De Zuidelijke Westhoek, WO II en mondelinge geschiedenis

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De Zuidelijke Westhoek, WO II en mondelinge geschiedenis"

Transcriptie

1 De Zuidelijke Westhoek, WO II en mondelinge geschiedenis Vormingssessie Ieper 24 november 2014 Vanavond Mondelinge geschiedenis Eigenheid van dit project Het interview Maar eerst: even kennismaken 1

2 Eigen ervaringen Vrouwelijke religieuzen (Zusters van Liefde, Zusters Kindsheid Jesu) Gentse bakkers Noord-Limburg tijdens WO II ( Soldatenlaarzen en kauwgom ) CRAB s Wat is mondelinge geschiedenis? (1) Onderzoeksmethode die bestaat uit een aantal stappen Altijd al bestaan, maar had lange tijd een negatief imago Jaren : MG wordt wetenschappelijke discipline Eind jaren 1970: introductie in België : explosie Tweede Wereldoorlog erg populair 2

3 Wat is mondelinge geschiedenis? (2) Voorbereiding (lezen, getuigen zoeken, vragen bedenken) Interviewen en documenteren Verwerken (transcriptie) Bewaren Ontsluiten (boek, DVD, tentoonstelling, databank ) In veel projecten loopt het wel érgens mis! Wat is mondelinge geschiedenis? (3) Een manier om iets te leren over het verleden: Zeer nuttig als geschreven bronnen ontbreken Een bron als een ander Historische kritiek is mogelijk Kinderjaren / emotionele gebeurtenissen zijn weerbarstig Een experiment 3

4 Wat is mondelinge geschiedenis? (4) Een manier om iets te leren over herinnering en geheugen: Vervorming van de historische werkelijkheid Invloed van collectief geheugen en het heden Kijk op bepaalde zaken kan veranderen Herinnering is smalle basis voor historisch onderzoek Een experiment Maar mondelinge geschiedenis is zoveel meer! De warmte van een gezellige namiddag Het plezier van een sterk verhaal Verwarring bij emoties Frustratie bij technische problemen Soms: blijvende contacten 4

5 Mondelinge geschiedenis = zelf bronnen creëren Geluidsfragment / Bilmopname mondelinge bron Mondelingen bron = opname + RANDDOCUMENTEN Dit project: Algemeen Stand van zaken? Doelstellingen: Laatste getuigen van WO II Volledige regio Petite histoire, anekdotes DVD + brochure Bewaring volgens regels van de kunst 5

6 Dit project: Waarover? Wie? Hoe? Wat is typisch voor de Zuidelijke Westhoek? Werken met thema s (= RANDDOCUMENT 1) Brainstorm Dit project: Waarover? Wie? Hoe? Mondelinge geschiedenis over WO II anno 2014: - Lokaal en persoonlijk - Flarden, impressies - Zintuigelijk - Uit tweede hand (ouders) - Veralgemeningen ( de Witten ) - Mythes 6

7 Dit project: Waarover? Wie? Hoe? Streef diversiteit na Zal niet representatief zijn vóór 1938 (maar liefst voor 1930) Bij voorkeur nog niet geïnterviewd Goede verteller, verhaal één van de thema s Dit project: Waarover? Wie? Hoe? Een goede voorbereiding: Inlezen Opstellen identificatiefiche (= RANDDOCUMENT 2) Contactopname met de respondent: Vertrouwensrelatie Project uitleggen Desnoods via de kinderen Vragen naar foto s, documenten 7

8 Dit project: Waarover? Wie? Hoe? Eerst geluid, dan film Themalijst Vragenlijst (= RANDDOCUMENT 3) Oefening Op voorhand Zelfreflectie - Wat zijn mijn kwaliteiten? -Hoe betrokken ben ik? Praktische voorbereiding - Plaats en tijdstip bevestigen - Opnameapparaat testen - Themalijst en vragenlijst goed bestuderen 8

9 Op voorhand Wat neem je mee? - Opnameapparaat - Spiekbriefje (thema s + enkele kernwoorden) - Identificatiefiche - Eventueel fotomateriaal - Fototoestel - Geschenkje -Pen en papier (= RANDDOCUMENT 4) - Overeenkomst (= RANDDOCUMENT 5) INTERVIEWFICHE Context van het gesprek Hoe ben ik ontvangen? Non-verbaal gedrag tijdens het interview Incidenten tijdens het interview Juiste spelling van namen Informatie na de uitschakeling van het opnameapparaat Heeft de getuige interessante foto s of documenten? Verwijst de respondent door naar andere getuigen? 9

10 OVEREENKOMST Toestemming voor gebruik van interview Eigendom wordt overgedragen Volledige of gedeeltelijke vrijgave Privacy van de respondent primeert! Respondent mag niet worden geschaad in zijn/haar functioneren in de lokale en sociale gemeenschap Twee exemplaren (voor getuige, voor CO 7 ) OMSTANDIGHEDEN Vertrouwde omgeving Op locatie? Interviewen als teamwork? Bij voorkeur één gesprekspartner Aanwezige derden hebben een ondergeschikte rol Meerdere gesprekspartners: pro en contra 10

