Jaarverslag Stichting Pensioenfonds Imtech

Transcriptie

1 Jaarverslag 2009 Stichting Pensioenfonds Imtech

2 Het Bestuur van Stichting Pensioenfonds Imtech heeft het genoegen u het verslag over het boekjaar 2009 aan te bieden, welke is opgesteld overeenkomstig het bepaalde in artikel 22 van de statuten. Stichting Pensioenfonds Imtech Postbus BP Amersfoort Bezoekadres: Henry Dunantstraat XE Amersfoort Telefoon: (033) Website: 2

3 Inhoud Meerjarenoverzicht van kerncijfers en kengetallen 4 Toelichting op kerncijfers en kengetallen 5 Verslag van het bestuur 6 1. Algemene informatie 6 2. Financiële informatie Beleggingenparagraaf Risicoparagraaf Bestuursaangelegenheden Rapportage over Pension Fund Governance Pensioenparagraaf Actuariële paragraaf Toekomstige ontwikkelingen Verslag van het verantwoordingsorgaan Slotverklaring 18 Jaarrekening 19 Balans per 31 december 2009 (na winstverdeling) 20 Staat van baten en lasten over Kasstroomoverzicht over Toelichting op balans en staat van baten en lasten Algemene toelichting Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Grondslagen voor bepaling van het resultaat Beleggingen voor risico pensioenfonds Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen Reserves (Overige) technische voorzieningen Schulden en overlopende passiva Risicobeheer Beleggingsopbrengsten Premiebijdragen Overgenomen en overgedragen pensioenverplichtingen Overige baten Mutatie voorziening pensioenverplichtingen Pensioenuitkeringen Pensioenuitvoeringskosten Bezoldiging bestuurders Informatie over dwangsommen en boetes 40 Overige gegevens 41 Bijlage Bestemming saldo van baten en lasten 41 Verklaring certificerend actuaris 41 Verklaring accountant 41 3

4 Meerjarenoverzicht van kerncijfers en kengetallen Aantallen Aantal werkgevers Aantal verzekerden Actieve deelnemers Gewezen deelnemers Pensioentrekkenden Pensioentrekkenden Ouderdomspensioen Nabestaandenpensioen Bedragen x Pensioenkengetallen Kostendekkende premie *) Feitelijke premie FVP Bijdragen Uitvoeringskosten Uitkeringen Voorwaardelijke toeslagverlening per 1 januari komend jaar Actieve deelnemers 0,00% 0,00% 1,29% 1,72% 1,03% Inactieve deelnemers 0,00% 0,00% 1,29% 1,72% 1,03% Vermogen en solvabiliteit Aanwezig eigen vermogen Minimaal vereist eigen vermogen Vereist eigen vermogen Technische voorzieningen Overige technische voorzieningen Dekkingsgraad in % 99,4 95,2 136,5 131,2 131,7 Gemiddelde duration Actieve deelnemers 22,8 22,1 19 *) *) Gewezen deelnemers 20,4 19,9 18 *) *) Gepensioneerden 8,9 8,3 8 *) *) Rentetermijnstructuur (RTS) 3,8% 3,6% 4,8% *) *) Beleggingen Balanswaarde beleggingen Beleggingsopbrengsten Beleggingsportefeuille Vastgoedbeleggingsfondsen *) Aandelen Vastrentende waarden Derivaten Overige beleggingen Beleggingsrendement Totale portefeuille 9,8% -13,7% 1,2% 7,6% 13,6% *) vergelijkende cijfers zijn niet beschikbaar 4

5 Toelichting op kerncijfers en kengetallen Algemeen Het meerjarenoverzicht geeft een samenvatting van de omvang en van de financiële positie van het fonds en de ontwikkeling daarin gedurende het verslagjaar en voorgaande jaren. Het doel van het meerjarenoverzicht is inzicht te geven in de belangrijkste en meest kenmerkende kengetallen van het pensioenfonds. Hierna worden een aantal items nader toegelicht. Aantal werkgevers Het aantal aangesloten ondernemingen is constant gebleven. De continuïteit blijft hierdoor gewaarborgd. Aantal verzekerden Het aantal actieve verzekerden neemt gestaag verder toe, alsmede het aantal gewezen deelnemers en pensioengerechtigden. Gezien de verhoudingen in aantallen is er sprake van een volwassen pensioenfonds met een evenwichtige verdeling naar de diverse groepen deelnemers. Pensioenkengetallen De kostendekkende en de feitelijke premie zijn door de toetreding van een grote groep actieve deelnemers in 2008 aanzienlijk toegenomen. Het pensioenfonds heeft met ingang van 2009 een eigen uitvoeringsorganisatie. Hierdoor zijn de uitvoeringskosten toegenomen. De uitvoeringskosten bestaan naast de reguliere kosten ook uit eenmalige kosten die verband houden met de samenvoeging van de deelnemersadministratie. Toeslagverlening De voorwaardelijke toeslagverlening per 1 januari volgend op het boekjaar is achterwege gebleven. Op grond van het beleidskader van het fonds wordt er bij een dekkingsgraad van < 105% geen toeslag verleend. Vermogen en solvabiliteit Een voorzichtig herstel van de financiële markten, alsmede een lichte stijging van de rente zorgden voor een positief effect op het eigen vermogen. De toenemende levensverwachting, waardoor het pensioenfonds een extra voorziening moet treffen, heeft echter een negatieve invloed op het eigen vermogen. Als resultante is het eigen vermogen hierdoor nog in onvoldoende mate toegenomen om positief te zijn. De dekkingsgraad is echter wel toegenomen tot 99,4%, waarbij er nog steeds sprake is van een dekkingstekort. (Overige) technische voorzieningen In de technische voorzieningen is een extra voorziening opgenomen van 4,5% in afwachting van de nieuwe overlevingstafels van het AG (Actuarieel Genootschap) welke naar verwachting in 2010 worden gepubliceerd. Vanuit zowel het NIVRA (Nederlands Instituut van Registeraccountants) als De Nederlandsche Bank dient, vooruitlopend op de nieuwe overlevingstafels van het AG, er namelijk al rekening te worden gehouden met een stijging van de voorziening gezien de verwachte stijging van de levensverwachting, zoals deze blijkt uit nieuwe schattingen van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek). Balanswaarde van de beleggingen In 2009 heeft er ook een herallocatie plaatsgevonden van de beleggingsportefeuille, welke beter aansluit bij de gewijzigde structuur van de pensioenverplichtingen. De herallocatie heeft er toe geleid dat het percentage aandelen in de beleggingsportefeuille aanzienlijk is teruggebracht. Ondanks de daling van het percentage aandelen in de beleggingsportefeuille is er wel geprofiteerd van het herstel van de financiële markten in Verder heeft het pensioenfonds in 2009 het renterisico in zeer grote mate afgedekt. De lage rentestand heeft een positief effect gehad op de ontwikkeling van de beleggingsportefeuille in vastrentende waarden. 5

