Bedrijfsverkoop Bent u voorbereid?

Transcriptie

1 HOLLAND CORPORATE FINANCE Bedrijfsverkoop Bent u voorbereid? Adviezen en ervaringen uit onze M&A-praktijk.

2 2 Over Holland Corporate Finance en M&A International De auteurs van deze whitepaper over bedrijfsverkoop zijn partner bij Holland Corporate Finance. Holland Corporate Finance is het Nederlandse kantoor van M&A International, dat vanuit 45 kantoren in 40 landen met 600 mensen wereldwijd advies geeft over bedrijfsovernames. In Nederland werkt M&A International - Holland Corporate Finance met een team van 25 mensen vanuit het hart van het Nederlandse zakencentrum aan nationale en internationale fusies en overnames met gespecialiseerde internationale sectorteams. Holland Corporate Finance richt zich op de directeur-grootaandeelhouder die opvolging zoekt voor zijn bedrijf, maar ook op de multi-national die een onderdeel wil aan- of verkopen. Dat kan in binnen en buitenland zijn. Met meer dan 250 deals in Nederland en ruim in de rest van de wereld, is M&A International-Holland Corporate Finance de grootste onafhankelijke fusie- en overnameadvies organisatie. Vanuit deze onafhankelijke rol in de markt geeft de afdeling Debt Advisory van Holland Corporate Finance ook advies over financieringsvraagstukken die met het doen van overnames te maken hebben of het optimaliseren van de bancaire positie. HOLLAND CORPORATE FINANCE

3 3 Bedrijfsverkoop Stel dat op een dag uw grootste concurrent belt, de marktleider in uw sector. Of hij niet eens zal komen praten over een vergaande samenwerking. Bent u dan voorbereid?

4 4 Bedrijfsverkoop - Bent u voorbereid? Beginnersfouten kunnen duur uitpakken Praten kan natuurlijk altijd, maar voor u het weet ligt er een voorstel voor een overname op tafel. In de praktijk blijken veel ondernemers erg gevoelig voor dergelijke belangstelling voor hun bedrijf en vinden zij het moeilijk weerstand te bieden aan vleierij. Vaak laten mensen zich meeslepen in een onderhandelingsproces waarover ze al snel geen controle meer blijken te hebben en waarin de sfeer langzaam maar zeker steeds minder plezierig wordt. Kun je je beginnersfouten permitteren bij iets wat je waarschijnlijk eens in je leven gaat doen? Er volgen maanden waarin enorm veel tijd moet worden geïnvesteerd in het beantwoorden van vragenlijsten van accountants, fiscalisten, juristen, pensioendeskundigen en milieuspecialisten. Uiteindelijk blijkt het oorspronkelijke bod toch flink aangepast te moeten worden en dienen er allerlei garanties afgegeven te worden vanwege de problemen en onzekerheden die aan het licht zijn gekomen. Op dat punt aangekomen blijkt de weg terug vaak erg moeilijk. De keuze is lastig. Of een fors lager bod aanvaarden, waarvan de betaling soms ook nog in termijnen plaatsvindt. Of accepteren dat de deal niet doorgaat. Voorlopig zijn dan alle inspanningen voor niets geweest. Geoefende kopers kennen deze onderhandelingsdynamiek en maken daar uiteraard handig gebruik van. Kun je je beginnersfouten permitteren bij iets wat je waarschijnlijk eens in je leven

5 5 gaat doen? Elke ondernemer die op een dag te maken krijgt met de verkoop van een bedrijf zou zich dat moeten afvragen. Timing en voorbereiding Dus stel het nadenken over bedrijfsverkoop niet uit tot op een dag de telefoon gaat. Ook de ondernemer die zelf het initiatief neemt om kopers voor zijn bedrijf te zoeken, is in veel gevallen te laat. Vaak ontstaat dit initiatief vanuit persoonlijke, veelal leeftijdsgebonden overwegingen, of als reactie op moeilijker wordende marktomstandigheden. Door technologische verbeteringen of door nieuwe toetreders zijn bijvoorbeeld de marges onder druk komen te staan. Een bedrijf dat op dat punt is beland, is voor mogelijke kopers beduidend minder aantrekkelijk dan een onderneming waar nog groei en potentie in zit. En wie ook nog rekening houdt met het feit dat een bedrijfsverkoop in de regel zes tot twaalf maanden vergt, komt tot de conclusie dat een gedegen gestructureerde voorbereiding op een bedrijfsverkoop in sommige gevallen al jaren voor de daadwerkelijke verkoop moet beginnen. Goede voorbereiding: de ervaring leert dat dit uiteindelijk een 10 tot 20 procent hogere verkoopprijs op kan leveren. Voor wie nog niet overtuigd is van het nut van een goede voorbereiding: de ervaring leert dat dit uiteindelijk een 10 tot 20 procent hogere verkoopprijs op kan leveren.

