Taalbeleidsplan. Logo school. Beleidsperiode: School: sbo de Boei. Plaats: Koog aan de Zaan. Vastgesteld op: januari 2012

Transcriptie

1 Taalbeleidsplan Beleidsperiode: School: sbo de Boei Plaats: Koog aan de Zaan Vastgesteld op: januari 2012 Logo school

2 Gegevens van de school Naam van de school: sbo de Boei Adres: Sportstraat 1 Plaats: 1541 JL Koog aan de Zaan Telefoon: Directie: Ruud Janssen (directeur) adres: directie@sbozaanprimair.nl Woord vooraf Het plan dat voor u ligt, moet richting geven aan de verbetering ons taalonderwijs. Voor het realiseren van dit plan trekken we de komende vier jaar uit. Aanleiding tot taalbeleid: Intern: het taalbeleidsplan dat in schooljaar 2009 gemaakt is had een reikwijdte van 2 jaar tot juni Er moet een nieuw taalbeleidsplan komen voor de komende 4 jaar. Extern: de inspectie heeft ons gekwalificeerd als zijnde een zeer zwakke school. In het kader hiervan zijn er op taalgebied een aantal verbeterpunten noodzakelijk. Proces: Stap 1 Planvorming: datafeedback en de kwaliteit van het huidige taalonderwijs zijn het vertrekpunt van het team om te komen tot een plan van aanpak. Stap 2 Uitvoering; het plan van aanpak wordt uitgevoerd Stap 3 Evaluatie; zowel de opbrengsten als het verloop van het proces wordt geëvalueerd. Redenen om aan de slag te gaan met taalbeleid: Er is geen taalbeleidsplan voor de komende jaren. Een taalbeleidsplan wordt een werkbaar instrument als leerkrachten hier samen aan werken, samen nadenken en een visie uitwerken, het samen doen. Dat is het doel van het nieuwe taalbeleidsplan. Een plan om met elkaar rijker taalonderwijs te maken. De inspectie heeft knelpunten in het taalonderwijs waargenomen, deze moeten door middel van een goed taalbeleidsplan worden weggenomen.

3 Inhoudsopgave Deel 1 Analyse van de schoolgegevens A Schooltypering o Historie o Toekomst o Leerlingen o Formatie o Niet-lesgebonden taken o Professionalisering B Het Onderwijs o Taal o Zaakvakken en rekenen o Leertijd o Leerlingvolgsysteem C Overige aandachtspunten Deel 2 Analyse op basis van de indicatorenlijst(en) Deel 3 Prioriteiten en meerjarenplanning Deel 4 Veranderplannen

4 Deel 1 Analyse van de schoolgegevens A. Schooltypering Historie Tot mei 2011 was sbo de Boei mede door fusie van twee scholen, een school met twee locaties op 5 km afstand van elkaar. De kleuters- en onderbouwgroepen waren gevestigd in Koog aan de Zaan, de midden- en bovenbouwgroepen in Wormerveer. Door fusieperikelen en de afstand is er nooit sprake geweest van doorgaande leerlijnen en overlegsituaties. Tijdens het laatste kwaliteitsonderzoek van de inspectie op 16 juni 2011 kwam naar voren dat de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal onvoldoende zijn. Er wordt niet voldaan aan de kerndoelen als te bereiken doelstellingen. Er is geen sprake van afstemming van de leerstof wat betreft aanbod, instructie, de verwerking en de onderwijstijd. Er is geen methode voor begrijpend lezen die schoolbreed gebruikt wordt. De school heeft het oordeel zeer zwak gekregen. Toekomst In de afgelopen periode is er veel gebeurd, een nieuwe directie en alle groepen zitten bij elkaar op één locatie waardoor er tijd en ruimte is gekomen voor nieuwe ontwikkelingen. Het team wordt betrokken bij het verbeterplan. Naar aanleiding van analyses van didactische resultaten op groeps- en schoolniveau kan er gewerkt worden met referentieniveaus waardoor een doorlopende leerlijn ontstaat. Leerlingen Opmerking [J1]: Dit is het deel wat de directie moet invullen 0.90 leerlingen uitgesplitst naar etnische afkomst: Etnische groep Aantal leerlingen Etnische groep Aantal leerlingen Formatie Totale formatie in FRE Gewichtenformatie in FRE

5 Formatie besteed aan extra taalstimulering in FRE Taak / functie Intern begeleider Logopediste Taalcoördinator Externe dienst Wie Jeffrey Leander Astrid Hazelaar Conny van Lauernesse Alaine Rijkenberg Verbeterpunten 1A Meer gezamenlijk overleg Gewenste situatie Gezamenlijk genomen besluiten borgen waarnaar iedereen kan handelen.

