AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek"

Transcriptie

1 ummer 1 / maart 2015 lzheimerctueel nformatie voor donateurs van de nternationale tichting lzheimer nderzoek enetische risicofactoren... r. iep cheper ementia-pp ieter en arm asenaar oeding en dementie rof. dr. arcel lde ikkert voor een toekomst zonder alzheimer

2 eachte donateur, orig et zal jaar u kon niet de verbazen: 10 nieuwe gezonde studies voeding steunen is en altijd in de en vorige op elke lzheimer leeftijd ctueel belangrijk. schreef an ik daarom het al begin dat 2013 van een nieuw interessant jaar jaar en zou in het worden. voorjaar ijdens zijn onze mensen presentatiemiddag er vaak eerder op toe 17 april geneigd werd kritisch dit bevestigd. te aar kijken werden naar 3 hun van voedingspatroon. deze veelbelovende it studies is dus bij toegelicht uitstek het door moment de wetenschappers om er meer zelf. over te weten te komen. ees de bijdragen over voeding uit o twee beschreef verschillende dr. rugers invalshoeken: onderzoek wetenschap naar de en communicatie zorg. tussen hersencellen ons helpt begrijpen hoe geheugenverlies bij alzheimer ontstaat..... rs. rof. aninck dr. iep onderzoekt cheper onder vertelt leiding over haar van dr. orosi hoe onderzoek stress op waarin jonge leeftijd genetische de ontwikkeling factoren van in kaart alzheimer worden gebracht op latere leeftijd die een beinvloedt.. rol spelen r. bij eerlings het tot ontwikkelen slot, wil met van haar de onderzoek ziekte van inzicht lzheimer. geven in het belang en onderzoek van hippocampus dat mogelijk subgebieden bijdraagt bij aan het ontstaan het vroeger van identificeren ziekte van lzheimer, van mensen die die zichtbaar een gemaakt verhoogd worden risico op met de een ziekte nieuwe hebben. f techniek. k p vind 26 januari het geweldig werd om de te dementia-pp zien hoe onze donateurs en gelanceerd, de wetenschappers die op diverse elkaar ontmoeten manieren en van gedachten ondersteuning wisselen. biedt en aan betere mensen manier met is er dementie niet om onze donateurs een kijkje achter de schermen te en hun mantelzorgers. ok nieuwsgierig welke geven en de wetenschappers in contact te brengen mogelijkheden de app biedt? ees meer met de mensen die hun onderzoek mogelijk maken! over deze en andere thema s in deze eerste k nieuwsbrief ben ontzettend van blij met de betrokkenheid van onze donateurs, met uw betrokkenheid. edankt daarvoor en hopelijk tot ziens op et een van vriendelijke onze toekomstige groet, presentatiedagen. et vriendelijke groet, rof. dr.. onald de loet drs. arc.. etit oorzitter bestuur iagnose oordelen structureel steunen k k vermoed heb gehoord dat ik dat alzheimer ik het onderzoek heb, wat ook nu? structureel kan steunen met een machtiging. oeveel w huisarts heeft de mogelijkheid om naast doneer ik dan en hoe vaak? een gesprek een aantal tests met u te doen. kunt zelf beslissen hoe vaak en hoeveel u ndien hij alzheimer vermoedt, zal hij u wilt doneren. o kunt u met 5,- per maand doorverwijzen naar een specialist. n grotere steunen, maar ook met 15,- per kwartaal. ziekenhuizen zijn geheugenpoli's ingericht r is geen minimumbedrag. ovendien kunt waar uitgebreider onderzocht kan worden of u op elk gewenst moment de hoogte van iemand aan de ziekte van lzheimer of aan uw bijdrage aanpassen. zit dus nergens een andere vorm van dementie lijdt. aan vast! aat het ons weten als u ons structureel wilt steunen. hoeft alleen maar de machtiging in te vullen en deze aan ons te e ziekte van lzheimer nog ctueler p de hoogte blijven van nieuws en onderzoek? egelmatig at zijn de krijgen voordelen we vragen van van donateurs die structureel de ontwikkelingen steunen? op het gebied van alzheimer oor structureel en het alzheimer een vast bedrag onderzoek per op de maand voet volgen, te doneren, zij willen weten ook wij buiten op hoeveel onze lzheimerctueel steun we kunnen om rekenen. geïnformeerd at is van worden. groot ilt belang u ook om voortdurend langdurige op onderzoeksprojecten hoogte blijven? olg gegarandeerd ons dan ook te via kunnen de social voortzetten. media. e oor u is structureel is actief op steunen witter met (@lzheimer), een vaste bijdrage acebook erg gemakkelijk. (lzheimer) a het invullen Youtube van de (lzheimer machtiging ). heeft angs u er geen deze omkijken weg kunt meer u ook naar. vragen ovendien aan ons kunt stellen u uw of bijdrage interessante altijd feiten wijzigen. met ons delen. eeft u een vraag? kunt bellen, mailen of schrijven naar: info@alzheimer.nl acebook: lzheimer ostbus 569, 6180 lsloo lzheimerctueel is een uitgave van de nternationale tichting lzheimer nderzoek en verschijnt viermaal per jaar. oor meer informatie: nternationale tichting lzheimer nderzoek. usiness ark tein 108, 6181 lsloo, el , info@alzheimer.nl, v nr , , mro nr , : geregistreerd , geregistreerd. acebook: acebook: lzheimer iwit nderzoekers richten zich voornamelijk op een gen waarvan het eiwit gemaakt wordt. vermindert de snelheid waarmee nieuwe eiwitten worden aangemaakt. ls gevolg hiervan sterven de hersencellen sneller af. is heel belangrijk voor de reactie van hersencellen op de ophoping van eiwitten in de hersenen. ensen met een verandering in het -gen hebben een grotere r. iep cheper mc enetische risicofactoren en proteostase bij de ziekte van lzheimer. kans om de ziekte van lzheimer te ontwikkelen. aarom gaan de onderzoekers uitzoeken wat er precies gebeurt in de hersencellen van mensen die deze verandering in het -gen hebben. aarnaast zullen wetenschappers onderzoeken of andere genen die belangrijk zijn voor het ontstaan van eiwitophopingen ook een risico geven op de ziekte van lzheimer. ij de ziekte van lzheimer sterven hersencellen af doordat eiwitten zich ophopen in de hersenen. n het project van iep cheper proberen onderzoekers uit te zoeken waarom sommige mensen wel en anderen niet de ziekte van lzheimer krijgen. obbelstenen en de ziekte van lzheimer? ls we ouder worden stijgt de kans op het krijgen van de ziekte van lzheimer. och krijgen sommige mensen de ziekte wel en anderen niet. at wordt bepaald door een combinatie van factoren, te vergelijken met het gooien van een aantal dobbelstenen die samen de hoogte van een score bepalen. ommige mensen hebben een verhoogd risico doordat ze bepaalde variatie in hun genen dragen. ok voor deze mensen geldt dat sommigen de ziekte krijgen en anderen niet. e dobbelen als het ware met andere stenen, waarop hogere getallen staan. ierdoor is er meer kans op een hogere score en dus het krijgen van alzheimer. n ons onderzoek proberen we genetische risicofactoren in kaart te brengen die de getallen op de dobbelsteen bepalen. nzicht door onderzoek et onderzoek zal inzicht verschaffen in de eerste processen die leiden tot de ziekte van lzheimer. ovendien zal het onderzoek bijdragen aan het vroeger identificeren van mensen met een verhoogd risico op het ontwikkelen van de ziekte van lzheimer. it onderzoek naar enetische risicofactoren en proteostase bij de ziekte van lzheimer loopt van t/m kende een bedrag van toe. 2 lzheimerctueel lzheimerctueel 3