6 6 Mijn accountant en ik liepen constant achter de feiten aan Terwijl Jan van der Sprong de oprichting van zijn Van der Sprong Laboratories nog aan het vieren was, kreeg hij van zijn accountant het advies om vanaf dag 1 rekening te houden met het feit dat hij het ooit ook weer zou moeten verkopen. En hoewel de oprichter dat advies in de jaren dat zijn laboratorium groeide altijd in zijn achterhoofd had gehouden, werd hij toch verrast toen zich op een dag een koper meldde. In het onderhandelingsproces dat vervolgens begon, liep Van der Sprong bijna vast. Dat proces bleek veel en veel ingewikkelder dan we dachten, en dat werd steeds frustrerender. Telkens was het de koper die allerlei punten aandroeg, mijn accountant en ik liepen achter de feiten aan. De controle kreeg hij pas terug nadat hij, op advies van het daags vantevoren ingeschakelde Holland Corporate Finance, het finale bod van de koper afwees. Wat volgde was een periode van drie jaar met drie transacties waarin het bedrijf in onderdelen werd verkocht, deels aan de oorspronkelijke koper. Die hele periode van verkopen heb ik als spannend maar vooral als heel plezierig ervaren. Het heel zakelijk en gestructureerd onderhandelen, daar heb ik van genoten, herinnerde Van der Sprong zich. Door de onderneming in twee delen te splitsen, het ene deel te versterken met de overname van een ander bedrijf en voor de beide onderdelen de meest geschikte koper te zoeken, viel de totale opbrengst uiteindelijk drie tot vier keer hoger uit dan het finale bod dat Jan van der Sprong drie jaar eerder af had gewezen.

7 7 Bedrijfsverkoop - Bent u voorbereid? Een overnameadviseur houdt regie over het proces Het belangrijkste voordeel van een gedegen voorbereiding en van begeleiding door een ervaren overnameadviseur is dat het mogelijk wordt een gestructureerd verkoopproces te volgen waarover je als verkoper zo lang mogelijk zelf de regie kan voeren. Bij een gestructureerd proces hoort dan ook het gelijktijdig benaderen van meerdere potentiële kopers met een informatie memorandum zodat een competitief biedingsproces kan ontstaan. Dit levert vaak niet alleen een betere prijs op, maar biedt ook de mogelijkheid het startpunt van exclusieve onderhandelingen zo laat mogelijk te leggen. Gunstig voor de verkoper, want voor hem geldt dat hoe verder het verkoopproces vordert, hoe zwakker zijn onderhandelingspositie wordt. Voorkomen moet worden dat een koper tijdens de exclusieve fase argumenten vindt waarmee hij in staat is terug te komen op zijn bod. Met name het moment waarop exclusiviteit aan een potentiële koper wordt geboden, is vaak een keerpunt in het proces (zie grafiek op de volgende pagina). Koper en verkoper tekenen een Letter Of Intent en vanaf dat moment start de koper met een boekenonderzoek (due diligence). Negatieve verrassingen uit dit onderzoek vertalen zich dikwijls in een heronderhandeling van de prijs en de overige voorwaarden. Het is dan ook verstandig om ook de minder florissante kanten van het bedrijf al voor de exclusieve fase op tafel te leggen of vooraf al een eigen boekenonderzoek te laten uitvoeren zodat duidelijk is hoe de onderneming er precies voor staat en er nog

8 8 Bedrijfsverkoop - Bent u voorbereid? actie kan worden ondernomen op belangrijke punten. Voorkomen moet worden dat een koper tijdens de exclusieve fase argumenten vindt waarmee hij in staat is terug te komen op zijn bod. Voorbereiding van het proces Geen verrassingen en een goede voorbereiding op alle mogelijke vragen door het inrichten van een Dataroom is hier het devies. Een goede voorbereiding brengt bovendien tijdig zwaktes aan het licht die mogelijk nog verholpen kunnen worden. Ook wordt daarmee de doorlooptijd van het verkoopproces verkort, wat de verkoper minder kwetsbaar maakt voor factoren buiten zijn invloed die de verkoop kunnen torpederen: een financiële crisis, een brand op een productielokatie, een leverancier die failliet gaat, een product recall of het plotselinge vertrek van de verkoopdirecteur. Een goede voorbereiding brengt bovendien tijdig zwaktes aan het licht die mogelijk nog verholpen kunnen worden. Long list met kopers Teaser Geheimhoudingsovereenkomst ONDERHANDELINGSPOSITIE Boekenonderzoek Informatie memorandum Indicatief bod Koopovereenkomst Management prestaties, bedrijfsbezoek Letter of intent TIJD EXCLUSIEVE FASE

