Beheerplan Park Eikendal

Transcriptie

1 Beheerplan Park Eikendal

2 2

3 Beheerplan Park Eikendal Door: Auteur: Begeleiding: Gijs Haverkamp Stagiair Groenadviseur Marcel Wenker Senior Groenadviseur Deventer, juni

4 4

5 Voorwoord Dit beheerplan voor park Eikendal is gemaakt tijdens mijn stage vanuit de opleiding Tuin- en Landschapsinrichting aan Hogeschool van Hall Larenstein. Tijdens het schrijfproces van dit beheerplan zijn er verschillende aspecten aan bod gekomen waarmee ik aan een aantal leerdoelen heb kunnen werken. Zo heb ik onder andere gedeeltelijk kunnen zien hoe de organisatie in elkaar zit, hoe er samengewerkt wordt en hoe de communicatie verloopt. Daarnaast heb ik door het maken van kostenraming voor het reguliere beheer van het park, kunnen zien wat voor financiële kant aan het beheren van een park zit. Het beheerplan heeft als doel de groenbeheerders die betrokken zijn bij het beheer van Park Eikendal te laten zien wat voor beeld er uiteindelijk wordt nagestreefd en hoe dat bereikt kan worden. Dit wordt duidelijk middels een visie, streefbeelden, voorgestelde beheermaatregelen met daaraan gekoppeld een planning van activiteiten en een raming van de kosten per jaar. Tijdens mijn stage was dit een van de werkzaamheden die ik heb gedaan. Wat ik vooral geleerd heb is hoe het proces van het opstellen van een beheerplan gaat en wie er bij zijn betrokken. Ik heb gezien dat samenwerken, planning en communicatie erg belangrijk zijn. Meerdere mensen moeten soms beslissingen nemen of producten aanleveren. Daar gaat tijd overheen. Je moet goed de planning bewaken anders wordt die niet gehaald. Blijven communiceren over afspraken is daarbij ook erg belangrijk. Graag bedank ik alle mensen die mij hebben gesteund en geadviseerd tijdens het proces. Deventer, juni 2011 Gijs Haverkamp 5

6 6

7 Samenvatting Park Eikendal is in 2010 aangelegd, waarvan delen in 2011 opnieuw zijn aangelegd. De gemeente Deventer is vanaf 2012 verantwoordelijk voor het beheer. In januari 2012 gaat de verantwoordelijkheid voor het beheer over van de projectorganisatie naar de lijnorganisatie. Het park ligt midden in een villawijk welke nog in aanbouw is. Het park zal in de toekomst een belangrijke plek zijn voor omwonenden die hier recreëren en ontmoeten. Daarnaast heeft het park een ecologische waarde en heeft het tevens de functie van retentiegebied. In het park kan het water vertraagd afgevoerd worden. Het park is in eerste instantie aangelegd volgens het ontwerp van bureau West-8. Toen een groot deel van de beplanting niet was aangeslagen door problemen in de waterhuishouding heeft de gemeente Deventer een nieuw ontwerp gemaakt. Het park is nu volgens het nieuwe ontwerp aangelegd. Met name is er voor gezorgd dat er minder wateroverlast in de winter is. De beplanting is nu beter afgestemd op de omgevingsfactoren, zoals de vochtige omstandigheden. Het beheerplan heeft als doel: Een beheerplan voor park Eikendal wat past bij het ambitieniveau van de wijk en de ontwikkelingsvisie op het park, deze geldt voor een periode van vier jaar Als eerste is er een analyse van de huidige situatie gemaakt. Hierdoor is duidelijk hoe het park er nu bijligt. Daarnaast is het belangrijk om te weten wat de visie is en welke streefbeelden men voor ogen heeft. Dit hangt sterk samen met het beheerniveau waar het park onder valt. Park Eikendal valt onder beheerniveau sober met een uitzondering voor de dit jaar aangeplante sierheesters welke onder beheerniveau basis vallen. Er is een verdeling gemaakt wat betreft de uitstraling en sfeer van het park. Zo is er een gedeelte wat een cultuurlijke uitstraling heeft, een gedeelte met een natuurlijke uitstraling en een gedeelte wat daar tussenin zit. In het gedeelte met natuurlijke uitstraling is zelfs ruimte voor spontane ontwikkeling van beplanting. De visie voor het park is vertaald naar streefbeelden die per beheergroep zijn omschreven in woord en beeld. Aan de hand van de streefbeelden zijn reguliere beheermaatregelen bepaald die tevens aansluiten op de bestaande bestekken voor andere parken. De reguliere beheermaatregelen vormen de basis voor het onderhoudsbestek voor Park Eikendal. Tijdens het beheer de komende jaren moet worden gemonitoord hoe met name de beplanting zich ontwikkeld. Voor de kosten van het onderhoud is een kostenraming gemaakt. Hierdoor wordt duidelijk wat de verwachte onderhoudskosten per jaar zijn. De verwachte kosten zijn ,34 Dit komt overeen met 0,71 per vierkante meter park 7

8 8

9 Inhoudsopgave Blz 1. Inleiding Uitgangssituatie Ligging 2.2 Gemeentelijk groenbeleid 2.3 Het ontwerp 3. Visie De ontwerpvisie 3.2 De beheervisie 4. Omschrijving gewenste situatie/ kwaliteit/ sfeer Groen 4.2 Inrichtingselementen 4.3 Verhardingen 4.4 Beheergroepenkaart 5. Reguliere beheermaatregelen Planning reguliere beheermaatregelen Kostenraming 27 Bijlagen 1 Beheergroepenkaart Eikendal 2 Schema planning reguliere beheermaatregelen 3 Beheerkaart A0 formaat 9