3 ieter en arm asenaar ementia-pp uzzel mee en maak kans op... ieuws oekbespreking ementia-pp biedt steun aan mantelzorgers fgelopen januari werd de dementia-pp gelanceerd in het ederlands nstituut voor eeld en eluid. e pp is bedacht en ontwikkeld door twee broers: ieter en arm asenaar. a een periode van twee jaar dat ons iets begon op te vallen aan onze moeder, kregen we officieel te horen van de neuroloog; "w moeder heeft alzheimer." ij werden geconfronteerd met een wereld die we totaal niet kenden, dementie. ijdens onze zoektocht naar informatie over de ziekte ontstond het idee om bestaande mogelijkheden in één app samen te voegen, zegt ieter asenaar. o kunnen mantelzorgers op afstand de agenda van de gebruiker bijhouden. et is mogelijk om, ter plekke of op afstand, samen een fotoalbum met dierbare herinneringen door te bladeren of een spelletje te spelen. n digitale tijdschriften biedt de app onder andere informatie over dementie, zorg en onderzoek. «ij werden geconfronteerd met een wereld die we totaal niet kenden, dementie» echniek wordt steeds geavanceerder, met internet en smartphones kunnen we tegenwoordig dingen die we ons vroeger niet voor konden stellen. aarom gaat techniek, volgens mij, een steeds grotere rol spelen in de zorg. et kan ondersteuning bieden bij de communicatie, het geheugen, activiteiten in de vrije tijd en helpen bij veiligheid, bijvoorbeeld door behulp van. et is mooi dat er nu een app is die al deze functionaliteiten biedt in een programma, speciaal aangepast voor ouderen. k doe zelf al een tijd onderzoek naar projecten waarin ouderen techniek gebruiken en ervaar dat mensen juist erg geïnteresseerd zijn in dit soort technieken. ijna iedereen vindt het enorm nuttig, en is blij dat dit soort zaken worden ontwikkeld om ouderen te helpen langer thuis te kunnen wonen, aldus drs. art.. attink, junior onderzoeker aan het. etenschap heeft speciaal voor deze app een etenschappelijke dvies aad () samengesteld met een aantal gedreven alzheimeronderzoekers van verschillende ederlandse universiteiten. irecteur/bestuurder arc etit: ij zijn ervan overtuigd dat met deze community rondom de dementia-pp, nieuwe mogelijkheden gaan ontstaan op het gebied van onderzoek en zorg op afstand. e dementia-pp is verkrijgbaar in de -stores voor en ndroid. a 1 maand gratis gebruik kan worden overgegaan tot een jaarabonnement, kosten: 10,-. uzzel en maak kans op... a het wegstrepen van alle woorden blijven er een aantal letters over. eze vormen de oplossing van de woordzoeker. tuur een met de oplossing, voor 1 mei naar: info@alzheimer.nl of stuur de oplossing per post naar:, ussiness ark tein 108, 6181 lsloo. maakt kans op een van de vijf boeken: e vergeetclub -X Y X - Y Y Y e vergeetclub uteur: osca iterink itgeverij: odium : e dementerende moeder van osca iterink doet samen met acht andere dames op leeftijd aan kleinschalig wonen achter een cijferslot, voor hun eigen veiligheid. e dames proberen elkaar de loef af te steken door op te scheppen over hun nageslacht en zich mooi op te maken. ls er een man op de afdeling komt wonen, overlijdt hij binnen drie weken, en dat verbaast niemand. et een scherp oog voor het absurde beschrijft iterink de uitgesproken karakters van de dames en de verwikkelingen die daaruit voortkomen. it leidt tot komische maar ook zeer ontroerende verhalen. e spaart zichzelf allerminst en vertelt over het schuldgevoel als ze een paar weken niet bij haar moeder op bezoek is geweest. ie zegt doodleuk: at kom jij hier doen? aak nu kans op dit boek! ijk wat u moet doen bij de puzzel op deze pagina. 4 lzheimerctueel lzheimerctueel 5