6 Verslag van het bestuur 1. Algemene informatie Herstelplan Op 12 december 2008 is De Nederlandsche Bank op de hoogte gesteld van de situatie van dekkingstekort waarin pensioenfonds Imtech zich naar verwachting eind november 2008 terecht is gekomen. Per ultimo december 2008 bedraagt de vastgestelde dekkingsgraad van het pensioenfonds 95,2% wat betekent dat het fonds ultimo 2008 nog steeds in een situatie van dekkingstekort verkeert. Op grond van de artikelen 138 en 140 van de Pensioenwet en conform de richtlijnen die De Nederlandsche Bank heeft gesteld is er een kortetermijn- en langetermijnherstelplan opgesteld door Stichting Pensioenfonds Imtech. In het herstelplan is door het bestuur de volgende maatregelen nader uitgewerkt: een verhoging van het premieniveau; een (voorwaardelijke) korting van 3% per 2012, van alle opgebouwde pensioenaanspraken en uitkeringen. Naar oordeel van het bestuur zijn hiermee adequate maatregelen getroffen. Het korte termijn herstelplan wordt periodiek geëvalueerd. Bij de vastgestelde dekkingsgraad van 95,2% (peilmoment 31 december 2008) zal naar verwachting herstel mogelijk zijn in 5 jaar bij de genoemde 2 maatregelen. Voor de in het herstelplan opgenomen korting in 2012 is de financiële positie per 31 december 2011 bepalend. Indien de dekkingsgraad zodanig is hersteld, dat naar verwachting ultimo 2013 het Minimaal Vereist Eigen Vermogen aanwezig is, kan de korting achterwege blijven. Het bestuur is van mening dat met het herstelplan recht is gedaan aan evenwichtige belangenbehartiging. De werkgever en deelnemers dragen een maximale premie bij. Daarnaast wordt als ultieme noodmaatregel een korting toegepast. Het bestuur zal een beleid voeren om een verdere korting te voorkomen. Door het bestuur is aan de deelnemersraad gevraagd een advies uit te brengen over het ingediende herstelplan bij De Nederlandsche Bank. De deelnemersraad heeft hierop een positief advies afgegeven over het herstelplan. Op 29 december 2009 heeft het pensioenfonds goedkeuring ontvangen van De Nederlandsche Bank omtrent het ingediende herstelplan. Alle pensioen- en aanspraakgerechtigden van het fonds zijn op 30 september 2009 schriftelijk geïnformeerd over het herstelplan en de gevolgen ervan voor hun pensioen. Tevens is op 12 februari 2010 via een brief aanvullende informatie verstrekt inzake het herstelplan aan alle pensioen- en aanspraakgerechtigden. Hierin werd informatie verstrekt over de premieverhoging voor het jaar 2010 en werd er een nadere uitleg gegeven over wanneer het bestuur zich genoodzaakt ziet de pensioenaanspraken van zowel actieve deelnemers, als premievrije deelnemers, als pensioengerechtigden te korten. Echter op grond van de geschatte financiële positie per 31 december 2009, waarbij er een voorsprong is op het herstelpad, zou de korting in 2012 achterwege kunnen blijven. Op grond van het herstelplan zou de geprognosticeerde dekkingsgraad per 31 december 2009, namelijk 96,1% bedragen. Zoals echter gesteld blijft de dekkingsgraad per 31 december 2011 maatgevend of er al dan niet korting dient plaats te vinden. De voorlopige dekkingsgraad, op grond van schattingen per eind april 2010, bedraagt 99,4%. Op grond van het herstelplan zou de geprognosticeerde dekkingsgraad per 31 december 2010, 97,4% moeten bedragen Er bestaat dus nog steeds een voorsprong ten opzichte van het herstelplan. Indien de dekkingsgraad per 31 december 2011 hoger is dan 101,9% zou de korting in 2012 achterwege kunnen blijven. Indien de dekkingsgraad tussen 98,9% en 101,9% ligt, zou er mogelijk een gedeeltelijke korting moeten plaatsvinden. Indien de dekkingsgraag lager is dan 98,9%, zoals verondersteld in het herstelplan, dan is het bestuur verplicht om de korting van 3% toe te passen en, indien benodigd, met nieuwe aanvullende maatregelen te komen om de financiële positie van het pensioenfonds te verbeteren. Echter zoals eerder gesteld blijft de dekkingsgraad per 31 december 2011 maatgevend of er al dan niet korting dient plaats te vinden dan wel aanvullende maatregelen benodigd zijn. 6

7 Juridische structuur Stichting Pensioenfonds Imtech is statutair gevestigd te Gouda. De stichting is ingeschreven in het stichtingenregister van de Kamer van Koophandel te Rotterdam. Het pensioenfonds is een ondernemingspensioenfonds en is aangesloten bij de Stichting voor Ondernemingspensioenfondsen (OPF). Op basis van een geïndexeerde middelloonregeling bouwen de deelnemers een financiële aanspraak op ten behoeve van de gevolgen van pensionering dan wel overlijden. Statutaire doelstellingen Het doel van de stichting is het, binnen de perken van zijn middelen en beleidskader, verlenen of doen verlenen van pensioenen en uitkeringen aan leden en gewezen leden van het personeel van de aangesloten ondernemingen en aan hun nabestaanden. Met de volgende ondernemingen heeft het pensioenfonds een uitvoeringsovereenkomst gesloten: Imtech N.V., Imtech B.V. alsmede de aangesloten ondernemingen waarvan zij direct of indirect statutair bestuurder is, Koninklijke Scheepsagentuur Dirkzwager B.V., alsmede met het pensioenfonds. De rechten en plichten van de bij het pensioenfonds aangesloten rechtspersonen staan beschreven in de statuten van het pensioenfonds, de uitvoeringsovereenkomst en in de pensioenreglementen. Het pensioenfonds voert een beleid dat in overeenstemming is met de statutaire doelstelling. Dit beleid is vastgelegd in beleidsdocumenten, waarvan de actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN) de belangrijkste is. Deze ABTN is voor het laatst geactualiseerd in februari 2008 en is van toepassing vanaf 1 januari Vanwege de collectieve waardeoverdracht, waardoor het fonds meerdere pensioenregelingen gaat uitvoeren, de statutenwijziging en de wijziging van het beleggingsbeleid zal de ABTN worden geactualiseerd. Het bestuur zal hier in de eerste helft van 2010 uitvoering aan geven. Het fonds voert voor de deelnemers de volgende actieve regelingen uit: Pensioenreglement G; Algemeen pensioenreglement; Imtech pensioenreglement; Imtech ICT pensioenreglement; WIA reglement. Voor arbeidsongeschikte deelnemers en pensioengerechtigden kan het pensioenfonds ook regelingen uitvoeren, welke niet meer open staan voor nieuwe toetredingen van actieve deelnemers. Voor uitleg van de diverse regelingen verwijzen wij u naar de website van CPIM. ( Uitvoeringsovereenkomst De overeenkomst tussen de aangesloten ondernemingen en het pensioenfonds is vastgelegd in een uitvoeringsovereenkomst. De algemene strekking van deze overeenkomst kan als volgt worden weergegeven: Het pensioenreglement de aangesloten onderneming stelt het fonds in kennis van de inhoud van de pensioenovereenkomst; het fonds stelt een of meer pensioenreglementen vast in overeenstemming met de pensioenovereenkomst en deze uitvoeringsovereenkomst en voert deze met inachtneming van de wettelijke regels uit; het fonds wijzigt zo nodig een of meer pensioenreglementen indien de werkgever aangeeft dat de pensioenovereenkomst is gewijzigd of indien deze uitvoeringsovereenkomst is gewijzigd. De financiële relatie het fonds stelt van jaar tot jaar, gehoord de actuaris van het fonds, vast welke premie de werkgever per deelnemer aan het fonds verschuldigd is om het fonds in staat te stellen aan de pensioenverplichtingen ingevolge het pensioenreglement te voldoen; de werkgever is jaarlijks zijn eigen bijdrage en de bijdrage van de deelnemers verschuldigd voor het betreffende kalenderjaar. Deze bijdragen zijn rentedragend per 1 januari van het betreffende kalenderjaar; 7

