Wat willen de lokale politieke partijen realiseren voor mensen met dementie?

Transcriptie

1 Wat willen de lokale politieke partijen realiseren voor mensen met dementie? In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen op 19 maart heeft Alzheimer Nederland een scan gemaakt van 12 verkiezingsprogramma s van 12 verschillende gemeenten (G4, selectie uit G32 en selectie van kleine gemeenten) voor de vijf grote politieke partijen (VVD, PvdA, CDA, SP en D66) op een aantal voor Alzheimer Nederland belangrijke thema s (zorg breed, Wmo, mantelzorg, dementie en dagbesteding). Hieronder volgt de analyse van deze scan. Analyse Er zijn redelijk wat verschillen op te merken na het maken van de scan van de verkiezingsprogramma s van de grootste partijen in de 12 gemeenten. Verschil grote versus klein gemeenten Hoe groter de stad, hoe uitgebreider het verkiezingsprogramma. Grote steden hebben oog voor de transitie naar de Wmo zij zien de ontwikkelingen op zich af komen. Hoe kleiner de gemeente, hoe meer aandacht voor de verbinding van de Wmo met de ander decentralisaties in het sociale domein (participatie, jeugdzorg). Kleine gemeenten hebben dan ook vaak alleen een welzijnsagenda zij koppelen zorg aan welzijn en soms nog aan andere beleidsthema s beleid (als wonen en veiligheid. Deze koppeling weerspiegelt zich veelal in de inzet op één ambtenaar sociaal domein, één loket voor sociale voorzieningen, één aanspreekpunt in de wijk voor zorg en welzijn. Verschil tussen partijen Zorg in de buurt, in wijkteams en de wijkverpleegkundigen komen bijna in ieder programma in iedere stad terug. Met name VVD, D66 en CDA zetten in op het belang van samenwerking tussen zorgverzekeraars, gemeenten en zorgaanbieders. Hoe liberaler de partij, hoe minder behoefte aan regels in de decentralisatie van het sociale domein. Op de SP na (die in de meeste programma s aangeeft dat ze tegen de decentralisatie is) bereiden de partijen zich in alle gemeentes voor op de grote opgave die gemeenten te wachten staat. In vrijwel alle VVD programma s staat aangeven dat ze grote kansen zien in de decentralisatie van zorg (soms staat Wmo benoemd) en andere sociale domeinen naar de gemeenten. Vaak staat genoemd dat zorg moet worden geregeld van aanspraak naar noodzaak. Zelf redzaamheid en eigen regie staan centraal. In bijna ieder programma wordt genoemd dat kwaliteit en prijs moet worden meegenomen in de aanbestedingsprocedure, kostenefficiency voorop. Geen differentiatie naar doelgroepen. In Weert staat beschreven dat mensen met een uitkering ingezet moeten kunnen worden in Wmo-voorzieningen. Binnen de CDA programma s is veel aandacht voor de ondersteuning van mantelzorgers en respijtzorg, waar ook dagbesteding wordt genoemd. Levensloopbestendige woningen krijgen veel aandacht. Het tegengaan van eenzaamheid, persoonsvolgende financiering, functie van het Wmo-loket (waar in Den haag o.a. aandacht is voor dementie) en één aanspreekpunt in de buurt komen in bijna alle programma s terug. 28 februari /11