6 B. Het onderwijs Begrijpend lezen De leessleutel Tekstverwerken Taal Methoden Taal Spelling Woordenschat Technisch lezen Groep 1-2 Pyramide De leessleutel Groep 3 De De De leessleutel leessleutel leessleutel Groep 4-8 Taal actief Zo leren Taal actief Zo leren kinderen kinderen lezen en lezen en spellen * spellen* Lekker Lezen *Methodiek van José Schraven voor lezen en spellen Leesbeleving Groep 4-8 Spellingbakken Van Malmberg Technisch lezen Bibliotheek- Boeken op AVI niveau Bibliotheek- Boeken op AVI niveau Begrijpend lezen *Nieuwsbegrip *Hulpboek Cito Aanvullende materialen Taal Spelling Woordenschat Groep 1-2 Groep 3 Leesbeleving Prentenboeken Prentenboeken Bibliotheekboeken Technisch lezen Maatjeslezen Begrijpend lezen Aanvullende activiteiten Taal Spelling Woordenschat Groep 1-2 Met woorden in de weer** Groep 3 Met woorden in de weer** Groep 4-8 Met woorden in de weer** **methodiek voor woordenschatonderwijs Leesbeleving

7 Het leerlingvolgsysteem Technisch lezen Begrijpend lezen Taal Spelling Woordenschat Observatieprograma s Groep 1-2 Groep 3 Groep 4-8 Cito taal voor kleuters Cito spelling CPS woordenschattoets Cito woordenschat Herfstsignalering AVI - DMT AVI DMT Cito begrijpend lezen Cito begrijpend lezen OVM Verbeterpunten 1B alle toetsen noteren (digitaal) Gewenste situatie Alle toetsen worden geregistreerd (ook methodegebonden toetsen) en zijn inzichtelijk voor iedereen (digitaal) Aanschaf nieuwe cito toets luisteren en goede woordenschat toets zoeken/ bekijken en aanschaffen Voor gr.1-2 * overstappen naar digitale toetsen cito * eenvoudigere toets voor woordenschat bekijken (cps is te moeilijk)

8 C Overige aandachtspunten Hoge doelen en verwachtingen Leerstofafspraken vastleggen Doorgaande lijn begrijpend lezen borgen Woordenschatonderwijs Groepsplannen bewaken Afstemming taalaanbod, instructie en management Instructievaardigheden leerkracht Verbeterpunten C 1. Ontwikkelperspectieven en groepsplannen gebruiken 2. Kinderen motiveren tot begrijpend lezen en leesstrategieën aanbieden door modellen 3. Woordenschatonderwijs 4. zlkls Gewenste situatie Leerkrachten maken gebruik van de groepsplannen en ontwikkelperspectieven om de leerlingen op een hoger plan te brengen. De leerlingen vinden begrijpend lezen leuk. Ze kunnen strategieën toepassen. De leerkrachten modellen de leesteksten en hanteren leesstrategieën. Leerkrachten gebruiken hiervoor de werkmap begrijpend lezen, teksten begrijpen in groep 1 t/m 8. De leerkrachten vervolgen het traject met woorden in de weer en doen actief aan woordenschatonderwijs Groepsdoorbrekend lezen en spellen voor de onder- en middenbouw, volgens de methodiek van José Schraven dmv het directe instructiemodel aandacht voor het lezen van woordrijen, teksten en spellingonderwijs volgens de spellingcategorieën