9 9 Exclusieve onderhandelingen De praktijk leert dat in de fase waarin exclusieve gesprekken met een koper worden gevoerd, nog ongeveer een kwart van de transacties niet tot een succesvol einde wordt gebracht. Dit kan het gevolg zijn van zaken die volledig buiten de invloedssfeer van de verkoper liggen: de commissarissen van de koper geven niet hun fiat aan het definitieve onderhandelingsresultaat, de mededingingsautoriteit blijkt niet akkoord te gaan of de bankfinanciering komt op het laatste moment toch niet rond. Faalfactoren Als koper en verkoper vast zijn gelopen in hun onderhandelingen, kan een adviseur die boven de partijen staat de gesprekken weer vlot trekken. De belangrijkste faalfactoren die wél op het conto van de verkoper kunnen worden geschreven, hebben betrekking op de prestaties van de onderneming tijdens het verkoopproces. Naast verborgen gebreken die pas tijdens een boekenonderzoek aan het licht komen, ondermijnt niets het vertrouwen van kopers zo als resultaten die achterblijven bij de afgegeven voorspellingen. De les voor de ondernemer is dan ook dat hij of zij op de eerste plaats moet zorgen dat de onderneming minstens zo goed presteert als voorspeld is en dat het aansturen van het onderhandelingsproces beter uit handen kan worden gegeven aan externe specialisten. Voor veel ondernemers, van nature zowel effectieve onderhandelaars als slecht in staat om afstand te nemen van hun bedrijf,

10 10 Bedrijfsverkoop - Bent u voorbereid? blijkt dat een bijzonder lastige opgave. Toch zijn er meerdere redenen waarom ondernemers er tijdens de onderhandelingen verstandig aan doen om op de achtergrond te blijven. De aanvankelijke positieve belangstelling van de kopers en de inspirerende strategische vooruitzichten maken gaandeweg plaats voor professioneel wantrouwen, een niet aflatende aandacht voor details en negatieve scenario s. Alles lijkt erop gericht eventuele toekomstige schade, waarvan de oorzaak geplaatst kan worden in de periode voordat de deal gesloten wordt, in kaart te brengen. Deze schade wil de koper na de deal kunnen verhalen op de verkoper. Belastingclaims, bodemverontreiniging, twijfels over leverancierscontracten, onduidelijke pensioenverplichtingen, over alle mogelijke oorzaken van schade zal een koper garanties eisen. Voor de meeste ondernemers valt het niet mee om die zakelijk-kritische houding niet op te vatten als een aanval op zijn persoonlijke integriteit en betrouwbaarheid. Ook uit tactische overwegingen is het verstandig om verschillende spelers in te kunnen zetten in het rollenspel van de onderhandelingen. De ondernemer, die na de verkoop vaak nog een periode samen moet werken met de nieuwe eigenaren, kan zo goed de rol van good guy aan blijven nemen. Zijn adviseurs kunnen als bad guy optreden, als buffer om de eerste klappen van de tegenpartij op te vangen, of als breekijzer om deze tot concessies te dwingen. En als koper en verkoper vast zijn gelopen in hun onderhandelingen, kan een adviseur die boven de partijen staat worden ingezet om te testen of een compromis de gesprekken weer vlot kan trekken.

