DE STICHTING KUWAIT PETROLEUM PENSIOENFONDS NEDERLAND. Jaarrapport 2014

Transcriptie

1 DE STICHTING KUWAIT PETROLEUM PENSIOENFONDS NEDERLAND Jaarrapport 2014

2 INHOUDSOPGAVE Pagina A Kerncijfers 3 B Bestuur en organisatie 6 C Verslag van de visitatiecommissie 11 D Verslag van het verantwoordingsorgaan 14 E Bestuursverslag 17 Governance 18 Kernthema's 22 Ontwikkelingen in de sector 31 Pensioenparagraaf 35 Beleggingenparagraaf 36 Financiële paragraaf 38 Risicoparagraaf 39 Verwacht en gepland voor JAARREKENING 1 Balans per 31 december 43 2 Staat van baten en lasten 44 3 Kasstroomoverzicht 45 4 Algemene toelichting 46 5 Toelichting op de balans 53 6 Toelichting op de staat van baten en lasten 70 OVERIGE GEGEVENS 1 Belangrijke gebeurtenissen na balansdatum 76 2 Resultaatverdeling 77 3 Actuariële verklaring 78 4 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 80 BIJLAGEN 1 Verloopstaat deelnemers 83 2 Verklaring van afkortingen 84 2

3 A KERNCIJFERS 3

4 KERNCIJFERS (Alle bedragen zijn in duizenden euro's tenzij nadrukkelijk anders vermeld.) Deelnemers, gewezen deelnemers en pensioentrekkenden Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Deelnemers , , , , ,0 Gewezen deelnemers , , , , ,9 Pensioentrekkenden , , , , , , , , , ,0 Premiebijdragen, saldo overdrachten van rechten, pensioenuitkeringen en pensioenuitvoerings- en administratiekosten (x 1.000) Premiebijdragen van werkgevers Premiebijdragen van werknemers Saldo overdrachten van rechten risico pensioenfonds Pensioenuitkeringen Pensioenuitvoerings- en administratiekosten Technische voorzieningen, stichtingskapitaal en reserves, aanwezig vermogen (x 1.000) en dekkingsgraad (%) Technische voorzieningen Stichtingskapitaal en reserves Belegd vermogen Overige activa Saldo overige activa en passiva Totaal aanwezig vermogen FTK-dekkingsgraad 107,7 97,1 93,6 91,7 105,9 4

5 Verdeling beleggingsportefeuille voor risico pensioenfonds (x 1.000) % % % % % Vastgoed beleggingen , , , , ,1 Aandelen , , , , ,3 Vastrentende waarden , , , , ,5 Derivaten , , , , ,2 Overige beleggingen , , , , , , , , , ,0 Bij: Derivaten met een negatieve waarde Beleggingsopbrengsten en kosten vermogensbeheer Directe beleggingsopbrengsten Indirecte opbrengsten Kosten vermogensbeheer Beleggingsrendement voor risico pensioenfonds % % % % % Totaal rendement 15,9-0,1 10,7-1,7 10,1 Toeslagen pensioenrechten Vanaf 2010 zijn geen toeslagen toegekend voor zowel actieven als inactieven. 5