2 Binnen de PvdA-programma s valt op dat er vaak wordt gerefereerd naar samenredzaamheid en de kwaliteit van zorg. Laatstgenoemde mag niet onder gesneuveld raken of bedongen worden ten koste van de prijs. Daarnaast wordt vaak het belang van respijtzorg voor met name chronisch zieken genoemd met dagbesteding als voorbeeld. De SP legt veel nadruk op indiceren door professionals aan de keukentafel. Is in bijna iedere gemeente tegen marktwerking. Geeft voorrang aan kwaliteit van zorg en niet de prijs, is dan ook tegen aanbestedingen. Wmo-loketten en clientraden hebben een belangrijke functie in de wijk. De ontlasting van mantelzorgers wordt in de meeste programma s als heel belangrijk genoemd. Investeren in dagopvang van ouderen, dagbesteding voor mensen met een beperking, respijtzorg voor mantelzorgers zijn frases die vaker terugkomen. In het programma voor Rotterdam staat zelfs benoemd dat het mengen van doelgroepen in dagbesteding vaak niet goed werkt. De SP doet in een aantal kleinere gemeenten die we hebben bekeken niet mee met de verkiezingen. D66 benoemt bijna overal het belang van eigen regie en inzet van PGB. Ook de Wmo/cliëntraden inspraak van burgers en cliëntorganisaties vindt de partij in vrijwel iedere gemeente belangrijk. Ruimte voor kleinschalige wooninitiatieven en ontlasting van mantelzorgers komt ook vaker terug. Kwaliteit/prijsverhouding moet aandacht krijgen in de aanbestedingen. In Amersfoort staat aangegeven dat er waar mogelijk ook ketenzorg voor chronisch zieken ingericht moet worden. Mantelzorg en respijtzorg De ondersteuning van en het tegengaan van overbelasting van mantelzorgers is in bijna ieder programma aandacht voor (bij het CDA en SP relatief veel). Vaak wordt de overbelasting van mantelzorgers gekoppeld aan het mogelijk toegang hebben tot respijtzorg. Het is dan de taak van gemeenten om in de meeste gevallen voorlichting te geven, maar ook het mantelzorgcompliment of een andere mogelijkheid tot vergoeding wordt vaker genoemd. Respijtzorg wordt in een aantal programma s ook uitgelegd wat dit betekent, waarbij dagbesteding/activiteiten dan als voorbeeld wordt genoemd. Dit wordt niet vaak uitgesplitst naar doelgroepen, maar respijtzorg wordt dan gekoppeld aan mantelzorgers die zorgen voor mensen met een beperking of chronisch zieken. Dementie In de meeste verkiezingsprogramma s staan geen specifieke doelgroepen benoemd. Zo komt dementie dan ook in relatief weinig programma s terug. Toch benoemt een aantal partijen in een paar steden de aandacht voor mensen met dementie, verspreid over de politieke achtergrond. PvdA in Amsterdam verwijst naar Alzheimer (inzet nieuwste kennis en ontwikkelingen voor Alzheimer), CDA in Den Haag schrijft dat bij het WMO loket meer aandacht komt voor opkomende ouderdomsziekten zoals dementie, SP in Rotterdam geeft aan dat investeren in kleinschalige en diverse woonvoorzieningen, ook voor dementiepatiënten bijvoorbeeld in de vorm van hofjes belangrijk is. Daarnaast vindt de PvdA in Weert dat bejaarden die hun dementerende partner verzorgen voorbeelden zijn van mantelzorgers die het vaak ontzettend zwaar hebben. Ook wil de partij dat er in Weert mantelzorgondersteuners komen die mantelzorgers opzoeken en helpen met praktische oplossingen. Tot slot gaat het CDA in Den Helder zich inzetten voor 28 februari /11

3 de mensen die zich als vrijwilliger inzetten om andere mensen te helpen en te ondersteunen, bijvoorbeeld bij (beginnende) dementie en willen ze zorgdragen voor huisvesting voor specifieke groepen zoals dementerende ouderen. Opvallende zinnen/frases De VVD Den Haag schrijft het volgende: De gemeente is geen zorgdeskundige en kan dat ook niet worden. De zorgverleners zijn dat wel. De partij in Groningen ziet Mogelijkheden om zorg aan te bieden vanuit leegstaande panden van de gemeente en vanuit schoollocaties. In Venlo wordt de functie van Het Huis van de Wijk in bijna alle programma s positief benoemd, met af en toe een link naar respijtzorg en dagbesteding in het bijzonder. In Oldenzaal in het programma van D66 stond het volgende over mantelzorgers: tevreden mantelzorgers zijn de beste preventie tegen oplopende kosten voor de WMO. PvdA in Weert: Van indiceren naar arrangeren. Van balie naar keukentafel. D66 in Groningen: Bereid professionals, ambtenaren, burgers en vrijwilligers goed voor op de veranderingen door concrete opleidingen en cursussen mogelijk te maken 28 februari /11

4 Overzicht opvallende punten per gemeente per partij Amsterdam Den Haag Utrecht Rotterdam VVD Van aanspraak naar noodzaak in de care wie zorg nodig heeft, krijgt zorg wijkzorgteams De gemeente is geen zorgdeskundige en kan dat ook niet worden. De zorgverleners zijn dat wel. Ruimte voor maatwerk Kwaliteit van zorg Veel aandacht voor aanbesteding: letten op kwaliteit/prijsverhouding Zorg in de wijk Wijkteams belonen als ze erin slagen een beroep op de AWBZ te voorkomen Geen korting op subsidies mantelzorgers Behoefte van cliënt staat centraal, niet het aanbod Aansturen op meetbare prestaties, zoals de kwaliteit van zorg en kostenbeheersing In aanbesteding sturen op kwaliteit samenwerking tussen de gemeente, zorgverleners en zorgverzekeraars zorgt voor bereikbare en betaalbare zorg van hoge kwaliteit indicatiestelling moet doelmatig zijn rugdekking voor mantelzorgers zorg dichtbij gebruiker betaalt heffen eigen bijdrage efficiënte besteding van budgetten aandacht voor vrijwilligers dagbesteding van gehandicapten wordt als nieuwe taak van de gemeenten als voorbeeld genoemd 28 februari /11

