zogenaamde netwerkgroep. Deze groep van kopstukken van betrokken organisaties heeft een nauwe verbondenheid met het bestuur. De groep zal meedenken, maar met name haar netwerk mobiliseren en inzetten. Hierdoor ontstaat er via informele kanalen bekendheid, betrokkenheid en enthousiasme over de Nationale Spelen die zich als een olievlek door Den Haag zal verspreiden. 14

16 Projectbureau In het projectbureau zal één overall projectleider actief zijn: Sandra van Koningsbrugge. Sandra was ook projectleider tijdens de Regionale Spelen in Zij coördineert het gehele proces en stuurt de uitvoerende organisatie aan. Om expertise op de diverse deelgebieden te waarborgen wordt Sandra bijgestaan door betaalde professionals. Hierdoor kan de juiste kennis en ervaring effectief worden ingezet. Denk hierbij bijvoorbeeld aan expertise op het vlak van eventmanagement, marketing en communicatie en toernooiorganisatie. Het curriculum vitae van Sandra is opgenomen in bijlage 2. De ervaring die Sandra van Koningsbrugge tijdens de Regionale Spelen in 2012 heeft opgedaan zal zij als projectleider goed in kunnen zetten. Sandra van Koningsbrugge Al jaren is het mijn drijfveer om sport en bewegen voor mensen met een verstandelijke beperking onder de aandacht te brengen. Met mijn gedrevenheid, passie en enthousiasme zal ik zeker mijn aandeel leveren om deze Special Olympics Nationale Spelen tot een succes te maken, gemaakte verbindingen te verstevigen en de G-sport nog meer te verankeren in de Haagse samenleving. Deelgebieden projectbureau Het optuigen van de organisatiestructuur wordt mede gebaseerd op de erva ringen van eerdere Nationale Spelen. Er zal aan de voorkant veel aandacht worden besteed aan de juiste bemensing van het projectbureau; er moet in korte tijd veel worden bewerkstelligd en de juiste personen moeten daarbij op de juiste plek worden ingezet. Sandra van Koningsbrugge: Met mijn gedrevenheid, passie en enthousiasme zal ik zeker mijn aandeel leveren om deze Special Olympics Nationale Spelen tot een succes te maken, gemaakte verbindingen te verstevigen en de G-sport nog meer te verankeren in de Haagse samenleving. Binnen het projectbureau worden een aantal deelgebieden benoemd. De deelgebieden worden aangestuurd door een professional die voor de uitvoering onder andere door vrijwilligers wordt ondersteund. Dit kunnen vrijwilligers vanuit bedrijven zijn of individuele vrijwilligers. Naast vrijwilligers zal er worden samengewerkt met de Haagse Hogeschool en het ROC Mondriaan. Diverse opleidingen zijn in het verleden al betrokken geweest bij grootschalige evenementen zoals de Regionale Special Olympics 2012, het WK hockey 2014 en het WK beachvolleybal in Door de ervaring bij deze eerdere evenementen is bekend hoe de samenwerking tussen partijen optimaal kan worden vormgegeven en is het mogelijk om de inzet van studenten praktisch en functioneel te maken. 15

17 Naast vrijwilligers uit het bedrijfsleven en individuele vrijwilligers zal er worden samengewerkt met de Haagse Hogeschool en het ROC Mondriaan. Er wordt gestart met het maken van concrete plannen van aanpak waarin activiteiten, taken en verantwoordelijkheden goed omschreven worden. De professionals zijn verantwoordelijk voor het opstellen van deze plannen en het bewaken van de uitvoering ervan. Dit betekent dat de uitvoerende medewerkers een duidelijk aanspreekpunt hebben en goed aangestuurd worden in de uitvoering van hun taken. Inzet doelgroep Natuurlijk willen wij ook mensen met een verstandelijke beperking inzetten bij de organisatie van de Spelen. Hierbij denken wij onder andere aan ondersteunende en uitvoerende taken op het projectbureau. Ook willen we een promotieteam formeren dat Natuurlijk willen wij voorlichting gaat geven in het reguliere basis- en voortgezet onderwijs en ook mensen met een op plekken zoals bij sportverenigingen en bij bedrijven. In aanloop naar en verstandelijke beperking tijdens het evenement zullen verstandelijk beperkten uiteraard ook in de inzetten bij de organisatie side-events (openingsceremonie, feestavond) hun opwachting maken en van de Spelen. worden zij ingezet voor diverse ondersteuning op de sportlocaties. Ambassadeurs SONS2018 De betrokkenheid van topsporters en BN ers levert een bijzondere binding en vergroot de bekendheid van het evenement. Den Haag heeft een aantal enthousiaste bekende topsporters die zich willen inzetten om de Nationale Spelen te promoten. In dit bid komt u er al enkele tegen. Het doel is om voor alle toernooisporten een ambassadeur in te zetten. De betrokkenheid vooraf en hun aanwezigheid tijdens de Spelen zal de sporters een extra impuls geven. Onze Special Olympics ambassadeurs: Tim Abbenhuis (korfbal) Michael Boogerd (wielrennen) Hans Elzerman (zwemmen) Anicka van Emden (judo) Ties Kruize (hockey) Laura van Leeuwen (gymnastiek) Lisanne Lejeune (hockey) Mandy Loorij (korfbal) Patrick van der Meer (paardrijden) Marcella Mesker (tennis) Judith van de Ree (handbal) Erica Terpstra (zwemmen) Ria van Velsen (zwemmen) Robert Zwinkels (voetbal) Zie ook pagina s voor een overzicht aan testimonials van de ambassadeurs. 16