11 BIJ DE KOFFIE Licht het project nog eens toe Vertel iets over jezelf Doe niet gewichtig over opnameapparatuur Vermeld de overeenkomst (die na het interview wordt ingevuld) Glas water binnen handbereik TIPS VOOR EEN GOED GESPREK Interview van x met x op x te x Eerst: gemakkelijke, concrete, biografische vragen Cycli van open vragen (thema aansnijden) en specifieke vragen (thema verdiepen) Gebruik enkel je spiekbriefje Gevoelige thema s: niet in het begin, maar ook niet helemaal op het eind Moedig aan, maar non-verbaal Eenvoudige taal, geen vakjargon Niet corrigeren, wel sturen 11

12 TIPS VOOR EEN GOED GESPREK Blijf wakker / alert Maximale duur? Wat met emoties? AFRONDEN EN AFSLUITEN Overloop je spiekbriefje nog eens Bedank de respondent (geschenkje) Ga niet direct naar huis Laat je contactgegevens achter Overeenkomst invullen 12

13 Verwerken: TRANSCRIPTIE Tijdsintensief (1/8) Best volledig uitgeschreven Best door de interviewer zelf, kort na het interview Dialect of AN? = moeilijk realiseerbaar Verwerken: TRANSCRIPTIE Alternatieven: Eventueel door andere vrijwilligers Samenvatting Citaten uitlichten Bandinhoudsfiche 13

14 Tot slot: LAAT JULLIE INSPIREREN Tot slot: LAAT JULLIE INSPIREREN 14

15 Tot slot: LAAT JULLIE INSPIREREN Tot slot Een mondelinge bron = Opname + Themalijst + Vragenlijst + Interviewfiche + Identificatiefiche + Overeenkomst + Transcriptie 15

Mondelinge geschiedenis in Noord-Limburg. Vormingssessie 2 1 december 2011

Mondelinge geschiedenis in Noord-Limburg. Vormingssessie 2 1 december 2011 Mondelinge geschiedenis in Noord-Limburg Vormingssessie 2 1 december 2011 In vergelijking met onze kempische keuterboerkens waren de franse boeren al ver vooruit voor die tijd: maaien en hooien van het

Nadere informatie

Wouters, R. 60 jaar geleden barstte hier de oorlog los. De Heikapper. 19(2000)2, 20-23.

Wouters, R. 60 jaar geleden barstte hier de oorlog los. De Heikapper. 19(2000)2, 20-23. Via het kerkepadje stonden we vlakbij hun kookplaats en weldra drumden er een tiental jonge kleppers samen en kregen we doorheen de haag de resten van het eten. Daar proefden we voor de eerste maal in

Nadere informatie

10/12/2014. Maandag: Mondelinge geschiedenis Eigenheid van het project Thema s. WO II typisch voor de Zuidelijke Westhoek WO II algemene thema s

10/12/2014. Maandag: Mondelinge geschiedenis Eigenheid van het project Thema s. WO II typisch voor de Zuidelijke Westhoek WO II algemene thema s Maandag: Mondelinge geschiedenis Eigenheid van het project Thema s WO II typisch voor de Zuidelijke Westhoek WO II algemene thema s 1 Vandaag: Vooraf Afnemen interview Opnemen interview Bewaren en verwerken

Nadere informatie

Introductieles. Mondelinge geschiedenis

Introductieles. Mondelinge geschiedenis Introductieles Mondelinge geschiedenis Wat is mondelinge geschiedenis? Verhalen van mensen = ERFGOED Mondelinge geschiedenis = het verleden REGISTREREN en (RE)CONSTRUEREN door het INTERVIEWEN van GETUIGEN

Nadere informatie

Sprekend [zw]erfgoed!

Sprekend [zw]erfgoed! Sprekend [zw]erfgoed! Werkwinkel mondelinge geschiedenis Deel 1 Sint-Gillis-Waas, 5 december 2006 Björn RZOSKA Vlaams Centrum voor Volkscultuur Inleiding. Oraal erfgoed is in! aandacht voor oraal erfgoed

Nadere informatie

24/11/2014 Cursus interviewtechnieken - Getuigenissen Tweede Wereldoorlog

24/11/2014 Cursus interviewtechnieken - Getuigenissen Tweede Wereldoorlog 1 Cursus interviewtechnieken Getuigenissen Tweede Wereldoorlog. Sessie 1: De Zuidelijke Westhoek, WO II en mondelinge geschiedenis Karel Strobbe 24/11/2014 CC Ieper-Het Perron Wiedergutmachungsschnitzel

Nadere informatie

ALGEMEEN DE VERSCHILLENDE STAPPEN VAN EEN PROJECT FASE 1: DE VOORBEREIDING. Stappenplan voor mondelinge geschiedenisprojecten

ALGEMEEN DE VERSCHILLENDE STAPPEN VAN EEN PROJECT FASE 1: DE VOORBEREIDING. Stappenplan voor mondelinge geschiedenisprojecten Stappenplan voor mondelinge geschiedenisprojecten ALGEMEEN In het hedendaagse historisch onderzoek neemt het aandeel van mondelinge geschiedenis (oral history) sterk toe. Het inzicht groeit dat erfgoedwerking

Nadere informatie

kopieerblad leerling naar een verhaal d at u m :.. /.. /...

kopieerblad leerling naar een verhaal d at u m :.. /.. /... kopieerblad leerling Op zoek naar een verhaal N a a m : V o o r n a a m : d at u m :.. /.. /.... 2 Stap 1: Welk verhaal ga je schrijven? Heb je zelf een migratieverhaal? Ga je op zoek naar het verhaal

Nadere informatie

werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen?

werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen? werkblad Scheldeberoep verkennen Veel beroepen hebben met de Schelde te maken. Welk beroep zou jij verder willen verkennen? Noteer ook 2 reservekeuzen: 1. 2. 1. Wat weet je al van dit beroep? Schrijf het

Nadere informatie

Wie praat wanneer met het kind? Methodisch Kind- Interview. Afstemming noodzakelijk. Voorwerk! Methodisch kind-interview.