9 Deel 2 Analyse op basis van de oriëntatie op taalonderwijs Verbeterpunten onderbouw Taal/Lezen - meer handen tijdens het aanvankelijk lezen (klassenassistente, stagiaire) om te kunnen differentiëren - meer keuze in verwerkingsbladen voor spellen - leuke aansprekende teksten voor lezen - leesstrategieën aanbieden - met woorden in de weer oppakken - Begrijpend lezen voor de onderbouw bekijken, veel leerlingen hebben een te laag leesniveau voor de methode Tekstverwerken en Humpie Dumpie wordt niet geschikt geacht. - Verbruiksmateriaal voor de schrijfmethode aanschaffen. Nu moet alles gekopieerd worden. ICT - werkende programma s op de computer - computers meer structureel inzetten, wordt nu niet gedaan Leeromgeving - een digibord Verbeterpunten middenbouw Taal - meer differentiatie in de verwerkingsbladen -werkboekjes (laten) maken met werkbladen voor de categorieën die je gaat aanbieden - taallessen integreren bij het zo leren kinderen lezen en spellen - met woorden in de weer oppakken - de leerinhouden van de verschillende leerjaren op elkaar aan laten sluiten - methode kritisch bekijken, er zijn veel praatlessen in deze methode en er zijn weinig consolideeropdrachten bij nieuwe lessen. Deze kinderen hebben veel verwerking nodig en dat zit niet in deze methode. Een goede doorgaande lijn uitzetten, wat doen we uit de methode en wat niet. Lezen - meer diversiteit in leesteksten - integreren met de zaakvakken - leesstrategieën aanbieden voor begrijpend lezen - leesteksten modellen (de leerkracht staat model) ICT - gebruik van Kurzweil voor de zwakke lezers - gebruik van Woordenhaai voor de zwakke spellers Leeromgeving - uitdagende leesomgeving, gezellige leeshoek.

10 Verbeterpunten bovenbouw Taal - een leerlijn lezen, spelling en taal op papier. Hoe worden de categorieën zoals in voorgaande leerjaren aangeboden geïntegreerd in het taal/lees aanbod in de bb - de leerlijnen van de verschillende leerjaren op elkaar aan laten sluiten - leerlijnen bewaken Lezen - teksten speciale leesbegeleiding spreken de leerlingen niet aan - woordrijtjes aanbieden volgens zlkls saai, niet uitdagend - leesstrategieën aanbieden - leesteksten modellen ICT - gebruik van Kurzweil voor de zwakke lezers - gebruik van Woordenhaai voor de zwakke spellers Leeromgeving - uitdagende leeromgeving, gezellige leeshoek. Verbeterpunten algemeen zorgen voor een warme overdracht aan het eind van het schooljaar groepsbezoeken om de kwaliteit van de instructie vast te stellen acties nemen naar aanleiding van vroegtijdige signalering (ook in de midden- en bovenbouw) bespreken van groepsresultaten op schoolniveau klassenmanagement instructievaardigheden samenstellen groepsplannen protocol rondom het schrijven van een handelingsplan; wanneer schrijft je een handelingsplan voor lezen/taal beter noteren van evaluatie zo leren kinderen lezen en spellen. Beter bijhouden van logboeken zo leren kinderen lezen en spellen Maken van een weekplanning Schoolbreed tutorlezen invoeren

11 Deel 3 Prioriteiten en meerjarenplanning Schooljaar Veranderingsonderwerp Periode 1 Verantwoordelijk 2 Betrokken groepen 1. keuze methode IB/taalcoördinator Ob2/mb en bb begr.lezen 2. invoeren zlkls bb IB/taalcoördinator bovenbouw 3. invoeren IB/taalcoördinator Alle groepen leesstrategieën 4. warme overdracht Ib/taalcoördinator leerkrachten Schooljaar Veranderingsonderwerp Periode Verantwoordelijk Betrokken groepen 1. doelen formuleren IB/taalcoördinator Alle groepen taal doorlopende leerlijn 2. invoeren ZLKLS bb IB/taalcoördinator bovenbouw 3. borgen ZLKLS alle bouwen IB/taalcoördinator Alle groepen behalve kb 4. consolideren IB/taalcoördinator Alle groepen leesstrategieën begrijpend lezen/luisteren 5.Herstart MWIDW IB/taalcoördinator Alle groepen 6. invoeren groepsdoorbrekend tutorlezen IB/taalcoördinator Alle groepen behalve kb 7. warme overdracht IB/taalcoördinator Alle groepen 1 1 : voor de herfst, 2 : voor Kerst, 3 : voor Pasen, 4 : voor de zomer 2 bijv. Directie, IB-er, Taalcoördinator, Coördinator bouw, etc