18 In bieden alle Haagse werkgevers hun werknemers de mogelijkheid om te sporten voor, tijdens of na het werk. Den Haag heeft meerdere enthousiaste topsporters die zich willen inzetten om de Nationale Spelen te promoten. Naast voetballer Robert Zwinkels en zwemster Erica Terpstra wil Den Haag voor alle toernooisporten een ambassadeur betrekken. 17

19 Al meer dan 35 partijen hebben concreet hun medewerking toegezegd. Niet met een vage belofte, maar met zwart op wit toezeggingen over een bijdrage. De vlam verspreidt zich als een lopend vuurtje door de stad. 18

20 Voordat we gaan beschrijven hoe wij het evenement in Den Haag voor ogen Met de start van het zien, laten we zien wat dit bid zo uniek maakt. Want het zijn niet alleen de haalbaarheidsonderzoek gemeente Den Haag en SGK die zich hard maken voor de Nationale Spelen. in mei 2015 is er een Met de start van het haalbaarheidsonderzoek in mei 2015 is er een vlammetje vlammetje ontstoken. ontstoken. Partijen die toen zijn gepolst reageerden positief en enthousiast. Dit vlammetje heeft zich inmiddels als een lopend Met het besluit om een bid in te gaan dienen heeft dit vlammetje zich als vuurtje verspreid. een lopend vuurtje verspreid. Het is straks niet alleen de Stichting SONS2018 die het evenement met al haar side-events gaat organiseren. Vanaf vanaf september 2015 zijn er door de gemeente en SGK vele gesprekken gevoerd met uiteenlopende partijen. Er is gevraagd: wat willen jullie doen voor SONS2018? Dit heeft geresulteerd in al meer dan 35 partijen die concreet hun medewerking hebben toegezegd. Niet met een vage belofte, maar met zwart op wit toezeggingen over een bijdrage. Dat kan concreet zijn door bijvoorbeeld het leveren van een dienst, het organiseren van nieuwe sportactiviteiten voor de doelgroep of het doen van een financiële bijdrage. Maar het kan ook zijn door het meewerken aan de organisatie door het betrekken van vrijwilligers en het leveren van studenten. En ook de orga ni satoren van de sporttoernooien zijn er klaar voor. De organisatie van de Special Olympics Nationale Spelen creëert een netwerk van verbindingen dat gaat werken aan sport voor verstandelijk beperkten. De flow is er! Samen! Hoofdstuk 4 Op 25 november 2015 hebben we dit zichtbaar gemaakt. Tijdens een enerverende kick-offbijeen komst hebben meer dan 35 partijen hun toegezegde betrokkenheid schriftelijk bevestigd door het tekenen van een intentieverklaring. Samen is er die avond gebrainstormd over een aantal onderwerpen: Welke ideeën heb jij om het evenement iets van Den Haag te laten zijn? Welke personen / organisaties uit jouw netwerk zouden we nog benaderen? Hoe zie jij de borging na SONS? En wat kan jij hieraan bijdragen zowel in de aanloop er naar toe als na het evenement? De resultaten van de brainstorm zijn gedeeltelijk al in dit bid verwerkt, maar zullen vooral als inspiratie en input dienen op het moment dat de organisatie daadwerkelijk van start gaat. In bijlage 3 staat een opsomming van deze organisaties en in de laatste bijlage (7) is de gezamenlijke intentieverklaring met de individuele bijdragen bijgevoegd. We organiseren de Special Olympics Nationale Spelen dus samen met onze partners en daardoor kunnen we veel meer bieden dan alleen een mooi sporttoernooi. In aanloop naar het evenement, maar vooral ook na afloop realiseren we blijvende samenwerkingen en dat belooft een boost te geven aan de gehandicaptensport in Den Haag en omstreken. 19

21 20

22 EIBERNEST 1919 K Z V S 21

23 Naast de twaalf verplichte sporten biedt Den Haag zeilen en beachvolleybal (demo) aan. Ook bowlen, softbal en golf worden aan de lijst van toernooisporten toegevoegd. 22

24 Keuze sporten Naast de twaalf verplichte sporten biedt Den Haag, als stad aan zee, uiteraard zeilen en beachvolleybal (demo) aan. Ook bowlen, softbal en golf worden aan de lijst van toernooisporten toegevoegd. De keuze voor deze aanvullingen is gebaseerd op de aanwezigheid van enthousiaste verenigingen, ervaring met G-sport en kwalitatief hoogwaardige accommodaties waar deze sporten kunnen worden beoefend. Dit betekent een aanbod van onderstaande zestien toernooisporten: Atletiek Tafeltennis Wielrennen Zeilen Veldvoetbal Tennis Hockey Bowlen Zwemmen Handbal Korfbal Softbal Paardrijden Judo Gymnastiek Golf Er is contact met NOC*NSF van waaruit er directe lijnen liggen naar de sportbonden. NOC*NSF heeft aangeboden daar waar nodig ondersteuning te bieden, bijvoorbeeld richting sportbonden en in de vorm van voorlichting. Aanvulling sporten clinics en demonstraties Sport Hoofdstuk 5 Den Haag is vanwege haar ligging aan zee bekend geworden als gastheer De keuze voor aanvullende van diverse internationale beachsport wedstrijden. In de nieuwe sportcampus sporten is gebaseerd op wordt een beachsporthal van (38x48x10) gerealiseerd. Hier kan op drie velden de aanwezigheid van beachvolleybal worden gespeeld. Graag nemen wij de sporters, supporters en enthousiaste verenigingen, alle overige geïnteresseerden mee in de wereld van de beachvolleybal. Er zullen (unified) wedstrijden worden gespeeld en demonstraties en clinics worden kwalitatief hoogwaardige ervaring met G-sport en gegeven. accommodaties waar deze sporten kunnen worden Jeu de Boules is in Den Haag een veel beoefende sport onder verstandelijk beoefend. beper kten. Het is laagdrempelig, eenvoudig uit te leggen en leuk om samen te beoefenen. Vandaar dat wij dit ook als demonstratiesport willen aanbieden aan alle geïnteresseerden. Jeu de Boulesvereniging De Goede Worp neemt graag de organisatie van dit onderdeel op zich. Wellicht is er een combinatie te maken met Special Olympics sport bocce. Roeivereniging De Laak heeft al jaren aanbod voor G-roeien. De Laak is een bloeiende en actieve roeivereniging die graag wil laten zien hoe leuk roeien voor mensen met een beperking is. Tijdens de Nationale Spelen zullen er wedstrijdjes, demonstraties en clinics worden verzorgd. Natuurlijk staan we er voor open om nog meer sporten aan te bieden. Dit zal in de loop van het traject samen bepaald worden. 23