Wie praat wanneer met het kind? Methodisch Kind- Interview. Afstemming noodzakelijk. Voorwerk! Methodisch kind-interview. Wie praat wanneer met het kind? Methodisch Kind- Interview Aafke Scharloo & Irene Martens Voorwerk! Afstemming noodzakelijk - Afstemming politie - Informatie verzamelen - Via de ouder/ begeleider het kind

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Interview over de geschiedenis van Joodse Hagenaars

Interview over de geschiedenis van Joodse Hagenaars Interview over de geschiedenis van Joodse Hagenaars In deze opdracht maak je een interview met een of meer personen over de Joodse bevolkingsgroep in Den Haag tijdens de Tweede Wereldoorlog. Je moet in

Nadere informatie

Mondelinge geschiedenis. Daphné Maes

Mondelinge geschiedenis. Daphné Maes Mondelinge geschiedenis Daphné Maes Agenda Mondelinge geschiedenis 1. Wat is mondelinge geschiedenis? 2. Voorbereiding van het interview 3. Interview zelf 4. Het interview uitschrijven 5. Behoud en beheer

Nadere informatie

Sollicitatietips. Praktische tips bij solliciteren Van CV tot aan gesprek. Ledenevent PGGM 11 mei 2015 Petra Hulkenberg

Sollicitatietips. Praktische tips bij solliciteren Van CV tot aan gesprek. Ledenevent PGGM 11 mei 2015 Petra Hulkenberg Sollicitatietips Praktische tips bij solliciteren Van CV tot aan gesprek Ledenevent PGGM 11 mei 2015 Petra Hulkenberg Agenda workshop Introductie Hoe bereiden organisaties zich voor? - Profiel - Gesprekstechnieken

Nadere informatie

Juf Sabine en juf Maaike

Juf Sabine en juf Maaike Je moet daar heel wat voor kunnen: - Je moet goed kunnen lezen - En ook goed begrijpen wat je leest - Je moet goed kunnen opzoeken - En goed kunnen kiezen wat je wel en niet nodig hebt. - Je moet je verhaal

Nadere informatie

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.

Nadere informatie

ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT?

ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT? ONDERZOEK VOOR JE PROFIELWERKSTUK HOE DOE JE DAT? Wim Biemans Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit Economie & Bedrijfswetenschappen 4 juni, 2014 2 Het doen van wetenschappelijk onderzoek Verschillende

Nadere informatie

Stappenplan voor een onderzoek

Stappenplan voor een onderzoek Stappenplan voor een onderzoek Stap 1: Onderwerp * A) Kies een onderwerp Denk bij het kiezen van een onderwerp aan de volgende punten: - vind ik het onderwerp interessant - zijn er genoeg bronnen over

Nadere informatie

Persoonlijke competenties Sociale competenties Leer (school) competenties

Persoonlijke competenties Sociale competenties Leer (school) competenties Reader TOP-dagen 2014-2015 In het onderwijs is het steeds vanzelfsprekender dat je ieder jaar meer kunt en weet. Je bent druk bezig met het leren van de vakken. Maar je ontwikkelt ook competenties. In

Nadere informatie

Notitieboekje. Allemaal Taal

Notitieboekje. Allemaal Taal Notitieboekje Allemaal Taal 1 Wie stimuleerde jouw taal? Hoe stimuleer je de taal van de kinderen? 2 Wat hebben de kinderen nodig? Het is soms moeilijk om aan taalstimulering te doen omdat mijn groep zo

Nadere informatie

- het lezen van het boek van Soldaat van Oranje en het maken van de literatuurwijzer het bekijken van de film Soldaat van Oranje;

- het lezen van het boek van Soldaat van Oranje en het maken van de literatuurwijzer het bekijken van de film Soldaat van Oranje; LESSUGGESTIES blijkt de blijvende grote interesse van scholieren voor de Tweede Wereldoorlog. Zij geven aan vooral gegrepen te worden door persoonlijke verhalen, gekoppeld aan inzet van hedendaagse middelen.

Nadere informatie

STORYTELLING. Van interview tot verhaal

STORYTELLING. Van interview tot verhaal STORYTELLING Van interview tot verhaal Lian van der Zon Actuele geschiedenis / oral history https://www.linkedin.com/in/lian-van-der-zon-a4612385 lianvanderzon@bibibodegom.nl Voor we beginnen Luister en

Nadere informatie

Spreekbeurt, en werkstuk

Spreekbeurt, en werkstuk Spreekbeurt, krantenkring en werkstuk Dit boekje is van: Datum spreekbeurt Datum krantenkring Inleverdatum werkstukken Werkstuk 1: 11 november 2015 Werkstuk 2: 6 april 2016 Bewaar dit goed! Hoe bereid

Nadere informatie

Techniekkaart: Het houden van een interview

Techniekkaart: Het houden van een interview WAT IS EEN INTERVIEW? Een interview is een vraaggesprek. Wat een interview speciaal maakt, is dat je met een interview aan informatie kunt komen, die je niet uit boeken kunt halen. Als je de specifieke