6 B BESTUUR EN ORGANISATIE 6

7 Organisatie van het pensioenfonds In dit hoofdstuk beschrijven wij de organisatie van ons fonds aan de hand van het onderstaande schema. Bestuur Beleggingscommissie Vermogensbeheerders: Aberdeen Asset Managers BlackRock Institutional Trust Company Vanguard Group (Ireland) Bewaarder: Kas Bank Verantwoordingmedezeggenschap: Verantwoordingsorgaan Intern toezicht: Visitatiecommissie - VCHolland Adviserend: Actuaris - Mercer Certificerend: Accountant - Deloitte Actuaris - Mercer Deelnemers- en financiële administratie: Syntrus Achmea Herverzekeraar: AEGON Bestuur Het bestuur is verantwoordelijk voor het beheer van het pensioenfonds en het uitvoeren van de door de werkgevers toegezegde pensioenregeling, waaronder het doen van pensioenuitkeringen aan pensioengerechtigden. Het bestuur heeft bevoegdheden krachtens de statuten en reglementen en de uitvoeringsovereenkomst tot het verrichten van betalingen en het aangaan van contractuele verplichtingen met derden. Het bestuur richt zich bij de vervulling van zijn taken naar de belangen van de bij het fonds betrokken deelnemers, gewezen deelnemers (slapers), andere aanspraak gerechtigden, de pensioengerechtigden en de werkgevers en het bestuur zorgt er daarbij voor dat de genoemde betrokkenen zich door het bestuur op evenwichtige wijze vertegenwoordigd kunnen voelen. Het bestuursmodel is het paritaire model. Vanaf 1 juli 2014 bestaat het bestuur uit 6 leden: 3 werkgeversvertegenwoordigers, 2 werknemersvertegenwoordigers en 1 vertegenwoordiger van de gepensioneerden. Het dagelijks bestuur is verantwoordelijk voor de dagelijkse uitvoering van de benodigde activiteiten en voor de bewaking van de voortgang van de verschillende processen. Beleggingscommissie De beleggingscommissie toetst het door de vermogensbeheerder uitgevoerde beleggingsbeleid tegen de richtlijnen van het bestuur. Zij rapporteert over haar bevindingen aan het bestuur. Verder adviseert zij het bestuur over het te voeren beleggingsbeleid op strategisch en tactisch niveau en stelt jaarlijks een beleggingsplan voor. In 2014 heeft een werkgroep (bestaande uit de beleggingscommissie, het dagelijks bestuur en externe adviseurs) voorstellen ontwikkeld om het beleggingsbeleid aan te passen. De doelstelling was om tot een verbeterd beleggingsrendement te komen. Deze voorstellen zijn door het bestuur aangenomen en in 2014 grotendeels geïmplementeerd. 7

8 Deelnemersraad De deelnemersraad is een deelnemersraad in de zin van de Pensioenwet en bestaat uit vertegenwoordigers van de werknemers en de gepensioneerden. De deelnemersraad kan gevraagd en ongevraagd advies geven aan het bestuur. De deelnemersraad is tot 1 juli 2014 actief geweest. Met de introductie van de wet versterking bestuur pensioenfondsen (1 juli 2014) is een deel van haar taken overgegaan naar het nieuwe verantwoordingsorgaan. Verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan beoordeelt of het bestuur op evenwichtige wijze rekening houdt met de belangen van alle belanghebbenden (de deelnemers, de gewezen deelnemers, de pensioengerechtigden, andere aanspraakgerechtigden en de werkgevers) bij het fonds. Met de introductie van de wet versterking bestuur pensioenfondsen zijn de verantwoordelijkheden en taken van het verantwoordingsorgaan stevig uitgebreid. Vanaf 1 juli 2014 zijn de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van het verantwoordingsorgaan daarom uitgebreid. Op basis van de door het bestuur verstrekte informatie adviseert het verantwoordingsorgaan o.a. over het intern toezicht, het jaarlijkse toeslagbeleid, de uitvoeringsovereenkomst, wijzigingen in de fonds rechtsvorm, keuze en samenstelling van de visitatiecommissie. Het verantwoordingsorgaan oordeelt over het handelen van het bestuur, het gevoerde beleid en de beleidskeuzes voor de toekomst. Het bestuur ziet in de samenstelling van het verantwoordingsorgaan de mogelijkheid om een "kweekvijver" te creëren voor toekomstige bestuurskandidaten om op deze manier een stuk noodzakelijke "training vooraf" te realiseren. Deskundigen Naast deze interne organen kent het fonds ook externe deskundigen. De adviserend actuaris (Mercer) ondersteunt het fonds in haar werkzaamheden en geeft advies over de toepassing van wet- en regelgeving in het beleid van het fonds. De certificerend actuaris (Mercer) rapporteert jaarlijks over de financiële positie van het fonds en geeft een actuariële verklaring af. De externe accountant (Deloitte) controleert de jaarrekening en de verslagstaten ten behoeve van DNB. Hij doet verslag van zijn werkzaamheden in de vorm van een controleverklaring en een verslag aan het bestuur. In dit verslag zijn opmerkingen en aanbevelingen opgenomen omtrent de administratieve organisatie en interne controle van het fonds. Daarnaast maakt het bestuur gebruik van deskundigen al naar behoefte. In 2014 werd deskundig advies aangetrokken i.v.m. de wijzigingen van het beleggingsbeleid (CPA). Daarnaast werd juridisch advies (Van Doorne) gebruikt in de discussies met de werkgevers over de bijstortingen. Visitatiecommissie Voor de inrichting van het intern toezicht heeft het bestuur gekozen voor intern toezicht door een visitatiecommissie. Vanaf 1 juli 2014 doet de visitatiecommissie elk jaar haar onderzoek. Het verantwoordingsorgaan heeft een voorstel (VCHolland) gemaakt m.b.t. de keuze van de externe specialisten die de visitatiecommissie vormen. Dit voorstel is door het bestuur overgenomen. In 2014 heeft VCHolland een nieuw onderzoek gestart. Een samenvatting van het verslag van de visitatiecommissie is in het jaarverslag opgenomen. In dit onderzoek heeft de visitatiecommissie zich gericht op het beoordelen van de procedures en processen ten aanzien van het beleid en het bestuur, de wijze waarop de regeling wordt uitgevoerd, de wijze waarop wordt omgegaan met de risico's voor het pensioenfonds en op de wijze waarop de Code Pensioenfondsen wordt nageleefd. Administrateur De uitvoering van de pensioenregeling is uitbesteed. Syntrus Achmea verzorgt zowel de deelnemers- als de financiële administratie van het pensioenfonds. 8