25 Locaties SONS Den Haag 2018 Zeilen Hockey Kerkehout Nautisch Centrum Scheveningen STATENKWARTIER SCHEVENINGEN DUINZIGT Benoordenhout Mariahoeve ZORGVLIET HAAGSE HOUT Tennis KIJKDUIN Ockenburgh Waldeck Vakantiepark Kijkduin DUINOORD ZEEHELDENKWARTIER SEGBROEK CHINATOWN Den Haag Schilderswijk Judo LAAK BEZUIDENHOUT Roeien Het Loo Voorburg Essesteijn LEIDSCHENVEEN-YPENBURG Park Leeuwenberg Leidschendam Opening Kyocera Stadion Roeleveen LOOSDUINEN Sportcampus Morgenstond Moerwijk Jeu de Boules ESCAMP Paardrijden Bouwlust Strijp Rijswijk SINGELS Ypenburg Zwemmen Brasserhout Nootdorp Hotel van der Valk SPORTCAMPUS OCKENBURGH OVERNACHTING SPORTLOCATIES Voetbal Gymnastiek Vakantiepark Kijkduin Hockey Wielrennen Bowlen Hotel van der Valk Jeu de Boules Atletiek Handbal Golf Softbal Nautisch Centrum Scheveningen Judo Paardrijden Korfbal Roeien Tafeltennis OPENING Tennis Beachvolleybal Opening Kyocera Stadion Zeilen Zwemmen 24

26 Sportaccommodaties Den Haag heeft verspreid over de stad vele kwalitatief hoogwaardige accommodaties in alle vormen en maten. Meer dan voldoende plek om de toernooisporten te huisvesten dus. We hebben voor de huisvesting van de sporten een selectie gemaakt op basis van kwaliteit en clustering van sporten. We gaan de nieuwe multifunctionele sportcampus en het omliggende Zuiderpark optimaal inzetten: daar liggen prachtige velden en een atletiekbaan waar we graag gebruik van gaan maken. Accommodaties Hoofdstuk 6 Een nieuw pronkstuk is de sportcampus die in 2016 haar deuren opent in het Zuiderpark. Een unieke locatie: naast een breed scala aan mogelijkheden voor beroepsonderwijs (MBO- HBO) met topsportfaciliteiten wordt het een centrum voor toegepaste kennis, praktijkonderzoek én uiteraard sportevenementen. De sportcampus maakt allerlei vormen van samenwerking mogelijk op het gebied van sportcampus die in 2016 Een nieuw pronkstuk is de bewegen, sport en onderwijs, het bedrijfsleven en het maatschappelijk veld. haar deuren opent in het Zuiderpark. Een unieke We gaan de nieuwe multifunctionele sportcampus optimaal inzetten, locatie voor sport, onderwijs zo ook het omliggende Zuiderpark: daar liggen prachtige velden en een en bewegen. atletiek baan waar we graag gebruik van gaan maken. In en rondom de sportcampus gaan we acht sporten (zeven toernooisporten en een demonstratiesport) huisvesten. Voor de overige tien sporten is uiteraard ook gekozen voor kwalitatief hoogwaardige sportaccommodaties. Hier zijn verenigingen actief die de sporttoernooien op hoog niveau kunnen organiseren. Vrijwel alle accommodaties voldoen aan de gestelde eisen en aan het Handboek voor Toegankelijkheid en hebben de benodigde voorzieningen zoals vermeld in de bidprocedure. 25