5 PvdA samen redzaamheid tegengaan eenzaamheid wijkverpleegkundigen spil in de buurt inzet mantelzorgers respijtzorg inzet nieuwste kennis en ontwikkelingen voor Alzheimer dagbesteding blijven faciliteren CDA persoonsvolgende financiering buurtzorg waar iemand mee geholpen is is leidend, niet waar iemand recht op heeft mantelzorger ontlasten respijtzorg aanbieden mantelzorgtegoedbon buurtzorgteam aandacht voor indicatiestelling door professional het aantal mensen beperken dat bij iemand over de vloer komt speelt rol in aanbesteding jaarlijks kwaliteit van zorg checken geld gereserveerd voor overgang tegengaan overbelasting mantelzorgers bijv d.m.v. voorlichting bedrijven en gemeenten hebben een beleid hiervoor respijtzorg, voor chronisch zieken organiseert gemeente dagbesteding cliëntorganisaties betrekken in beleidsvorming tegengaan vereenzaming Respijtzorg om overbelasting van mantelzorgers tegen te gaan goede thuiszorg en dagbesteding in Den Haag bij het WMO loket komt meer aandacht voor opkomende ouderdomsziekten zoals dementie voorzieningen (kwalitatief) met eigen middelen van de gemeenten op peil houden 28 februari /11 in contracten met aanbieders aandacht voor de kwaliteit van de zorg en goed werkgeverschap - op kwaliteit wordt niet afgedongen de PvdA ondersteunt en bevordert mantelzorg en vrijwilligerswerk, o.a. door de respijtzorg zo goed mogelijk te organiseren. Buurtteams Korting huishoudelijke zorg compenseren inzetten voor mantelzorgers Voor ouderen is informatievoorziening cruciaal Dagopvang voor ouderen blijft bestaan Inkomensvoorziening voor chronisch zieken Maatwerk leveren en mantelzorgers goed ondersteunen Het ouderenbeleid is nog onvoldoende ingericht op deze verschillende behoeften en wensen van ouderen. Kwaliteit en toegankelijkheid is belangrijk in aanbesteding Menselijke maat is maatgevend Uitdaging om samenwerking te zoeken met zorgkantoren en zorgverzekeraars Overbelasting mantelzorgers tegen gaan extra steun geven Overbelaste mantelzorgers kunnen beroep doen op

6 Vrijwilligerswerk Rotterdam SP WMO loketten in de buurt Eind aan de marktwerking Meer zorg en steun voor mantelzorgers Respijtzorg voor overbelaste mantelzorgers wordt uitgebreid. Wijkteams Kleinschalige woonvoorzieningen voor ouderen Belangrijke rol voor cliëntenorganisaties Geen aanbestedingen meer, maar afspraken o.b.v. kwaliteit i.p.v. prijs Mantelzorgers kunnen voor advies, steun en respijtzorg terecht bij steunpunten mantelzorg Dagbesteding voor mensen met beperking 28 februari /11 Tegen sluiten van verzorgingstehuizen en tegen marktwerking in de zorg Wijkverpleegkundigen kan indiceren Invoeren mantelzorgtoeslag Respijtzorg voor overbelaste mantelzorgers wordt uitgebreid. Investeren in dagopvang en activiteiten voor ouderen en hulpbehoevenden compenseren van bezuinigingen op dagbesteding zo veel mogelijk uit gemeentelijke middelen buurtzorgconcept Naast wijkposten komen er overal in de stad plekken voor dagopvang en besteding voor ouderen, kinderen, verstandelijk gehandicapten en mensen met een psychiatrische ziekte PGB Wmo-raden Onafhankelijke inspectie moet toezien op kwaliteit investeren in kleinschalige en diverse woonvoorzieningen, ook voor dementiepatiënten