12 Schooljaar Veranderingsonderwerp Periode Verantwoordelijk Betrokken groepen 1. borgen ZLKLS IB/taalcoördinator Alle groepen behalve kb 2. borgen IB/taalcoördinator Alle groepen leesstrategieën begrijpend lezen/luisteren 3. borgen MWIDW IB/taalcoördinator Alle groepen 4. nieuwe woordenschat toets kleuters IB/taalcoördinator /leerkracht kb kleuterbouw Schooljaar Veranderingsonderwerp Periode Verantwoordelijk Betrokken groepen 1. borgen ZLKLS IB/taalcoördinator Alle groepen behalve kb 2. borgen MWIDW IB/taalcoördinator Alle groepen

13 Deel 4 Veranderplannen jaar Onderwerp 1 : keuze methode begrijpend lezen Periode : 1 Verantwoordelijk : IB/taalcoördinator Invuldatum : september 2011 Beginsituatie : inventarisatie wie welke methode gebruikt en waarom Doel : een methode voor begrijpend lezen die schoolbreed gebruikt wordt Planning Activiteit Betrokkenen Datum / tijd Gerealiseerd Inventarisatie Groepsleerkrachten september ja methodes Ib/taalcoördinator Besluitvorming welke Ib/taalcoördinator September ja Methode Borging Ib November ja Borging 2 Ib/taalcoördinator Januari ja Financiële begroting : licentie Nieuwsbegrip 200 euro Evaluatie (hoe en wanneer) : juni 2012 tijdens een teamvergadering Borging (hoe) : 1. In een teamvergadering naar bevindingen vragen 2. klassenbezoek Onderwerp 2 : invoeren zo leren kinderen lezen en spellen in de bovenbouw Periode : 1 en 2 Verantwoordelijk : IB/taalcoördinator Invuldatum : september 2011 Beginsituatie : de bovenbouw leerkrachten hebben nog niet gewerkt volgens de methodiek van José Schraven Doel :groepsdoorbrekend lezen en spellen in alle bouwen volgens de methodiek zo leren kinderen lezen en spellen

14 Planning Activiteit Betrokkenen Datum / tijd Gerealiseerd Gesprek bb Ib/taalcoördinator september ja leerkrachten Bb leerkrachten 2 de gesprek bb Ib/taalcoördinator oktober ja leerkrachten Bb leerkrachten Afspraak school Ib Januari nee Zwolle over invoering aldaar Definitieve afspraken over zlkls Ib/taalcoördinator groepsleerkrachten februari ja Financiële begroting : geen Evaluatie (hoe en wanneer) : teamvergadering maart Borging (hoe) : Klassenbezoeken Onderwerp 3 : invoeren leesstrategieën Periode : 3 en 4 Verantwoordelijk : IB/taalcoördinator Invuldatum : januari 2012 Beginsituatie : De leesstrategieën worden niet als zodanig aangeboden en zijn ook niet zichtbaar gemaakt in het lokaal. Om leerkrachten te helpen om leesstrategieën goed aan te bieden wordt het handboek lezen denken doen en de werkmap begrijpend lezen van het CPS aangeschaft. Doel :Het toepassen van leesstrategieën bij het lezen van teksten en/of het luisteren naar teksten. De strategieën zijn visueel gemaakt en hangen in het lokaal Planning Activiteit Betrokkenen Datum / tijd Gerealiseerd Leesstrategieën Uitprinten Uitleg strategieën kopieren taalcoördinator februari ja Bespreken met taalwerkgroep Informatie leesstrategieën verspreiden en bespreken op teamvergadering Controle of leesstrategieën gebruikt worden Ib/taalcoördinator januari ja taalcoördinator februari ja Ib/taalcoördinator April/mei