4 nderzoek nne wa-raaikamp ultureel antropologe rof. dr. arcel lde ikkert adboudumc lzheimer entrum nderzoek oldoende en gezonde voeding bij dementie oor het maart nummer 2015 mag ik een stukje schrijven over voeding. k ben nne wa-raaikamp, cultureel antropologe. k werk als coördinatrice van het iemer ntmoetingscentrum voor mensen met beginnende dementie. aarnaast verzorg ik de cursus elp me even, hoe houd je bij dementie thuis de sfeer goed, aan mantelzorgers en professionals in de zorg (zie ook oeding en dementie rof. dr. arcel lde ikkert- adboudumc lzheimer entrum r wordt steeds meer wetenschappelijk onderzoek gedaan naar voeding en de ziekte van lzheimer. it heeft voldoende bewijs opgeleverd voor een relatie tussen voeding en het onstaan en beloop van de ziekte. en bekend voorbeeld is het mediterraan dieet. nder mensen die een mediterraan dieet gebruiken lijkt de ziekte van lzheimer minder vaak voor te komen. it dieet is rijk aan vis, vers fruit en groenten en bevat relatief weinig verzadigde vetten, vlees en melkproducten. aarom is het hebben over voldoende en gezonde voeding bij dementie belangrijk? et eetgedrag van dementerenden verandert. uderen met dementie houden vaker van zoetigheid. ok vergeten ze te eten en te drinken. o ontstaan er tekorten aan voedingsstoffen en kan ondervoeding optreden. ementerenden geven vaak niet aan als ze zich niet lekker voelen of pijn hebben. ezond eten en drinken is van belang om zo lang mogelijk in hun kracht te blijven en complicaties te voorkomen. oe kunnen we ervoor zorgen dat mensen met dementie voldoende eten en drinken en het liefst ook nog gezond? en manier om dementerenden goed te laten eten is om hen bij de maaltijd te betrekken, een andere manier is de maaltijd aantrekkelijk te maken (www. innovatiekringdementie.nl). n het ntmoetingscentrum helpen de bezoekers de lunch te verzorgen. et personeel ondersteunt door te helpen waar het gewenst is, maar niet alles over te nemen en zorgt ook voor een goede sfeer aan tafel. huis zijn vrouwen vaak de baas in de keuken. m het gezellig te houden, adviseer ik mannen van dementerende vrouwen hen bij het bereiden van de maaltijd te laten helpen door hun echtgenotes datgene te laten doen wat ze nog goed kunnen en hen vervolgens een complimentje te geven. en gesprek tijdens de maaltijd vinden mantelzorgers dikwijls moeilijk. at kan helpen is het gesprek op gang brengen met bijvoorbeeld een boek met kleurrijke plaatjes die enthousiaste reacties oproepen. ok al is de communicatie nog zo beperkt, blijf prikkelen! ls een mantelzorger niet in de buurt woont, wordt het feit dat een dementerende weinig eet of drinkt problematisch. erkent de dementerende het pak melk nog wel, kan hij of zij nog zelf het pak openmaken? et is zaak om uit te zoeken wat er aan de hand is, wat het beste werkt, drankjes en eten in de koelkast klaarzetten en opbellen voor maaltijdinstructies of briefjes met eenvoudige tekst. oms lost het probleem zich op met maaltijdservices. k ken een dementerende vrouw die dit niet wilde: ik kook toch zelf. amen met haar dochters hebben we toen een luxere maaltijdservice gevonden, goed van smaak en mooi gepresenteerd, nu eet ze gelukkig. et is een kunst om uit te zoeken wat het beste werkt. e iad met beeldtelefoon biedt zeker ook een uitkomst aan mantelzorgers op afstand, maar werkt alleen als een dementerende hier mee overweg kan. n het algemeen ben ik er voor dat een dementerende zoveel mogelijk wordt betrokken bij de maaltijd. ls niet duidelijk is wat iemand lust, laat hem of haar het voedsel zien, aanraken, proeven en ruiken. o kwamen we er in een verpleeghuis achter dat een mevrouw die haast niets meer at, graag tomaat met kaas op brood eet. en zoet & zuur combinatie werkt vaak goed, of bijvoorbeeld een smoothie, een sap van groente en/of fruit bereid in de blender. et is echter geen maaltijd vervanger. auwen op eten is altijd beter. aar de maaltijd moet wel gezellig blijven. p z n tijd een kroketje vinden ze in het ntmoetingscentrum ook heerlijk. elke voedingstoffen zijn nu precies belangrijk? n wanneer? ekorten op jonge leeftijd aan specifieke voedingsstoffen (bijvoorbeeld goede vetten) kan op oudere leeftijd leiden tot snellere achteruitgang van de hersenen. ekorten kunnen het gevolg zijn van onvoldoende inname, maar ook van bepaalde ziekten, of door overmatig alcohol gebruik. n feite is goede voeding dus van jongs af aan belangrijk. aar ook op oudere leeftijd, voor een patiënt met de ziekte van lzheimer is aandacht voor zijn of haar voedingsstatus belangrijk. oldoende eiwitenergieinname is noodzakelijk, evenals het nuttigen van specifieke voedingsstoffen zoals goede vetten, vitaminen en spoorelementen. eze zijn namelijk de bouwstenen van het brein. uist patiënten met de ziekte van lzheimer kunnen hiervan lagere hoeveelheden in hun bloed hebben dan hun gezonde leeftijdsgenoten. etenschappelijk onderzoek duidt erop dat er in dit opzicht niet één voedingsstof heel belangrijk is, maar juist de combinatie van een aantal voedingstoffen. oor patiënten met lzheimer gaat het om de combinatie van voeding, fysieke en mentale activiteit. p 10 maart bespraken tijdens een dagsymposium artsen, verpleegkundigen en diëtisten de wetenschappelijke stand van zaken rondom voeding en alzheimer. ok de was hierbij aanwezig. «oede vetten, vitaminen en spoorelementen zijn de bouwstenen van het brein» 6 lzheimerctueel lzheimerctueel 7

5 ijzondere manier van schenken evrouw an der oeven raakte in korte tijd zowel haar man als haar schoonzus kwijt. ij overleden vrij plotseling. og tot kort voor hun dood waren beiden nog heel helder. uist daarom heeft de familie besloten om iets te doen voor. evrouw an der oeven vertelt waarom: "ij hebben nooit met de ziekte van lzheimer te maken gehad. e gunnen dit iedereen en willen daarom graag het onderzoek naar deze ziekte steunen." at hebben zij gedaan? e familie heeft besloten om de opbrengst van de inboedel van het huis van de schoonzus te schenken aan. ij hebben een advertentie geplaatst en posters laten maken. p de dag van de verkoop was het druk. ij kregen leuke reacties op de actie en de opbrengst was mooi: bijna 500,-. ls je nagaat dat bijna alles in dubbeltjes en kwartjes ging, dan is dat fantastisch! amilie an der oeven hartelijk dank voor uw actie. ellicht inspireert het meer lezers? eeft u ook een bijzondere manier gevonden om te schenken? aat het ons weten. ie weet staat u de volgende keer in de lzheimer ctueel! info@alzheimer.nl rochure aanvragen? biedt een breed palet aan brochures over de ziekte van lzheimer en gerelateerde thema s. e brochures zijn op een gemakkelijke manier geschreven en overzichtelijk opgemaakt. teeds meer mensen geven inmiddels de voorkeur aan het ontvangen van informatiemateriaal via de digitale weg. et is goedkoper en beter voor het milieu. raag dit voorlichtingsmateriaal aan, op papier of digitaal via of nteresse in een lezing? aakt u deel uit van een groep, vereniging, sociëteit of serviceclub, werkt u in een zorgcentrum, komt u bij elkaar in het kader van lotgenotencontacten, of bent u betrokken bij een opleiding in de zorg, en wilt u meer weten over dementie/alzheimer en gerelateerde onderwerpen? alles over dementie de ziekte van alzheimer en andere vormen isao internationale stichting alzheimer onderzoek en van onze medewerksters komt graag voorbij om een lezing te verzorgen. erken samen met laudia emmens in een eerste telefoongesprek de wensen en mogelijkheden. el of mail clemmens@alzheimer.nl. 1 8 lzheimerctueel

AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek

AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek ummer 2 / juni 2015 lzheimerctueel nformatie voor donateurs van de nternationale tichting lzheimer nderzoek e invloed van stress r. arlos itzsimons ementia-pp antelzorg op afstand e oplossing voor alzheimer?