Nadere informatie

SAGAAM IN DE KLAS. Een praktische handleiding voor leerkrachten in het PO & VO

SAGAAM IN DE KLAS. Een praktische handleiding voor leerkrachten in het PO & VO SAGAAM IN DE KLAS Een praktische handleiding voor leerkrachten in het PO & VO 1 Hoe meer mensen worden aangezet tot schrijven hoe meer ze gaan lezen Adriaan van Dis Colofon Auteur: Tom Blok Huisstijl:

Nadere informatie

Werkboek Maatschappelijke stage. Stichting Oude Groninger Kerken

Werkboek Maatschappelijke stage. Stichting Oude Groninger Kerken Werkboek Maatschappelijke stage Stichting Oude Groninger Kerken 2011 Inhoud: Inleiding Wat is de SOGK? Wat ga je doen? Voorbereiding Uitvoering Verwerking Evaluatie Bijlagen p3 p X p X p X p X p X p x

Nadere informatie

Stellingen leerlingvragenlijst

Stellingen leerlingvragenlijst Stellingen leerlingvragenlijst Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs 1.0 sept 2011 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys ZIEN!PO leerlingvragenlijst Stellingen en toelichtingen

Nadere informatie

M O O N R I T U A L S

M O O N R I T U A L S M O O N R I T U A L S N I E U W E M A A N T I P S & R I T U E E L De nieuwe maan staat voor een nieuw begin. Het is daarom de perfecte tijd om te bedenken wat je wensen en doelen zijn voor de komende maand.

Nadere informatie

Buurman in de Winter Plan D / Andreas Denk (Nederland)

Buurman in de Winter Plan D / Andreas Denk (Nederland) lesbrief Buurman in de Winter Plan D / Andreas Denk (Nederland) bovenbouw (groep 5 t/m 8) www.stiltefestival.com E info@destilte.nl F facebook.com/ stiltefestival afdeling educatie Nieuwe Huizen 41 4811

Nadere informatie

1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule

1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule Werkboek Inhoudsopgave: 1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule 2. Het H.A.R.T. model 2.1. H.A.R.T. staat voor: 2.1.1. Mijn verhaal over oprechte communicatie 2.1.1: Hoofd Gebruik de rest van deze

Nadere informatie

GESPREKKEN VOEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG:

GESPREKKEN VOEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je een verzorgde brief schrijven. - Kun je op een juiste manier werkwoorden vervoegen. - Schrijf je op een juiste manier in meervoud. - Gebruik je hoofdletters op een

Nadere informatie

Agressief gedrag. Samenvatting Hieronder hebben we de inhoud van de aflevering Agressief gedrag samengevat. Gemakkelijk om er nog eens bij te pakken.

Agressief gedrag. Samenvatting Hieronder hebben we de inhoud van de aflevering Agressief gedrag samengevat. Gemakkelijk om er nog eens bij te pakken. Agressief gedrag Samenvatting Hieronder hebben we de inhoud van de aflevering Agressief gedrag samengevat. Gemakkelijk om er nog eens bij te pakken. Wat is agressief gedrag? Dementie kan ervoor zorgen

Nadere informatie

Ondersteuning bij sollicitatie

Ondersteuning bij sollicitatie Ondersteuning bij sollicitatie Programma 1. Inleiding 2. Procedure en praktische info 3. Overzicht mogelijke proeven 3.1 Préselectie / schriftelijke proef 3.2 Vaardigheidsproef 3.3 Rollenspel 3.4 Psychotechnische

Nadere informatie

Ik geloof, geloof ik. Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw. Mijn naam en klas:

Ik geloof, geloof ik. Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw. Mijn naam en klas: Ik geloof, geloof ik Levensbeschouwelijk dossier Griftland college Bovenbouw Mijn naam en klas: Bezinningsmomenten In de godsdienstlessen stonden de afgelopen jaren verhalen centraal en de verschillende

Nadere informatie

Stellingen en normering leerlingvragenlijst

Stellingen en normering leerlingvragenlijst Stellingen en normering leerlingvragenlijst Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs 3.0 oktober 2014 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys ZIEN!PO leerlingvragenlijst 3.0 Stellingen

Nadere informatie

Tuesday, February 8, 2011. Opleiding Interactieve Media

Tuesday, February 8, 2011. Opleiding Interactieve Media Opleiding Interactieve Media Inhoud Inleiding presenteren 1. Voorwerk 2. Middenstuk 3. Begin presentatie 4. Einde presentatie 5. Visuele middelen 6. Non-verbale communicatie 7. Opdracht 8. Criteria 1.