9 Vermogensbeheerders Gedurende 2014 werd het beleggingsbeleid gewijzigd. Het actieve beleggingsbeleid werd vervangen door een "passief tenzij.." beleid. Daardoor wordt nu met meerdere vermogensbeheerders gewerkt. Aberdeen Asset Managers beheert een aantal fondsen actief. BlackRock Institutional Trust Company en Vanguard Group (Ireland) hebben fondsen in passief beheer. Daarnaast is er nog een Buy & Hold portefeuille ondergebracht bij Kas Bank. Deze wordt ook gebruikt voor het onderpand management. Het pensioenfonds heeft nu zelf een actievere rol in het uitvoeren van haar beleggingsbeleid. Bewaarder Kas Bank bewaart alle stukken m.b.t. de beleggingen. Verder verzorgt Kas Bank de algemene rapportage over de beleggingsresultaten alsook over de invloed die verschillende parameters op het risicoprofiel van het fonds hebben. Daarnaast verzorgt Kas Bank de valuta- en renterisicoafdekking in overeenstemming met het beleid van het pensioenfonds. Personalia Bestuur: Namens de werkgevers: R. de Graaf (tot 1 maart 2015) A.F. Meeusen P.M.J. Thomassen (voorzitter) Vacature (vanaf 1 maart 2015) Namens de deelnemers: E. Droste (vice-voorzitter) D.J. Kraan Namens de gepensioneerden: R.J. van der Velden Secretaris: H.G. Kleiss Dagelijks bestuur: P.M.J. Thomassen R.J. van der Velden Beleggingscommissie: E. Droste D.J. Kraan Dagelijks bestuur Externe adviseurs 9

10 Verantwoordingsorgaan: Namens de werkgevers: Vacature Namens de deelnemers: G.P.M. Pickkers (secretaris) M. Sihasale (voorzitter) A. Versteeg Namens de gepensioneerden: J.L. Brouwer A. Doves A.J. Willemsen P. van Woerkom Visitatiecommissie: VCHolland Adviserend Actuaris: Mercer (Nederland) B.V. Certificerend Actuaris: Mercer (Nederland) B.V. Accountant: Deloitte Accountants B.V. Vermogensbeheerders: Aberdeen Asset Managers Ltd. BlackRock Institutional Trust Company NA Vanguard Group (Ireland) Limited Bewaarder: Kas Bank N.V. Administrateur: Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. 10

