Notitie. Bouwcollege. Ouderen: wonen en zorg. Inleiding

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Notitie. Bouwcollege. Ouderen: wonen en zorg. Inleiding"

Transcriptie

1 Notitie Vergadering Bouwcollege Datum 11 oktober 2004 Betreft Ouderen: wonen en zorg Inleiding In 2004 zijn diverse rapporten (zie de bijgevoegde lijst met geraadpleegde literatuur) verschenen die vanuit verschillende invalshoeken de vergrijzing belichten. Het Sociaal en Cultureel Planbureau heeft het gebruik en potentiële vraag naar wonen en zorg door ouderen geraamd. Het RIVM heeft een demografische projectie gemaakt van de belangrijkste (ouderdomsgerelateerde) ziekten en aandoeningen. Kenniscentrum Aedes-Arcares raamt de behoefte aan wonen en zorg op wijkniveau. Op basis van gegevens uit het Woningbehoefteonderzoek heeft onder meer ABF Research ten behoeve van het ministerie van Volksgezondheid onderzoeken verricht. De ministeries van VROM en VWS hebben gezamenlijk een concreet actieprogramma wonen en zorg met opgave aangegeven. Het Economisch Instituut Bouwnijverheid heeft dit actieprogramma vervolgens vertaald in bouwkosten. Het Bouwcollege heeft (kosten)ramingen gemaakt over de behoefte aan intramurale en extramurale zorg. In deze notitie worden de thema s uit de rapporten samengevat. Allereerst wordt aandacht besteed aan de demografische ontwikkelingen en kenmerken van ouderen. Daarna wordt stilgestaan bij het zorggebruik door ouderen. Wonen en verblijf staan vervolgens op de rol. Trends en ramingen sluiten deze samenvatting af. Demografische ontwikkelingen en kenmerken ouderen In 2003 woonden ruim 16 miljoen mensen in Nederland. Hiervan waren 2,2 miljoen ouder dan 65 jaar ( ouder dan 85 jaar). Tot 2015 groeit het aantal ouderen, terwijl het aantal mensen tot 55 jaar afneemt. In tabelvorm afgerond weergegeven: Bevolking totaal T/m 54 jaar jaar Bron: CBS/Bevolkingsstatistiek; Ruimtelijk Planbureau/Primos/ABF Research

2 Het SCP keek nader naar enkele kenmerken van ouderen: Bijna 30% van alle 55+ers woont alleen. Van 65-jarigen en ouder woont ongeveer 40% alleen en van alle 75+ers ongeveer 55%. Ongeveer een op de acht 55-plussers heeft thuiswonende kinderen; bij 65-plussers is dat ongeveer 6%. Ook bij de oudste ouderen (80 jaar en ouder) woont nog 4% samen met een of meer kinderen. In Nederland zijn ruim 2,5 miljoen huishoudens waarin minimaal een 55+er woont. Daarvan woont verreweg het grootste gedeelte zelfstandig (niet in een instelling). Ongeveer 43% van de huishoudens is een eenpersoonshuishouden; bij zelfstandig wonende huishoudens is dit circa 40%. Het aantal nietzelfstandige huishoudens (instellingshuishoudens) van 55-plussers bedraagt Zo n plussers en ruim plussers wonen alleen. Het SCP noemt dit potentieel kwetsbare huishoudens. In totaal kampen op dit moment personen van 55 jaar en ouder gedurende een langere tijd in hun leven met matige of ernstige lichamelijk beperkingen. De beperkingen zijn ernstiger naarmate men ouder is. Op 80-jarige leeftijd heeft de helft van de ouderen matige of ernstige beperkingen. Depressie en cognitieve klachten zijn de meest voorkomende, ernstige psychische aandoeningen tijdens de ouderdom. Depressie komt voor onder 15% van de jarigen: 2% lijdt aan een depressieve stoornis (ernstig) en 13% heeft depressieve klachten ( depressieve ouderen waarvan ernstig). Cognitieve beperkingen komen voor onder 11% van de jarigen: 9% lichte beperkingen, 2% ernstige beperkingen. Het aantal ouderen met cognitieve beperkingen neemt toe naarmate de leeftijd hoger is. Coronaire hartziekten en artrose zijn de meest voorkomende somatische aandoeningen bij ouderen en bepalen vooral de ongezonde levensjaren. Vrouwen blijken vaker dan mannen aan meerdere ziekten tegelijkertijd te lijden en bovendien leven zij daarmee langer dan mannen. Uit gegevens van huisartsenpraktijken blijkt bij beschouwing van vijf ziekten het percentage 65-plussers met co-morbiditeit uit te komen op 18%. Bij een analyse gebaseerd op negen ziekten stijgt dit percentage tot ruim 30%. Wanneer 335 ziekten worden meegenomen in de analyse heeft ruim 69% van de 65-plussers twee of meer ziekten. Het percentage ouderen met co-morbiditeit neemt toe met de leeftijd. Co-morbiditeit leidt niet alleen tot verhoogde sterfte, maar ook vaker tot lichamelijke beperkingen. Het voorkomen van twee of meer aandoeningen bij een persoon verdubbelt grofweg de kans op matige of ernstige beperkingen in zien, horen, zitten/staan, lopen, persoonlijke verzorging en huishoudelijke activiteiten. De ziekten coronaire hartziekten, artrose en beroerte hebben de meest verstrekkende gevolgen voor het dagelijks functioneren en de kwaliteit van leven. Boven de leeftijd van 75 jaar heeft een meerderheid van de ouderen fysieke beperkingen; van de 85- plussers heeft zelfs 58% ernstige beperkingen. Dat laatste cijfer wordt vooral bepaald door de tehuisbewoners onder hen. Van de leeftijdscategorie van 80 jaar en ouder woont bijna 20% in een verpleeg- of verzorgingshuis. Chronische aandoeningen zijn in 80% van de gevallen de oorzaak van beperkingen. Dit betreft met name epilepsie, beroerte, astma/copd, aandoeningen aan het bewegingsapparaat, ernstige gevolgen van een ongeval, en, in iets mindere mate, door psychische aandoeningen. Beperkingen in de huishoudelijke verzorging gaan met de meeste aandoeningen samen, beperkingen in de persoonlijke verzorging met de minste. 2

3 Het SCP is gevraagd de omvang van de categorie te schatten van meest kwetsbare ouderen. Kwetsbaarheid wordt opgevat als een situatie waarin de draaglast van een persoon te zwaar is in verhouding met diens draagkracht. Mensen met ernstige zelfzorgproblemen en zodoende de mensen met de zwaarste draaglast zijn de personen met ernstige lichamelijke beperkingen of met matige lichamelijke beperkingen in combinatie met andere gezondheidsklachten. Het SCP schat hun aantal op zelfstandig wonende 55-plussers. De minst draagkrachtigen zijn alleenwonende ouderen met een laag inkomen. Dit betreft naar schatting zelfstandig wonende personen. Personen met ernstige zelfzorgproblemen in combinatie met weinig hulpbronnen worden als de meest kwetsbaren beschouwd. Hun aantal wordt geschat op personen. De helft van hen is in de leeftijd van 75 tot 85 jaar. Het SCP merkt op dat kwetsbaarheid zich niet alleen tot deze mensen beperkt. Hierover zijn echter geen gegevens beschikbaar. 3