10 10

11 1. Inleiding In het noordoosten van Diepenveen ligt midden in de villawijk Eikendal, welke nog in aanbouw is, park Eikendal. Dit park heeft een groene uitstraling en sluit daarmee aan op de groene omgeving rondom het park. Park Eikendal bestaat hoofdzakelijk uit gras en bomen waar een strakke padenstructuur doorheen loopt. Na aanleg van het park is de aannemer nog een jaar verantwoordelijk voor het onderhoud van het park. De onderhoudsperiode van de aannemer van het groen loopt af op en vanaf 1 januari 2012 valt het beheer van het park onder de verantwoordelijkheid van de gemeente Deventer. Het onderhoud zal uitgevoerd worden door het DGB (Deventer Groen Bedrijf) Dit rapport dient als handleiding tijdens het beheer van alle elementen van park Eikendal, die onder de verantwoordelijkheid vallen van groenadviseurs van de eenheid Ruimte en Samenleving. De doelstelling van dit document: Een beheerplan voor park Eikendal wat past bij het ambitieniveau van de wijk en de ontwikkelingsvisie op het park, deze geldt voor een periode van vier jaar Het ontwerp is gemaakt door bureau West-8. Door de hoge grondwaterstand in de eerste winter na de aanleg van het park is een deel van de beplanting niet aangeslagen. Naar aanleiding daarvan is het ontwerp aangepast door de gemeente. Binnen het nieuwe ontwerp is er meer aandacht voor het afvoeren van het water en is er meer ruimte voor spontane ontwikkeling. Aan de hand van de ontwerpvisie zijn streefbeelden gemaakt voor de verschillende beheergroepen die in het park voorkomen. Voor de verschillende beheergroepen zijn streefbeelden geformuleerd en aan de hand daarvan kunnen de onderhoudsmaatregelen bepaald worden. De heesters en de bomen zullen binnen vier jaar nog niet aan het uiteindelijke eindbeeld voldoen, terwijl gazon binnen één à twee jaar al het eindbeeld heeft bereikt. Het beeld van het gazon wordt vanaf dat moment in stand gehouden, terwijl met name de bomen nog jaren van begeleiding nodig hebben. Het is van belang om tijdens de ontwikkeling van de verschillende beplantingsoorten deze te toetsen aan het streefbeeld en waar nodig tijdig bij te sturen. Hierbij moet worden ingeschat of de streefbeelden gehaald kunnen worden. Door middel van streefbeelden die zijn opgesteld aan de hand van het ontwerp en de ontwerpvisie, zijn onderhoudmaatregelen bepaald. In hoofdstuk twee staat de huidige uitgangssituatie omschreven. Vervolgens wordt in hoofdstuk drie de visie ten aanzien van ontwerp en beheer beschreven. In Hoofdstuk vier wordt de visie vertaald naar de streefbeelden per beheergroep. Daarna valt te lezen welke reguliere maatregelen er van toepassing zijn om de verschillende beheergroepen te beheren en te begeleiden naar het gewenste eindbeeld in hoofdstuk vijf. In hoofdstuk zes staat de planning van de verschillende reguliere onderhoudsmaatregelen voor een periode van vier jaar. In het laatste hoofdstuk is een kostenraming opgenomen voor het onderhoud van vier jaar. 11

12 2. Uitgangssituatie In dit hoofdstuk worden allerlei aspecten beschreven die van invloed zijn op het beheer van het park. Er wordt ingegaan op de ligging, het gemeentelijk beleid wat voor het park van toepassing is, het ontwerp, de functie en tot slot het gebruik van het park. 2.1 Ligging Park Eikendal ligt in het noordoosten van Diepenveen, in de nieuwe villawijk Eikendal. (zie afbeelding 2.1) Het park wordt omsloten door de Kieftenweg, de Molenweg en de Schuurmansweg. Park Eikendal is een langgerekt park, centraal in de nieuwe woonwijk Eikendal, welke nog in aanbouw is. Toch is het bijbehorende park al wel aangelegd en zo kunnen de nieuwe inwoners van de wijk direct genieten van het park. Op afbeelding 2.2 is de ligging van het park weergegeven. De wijk Eikendal wordt door het reeds aangelegde park Eikendal in tweeën gedeeld, namelijk een noordelijk en een zuidelijk deel. Het park vormt een verbinding met het buitengebied, doordat het park als geheel grenst aan het buitengebied en omdat de bomenlanen aansluiten op het buitengebied. Langs de villawijk lopen oude eikenlanen. Door de aanleg van een nieuwe laan aan de rand van het park wordt een link gelegd met de vele lanen in de omgeving. Afbeelding 2.1 Afbeelding 2.2 Het park en de wijk liggen als geheel in een natuurlijke laagte. Op de plek waar nu het park ligt vond eerst landbouw plaats en daardoor is de grond in de loop der jaren verrijkt. Voor de aanleg van het park en de wijk is eerst de rijke bovenlaag afgegraven. Vervolgens is een armere bodemlaag afgegraven en gebruikt voor de ophoging van de bouwkavels. Daarna is de rijkere bovenlaag weer teruggebracht. Hierdoor ligt het park nu lager dan de wijk zelf. Dit is mede gedaan omdat het park bij extreme neerslag ruimte moet bieden voor waterberging. Een knelpunt binnen het ontwerp van het park was de hoge grondwaterstand in de winter. Hierdoor is een groot deel van de parkaanleg niet aangeslagen. Veel van de aangeplante beplanting is weer verdwenen als gevolg van de te hoge waterstand. Dit was voor de gemeente reden om het ontwerp aan te passen. Binnen het nieuwe ontwerp is er gekeken naar een betere afvoer van het water en is er op bepaalde plekken meer ruimte voor spontane ontwikkeling van (houtige) beplanting. Er zijn extra watergangen aangelegd om het gebied sneller af te wateren. 12