Nadere informatie

Anita Willemsen & Leander Westerbeek van Eerten

Anita Willemsen & Leander Westerbeek van Eerten Anita Willemsen & Leander Westerbeek van Eerten Programma Solliciteren Zoeken en benaderen Het gesprek Wat als het niet lukt? Hoe zorg je ervoor dat wat er in de motor zit ook uit de wielen komt? Alles

Nadere informatie

stimuleert ondernemerschap BRochure STEVE

stimuleert ondernemerschap BRochure STEVE BRochure STEVE 2015/2016 DreamStorm presenteert STEVE het introductie programma ondernemend leren Steve is een individueel lesprogramma voor studenten in het Middelbaar Beroeps Onderwijs. In 12 lesuren

Nadere informatie

maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING...

maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING... maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING... 1 Gegevens leerling Naam Adres Postcode Woonplaats Geboortedatum Telefoon Afdeling/leerweg Gegevens school Naam Schoolbegeleider Adres Plaats Telefoon

Nadere informatie

Bijlage interview meisje

Bijlage interview meisje Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je

Nadere informatie

Stellingen en normering leerlingvragenlijst

Stellingen en normering leerlingvragenlijst Stellingen en normering leerlingvragenlijst Expertsysteem ZIEN! voor het primair onderwijs 2.0 juli 2012 ZIEN! is een product van, in samenwerking met ParnasSys ZIEN!PO leerlingvragenlijst 2.0 Stellingen

Nadere informatie

Lesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8

Lesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8 Lesbrief bij Mijn broer is een boef van Netty van Kaathoven voor groep 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad Thema s

Nadere informatie

What s up Zuiderzeeland? aardrijkskunde, praktische opdracht

What s up Zuiderzeeland? aardrijkskunde, praktische opdracht What s up Zuiderzeeland? Aardrijkskunde praktische opdracht praktisch onderzoek in zuiderzeeland 4 HV Naam: Klas: In dit onderdeel ga je zelf met je groepje op onderzoek. Je hebt geleerd dat Waterschap

Nadere informatie

Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst

Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst Museum De Buitenplaats Kijken is een kunst Groep 5 Les 1 Ik en mijn selfie Les 1 Ik en mijn selfie Samenvatting van de les De kinderen kijken naar een selectie portretten waaronder selfies. Ze analyseren

Nadere informatie

& het ROC Een programma over beeldvorming

& het ROC Een programma over beeldvorming & het ROC Een programma over beeldvorming Informatie voor docenten van het ROCvA Educatie JHM 1 februari 2011 Inhoud Korte omschrijving en praktische informatie 3 Gastles - opzet 5 Museumbezoek - informatie

Nadere informatie

Werkboek. Wij werken samen. Nederlands Mentorles Duits Geschiedenis Kunst Muziek Percussie. oktober - december 2015 Meridiaan College JAAR VAK

Werkboek. Wij werken samen. Nederlands Mentorles Duits Geschiedenis Kunst Muziek Percussie. oktober - december 2015 Meridiaan College JAAR VAK oktober - december 2015 Meridiaan College NAAM JAAR VAK PROJECT TITEL KLAS Nederlands Mentorles Duits Geschiedenis Kunst Muziek Percussie Werkboek Wij werken samen Wat gaan we doen? Het Meridiaan College

Nadere informatie

Tweede wereldoorlog:

Tweede wereldoorlog: geschiedenis Tweede wereldoorlog: Een bekende Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Tweede Wereldoorlog: een bekende Introduceren thema Tweede Wereldoorlog: een bekende

Nadere informatie

Onderhandelen en afspraken maken

Onderhandelen en afspraken maken OPDRACHTFORMULIER Onderhandelen en afspraken maken Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en noteer vragen en opmerkingen. Bespreek deze met medestudenten of je docent.

Nadere informatie

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen

Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Feedback Project Ergonomisch Ontwerpen Competenties Sociaal en communicatief functioneren (P9) Initiatief (P10) Reflectie (P11) Afgelopen module heb je met een groepje gewerkt aan je project. In week 7

Nadere informatie

Tweede wereldoorlog:

Tweede wereldoorlog: geschiedenis Tweede wereldoorlog: Auto s en wegen Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Tweede Wereldoorlog: auto s en wegen Introduceren thema Tweede Wereldoorlog:

Nadere informatie

Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen

Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren. Ada van Dalen Wetenschap & Technologie Ontwerpend leren Ada van Dalen Wat is W&T? W&T is je eigen leven W&T: geen vak maar een benadering De commissie wil onderstrepen dat wetenschap en technologie in haar ogen géén

Nadere informatie

technisch verslag literatuur

technisch verslag literatuur technisch verslag literatuur naam klas naam auteur pseudoniem? biografische gegevens boek geschreven in welk jaar? eerste uitgave: uitgever, jaar deze publicatie: uitgever, jaar aantal pagina's Heeft het

Nadere informatie

Zeg het voort. Werkboek

Zeg het voort. Werkboek Zeg het voort Werkboek In het werkboek Zeg het voort komen verschillende soorten oefeningen voor. De onderstaande plaatjes maken duidelijk om welke oefeningen het gaat. Deze les gaan we... Speel het spel

Nadere informatie

Onderzoek Hoe scoren je docenten?

Onderzoek Hoe scoren je docenten? Onderzoek Hoe scoren je docenten? 13 maart 2013 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 6 tot en met 12 maart 2013, deden 1.122 scholieren mee. De uitslag is na weging representatief

Nadere informatie

JA BUKA! Trešnja Municipal Theatre (Kroatië)

JA BUKA! Trešnja Municipal Theatre (Kroatië) lesbrief JA BUKA! Trešnja Municipal Theatre (Kroatië) bovenbouw (groep 5 t/m 8) www.stiltefestival.com E info@destilte.nl afdeling educatie Nieuwe Huizen 41 4811 TL Breda +31 (0)76-515 49 84 afdeling techniek

Nadere informatie

Schriftelijke schrijfcursus op basis van De kleine prins

Schriftelijke schrijfcursus op basis van De kleine prins Schriftelijke schrijfcursus op basis van De kleine prins Een impressie Schrijven naar aanleiding van het verhaal van de kleine prins, hoe doe je dat? Ik kan er veel over schrijven en vertellen, maar het

Nadere informatie

Lesinhoud. !! De uitvoering van focusgroepen. !!! Mogelijkheid tot vragen en/of oefenen. Hoe een interview uitvoeren?