7 D66 zelfredzaamheid en eigen regie van de zorgconsument PGB Wmo gericht op vangnet voor kwetsbare groepen D66 vindt dat mantelzorg plaatsvindt op vrijwillige, maar niet vrijblijvende basis inzet buddysysteem Tegengaan overbelasting mantelzorger inzet respijtzorg Eigen regie invoering van een nieuwe zorgadviesraad voor gevraagd en ongevraagd advies aan wethouder over zorg enquête over kwaliteit in te vullen door gebruiker PGB In ieder stadscentrum is een Centrum voor Ouderen Gemeenten biedt actief informatie aan over mantelzorgondersteuning, bijv. over respijtzorg Voor mensen met beperking moet dagopvang mogelijk zijn kwaliteit borgen door mensen te betrekken Buurtteams Indicatie op locatie Kwetsbare ouderen tijdig in beeld brengen de ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers structureel verbeterteren Keuze en variatie in dagbesteding bijvoorbeeld in de vorm van hofjes Het 'mengen' van doelgroepen in dagbesteding werkt meestal niet goed. De diverse groepen verdienen professionele op hun situatie toegespitste hulp en zorg. Eigen regie Één raad voor zorg en welzijn Inkomenstoets in Wmo Een mantelzorgpunt waar mantelzorgers om steun, advies en hulp kunnen vragen als zij dat nodig hebben. Amersfoort Delft Groningen Venlo VVD wie zorg nodig heeft, krijgt zorg, maar noodzaak voorop Eigen regie: wat kan iemand wel 28 februari /11 Mogelijkheden om zorg aan te bieden vanuit leegstaande Zelfredzaamheid Van aanspraak naar noodzaak

8 1 coördinerend wethouder binnen het sociaal domein PvdA Zorg in de wijk Verbinding welzijn en zorg inkoop van zorgtaken niet alleen gunnen op prijs maar ook op kwaliteit mantelzorgers die overbelast raken ontzien en ontlasten. CDA Wijkzuster Adviesorganen als de seniorenraad en de WMO-raad krijgen een groter mandaat Mantelzorgers worden gecoacht en begeleid SP Indicatiestellingen door professionals in persoonlijk Gebruiker betaalt Subsidies voor speciale doelgroepen zijn gestopt. Maatwerk Belangrijke rol voor WMO-raad betere spreiding van zorgvoorzieningen bij huisvesting op maat nabij de mantelzorgers behoudt de dagbesteding voor mensen die dat nodig hebben inzet techniek schaalverkleining Levensloopbestendige bouw met domoticafaciliteiten stimuleren in her- en nieuwbouw. Wmo-vervoer borgen in ontwikkeling beleid OV 1 centrale intake Zo laag mogelijke eigen bijdrage panden van de gemeente en vanuit schoollocaties Samenwerking sociale domein Eigen verantwoordelijk voor je kwaliteit van leven wijkzorg - geen polonaise aan hun lijf krijgen van verschillende hulpverleners 1 contactpersoon voor meerdere gebieden zorg, inkomen, huisvesting etc. Samenwerking sociale domein 28 februari /11 1 aanspreekbuurt in de wijk Thuiszorg is erg belangrijk PGB Hulp op maat vanuit de gemeente is nodig om mantelzorgers te ondersteunen buurt en wijkniveau ondanks alle bezuinigingen wil Inzetten op kwaliteit Zorg en welzijn terug naar menselijk maat in de buurt Sociale Wijkteam stimuleert samenwerking met vrijwilligers en mantelzorgers, want deze zijn geen bedreiging voor de reguliere banen Het Huis van de Wijk is een ontmoetingsplek voor alle buurtbewoners - plek voor activiteiten, zoals dagbesteding Zorg en welzijn op wijkniveau Levensloopbestendig wonen Huis van de wijk wordt genoemd in kader van ouderenbonden ondersteunen persoonsgebonden budget of vouchersysteem Ondersteuning van mantelzorgers door respijtzorg, emotionele en praktische hulp, is van groot belang - Het CDA zal zich blijven inzetten om respijtzorg mogelijk te maken. Vanuit de Huizen van de wijk worden dagbestedingen aangeboden. Geen programma