Nadere informatie

AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek

AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek ummer 3 / september 2015 lzheimerctueel nformatie voor donateurs van de nternationale tichting lzheimer nderzoek erkeerde bouwstenen, plakkerige eiwitten r. ilma van de erg ieuwe biomarker in beeld r.

Nadere informatie

(Risico op) ondervoeding

(Risico op) ondervoeding (Risico op) ondervoeding Op oudere leeftijd is het soms lastig om regelmatig, gezond en voldoende te eten. Dit kan uiteindelijk leiden tot een verminderde voedingstoestand en zelfs ondervoeding. Dit komt

Nadere informatie

Een gezonde lunch. Een gezonde lunch. Ontbijt en energie

Een gezonde lunch. Een gezonde lunch. Ontbijt en energie Een gezonde lunch Een gezonde lunch Ga met folders van het Voorlichtingsbureau voor de Voeding een gezonde lunch voor jezelf maken. Zoek daarvoor eerst uit wat er precies in een gezonde lunch moet zitten.

Nadere informatie

Versnellen melkproducten de ziekte van Huntington? Je bent wat je eet

Versnellen melkproducten de ziekte van Huntington? Je bent wat je eet Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Versnellen melkproducten de ziekte van Huntington? Is er een verband

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek

AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek Nummer 2 / juni 2013 AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek Special Presentatiemiddag Dr. Harm Krugers Hoe geheugenverlies ontstaat en wordt versneld

Nadere informatie

KlasseLunch. Over gezond eten 1. Werkbladen KlasseLunch 2008:

KlasseLunch. Over gezond eten 1. Werkbladen KlasseLunch 2008: Werkbladen 2008: Over gezond eten 1 WAAROM IS GEZOND ETEN BELANGRIJK? Je bent nu in de groei. Je lichaam is nog lang niet klaar. Goed en gezond eten is daarom erg belangrijk. Want alleen dan krijg je voldoende

Nadere informatie

Ouderen, naasten en probleemgedrag

Ouderen, naasten en probleemgedrag Ouderen, naasten en probleemgedrag Omgaan met gedragsveranderingen in de ouderenzorg Dr. Dorothea Touwen Ethiek en Recht LUMC 11 JANUARI 2016 Hannie en Henk 1 Filmfragment 1 2 Hannie en Henk nabespreken

Nadere informatie

Geef kanker. minder kans. eet volop. groente en. fruit

Geef kanker. minder kans. eet volop. groente en. fruit Geef kanker minder kans eet volop groente en fruit Iedereen heeft zo zijn eetgewoonten. De één eet wat meer dan de ander. De één lust graag dit, de ander dat. Vaste eetgewoonten zijn er steeds minder.

Nadere informatie

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het

Nadere informatie

Rawfood. tips & tricks 66 FRONTIER LIFE 15.02

Rawfood. tips & tricks 66 FRONTIER LIFE 15.02 Rawfood tips & tricks 66 FRONTIER LIFE 15.02 Auteur: Noëlle Kabel VOEDING In augustus 2013 kwam ik in aanraking met rawfood. Ik had toen al een jaar alle geraffineerde suikers uit mijn eetpatroon geschrapt,

Nadere informatie

Inhoudsopgave...2. Voorwoord...3. Inleiding...3. Hoofdstukken...4. 1. Wat is een verpleeghuis?...4. 2. De geschiedenis van het verpleeghuis...

Inhoudsopgave...2. Voorwoord...3. Inleiding...3. Hoofdstukken...4. 1. Wat is een verpleeghuis?...4. 2. De geschiedenis van het verpleeghuis... Naam: School: Groep: 8 Laurens Tap De Trinoom Datum: 10 december 2012 Hoofdstuk: Inhoudsopgave Pagina 1 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave...2 Voorwoord...3 Inleiding...3 Hoofdstukken...4 1. Wat is een verpleeghuis?...4

Nadere informatie

Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap.

Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. EET PALEO 3 Inhoudsopgave Inleiding 6 Mijn Paleo verhaal 8 De 7 stappen in het kort 12 Stap 1 Richt je op de praktijk 14

Nadere informatie

Hoe bent u bij Little People terecht gekomen?

Hoe bent u bij Little People terecht gekomen? Resultaten enquête Little People Hoe bent u bij Little People terecht gekomen? Via internet Via kennissen/vrienden/bekenden Anders nl. 33% 24% 43% Anders nl. Via directeur Paesacker Advertentie krant Via

Nadere informatie

Moeilijke eters 800398 / augustus 2012 Ikazia Ziekenhuis

Moeilijke eters 800398 / augustus 2012 Ikazia Ziekenhuis 1 Eetproblemen bij kinderen Sommige kinderen zijn zeer moeilijke eters. Voor ouders en kind kan dit heel lastig zijn. Ouders proberen van alles. Ouders zijn angstig dat hun kind niet genoeg binnen krijgt

Nadere informatie

www.survio.com Familiedagen

www.survio.com Familiedagen www.survio.com Familiedagen Inhoudstafel 1 Algemeen 3 2 Vragenlijst voorbeeld 4 3 Enquête bezoeken 6 4 Enquête antwoorden 7 1. Vraag 1. Heeft u wel eens een familiedag bezocht?................................

Nadere informatie

WIJZER OVER GEHEUGEN. over hersenen, vergeten & dementie GEORGIE DOM

WIJZER OVER GEHEUGEN. over hersenen, vergeten & dementie GEORGIE DOM WIJZER OVER GEHEUGEN over hersenen, vergeten & dementie GEORGIE DOM Wijzer over geheugen GEORGIE DOM WIJZER OVER GEHEUGEN 1 e druk, september 2013 2013 Consumentenbond en Alzheimer Nederland Auteursrechten

Nadere informatie

Hoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?)

Hoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?) Hoe word je 100? (en willen we dat eigenlijk wel?) Gezond zijn levert dus niet alleen meer Als voorbeeld vergelijken we twee jaren op, vijftigjarigen zonder en met diabetes maar ook veel betere en vitalere

Nadere informatie

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen zorgwijzer 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Toen mijn vriendin

Nadere informatie

Ik ga nu wat foto s geven om je een indruk te geven van de afgelopen 4 weken:

Ik ga nu wat foto s geven om je een indruk te geven van de afgelopen 4 weken: Korte impressie; hoe de cursus was: De term welvaartsziekte is toch wel bekend? Ziekten die voortkomen uit een ongezonde levensstijl. Veel zitten, weinig beweging, stress, te veel.te vet te zout eten,

Nadere informatie

Gezond/onbewerkt eten (clean eating) VS. If It Fits Your Macro s (IIFYM)

Gezond/onbewerkt eten (clean eating) VS. If It Fits Your Macro s (IIFYM) Gezond/onbewerkt eten (clean eating) VS. If It Fits Your Macro s (IIFYM) Op je voeding letten, gezond eten of diëten hoe je het ook noemt, het moet wel leuk blijven! If It Fits Your Macro s is daar bij

Nadere informatie

Naam: GEZOND ETEN. Hoe je gezond kan eten zie je in de Schijf van Vijf.In het midden staan de 5 regels hoe je gezond kan eten:

Naam: GEZOND ETEN. Hoe je gezond kan eten zie je in de Schijf van Vijf.In het midden staan de 5 regels hoe je gezond kan eten: Naam: GEZOND ETEN Gezonde voeding zorgt voor een gezond lichaam. Als je daarbij genoeg beweegt blijf je op een gezond gewicht. Daardoor word je minder snel ziek. Hoe je gezond kan eten zie je in de Schijf

Nadere informatie

Infofiche 1. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen

Infofiche 1. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen leren de actieve voedingsdriehoek kennen en begrijpen de indeling ervan. De leerlingen kunnen zelf voedingsmiddelen indelen bij de passende voedselgroep. geeft

Nadere informatie

lyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid

lyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Verander je keuzes, verander je leven Deze presentatie heeft als doel om u betere beslissingen te laten nemen m.b.t. voeding om zo uw gezondheid te verbeteren. Belangrijke

Nadere informatie

Verschil tussen Alzheimer en dementie

Verschil tussen Alzheimer en dementie Inhoudsopgave Verschil tussen Alzheimer en Dementie blz. 1 De fasen van Dementie blz. 2 Verschijnselen van Dementie blz. 3 Verschil tussen gezond en dementerend, waardoor? Blz. 4 Benaderingswijze blz.

Nadere informatie

Persoonlijke praatkaartjes en gezellige gezinspraatjes

Persoonlijke praatkaartjes en gezellige gezinspraatjes Persoonlijke praatkaartjes en gezellige gezinspraatjes p welke momenten hebben jullie als gezin aandacht voor elkaar? anneer is er tijd om even rustig samen te praten? ijdens het eten aan tafel wisselen

Nadere informatie

Links op de foto mijn moeder, Greet van. Woudenberg-Brink met haar man, kinderen en. kleinkinderen tijdens een laatste vakantie op

Links op de foto mijn moeder, Greet van. Woudenberg-Brink met haar man, kinderen en. kleinkinderen tijdens een laatste vakantie op Kwaliteit van leven en hoogwaardige kwaliteit van zorg voor mensen met dementie: dat is voor Alzheimer Nederland een belangrijke drijfveer. Zeker nu de hervormingen in de langdurige zorg aan de orde van

Nadere informatie

Met goede voeding op weg naar beterschap

Met goede voeding op weg naar beterschap Met goede voeding op weg naar beterschap Ondervoeding bij ziekte Tijdens ziekte kan de behoefte aan voedingsstoffen verhoogd zijn. Door het ziek zijn is de eetlust echter vaak verminderd, bent u misselijk

Nadere informatie

Ontmoetingscentrum Houtstroom Voor mensen met geheugenproblemen en/of dementie en hun mantelzorgers

Ontmoetingscentrum Houtstroom Voor mensen met geheugenproblemen en/of dementie en hun mantelzorgers Ontmoetingscentrum Houtstroom Voor mensen met geheugenproblemen en/of dementie en hun mantelzorgers Soms merk ik dat ik dingen die ik graag deed, zoals fietsen en koken, niet meer kan doen. Daardoor heb

Nadere informatie

Verlies, verdriet en rouw

Verlies, verdriet en rouw Verlies, verdriet en rouw Albert Schweitzer ziekenhuis november 2013 pavo 0233 Inleiding Iemand die u dierbaar was, waar uw zorg naar uitging, is overleden. Het wegvallen van de overledene brengt wellicht

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Paniek aanvallen & Hyperventilatie Oorzaken

Paniek aanvallen & Hyperventilatie Oorzaken Paniek aanvallen & Hyperventilatie Oorzaken Hooikoorts welke geen standaard klachten geeft, kan oorzaak zijn van hyperventilatie aanvallen, het lijkt er nml enorm veel op. Dus reageer je niet met niesbuien,

Nadere informatie

Nieuwsbrief 4Cats najaar 2011

Nieuwsbrief 4Cats najaar 2011 Nieuwsbrief 4Cats najaar 2011 Dit is mijn nieuwbrief die ik twee keer per jaar uitbreng. Ik heb weer leuke tips en wetenswaardigheden verzameld over katten. Veel plezier met het lezen en ik wens u alvast

Nadere informatie

DEELNEMER INFORMATIE HET BELANG VAN EEN EIWITRIJK DAGMENU BIJ ZIEKENHUISOPNAME & HERSTEL THUIS. Ziekenhuis Gelderse Vallei & Wageningen Universiteit

DEELNEMER INFORMATIE HET BELANG VAN EEN EIWITRIJK DAGMENU BIJ ZIEKENHUISOPNAME & HERSTEL THUIS. Ziekenhuis Gelderse Vallei & Wageningen Universiteit DEELNEMER INFORMATIE HET BELANG VAN EEN EIWITRIJK DAGMENU BIJ ZIEKENHUISOPNAME & HERSTEL THUIS Ziekenhuis Gelderse Vallei & Wageningen Universiteit Oktober 2014 Oktober 2015 Contactinformatie Het onderzoeksteam:

Nadere informatie

Eet smakelijk Informatie over vocht en voeding voor ouderen

Eet smakelijk Informatie over vocht en voeding voor ouderen Ouder worden kan verschillende problemen op het gebied van voeding met zich meebrengen. Zo kan onder andere de eetlust afnemen en kunnen ouderen minder gaan drinken dan gewenst. Dit heeft gevolgen voor

Nadere informatie

voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam

voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam 1 2 VOORKOMEN VAN ONDERVOEDING BIJ OUDEREN Bij het bezoek op de polikliniek is u een aantal vragen gesteld over gewichtsverlies en uw eetlust. Hiermee wordt

Nadere informatie

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.