11 C VERSLAG VAN DE VISITATIECOMMISSIE 11

12 Samenvatting van het Rapport 2014 bevindingen Visitatiecommissie Stichting Kuwait Petroleum Pensioenfonds Nederland. Met de invoering van de Pensioenwet zijn nadere eisen gesteld aan het interne toezicht bij pensioenfondsen. Met de inwerkingtreding van de Code Pensioenfondsen (1 januari 2014) als vervanging voor de in 2005 geïntroduceerde Principes voor goed pensioenfondsbestuur en de Wet versterking bestuur pensioenfondsen (per 1 juli 2014) zijn voornoemde eisen op een aantal aandachtsgebieden nog nader aangescherpt, met name op het gebied van de governance van het Fonds. De naleving van de Code Pensioenfondsen maakt onderdeel uit van de visitatie. Het intern toezicht heeft betrekking op het beleid van het bestuur en de algemene gang van zaken bij pensioenfondsen. Een adequate risicobeheersing en een evenwichtige belangenafweging door het bestuur staan daarbij centraal. In het algemeen beoordeelt de visitatiecommissie (wet- en regelgeving daarbij in aanmerking genomen) het functioneren van het bestuur, zowel met betrekking tot de processen en procedures, de risicobeheersing en de evenwichtige belangenafweging als goed. Het bestuur volgt de ontwikkelingen op de voet en heeft de nieuwe eisen inzake versterking bestuur pensioenfondsen, mede omvattende de Code Pensioenfondsen, op goede wijze geïmplementeerd. De visitatiecommissie heeft geconstateerd dat de bestaande governance structuur binnen het Fonds een goede aansturing van het Fonds mogelijk maakt. De oordeelsvorming en besluitvorming van het bestuur hebben op toereikende en evenwichtige wijze plaatsgevonden op grond van een goede voorbereiding en documentatie van de in de bestuursvergaderingen te behandelen onderwerpen. De door en ten behoeve van het Fonds gehanteerde processen/procedures zijn zodanig dat er naar de mening van de visitatiecommissie wordt voldaan aan een adequate inrichting in lijn met de wettelijke vereisten. Er is onder andere sprake van een geformaliseerde vastlegging inclusief de vereiste interne beheersingsmaatregelen (zoals het vier-ogen-principe) sprake van een periodieke toetsing van de toereikende werking van het interne beheersingsstelsel en er is sprake van een directe bijstelling op basis van opgedane ervaringen en/of veranderende omstandigheden. De visitatiecommissie heeft geconstateerd dat in algemene zin aan de (wettelijke) normen voor uitbesteding wordt voldaan. In het algemeen beoordeelt de visitatiecommissie (het wettelijk kader in aanmerking genomen) het functioneren van het bestuur qua werkwijze als qua eindresultaat als adequaat. Het bestuur heeft in juni 2014 een ontwerp voor een Integriteitsbeleid geformuleerd. In deze beleidsnota wordt een beleid uiteengezet dat een systematische, beleidsmatige beheersing van de risico's inzake integriteit (waaronder belangenverstrengeling) beoogt te borgen. De visitatiecommissie beveelt het bestuur aan het beleid vast te stellen en een compliance officer te belasten met toezicht op de uitvoering. Het bestuur van het Fonds heeft nog een geschil met de werkgevers met betrekking tot het bedrag van deze bijstorting door de werkgevers. Argumenten zijn tussen partijen gewisseld, maar hebben niet tot overeenstemming geleid. Daarom hebben partijen besloten het geschil voor een bindende uitspraak voor te leggen aan arbiters via het Nederlands Arbitrage Instituut. De visitatiecommissie brengt onder de aandacht dat de eisen die ook in formele zin gesteld worden aan geschiktheid en deskundigheid steeds belangrijker zijn geworden. Daarom beveelt de visitatiecommissie aan de toetsing daarvan ook met externe betrokkenheid in 2015 uit te voeren en aandacht te geven aan een adequate uitvoering van het actuele deskundigheids-/geschikheidsplan. De visitatiecommissie beveelt het bestuur voorts aan meer aandacht te geven aan mogelijkheden tot verruiming van de beschikbaarheid van bestuursleden voor het werk van het Fonds. 12

13 Het Fonds heeft sinds de laatste algehele visitatie in 2012 veel werk besteed aan een meer transparante formulering van het beleggingsbeleid (in relatie tot de financiële risico's) en een verbetering van de beheers- en adviesstructuur met betrekking tot het vermogensbeheer. Daarbij is door het bestuur aandacht gegeven aan duidelijke rapportages die het voor het bestuur mogelijk maken om tot een eigen oordeelsvorming te komen. Tevens is sprake geweest van wisseling van de vermogensbeheerders. Beperking van de kosten, vereenvoudiging van de beleggingsportefeuille (van actief naar passief beheer) en een meer transparante rapportage-opzet waren daarbij belangrijke criteria. Met betrekking tot het beleggingsbeleid beveelt de visitatiecommissie aan (a) de discussies/besluitvorming in het bestuur over het beleggingsbeleid duidelijk vast te leggen en met name ook te relateren aan de investment beliefs van het Fonds en de operationele invulling van het beleid; (b) een set van criteria te formuleren op basis waarvan het beleid periodiek kan worden getoetst; (c) de taken en verantwoordelijkheden van de externe adviseurs op een transparante wijze vastleggen; en (d) criteria opstellen voor een periodieke evaluatie van de externe dienstverlening inclusief de beoordeling van de kwaliteit van de externe vermogensbeheerders. Inherent aan de door het Fonds genomen maatregelen op het gebied van vermogensbeheer heeft het bestuur ook veel aandacht gegeven aan (de verbetering van) de opzet van een integraal risico beleid. Dit heeft geleid tot een goed gedocumenteerd integraal risicomanagementsysteem. Met betrekking tot de beheersing van de risico's beveelt de visitatiecommissie aan (a) een procesbeschrijving te formuleren voor de behandeling van de risico's als onderdeel van de bestuurscyclus; (b) ook de niet-financiële risico's in de beheersingscyclus van de risico's te betrekken; (c) de discussies/besluitvorming over de risico's in het bestuur duidelijk vast te leggen; en (d) een duidelijke toeslagambitie voor actieve en passieve deelnemers te formuleren. Het Fonds besteedt veel aandacht aan de communicatie aan de deelnemers. Het bestuur heeft een grondig Communicatieplan 2013 vastgesteld, dat ook het jaar 2014 betreft. Het effect van de communicatie werd weliswaar niet structureel door het bestuur gemeten, maar door de korte lijnen in de organisatie wordt het ontvangen van feedback vergemakkelijkt. De visitatiecommissie 13