4 Zorggebruik door ouderen Zelfstandig wonenden Het SCP concludeert dat ruim een miljoen ouderen (ruim een kwart zelfstandige wonende ouderen van 55 jaar en ouder) hulp krijgt bij de huishoudelijke of persoonlijke verzorging. Ouderen krijgen ongeveer in gelijke mate thuiszorg, informele zorg en particuliere zorg. Naarmate ouderen ernstiger lichamelijke beperkingen hebben, maken zij meer gebruik van thuiszorg. Van de ouderen met ernstige lichamelijke beperkingen krijgt meer dan de helft thuiszorg. Uit de literatuur is bekend dat (ernstige en lichte) depressie veel voorkomt onder ouderen die gebruikmaken van de thuiszorg. Ook veel bewoners van verpleeghuizen kampen hiermee. Het gebruik van thuiszorg, informele zorg en particuliere (niet collectief gefinancierd) zorg hangt samen met de hulpbronnen die ouderen tot hun beschikking hebben. Ouderen die alleen wonen krijgen veel vaker zorg (45% van de alleenstaanden) dan ouderen die hun huishouden met iemand delen (20% hiervan). Ouderen in de lagere inkomensklassen gebruiken meer thuiszorg en informele zorg, terwijl in de hogere inkomensklassen meer particuliere zorg wordt ingeschakeld. Ook blijkt dat personen met een laag inkomen vaker zorg gebruiken dan personen met een hoog inkomen. De ouderen met een laag inkomen blijken namelijk vooral alleenstaande hoogbejaarden te zijn die relatief vaak lichamelijke beperkingen hebben. Bewoners van ouderenwoningen maken meer gebruik van zorg dan bewoners van andere woningen. 55-plussers met lichamelijke beperkingen menen dat zij meer zorg nodig zouden hebben gehad (27%) indien er geen woningaanpassingen zouden zijn. Ook denkt ruim eenderde van degenen met lichamelijke beperkingen die woningaanpassingen hebben dat zij anders zouden moeten verhuizen. Bij de mensen met ernstige lichamelijke beperkingen denkt zelfs 60% dat zij zonder woningaanpassingen zouden moeten verhuizen. Als gekeken wordt naar het zorggebruik van kwetsbare ouderen valt op dat ongeveer 30% van de ouderen met ernstige zelfzorgproblemen en geringe hulpbronnen geen zorg in wat voor vorm dan ook ontvangt. Bij degenen met potentiële hulpbronnen (partner of redelijk inkomen) is dit aandeel groter. Er zijn ongeveer zelfstandig wonende ouderen met ernstige beperkingen die het helemaal zonder zorg stellen (31% van ouderen). Hiervan zijn er circa die extra kwetsbaar lijken te zijn omdat zij geen partner hebben op wie ze een beroep kunnen doen en geen inkomen om bijvoorbeeld particuliere zorg in te schakelen. De redenen om geen zorg te gebruiken zijn divers: ten eerste de weg niet weten naar het RIO of de eigen problemen onderschatten, ten tweede psychische problemen en ten slotte ouderen die vinden dat ze zelf actief moeten blijven. Thuiszorg komt vooral bij diegenen die deze zorg het meeste nodig lijken te hebben. Veel alleenstaanden blijken ook voor een aanzienlijk deel informele zorg te krijgen. Ongeveer een kwart van de ouderen heeft huishoudelijke verzorging. Dit betreft circa ouderen. Naar schatting krijgen ouderen persoonlijke verzorging of verpleging. Tehuisbewoners In 2003 waren in verpleeghuizen bedden voor somatisch zieken en bedden voor mensen met een psychogeriatrische aandoening of beperking aanwezig. In verzorgingshuizen waren in 2003 ruim plaatsen aanwezig. Op basis van gegevens van Prismant en Arcares bleken eind 2000 ruim mensen in een verpleeghuis te verblijven, van wie ongeveer 55% in een psychogeriatrisch verpleeghuis. 4

5 Ruim 2000 bewoners zijn jonger dan 55 jaar en bijna 2500 bewoners zijn tussen de 55 en 65 jaar oud. Bijna 80% van de verpleeghuispatiënten is 75 jaar of ouder. Hoe hoog het zorggebruik is door bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen is op dit moment nog moeilijk aan te geven. De zorg en het verblijf vormen samen één pakket. Voor de bouw van voorzieningen voor mensen die palliatieve zorg nodig hebben, worden op dit moment veel bouwaanvragen bij het Bouwcollege ingediend. Het NIVEL heeft op verzoek van ZonMW onderzoek verricht naar wat de (verwachte) vraag is naar palliatieve zorg. NIVEL schat in dat meer dan de helft van de in 2001 overleden personen (totaal overleden ) vrijwel zeker (49.000) of waarschijnlijk (30.000) palliatieve zorg heeft ontvangen. Zij ontvingen palliatieve zorg in verband met een niet-acute doodsoorzaak zoals kanker, COPD, ziekte van Parkinson, etc. Uit onderzoek door Francke & Willems 1 bleek dat in 1997 van de mensen met kanker 65% thuis overleed, ruim 25% in een ziekenhuis en 6% in een verpleeg- of verzorgingshuis. In een zelfstandig hospice overleed minder dan 1%. Beide onderzoekers hebben op basis van CBS-bevolkingsprognoses ook berekend dat naar verwachting het aantal personen dat overlijdt aan een niet-acute aandoening tussen 1997 en 2015 zal toenemen met 20%. Dat zou kunnen betekenen dat de vraag naar palliatieve zorg ook met ongeveer 20% groeit. 1 Francke A.L., Willems D.L. Palliatieve zorg vandaag en morgen: feiten, opvattingen en scenario s,

6 Wonen of verblijf met zorg Ongeveer 40% van de ouderenhuishoudens (55-plussers) woont in een geschikte woning. Dit aandeel is groter naarmate men een oudere leeftijdsgroep in ogenschouw neemt. Zo woont van alle 75-plussers 60% in een geschikte woning. Bij de huishoudens met leden met ernstige beperkingen is dit ongeveer 66%. Kijkend naar de bijzonder kwetsbare groep 75+ers met matige of ernstige lichamelijke beperkingen blijkt dat 72% van hen in een geschikte woning woont. Ruim vier vijfde van de ouderenhuishoudens (81,8%) hoeft geen trap(je) op of af om bij de voordeur te komen. Bijna de helft (48%) woont in een woning zonder binnentrap, wat inhoudt dat de woonkamer, de keuken, het toilet, de bad- of douchegelegenheid en ten minste één slaapkamer op dezelfde verdieping zijn gelegen. Uit de combinatie van beide gegevens blijkt dat 36% van de ouderenhuishoudens in een zogenoemde nultredenwoning woont. Volgens de respondenten van het Woningbehoefteonderzoek 2002 zijn in Nederland voor ouderen bestemde woningen. Daarvan was bijna 80% een zogenaamde nultredenwoning (geen trap of trapje naar of in de woning). Het blijkt dat 57% van de bewoners van woningen waarin ook zorg wordt geboden en 52% van de bewoners van woningen met diensten, matige of ernstige beperkingen heeft. Bij de overige ouderenwoningen waarin ook dienstverlening wordt geboden, heeft ongeveer 45% matige of ernstige beperkingen, en bij de ingrijpend aangepaste woningen ongeveer twee derde van de bewoners. Anderzijds is er ook een (grote) groep bewoners die in geschikte woonvormen woont en geen lichamelijke beperkingen kent. Volgens ABF Research en het Woningbehoefteonderzoek zag het aanbod aan specifieke woningen in 2003 er als volgt uit: - beschermd wonen (verpleeghuis/verpleegunits) - verzorgd wonen (verzorgingshuis, woonzorgcomplex, etc.) - wonen met diensten overige ouderenwoningen ingrijpend aangepaste woningen overige nultredenwoningen Op basis van de statistieken van het CBS blijkt 96% van de 55-plussers zelfstandig te wonen. Van de 4% die permanent in een tehuis verblijft (ruim ouderen) woont het grootste deel in een verzorgingshuis ( ) of verpleeghuis (26.885). Hierbij zijn echter niet de mensen geteld die tijdelijk in een tehuis verblijven. Het SCP heeft een vergelijking gemaakt tussen ouderen (65-plussers) die zelfstandig wonen, in een beschermende woonvorm wonen (verzorgd wonen of wonen met diensten) of in een tehuis (verzorgings- of verpleeghuis) verblijven. Hierbij is vooral nagegaan in hoeverre de bewoners van deze drie woonvormen overeenkomen en verschillen. Op basis van 8 kenmerken (ernst van de fysieke beperkingen, leeftijd, huishoudensvorm, chronische ziekten, incontinentieproblemen, psychische problemen, inkomensklasse en geslacht) zijn de bewoners nader onderzocht. De overlap tussen ouderen die in een verzorgingshuis wonen en de ouderen die verzorgd wonen (in een ouderenwoning waar ook zorg wordt geboden), is groot: ongeveer een kwart van de tehuisbewoners zou ook verzorgd 6