Nadere informatie

Zwangerschapsdiabetes

Zwangerschapsdiabetes Zwangerschapsdiabetes Zwangerschapsdiabetes U bent zwanger en halverwege de zwangerschap krijgt u te horen dat u diabetes heeft. Er komt dan veel op u af. U wilt weten wat zwangerschapsdiabetes precies

Nadere informatie

De tijd van je leven

De tijd van je leven De tijd van je leven Dementie Het verschil tussen dementie en alzheimer. Dementie is een verzamelnaam voor een aantal verschijnselen, die verschijnselen worden veroorzaakt door een ziekte. Er zijn ruim

Nadere informatie

Ontmoeting. gezondnu.nl

Ontmoeting. gezondnu.nl Ger van der Gaast (64) weet sinds 2010 dat hij de ziekte van Alzheimer heeft. Inmiddels woont hij in een verpleeghuis in Utrecht. Als voormalig docent verpleegkunde volgt Ger zijn eigen zorg kritisch.

Nadere informatie

Extra aandacht vragen én geven

Extra aandacht vragen én geven SPECIAL September 2015 Extra aandacht vragen én geven Programma Week van Dementie Extra aandacht vragen én geven Voor u ligt een speciale editie van onze nieuwsbrief. Als netwerk zijn we steeds op zoek

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek PATIËNTEN INFORMATIE Ondervoeding in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Ondervoeding door ziekte is in ziekenhuizen een veel voorkomend probleem. Ongeveer 1 op de 4 patiënten is

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Spreekbeurt over ZOUT

Spreekbeurt over ZOUT Wat is zout? Zout zit in bijna alle voedingsmiddelen die we eten. Zelfs in die producten waarin je het helemaal niet verwacht, zoals zoete koeken en zoete drop. Zout geeft smaak aan het eten. En het zorgt

Nadere informatie

Dienst geriatrie Gevecht tegen ondervoeding. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie

Dienst geriatrie Gevecht tegen ondervoeding. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie Dienst geriatrie Gevecht tegen ondervoeding Informatiebrochure voor de patiënt en de familie INLEIDING Met ouder worden veranderen uw dagelijkse activiteiten en gewoonten. Het is niet altijd eenvoudig

Nadere informatie

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen

Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Lesmateriaal bij de voorstelling: Zwemmen Zonder Mouwen Beste docent, Binnenkort gaat u met uw klas naar de voorstelling Zwemmen Zonder Mouwen; een muzikale 8+ voorstelling die zich afspeelt in en rondom

Nadere informatie

STEENSOEP OMA VERTELT EEN VERHAAL

STEENSOEP OMA VERTELT EEN VERHAAL Hotel Hallo - Thema 6 Hallo opdrachten STEENSOEP 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en leg

Nadere informatie

Zo maak je van de maaltijd een heerlijk samenzijn

Zo maak je van de maaltijd een heerlijk samenzijn Zo maak je van de maaltijd een heerlijk samenzijn Tekst en recept copyright Annemarie Lutters Dit e-book mag je delen en/of publiceren mits je mij als bron vermeldt of een weblink legt naar http://www.blijaantafel.nl

Nadere informatie

De Robijn Nieuwsbrief Januari 2008. Het wonder komt ongemerkt je geest binnen wanneer die even pas op de plaats maakt en stil is.

De Robijn Nieuwsbrief Januari 2008. Het wonder komt ongemerkt je geest binnen wanneer die even pas op de plaats maakt en stil is. De Robijn Nieuwsbrief Januari 2008 Lieve mensen, Allereerst wens ik iedereen een vreugdevol nieuw jaar toe. Misschien begin je dit jaar met de beste voornemens, zoals altijd en heb je bewust gekeken naar

Nadere informatie

Georgie Dom. Greep op uw geheugen. Zo blijft u scherp

Georgie Dom. Greep op uw geheugen. Zo blijft u scherp Georgie Dom Greep op uw geheugen Zo blijft u scherp 1 e druk, juli 2010 Copyright 2010 Consumentenbond, Den Haag Auteursrechten op tekst, tabellen en illustraties voorbehouden Inlichtingen Consumentenbond

Nadere informatie

zomer Vakantie zomer

zomer Vakantie zomer NieuwsBrief nr.3, 2011 Naar Binnen Beste lezer, Het is weer tijd voor de zomer. In het midden van Nederland is afgelopen week de zomervakantie begonnen. De kinderen hebben zes weken geen school. Zes weken

Nadere informatie

Voeding en buikklachten: Van wetenschap tot voedingsadvies. 10 april 2017, Dr Nicole M de Roos

Voeding en buikklachten: Van wetenschap tot voedingsadvies. 10 april 2017, Dr Nicole M de Roos Voeding en buikklachten: Van wetenschap tot voedingsadvies 10 april 2017, Dr Nicole M de Roos Veel patiënten klagen over tegenstrijdige adviezen Eet gewoon volgens de Schijf van Vijf Voeding is je medicijn

Nadere informatie

Goed eten werkt preventief en vergroot levenskwaliteit

Goed eten werkt preventief en vergroot levenskwaliteit Voeding en dementie hangen nauw samen Goed eten werkt preventief en vergroot levenskwaliteit Voeding en dementie hangen nauw samen Goed eten werkt preventief en vergroot levenskwaliteit De Wereldgezondheidsorganisatie

Nadere informatie

Zelfstandigheid stimuleren

Zelfstandigheid stimuleren Zelfstandigheid stimuleren Zelfstandigheid stimuleren Wat kunt u van uw kind op verschillende leeftijden verwachten? Praat met uw kind over PKU Dagelijkse eiwit- of Phe-planner Zelfstandigheid stimuleren

Nadere informatie

Uw collectieve zorgverzekering

Uw collectieve zorgverzekering Uw collectieve zorgverzekering CZ en Stichting CVEZ bieden u verschillende diensten en handige tools bij uw collectieve zorgverzekering. Meer dan alleen zorg verzekeren CZ doet meer dan alleen zorg verzekeren.