8 de werkgever heeft zich in het pensioenreglement het recht voorbehouden de betaling van de premie voor zover zij die niet op haar werknemers kan verhalen te verminderen of te beëindigen ingeval van een ingrijpende wijziging van omstandigheden. De werkgever kan uitsluitend gebruik maken van dit voorbehoud indien hij daarbij een zodanig zwaarwichtig belang heeft dat het belang van de deelnemer dat door de wijziging zou worden geschaad daarvoor naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid moet wijken. Het toeslagbeleid Het fonds verleent toeslagen in de zin van de wet op basis van het bepaalde over toeslagen in het pensioenreglement. De informatieverstrekking door de werkgever De werkgever verstrekt het fonds alle informatie die het fonds nodig heeft om aan zijn verplichtingen uit hoofde van deze uitvoeringsovereenkomst en de daarmee samenhangende wettelijke verplichtingen te kunnen voldoen. De verstrekking van de startbrief door het fonds Het fonds zorgt ervoor dat alle daarvoor tijdig door de werkgever aangemelde werknemers binnen de wettelijke termijn een startbrief ontvangen in de zin van de wet. Samenstelling van het bestuur Stichting Pensioenfonds Imtech heeft een paritair samengesteld bestuur. Het bestuur is samengesteld uit drie werkgeversvertegenwoordigers, twee werknemersvertegenwoordigers en een vertegenwoordiger namens de pensioengerechtigden. Met de toetreding van een groot aantal nieuwe ondernemingen in mei 2008 en de instelling van een deelnemersraad is het bestuur aan zowel werkgeverszijde als werknemerszijde gewijzigd van samenstelling. De benoeming van het nieuwe bestuur is op 1 juli 2009 geëffectueerd. Benoemd door de werkgever: A.F. Graauwmans (voorzitter), bestuurslid vanaf 2007; P.B.M. Smulders (plaatsvervangend voorzitter), bestuurslid vanaf 2005; Mr. M.E.J. Salomons, bestuurslid vanaf juli Benoemd door de deelnemersraad: B.J. Been (secretaris), bestuurslid vanaf juli 2009; H.L.A. van der Laan (plaatsvervangend secretaris), bestuurslid vanaf juli Benoemd namens de pensioengerechtigden: P.J.A. van Rossum, bestuurslid vanaf Bestuur en dagelijkse leiding Het bestuur heeft uitsluitend bevoegdheden conform de statuten en reglementen van het pensioenfonds, alsmede overeenkomstig de vastlegging in de actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN). Het bestuur vertegenwoordigt het pensioenfonds en draagt de (eind)verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de pensioenregelingen en het daartoe behorende pensioen- en beleggingsbeleid. Het bestuur vergadert minimaal één keer per jaar. Besluitvorming vereist een gewone meerderheid van stemmen van de aanwezige of vertegenwoordigde leden. Een bestuursbesluit kan eveneens worden genomen door middel van ondertekening door alle leden van een document, waarin zodanig besluit is vervat. Het bestuur wordt gevormd door de voorzitter, de plaatsvervangend voorzitter, de secretaris en de plaatsvervangend secretaris en twee bestuursleden zonder portefeuille. De voorzitter heeft de leiding van alle bestuurswerkzaamheden. Het bestuur kan het bepalen van het dagelijks beleid of onderdelen daarvan overlaten aan tenminste twee natuurlijke personen die deel uitmaken van het bestuur. Stukken en bescheiden uitgaande van het bestuur, worden namens het bestuur door de voorzitter en de secretaris of door hun plaatsvervangers getekend. Het bestuur laat zich terzijde staan door de directeur van het fonds, een externe actuaris, een externe accountant en een beleggingscommissie. Daarnaast is er een deelnemersraad (vanaf 26 juni 2009) en een verantwoordingsorgaan (2008) waarmee het bestuur op regelmatige basis overleg voert. 8

9 Geschillenprocedure Het pensioenfonds beschikt over een reglement geschillenprocedure. Daarin wordt de samenstelling en de benoeming van een commissie van beroep geregeld. Volgens artikel 24 van de statuten kan een deelnemer zich wenden tot het bestuur voor een beslissing over alle uit en naar aanleiding van de statuten en reglementen voortspruitende geschillen. Er hebben zich in 2009 geen geschillen voorgedaan. Uitvoering pensioenadministratie en financiële administratie De pensioenadministratie en financiële administratie van het pensioenfonds worden met ingang van 1 januari 2009 in eigen beheer uitgevoerd door de eigen uitvoeringsorganisatie. De uitvoeringsorganisatie bestaat uit de volgende personeelsleden: J.F. Simon, actuarieel analist AG (directeur) H.P.W.A. de Ridder (medewerker uitkeringenadministratie) H. Akdogan (medewerkster deelnemersadministratie) De uitvoeringsorganisatie heeft tekenbevoegdheid voor de stukken die de uitvoering van de pensioenregeling betreffen. Het pensioenfonds hanteert het 4-ogen principe, als kwaliteitswaarborg en ter voorkoming van fraude. Deelnemersraad Door het bestuur is in 2009 een deelnemersraad ingesteld bestaande uit zes leden. De deelnemersraad is samengesteld op basis van evenredige vertegenwoordiging. Hierdoor bestaat de deelnemersraad uit vier werknemersvertegenwoordigers en twee vertegenwoordigers namens de pensioengerechtigden. De deelnemersraad heeft tot taak het bestuur desgevraagd of uit eigen beweging te adviseren over aangelegenheden die het fonds betreffen. Daarnaast wordt de deelnemersraad in de gelegenheid gesteld advies uit te brengen over een kortetermijnherstelplan en is de instemming van de deelnemersraad vereist in die gevallen waarin de statuten instemming voorschrijven. De deelnemersraad is op 26 juni 2009 geïnstalleerd en kent de volgende deelnemersraadsleden: Gekozen uit de werknemersvertegenwoordiging: F.C. Bosse; D.T. van Noord (secretaris); E. Pieterse; D.N.P.R. Tak Labrijn. Gekozen uit de pensioengerechtigden: A.L.A. van Gelder (voorzitter); J.F. Schoonenberg. Verantwoordingsorgaan Het pensioenfonds kent een verantwoordingsorgaan bestaande uit drie leden, welke benoemd zijn door het bestuur. Het verantwoordingsorgaan is als volgt samengesteld: E. Dons - lid namens de werkgever; J.R. Rieteco - lid namens de actieve deelnemers; drs. H. Rozema - lid namens de pensioengerechtigden. Het verantwoordingsorgaan heeft tot taak een oordeel te geven over het handelen van het bestuur aan de hand van het jaarverslag, de jaarrekening en andere informatie, waaronder de bevindingen van de visitatiecommissie, over het door het bestuur uitgevoerde beleid, alsmede over beleidskeuzes voor de toekomst. Dit oordeel wordt, samen met de reactie van het bestuur daarop, bekend gemaakt en in het jaarverslag opgenomen. 9