27 Daar waar aanvullende wensen zijn om de accommodaties te optimaliseren kan dit en zal dit voor de Nationale Spelen ook worden geregeld. Daar waar aanvullende wensen zijn om de accommodaties te optimaliseren zijn er alle mogelijkheden en zal dit voor de Nationale Spelen worden gerealiseerd. Alle accommodaties zijn goed bereikbaar per auto, openbaar vervoer en fiets. Ze liggen in een veilige omgeving waar sporters en bezoekers eenvoudig hun weg kunnen vinden. Toelichting per accommodatie Sportgebied Zuiderpark Voetbal-Wielrennen-Korfbal-Atletiek-Handbal-Tafeltennis-Judo -Beachvolleybal Het Zuiderpark is een volkspark uit de jaren 20. Veel Hagenaars komen graag in het Zuiderpark. Je kunt hier wandelen, skaten, fietsen of gewoon heerlijk in het gras liggen. In het park ligt de atletiekbaan en zijn er voetbalvelden, een multifunctioneel kunstgrasveld voor hockey en tennis en er is een beachcourt aangelegd. Vanaf 2016 is ook de nieuwe sportcampus in gebruik. Er is parkeerruimte te over. De perfecte locatie voor het huisvesten van maar liefst zeven toernooisporten en demonstratiesport beachvolleybal! In het Zuiderpark ligt de atletiekbaan en er zijn voetbalvelden, een multifunctioneel kunstgrasveld voor hockey en tennis en er is een beachcourt aangelegd. Het asfaltpad van 2 km is geschikt voor een wielerronde. Voetbal In het Zuiderpark liggen acht voetbalvelden, waarvan vier met kunstgras. Op dit terrein zal het voetbaltoernooi worden georganiseerd. Er kan gebruik worden gemaakt van de kantine en overige voorzieningen van de jeugdopleiding van ADO Den Haag. ADO Den Haag Jeugd speelt ook bij de organisatie van het voetbaltoernooi een rol. Dat geeft het voetbaltoernooi een extra professioneel tintje. Wielrennen In het Zuiderpark ligt een strak asfaltpad van ruim 2 kilometer dat goed te gebruiken is voor het wielrennen. Wielervereniging HSK Trias heeft al een eerste verkenning uitgevoerd en ziet alle kans hier een mooie wedstrijd te organiseren. De sporters kunnen gebruik maken van de omkleed- en andere voorzieningen in de sportcampus. 26

28 Atletiek De atletiekaccommodatie van atletiekvereniging Sparta in het Zuiderpark heeft acht banen. Dit prachtige complex beschikt over een mooi clubgebouw met de benodigde aanvullende voorzieningen. Handbal, tafeltennis, korfbal, beachvolleybal De nieuwe sportcampus beschikt over een topsporthal, een dubbele breedtesporthal, een beachsporthal, een turnhal, vier gymzalen, een dojo en een danszaal. Wij kiezen ervoor om drie zaalsporten (handbal, tafeltennis en korfbal) in de sportcampus te organiseren. Het programma beachvolleybal gaat plaatsvinden in de beachsporthal. Ook de overige ruimte wordt goed benut, maar hierover later meer. Naast het Zuiderpark ligt de judo-accommodatie van Lu Gia Jen. Naast de huidige dojo met 4 matten verrijst in 2017 een nieuwe accommodatie met nog vier matten. Er is plaats voor 400 toeschouwers en er zijn goede aanvullende voorzieningen. Judo Naast het Zuiderpark ligt de accommodatie van Lu Gia Jen. Naast de bestaande accommodatie waar 4 matten beschikbaar zijn, zal in 2017 een nieuwe accommodatie verrijzen waar nog vier matten komen te liggen. Er is ruimte voor 400 toeschouwers en ook hier zijn de aanvullende voorzieningen goed op orde. Sportgebied Ockenburgh Bowling-gymnastiek-golf-softbal Sportgebied Ockenburgh ligt naast vakantiepark Kijkduin. Hier liggen een aantal sportaccommodaties bij elkaar, waardoor uitwisseling van faciliteiten mogelijk is. Er is veel parkeer gelegenheid. Bowling Bowlingcentrum Ockenburgh Active beschikt over twaalf hypermoderne kunststof banen die aan alle eisen voldoen. Deze locatie is de thuishaven van de bowlers van SGK. Overige voorzieningen als lunchruimte, douchegelegenheid en parkeerplaatsen zijn aanwezig. SGK zal de organisatie van dit onderdeel voor haar rekening nemen. Jaarlijks organiseert SGK al een bowlingtoernooi waar 60 bowlers aan deelnemen. 27

29 Sporthal Ockenburg wordt ingericht als wedstrijdhal en voldoet aan alle voorwaarden. De fraaie 9 holesbaan van golfclub Ockenburgh ligt vlakbij het mooie Noordzeestrand van Kijkduin. Honk- en softbalvereniging Storks heeft vier velden waarvan sinds 2013 zelfs een G-honkbalveld. Gymnastiek Sporthal Ockenburgh is beschikbaar tijdens de Nationale Spelen en wordt ingericht als wedstrijd turnhal. De hal voldoet aan alle voorwaarden en is voor zowel deelnemers als toeschouwers een fijne plek om te verblijven. Golf Golfclub Ockenburgh zal organisator en gastheer zijn voor het golftoernooi. De fraaie 9 holesbaan Ockenburgh ligt vlakbij het mooie Noordzeestrand van Kijkduin. Het is een compacte bos/duin baan met een hoge moeilijkheidsgraad door de smalle fairways, de vele bomen en een drietal waterpartijen. Een uitdaging voor nauwkeurig spel. Het gezellige clubhuis beschikt over de benodigde voorzieningen en maakt het voor iedereen aangenaam vertoeven. Deze golfclub met haar ruim 450 leden heeft als visie dat zij uiteenlopende activiteiten wil bieden aan verschillende soorten leden. Tevens meer aandacht te geven aan maatschappelijke betrokkenheid en gastvrijheid binnen de club. Gezelligheid en kleinschaligheid zijn daarbij kernbegrippen. In 2016 viert Golfclub Ockenburgh haar 20-jarig bestaan! Softbal Honk- en softbalvereniging Storks doet veel voor G-honkbal en heeft een eigen G-honkbalgroep. Storks heeft een prachtige, beschutte accommodatie en biedt ruimte aan alle doelgroepen sporters. Het complex heeft vier velden waarvan sinds 2013 zelfs een G-honkbalveld. Het clubgebouw is optimaal ingericht, ook voor mindervaliden en biedt ruimte voor 125 personen. Wekelijks zijn er vele G-hockeyers actief op het complex van hdm. Hockeycomplex hdm Bij hdm staat hockeyen in alle facetten hoog in het vaandel; het is zeker niet alleen de overwinning die telt. Wekelijks zijn er vele G-hockeyers actief op het complex. hdm neemt de organisatie van het hockeytoernooi graag voor haar rekening. 28