14 D VERSLAG VAN HET VERANTWOORDINGSORGAAN 14

15 RAPPORTAGE VAN HET VERANTWOORDINGSORGAAN VAN DE STICHTING KUWAIT PETROLEUM PENSIOENFONDS NEDERLAND (JAARVERSLAG 2014) Algemeen Door de Wet Versterking Bestuur Pensioenfondsen zijn met ingang van 1 juli 2014 het 'oude Verantwoordingsorgaan' en de Deelnemersraad opgeheven. Daar voor in de plaats is een 'nieuw Verantwoordingsorgaan' gekomen. Dit Verantwoordingsorgaan (VO) bestaat uit: drie vertegenwoordigers van de actieven en vier vertegenwoordigers van de gepensioneerden. Verder wacht het VO nog op een vertegenwoordiger van de werkgever. Tot op heden heeft de werkgever nog niemand gekandideerd voor deze functie. Het VO beoordeelt of het bestuur op evenwichtige wijze rekening houdt met de belangen van alle belanghebbenden (de deelnemers, de gewezen deelnemers, de pensioengerechtigden, werkgevers en andere aanspraakgerechtigden) bij het fonds. Met de introductie van de wet Versterking Bestuur Pensioenfondsen zijn de verantwoordelijkheden en taken van het VO stevig uitgebreid. Op basis van de door het bestuur verstrekte informatie adviseert het VO o.a. over het intern toezicht, het jaarlijkse toeslagbeleid, de uitvoeringsovereenkomst, wijzigingen in de rechtsvorm van het fonds en keuze en samenstelling van de visitatiecommissie. Het VO oordeelt over het handelen van het bestuur, het gevoerde beleid en de beleidskeuzes voor de toekomst. Het VO is betrokken geweest bij het opstellen van Pensioenreglement 2015, het VPL reglement, de VPL overeenkomst, de vrijwaring m.b.t. de omzetting ouderdomspensioen van 65 naar 67 en de uitvoeringsovereenkomst behorende bij het Hoofdlijnenakkoord pensioenregeling Het oude VO heeft tweemaal vergaderd. Het nieuwe VO is ook tweemaal bij elkaar geweest en heeft zich na installatie voornamelijk beziggehouden met het screenen van documenten verband houdende met de Wet Versterking Bestuur, de verandering van het pensioenreglement en de uitvoeringsovereenkomst. Verslag en oordeel verantwoordingsorgaan Het VO heeft volledige inzage in de notulen, procedures en beleidstukken van het bestuur. Gebaseerd hierop en op het periodieke overleg met het bestuur is het VO van mening dat evenwichtige belangenafweging plaatsvindt en dat het bestuur ontwikkelingen nauwgezet volgt en daar adequaat op reageert. De beleggingsstrategie is aangepast door over te stappen van actief beleggen naar passief beleggen. Deze strategie moet resulteren in een vereenvoudiging van beleggen, een vermindering van kosten en ook in een beter financieel resultaat. De dekkingsgraad is in 2014 sterk verbeterd, door bijstorting werkgevers, door de behaalde beleggingsresultaten en door tijdige renteafdekking. Net als verleden jaar is de beschikbaarheid van vertegenwoordigers van de werkgevers in het bestuur (en ook in het VO) een punt van zorg. Ook een dispuut tussen bestuur en werkgevers over een bijstorting als compensatie voor de verhoging van de excassokosten wijst op een verharding van standpunten. Nu gesprekken tussen de partijen niet tot een oplossing hebben geleid is het geschil voorgelegd aan het Nederlands Arbitrage Instituut. Conclusie De communicatie tussen VO en bestuur is in vergelijking met voorgaande jaren aanzienlijk en tot tevredenheid verbeterd. Het VO concludeert dat het bestuur op voortvarende wijze heeft gewerkt aan een efficiënter en goedkoper beleggingsbeleid, aan de totstandkoming van het Hoofdlijnenakkoord en het voldoen aan de eisen van de Code Pensioenfondsen en Versterking Bestuur Pensioenfondsen. Europoort, A. Doves, Vicevoorzitter verantwoordingsorgaan 15