10 Beleggingscommissie Door het bestuur is een beleggingscommissie ingesteld. De beleggingscommissie is in 2009 uitgebreid met een extern adviseur. De verantwoordelijkheid van de beleggingscommissie is het bestuur te adviseren over beleggingsaangelegenheden in brede zin. Dit betreft zowel advies over het algemene beleggingsbeleid als over meer specifieke zaken, zoals het gebruik van derivaten. De beleggingscommissie is als volgt samengesteld: P.B.M. Smulders (voorzitter) - bestuurslid; P.J.A. van Rossum - bestuurslid; J.F. Simon - directeur uitvoeringsorganisatie; drs. H.J. Hoos RBA - extern zelfstandig adviseur. De belangrijkste taken zijn: het opstellen van het beleggingsplan; zorgen voor het feitelijk doen beheren van het vermogen van het fonds; overleg met de vermogensbeheerder en de bewaarnemer; advisering van bestuur over beleggingsaangelegenheden in brede zin. Vermogensbeheerders De externe vermogensbeheerder is Kempen Capital Management. Deze vermogensbeheerder is verantwoordelijk voor de selectie en de timing van de transacties in de door hem beheerde portefeuille binnen het geldende mandaat. Compliance officer De compliance officer ziet toe op de naleving van de gedragscode en op de naleving van de wettelijke regelingen. Het bestuur van het pensioenfonds heeft mevrouw Mr. L.J. Tutein Nolthenius-Harmsma per 1 juli 2009 benoemd als compliance officer van het fonds ter vervanging van de heer Mr. M.E.J. Salomons, die lid is geworden van het bestuur van het pensioenfonds. Adviseurs Het pensioenfonds wordt voor actuariaat en risicobeheersing op lange termijn ondersteund door de externe adviserend actuaris Ir. M.W. Heemskerk AAG van Mercer (Nederland) B.V. De certificerend actuaris van het pensioenfonds is de heer drs. F.J. Sier AAG van Mercer Certificering B.V. De accountant van het pensioenfonds is de heer A.G. de Nijs RA van Mazars Paardekooper Hoffman Accountants N.V. 2. Financiële informatie Belegd vermogen Het belegd vermogen is per 31 december ,5 mln. (2008: 167,0 mln.). Het belegd vermogen is in belangrijke mate gestegen door het herstel van de financiële markten. Alle beleggingscategorieën hebben hierbij in belangrijke mate bijgedragen aan de toename van het belegd vermogen. De feitelijke vermogensallocatie over de diverse beleggingscategorieën per ultimo 2009 ziet er als volgt uit: Naam vermogenseerder Kempen Capital Management Vermogensallocatie 75% Vastrentend 11% Aandelen 4% Onroerend goed 5% Absoluut rendement 5% Allocatie strategieën 10

11 Het rendement De totale opbrengst van de beleggingen komt in 2009 uit op 15,0 mln. (2008: - 22,9 mln.). Het rendement op beleggingen bestaat enerzijds uit directe beleggingsopbrengsten (rente, dividenden etc.) groot 4,2 mln. (2008: 5,1 mln.) en anderzijds uit indirecte beleggingsopbrengsten (waardeveranderingen) groot 11,8 mln. (2008: - 27,2 mln.). Uitgedrukt in een percentage van het gemiddeld belegd vermogen werd een totaal rendement behaald van 9,8%. (2008: -13,7%). Het resultaat Het in 2009 door het pensioenfonds behaalde resultaat bedraagt 7,6 mln. (2008: - 49,3 mln.). Het resultaat wordt in belangrijke mate beïnvloed door de opbrengst van de beleggingen en de extra te treffen voorziening in verband met de verwachte aanpassing van de overlevingstafel, namelijk - 8,2 mln. 3. Beleggingenparagraaf Beleggingsbeleid Het beleggingsbeleid wordt vastgesteld door het bestuur na overleg met de beleggingscommissie. Eén en ander is vastgelegd in een verklaring inzake de beleggingsbeginselen. Binnen dit kader draagt de beleggingscommissie de verantwoordelijkheid voor de beleggingen en ziet toe op de uitvoering van dit beleid door de directeur van het pensioenfonds. De beleggingscommissie komt eenmaal per kwartaal bijeen. In deze bijeenkomsten wordt de verslaglegging besproken alsmede de marktomstandigheden waaronder het beleggingsbeleid dient te worden uitgevoerd. Daarnaast vindt aansluitend overleg plaats met de vermogensbeheerder over de te volgen strategie. Maandelijks rapporteert de beleggingscommissie schriftelijk aan het bestuur en tenminste twee maal per jaar wordt tijdens een bestuursvergadering door de beleggingscommissie verslag gedaan over het gevoerde beleggingsbeleid. Strategisch en tactisch beleid Het Bestuur heeft, na advies van de beleggingscommissie, besloten om voor 2009 de strategische beleggingsmix als volgt vast te stellen: 74% vastrentende waarden, 12% aandelen, 4% onroerend goed, 5% absoluut rendement en 5% allocatie strategieën. Afhankelijk van de korte termijn verwachtingen voor de verschillende beleggingsmarkten en rekening houdende met een positieve kasstroom kan van het strategisch beleid in beperkte mate worden afgeweken. De mate waarin dit geschiedt, hangt af van de door het bestuur vastgestelde bandbreedtes. Dit wordt ook wel het tactisch beleid genoemd. Uitvoering beleggingsbeleid Het bestuur heeft tijdens de bestuursvergadering van 4 september 2009 besloten om Kempen Capital Management als enige (fiduciair) vermogensbeheerder te benomen. Om tot deze besluitvorming te komen heeft er een gedegen vooronderzoek plaatsgevonden. In januari 2009 is namelijk aan Mercer Investment Consulting de opdracht gegeven om een risicometing te maken voor de gehele beleggingsportefeuille bestaande uit mandaten aan de volgende vermogensbeheerders: BNP-Paribas; Capital International; Fortis Investments; Kempen Capital Management. Uit deze risicometing kwam naar voren dat het totale risico het risicogebruik overtrof, zoals in de Actuariële en Bedrijfstechnische Nota (ABTN) voorzien. Oorzaken hiervan waren de korte duration van de staatsobligaties in het Fortis Investments en BNP-Paribas mandaat en de hoge weging in aandelen (Capital International en BNP- Paribas) en daarnaast de hogere volatiliteit als gevolg van marktbewegingen ten aanzien van de beleggingen en verplichtingen in Vanuit de risicometing bleek van de vier mandaten er slechts één (Kempen Capital Management) mandaat aan te sluiten bij het beleidskader, zoals vastgelegd in de ABTN. Dientengevolge heeft er aanvullend onderzoek plaatsgevonden welke aanpassingen gewenst zijn om Kempen Capital Management als fiduciair beheerder voor het volledige vermogen aan te stellen. 11