9 gesprek Behoud werkgelegenheid in de zorg positie van cliëntenraden voor de WMO versterken Mantelzorg mag alleen aanvullend zijn en geen vervanging zijn van professionele zorg D66 Waar mogelijk ketenzorg wordt voor chronisch zieken ingericht Huisvesting voor ouderen in de wijk stimuleren Grotere invloed voor clientraden Mantelzorgers ondersteunen Mantelzorg waar het kan, professionele zorg waar het nodig is voorgenomen sluiting van bijna alle verzorgingstehuizen in Delft terugdraaien indicatiestelling bij mensen thuis inzet vrijwilligers mag niet ten koste gaan van de professionele begeleiding bij dagbesteding en/of de activiteiten in buurthuizen Keuzevrijheid: passende zorg tegen goede kwaliteit/prijs verhouding o.a. door inzet PBG of PVB Gezonde leefbare wijken mantelzorgers betrekken in intakegesprek gemeente moet in overleg met werkgevers ruimte voor mantelzorgers creëren D66 wil het aanbod van dagbesteding met een frisse blik herzien de SP wel dat goede en passende dagbesteding mogelijk is. Ondersteun inzet mantelzorgers en ontlast ze door bijv. respijt zorg te financieren Samenwerking op buurtniveau Buurtzorg Bereid professionals, ambtenaren, burgers en vrijwilligers goed voor op de veranderingen door concrete opleidingen en cursussen mogelijk te maken Geen punten over zorg Den Helder Eersel Oldenzaal Weert VVD Zelfredzaamheid één vrager en daarbij passende zorg (de zogenoemde kanteling ). Gebruiker betaalt Ouderenbeleid is integraal onderdeel van andere Geen programma Geen programma Samenwerking met gemeentes en zorgverzekeraars en zorgaanbieders Kwaliteit van zorg behouden Mensen met uitkering inzetten voor Wmo voorzieningen Mantelzorgers zijn cruciaal, ze 28 februari /11

10 beleidsterreinen als veiligheid en wonen. PvdA Wijkgerichte benadering: zorg en welzijn dichtbij mensen De PvdA wil dat de ondersteuners van de mantelzorg extra capaciteit krijgen om mantelzorgers op te zoeken en te helpen met praktische oplossingen. Alle mantelzorgers willen we extra ondersteunen om ook hun eigen leven te kunnen blijven leiden. We ondersteunen verlichting van de mantelzorg via respijtzorg in bijvoorbeeld het weekend of tijdens vakanties CDA Wijkteams Maatwerk Blij met Mantelzorgcentrum om te zorgen dat mantelzorgers zichzelf niet vergeten en ook hun rust nemen wil het CDA respijtzorg inzetten inzetten voor de mensen die zich als vrijwilliger inzetten om andere mensen te helpen en te ondersteunen, bijvoorbeeld bij (beginnende) dementie Er wordt continue rekening gehouden met mensen met beperkingen en chronisch zieken. Inzet op ondersteuning van mantelzorgers Wmo-raden 28 februari /11 zelf de regie over hun ondersteuningsvraag maatwerk i.p.v. instellingsbelang loketfunctie servicegericht Niet beschikbaar Cliënt centraal Samenwerking zorgorganisaties Inzet op preventie Positie mantelzorger versterken ondersteunen bijv. d.m.v. voorlichting en opleiding. VVD pleit voor plan van aanpak welzijn en zorg verbinden samenredzaamheid indiceren naar arrangeren. Van balie naar keukentafel wijkgerichte benadering levensloopbestendige woningen en kleinschalige woonvormen bejaarden die hun dementerende partner verzorgen - deze mantelzorgers hebben het vaak ontzettend zwaar. De PvdA Weert wil dat er mantelzorgondersteuners komen die mantelzorgers opzoeken en helpen met praktische oplossingen. Thuis wonen Scherpe keuzes CDA zich in om mantelzorg te vergemakkelijken en te ondersteunen Platform Wmo wordt steeds belangrijker levensbestendige woningen

11 Zorgdragen voor huisvesting voor specifieke groepen zoals dementerende ouderen SP Doet niet mee aan verkiezingen D66 wijkverpleegkundige als (zorg)coördinator en zichtbare schakel tussen zorg en welzijn D66 vindt dat basiszorg voor chronisch zieken in Den Helder aanwezig moet zijn. Mantelzorger wordt ondersteund Kwaliteit in aanbedstedingstrajecten Patiëntenbelangenbehartiging van groot belang Doet niet mee aan verkiezingen Doet niet mee aan verkiezingen Niet beschikbaar Samenwerking tussen zorgverleners, waarbij zij gezamenlijk streven naar de beste mix van kwaliteit van zorg en ingezette middelen Keuzevrijheid Pgb Kijken wat iemand nodig heeft Het is in belang van de gemeente om goed te zorgen voor mantelzorgers. Tevreden mantelzorgers zijn de beste preventie tegen oplopende kosten voor de WMO. Zorg dichtbij Geen privatiseringen, geen topsalarissen en de gemeente(raad) aan het roer. Kleinschalige woonvormen in de wijk Koppeling Wmo en participatie Aandacht voor ontmoetingsplekken in de buurt Mantelzorgers worden zo mogelijk nog belangrijker dan ze al waren. Het WMO-loket moet mantelzorgers goed informeren over wet- en regelgeving en ondersteuningsmogelijkheden. 28 februari /11