Lesinhoud. !! De uitvoering van focusgroepen. !!! Mogelijkheid tot vragen en/of oefenen. Hoe een interview uitvoeren? Lesinhoud Hoe een interview uitvoeren? De uitvoering van focusgroepen Mogelijkheid tot vragen en/of oefenen 1 Modereren en interviewen Lieve Peremans 2 Interview lijst: type topiclijst Onderwerpenlijst

Nadere informatie

PROJECT 2014 FLL WORLD CLASS SM

PROJECT 2014 FLL WORLD CLASS SM PROJECT 2014 FLL WORLD CLASS SM In het FLL World Class SM Project zal jullie team: Een onderwerp kiezen waar jullie enthousiast over zijn of altijd al meer over hebben willen weten. Een innovatieve oplossing

Nadere informatie

China Pagina 1. - Wie nodig jij uit voor een Chinese maaltijd? -

China Pagina 1. - Wie nodig jij uit voor een Chinese maaltijd? - China Pagina 1 Colofon Uitnodiging voor maaltijd in Chinees Les voor groep 6-8 150-180 minuten Handvaardigheid Let op! In deze les opzet werken leerlingen in tweetallen, en maken samen 1 werkstuk, maar

Nadere informatie

Interview hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Interview hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 July 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/52546 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

AUTISME EN CONFLICTHANTERING. Anneke E. Eenhoorn

AUTISME EN CONFLICTHANTERING. Anneke E. Eenhoorn AUTISME EN CONFLICTHANTERING Anneke E. Eenhoorn UITGANGSPUNT UITGANGSPUNT DRIE VOORBEELDEN Rosa van 8 jaar. Na een ogenschijnlijk gewone dag op school, haalt ze fel uit Mike van 11 jaar. Na een kleine

Nadere informatie

Training interviewen Communicatie jaar 1 2010, periode 1, week 4

Training interviewen Communicatie jaar 1 2010, periode 1, week 4 Training interviewen Communicatie jaar 1 2010, periode 1, week 4 Welk interview observeer je? Soort interview: Radio Datum interview: 20-09-2010 Interviewer(s): Frenk van der Linden Geïnterviewde: Rudolf

Nadere informatie

Samenwerken èn netwerken

Samenwerken èn netwerken Samenwerken èn netwerken Stappenplan voor versterken van zelforganisaties Auteurs Saskia van Grinsven en Jamila Achahchah Fotografie: Guillermo Dazelle MOVISIE Juni 2012 Inleiding Voor je ligt een stappenplan

Nadere informatie

ZET DE BOXEN AAN! Schoolpraat. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS

ZET DE BOXEN AAN! Schoolpraat. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS ZET DE BOXEN AAN! Jongeren verkennen verschillende manieren om radio te maken (podcasting, internetradio), beluisteren voorbeelden en zetten de grote lijnen uit voor een eigen radio-uitzending: voor wie?

Nadere informatie

1 Kies je onderwerp Samen met je buurman of buurvrouw. Ons onderwerp: Voorbeeld: Michael Jackson was de beste artiest ooit! Nu jullie!

1 Kies je onderwerp Samen met je buurman of buurvrouw. Ons onderwerp: Voorbeeld: Michael Jackson was de beste artiest ooit! Nu jullie! Na deze les kun je presenteren in vijf stappen: 1. Kies een onderwerp 2. Bedenk een goede opbouw 3. Verzamel informatie 4. Oefen je presentatie 5. Presenteren maar! 8 Vertel je verhaal Regelmatig moet

Nadere informatie

HOE VRAAG IK INFORMATIE OP BIJ DE STAD GENT? V.u. : Paul Teerlinck, stadssecretaris - Stadhuis - Botermarkt 1, 9000 Gent - 2015.

HOE VRAAG IK INFORMATIE OP BIJ DE STAD GENT? V.u. : Paul Teerlinck, stadssecretaris - Stadhuis - Botermarkt 1, 9000 Gent - 2015. HOE VRAAG IK INFORMATIE OP BIJ DE STAD GENT? V.u. : Paul Teerlinck, stadssecretaris - Stadhuis - Botermarkt 1, 9000 Gent - 2015 Tips & tricks 00919 Tips voor een geslaagde studieopdracht INLEIDING Wil

Nadere informatie

stimuleert ondernemerschap BRochure albert

stimuleert ondernemerschap BRochure albert BRochure albert 2015/2016 DreamStorm presenteert albert het introductie programma ondernemend leren Albert is een individueel lesprogramma voor leerlingen in het voortgezet onderwijs. In 12 lesuren krijgen

Nadere informatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie

Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten

Nadere informatie

Werkstuk. En natuurlijk ook spreekbeurt. Gemaakt door: Anmami Verhulvelrij Groep 7abcd

Werkstuk. En natuurlijk ook spreekbeurt. Gemaakt door: Anmami Verhulvelrij Groep 7abcd Werkstuk En natuurlijk ook spreekbeurt Gemaakt door: Anmami Verhulvelrij Groep 7abcd (Op het voorblad komt de titel van je werkstuk, een foto of een plaatje van je onderwerp, je naam en je klas.) Inhoudsopgave

Nadere informatie

WikiKids Atlas. Lerarenhandleiding Project WikiKids Atlas

WikiKids Atlas. Lerarenhandleiding Project WikiKids Atlas WikiKids Atlas Lerarenhandleiding Project WikiKids Atlas 1. Inhoudsopgave. 1. Inhoudsopgave. p. 43 2. Inleiding. p. 44 3. Uitleg en kerndoelen WikiKids Atlas. p. 46 3.1. Inleiding. p. 46 3.2. Uitleg WikiKids.