13 2.2 Gemeentelijk groenbeleid Het groenbeleidsplan beschrijft beleidskaders betreffende het groen binnen de gemeente Deventer. Het plan beschrijft beleid voor algemene groenaspecten en onderhoud. In deze paragraaf zal aan beide onderdelen aandacht worden besteed. De visies geven veel ruimte voor de invulling van het beheerplan. Bij het plan gaat men uit van één overkoepelende visie die vervolgens uitgewerkt wordt in diverse thema s. De groenvisie van de gemeente Deventer luidt; De gemeente Deventer streeft naar een gevarieerd aanbod van betekenisvol en aantrekkelijk groen. Ze doet dit door in te spelen op de verschillen in ligging, omvang, functie, historische betekenis en gebruikswensen. Dit leidt tot omgevingsbewust ontwerpen en vervolgens tot ontwerpbewust beheren. Met het beheer van park Eikendal zal dan ook met deze en relevante deelvisies rekening worden gehouden Algemene groenaspecten Park Eikendal is onderdeel van de stedelijke groenstructuur van Deventer. In de groenstructuur zijn verschillende grootheden te onderscheiden, Eikendal valt onder de grootheid buurtparken. Dit betekent dat naar alle waarschijnlijkheid vooral de burgers in de directe omgeving van het park er gebruik van zullen maken. Een streefbeeld moet beheerbaar zijn en duurzaam in stand kunnen worden gehouden. Het beheer moet afgestemd zijn op het vastgestelde eindbeeld Onderhoud In het groenbeleidsplan worden geen eenduidige maatstaven of kwaliteitseisen aan een nieuw te ontwikkelen park gesteld. Over het beheer wordt in het beleidsplan het volgende geschreven; Beheer afstemmen op gewenst gebruik en vastgesteld beeld, rekening houden met deelvisies landschap en cultuurhistorie, stedenbouwkundige structuur, water en ecologie. En door interne en externe communicatie groen voor het voetlicht brengen en de inrichtings- en beheerkeuzen inzichtelijk maken. Park Eikendal wordt op een sober niveau onderhouden. Het park ligt in een luxueuze villawijk. Het doel van dit beheerplan is dat het beheer afgestemd wordt op het ambitieniveau van de wijk en het park. Dit betekent dat het onderhoudsniveau op bepaalde plekken in het park ook hoger komt te liggen dan gemiddeld. Het is de bedoeling dat op die plekken de beheersintensiviteit in de loop der jaren afloopt, zodat deze daar ook op niveau sober komt. Zodra alles is dichtgegroeid is dit mogelijk, hier gaan enkele jaren overheen. 13

14 2.3 Het ontwerp Park Eikendal is ontworpen door West-8. Omdat een deel van de beplanting na aanleg niet was aangeslagen, heeft de gemeente een aantal veranderingen in het ontwerp doorgevoerd. Het park heeft een langgerekte vorm met aan één zijde een bomenlaan waardoor het park verankerd is met de omgeving. In het ontwerp worden veel vlakken gebruikt. Een vlak bestaat veelal uit één soort beplanting, dus bijvoorbeeld uit één soort heesters, bloemrijk gras of gazon. Het park is verdeeld in 3 zones. In de westelijke zone bevindt zich de hoofdingang van het park. Hier zijn de beplanting en het beheer erop gericht om een cultuurlijke uitstraling te krijgen en te houden. Er is hier gekozen voor een uitheemse beplanting welke vooral is afgestemd op sierwaarde. Aan de oostkant van het park is de beplanting juist natuurlijk en is er voor een inheems sortiment gekozen. Er is tevens ruimte voor gestuurde spontane ontwikkeling van (houtige) beplanting. Het middengedeelte is een overgangszone tussen het gedeelte met de natuurlijke uitstraling en het gedeelte met de cultuurlijke uitstraling. Deze zone bestaat uit gazon en bloemrijk gras met verspreid staand bomen en boomgroepen, zowel inheems als uitheems. Vanuit het ontwerp zijn summier een aantal streefbeelden weergegeven zonder dat er vooraf een definitief eindbeeld is beschreven. Hieronder zijn een aantal afbeeldingen te zien van de huidige situatie van het park. (voorjaar 2011) Afbeelding 2.3 Hiernaast zijn de heestervakken te zien en een gedeelte van de bomenlaan. De heestervakken zijn hier pas aangeplant. Afbeelding 2.4 In Eikendal zijn een aantal vakken die beheert worden als bloemrijk grasland. Kort na de aanleg van het park is er al een zee van bloemen te zien op bepaalde plekken 14