7 kunnen wonen. Anderzijds is er ook een groep ouderen die momenteel verzorgd woont, maar ook in een tehuis opgenomen zou kunnen worden (bijna 30%). 7

8 Trends De gemiddelde levensverwachting van de Nederlanders is toegenomen gedurende de laatste 20 jaar. Deze toename is te danken aan het feit dat de sterftekansen op alle leeftijden zijn afgenomen, ook beneden 65 jaar. Ook de kans op het bereiken van de 100-jarige leeftijd is toegenomen. Het aantal gezonde levensjaren is eveneens toegenomen en is groter dan de levensverwachting. De RIVM heeft in 2002 een demografische projectie gemaakt van de belangrijkste (ouderdomsgerelateerde) ziekten en aandoeningen in 2000 en In onderstaande tabel zijn de gegevens weergegeven. Ziekte Absolute prevalentie in 2000 Absolute prevalentie in 2020 Verandering in 2020 t.o.v (in %) Dementie ,4 Diabetes mellitus ,7 Hartfalen ,5 Beroerte ,6 Astma ,7 COPD ,7 Reumatoïde artritis ,1 Kanker ,1 Depressie ,9 Visusstoornissen ,8 Lawaai- en ouderdomsslechthorendheid ,0 Coronaire hartziekten ,1 Osteoporose ,4 Totaal ,7 Volgens de Gezondheidsraad vindt een stijging van het aantal dementerenden plaats van 44,2% in de periode (van naar patiënten). In 2050 zullen er volgens de Gezondheidsraad naar schatting dementiepatiënten zijn. Bij de meeste ziekten is sprake van een stijgende epidemiologische trend. Dit betreft met name het aantal patiënten met diabetes, beroerte, hartziekten, astma/copd, ziekten van het bewegingsapparaat en ernstige gevolgen van een ongeval. Alleen de ziekten van het zenuwstelsel zullen trendmatig verminderen. 8

9 Wensen van ouderen De ouderenwoning, ook wel aangeduid met de term bejaarden- of seniorenwoning, is een door ouderen (ouder dan 55 jaar) veel gewenste vorm van huisvesting. In de leeftijdscategorie jaar is de aanleunwoning een veel gewenste huisvestingsvorm. Vanaf 75-jarige leeftijd komt een stijgende behoefte aan wonen in combinatie met zorg naar voren, getuige de toenemende aandelen voor verzorgingsflats, verzorgingshuizen en woonzorgcomplexen. De NVB, Vereniging voor ontwikkelaars en bouwondernemers heeft de volgende wensen van 50- plussers waargenomen: - Een woning met tenminste twee (bij voorkeur drie) slaapkamers, waarvan twee gelijkwaardig en op hetzelfde niveau als de woonkamer. De dagelijkse functies dienen op dat niveau te kunnen plaatsvinden. - In de leeftijdsgroep 50 tot 65 jaar kiest de meerderheid voor een grondgebonden woning met gelijkvloerse faciliteiten. Vanaf 65 jaar maakt deze voorkeur langzaam plaats voor een toenemende voorkeur voor een appartement. - Een woning die tegen inbraak beveiligd is en weinig onderhoud vergt. In 2002 heeft Laagland Advies voor de provincie Gelderland vastgesteld dat: - ouderen per saldo van koop naar huur willen; - ouderen per saldo van een eengezinswoning naar een meergezinswoning willen; - ouderen per saldo van groot ( vier kamers) naar klein ( drie kamers) willen. 9

10 Determinanten van het SCP Het SCP heeft op basis van verschillende onderzoeken de determinanten, die significant van invloed zijn op een of meer van de onderscheiden pakketten verpleging en verzorging, ingedeeld in vijf groepen. In onderstaand overzicht worden de determinanten en verwachte trends weergegeven. gezondheidskenmerken: - lichamelijke aandoeningen hebben de meeste invloed op verpleging, opwaartse trend verwacht; - ervaren gezondheid vooral van invloed op keuze tussen zorg thuis of opname, geen trend verwacht; - aanwezigheid van beperkingen belangrijkste determinant van vraag en gebruik, gunstige trend verwacht. demografische kenmerken: - leeftijd en geslacht ook determinanten van vraag en gebruik, los van gezondheidsproblemen; - alleen wonen belangrijke determinant van vraag en gebruik van alle vormen van verpleging en verzorging; aandeel eenpersoonshuishoudens daalt; - geen trend te verwachten in verdeling oudere bevolking naar stedelijkheidsgraad. sociaal-economische kenmerken: - hoger opgeleiden zoeken eerder hulp dan lager opgeleiden met vergelijkbare gezondheidsproblemen, maar zij maken minder gebruik van AWBZ-gefinancierde hulp; trend in opleidingsniveau gunstig bij ouderen; - verwachte gunstige trend in netto huishoudinkomen heeft dempend effect op vraag naar en gebruik van AWBZ-gefinancierde zorg. trends in aanpassingen woon- en leefomgeving: - gunstige trend in het aantal voor ouderen geschikte woningen te verwachten; - inhaalslag woningaanpassingen ten einde; - effect van woningaanpassingen en hulpmiddelen op vraag naar en gebruik van verpleging en verzorging is onduidelijk. trends in informele en particuliere hulp - gebruik AWBZ-gefinancierde thuiszorg sterk afhankelijk van hoogte eigen bijdrage; - geen grote veranderingen verwacht in het aanbod van informele hulp in de toekomst. 10

11 Ramingen Het SCP heeft basisramingen opgesteld die gebaseerd zijn op de invloed van bovenstaande determinanten en trends. Dit leidde tot de volgende ramingen. Raming van de potentiële vraag naar hulp van personen van 65 jaar en ouder, naar plaats van de gevraagde hulp, (absolute aantallen x 1.000) (Bron: SCP-VV&V 03). Jaar Omvang bevolking Potentiële vraag Vraag naar zorg thuis Vraag naar opname Raming van het gebruik van AWBZ-gefinancierde diensten door personen van 65 jaar en ouder, naar plaats van de gevraagde hulp, (absolute aantallen x 1.000) (Bron: SCP-VV&V 03) Jaar Omvang bevolking Totaal gebruik Totaal hulp aan huis Totaal hulp met opname Bij vergelijking van beide tabellen valt op dat de potentiële vraag veel hoger ligt dan het verwachte zorggebruik. Om diverse redenen blijken potentiële zorgvragers geen gebruik te willen of te kunnen maken van het zorgaanbod. Raming van de potentiële vragers naar hulp aan huis van personen van 65 jaar en ouder, naar type gevraagde hulp, (absolute aantallen x 1.000) (Bron: SCP-VV&V 03) Jaar Omvang bevolking Huishoudelijke hulp Verpleging (plus) Begeleiding (plus) Persoonlijke verzorging (plus) Dagopvang (plus) De toevoeging plus betekent dat het behalve om de genoemde hulpvorm ook kan gaan om een combinatie met eerder in de rij genoemde. 11