Nadere informatie

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. Wat is dat? Eva van de Sande. Radboud Universiteit Nijmegen

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK. Wat is dat? Eva van de Sande. Radboud Universiteit Nijmegen WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Wat is dat? Eva van de Sande Radboud Universiteit Nijmegen EERST.. WETENSCHAPSQUIZ 1: Hoe komen we dingen te weten? kdsjas Google onderzoek boeken A B C 1: We weten dingen door

Nadere informatie

Waarom stage? Regels stage Interview 1+2 Stage eindverslag 1+2

Waarom stage? Regels stage Interview 1+2 Stage eindverslag 1+2 Waarom stage? Regels stage Interview 1+2 Stage eindverslag 1+2 Naam Klas Mentor Waar loop jij stage? Naam 1 e stagebedrijf Adres Telefoon Stagebegeleider Startdatum stage Einddatum stage Aantal stagedagen

Nadere informatie

Informatieboekje. Spreekbeurt, leeskring en nieuwskring. 2015 / 2016 groep 8

Informatieboekje. Spreekbeurt, leeskring en nieuwskring. 2015 / 2016 groep 8 Informatieboekje Spreekbeurt, leeskring en nieuwskring 2015 / 2016 groep 8 Informatie In dit informatieboekje vind je informatie voor je spreekbeurt, je leeskring en je nieuwskring. De voorbereiding is

Nadere informatie

Introduceren thema Indeling planten- en dierenrijk. fauna in de wereld. Thema: Indeling planten- en dierenrijk. Dierenrijk.

Introduceren thema Indeling planten- en dierenrijk. fauna in de wereld. Thema: Indeling planten- en dierenrijk. Dierenrijk. Natuur & Techniek indeling planten- en dierenrijk Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Indeling planten- en dierenrijk Introduceren thema Indeling planten- en dierenrijk

Nadere informatie

Leiding met een hart voor bezinnen

Leiding met een hart voor bezinnen THEMA DOELPUBLIEK INHOUDEN METHODIEKEN DUUR MATERIAAL BRON Kleine K-momenten Leiding met een hart voor bezinnen - Vragen/uitwisseling in groep - Voorbereiding K-moment - K-moment delen met de rest van

Nadere informatie

FEEDBACK GEVEN IN ZELFSTURENDE TEAMS. Yvette Paludanus

FEEDBACK GEVEN IN ZELFSTURENDE TEAMS. Yvette Paludanus FEEDBACK GEVEN IN ZELFSTURENDE TEAMS Yvette Paludanus 2 Dit boekje is tot stand gekomen dankzij de vragen en verhalen van medewerkers in de zorg. Wil je een exemplaar van dit boekje bestellen? Wil je begeleiding

Nadere informatie

Het circus komt 3+ Clair de Lune Théâtre (België)

Het circus komt 3+ Clair de Lune Théâtre (België) lesbrief Het circus komt 3+ Clair de Lune Théâtre (België) onderbouw (groep 1 t/m 4) bezoekadres Markendaalseweg 75a Het doek gaat op. Er komt een schaduwcircus aan en alles is ineens mogelijk! Schaduwen

Nadere informatie

Content in Motion. Interviewen & Communicatie

Content in Motion. Interviewen & Communicatie Content in Motion Interviewen & Communicatie Communicatie wat is dat eigenlijk? Communicatie is afgeleid van het Latijnse woord: communicatio dat verbinding betekent. Later werd dit doorgetrokken naar

Nadere informatie

2.3 HET STARR-INTERVIEW IN THEORIE & PRAKTIJK

2.3 HET STARR-INTERVIEW IN THEORIE & PRAKTIJK 2.3 HET STARR-INTERVIEW IN THEORIE & PRAKTIJK Een sollicitant goed inschatten is geen sinecure. Op basis van een kort gesprek, eventueel in combinatie met een technische proef, beoordeelt u als werkgever

Nadere informatie

Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek

Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek. Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Ontdek de Bibliotheek Welkom in de bibliotheek. Je gaat op ontdekking in de bibliotheek. Hierbij doe je een onderzoek naar verschillende soorten media; zoals

Nadere informatie

ZORGEN VOOR MORGEN Over woonkeuzes en zorgen voor elkaar

ZORGEN VOOR MORGEN Over woonkeuzes en zorgen voor elkaar ZORGEN VOOR MORGEN Over woonkeuzes en zorgen voor elkaar Interpolis 7-9-2015 Doel- en probleemstelling 7-9-2015 2 Samenvatting en conclusies (1/6) De overheid is verantwoordelijk voor de zorg voor ouderen,

Nadere informatie

Module 1. Bewustwording.