11 11 Samen met Holland Corporate Finance hebben we een short-list van mogelijke partners opgesteld Export is een speerpunt in de strategie van Vetus, wij waren dan ook al jaren actief met zeer succesvolle eigen dochterbedrijven in wel 12 landen, zegt Marcel Borsboom CEO van Vetus, toeleverancier van technische onderdelen voor zowel pleziervaart als kleine beroepsvaart. We zijn echter ook steeds naar mogelijkheden blijven kijken om ons internationale netwerk verder uit te breiden. Omdat Vetus technische producten verhandelt in een markt met een heel eigen dynamiek lag het voor de hand om een adviseur in te schakelen bij de zoektocht naar een internationale partner. De keus viel op Holland Corporate Finance vanwege het grote internationale netwerk en de sectorkennis van het team. Samen met Fokko Poldervaart en het team van Holland Corporate Finance zijn we uiteindelijk uitgekomen bij een short-list van mogelijke partners voor Vetus, zowel potentiële strategische en financiële kopers. Uiteindelijk bleek de Japanse branchegenoot Yanmar het beste te passen en werden gesprekken gestart. Deze internationale motorenfabrikant past bij wat wij zochten. Het is echt een goede partij die Vetus verder kan helpen groeien. Het boekenonderzoek met de buitenlandse dochters en de complexiteit van de voorraad van Vetus, met wel meer dan tienduizend artikelnummers, was na de eerste verkennende gesprekken een echte uitdaging. Maar door een strakke planning en aansturing kijkt Borsboom tevreden terug op het proces. Vooral door het gebruik van een digitale dataroom, waardoor men mee kon kijken in Japan, is het boekenonderzoek tot een goed einde gebracht. Dat is een spannende en belangrijke stap in het proces geweest. De overname is zo opgezet dat Vetus met de eigen merknamen in de markt aanwezig blijft. Borsboom: We vullen elkaar uitstekend aan wat betreft assortiment en de landen waar we aanwezig zijn. Samen kunnen wij onze positie op de nautische markt verder versterken.

12 12 Bedrijfsverkoop - Bent u voorbereid? Closing: the devil is in the detail Tenslotte vereist de complexiteit die met het structureren van een bedrijfsverkoop gepaard gaat dat de onderhandelingen worden gevoerd door specialisten. Een fusie- en overnameadviseur weet dat er met het structureren van de koopovereenkomst al snel 10 tot 20 procent valt te winnen of verliezen. Die verkoopprijs, wordt die betaald in cash of in aandelen van de koper? Wordt het hele bedrag ineens betaald of in termijnen en pas nadat de afgegeven omzet- en winstvoorspellingen zijn waargemaakt? Komt de overname som direct ter beschikking van de verkoper of wordt een deel vastgezet om toekomstige schadeclaims af te dekken? Als de onderneming met terugwerkende kracht per 1 januari wordt verkocht, wie ontvangt dan de winst uit het lopende boekjaar? Als die winst naar de koper gaat, kan de verkoper dan een rentevergoeding over de koopsom bedingen? Een fusie- en overnameadviseur weet dat er met het structureren van de koopovereenkomst al snel 10 tot 20 procent valt te winnen of verliezen.

13 13 Ook na de verkoop is het contact met Holland Corporate Finance altijd gebleven. Het is al weer tien jaar geleden dat Herman van der Velde, oprichter van Djoser, in contact kwam met Robert Boersma en Marc van de Put van Holland Corporate Finance. In het voorjaar van 2005 begeleidden zij de verkoop van de reisorganisatie aan de Britse reisgigant Holiday Break. De verkoop was een goede samenwerking, blikt Van der Velde terug, die na de verkoop aanbleef als directeur. Ook na de verkoop is het contact altijd gebleven. Toen het nieuwe moederbedrijf Holiday Break in het voorjaar van 2011 onverwacht van de beurs werd gehaald door het Indiase Cox en Kings was Marc van de Put een van de mensen waarmee Van der Velde over de nieuwe toekomst van Djoser sprak. De nieuwe Indiase aandeelhouder had een kijk op de toekomst die niet in alle opzichten even goed beviel. Van der Velde: Djoser opereerde nog altijd onder eigen naam, maar ik miste bij Cox en Kings vooral een gedeelde visie op de toekomst. Djoser richt zich op betaalbare groepsreizen. Dat is een niche die wij goed kennen en waar wij thuis horen en ook willen blijven. Het gevoel ontstond dat Djoser weer op eigen benen zou moeten staan. We hebben veel gesprekken gevoerd over de toekomst en over de kansen voor Djoser. Het was fijn om ook het team van Holland Corporate Finance er weer bij te hebben. In het voorjaar van 2013 was de overname rond en kon Van der Velde verder met Djoser, opnieuw als zelfstandige aanbieder van avontuurlijke reizen. We zijn nu blij met de verzelfstandiging, blikt hij terug. We zijn een nieuwe fase ingegaan, die van het ondernemerschap. We pakken nieuwe dingen op, dat is mooi om te zien.