12 Raming van de potentiële vraag naar opname van personen van 65 jaar en ouder, naar type intramurale opvang, (absolute aantallen x 1.000) (Bron: SCP-VV&V 03) Jaar Omvang bevolking Tijdelijke opname Opname verzorging Opname verpleging Raming van het gebruik van AWBZ-gefinancierde diensten door personen van 65 jaar en ouder, naar type hulp, (absolute aantallen x 1.000) (Bron: SCP-VV&V 03) Jaar Omvang bevolking Huishoudelijke hulp Verpleging (plus) Opname verzorging Persoonlijke verzorging (plus) Opname Verpleging De toevoeging plus betekent dat het behalve om de genoemde hulpvorm ook kan gaan om een combinatie met eerder in de rij genoemde. Ook uit bovenstaande ramingen blijkt de potentiële vraag groter te zijn dan het geraamde gebruik. Opvallend zijn de ramingen voor opname verzorging: de potentiële vraag en het geraamde gebruik komen vrijwel overeen. Ten aanzien van opname verpleging ligt de raming van het gebruik weer lager. De ministeries van VROM en VWS becijferen dat 39% van de huishoudens van 55 jaar en ouder behoefte heeft aan nultredenwoningen en verzorgd wonen. Dit zijn oudere huishoudens. De ontwikkeling van de behoefte aan gewone nultredenwoningen en verzorgd wonen vergt ten gevolge van de vergrijzing, extramuralisering en het inlopen van het bestaande tekort in 2015 de realisatie van in totaal woningen. Aan nultredenwoningen dienen woningen in 2015 gerealiseerd te zijn en voor verzorgd wonen woningen. Rekening houdend met de reguliere woningbouw gaan de ministeries ervan uit dat door nieuwbouw van nultredenwoningen en verzorgd wonen, door verbouw nultredenwoningen, door zorgsteunpunten en door woningtoewijzing woningen in 2015 het benodigde aantal van woningen zal opleveren. 12

13 In 2009 zullen, aldus de beide ministeries, nultreden woningen extra beschikbaar moeten zijn, waarvan in de categorie verzorgd wonen in zelfstandige woningen. Nultredenwoningen in 2009 Nederland Totaal Waarvan door nieuwbouw Waarvan door verbouw Waarvan door zorgsteunpunten Waarvan door labeling en woningtoewijzing Het Bouwcollege raamde in 2003 dat het huidige gebruik door 75+ers van intensieve zorgplaatsen (verpleeghuisplaatsen, meerzorgafdelingen, verpleegunits) van in 2001 minimaal zou stijgen naar plaatsen in Maximaal zou een stijging tot plaatsen moeten plaatsvinden in Een sterkere groei voorziet het Bouwcollege in het aantal woningen met zorg. Dit zijn vooral woningen waar zorg ontvangen kan worden, maar het kan ook een woonzorgcomplex of appartement in een verzorgingshuis betreffen. Uitgaande van een gebruik door 75+ers van in 2001, verwacht het Bouwcollege in 2015 minimaal een benodigde toename van tot zorgwoningen. Het Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg heeft twee scenario s nader bekeken. Dit betreft de behoefte aan wonen/verblijf en zorg op bovenwijks en per wijkniveau. Bovenwijkse voorzieningen zijn woonzorgcombinaties die zich richten op de regionale markt, een groter draagvlak nodig hebben dan een wijk en slechts bij toeval soms tevens een wijkfunctie hebben. De cliënten die hierin wonen of verblijven dienen in mindering te worden gebracht op de berekende wijkgebonden behoefte. De twee scenario s zijn van ABF Research (opdracht van VWS) en STAGG (architecten gezondheidszorggebouwen). De STAGG is uitgegaan van een sterke extramuralisering van de intramurale gezondheidszorg. ABF Research houdt een mindere mate van extramuralisering aan. Bovenwijkse behoefte 75+ in 2015 Scenario Andante (ABF Research) Scenario Presto (STAGG) Verpleeghuizen Verzorgingshuizen Instellingen gehandicapten Serviceflats (luxe) Op wijkniveau betekent dan vervolgens de behoefte per inwoners in 2015: Behoefte per Bruto behoefte Netto in wijk Andante Netto in wijk Presto bewoners in de wijk Beschermd wonen Verzorgd wonen Wonen met thuiszorg Het bruto getal geeft aan hoeveel mensen uit deze wijk in totaal aanspraak maken op zorg op een van de drie niveaus. Een deel van hen realiseert echter deze aanspraak buiten de eigen wijk. In het scenario Presto is verondersteld dat in 2015 een derde deel van de verpleeghuiscapaciteit en tweederde deel 13

14 van de instellingsplaatsen voor verstandelijk gehandicapten zijn vervangen door kleinschalig beschermd wonen in de wijk. Het Kenniscentrum Wonen-Zorg heeft het aantal bewoners vervolgens vertaald in woningen. Woningen met zorg in 2015 in een wijk van inwoners Scenario Andante Scenario Presto Beschermd wonen voor 20 personen m² bruto pp - 20 wooneenheden groepswoningen - 10 standaardwoningen - 1 zorgpost Verzorgd wonen voor 90 huishoudens m² per huishouden - 90 zorgwoningen - verdunningsfactor 1:3-135 woningen in woonzorgcomplexen woonzorgcomplexen Beschermd wonen voor 50 personen m² pp - 50 wooneenheden groepswoningen - 25 standaardwoningen - 2 zorgposten Verzorgd wonen voor 105 huishoudens m² per huishouden zorgwoningen - verdunningsfactor 1:3-155 woningen in woonzorgcomplexen woonzorgcomplexen Het Kenniscentrum heeft vervolgens bekeken hoe het staat met de huidige woningvoorraad en de behoefte in Kengetallen voor woningen met levensloopkwaliteit, per woningen (=4.500 woningen) Kwaliteitsklasse Voorraad 2002 Behoefte 2015 Gewone nultreden woningen Levensloopwoningen Zorgwoningen Deze getallen zijn een landelijk gemiddelde en geven slechts een indicatie. De werkelijke situatie verschilt per wijk. In wijken met veel flats met lift en in recent gebouwde wijken zal het beeld relatief gunstig zijn. Wijken met veel eengezinshuizen of portiekflats en vooroorlogse wijken zullen daarentegen ongunstig scoren. 14