15 Afbeelding 2.5 Opvallend is deze kleine bolle verhoging. Afbeelding 2.6 Voor een goede ontwatering van het park was het nodig om het ontwerp na aanleg op bepaalde plekken aan te passen. Zo zijn er onder ander greppels gegraven voor een betere ontwatering. 15

16 Er komen verschillende functies in het park voor. Deze functiegegevens dragen bij aan de keuze voor de beheerkwaliteit die wordt nagestreefd. Het park is een buurtpark en zal daarom hoofdzakelijk door omwonenden gebruikt worden. Dit zijn de inwoners van Eikendal zelf en andere mensen uit Diepenveen. In het groenbeleidsplan worden verschillende functies beschreven die het groen in de stad kan hebben. Dit zijn vrij algemene functies die overal toegepast kunnen worden. De functies die voornamelijk van toepassing zijn op park Eikendal zijn de recreatieve, ecologische functie en fysische functie. Onder de recreatieve functie vallen sporten, spelen, wandelen, zitten, zonnen, ernaar kijken. Deze spreken voor zich. Onder ernaar kijken wordt verstaan het kijken naar bijvoorbeeld beplanting of naar andere zaken die zich in het park afspelen. De ecologische functie houdt in dat er verschillende soorten flora en fauna een plek zullen vinden in het park. Het park is geen natuurgebied, maar tijdens het beheer wordt daar waar mogelijk rekening gehouden met ecologische waarden van het park. Ook de fysische functie is aanwezig, door het realiseren van een groot groenvlak worden de temperatuur en de luchtvochtigheid beïnvloed, bij de aanleg van dit park zal dit op kleine schaal gebeuren. Naast de functies die staan beschreven in het groenbeleidsplan heeft het park ook een functie als retentiegebied. Het park ligt verdiept, zoveel mogelijk op de plek van bestaande laagten in het gebied. Bij extreme buien, gemiddeld eens in de 250 jaar, staat het park voor een groot deel onder water. Het regenwater wordt zolang mogelijk in het gebied vastgehouden. Het water verzamelt zich in de sloot aan de kant van de Molenweg en stroomt geleidelijk via de sloot aan de Kieftenweg naar de wetering. Afbeelding 2.7 In het park staan op verschillende plakken bankjes. Dit nodigt uit om ander mensen te ontmoeten. 16

17 Afbeelding 2.8 Door een goede padenstructuur is het park geschikt om een wandeling te maken Afbeelding 2.9 Op verschillende plekken krijgt de natuur kans om zich te ontwikkelen. Voor veel mensen heeft dit sierwaarde en een educatieve functie 17

18 3. Visie Omdat het park Eikendal een nieuwe park is bestaat de visie uit twee delen die een directe relatie met elkaar hebben. Eerst wordt ingegaan op de ontwerpvisie van het park en vervolgens is deze vertaald naar de beheervisie. 3.1 De ontwerpvisie Park Eikendal is een park welke mogelijkheden biedt voor recreatie en ontspanning in de buurt. Het park, ontworpen door West-8, gaat uit van de aspecten uit de directe omgeving. Vertrekpunt is de landschappelijke structuur van lanen, coulissen, akkers en bestaande bossen. In het volgende hoofdstuk worden streefbeelden omschreven, zowel vanuit ontwerpoogpunt als vanuit beheeroogpunt. 3.2 De beheervisie Dit beheerplan geldt voor een periode van vier jaar. Na deze vier jaar volgt een evaluatie van hoe het park zich heeft ontwikkeld en wordt de huidige visie mogelijk aanpast op eventuele nieuwe inzichten. Het uitgangspunt is om zoveel mogelijk de streefbeelden vanuit dit plan over te nemen in een volgend beheerplan om op die manier zo veel mogelijk de ideeën van de ontwerper uit te laten komen. Het park wordt beheerd volgens de normen van het beheerniveau sober. Een uitzondering hierop vormen de heesters. De beheerintensiteit voor de heesters zal in de eerste vier jaar hoger moeten liggen zodat de beplanting zich goed kan sluiten en ontwikkelen. Daarna kan de intensiteit naar niveau sober. Binnen deze vier jaar worden de eindbeelden die de ontwerper voor ogen heeft wat betreft de houtige beplanting niet allemaal gehaald, simpelweg omdat de beplanting nog moet groeien. In deze beheervisie wordt een koppeling gemaakt met de functies die de verschillende beheergroepen hebben, er wordt niet specifiek ingegaan op beheergroepen zelf. De recreatieve en sierfunctie komen het meest voor in park Eikendal. Tijdens het beheer wordt rekening gehouden met de wensen en eisen van de gebruikers en de functies van het park. Het beheer van de niet-groene elementen bestaat uit het zolang mogelijk instant houden van de kwaliteit zoals die is vanaf de aanleg. Paden moeten vanaf dag één begaanbaar zijn en blijven, zodat het park goed gebruikt kan worden. Het beheer is daarnaast met name gericht op het kunnen laten uitgroeien en in stand houden van bomen en de beplanting, waarbij rekening gehouden wordt met de gebruikswensen van de bezoekers. Op plaatsen waar ecologische ontwikkelingen belangrijk zijn, wordt hier tijdens het beheer rekening mee gehouden. Bloemrijk gras wordt 2 x per jaar gemaaid en afgevoerd. Overvegetaties worden gefasseerd gemaaid. Op andere plekken wordt zo min mogelijk ingegrepen, zodat de beplanting natuurlijk kan uitgroeien en er op verschillende plekken spontane kleine ecosystemen ontstaan. Te allen tijde moeten er werkzaamheden ter bevordering en handhaving van de (sociale)veiligheid worden gedaan, zodat het gebruik van het park niet verhinderd wordt. Het is van belang dat park Eikendal een gebruiksvriendelijkheid en toegankelijk park is. De netheid van het park wordt gegarandeerd door het verwijderen van zwerfvuil en grafitti. In de loop der jaren zal het ontwikkelingsbeheer van het groen afnemen en overgaan in het beheer wat gericht is op het in stand houden van het groen op een bepaalde kwaliteit en vorm zoals is omschreven door middel van de streefbeelden. Voor bomen geldt een langere ontwikkelingstijd. Het beheer van de bomen staat apart beschreven in het Bomenbeheerplan van de gemeente. De ontwikkelingen van het groen moet de komende jaren gemonitoord worden en waar nodig bijgestuurd. Dit geldt met name voor de zogenaamde beheergroep parkbos. Het park wordt zo beheerd dat alle activiteiten die onder recreatieve functies vallen ook in meer of mindere mate plaats kunnen vinden gedurende het hele jaar. Het water moet ook indien nodig weg kunnen stromen.door het periodiek uitmaaien van de watergangen wordt ervoor gezorgd dat het water kan worden afgevoerd. 18