15 Financiële begroting : 90,- Evaluatie (hoe en wanneer) : teamvergadering, mei Borging (hoe) : Klassenbezoeken Onderwerp 4 : warme overdracht Periode : 4 Verantwoordelijk : IB/taalcoördinator Invuldatum : januari 2012 Beginsituatie : Er is tot nu toe geen sprake geweest van een warme overdracht Bijzonderheden over een leerling werden opgezocht in het actiejournaal verder was er geen contact. Doel : Zo goed mogelijk geïnformeerd worden over de leerlingen die je volgend schooljaar in de groep krijgt door de leerlingen samen met je collega (in het bijzijn van de IB) door te spreken. Planning Activiteit Betrokkenen Datum / tijd Gerealiseerd Gesprek oude Ib juli leerkracht/nieuwe leerkracht leerkracht Checken of de warme Overdracht heeft plaats gevonden Ib september Financiële begroting : geen Evaluatie (hoe en wanneer) : september startvergadering Borging (hoe) :

16 Veranderplannen jaar Onderwerp 1 : doelen formuleren voor taal, doorgaande leerlijn Periode : 1 Verantwoordelijk : IB/taalcoördinator Invuldatum : mei 2012 Beginsituatie : Voor lezen en spellen wordt de methodiek ZLKLS gevolgd. Het is niet alle leerkrachten duidelijk wat de doorgaande leerlijn taal is voor hun groep. Dit moet inzichtelijk gemaakt worden voor elke groep. Doel : een doorgaande leerlijn voor taal Planning Activiteit Betrokkenen Datum / tijd Gerealiseerd Doorgaande leerlijn Groepsleerkrachten september taal op papier Ib/taalcoördinator Alle leerkrachten zijn Ib/taalcoördinator september bekend met de doorgaande leerlijn Borging Ib September/oktober Financiële begroting : geen kosten Evaluatie (hoe en wanneer) : Einde schooljaar, doelen behaald Borging (hoe) : knelpunten bespreken op teamvergaderingen/taalwerkgroep Onderwerp 2 : invoeren ZLKLS bovenbouw Periode : 1 Verantwoordelijk : IB/taalcoördinator Invuldatum : mei 2012 Beginsituatie : vorig schooljaar is de invoering van ZLKLS niet gelukt in de bovenbouw door organisatorische problemen. De leerlingen en leerkrachten die in de bovenbouw zaten hadden nooit met de methodiek gewerkt en om het dan in de bovenbouw nog aan te leren was organisatorisch niet haalbaar. De aankomende bovenbouwleerlingen zijn bekend met de methodiek dus zal invoeren minder problemen opleveren Doel : een methodiek voor lezen en spellen die schoolbreed gedragen wordt

17 Planning Activiteit Betrokkenen Datum / tijd Gerealiseerd Groepsverdeling Groepsleerkrachten juli maken ZLKLS Ib/taalcoördinator Alle leerkrachten zijn Ib/taalcoördinator juli bekend met de methodiek Borging Ib September/oktober Borging 2 Ib/taalcoördinator Januari Financiële begroting : geen kosten Evaluatie (hoe en wanneer) : Elke teamvergadering staat ZLKLS op de agenda Borging (hoe) : 1. In een teamvergadering naar bevindingen vragen 2. klassenbezoek Onderwerp 3 : borgen ZLKLS alle bouwen Periode : 1,2,3,4 Verantwoordelijk : IB/taalcoördinator Invuldatum : mei 2012 Beginsituatie : de leerkrachten werken al sinds enige tijd met de methodiek het moet helder blijven dat de werkwijze bij iedereen dezelfde is/blijft Doel : eenzelfde aanbieding in alle bouwen van de methodiek ZLKLS Planning Activiteit Betrokkenen Datum / tijd Gerealiseerd groepsbezoeken Ib/taalcoördinator oktober alle leerkrachten 2 de ronde groepsbezoeken Ib/taalcoördinator alle leerkrachten Februari na de toetsronde Evaluatie Ib/taalcoördinator alle leerkrachten mei Financiële begroting : geen Evaluatie (hoe en wanneer) : teamvergadering mei Borging (hoe) : Klassenbezoeken