12 Op basis van de uitkomsten van het aanvullende onderzoek zijn de volgende aanbevelingen gedaan aan het bestuur om het vermogen volledig in een mandaat bij Kempen onder te brengen indien: het bestuur ruim voldoende vertrouwen heeft in Kempen als tactische overlay beheerder; het bestuur ruim voldoende vertrouwen heeft in Kempen als selectiemanager; het bestuur bereid is om performance fee te betalen indien de rente stijgt ook als de managers en de fiduciair manager per saldo een slechte prestatie hebben geleverd ten opzichte van hun eigen uitvoeringsbenchmark; het bestuur een substantieel gedeelte van het risicobudget wil alloceren naar hedgefunds en allocatiestrategieën in ruil voor een forse afdekking van het renterisico op de verplichtingen; het bestuur overall geen grote verwachtingen heeft van de uiteindelijke outperformance t.o.v. de uitvoeringsbenchmark; het bestuur zich realiseert dat de complexiteit van het mandaat bij Kempen ook additionele governance kosten met zich mee brengt. Mede op basis van de verkregen informatie en aanbevelingen en op basis van een uitgebracht advies van de beleggingscommissie besluit het bestuur Kempen Capital Management aan te stellen als enige (fiduciair) vermogensbeheerder van Stichting Pensioenfonds Imtech. Daarnaast zijn op basis van de onderzoeksresultaten en de aanbevelingen door het bestuur nog de volgende aanvullende conclusies getrokken: het is lastig sturen op risico als er meerdere vermogensbeheerders worden aangesteld; naast de risicometing door Kempen Capital Management zal er ook jaarlijks een risicometing moeten plaatsvinden door een onafhankelijke derde ; het bestuur is bereid om performance fee te betalen indien de rente stijgt als de (fiduciair) manager het rendement op de verplichtingen zal outperformen, overeenkomstig het beschrevene in de vermogensbeheerovereenkomst met Kempen d.d. 5 maart 2008; het bestuur vindt het acceptabel dat Kempen maximaal 7,5% van het belegd vermogen kan alloceren naar hedgefunds. De transitie van het belegd vermogen van vier naar één vermogensbeheerder is in de maand oktober geëffectueerd. Tevens is het nieuwe vastgestelde beleggingsbeleid opgenomen in de ABTN. 4. Risicoparagraaf Risico- en beheersingsbeleid Het bestuur heeft zijn beleid verwoord in de actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN). Onderstaand treft u een nadere toelichting aan op de voornaamste risico s die door het bestuur zijn onderkend, alsmede het beleid van het bestuur voor het mitigeren van deze risico s: Beleggingsrisico s De belangrijkste beleggingsrisico s zijn het prijs- en kredietrisico. Prijsrisico De beleggingsdoelstellingen bepalen de strategie die de stichting volgt ten aanzien van het beleggingsrisico. In de dagelijkse praktijk ziet de beleggingscommissie toe op het prijsrisico conform de binnen het pensioenfonds aanwezige beleidskaders en de beleggingsrichtlijnen. De overallmarktposities worden periodiek gerapporteerd aan het bestuur. Daarnaast tracht het bestuur het prijsrisico te dempen door spreiding en diversificatie binnen de beleggingsportefeuille. Het prijsrisico is uit te splitsen in een renterisico, valutarisico en marktrisico: Renterisico Renterisico is het risico dat optreedt bij wijzigingen in de beleggingen als gevolg van de wijziging van de marktrente. Om het risico te beperken heeft het fonds een groot deel van de beleggingen afgestemd op de duration van de verplichtingen. Hierdoor wordt de dekkingsgraad (= verhouding tussen waarde bezittingen en waarde pensioenverplichtingen) minder gevoelig gemaakt voor bewegingen van de marktrente. Valutarisico Bij beleggingen in aandelen wordt (bijvoorbeeld) de Amerikaanse dollar strategisch afgedekt naar de euro. Het strategisch afdekken van risico s houdt in dat op basis van het beleggingsbeleid besloten wordt in hoeverre een risico wordt afgedekt, bijvoorbeeld volledig of voor een bepaald percentage. Bij beleggingen in vastrentende waarden, vastgoed en alternatieve beleggingen worden alle valuta strategisch afgedekt naar de euro. 12