19 4. Omschrijving gewenste situatie/ kwaliteit/ sfeer Om de visie tot stand te laten komen moet het park onderhouden worden. In dit hoofdstuk worden de streefbeelden voor de verschillende beheergroepen in park Eikendal beschreven. Er zijn vier categorieën, te weten; groen, verhardingen, straatmeubilair en schoon. Het streefbeeld is het beeld dat men uiteindelijk voor ogen heeft voor de betreffende beheergroep en op welk aspect het beheer gericht is. Gemeente Deventer heeft voor verschillende gebieden en beheergroepen niveaus vastgesteld (volgens de CROW systematiek) waarop beheert moet worden. Park Eikendal is door de gemeente Deventer vastgesteld op beheerniveau C, naar maatstaven van de CROW. Uitzondering hierop vormen de sierheesters. Deze worden de komende 4 jaar intensiever beheerd. 4.1 Groen In park Eikendal zijn maar een beperkt aantal beheergroepen aanwezig. Per beheergroep staat hieronder het streefbeeld beschreven. Het streefbeeld geldt voor alle locaties waar de beheergroep voorkomt. Wanneer dit niet het geval is, is dit aangegeven. Niet opgekroonde plantsoenbomen Het beheer van plantsoenbomen in het park is gericht op het natuurlijk uitgroeien van de bomen. Hierbij wordt niet opgekroond, zodat de vertakking tot aan de grond kan groeien. Door de bomen niet of nauwelijks op te kronen krijgen ze in de toekomst een beeldbepalende functie, zij vormen het parkbeeld. Het assortiment bestaat grotendeels uit eiken en moerascipressen. Opgekroonde plantsoenbomen Op een aantal plekken in het park is het nodig om de bomen op te kronen. Het gaat daarbij om bomen langs het pad die opgekroond moeten worden in verband met wandelaars. Daarnaast staan een aantal bomen in heestervakken, deze worden ook opgekroond. Ook een aantal bomen die in een heestervak staan worden zo nodig opgekroond tot een hoogte waarbij de heesters goed kunnen uitgroeien en beheerd kunnen worden. Hierbij wordt 3m opgekroond. Laanbomen Langs de weg aan de noordzijde van het park staan laanbomen, deze sluiten aan op de laanstructuur buiten het park welke deel uitmaakt van de hoofdlanenstructuur. Voor deze bomen is het beheer gericht op het creëren en behoud van de laan als geheel. Belangrijk hierbij is om aandacht te besteden aan het opkronen tot een takvrije hoogte van 4 meter en het behoud van een veilige situatie. 19

20 Bospark Op een aantal plekken in het park liggen vakken waar de beplanting zich spontaan mag ontwikkelen. Op deze plekken zullen na een paar jaar houtige gewassen, en dan voornamelijk bomen, gaan groeien. Door de vorm van de vakken zullen hier zogenaamde groene schermen ontstaan. Deze schermen dienen strak in de ontwerplijnen te blijven. Dit wordt geborgd door het maaien van de randen van de vakken. In de vakken zelf bestaat het beheer uit niets doen, behalve het verwijderen van zwerfvuil. Heesters Het beheer van het heestervak is gericht op het verkrijgen en in stand houden van een goed onderhouden cultuurlijke beplanting. Het gewenste eindbeeld is een gesloten vak van heesters met een hoogte van 1,20m. De heesters moeten strak binnen het vak blijven groeien zodat de ontwerpgedachte zichtbaar blijft. Er is een strakke overgang tussen de heesters en de naastliggende beplanting. Bloemrijk gras, 2x maaien per jr Het bloemrijk gras in park Eikendal bestaat uit een gevarieerde vegetatie met een potentieel ecologische waarde. Het beheer is gericht op het verkrijgen en behouden van een bloemrijke vegetatie waarbij ook de ecologische waarde een belangrijke rol speelt. Het beheer is tevens gericht op een visueel aantrekkelijk grasland. De hoogte van het gras varieert tussen de 20 en 50 cm. Het bloemgras wordt gemaaid volgens het reguliere maaischema voor bloemgras laag. Ook de oevers van de greppel bestaan uit bloemgras laag. Gazon Het beheer van het gazon is gericht op het behoud van het parkbeeld en recreatief medegebruik van het park. De stroken gazon kunnen onder andere worden gebruikt als voetbal- of picknickveldjes. Kleine beschadigingen zijn acceptabel, wanneer deze groter worden moeten deze zo snel mogelijk worden hersteld om een representatief beeld te behouden. In de zomermaanden zal de gebruikersintensiteit een stuk hoger liggen dan de rest van het jaar, hier moet het beheer op afgestemd worden. Bloembollen met gras Bovenop de vleermuizenbunker is het gras beplant met bloembollen. In het voorjaar komen deze bloembollen tot bloei en daarna volgt de bladontwikkeling. Daarom wordt pas eind mei gezamenlijk met de 1 e maaibeurt voor bloemrijk gras laag, de eerste keer gemaaid, zodat de bollen goed kunnen ontwikkelen voor een volgend jaar. Daarna wordt de heuvel als gazon gemaaid. Deze beheergroep heeft daarom een ander beeld in het voorjaar ten opzichte van de rest van het jaar. 20