15 Kostenramingen Het Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid (EIB) heeft onderzoek gedaan naar de nieuwbouwproductie van ouderenwoningen en de kosten ervan. Op basis van enkele projecten heeft het Instituut berekend dat de gemiddelde bouwkosten per ouderenwoning ruim (excl. BTW) bedragen. De range van de bouwkosten was ruim tot per woning. De gemiddelde gebruiksoppervlakte per woning liep ook sterk uiteen, respectievelijk 74 m² en 135 m². De kosten kunnen ook uiteenlopen door het verschil in bouwlagen tussen de projecten. Indien nultredenwoningen (tot 2015) benodigd zijn, worden de kosten geraamd op 15,7 miljard. Per jaar betekent dit een nieuwbouwproductie van 1,3 miljard. (Ter vergelijking: in 2003 bedroeg de nieuwbouwproductie van woningen ruim 10 miljard.) Ook heeft het EIB onderzocht wat de kosten zijn voor de verbouwproductie van nultredenwoningen. De prijzen voor het opplussen van woningen lopen sterk uiteen. De Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting (SEV) heeft in 2002 aan de hand van een kleine steekproef geconstateerd dat de spreiding van opplussen uiteenliep van tot ruim per woning. Ook een onderzoek van Quintis in de provincie Zuid-Holland wees uit dat niet te berekenen valt wat de gemiddelde oppluskosten zijn. Geraamd wordt dat eengezinswoningen tegen relatief lage kosten kunnen worden aangepast ( voor eengezinswoningen voor 1970 en voor eengezinswoningen van na 1970). De oppluskosten voor woningen zonder lift (bovenwoningen, galerijwoningen en portiekwoningen) zijn relatief hoog (variërend van tot ). Uit onderzoek van VROM blijkt dat bijna intern toegankelijke woningen tegen redelijke kosten, via het plaatsen van een lift of hellingbaan, van buitenaf toegankelijk kunnen worden gemaakt voor ouderen of gehandicapten. Ruim 70 procent van deze technisch kansrijke voorraad bevindt zich in de huursector, hiervan bevinden zich woningen in de sociale huursector. Uitgaande van de indicatieve verbouwopgave van woningen (totale verbouw woningen tot 2015) wordt de verbouwproductie geraamd op minimaal miljoen en maximaal miljoen. In prijzen van 2003 wordt de verbouwproductie geraamd op minimaal 2 miljard en maximaal 4,6 miljard. De gemiddelde verbouwkosten per woning lopen uiteen van ruim bij de minimumraming tot bijna bij de maximumraming. Voor de realisatie van zorgsteunpunten baseert het EIB zich op de geraamde bouwkosten van het Bouwcollege ( 930 per m²). Voor een zorgsteunpunt voor 80 cliënten bedragen de bouwkosten ruim Uitgaande van 80 cliënten per steunpunt en één cliënt per woning is volgens de raming van VWS en VROM behoefte aan 690 zorgsteunpunten. De bijbehorende bouwkosten bedragen dan bijna 0,4 miljard. Als de spreiding van zorgvragers ruimer is ( woningen bewoond door maximaal mensen) zal het aantal zorgsteunpunten groter moeten zijn: stuks, bouwkosten 0,7 miljard. Het Bouwcollege heeft in 2001 de bouwbehoefte over de periode geraamd. Uitgaande van 45% extramuralisering van de verzorgingshuiscapaciteit (plus investeringskosten voor ICT, duurzaam bouwen en vraagsturing) komen de investeringskosten voor intramurale bouw in de sector verpleging en verzorging voor deze periode uit op ongeveer 10,1 miljard (instandhoudingsbouw en uitbreidingsbouw). Dit is ongeveer 840 miljoen per jaar. Een actualisatie van de geraamde bouwbehoefte voor de sector verpleging en verzorging volgt eind 2005/begin Hierbij zullen de uitkomsten van het onderzoek naar de gebouwkwaliteit in de sector worden betrokken. 15

16 Geraadpleegde literatuur: Sociaal en Cultureel Planbureau, Zorg en wonen voor kwetsbare ouderen, mei Nederlands Instituut Zorg en Welzijn, Ouder worden we allemaal, Stichting STG/Health Management Forum, Gezond ouder worden, deelrapportage 1, Algemene verkenning, juni STG/HMF, Gezond ouder worden, casus: dementie, juni Economisch Instituut voor de Bouwnijverheid, Bouwen voor een vergrijzende samenleving, juni Ministerie van VROM en Sociaal en Cultureel Planbureau, Met zorg gekozen? Woonvoorkeuren en woningmarktgedrag van ouderen en mensen met lichamelijke beperkingen, Ministeries van VROM en VWS, Investeren voor de toekomst, september 2004, nr , 57. Ministeries van VROM en VWS, Actieplan 2004 t/m 2006; Investeren voor de toekomst (Kwantitatieve opgave voor wonen met zorg en welzijn tot 2015), Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Sociaal en Cultureel Planbureau, Ouderen nu en in de toekomst. Gezondheid, verpleging en verzorging , ABF Research, Zorg Informatiesysteem (ZOIS), Aedes Arcares, Toekomstscenario s en planologische kengetallen wonen en zorg, mei Raad voor de Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Gepaste zorg, College bouw ziekenhuisvoorzieningen, Uitvoeringstoets onderzoek bouwbehoefte Gewijzigd beleid scenario s, College bouw ziekenhuisvoorzieningen, Op tijd bouwen voor ouderen, Websites:

Gevolgen scheiden van wonen en zorg Goeree-Overflakkee 2013-2025

Gevolgen scheiden van wonen en zorg Goeree-Overflakkee 2013-2025 Gevolgen scheiden van wonen en zorg Goeree-Overflakkee 213-225 Inleiding Als we nu al weten hoeveel ouderen in 225 in een verzorgingshuis wonen, is het mogelijk om hierop te anticiperen. Voor beleidsmakers

Nadere informatie

Demografische gegevens ouderen

Demografische gegevens ouderen In dit hoofdstuk worden de demografische gegevens van de doelgroep ouderen beschreven. We spreken hier van ouderen indien personen 55 jaar of ouder zijn. Dit omdat gezondheidsproblemen met name vanaf die

Nadere informatie

Wonen met Zorg in de anticipeerregio s

Wonen met Zorg in de anticipeerregio s Wonen met Zorg in de anticipeerregio s Inleiding In de komende decennia zal de bevolkingssamenstelling veranderen en zal het aandeel ouderen in de bevolking toenemen. Indien nu al bekend is hoeveel ouderen

Nadere informatie

Regionale VTV 2011. Levensverwachting en sterftecijfers. Referent: Drs. M.J.J.C. Poos, R.I.V.M.

Regionale VTV 2011. Levensverwachting en sterftecijfers. Referent: Drs. M.J.J.C. Poos, R.I.V.M. Regionale VTV 2011 Levensverwachting en sterftecijfers Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Levensverwachting en sterftecijfers Auteurs: Dr. M.A.M. Jacobs-van

Nadere informatie

Zorg voor geest kost nog steeds het meest

Zorg voor geest kost nog steeds het meest Zorg voor geest kost nog steeds het meest Publicatiedatum: 28-11-2013 In is 19,6 miljard euro uitgegeven voor de behandeling van psychische stoornissen, 22% van de totale uitgaven voor zorg en welzijn

Nadere informatie

Cijfers over dementie

Cijfers over dementie Cijfers over dementie Inleiding Door de demografische ontwikkelingen neemt het aantal mensen met dementie de komende decennia sterk toe. Mensen worden steeds ouder en er komen meer ouderen. Omdat dementie

Nadere informatie

Advies ramingen verpleging en verzorging

Advies ramingen verpleging en verzorging Advies ramingen verpleging en verzorging Advies ramingen verpleging en verzorging J. Timmermans I. Woittiez Sociaal en Cultureel Planbureau Den Haag, februari 2004 Het Sociaal en Cultureel Planbureau

Nadere informatie

VERMAAT- SCHAPPELIJKING VAN DE ZORG

VERMAAT- SCHAPPELIJKING VAN DE ZORG VERMAAT- SCHAPPELIJKING VAN DE ZORG BIJLAGE 4 Onderzoeksbureau CMO Groningen - Sociaal Rapport 4.1 Prevalentie (%) van chronische aandoeninge mannen vrouwen hoge bloeddruk gewrichtsslijtage (artrose, slijtagereuma)