Nadere informatie

De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen

De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen Infofiche 2 Doelstellingen De leerlingen kunnen spelenderwijs de verschillende groepen voedingsmiddelen van elkaar onderscheiden. De leerlingen kunnen iets over elk onderdeel van de actieve voedingsdriehoek

Nadere informatie

Overmatige misselijkheid en/of braken tijdens de zwangerschap

Overmatige misselijkheid en/of braken tijdens de zwangerschap Overmatige misselijkheid en/of braken tijdens de zwangerschap Informatie voor patiënten F0782-1245 februari 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan

Nadere informatie

Stichting wijkgezondheidscentra huizen. stageverslag. Diëtiste in beroep

Stichting wijkgezondheidscentra huizen. stageverslag. Diëtiste in beroep Stichting wijkgezondheidscentra huizen stageverslag Diëtiste in beroep Maaike Oelen 11060360 VD 1F.2 4-6-2012 Inhoud Inleiding... 2 1. De meeloopdagen... 2 1.1 Donderdag 24 november;... 2 1.2 Vrijdag 25

Nadere informatie

Leefstijlkoers. De koers van uw leefstijl is gezond. Kijk op de volgende pagina voor een overzicht van uw leefstijl. 1 / 7

Leefstijlkoers. De koers van uw leefstijl is gezond. Kijk op de volgende pagina voor een overzicht van uw leefstijl. 1 / 7 Leefstijlkoers De koers van uw leefstijl is gezond. Kijk op de volgende pagina voor een overzicht van uw leefstijl. 1 / 7 Leefstijloverzicht U ziet hieronder wat uw score is op de verschillende aspecten

Nadere informatie

VOORW OORD VOORWOORD. Omwille van de leesbaarheid staat in dit boekje steeds hij, maar je kunt hiervoor natuurlijk ook zij lezen.

VOORW OORD VOORWOORD. Omwille van de leesbaarheid staat in dit boekje steeds hij, maar je kunt hiervoor natuurlijk ook zij lezen. VOORW OORD VOORWOORD Over dit boekje Alles over gezond eten en bewegen met kinderen van 4 tot 18 jaar? Bij de titel van dit boekje vraag je je misschien af wat een kleuter te maken heeft met iemand die

Nadere informatie

Voorbeeldtoets Biologie voor groep 8 Voeding en gezondheid. Deze toets bestaat uit 12 opgaven

Voorbeeldtoets Biologie voor groep 8 Voeding en gezondheid. Deze toets bestaat uit 12 opgaven Voorbeeldtoets iologie voor groep 8 Voeding en gezondheid eze toets bestaat uit 12 opgaven Stichting ito Instituut voor Toetsontwikkeling rnhem (2011) lle rechten voorbehouden. Niets uit dit werk mag zonder

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Het is maar 28 dagen. Je zult blijer en fitter voelen en absoluut stralen!

Het is maar 28 dagen. Je zult blijer en fitter voelen en absoluut stralen! #Kan iedereen detoxen? Voor iedereen die goed voor zich zelf wil zorgen, een gezonde boost wil geven en voor iedereen die zich 28 dagen durft te committeren aan dit programma. Dus ook in de weekenden.

Nadere informatie

Bij deze vragenlijst is gebruik gemaakt van de vettest en de groente & fruittest van het Voedingscentrum.

Bij deze vragenlijst is gebruik gemaakt van de vettest en de groente & fruittest van het Voedingscentrum. Vragenlijst Voeding Inleiding Uw organisatie wil graag meer inzicht krijgen in wat zij op het terrein van voeding voor de werknemers kan betekenen. Door het invullen van deze vragenlijst over uw voedingsgedrag

Nadere informatie

Dieet bij COPD. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Dieet bij COPD. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl Dieet bij COPD Informatie voor patiënten F0521-1011 mei 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44

Nadere informatie

Stel je gezond weekmenu samen

Stel je gezond weekmenu samen Stel je gezond weekmenu samen Leer je maaltijden op een gezonde manier plannen Lotte De Clercq Auteur: Lotte De Clercq Coverontwerp: Lotte De Clercq ISBN: 978-94-6342-735-7 Uitgeverij mijnbestseller.nl

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

ONDERSTEUNING VAN MENSEN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL

ONDERSTEUNING VAN MENSEN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL Ondersteuning bij wonen ONDERSTEUNING VAN MENSEN MET EEN LICHAMELIJKE HANDICAP EN/OF NIET-AANGEBOREN HERSENLETSEL Voorpagina: Kjerke de Vries: Ik heb niet erg veel hulp nodig. Daarom verhuis ik van een

Nadere informatie

DE RIJKE MAN, DE ARME MAN

DE RIJKE MAN, DE ARME MAN Bijbel voor Kinderen presenteert DE RIJKE MAN, DE ARME MAN Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: M. Maillot en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd

Nadere informatie

Genieten. van lekker eten

Genieten. van lekker eten Genieten van lekker eten Food Connect Passie voor eten Een maaltijd die met liefde is gekookt, dat is elke dag weer een cadeautje. Aan onze maaltijden proef je dat ze met aandacht zijn bereid. We kiezen

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek

AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek Nummer 1 / maart 2013 AlzheimerActueel Informatie voor donateurs van de Internationale Stichting Alzheimer Onderzoek 'Er lijkt heel wat te gebeuren in de kleine hersenen.' Gerda Arkesteijn 'Het besef dat

Nadere informatie

Ouderen en seksualiteit:

Ouderen en seksualiteit: Ouderen en seksualiteit: een oud taboe of een sexy verhaal? Vaak denken jongeren dat mensen van boven de 60 geen seks meer hebben, of daar toch zeker niet van genieten. Niets is minder waar. Maar ook in

Nadere informatie

Infofiche 2. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen

Infofiche 2. De actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen Infofiche 2 Doelstellingen De leerlingen kunnen voedingsaanbevelingen interpreteren en toepassen, rekening houdend met verschillende factoren zoals leeftijd en mate van fysieke activiteit. De leerlingen

Nadere informatie

Sugar Addiction Test

Sugar Addiction Test Sugar Addiction Test Hoe is het gesteld met jouw suikerverslaving? Ontdek het met deze test. SUGARCHALLENGE Is een initiatief van Food & Lifestylecoach Carola van Bemmelen Doe de Sugar Addiction test Ben

Nadere informatie

Wat eten we vanavond?

Wat eten we vanavond? 35 35 HOOFDSTUK 3 Wat eten we vanavond? WOORDEN 1 Kies uit: jam school slager boodschappen vegetariër 1 Dorien eet geen vlees. Ze is. 2 Moniek houdt van zoet. Ze eet graag op brood. 3 Johan, ik ga naar

Nadere informatie

Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014

Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Inhoudsopgave: Kennis testen Waar is voeding eigenlijk goed voor? Waarmee moeten we dan ontbijten? Bloedsuiker spiegel Calorieën?? Schijf van 5 Hoeveel calorieën

Nadere informatie

Handleiding Groente- en fruitles

Handleiding Groente- en fruitles Groep 3 / 4 / 5 / 6 / 7 / 8 Handleiding Groente- en fruitles Groente- en fruitles voor groep 3 t/m 8 In de Groente- en fruitles leren kinderen spelenderwijs dat groente en fruit eten belangrijk is om te