13 Marktrisico Marktrisico is het risico dat door de ontwikkeling van marktprijzen (veroorzaakt door factoren die samenhangen met een individuele belegging, de uitgevende instelling of generieke factoren) waardewijzigingen plaatsvinden. Wijzigingen in marktomstandigheden hebben altijd direct invloed op het beleggingsresultaat, omdat alle beleggingen worden gewaardeerd op reële waarde waarbij waardewijzigingen onmiddellijk worden verwerkt in het saldo van baten en lasten. Om dit marktrisico te dempen vindt er spreiding plaats binnen de portefeuille (diversificatie). Kredietrisico Dit betreft het risico van financiële verliezen voor het pensioenfonds als gevolg van faillissement of betalingsonmacht van tegenpartijen waarop het pensioenfonds vorderingen heeft. De grootste kredietrisico s voor het pensioenfonds schuilen in potentie in de vastrentende waarden portefeuille. Er zijn in overleg met de externe vermogensbeheerders strikte criteria gesteld aan de kwaliteit van de leningnemers. Beheersing van het kredietrisico vindt plaats door een uitgebreide beoordeling van de credit rating van de tegenpartij alsmede het stellen van limieten aan tegenpartijen op totaalniveau (met inachtneming van schuldposities die het pensioenfonds heeft ten aanzien van deze tegenpartijen). Verzekeringstechnische risico s De voorziening pensioenverplichtingen wordt berekend op basis van een aantal actuariële veronderstellingen. Deze veronderstellingen kunnen niet juist blijken te zijn. Dit betreft met name de veronderstellingen ten aanzien van de levensverwachting van de (pensioengerechtigde) deelnemers en hun partners en de overlijdensrisico s in verband met nabestaandenpensioen. In verband hiermee hanteert Stichting Pensioenfonds Imtech voorzichtige grondslagen bij de bepaling van de voorzieningen. Zo wordt de prognosetafels AG gebruikt. In deze tafels is de sterftetrend verdisconteerd. Door toepassing van deze prognosetafels wordt het langlevenrisico voor het pensioenfonds gereduceerd. Overige relevante verzekeringstechnische risico s zijn het overlijdens- en het arbeidsongeschiktheidsrisico. Het pensioenfonds heeft het overlijdens- en arbeidsongeschiktheidsrisico herverzekerd bij Zwitserleven. Operationele risico s Het operationele risico is het risico dat optreedt bij de uitvoering van de pensioen- en beleggingsactiviteiten, als gevolg van niet-afdoende of falende interne processen, menselijk gedrag en systemen of als gevolg van externe gebeurtenissen. Dit risico wordt gemitigeerd door hantering van het 4-ogen principe en het toepassen van functiescheiding, waardoor er sprake is van controleerbaarheid van activiteiten. Systeemrisico Het systeemrisico betreft het risico dat het mondiale financiële systeem (de internationale markten) niet langer naar behoren functioneert, waardoor beleggingen van het pensioenfonds niet langer verhandelbaar zijn en zelfs, al dan niet tijdelijk, hun waarde kunnen verliezen. Net als voor andere marktpartijen is dit risico voor het pensioenfonds niet beheersbaar. De wereldwijde kredietcrisis heeft pijnlijk aangetoond in hoeverre marktpartijen afhankelijk zijn van de goede werking van financiële markten en systemen. Voor een verdere toelichting op de risico s en het beheersingsbeleid wordt verwezen naar de jaarrekening, hoofdstuk Bestuursaangelegenheden Bij bestuursaangelegenheden wordt een opsomming weergegeven van de ontwikkelingen aangaande het fonds. Vergaderingen Het bestuur vergaderde in de loop van het jaar zes maal. Veel tijd werd besteed aan het bespreken van het herstelplan en het nieuwe beleggingsbeleid. Tevens heeft in september een gezamenlijke cursus voor bestuur, deelnemersraad en verantwoordingsorgaan plaatsgevonden. Andere belangrijke onderwerpen die in de bestuursvergadering aan de orde zijn geweest zijn onder meer: Herverzekeringscontract; Uitvoeringsovereenkomst; Verkiezingen m.b.t. bestuur en deelnemersraad; Continuïteitsanalyse; Toeslagen; 13

14 Communicatie. Bestuurssamenstelling Per 1 juli 2009 is het bestuur gewijzigd van samenstelling. De heer H. van Driel en de heer A.J. Wiersma, vertegenwoordiger namens de werknemers zijn opgevolgd door de heer B.J. Been en de heer H.L.A. van der Laan. Mevrouw E. Verstraete is als werkgeversbestuurslid opgevolgd door Mr. M.E.J. Salomons. Communicatie In september 2009 zijn de deelnemers en pensioengerechtigden geïnformeerd over de herstelmaatregelen van Stichting Pensioenfonds Imtech. De wijze van communicatie is uitgevoerd conform het voorschrift van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). In december 2009 heeft er aanvullende informatie plaatsgevonden over het herstelplan. In februari 2010 is er gecommuniceerd over de status van het herstelplan en de (eventueel) te nemen herstelmaatregelen. Tevens is er een pensioenbijeenkomst georganiseerd waarin het bestuur het herstelplan nogmaals nader toelichtte en er gelegenheid was voor het stellen van vragen. Waardeoverdracht Overeenkomstig de voorschriften van de Pensioenwet had het pensioenfonds de afwikkeling van inkomende en uitgaande waardeoverdrachten opgeschort tot het moment dat er voldoende dekking was. Per ultimo juli 2009 was de dekkingsgraad weer boven de 100% en is de afwikkeling van inkomende en uitgaande waardeoverdrachten weer hervat. Ultimo 2009 is de dekkingsgraad weer onder de 100% gedaald en wordt de afwikkeling van inkomende en uitgaande waardeoverdrachten weer opgeschort, totdat er voldoende dekking is. 6. Rapportage over Pension Fund Governance In de tweede helft van 2007 is door het bestuur vorm gegeven aan Pension Fund Governance en hiermee tevens aan de nieuwe eisen van de pensioenwet. Diverse reglementen zagen het licht, o.a. een reglement verantwoordingsorgaan, een reglement visitatiecommissie, een reglement zelfevaluatie, een reglement geschillenprocedure en een reglement klachtenprocedure. Ook de pensioenreglementen en de statuten werden aangepast aan de vereisten van de nieuwe pensioenwet. Zelfevaluatie Het bestuur heeft besloten om de zelfevaluatie te verschuiven van 2009 naar In verband met de gewijzigde samenstelling van het bestuur per 1 juli 2009 is de zittingsduur te kort om in 2009 al bijeen te komen om vast te stellen of het eigen handelen in overeenstemming is met het reglement zelfevaluatie. Geschillenprocedure De reglementen geschillenprocedure en klachtenprocedure zullen daar waar nodig worden gehanteerd. Geschillen kunnen altijd al bij het bestuur worden aangemeld. Dit is geregeld in de statuten. Het pensioenfonds is ook aangesloten bij de Ombudsman Pensioenen voor het oplossen van klachten en geschillen. In 2009 heeft het bestuur geen klacht ontvangen dan wel geschil in behandeling genomen. Deelnemersraad In het voorjaar van 2009 heeft er een kandidaatstelling plaatsgevonden voor leden van de deelnemersraad. Het aantal kandidaten kwam overeen met het aantal vacatures voor de deelnemersraad waardoor er geen verkiezingen nodig waren. De deelnemersraad, bestaande uit vier werknemersvertegenwoordigers en twee namens de pensioengerechtigden, is op 26 juni 2009 geïnstalleerd. Verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan moet een oordeel geven over het door het fondsbestuur gevoerde beleid en de beleidskeuzes die het fondsbestuur voor de toekomst heeft gemaakt. Het oordeel van het verantwoordingsorgaan moet in het jaarverslag van het pensioenfonds worden opgenomen. Het verantwoordingsorgaan zal in 2010 een oordeel geven over het beleid van Intern toezicht Het intern toezicht heeft betrekking op het kritisch bezien van het functioneren van het bestuur van het pensioenfonds door onafhankelijke deskundigen. Het intern toezicht richt zich op het beoordelen van beleidsprocedures, bestuursprocedures en bestuursprocessen en de checks en balances binnen het fonds. Het beoordeelt de wijze waarop het fonds wordt aangestuurd en hoe wordt omgegaan met de risico s op de lange termijn. Het bestuur be- 14