16 Reactie van het bestuur op het verslag van het verantwoordingsorgaan (VO) Het bestuur heeft kennis genomen van het verslag van het VO en is verheugd te constateren dat de vorig jaar door het bestuur ingezette weg op het gebied van communicatie met het VO (meer transparantie, volledige inzage in de notulen/ procedures/beleidsstukken middels toegang tot de bestuursportal, frequentere vergaderingen bestuur/vo, betrokkenheid bij visitatieproces) heeft geresulteerd in een positief verslag en oordeel. Het bestuur kan zich vinden in de door het VO gemaakte observaties en conclusie en deelt met het VO de zorg m.b.t. de beschikbaarheid van vertegenwoordigers van de werkgever in het bestuur en in het VO en m.b.t. de geconstateerde verharding van standpunten tussen werkgever en bestuur met o.a. als gevolg de noodzaak om het Nederlandse Arbitrage Instituut in te schakelen om het dispuut aangaande de excasso-opslag op te lossen. Het bestuur zegt toe zelf alles in het werk te stellen om deze zorgen zo spoedig mogelijk te laten verdwijnen. Het bestuur ziet terug op een prettige samenwerking met het (sinds 1 juli 2014) vernieuwde VO en gaat graag op de ingeslagen weg voort. 16

17 E BESTUURSVERSLAG 17

18 GOVERNANCE Bestuur Bestuursvergaderingen In 2014 heeft het bestuur 14 maal vergaderd. De belangrijkste onderwerpen/besluiten waren: t De implementatie van de organisatiestructuur en de nieuwe governance regels; t De aanpassing van fondsdocumenten; t Het evalueren van de criteria van de Code Pensioenfondsen; t Goedkeuring Jaarrapport 2013; t Het afzien van de toeslagverlening van de ingegane en premievrije rechten per 1 juli 2014; t Goedkeuring van de ABTN; t Vaststellen van de franchise en overige gegevens; t Het toepassen van de AG Prognosetafel 2014 per 1 december 2014; t Verlenging van het Contract voor de pensioenadministratie met Syntrus Achmea; t Het vaststellen van taken van CPA (beleggingsadviseur); t Het vaststellen van de verhoging van de voorziening voor de toekomstige uitvoeringskosten van 1,5% naar 2,5% in lijn met de richtlijnen van DNB en de berekeningen van de adviserend actuaris; t Het afsluiten van het herstelplan; t Het vaststellen van de benodigde bijstorting door de werkgevers om tot een dekkingsgraad van 104,2% op 31 juli 2014 te komen; t Het dispuut met de werkgevers over de kosten in de bijstorting m.b.t. de verhoging van de excasso voorziening; t Het inrichten van de werkgroep beleggingen met het doel het beleggingsbeleid te herzien; t Aanpassing beleggingsbeleid van "actief" naar "passief, tenzij"; t Keuzes van index trackers en bijbehorende benchmarks; t Het afdekken van het rente risico naar 50% op basis van de marktrente in juni; t Het afdekken van het rente risico van 50% naar 75% op basis van de markt rente in augustus; t Het opstellen van een rente risico beleid incl. een exit strategie; t Het inhuren van Mercer ter bewaking van de rente risico afdekking; t Het selecteren van externe adviseurs als lid van de beleggingscommissie; t Het besluiten tot verkoop van de aandelen in het vastgoed fonds "Aberdeen European Balanced Property fund"; t De toetsing op uitvoerbaarheid en financierbaarheid van de nieuwe pensioen regeling, daaronder begrepen de afkoop van het vervallen van de bijstortingsregeling t Het opstellen van Pensioenreglement 2015; t Het opstellen van het VPL reglement en de VPL overeenkomst; t Het aanpassen van de uitvoeringsovereenkomst m.b.t. het Hoofdlijnenakkoord pensioenregeling 2015; t Het omzetten van het ouderdomspensioen ingaande op 65 jaar naar ingaande 67 jaar en het tegelijkertijd niet omzetten van het partnerpensioen omdat dat tot uitruil tussen ouderdoms- en partnerpensioen zou leiden; t Het aanpassen van de vrijwaringsverklaring m.b.t. de ouderdomspensioen omzetting van 65 naar 67 jaar; t Het goedkeuren van het Beleggingsplan 2014; t Benoeming van de leden van het verantwoordingsorgaan; t Het goedkeuren van het Risico Handboek; t Vaststelling geschiktheidsplan; t Uitvoering ALM studie; t Opstarten risicobereidheidsonderzoek. 18