Nadere informatie

geweldig efficiënte tips voor werk en thuis! Marieke Anthonisse 2011 www.efficiencyfactor.nl https://twitter.com/trainencoachen

geweldig efficiënte tips voor werk en thuis! Marieke Anthonisse 2011 www.efficiencyfactor.nl https://twitter.com/trainencoachen 27 geweldig efficiënte tips voor werk en thuis! Inhoudsopgave Time Management 3 Email Management 3 Werkplekorganisatie 3 Gewoontevorming 4 Teambuilding 4 Gezinnen met kinderen 5 Administratie en Financiën

Nadere informatie

Eerste hulp bij PCOSklachten

Eerste hulp bij PCOSklachten Eerste hulp bij PCOSklachten WIE BEN IK? Ik ben Anita en ik woon in Amersfoort. In 2010 stopte ik met de pil om erachter te komen of mijn cyclus op gang zou komen. Op dat moment was ik 28 jaar. Mijn nicht

Nadere informatie

Betaalbaar bio in 6 stappen

Betaalbaar bio in 6 stappen Betaalbaar bio in 6 stappen Biologisch eten duur? Veel mensen denken dat biologisch eten niet in hun budget past. Ik heb dat ook heel lang gedacht. Tot ik ontdekte dat je door anders boodschappen te doen

Nadere informatie

KlasseLunch. Over gezond eten 1. Docentenhandleiding KlasseLunch 2008:

KlasseLunch. Over gezond eten 1. Docentenhandleiding KlasseLunch 2008: Over gezond eten 1 WAAROM IS GEZOND ETEN BELANGRIJK? Je bent nu in de groei. Je lichaam is nog lang niet klaar. Goed en gezond eten is daarom erg belangrijk. Want alleen dan krijg je voldoende voedingsstoffen

Nadere informatie

Jezus volgen! Echt? Het evangelie naar Johannes 6:22-71. dinsdag 2 juni 2015

Jezus volgen! Echt? Het evangelie naar Johannes 6:22-71. dinsdag 2 juni 2015 Jezus volgen! Echt? Het evangelie naar Johannes 6:22-71 dinsdag 2 juni 2015 1 ev. Johannes tot nu toe 1:1-18 Jezus is het Woord: bij God en zelf God 1:19-52 Jezus is het Lam van God discipelen volgen Hem

Nadere informatie

X C D X C D. verzorging CSPE BB 2009. minitoets bij opdracht 4

X C D X C D. verzorging CSPE BB 2009. minitoets bij opdracht 4 verzorging SPE 00 minitoets bij opdracht variant d Naam kandidaat Kandidaatnummer Meerkeuzevragen Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld ). Geef verbeteringen aan volgens voorbeeld of. () () X () X p e

Nadere informatie

Enquête. 262 teruggekregen. Het koekjesabonnement (kleuter)

Enquête. 262 teruggekregen. Het koekjesabonnement (kleuter) Enquête 262 teruggekregen Het koekjesabonnement (kleuter) a Ik mijn kind niet wil benadelen omdat andere kinderen het wel hebben 66 b Ik er niet altijd zou aan denken om een koek mee te geven 46 c Ik de

Nadere informatie

Wij verzoeken u vriendelijk om bijgaande brief onder de aandacht te brengen b de fracties van de politieke partijen binnen uw gemeente.

Wij verzoeken u vriendelijk om bijgaande brief onder de aandacht te brengen b de fracties van de politieke partijen binnen uw gemeente. Geachte heer, mevrouw, Wij verzoeken u vriendelijk om bijgaande brief onder de aandacht te brengen b de fracties van de politieke partijen binnen uw gemeente. Wilt u zo vriendelijk zijn om ons een ontvangst-

Nadere informatie

INFOBLAD. Meeste invloed. Gezond leven

INFOBLAD. Meeste invloed. Gezond leven GEWICHT, VOEDING, BEWEGEN EN ALCOHOL INFOBLAD Ongeveer 30% van kanker zou voorkomen kunnen worden. Een garantie om kanker te voorkomen is er niet. Je kan wel het risico op kanker verkleinen door een gezonde

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1

LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1 12/11/14 1 LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1 1. (lezen) Ik.... een lange tekst. 2 Hij.... een moeilijk boek. 3. Zij.... een gemakkelijk tekstje. 4..... jullie veel? Ja, wij.... graag kinderboeken.

Nadere informatie

15. eten moet je toch

15. eten moet je toch GRATIS voorproefje 15. eten moet je toch Uitnodigen Ik zal zorgen dat ik honger heb. Hou het eenvoudig, hoor! Ik eet alles. Ik ben niet zo n moeilijke eter. Maar verder eet ik alles! Je ziet me wel verschijnen.

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Weerstandswaaier. zink. ijzer. seleen koper B12 B11. vitamines & mineralen. vitamine. vitamine. vitamine. vitamine. vitamine.

Weerstandswaaier. zink. ijzer. seleen koper B12 B11. vitamines & mineralen. vitamine. vitamine. vitamine. vitamine. vitamine. Het Vitamine Informatie Bureau geeft informatie over s en mineralen. ie zijn onmisbaar voor een goede gezondheid, en het is dus belangrijk om er het nodige over te weten. e adviezen van de Gezondheidsraad

Nadere informatie

Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November

Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken website: Sophia Revalidatie (sportkantine), www.parkinsoncafedelfteo.nl Reinier de Graafweg 1, email:

Nadere informatie

Weerstandswaaier. zink. ijzer. seleen koper B12 B11. vitamines & mineralen. vitamine. vitamine. vitamine. vitamine. vitamine.

Weerstandswaaier. zink. ijzer. seleen koper B12 B11. vitamines & mineralen. vitamine. vitamine. vitamine. vitamine. vitamine. Het Vitamine Informatie Bureau geeft informatie over s en mineralen. ie zijn onmisbaar voor een goede gezondheid, en het is dus belangrijk om er het nodige over te weten. e adviezen van de Gezondheidsraad

Nadere informatie

Mijn 7 grootste inzichten in ICT in de zorg uit de afgelopen 15 jaar

Mijn 7 grootste inzichten in ICT in de zorg uit de afgelopen 15 jaar Mijn 7 grootste inzichten in ICT in de zorg uit de afgelopen 15 jaar Gebaseerd op ervaringen die ik opdeed in meer dan 10 verschillende ziekenhuizen Mirjan van der Meijden Zorginformatisering Vooraf In

Nadere informatie

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan!

Ten slotte wens ik je veel plezier bij het lezen. Hopelijk geeft het de kennis en de inspiratie om ook zelf met je kinderen aan de slag te gaan! inleiding Voor al mijn kinderen schrijf ik hun ontwikkelingen op in een schrift. Ik schrijf op wanneer en hoelang ze sliepen, wat ze aten, hoe ze speelden en hoe we samen de dag doorbrachten. Dat lijkt

Nadere informatie