Nadere informatie

Wonen zonder partner. Arie de Graaf en Suzanne Loozen

Wonen zonder partner. Arie de Graaf en Suzanne Loozen Arie de Graaf en Suzanne Loozen In 25 telde Nederland 4,2 miljoen personen van 18 jaar of ouder die zonder partner woonden. Eén op de drie volwassenen woont dus niet samen met een partner. Tussen 1995

Nadere informatie

Artikelen. Huishoudensprognose : uitkomsten. Coen van Duin en Suzanne Loozen

Artikelen. Huishoudensprognose : uitkomsten. Coen van Duin en Suzanne Loozen Artikelen Huishoudensprognose 28 2: uitkomsten Coen van Duin en Suzanne Loozen Het aantal huishoudens blijft de komende decennia toenemen, van 7,2 miljoen in 28 tot 8,3 miljoen in 239. Daarna zal het aantal

Nadere informatie

Facts & Figures Dementie

Facts & Figures Dementie Facts & Figures Dementie Inleiding Door de demografische ontwikkelingen neemt het aantal mensen met dementie de komende decennia sterk toe. Mensen worden steeds ouder en er komen meer ouderen. Omdat dementie

Nadere informatie

Bijlage 5. Wonen met zorg, Ouderenhuisvesting

Bijlage 5. Wonen met zorg, Ouderenhuisvesting Bijlage 5. Wonen met zorg, Ouderenhuisvesting 4.1 Analyse Meer mensen met vraag naar zorg en ondersteuning De komende jaren zal de groep mensen met beperkingen als gevolg van ouderdom toenemen. Dit heeft

Nadere informatie

Toekomst van de mantelzorg

Toekomst van de mantelzorg BIJLAGEN Toekomst van de mantelzorg Klarita Sadiraj Joost Timmermans Michiel Ras Alice de Boer Bijlage bij hoofdstuk 2 Opsporingsvragen... 2 Bijlage A Beschrijvende statistieken... 4 Bijlage B Schattingsresultaten

Nadere informatie

INFOKAART OUDEREN EN ROKEN

INFOKAART OUDEREN EN ROKEN INFOKAART OUDEREN EN ROKEN Roken Roken is de risicofactor die de meeste sterfte en het meeste gezondheidsverlies met zich brengt en zodoende ook zorgt voor veel verlies aan kwaliteit van leven (1). Vijftien

Nadere informatie

Het Piramidemodel. Dronten - rapport vraagzijde Door ABF Research. Piramidemodel. De vraag naar toegankelijke woningen in Dronten

Het Piramidemodel. Dronten - rapport vraagzijde Door ABF Research. Piramidemodel. De vraag naar toegankelijke woningen in Dronten Het Piramidemodel Dronten - rapport vraagzijde Door ABF Research Piramidemodel De vraag naar toegankelijke woningen in Dronten 2 Het Piramidemodel INHOUDSOPGAVE 1. Resultaten Piramidemodel voor Dronten...

Nadere informatie

Regionale VTV 2011. Ziekten in de toekomst. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Ziekten in de toekomst

Regionale VTV 2011. Ziekten in de toekomst. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Ziekten in de toekomst Regionale VTV 2011 Ziekten in de toekomst Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Ziekten in de toekomst Auteurs: Dr. M.A.M. Jacobs-van der Bruggen, GGD Hart voor

Nadere informatie

Memo Wonen en Zorg Scholeneiland Bunnik Inleiding

Memo Wonen en Zorg Scholeneiland Bunnik Inleiding Memo Wonen en Zorg Scholeneiland Bunnik 16-9-2016 1. Inleiding De gemeente heeft op het Scholeneiland Bunnik een locatie beschikbaar voor zorgwoningen 1, voor de doelgroep dementerende ouderen. Een eerste

Nadere informatie

INVESTEREN IN WONEN, WELZIJN EN ZORG. www.aimtrack.nl PAUL REIJN & AUKE VLONK

INVESTEREN IN WONEN, WELZIJN EN ZORG. www.aimtrack.nl PAUL REIJN & AUKE VLONK BEVOLKINGSPROGNOSES ESSENTIEEL VOOR INVESTEREN IN WONEN, WELZIJN EN ZORG www.aimtrack.nl PAUL REIJN & AUKE VLONK SEMINAR BEVOLKINGSPROGNOSES IN THEORIE, BELEID EN PRAKTIJK 6 OKTOBER 2015, CBS, DEN HAAG

Nadere informatie

Veel woningen van chronisch zieken nog niet toekomstbestendig

Veel woningen van chronisch zieken nog niet toekomstbestendig Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Veel woningen van chronisch zieken nog niet toekomstbestendig, D.Baan & M. Heijmans, NIVEL, april 2011) worden gebruikt.

Nadere informatie

Dementie, samenvatting publicatie Gezondheidsraad

Dementie, samenvatting publicatie Gezondheidsraad Dementie, samenvatting publicatie Gezondheidsraad Samenvattende notitie over Dementie (april 2002) ter voorbereiding op signaleringsrapport Op tijd bouwen voor ouderen, College bouw ziekenhuisvoorzieningen

Nadere informatie

Memo. Leden van de commissie WOS. R.Kool- van Mourik CDA-fractie. Betreft: Informatie over kwetsbare ouderen. Datum: 15-3-2011

Memo. Leden van de commissie WOS. R.Kool- van Mourik CDA-fractie. Betreft: Informatie over kwetsbare ouderen. Datum: 15-3-2011 Aan: Van: Leden van de commissie WOS R.Kool- van Mourik CDA-fractie Betreft: Informatie over kwetsbare ouderen. Datum: 15-3-2011 Inleiding. Ruim een kwart van de 65-plussers is kwetsbaar voor ernstige

Nadere informatie

B i j l a g e 1 : T o e l i c h t i n g n u t e n n o o d - z a a k v a n e e n k l e i n s c h a l i g w o o n - z o r g c o m p l e x

B i j l a g e 1 : T o e l i c h t i n g n u t e n n o o d - z a a k v a n e e n k l e i n s c h a l i g w o o n - z o r g c o m p l e x B i j l a g e 1 : T o e l i c h t i n g n u t e n n o o d - z a a k v a n e e n k l e i n s c h a l i g w o o n - z o r g c o m p l e x Toelichting bij nut en noodzaak van het realiseren van een kleinschalig

Nadere informatie

Trends in het gebruik van informele zorg en professionele zorg thuis: gebruik van informele zorg neemt toe

Trends in het gebruik van informele zorg en professionele zorg thuis: gebruik van informele zorg neemt toe Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Trends in het gebruik van informele zorg en professionele zorg thuis: gebruik van informele zorg neemt toe, G. Waverijn

Nadere informatie

Wat als varianten in de VTV-2018

Wat als varianten in de VTV-2018 Wat als varianten in de VTV-2018 Colofon Dit is een achtergronddocument bij de Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2018. RIVM 2018 Delen uit deze publicatie mogen worden overgenomen op voorwaarde van bronvermelding:

Nadere informatie

Onderwerp Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, actualisering 2011

Onderwerp Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, actualisering 2011 Onderwerp Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, actualisering 2011 Status Informerend Voorstel Kennis te nemen van de bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant, actualisering 2011

Nadere informatie

Zorg voor hulpbehoevende ouders

Zorg voor hulpbehoevende ouders Maarten Alders en Ingrid Esveldt 1) Door de toenemende vergrijzing zal het aantal zorgbehoevende ouderen toenemen. Een deel van de zorg wordt verleend door de kinderen. Dit artikel onderzoekt in welke