30 De Haagse hockeyvereniging hdm beschikt over een complex met 5 kunstgrasvelden (twee watervelden, een semiwaterveld en twee zandingestrooide kunstgrasvelden) en een bijzonder gezellig en goed ingericht clubhuis met terras. Ook aan parkeervoorziening is geen gebrek. Naast het hockeycomplex ligt een sporthal. Deze hal is tijdens de SONS2018 beschikbaar voor nevenactiviteiten. Zwembad het Hofbad Zwembad het Hofbad is het mooiste en modernste zwembad in Den Haag. Het zwembad heeft een 50-meterbad, met acht banen, 4 springplanken en een duiktoren van 5 meter hoog. Daarnaast is er een instructiebad en een groot recreatiebad. Het Hofbad is geschikt voor het organiseren van wedstrijden. Er zijn voorzieningen aanwezig om van het 50 meterbad een 25 meter wedstrijdbad te maken. Ook is zwembad het Hofbad toegankelijk voor mindervaliden en heeft diverse extra voorzieningen en voldoende vrije ruimte om het zwemmen voor iedereen zo aangenaam mogelijk te maken. Tennispark Houtrust Op tennispark Houtrust liggen 10 gravelbanen. De gezellige tennisvereniging Never Out Houtrust heeft hier haar thuishonk. Bij deze vereniging zijn de G-tennissers van SGK (fanatieke deelnemers aan Special Olympics evenementen) het hele jaar door actief. De vereniging heeft dus al ervaring en zal de organisatie van het tennistoernooi op zich nemen. Naast het complex ligt sporthal Houtrust. Tijdens de Nationale Spelen zal van de voorzieningen van de sporthal gebruikt gemaakt worden, waardoor er voldoende kleedruimte en ook aanvullende ruimte beschikbaar is. Zwembad het Hofbad is het mooiste en modernste zwembad in Den Haag. Op tennispark Houtrust liggen 10 gravelbanen. Hier zijn de G-tennissers van SGK het hele jaar door actief. 29

31 Manege Berestein ligt in een prachtig gebied vlakbij het strand van Kijkduin en beschikt over twee binnenbanen en een overdekte buitenbaan. Roeivereniging De Laak heeft haar eigen accommodatie aan het water en is een zeer enthousiaste partner. Manege Berestein Manege Berestein ligt midden in de recreatiegebieden De Uithof en Madestein, nabij de duinen en het strand van Kijkduin. Iedere liefhebber van paarden en pony s is hier op het juiste adres. De manege is een familiebedrijf, uitgegroeid tot een compleet manegebedrijf met meerdere rijbanen en biedt plek aan zo n 130 paarden en pony s. De manege beschikt over twee binnenbanen en een overdekte buitenbaan. Ook Manege Berestein is enthousiast om mee te doen. Jeu de Boules Sinds 1997 heeft Jeu de Boules vereniging De Goede Worp haar eigen accommodatie aan de Hengelolaan. Een prachtig complex met 16 binnenbanen en 50 buitenbanen. Er is een kantine en bij iedere baan is er zitgelegenheid voor de toeschouwers. Zeilen Kustzeilvereniging Scheveningen is gelegen aan het strand in Scheveningen. Zij zal vanaf haar accommodatie aan het strand, clubgebouw De Roef, het zeiltoernooi organiseren. Er wordt gezeild op zee of, in geval de omstandigheden dit niet toelaten, in de haven. In de haven zijn ook goede faciliteiten aanwezig om het toernooi optimaal te organiseren. Jeu de Boules vereniging De Goede Worp beschikt over een prachtig complex met 16 binnenbanen en 50 buitenbanen. Kustzeilvereniging Scheveningen zal vanuit haar accommodatie aan het strand, clubgebouw De Roef, het zeiltoernooi organiseren. Roeien Roeivereniging De Laak heeft haar eigen accommodatie aan het water. Hier beschikt zij over diverse boten en faciliteiten om de roeisport optimaal te kunnen uitoefenen. Een zeer enthou siaste partner! Een uitgebreide weergave van de accommodaties met de bijbehorende faciliteiten vindt u in bijlage 4. 30

32 Overige accommodaties Hospitality Events Kyocera Stadion Het Kyocera Stadion is het thuisstadion van voetbalclub ADO Den Haag en biedt plaats aan toeschouwers. Behalve dat het stadion jaarlijks wordt gebruikt voor de 17 thuiswedstrijden, is het ook een veelzijdige evenementenlocatie. Hierbij valt te denken aan congressen, vergaderingen, beurzen, bedrijfsfeesten en teambuildingactiviteiten. Het stadion is op basis van zijn service, bereikbaarheid, catering, inrichting en de ligging genomineerd als evenementenlocatie van Op vrijdagmiddag, na installatie op de overnachtingslocaties, verwelkomen wij de sporters en begeleiders in het Kyocera Stadion. Dit stadion biedt volop ruimte voor de ontvangst en informatieverstrekking. In de nevenruimtes op de begane grond kunnen de sporters Healthy Athletes bezoeken. Hier is voldoende ruimte beschikbaar om alle zes de onderdelen van Healthy Athletes te herbergen. In de ring onder de tribune wordt voor klein vermaak gezorgd. Hier wordt het diner voor sporters en begeleiders geserveerd. Aangezien deze ring ook de aanlooproute voor de sporters richting de openingsceremonie is, wordt het programma dusdanig georganiseerd dat de sporters het lange wachten niet als zodanig zullen ervaren. Er is voldoende toiletvoorziening in deze ring aanwezig. Het Kyocera-stadion is op basis van zijn service, bereikbaarheid, catering, inrichting en de ligging genomineerd tot evenementenlocatie van