21 Oevers / Ruigte De ruigte bestaat uit kruiden met daartussen eventueel opslag van houtige beplanting. De ruigte heeft een ecologische functie voor allerlei dieren, zoals amfibieën, insecten, kleine zoogdieren. Daarom wordt de ruigte in fases gemaaid, zodat er niet eens in de 3 jaar een complete kaalslag plaatsvindt. De houtige beplanting mag niet volledig uitgroeien en zal klein worden gehouden. De watergang wordt zo onderhouden dat waterafvoer mogelijk is. Greppels De greppels zijn begroeid met kruidachtige vegetatie. Er mogen geen houtige gewassen voorkomen ouder dan 1 jaar. Gedurende natte periodes moet overtollig water afgevoerd kunnen worden via de greppels. Daar wordt het beheer op afgestemd. De greppels maken onderdeel uit van de beheergroep bloemrijk gras laag. 4.2 Inrichtingselementen De stijl van de inrichtingselementen past goed binnen het ontwerp voor park Eikendal. Het heeft een luxe tintje en past daarnaast ook in het bosbeeld. Hieronder worden de streefbeelden van de inrichtingselementen beschreven. Banken en prullenbakken op terras van klinkers Het meubilair heeft een luxe uitstraling wat past in de omgeving. Het beheer is gericht op schoon en heel voor zowel het beeld als het gebruik ervan. Er wordt gestreefd naar het behouden van de huidige kwaliteit. Binnen het beheer vallen ook de kleinschalige herstel- en vervangingsmaatregelen. De bankjes en de prullenbakken staan in een elementverharding van gebakken klinkers. Type afvalbak: Model Apeldoorn Type bank: Valentino Vleermuizenkelder De vleermuizenkelder biedt vleermuizen de mogelijkheid om zich hier te huisvesten. Het beheer is gericht op het behouden van de functionaliteit. Het beheer wordt uitgevoerd door Stichting Natuur Anders. Het beheer bestaat uit het twee keer per jaar controleren van de bunker. Deze controles worden gerapporteerd aan de gemeente. 21

22 4.3 Verhardingen Door park Eikendal loopt één hoofdweg met verschillende zijpaden. Alle paden zijn van asfalt, het sfeerbeeld van deze verharding wordt hieronder beschreven. Asfalt Het beheer van de asfaltpaden is gericht op het in stand houden van de kwaliteit na aanleg. Van de paden wordt periodiek blad- en zwerfafval verwijderd. Terras van klinkers De bankjes en de prullenbakken staan in een elementverharding van gebakken klinkers. Deze bestrating moet onkruidvrij worden gehouden. Het toepassen van chemische bestrijdingsmiddelen is niet toegestaan i.v.m. afspoeling naar het water en de ecologische waarden van het park. Zwerfafval rondom de bankjes moet periodiek worden verwijderd. 4.4 Beheergroepenkaart In bijlage 1 is de beheergroepenkaart te zien. Deze beheergroepen zijn hierboven beschreven. Daarnaast is er op basis van deze beheergroepen een planning gemaakt van wanneer bepaalde werkzaamheden aan deze beheergroepen uitgevoerd worden. Deze beheergroepen komen ook terug in het bestek. 22