Nadere informatie

Ramingen, profielen en scenario s Bijlage A Situatie basisjaar (2005) Bijlage B Basisraming

Ramingen, profielen en scenario s Bijlage A Situatie basisjaar (2005) Bijlage B Basisraming BIJLAGEN vergrijzing, verpleging en verzorging Ramingen, profielen en scenario s 2005-2030 Isolde Woittiez Evelien Eggink Jedid-Jah Jonker Klarita Sadiraj Bijlage A Situatie basisjaar (2005)... 2 Bijlage

Nadere informatie

Geestelijke gezondheid

Geestelijke gezondheid In dit onderdeel wordt ingegaan op de geestelijke gezondheid van ouderen. De onderwerpen die worden aangesneden zijn psychische stoornissen en eenzaamheid. Volgens gegevens uit de Rapportage 2001 van het

Nadere informatie

Nieuwe mythen over ouder worden: Over medische kennisvermeerdering en maatschappelijke gevolgen

Nieuwe mythen over ouder worden: Over medische kennisvermeerdering en maatschappelijke gevolgen Nieuwe mythen over ouder worden: Over medische kennisvermeerdering en maatschappelijke gevolgen Prof.dr. Dorly J.H. Deeg EMGO-Instituut / Afd. Psychiatrie, Afd. Epidemiologie & Biostatistiek, VU medisch

Nadere informatie

PROVINCIE GELDERLAND Provincie Gelderland. Henk Nouws, Claasje Reijers. Ruimte voor zorg bv

PROVINCIE GELDERLAND Provincie Gelderland. Henk Nouws, Claasje Reijers. Ruimte voor zorg bv MONITOR WONEN-ZORG PROVINCIE GELDERLAND 2013 SA M ENVATTING voor Provincie Gelderland auteur Henk Nouws, Claasje Reijers Ruimte voor zorg bv Research en advies in wonen en zorg Postbus 2038, 3800 CA AMERSFOORT

Nadere informatie

Kwetsbaar alleen. De toename van het aantal kwetsbare alleenwonende ouderen tot 2030

Kwetsbaar alleen. De toename van het aantal kwetsbare alleenwonende ouderen tot 2030 Kwetsbaar alleen De toename van het aantal kwetsbare alleenwonende ouderen tot 2030 Kwetsbaar alleen De toename van het aantal kwetsbare alleenwonende ouderen tot 2030 Cretien van Campen m.m.v. Maaike

Nadere informatie

Ouderen in Venray Ontwikkeling en woonvoorkeuren

Ouderen in Venray Ontwikkeling en woonvoorkeuren Ouderen in Venray Ontwikkeling en woonvoorkeuren Juni 2017 1. Inleiding Vraagstelling De Renschdael Groep is voornemens het St Annaterrein in Venray te herontwikkelen. Gedacht wordt aan een programma bestaande

Nadere informatie

Mantelzorg. Figuur 1. Mantelzorg per GGD regio. 2 van 6 Rapport Mantelzorg. Bron: Zorgatlas RIVM

Mantelzorg. Figuur 1. Mantelzorg per GGD regio. 2 van 6 Rapport Mantelzorg. Bron: Zorgatlas RIVM Mantelzorg Op 10 november 2014 is het de Dag van de Mantelzorg. Dit jaar wordt deze dag voor de 16 e maal georganiseerd. De Dag van de Mantelzorg is bedoeld om mantelzorgers in het zonnetje te zetten en

Nadere informatie

Fortuna 2011 P r o g n o s e W o n e n m e t Z o r g

Fortuna 2011 P r o g n o s e W o n e n m e t Z o r g Fortuna 2011 P r o g n o s e W o n e n m e t Z o r g - i n c l u s i e f z o r g z w a a r t e p a k k e t t e n ( Z Z P ) - G e m e e n t e K l e i d u m f i c t i e v e v o o r b e e l d r a p p o r

Nadere informatie

Factsheet AWBZ, 24 februari 2014. AWBZ naar Wmo: langdurige zorg per 1 januari 2015 naar gemeenten

Factsheet AWBZ, 24 februari 2014. AWBZ naar Wmo: langdurige zorg per 1 januari 2015 naar gemeenten Factsheet AWBZ, 24 februari 2014 AWBZ naar Wmo: langdurige zorg per 1 januari 2015 naar gemeenten Het Rijk draagt op 1 januari 2015 een deel van de zorg voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten

Nadere informatie

Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009

Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009 Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009 Op weg naar speerpuntennotitie? Wat doen/deden we al? Welke gezondheidsproblemen

Nadere informatie

De grijze golf. Demografische ontwikkeling Drechtsteden tot Figuur 1 Bevolking Drechtsteden , totaal

De grijze golf. Demografische ontwikkeling Drechtsteden tot Figuur 1 Bevolking Drechtsteden , totaal De grijze golf Demografische ontwikkeling Drechtsteden tot 23 In deze factsheet rapporteren we over de uitkomsten van de bevolkings- en huishoudensprognose en de gevolgen ervan voor de Drechtsteden. De

Nadere informatie

Huishoudensprognose : belangrijkste uitkomsten

Huishoudensprognose : belangrijkste uitkomsten Huishoudensprognose 26 2: belangrijkste uitkomsten Elma van Agtmaal-Wobma en Coen van Duin Het aantal huishoudens blijft de komende decennia toenemen, van 7,2 miljoen in 26 tot 8,1 miljoen in 23. Daarna

Nadere informatie

Langer thuis wonen in Engelen Verpleging en Verzorging. Afdeling O&S Gemeente s-hertogenbosch

Langer thuis wonen in Engelen Verpleging en Verzorging. Afdeling O&S Gemeente s-hertogenbosch Langer thuis wonen in Engelen Verpleging en Verzorging Afdeling O&S Gemeente s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek November 2014 2 Samenvatting De landelijke overheid hervormt de langdurige zorg.

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Rijssen-Holten

Kernboodschappen Gezondheid Rijssen-Holten Kernboodschappen Gezondheid Rijssen-Holten De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Rijssen-Holten epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Rijssen-Holten en de factoren

Nadere informatie

Mensen met een chronische ziekte of beperking hebben voor hun ondersteuning bijna altijd te maken met meerdere wettelijke regelingen www.nivel.

Mensen met een chronische ziekte of beperking hebben voor hun ondersteuning bijna altijd te maken met meerdere wettelijke regelingen  www.nivel. Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Mensen met een chronische ziekte of beperking hebben voor hun ondersteuning bijna altijd te maken met meerdere wettelijke

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Almelo

Kernboodschappen Gezondheid Almelo Kernboodschappen Gezondheid Almelo De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Almelo epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Almelo en de factoren die hierop van invloed

Nadere informatie

Fortuna 2007 P r o g n o s e Wonen met Zorg

Fortuna 2007 P r o g n o s e Wonen met Zorg Fortuna 2007 P r o g n o s e Wonen met Zorg Inleiding De nieuwste ramingen op het gebied van wonen met zorg zijn weer beschikbaar: Fortuna 2007. Deze ramingen zijn gebaseerd op de uitkomsten van het WoON

Nadere informatie

WoON-themarapport. Woningbouwplanningen van kwantiteit naar kwaliteit

WoON-themarapport. Woningbouwplanningen van kwantiteit naar kwaliteit Woningbouwplanningen van kwantiteit naar kwaliteit Middelburg, december 2013 Colofon SCOOP 2013 Samenstelling Dick van der Wouw Nadet Somers SCOOP Zeeuws instituut voor sociale en culturele ontwikkeling

Nadere informatie

Collectieve huishoudens in de zorgsector

Collectieve huishoudens in de zorgsector Collectieve huishoudens in de zorgsector Modus Analyse van de Census 211 Inleiding Ellen Maduro-Jeandor Net als in de Census van 21 zijn in de census 211 particuliere en collectieve huishoudens geteld.