15 spreekt de rapportage van het intern toezicht en de eventueel daarop gebaseerde (voorgenomen) bestuursbesluiten met het verantwoordingsorgaan. In het jaarverslag worden de resultaten van het intern toezicht vermeld. In 2010 zullen, naar verwachting, de vacatures van de visitatiecommissie worden vervuld. Compliance officer De compliance officer ziet toe op de naleving van de gedragscode en op de naleving van de wettelijke regelingen. De compliance officers hebben over 2009 geen bevindingen gemeld. Overige In 2009 zijn aan het pensioenfonds geen dwangsommen of boetes opgelegd. Er zijn door De Nederlandsche Bank (DNB) geen aanwijzingen aan het fonds gegeven, noch is er een bewindvoerder aangesteld of is bevoegdheidsuitoefening van organen van het fonds gebonden aan toestemming van DNB. 7. Pensioenparagraaf Het fonds voert voor de deelnemers de volgende actieve regelingen uit: Pensioenreglement G; Algemeen pensioenreglement; Imtech pensioenreglement; Imtech ICT pensioenreglement; WIA reglement. Voor arbeidsongeschikte deelnemers en pensioengerechtigden kan het pensioenfonds ook regelingen uitvoeren, welke niet meer open staan voor nieuwe toetredingen van actieve deelnemers. Voor uitleg van de diverse regelingen verwijzen wij u naar de website van Stichting Pensioenfonds Imtech. ( 8. Actuariële paragraaf De (overige) technische voorzieningen De technische voorzieningen en de overige technische voorzieningen is per 31 december 2009 vastgesteld op mln. Deze is vastgesteld als de contante waarde van de op de balansdatum verkregen pensioenaanspraken. De technische voorzieningen wordt met ingang van boekjaar 2007 gewaardeerd op basis van de rentetermijnstructuur. Tevens worden de voorzieningen gewaardeerd op basis van de AG Prognosetafel van het Actuarieel Genootschap, starttafel In de technische voorzieningen is een extra voorziening opgenomen van 4,5% in afwachting van de nieuwe overlevingstafels van het AG (Actuarieel Genootschap) welke naar verwachting in 2010 worden gepubliceerd. Vanuit zowel het NIVRA (Nederlands Instituut van Registeraccountants) als De Nederlandsche Bank dient, vooruitlopend op de nieuwe overlevingstafels van het AG, er namelijk al rekening te worden gehouden met een stijging van de voorziening gezien de verwachte stijging van de levensverwachting, zoals deze blijkt uit nieuwe schattingen van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek). De financiële positie van het fonds De dekkingsgraad FTK is ten opzichte van 2008 toegenomen van 95,2% naar 99,4%. Onder het FTK worden twee toetsingsgrenzen gedefinieerd, te weten het Minimaal Vereist Eigen Vermogen en het Vereist Vermogen. Het Minimaal Vereist Vermogen is gelijk aan de technische voorzieningen inclusief de sterftetrend en verhoogd met een opslag van 4,2% voor algemene risico s. Het Minimaal Vereist Vermogen bedraagt derhalve 104,2%. Het Vereist Vermogen is gelijk aan de technische voorzieningen op marktwaarde, inclusief de sterftetrend en verhoogd met een opslag. Deze opslag dient zodanig te worden vastgesteld dat de kans dat het fonds in een periode van 1 jaar wordt geconfronteerd met een zodanige daling van de dekkingsgraad dat het vermogen daalt tot onder de 100%, kleiner of gelijk is aan 2,5%. 15

16 Voor de vaststelling van de opslag in de berekening van het Vereist Vermogen is door De Nederlandsche Bank (DNB) een formule ontwikkeld, de zogenaamde Solvabiliteitstoets formule. Elke S in de formule vertegenwoordigt een risicofactor. Met name het renterisico en het zakelijke waarden risico zijn belangrijke variabelen bij het bepalen van de uitkomst van deze toets. De risicofactoren zijn: renterisico; zakelijke waarden risico; valutarisico; commodities risico; kredietrisico; verzekeringstechnisch risico. Het fonds beschikt over een Vereist Eigen Vermogen indien per 31 december 2009 de dekkingsgraad groter of gelijk is aan 107,8%. De dekkingsgraad bedraagt per 31 december ,4%. Het fonds beschikt dus niet over een Vereist Eigen Vermogen. Indien het fonds op de balansdatum niet beschikt over het Minimaal Vereist Eigen Vermogen is er sprake van dekkingstekort. Deze situatie dient binnen 5 jaar te worden opgelost. Indien het fonds op de balansdatum niet beschikt over het Vereist Eigen Vermogen is er sprake van een reservetekort. Het fonds dient dit binnen 15 jaar op te lossen. Met een dekkingsgraad van 99,4% voldoet het fonds ultimo 2009 niet aan het Minimaal Vereist Eigen Vermogen noch aan het Vereist Eigen Vermogen. Er is dus sprake van dekkingstekort en van een reservetekort. Door het bestuur zijn de vereiste herstelplannen ingediend bij DNB. Het weerstandsvermogen Wanneer de technische voorzieningen en de overige technische voorzieningen worden vergeleken met de bezittingen van het fonds resteert een weerstandsvermogen dat kan worden aangewend ter dekking van eventuele waardedalingen van de aanwezige middelen. Het weerstandsvermogen is gelijk aan het verschil tussen de aanwezige middelen enerzijds en de (overige) technische voorzieningen anderzijds. Aangezien in 2009 de aanwezige middelen lager gewaardeerd zijn dan de verplichtingen, is sprake van een negatief weerstandsvermogen. Het weerstandsvermogen bedraagt mln. ofwel - 0,6% van de (overige) technische voorzieningen. Volgens de waarderingen conform het FTK wordt er niet gesproken over een negatief weerstandsvermogen maar van een dekkingtekort. Toeslagverlening Het pensioenfonds probeert ieder jaar het opgebouwde pensioen voor deelnemers aan pensioenreglement G en de inactieven te verhogen met de prijsontwikkeling. Het pensioenfonds betaalt deze verhogingen uit het beleggingsrendement. Eerdere verhogingen en de verwachting voor de komende jaren geven daarbij niet meteen ook recht op verhogingen in de toekomst. In verband met de dekkingsgraad van 99,4% wordt er geen toeslag verleend per 1 januari Premie De verschuldigde premie wordt vastgesteld op basis van de 4% actuariële premie plus een opslag, welke afhankelijk is van de dekkingsgraad van het pensioenfonds. Voor 2009 bedroeg de verschuldigde premie 10,3 mln. In de verschuldigde premie is een bijdrage opgenomen van 13% voor solvabiliteitsopslag. De kostendekkende premie is mede bepaald op basis van de rentetermijnstructuur per 31 december 2008 en bestaat uit de volgende onderdelen: jaarinkoop voor ouderdoms- en nabestaandenpensioenen alsmede de risicopremies en de in de technische voorziening op te nemen excassokosten; een kostenopslag op de premie; een solvabiliteitsopslag afhankelijk van het zogenaamde Vereist Eigen Vermogen ultimo vorig boekjaar. Een bijdrage voor voorwaardelijke onderdelen van de pensioenregeling is niet van toepassing voor dit pensioenfonds en is dus geen onderdeel van de kostendekkende premie. De aldus bepaalde kostendekkende premie bedroeg in ,5 mln. 16