23 5. Reguliere beheermaatregelen Reguliere beheermaatregelen zijn beheermaatregelen die met een bepaalde regelmaat terugkeren. In dit hoofdstuk worden de reguliere beheermaatregelen toegelicht die van toepassing zijn op de beheergroepen waarvan de streefbeelden zijn beschreven in hoofdstuk 4. Door middel van het reguliere beheer zullen uiteindelijk de streefbeelden behaald worden. Vanaf dat moment moet het streefbeeld in stand worden gehouden. Het moment waarop een bepaalde beheergroep het streefbeeld bereikt verschilt per beheergroep. Het zogenaamde instandhoudingsbeheer is ook regulier beheer. Vanaf het moment van aanleg moet de kwaliteit van bijvoorbeeld asfaltpaden in stand worden gehouden, terwijl een boom na aanplant nog jarenlange begeleiding nodig heeft om in de gewenste vorm uit te groeien. Door de groei van beplanting zullen te nemen beheermaatregelen verschillend kunnen zijn. In een heestervak zal de frequentie van het aantal schoffelbeurten afnemen naarmate de beplanting meer in sluiting komt. Waar de beheergroepen in het park te vinden zijn is te zien op de beheerkaart in bijlage 1. Onderhoudsniveau Om de onderhoudsmaatregelen en de regelmaat te bepalen moeten de streefbeelden omgezet worden in een onderhoudsniveau. Voor het hele park Eikendal geldt tijdens de komende vier jaar onderhoudsniveau sober. Dit komt overeen met onderhoudsniveau C volgens de CROW systematiek. Een uitzondering hierop vormen de sierheesters. Deze worden de komende vier jaar intensiever onderhouden, zodat de vakken de kans krijgen om goed dicht te groeien, waardoor later minder onderhoud nodig is in de vorm van onkruid verwijderen. Vleermuizenbunker - Twee keer per jaar inspectie van de functionaliteit van de gehele bunker, door Stichting Natuur Anders. - Verwijderen zwerfvuil Houten banken en prullenbakken - 2x per jaar visuele inspectie op beschadigingen, graffiti en stickers - 1x per jaar schoonmaken met een, niet chemisch, algendodend middel - 1x per 5 jaar schuren en schilderen bankjes - Verwijderen zwerfvuil Verhardingen (asfaltpaden) - 3x verwijderen van blad in de periode van week 45 6 van de paden - 1x per jaar eind juli, ná de eerste maaibeurt van het bloemrijk grasland, vegen van de paden - Overige beheermaatregelen worden door derden gecoördineerd en uitgevoerd - Verwijderen zwerfvuil Verhardingen (terras van klinkers) - 3 x onkruid verwijderen - Verwijderen zwerfvuil Gazon - Maaien zodat gazons voldoen aan de normen van CROW kwaliteitsniveau C, maximale lengte gras; 90 millimeter, minimale lengte 30 millimeter - 1x per jaar knippen graskanten langs verhardingen - 1x per jaar knippen graskanten langs beplantingsvakken - 1x per jaar afsteken graskanten langs verhardingen - 1x per jaar afsteken graskanten langs beplantingsvakken - 3x per jaar verwijderen van bladafval van gazon in de periode van week x per jaar slepen van gazon voorafgaand aan eerste maaibeurt - 1x per jaar rollen van het gazon voorafgaand aan eerste maaibeurt - Verwijderen zwerfvuil 23

24 Gazon Herstelwerkzaamheden - Jaarlijks na de winter worden op basis van monitoren de herstelwerkzaamheden bepaald - Frezen grasmat - Aanvullen gaten in gazon - Bijzaaien Bloemrijk gras laag (vlak) - 2x per jaar maaien en afvoeren, een keer in de periode van week en een keer in de periode van week x per jaar bijmaaien van gras rondom obstakels in de periode van week en een keer in de periode van week Verwerken maaisel minimaal 3 dagen en maximaal 1 week na maaibeurt - Verwijderen zwerfvuil Bloemrijk gras (talud 1:2) (deze beheergroep is op de tekening te herkennen als zijnde een greppel/ sloot, maar wordt beheerd als bloemrijk gras op talud) - 2x per jaar maaien en afvoeren, een keer in de periode van week en een keer in de periode van week x per jaar bijmaaien van gras rondom obstakels in de periode van week en een keer in de periode van week Verwerken maaisel minimaal 3 dagen en maximaal 1 week na maaibeurt - Verwijderen zwerfvuil Ruigte - Maaien ruigte in de periode van week 31-39, ongeveer 33% per jaar (zie beheertekening) - Afvoeren maaisel, 1 week na maaibeurt - Afzetten houtopslag - Verwijderen zwerfvuil Heesters (Dit op onderhoudsniveau B beheren, totdat de beplanting in sluiting komt) - 1x per jaar voorjaarschoonmaak sierheesters + verwerken vrijkomend materiaal - 3x per jaar onkruidvrij maken beplantingsvak + verwerken vrijkomend materiaal - 1x per jaar wintersnoei van de sierheesters + verjongingssnoei - 1x per jaar snoeien randen van beplantingsvak in de periode van wk Inboeten heesters met bijbehorende werkzaamheden, daarnaast ook ingeboete heesters water geven - Verwijderen zwerfvuil Bospark - Eerste vier jaar alleen randenbeheer, takken verwijderen tot 0,6m uit de kant van de verharding, gazon en bloemrijk grasland - Monitoren op ontwikkeling, 1 keer per jaar rondgang met de parkenbeheerder, ontwerper en DGB - Verwijderen zwerfvuil Laanbomen - 1x per 3 jaar snoeien van de bomen (begeleidingssnoei). Het uiteindelijke beeld moet zijn een takvrije stam van 4-6 m - Inboeten bomen met bijbehorende werkzaamheden, daarnaast ook ingeboete bomen water geven - Verwijderen boompalen + boomband in het vierde jaar na aanplant (2014) - Verwijderen zwerfvuil Opgekroonde plantsoenbomen - 1x per 3 jaar snoeien van de bomen (begeleidingssnoei). Het uiteindelijke beeld moet zijn een takvrije stam van 4-6 m 24