19 Dagelijks bestuur Het dagelijks bestuur heeft het afgelopen jaar deelgenomen aan de werkgroep beleggingen naast het uitvoeren van de acties die benodigd waren om het afgesproken beleid uit te voeren. Verder heeft het dagelijks bestuur tezamen met de secretaris gefunctioneerd als pensioenbureau om de benodigde documenten op te stellen of aan te passen. Daarnaast heeft het dagelijks bestuur de verantwoordelijkheid voor de communicatie en website op zich genomen. Regelmatig onderling overleg is gevoerd over mogelijke oplossingen voor de huidige financiële situatie, de bezetting van het bestuur, de relatie met de werkgevers en hun vertegenwoordigers, de toekomstbestendigheid van het fonds alsook het opstellen van de agenda voor de bestuursvergaderingen, inhoudelijke voorbereiding van de agendapunten, opvolging van de actiepuntenlijsten. Integriteitsbeleid Jaarlijks wordt door de leden van het bestuur de gedragscode getekend. Dit is ook dit verslagjaar gebeurd. Het integriteitsbeleid is verder uitgewerkt. Een interne evaluatie van mogelijke belangenverstrengeling is uitgevoerd. Op verzoek van DNB is deelgenomen aan de DNB studie over belangenverstrengeling. Beleggingscommissie Gezien de wens van het bestuur om te proberen het rendement van de beleggingen te verbeteren ( gebaseerd op het niet behalen van de gestelde doelstellingen door Aberdeen) is een werkgroep opgericht bestaande uit de beleggingscommissie, het dagelijks bestuur en externe adviseurs. Deze werkgroep heeft in 2014 de taken van de beleggingscommissie tijdelijk overgenomen en daarnaast een nieuw beleggingsbeleid ontwikkeld. Onderzocht werd of actief beleggen meer kans op beter resultaat geeft dan passief beleggen. Na grondig onderzoek is per beleggingscategorie bepaald of passief (in principe wordt altijd passief belegd vanwege de lagere kosten en minder vereiste kennis van de markt) of actief belegd zal worden. Dit heeft geleid tot een nieuw strategisch beleggingsbeleid. Over het beleggen in hypotheken is nog onderzoek gaande. Het bestuur heeft dit strategische beleggingsbeleid goedgekeurd. Een Asset Liability Management (ALM) studie is uitgevoerd om de mogelijke resultaten van dit beleid te toetsen. Vervolgens zijn index trackers en bijbehorende benchmarks geselecteerd. Vastrentende beleggingen zijn naar Vanguard overgebracht. Een kleinere vastrentende portefeuille is als "Buy & Hold" bij Kas Bank ondergebracht. Deze portefeuille kan als onderpand dienen bij de renteswaps (rente risico afdekking). De beleggingen in aandelen zijn overgebracht naar BlackRock. Eind 2014 waren de emerging market (opkomende markten) beleggingen en vastgoed beleggingen nog bij Aberdeen ondergebracht. De uiteindelijke bestemming van deze beleggingen zal in 2015 door de beleggingscommissie worden voorgesteld. Daarnaast heeft de werkgroep externe adviseurs geselecteerd als deelnemer in de beleggingscommissie. De werkgroep heeft een voorstel aan het bestuur gedaan voor het Beleggingsplan Het bestuur heeft deze voorstellen aangenomen. In februari 2015 heeft de werkgroep haar activiteiten aan de nieuwe beleggingscommissie overgedragen. Deelnemersraad Met de introductie van de wet versterking bestuur pensioenfondsen werden per 1 juli 2014 de taken van de deelnemersraad (DR) overgedragen aan het nieuwe verantwoordingsorgaan. De DR heeft het afgelopen jaar meegewerkt om een goede bezetting van het nieuwe verantwoordingsorgaan te verkrijgen. Een groot aantal deelnemers van de DR is benoemd in het verantwoordingsorgaan. Op die manier werd voor goede continuïteit en kennisborging gezorgd. In het boekjaar adviseerde de DR over de toeslagverlening per 1 juli 2014 en het jaarverslag