18 Onderwerp 4 : consolideren leesstrategieën begrijpend lezen/luisteren Periode : 1,2,3,4 Verantwoordelijk : IB/taalcoördinator Invuldatum : mei 2012 Beginsituatie : De leesstrategieën zijn visueel gemaakt in het lokaal. Om leerkrachten te helpen om leesstrategieën goed aan te bieden is het handboek lezen denken doen en de werkmap begrijpend lezen van het CPS aangeschaft. Deze wordt nog niet gebruikt als instrument om het begrijpend lezen een push te geven. Doel :Het toepassen van leesstrategieën bij het lezen van teksten en/of het luisteren naar teksten. De strategieën implementeren bij de zaakvakken en niet geïsoleerd bij begrijpend lezen Planning Activiteit Betrokkenen Datum / tijd Gerealiseerd Knelpunten begrijpend lezen bespreken Taalcoördinator/alle leerkrachten september ja Bespreken met taalwerkgroep Voorbeeldles modellen Ib/taalcoördinator september ja Taalcoördinator/externe deskundige oktober ja Controle of leesstrategieën gebruikt worden Ib/taalcoördinator november Financiële begroting : 600,-- gastles Evaluatie (hoe en wanneer) : teamvergadering, mei Borging (hoe) : Klassenbezoeken

19 Onderwerp 5 : herstart Met woorden in de weer Periode : 1 Verantwoordelijk : IB/taalcoördinator Invuldatum : mei 2012 Beginsituatie : Schooljaar is op sbo de Boei een traject gestart om gecertificeerd leerkracht Met woorden in de weer te worden. Dit traject is voor het einde van het schooljaar gestrand. Doel : Goed woordenschatonderwijs. Planning Activiteit Betrokkenen Datum / tijd Gerealiseerd In de startvergadering Ib/taalcoördinator/ september ja bespreken hoe het woordenschatonderwijs ingevuld gaat worden Alle leerkrachten Coördinator woordenschatonderwijs benoemen Iedereen september Borging woordenschatonderwijs Coördinator woordenschat onderwijs/iedereen Oktober/januari/april Financiële begroting : geen Evaluatie (hoe en wanneer) : juli, eindvergadering Borging (hoe) : samenwerken op het gebied van woordenschatonderwijs. Elkaar helpen bij het maken van clusters en deze opslaan voor volgend gebruik. Een doorgaande lijn woordenschat aanleggen. Vaste momenten in de week kiezen voor woordenschatonderwijs schoolbreed

20 Onderwerp 6 : invoeren groepsdoorbrekend tutorlezen Periode : 3 Verantwoordelijk : IB/taalcoördinator Invuldatum : mei 2012 Beginsituatie : In de inventarisatie veranderpunten kwam naar voren dat er behoefte is om groepsdoorbrekend te gaan tutorlezen. Doel : cognitief doel: leesprestaties verhogen Sociaal emotioneel doel: omgaan met elkaar Planning Activiteit Betrokkenen Datum / tijd Gerealiseerd Coördinator tutorlezen Iedereen januari aanstellen Tijdstip tutorlezen bespreken/leerlingen koppelen/leesplekken/regels bespreken Iedereen januari Financiële begroting : geen Evaluatie (hoe en wanneer) : juli, eindvergadering Borging (hoe) : De coördinator tutorlezen bespreekt tijdens teamvergaderingen of er knelpunten/verbeterpunten zijn Onderwerp 7 : warme overdracht Periode : 1 Verantwoordelijk : IB/taalcoördinator Invuldatum : mei 2012 Beginsituatie : Er is in juli een warme overdracht gepland voor/door alle leerkrachten. In de vergadering aan het begin van het schooljaar wordt besproken of dit ook werkelijk is gebeurd. Doel : Zo goed mogelijk geïnformeerd worden over de leerlingen die je volgend schooljaar in de groep krijgt door de leerlingen samen met je collega (in het bijzijn van de IB) door te spreken.

21 Planning Activiteit Betrokkenen Datum / tijd Gerealiseerd Gesprek oude Ib juli leerkracht/nieuwe leerkracht leerkracht Checken of de warme Overdracht heeft plaats gevonden Ib juli Financiële begroting : geen Evaluatie (hoe en wanneer) : juli, eindvergadering Borging (hoe) :

22