14 14 Bedrijfsverkoop - Bent u voorbereid? Wat zou mijn bedrijf eigenlijk waard zijn? Het antwoord op die vraag krijgt u pas aan het einde van het verkoopproces. Het berekenen van de waarde van een onderneming is een theoretische exercitie. De prijs die uiteindelijk voor een onderneming wordt betaald, komt tot stand in de markt en wordt bepaald door vraag en aanbod, en door intensief onderhandelen. Dat betekent niet dat er voor dat u die onderhandelingen ingaat niets valt te zeggen over de waarde van uw bedrijf. In grote lijnen zijn er twee waarderingsmethodes die gezamenlijk de bandbreedte voor de stand alone waarde van uw bedrijf bepalen. De prijs die uiteindelijk voor een onderneming wordt betaald, komt tot stand in de markt en wordt bepaald door vraag en aanbod, en door intensief onderhandelen. Discounted cash flows De bekendste methode om een onderneming te waarderen is het contant maken van toekomstige kasstromen ( discounted cash flows ). Hierbij wordt, op basis van een reeks aannames over de ontwikkeling van de onderneming en de markt waarin zij actief is, een gedetailleerde voorspelling gemaakt van de kasstromen voor de komende jaren. Die aannames en voorspellingen worden tijdens de onderhandelingen uiteraard ter discussie gesteld. Daarom is het zaak aan te kunnen tonen dat de voorspellingen logisch volgen uit de resultaten uit het verleden. Belangrijker nog is dat de bedrijfsresultaten die u tijdens de onderhandelingsperiode boekt, voldoen aan die voorspellingen. Welke koper ver-

15 15 trouwt na tegenvallende kwartaalcijfers nog voorspellingen voor de komende vijf jaar? Vergelijkbare transacties Bij de andere methode wordt gekeken naar de prijs die in vergelijkbare transacties is betaald en de waardering van vergelijkbare bedrijven op de beurs. Holland Corporate Finance beschikt daartoe over databases waarin tienduizenden transacties van overal ter wereld zijn opgenomen. Op grond van de prijsvorming bij vergelijkbare bedrijven worden zogenoemde market multiples afgeleid. Door de omzet en winst van uw onderneming te vermenigvuldigen met deze multiples, ontstaat inzicht over hoe de markt uw bedrijf waardeert. Wat uw bedrijf echt waard is? U ontdekt het pas als u erin slaagt het te verkopen! Om te beginnen moeten daarvoor kengetallen worden vastgesteld die houdbaar zijn, en die geschoond zijn voor bijvoorbeeld eenmalige lasten en baten. Vervolgens moeten de juiste multiples worden gehanteerd. Die variëren niet alleen per bedrijfstak, maar veranderen ook in de tijd (gedurende de financiële crisis zijn multiples aanvankelijk flink gedaald). Bovendien zijn multiples afhankelijk van de bedrijfsgrootte; voor kleinere bedrijven wordt in de regel een lagere multiple gehanteerd. En ten slotte geldt dat naarmate omzet en winst sneller groeien, hogere multiples worden toegepast. Na deze exercitie beschikt u over een bandbreedte voor de stand alone waarde van uw bedrijf en over een uitgangspunt

16 16 Bedrijfsverkoop - Bent u voorbereid? voor de verkooponderhandelingen. Als er veel potentiële kopers zijn en er een competitief verkoopproces (een veiling) georganiseerd kan worden, heeft dat altijd een gunstig effect op het eindresultaat. Per koper kan een inschatting worden gemaakt van de synergievoordelen die te behalen zijn. De kunst is vervolgens om in de onderhandelingen een zo groot mogelijk deel van die voordelen richting verkoper te laten vloeien. Die strategische premie kan oplopen tot tientallen procenten van de verkoopprijs! Als er veel potentiële kopers zijn en er een competitief verkoopproces (een veiling) georganiseerd kan worden, heeft dat altijd een gunstig effect op het eindresultaat.