25 - Verwijderen boompalen + boomband in het vierde jaar na aanplant (2014) - Inboeten bomen met bijbehorende werkzaamheden, daarnaast ook ingeboete bomen water geven - Verwijderen zwerfvuil Niet opgekroonde plantsoenbomen - 1x per 3 jaar snoeien van de bomen (begeleidingssnoei). Het uiteindelijke beeld moet zijn een takvrije stam van minder dan 2 m, de takken mogen op de grond liggen - Verwerken vrijkomend snoeimateriaal - Verwijderen boompalen + boomband in het vierde jaar na aanplant (2014) - Inboeten bomen met bijbehorende werkzaamheden, daarnaast ook ingeboete bomen water geven - Verwijderen zwerfvuil Gazon met bloembollen Voor een goede groei en bloei is het belangrijk dat de bladen van de bollen er zolang mogelijk aan blijven en kunnen afsterven. Het gras wordt pas gemaaid als het blad van de bollen grotendeels afgestorven. - 1x maaien van loof van bol en knolgewassen in de periode van week nadat het loof van de bollen is afgestorven. - Afvoeren van vrijkomend materiaal eerste maaibeurt. - Maaien als gazon, nadat het loof van de bloembollen is afgemaaid. Dit in de periode juni-okt. - Verwijderen zwerfvuil 25

26 6. Planning reguliere beheermaatregelen Bij het onderhouden van de buitenruimte en dus ook voor een park is het belangrijk om af te spreken wanneer welke onderhoudswerkzaamheden gedaan worden en waar rekening mee gehouden dient te worden. Op deze manier wordt inzichtelijk wanneer de werkdruk hoger is en wanneer er tijd is om werkzaamheden in te plannen die niet seizoensgebonden zijn. In het planningsschema is per onderhoudsmaatregel een termijn aangegeven waarbinnen de specifieke werkzaamheden moeten worden uitgevoerd. Hierbinnen kan de uitvoerende partij zelf nog plannen wanneer wat uitgevoerd wordt. De werkzaamheden die in de werkpakketten als stelpost zijn benoemd, kunnen het hele jaar uitgevoerd worden. Zij moeten worden uitgevoerd op het moment dat de opdrachtgever hier opdracht toe geeft. De opdrachtgever kan aan de hand van de planning inzien welke termijn hij kan hanteren, door rekening te houden met de werkdruk en de urgentie van de extra werkzaamheden op bepaalde momenten. Over het algemeen zal ondanks dat er een planning is, regelmatig gecommuniceerd worden met de uitvoerende partij en de gemeente over de voortgang van de werkzaamheden. De planning is in bijlage 2 te vinden. 26

27 7. Kostenraming jaarlijks onderhoud De basis van het beheer van de openbare ruimte bestaat voor een groot gedeelte uit het beschikbare budget. Om de kosten van de beheermaatregelen inzichtelijk te hebben en goed te verdelen over de gewenste werkzaamheden is het belangrijk om een kostenraming te maken. Op deze manier wordt tevens duidelijk of het gewenste onderhoudsniveau kan worden behaald. In dit hoofdstuk zijn de kosten uiteengezet voor het jaarlijkse onderhoud van park Eikendal. De kosten zijn berekend met behulp van het kostenramingprogramma: Rekenmodel onderhoudskosten_versie 8_dec 2009_definitief.xlsx Voor het berekenen van de kosten zijn de totalen oppervlaktes en de totaal aantallen stuks van de verschillende beheergroepen die voorkomen in het park genomen. Deze zijn vermenigvuldigd met de normen en de eenheidsprijzen die de gemeente hanteert voor het onderhoud. Uit de tabel is op te maken dat het beheer van het park de gemeente Deventer jaarlijks 6890,10 voor de heesters op niveau basis en ,24 voor de rest van het park op niveau sober gaat kosten. De totale kosten voor het onderhoud voor het park zijn geraamd op: , , ,34 Dit komt overeen met ,34/ 42125m 2 0,71 per m 2 park Omdat het park net is aangelegd en het sterk in ontwikkeling is, zal het beheer en de daarmee ook de kosten anders zijn dan over tien jaar. De komende vier jaar zullen de beheerkosten voor bijvoorbeeld de sierheesters hoger zijn, omdat deze intensiever beheer nodig hebben, terwijl de kosten van het bospark juist lager zijn, omdat het beheer hier in de eerste jaren zoveel mogelijk bestaat uit niets doen. De greppels welke eigenlijk onder het beheer bloemrijk gras 2x maaien talud valt is in de raming opgenomen als greppels, omdat bloemrijk gras 2x maaien talud niet in het rekenprogramma is opgenomen als keuze. KOSTEN BEHEER NIVEAU SOBER Aantal Eenheid Eenheidsprijs Kosten Bloemrijk gras (2x/j maaien) m2 0, ,77 Ruigte (1x/2j) 1297 m2 0,06 74,44 Gazon m2 0, ,10 Bospark 1994 m2 0,17 343,31 Niet opgekroonde plantsoenbomen 72 st 5,42 390,08 Opgekroonde plantsoenbomen 14 st 10,35 144,95 Straatbomen 75 st 20, ,79 DAB (Zwart asfalt) 1999 m2 0, ,53 Betonstraatstenen 70 m2 0,44 30,53 Gemiddeld banken luxe/vijfhoek 8 st 96,76 774,09 Afvalbakken 4 st 183,95 735,79 Greppels 1200 m2 0,26 316,80 Reiniging park Eikendal m2-887, ,24 KOSTEN BEHEER NIVEAU BASIS Aantal Eenheid Eenheidsprijs Kosten Heesters 2702 m2 2, ,10 27 Totaal kosten ,34

28 Bijlage 1. Beheergroepenkaart Eikendal 28

29 Bijlage 2 Schema planning reguliere beheermaatregelen 29