33 Natuurlijk is er in het stadion ook ruimte voor ontvangst van alle genodigden. In sportief chique sfeer is er ruimte voor presentaties, speeches, netwerken en vermaak. De tribune voor de openingsceremonie is direct bereikbaar vanuit de zaal. Het stadion is rolstoeltoegankelijk en voldoet aan alle eisen van deze tijd. Het stadion is goed bereikbaar per auto. Er is meer dan voldoende parkeergelegenheid, aanwezig, ook voor bussen. Sportcampus De sportcampus in het Zuiderpark wordt op zaterdag ingericht als Olympisch Dorp. Overdag worden genodigden en familie hier ontvangen voor hun programma-onderdelen. Er is ruimte voor de pers, eventuele overige vergaderingen en bijeenkomsten. Na afloop van de sporttoernooien zijn alle sporters en begeleiders welkom op de sportcampus voor nevenactiviteiten en natuurlijk Healthy Athletes. De feestavond vindt plaats in een van de grote sporthallen van de sportcampus. Voor de toernooisporters van de locaties rond het Zuiderpark wordt hier ook het avondeten geserveerd. Het grote restaurant biedt, samen met het naastgelegen atrium en vergaderzalen, genoeg plaats om de sporters en begeleiders te voorzien van een voedzame maaltijd. De feestavond vindt plaats in een van de grote sporthallen van de sportcampus. In de naastgelegen ruimtes worden diverse nevenactiviteiten georganiseerd, zodat de aanwezigen die op zoek zijn naar ander vertier ook kunnen genieten van een gezellige avond. Overnachtingsaccommodaties Den Haag beschikt over gigantisch veel overnachtingsmogelijkheden verspreid over de hele stad. Er is dus ruim voldoende capaciteit om onze deelnemers, begeleiders, vrijwilligers, offi cials en bezoekers een slaapplaats aan te bieden. 32

34 Wij kiezen ervoor om de sporters in bestaande accommodaties, zoveel mogelijk bij elkaar te huisvesten. Hieronder staat een toelichting van de voorgestelde accommodaties. In bijlage 5 is de capaciteit van de accommodaties schematisch weergegeven. Hierin is nog een aanvulling gedaan met enkele andere overnachtingsaccommodaties. Indien nodig kunnen wij besluiten bijvoorbeeld ook deze accommodaties in te zetten. Vakantiepark Kijkduin Vakantiepark Kijkduin beschikt over vele varianten van recreatiewoningen. De sporters en begeleiders vinden hier hun thuis tijdens de Nationale Spelen. Er zijn ook enkele woningen aanwezig voor mindervaliden. Er zijn bijna 1500 slaapplaatsen in de vakantiehuisjes beschik baar. Mocht het nodig zijn om extra slaapplekken te realiseren dan heeft het vakantiepark op haar kampeerterrein veel vrije ruimte waar bijvoorbeeld luxe tenten of flexotels kunnen worden neergezet. Hiermee kan de capaciteit tot maximaal 2500 personen worden opgehoogd. Alle gasten ontvangen s ochtends een ontbijtpakket dat zij in hun eigen huisje in alle rust en naar eigen planning kunnen nuttigen. Hotel Van der Valk In hotel van der Valk in Nootdorp kan de delegatie zwemmers en hun begeleiders overnachten. Het hotel ligt nabij het Kyocera Stadion en het Hofbad (onderdeel zwemmen). Dit zorgt ervoor dat de zwemmers hun beschikbare tijd optimaal kunnen gebruiken. Het hotel heeft verschillende kamers variërend voor één tot vier personen. Totaal kunnen hier vierhonderd gasten overnachten. s Ochtends wordt het ontbijt in het hotel geserveerd. Nautisch Centrum Scheveningen De officials en vrijwilligers van Healthy Athletes worden gehuisvest in het Nautisch Centrum Scheveningen. Dit zijn luxe recreatieappartementen gelegen aan de haven van Scheveningen. Hier is capaciteit voor 160 personen. Wij kiezen ervoor om de sporters in bestaande accommodaties, zoveel mogelijk bij elkaar te huisvesten. 33

35 Het doel van de sideevents in aanloop naar de Spelen is het creëren van bekendheid en maatschappelijke betrokkenheid. 34