17 17 Ter voorbereiding op een bedrijfsverkoop Kies een goede fiscale structuur Het gebruik van exotische fiscale constructies zorgt ervoor dat beursgenoteerde en andere kopers van naam en faam afhaken; zij zijn zeer bezorgd over toekomstige fiscale claims. Zorg dat de onderneming is ondergebracht in een holding zodat de verkoopopbrengst niet privé wordt belast. Wanneer de opbrengst in een holding blijft kan er geprofiteerd worden van de deelnemingsvrijstelling en is het volledige kapitaal beschikbaar voor beleggingen of het starten van nieuwe ondernemingsplannen. Rationaliseer bedrijfsactiviteiten Verschillende activiteiten die door de jaren heen in het bedrijf vervlochten zijn geraakt, vormen in de ogen van mogelijke kopers wellicht geen logische combinatie. Het kan dan de moeite waard zijn die activiteiten te ontvlechten en te zorgen dat deze zelfstandig levensvatbaar of verkoopbaar zijn. Voor de onderdelen kunnen dan verschillende kopers worden gezocht. Creëer transparantie De beschikbare managementinformatie moet duidelijk maken dat de onderneming onder controle is. Het moet helder zijn wat de (maandelijkse) resultaten per business unit of productgroep zijn; waar het geld verdiend wordt en hoe de kosten gealloceerd zijn. En scheid werk en privé. Is het echt nodig dat de partner van de ondernemer een auto van de zaak rijdt? Zoek een adviseur Heeft u (een team van) adviseurs klaar staan of op het oog die kunnen ondersteunen in het proces en bij de onderhandelingen?

18 18 Normaliseer kosten en inkomsten Voorkom dat incidentele posten als reorganisatiekosten, bovenmatige managementvergoedingen of een boekwinst op de verkoop van een bedrijfspand het financiële beeld van de onderneming vertekenen. Ook de balans en het werkkapitaal verdienen aandacht. Als de verkopen jaarlijks vlak voor Kerst een piek vertonen, laten balansen per 31 december misschien een abnormaal grote post debiteuren zien. Daarmee wordt de suggestie gewekt dat de onderneming een grotere financieringsbehoefte heeft dan door het jaar heen het geval is. Door ook balansen per 30 juni beschikbaar te hebben, ontstaat een reëler beeld en wordt de verkoopprijs niet nodeloos gedrukt. Haal het onroerend goed van de balans Veel kopers zijn niet bereid om hun kapitaal in bakstenen te investeren en geven vaak de voorkeur aan een langlopend huurcontract. Door het onroerend goed in een aparte bv onder te brengen of te verkopen, ontstaat mogelijk een interessante belegging. Zorg voor continuïteit van het management Een nieuwe eigenaar is er veel aan gelegen dat een onderneming na een overname soepel doordraait. Als een oprichter en/of voormalig eigenaar niet bereid is om nog twee jaar onder de nieuwe eigenaar door te werken, is het zaak dat hij of zij al ruim voor verkoop afstand neemt van het bedrijf. Een managementteam dat in die periode heeft kunnen laten zien dat de leiding over het bedrijf bij hun in goede handen is, vertegenwoordigt voor een nieuwe eigenaar een grote waarde. Werk achterstallig onderhoud weg Het klinkt triviaal, maar een likje verf, een nieuw tapijtje en een aangeharkte tuin kunnen een groot, vaak onbewust effect hebben op potentiële kopers. Zij moeten het bedrijf graag willen hebben. Daarbij helpt het aanzienlijk als een bedrijf niet alleen op papier succesvol is, maar dat ook aan de buitenkant uitstraalt.

19 19 Contacts M&A INTERNATIONAL - HOLLAND CORPORATE FINANCE Maarten Wolleswinkel Managing partner Holland Corporate Finance Telefoon: , mwolleswinkel@hcfinance.nl Robert Boersma Partner Holland Corporate Finance Telefoon: , rboersma@hcfinance.nl Marc van de Put Partner Holland Corporate Finance Telefoon: , mvdput@hcfinance.nl Frederik van der Schoot Partner Holland Corporate Finance Telefoon: , fvdschoot@hcfinance.nl SMALL CAP ADVISORY Adse de Kock Managing Partner HCF Small Cap Advisory Telefoon: , adekock@hcfinance.nl Fokko Poldervaart Partner HCF Small Cap Advisory Telefoon: , fpoldervaart@hcfinance.nl DEBT ADVISORY Bas Stoetzer Managing partner HCF Debt Advisory Telefoon: , bstoetzer@hcfinance.nl EQUITY & ECM ADVISORY Gerbrand ter Brugge Managing partner HCF Equity & ECM Advisory Telefoon: , gterbrugge@hcfinance.nl Bezoekadres: Strawinskylaan 2631 (Atrium Toren A aan de Zuidas), 1077 ZZ Amsterdam Postadres: Postbus 75786, 1070 AT Amsterdam Telefoon: , info@hcfinance.nl

20 HOLLAND CORPORATE FINANCE