17 Het pensioenfonds gaat in het pensioenbeleid voor de kostendekkende premie uit van een gedempte kostendekkende premie met als rentevoet het 36-maands rekenkundig gemiddelde van de rentetermijnstructuur, berekend tot en met 30 september voorafgaand aan het boekjaar en gebaseerd op publicaties van De Nederlandsche Bank. De aldus bepaalde gedempte kostendekkende premie bedroeg in ,6 mln. De feitelijke premie komt overeen met de verschuldigde premie en bedraagt eveneens 10,3 mln. Actuarieel resultaat over 2009 Bij het vaststellen van de technische voorzieningen worden aannames gemaakt met betrekking tot sterftekansen, rendementen en andere factoren. Wanneer de werkelijkheid afwijkt van deze (voorzichtige) veronderstellingen, ontstaan resultaten die ten gunste dan wel ten laste van het pensioenfonds komen. Het actuariële resultaat over het boekjaar 2009 bedraagt 7,6 mln. (2008: - 49,3 mln.) Het resultaat laat zich als volgt nader specificeren: Resultaat in mln.: Premies en koopsommen -0,4 0,8 Beleggingsresultaat 16,8-59,5 Toeslagverlening 0,0 0,0 Sterfte -1,3 0,2 Arbeidsongeschiktheid 0,0 0,0 Risicoherverzekering -0,1-0,1 Kosten 0,0 0,1 Mutaties 0,8-0,2 Collectieve waardeoverdracht 0,0 9,4 Omrekening overlevingstafels -8,2 0,0 Het resultaat op toeslagverlening was zowel in 2009 als in 2008 gelijk aan 0,0 mln. i.v.m. het feit dat in beide jaren geen toeslag werd verleend over komend boekjaar. Er is er een eenmalig resultaat in 2009 van -8,2 mln. in verband met een extra te treffen voorziening van 4,5% in de (overige) technische voorzieningen in afwachting van de nieuwe overlevingstafels van het AG (Actuarieel Genootschap) welke naar verwachting in 2010 worden gepubliceerd. 9. Toekomstige ontwikkelingen Omstandigheden m.b.t. ontwikkeling financiële positie De situatie van dekkingstekort blijft voor het bestuur een voortdurende bron van zorg. Tevens heeft een extra te treffen voorziening in verband met de verwachte aanpassing van de overlevingstafel een negatieve invloed op het broze herstel van de dekkingsgraad. Ondanks het feit dat het herstel van de dekkingsgraad hierdoor is vertraagd, blijft het bestuur van mening dat het herstelplan de ontwikkeling van de financiële positie van het fonds in positieve zin zal beïnvloeden. Daarnaast blijft waakzaamheid geboden eventuele nieuwe onzekerheden op de financiële markten heeft hoofd te bieden. Pension Fund Governance In het kader van Pension Fund Governance zal het bestuur in 2010 een zelfevaluatie uitvoeren. Tevens zal het bestuur nadere invulling gaan geven aan de deskundigheidsbevordering in samenhang met de deskundigheidsmatrix. Hierbij zal gestart worden met een nulmeting om de eventuele hiaten in deskundigheid vast te stellen. Pensioencommunicatie Om de communicatie verder te optimaliseren komt er in 2010 voor de eerste maal een pensioenkrant uit. Tevens zal, gedurende het jaar, de website van het pensioenfonds uitgebreid worden met informatie om de toegankelijkheid en de informatievoorziening van het pensioenfonds te bevorderen. Pensioenregister De Stichting Pensioenregister is een initiatief van de gezamenlijke Nederlandse pensioenfondsen, de pensioenverzekeraars en de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Dit samenwerkingsverband heeft zich ten doel gesteld om vanaf 1 januari 2011 de website beschikbaar te stellen. 17

18 De website maakt het vanaf 1 januari 2011 voor elke Nederlandse burger mogelijk om een overzicht te krijgen van de door hem/haar opgebouwde en op te bouwen pensioenaanspraken bij pensioenfondsen en pensioenverzekeraars én van zijn/haar opgebouwde AOW-rechten. De dienstverlening van het Pensioenregister is gratis voor elke Nederlandse burger en wordt beschouwd als een publieke voorziening. In de Pensioenwet is bepaald dat de pensioenfondsen en -verzekeraars een Pensioenregister moeten inrichten dat uiterlijk per 1 januari 2011 operationeel is. Stichting Pensioenfonds Imtech zal ook een deelnemer zijn aan het Pensioenregister. 10. Verslag van het verantwoordingsorgaan. Het bestuur dient verantwoording af te leggen aan het verantwoordingsorgaan over het beleid en de wijze waarop dit is uitgevoerd alsmede over de naleving van de principes voor goed pensioenfondsbestuur. Het verantwoordingsorgaan heeft de taak om hier een oordeel over te geven. Hiertoe heeft het bestuur aan het verantwoordingsorgaan het jaarverslag 2009, de jaarrekening 2009, het actuarieel rapport en het accountantsrapport doen toekomen. Het verslag van het verantwoordingsorgaan is als bijlage bij dit jaarverslag gevoegd, alsmede de reactie van het bestuur op het oordeel van het verantwoordingsorgaan. 11. Slotverklaring Het bestuur spreekt zijn dank uit aan alle betrokkenen voor hun inzet en toewijding in het afgelopen jaar. Gouda, 16 juni 2010 Het bestuur: A.F. Graauwmans, voorzitter P.B.M. Smulders, plaatsvervangend voorzitter B.J. Been, secretaris H.L.A. van der Laan, plaatsvervangend secretaris Mr. M.E.J. Salomons P.J.A. van Rossum 18

19 Jaarrekening 19

20 Balans per 31 december 2009 (na winstverdeling) (Bedragen x 1.000) Activa Hfdstk. *) Beleggingen voor risico van het fonds 15) Vastgoedbeleggingen Aandelen Vastrentende waarden Derivaten Overige beleggingen Herverzekeringsdeel technische voorzieningen 19) Vorderingen en overlopende activa 16) Verzekeringsmaatschappijen 2 6 Overige vorderingen Liquide middelen 17) Passiva Reserves 18) Algemene reserve Solvabiliteitsreserve Technische voorzieningen 19) Voorziening pensioenverplichtingen Overige technische voorzieningen 19) Voorziening invaliditeitsrisico Voorziening aanvullende ao verzekering Voorziening reglementswijziging Voorziening Bijzondere Regelingen Voorziening overbruggingsuitkering Schulden en overlopende passiva 20) Nog te betalen uitkeringen Overlopende passiva *) voor een nadere toelichting zie betreffende hoofdstuk