36 Side-events in aanloop naar Wanneer organisaties en individuen elkaar in een inspirerende setting ontmoeten en samen werken rond een concreet maatschappelijk doel ontstaan contacten, Een samenhangend vriendschappen voor het leven en professionele samenwerkingsrelaties. sportief side-events Zo vond zowel bij het WK hockey 2014 als het WK beachvolleybal 2015 een programma zorgt ervoor samen hangend sportief side-events programma plaats waardoor jong en dat alle Hagenaars, oud, arm en rijk, Hagenaars met en zonder beperking het evenement actief jong en oud, arm en rijk, konden meebeleven door te kijken, aan te moedigen, maar ook door zelf mee Hagenaars met en zonder te doen en te winnen. Dit heeft ervoor gezorgd dat de beide WK s geen losse beperking het evenement topsportevenementen werden, maar een beleving voor en door iedereen in actief kunnen meebeleven de stad (en de regio en het land). Daarnaast gingen Haagse organisaties uit door kijken, aanmoedigen, bedrijfsleven, onderwijs, zorg en buurt sportinclusief denken. Bij de SONS maar ook door zelf mee te 2018 zal dezelfde formule gehanteerd worden. Er zal in aanloop naar en rond doen. Iedereen wint. het hoofdtoernooi een samenhangend side-events programma plaatsvinden. Vanaf het moment van toekenning van de Nationale Spelen zal gestart worden met de orga nisatie. Allereerst wordt natuurlijk de structuur stevig neergezet, maar al snel zal er op diverse manieren aangehaakt worden bij bestaande activiteiten. Op deze manier kan met Side-events Hoofdstuk 7 relatief weinig inzet een groot resultaat worden bereikt. Evenementen krijgen een extra thema gericht op gehandicaptensport of worden op andere wijze gekoppeld aan SONS2018. Het doel van de side-events in aanloop naar de Spelen is het creëren van bekendheid en maatschappelijke betrokkenheid. De bedoeling is dat betrokken organisaties meegenomen worden in het enthousiasme van de doelgroep en al in een vroeg stadium worden getriggerd om niet alleen voor en tijdens, maar ook na afloop van het evenement zich in te blijven zetten voor deze doelgroep. Hierbij zal ook aandacht zijn voor mensen met meervoudige handicaps en voor unified sporten als structurele activiteit. De bedoeling van de sideevents is het meenemen De coördinatie van de side-events met betrekking tot breedtesport ligt bij de afdeling Sportsupport van de gemeente Den Haag in samenwerking met de van betrokken organisaties Stichting SONS2018. Dit is meegenomen in het gemeentelijk beleid en hier in het enthousiasme van de zijn middelen voor gereserveerd. Het gaat hier om de verbinding tussen topsport en breedtesport. Een belangrijk communicatiemiddel dat wij hierbij vroeg stadium te triggeren doelgroep en hen al in een gebruiken is de SONS2018 website: het volledige aanbod aan side-events zal om zich niet alleen voor en op één website te vinden zijn. tijdens, maar ook na afloop van het evenement in te De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van alle activiteiten blijft bij de zetten. 35

37 Studenten van ROC Mondriaan Sport en Bewegen, HALO en Sportmanagement verzorgen de promotie van de menukaart. Deze leerlingen gaan de scholen langs om uitleg te geven over de activiteiten. uitvoerende organisaties in de stad. Sportsupport zal de uitvoerders waar nodig voorzien van advies en ondersteunen in de communicatie. Hieronder volgt een opsomming van moge lijke side-events. Menukaart primair en voortgezet onderwijs Voor zowel het primair als voortgezet onderwijs zal een menukaart worden ontwikkeld. Op deze menukaart staan verschillende activiteiten gericht op gehandicaptensport waar scholen op aanvraag aan kunnen deelnemen. Studenten van ROC Mondriaan Sport en Bewegen, HALO en Sportmanagement verzorgen de promotie van de menukaart. Tevens gaan deze leerlingen de scholen langs om uitleg te geven over de activiteiten. Promoteams van sporters met een verstandelijke beperking geven voorlichting over hun sport op scholen. Koppeling Schoolsport Sportsupport De medewerkers schoolsport van Sportsupport zorgen ervoor dat er ieder jaar een mooie sportkalender wordt ontwikkeld voor de Haagse scholen. De activiteiten die hierop staan kunnen in schooljaar (of wellicht al eerder) worden gekoppeld aan SONS2018. Het aanbod van activiteiten waar het Speciaal Onderwijs aan kan deelnemen wordt ook meegenomen. Het is de bedoeling dat dit duurzaam wordt verankerd. Activiteiten meervoudig gehandicapte sporters In aanloop naar de Spelen gaan we zorgen voor meer aanbod voor mensen met meervoudige handicaps. Dit gebeurt door een jaarlijkse sportdag voor deze doelgroep te organiseren en deze ook na de Spelen te handhaven. Een eerste proef hiermee zal in 2016 al plaatsvinden door een samenwerking van SGK met Middin op activiteitencentrum Waldeck. Koppeling topsport SONS2018 wordt benaderd als topsportevenement voor verstandelijk beperkten. Er zal daarom samen met Topsport Den Haag worden gekeken in hoeverre Haagse Topsporters kunnen worden ingezet tijdens de side-events. Maar zeker ook andersom. Er zal ook worden gekeken hoe de gehandicaptensporters aan een topsportevenement kunnen worden gekop peld. Denk hierbij aan het WK voetbal in 2018, we streven ernaar daarbij een koppeling te maken met het AZIVO ADO Den Haag G-toernooi. 36