Module 1. Bewustwording. Module 1. Bewustwording. Dag 3. Visioning Ontdek wat jouw ziel te zeggen heeft over jouw bestemming en werk. Je staat op het punt om te gaan luisteren naar de wijsheid van je ziel als het gaat over jouw

Nadere informatie

Handleiding maatschappelijke stage

Handleiding maatschappelijke stage Handleiding maatschappelijke stage Christiaan Huygens College Broodberglaan Voorwoord Het 3e jaar ga je een maatschappelijke stage lopen. Dat is een andere stage dan de arbeidsoriëntatie stage, waar je

Nadere informatie

ZET DE BOXEN AAN! Kijk op de week. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS

ZET DE BOXEN AAN! Kijk op de week. Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS ZET DE BOXEN AAN! Jongeren verkennen verschillende manieren om radio te maken (podcasting, internetradio), beluisteren voorbeelden en zetten de grote lijnen uit voor een eigen radio-uitzending: voor wie?

Nadere informatie

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel

Nadere informatie

Titel Wat is de titel van het boek? Geeft de titel aan waar het verhaal over gaat? Kun je uitleggen waarom er voor die titel is gekozen?

Titel Wat is de titel van het boek? Geeft de titel aan waar het verhaal over gaat? Kun je uitleggen waarom er voor die titel is gekozen? Het maken van een boekbespreking in Powerpoint De voorbereiding: het kiezen van een boek Bedenk eerst heel goed over welk boek je een boekbespreking wilt gaan houden. Je kunt het beste een boek uitkiezen

Nadere informatie

Cultuureducatie met Kwaliteit

Cultuureducatie met Kwaliteit Cultuureducatie met Kwaliteit Doorlopende leerlijn literatuur Groep 7 Lessenreeks basis Deze leerlijn is ontwikkeld door Bibliotheek Zoetermeer. Schrijversbezoek Informatie over Schrijversbezoek Groep

Nadere informatie

De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet?

De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet? TIPS VOOR DE EXAMENS De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet? Wat moet je doen? 1. Lees de tekst op

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding

Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding Checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F - handleiding Inleiding De checklist Sollicitatiebrief schrijven 2F is ontwikkeld voor leerlingen die moeten leren schrijven op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht

Nadere informatie

Overijse Overlegt. Samen dromen & denken over de toekomst van onze gemeente. Leidraad voor grotere toekomsttafel

Overijse Overlegt. Samen dromen & denken over de toekomst van onze gemeente. Leidraad voor grotere toekomsttafel Overijse Overlegt Samen dromen & denken over de toekomst van onze gemeente Leidraad voor grotere toekomsttafel Leidraad voor een toekomsttafel 6 tot 14 personen 30 tot 60 min (afhankelijk van aantal deelnemers)

Nadere informatie

TIPS VOOR HET COMMERCIËLE TELEFOONGESPREK

TIPS VOOR HET COMMERCIËLE TELEFOONGESPREK TIPS VOOR HET COMMERCIËLE TELEFOONGESPREK 1. Behandel de klant met respect. Hij is net als jij een weldenkend persoon die in staat is een eigen oordeel te vormen. 2. Wek geen verwachtingen waaraan je niet

Nadere informatie

Studiekeuzedag CMD voorbereidingswerkboek

Studiekeuzedag CMD voorbereidingswerkboek Studiekeuzedag CMD voorbereidingswerkboek Hallo! Je hebt je aangemeld voor de opleiding CMD en je bent uitgenodigd voor een studiekeuzedag om te kijken of jij bij de opleiding past en of de opleiding bij

Nadere informatie

Bij u schuil ik, u bent mijn schild,

Bij u schuil ik, u bent mijn schild, Bij u schuil ik, u bent mijn schild, in uw woord stel ik mijn hoop. Psalm 119:114 inleiding Laten we eerlijk zijn: het is niet zo eenvoudig om regelmatig uit de Bijbel te lezen en te bidden. Onze volle

Nadere informatie

eigen woonplaats Oorlog: geschiedenis in de geschiedenis monumenten hebben te maken met oorlogen? Welke oorlogen

eigen woonplaats Oorlog: geschiedenis in de geschiedenis monumenten hebben te maken met oorlogen? Welke oorlogen geschiedenis Oorlog: geschiedenis in de eigen woonplaats Omschrijving van de opdracht: Wat doe je als leerkracht? Introductie Thema: Oorlog: geschiedenis in de eigen woonplaats Introduceren thema Oorlog:

Nadere informatie

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving Een eigen huis.. Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving M.H. Kwekkeboom (red.) A.H. de Boer (SCP) C.van Campen

Nadere informatie

Nieuwe romantiek? 3.1

Nieuwe romantiek? 3.1 Nieuwe romantiek? 3.1 Leven we vandaag in een romantische tijd? Wat betekent dit dan? Je krijgt 2 teksten over dit thema. ORIËNTEREN Bij elke tekst krijg je enkele vragen. Die los je op per twee. Dit betekent:

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau B, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de

Nadere informatie

3. Principes ophalen en groeperen: wat is voor de groep dus effectief samenwerken?

3. Principes ophalen en groeperen: wat is voor de groep dus effectief samenwerken? FCE / Stichting Opleidingskunde 2007 Een groep interviewen met de waarderende methode Bijvoorbeeld over samenwerken... 1. Thema scherp (het gaat in dit voorbeeld over effectief samenwerken ) 2. In kleine

Nadere informatie