20 Verantwoordingsorgaan In het afgelopen jaar heeft het bestuur een nieuw reglement voor het nieuwe verantwoordingsorgaan (VO) opgesteld. Kandidaten voor het VO hebben daartoe een goede bijdrage geleverd. Tot 1 juli 2014 heeft het oude VO een maal met het bestuur vergaderd waarbij de jaarcijfers 2013 zijn toegelicht en waarbij het bestuur het VO op de hoogte heeft gebracht van de voor het pensioenfonds relevante onderwerpen. Het nieuwe VO is vroegtijdig betrokken geweest bij het opstellen van Pensioenreglement 2015, het VPL reglement, de VPL overeenkomst, de vrijwaring m.b.t. de omzetting ouderdomspensioen van 65 naar 67 jaar en de uitvoeringsovereenkomst behorende bij het Hoofdlijnenakkoord pensioenregeling Het bestuur ziet in de samenstelling van het verantwoordingsorgaan de mogelijkheid om een "kweekvijver" te creëren voor toekomstige bestuurskandidaten om op deze manier een stuk noodzakelijke "training vooraf" te realiseren. In dit jaarverslag wordt separaat verslag gedaan van de bevindingen van het nieuwe VO ten aanzien van het gevoerde beleid. Intern toezicht Tezamen met het verantwoordingsorgaan heeft een hernieuwd kennismakingsgesprek met VCHolland plaatsgevonden. De visitatiecommissie (VCHolland) is in 2014 een nieuw uitgebreid onderzoek begonnen. De samenvatting van haar verslag is in dit jaarverslag opgenomen. De visitatie commissie was positief over het functioneren van het bestuur. Haar aanbevelingen zullen door het bestuur worden opgevolgd. Maatschappelijk verantwoord beleggen Het pensioenfondsvoert geen specifiek beleid met betrekking tot verantwoord beleggen maar conformeertzich aan de Nederlandse wetgeving op dit gebied zoals beschreven in het Wijzigingsbesluit financiële markten 2013 betreffende clusterbommen. UITBESTEDING Administrateur Het bestuur heeft het pensioenbeheer uitbesteed aan de administrateur, Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. In de SLA-rapportage wordt per kwartaal inzicht gegeven in de dienstverlening van Syntrus Achmea, zodat het fonds in staat is inhoudelijk en gestructureerd te sturen. Daarnaast vindt elk kwartaal overleg plaats om de voortgang en ontwikkelingen in de dienstverlening te borgen. Het kwartaaloverleg is uiterst nuttig omdat ondanks goede prestaties zoals gerapporteerd in de SLA er toch steeds problemen voorkomen. In goed overleg worden deze dan aangepakt en opgelost. Vanaf 2014 moest een eindloonregeling met pensioenleeftijd 67 jaar uitgevoerd worden. Deze aanpassing heeft tot aanzienlijke problemen in de administratie geleid. Het bestuur heeft daarover een klacht bij Syntrus Achmea ingediend. Uiteindelijk zijn de aanpassingen correct verwerkt en zijn er door Syntrus Achmea extra "interne" audits uitgevoerd op de verschillende systemen van Syntrus Achmea. Deze audits zijn met het pensioenfonds besproken. Door deze problemen kon de eindevaluatie rapportage van het herstelplan niet tijdig aan DNB gestuurd worden. In goed overleg met DNB mocht het bestuur de rapportage later indienen. Syntrus Achmea Pensioenbeheer N.V. is voor de uitvoering van de werkzaamheden van het pensioenfonds in het bezit van een ISAE 3402 type II rapportage. Deze rapportage is gecontroleerd door de accountant (EY) van Syntrus Achmea. In deze rapportage wordt geconcludeerd dat de beschreven bedrijfsprocessen bestaan en functioneerden gedurende de verslagperiode. Het bestuur heeft kennis genomen van deze rapportage waarin ook mogelijke verbeterpunten zijn opgenomen. Actuarissen en accountant De actuarissen en de accountant zijn op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen bij het fonds. Op verzoek van de certificerend actuaris in mei 2014 is een studie naar de hoogte van de voorziening voor toekomstige uitvoeringskosten uitgevoerd. De adviserend actuaris heeft berekend dat een verhoging van 1,5% naar 2,5% noodzakelijk was. 20