38 Integratie toernooien op Playgrounds Op een drietal Playgrounds in Den Haag wordt het concept Streetsport op wielen aangeboden. Dit programma laat kinderen op de playgrounds kennismaken met aangepast sporten. Richting SONS2018 wordt gekeken in hoeverre dit programma uit te breiden is naar een variant voor verstandelijk beperkten. Koppeling Stadsspelen Vanaf 2016 worden er Stadsspelen georganiseerd in Den Haag. Dit zijn wekelijkse ontmoetingen door sport en spel voor iedereen met als doel om wijken, stad en sport te verbinden. De doelgroep gehandicapten krijgt een belangrijke plek bij de Stadsspelen. Voor Hagenaars met een verstandelijke beperking zijn er activiteiten en zijn er unified sportmogelijkheden. Er zijn nog veel meer ideeën; in bijlage 6 zijn deze voorbeelden benoemd. Regionale Spelen 2017 Als opwarmer zullen in 2017 de Regionale Special Olympics worden georganiseerd. Door de organisatie van de Regionale Spelen in Den Haag in 2012 is er al veel ervaring aanwezig. Hier maken we gebruik van. Veel betrokken organisaties en personen zijn ook nu weer van de partij. Wij gaan de Regionale Spelen organiseren in de nieuwe sportcampus en de locaties in het Zuiderpark, zodat we het nieuwe gebouw en haar omgeving goed kunnen testen. Vanaf 2016 worden er Stadsspelen georganiseerd in Den Haag. Dit zijn wekelijkse ontmoetingen door sport en spel voor iedereen met als doel om wijken, stad en sport te verbinden. De doelgroep gehandicapten krijgt een belangrijke plek bij de Stadsspelen. Informatie- en accreditatiebijeenkomsten Om coaches en begeleiders te informeren en te enthousiasmeren zullen wij de benodigde drie informatiebijeenkomsten centraal in het land organiseren. Enkele weken voor het evenement nodigen wij alle 600 coaches uit in Den Haag voor een accreditatiebijeenkomst waar zij de benodigde accreditaties kunnen ophalen en op de hoogte worden gebracht van de laatste informatie over het evenement. Uiteraard is er dan ook de mogelijkheid om alvast een kijkje te nemen op de verschillende sportaccommodaties. 37

39 Side-events tijdens de Nationale Spelen Openingsceremonie De openingsceremonie is de officiële start van weer een prachtig weekend vol sport en beleving. De openingsceremonie zal ook nu weer een van de hoogtepunten van het evenement zijn. De eerste gesprekken met ADO Den Haag en het eventmanagement van het stadion zijn gevoerd. Wij zijn enorm trots dat er ook hier veel enthousiasme is en dat het Kyocera Het zal een Haags spektakel Stadion beschikbaar wordt gesteld voor deze onvergetelijke avond. De betrokken partijen hebben uitgesproken hun medewerking te verlenen aan de orga- worden met diverse kleine optredens waar de sporters nisatie van de opening, waardoor we onder andere kunnen meeliften op de van zullen genieten en waar ervaringen van eerdere evenementen. alle andere aanwezigen door geprikkeld worden. Een Natuurlijk wordt de opstelling van sporters, begeleiders en publiek goed afgestemd, zodat we een intieme setting kunnen realiseren waar iedereen zich op fantastische show waarmee we samen het weekend op zijn gemak voelt. Sporters en begeleiders zullen als eregasten in de spotlight passende wijze inluiden. staan. In geval van slecht weer is er voldoende overdekte capaciteit om alle deelnemers en toeschouwers droog van de show te laten genieten. De verplichte elementen zoals beschreven in de bidprocedure zullen allen in het programma terugkomen. Maar daarnaast zal het een Haags spektakel worden met diverse kleine optredens waar de sporters van zullen genieten en waar alle andere aanwezigen door geprikkeld worden. Een fantastische show waarmee we samen het weekend op passende wijze inluiden. Healthy Athletes Gezondheid en sport zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Healthy In de extra sporten en de Athletes is al jaren een belangrijk onderdeel van de Nationale Spelen en ook overige randevenementen in 2018 krijgt dit een belangrijke plaats. Alle sporters kunnen op vrijdag en die wij aanbieden, maken op zaterdag Healthy Athletes bezoeken. De zes onderdelen: Fit Feet, Special wij het mogelijk om unified Smiles, Opening Eyes, FUNfitness, Healthy Hearing en Health Promotion zijn te sporten of samen mee op vrijdag te bezoeken in het Kyocera Stadion. Op de begane grond (grenzend te doen. aan de binnenring waar catering en nevenactiviteiten zijn) is de benodigde ruimte beschikbaar om de sporters nog voor de openingsceremonie te ontvangen. Op zaterdag verplaatst Healthy Athletes zich naar de sportcampus. Ook daar is meer dan genoeg plaats om de zes programma s te draaien. Zo kunnen de sporters na het sporten en tijdens de feestavond bij Healthy Athletes terecht. Torch Run De TorchRun is het onderdeel waarmee de olympische vlam en daarmee het evenement nog voor aanvang van de openingsceremonie al in de spotlight wordt gezet. We willen, in samenwerking met de organisatie van Torch Run Nederland, de vlam ophalen in Nijmegen om vervolgens een looproute van Nijmegen naar Den Haag te organiseren. Uiteraard eindigt de tocht met een spectaculaire aankomst in het Kyocera Stadion, waarna het vuur tijdens de openingsceremonie kan worden ontstoken. Aanvullende sporten - Play Unified - MATP In de extra sporten (Jeu de boules, roeien, beachvolleybal) en de side-events die wij aanbieden, maken wij het mogelijk om unified te sporten of samen mee te doen. Dit doen we door een buddy-toernooi bij tennisvereniging Never Out. Hockeyvereniging hdm organiseert 2x per jaar een wedstrijd tussen ouders en hun kinderen en in het G-toernooi bij ADO Den Haag wordt unified gespeeld. Samen meedoen met ouders, begeleiders of vrijwilligers en sporten in gemeng- 38