Nadere informatie

Nulmeting Monitor Investeren voor de Toekomst

Nulmeting Monitor Investeren voor de Toekomst Nulmeting Monitor Investeren voor de Toekomst Nulmeting Monitor Investeren voor de Toekomst Uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van VROM, DG Wonen G. Sogelée J. van Galen J. Brouwer mei 2006 r2005-0036gs

Nadere informatie

Pensioenaanspraken in beeld

Pensioenaanspraken in beeld Pensioenaanspraken in beeld Deel 1: aanspraken naar geslacht en burgerlijke staat Elisabeth Eenkhoorn, Annelie Hakkenes-Tuinman en Marije vandegrift bouwen minder pensioen op via een werkgever dan mannen.

Nadere informatie

IJsselland. Wijkgezondheidsprofiel Borgele en Platvoet Deventer

IJsselland. Wijkgezondheidsprofiel Borgele en Platvoet Deventer IJsselland Wijkgezondheidsprofiel Deventer Januari 2015 Wijkgezondheidsprofiel Dit wijkgezondheidsprofiel bestaat uit gegevens afkomstig van diverse bronnen, registraties en (bewoners)onderzoeken. Voor

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Waarom het Piramidemodel? Aanpak Voorbeeld Dronten Op de kaart zetten Tot slot

Inhoudsopgave. Waarom het Piramidemodel? Aanpak Voorbeeld Dronten Op de kaart zetten Tot slot Piramidemodel Conferentie Scheiden van wonen en zorg in een vergrijzende samenleving 12 juni 2012 TU Delft Roland Goetgeluk ABF Research Delft Eric Schellekens Advies 12035-WON Inhoudsopgave Waarom het

Nadere informatie

OUDEREN IN DE TOEKOMST

OUDEREN IN DE TOEKOMST OUDEREN IN DE TOEKOMST Antwoorden van de Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA) op vragen van de Directie Verpleging, Verzorging en Ouderen van het Ministerie van VWS LASA, Vrije Universiteit, februari

Nadere informatie

Toekomstbestendige zorg in Noord-Brabant: Voorlopige resultaten. Dung Ngo MSc 15 december 2010

Toekomstbestendige zorg in Noord-Brabant: Voorlopige resultaten. Dung Ngo MSc 15 december 2010 Toekomstbestendige zorg in Noord-Brabant: Voorlopige resultaten Dung Ngo MSc 15 december 2010 Achtergrond van het onderzoek Levensverwachting in NL laatste jaren met >2 jaar toegenomen Echter, vergeleken

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Enschede

Kernboodschappen Gezondheid Enschede Kernboodschappen Gezondheid Enschede De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Enschede epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Enschede en de factoren die hierop van

Nadere informatie

ZorgCijfers Monitor Op de drempel van het verpleeghuis

ZorgCijfers Monitor Op de drempel van het verpleeghuis ZorgCijfers Monitor Op de drempel van het verpleeghuis De zorgvraag van kwetsbare ouderen in de laatste zes maanden thuis NUMMER 3 JANUARI 2019 Van goede zorg verzekerd Dit is een uitgave van Zorginstituut

Nadere informatie

Wijkscan Enschede Zuid-West. November 2013

Wijkscan Enschede Zuid-West. November 2013 Wijkscan Enschede Zuid-West November 2013 Gezond ouder worden in Enschede Zuid-West Wijkscan Enschede Zuid-West Van het gebied Enschede Zuid-West is een wijkscan gemaakt. In deze brochure vindt u de opvallendste

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Beroerte. Aantal nieuwe patiënten met een beroerte. Definitie. Uitgave van de Nederlandse Hartstichting.

Feiten en cijfers. Beroerte. Aantal nieuwe patiënten met een beroerte. Definitie. Uitgave van de Nederlandse Hartstichting. Feiten en cijfers Uitgave van de Nederlandse Hartstichting November 211 Beroerte Definitie Beroerte (in het Engels Stroke ), ook wel aangeduid met cerebrovasculaire aandoeningen/accidenten/ziekte (CVA),

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2004 2005 26 631 Modernisering AWBZ Nr. 119 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der

Nadere informatie

De huishoudens in Groningen worden steeds kleiner

De huishoudens in Groningen worden steeds kleiner De huishoudens in Groningen worden steeds kleiner In Nederland is een trend zichtbaar naar steeds kleinere families, ook wel de verdunning van huishoudens genoemd. Niet het aantal huishoudens neemt af,

Nadere informatie

Stefan Teeling Leeuwarden, november 2015 FACTSHEET METSLAWIER

Stefan Teeling Leeuwarden, november 2015 FACTSHEET METSLAWIER Stefan Teeling Leeuwarden, november 2015 FACTSHEET METSLAWIER Inhoud Inleiding... 3 Demografie... 4 Wonen... 7 Bronvermelding... 8 Inleiding In 2011 ging het experiment Duurzame beschermde dorpsgezichten

Nadere informatie

Gezondheidsenquête, België Gezondheidstoestand. Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu.

Gezondheidsenquête, België Gezondheidstoestand. Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. Gezondheidstoestand Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. . Inhoudstafel Inhoudstafel... 13 Gezondheidsindicatoren...15 1. Subjectieve gezondheid... 15 2. Chronische

Nadere informatie

Bevolkingsprognose Purmerend 2011-2026

Bevolkingsprognose Purmerend 2011-2026 Bevolkingsprognose Purmerend 2011-2026 Uitgevoerd door: Jan van Poorten Team Beleidsonderzoek & Informatiemanagement Gemeente Purmerend mei 2011 Informatie: Gemeente Purmerend Team Beleidsonderzoek & Informatiemanagement

Nadere informatie

Bijlage c. Zorg op afroep met leveringsvoorwaarde c en d

Bijlage c. Zorg op afroep met leveringsvoorwaarde c en d Liever thuis dan uit. De indicatiestelling in de awbz voor en verblijf. Edwin van Gameren, Jedid-Jah Jonker en Tessa Marx. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, juni 2006. Bijlage c Zorg op afroep

Nadere informatie

Actualisatie en aanpassing ramingsmodel verpleging en verzorging 2009-2030

Actualisatie en aanpassing ramingsmodel verpleging en verzorging 2009-2030 BIJLAGEN VeVeRa-IV Actualisatie en aanpassing ramingsmodel verpleging en verzorging 2009-2030 Evelien Eggink Debbie Oudijk Klarita Sadiraj Bijlage A Gebruik in het AVO/OII-bestand... 2 Bijlage B Constructie

Nadere informatie

ZO Brabant (Kempen) WMO-subregio: Rapportage Zorg op de kaart per WMO-subregio Inclusief scenario s. Datum 3 november 2014

ZO Brabant (Kempen) WMO-subregio: Rapportage Zorg op de kaart per WMO-subregio Inclusief scenario s. Datum 3 november 2014 WMO-subregio: ZO Brabant (Kempen) Rapportage Zorg op de kaart per WMO-subregio Inclusief scenario s 1/9 De effecten van langer thuis wonen in de V&V 1. De komende jaren (2014-2020) krijgen instellingen

Nadere informatie

Gooi- en Vechtstreek. WMO-subregio: Rapportage Zorg op de kaart per WMO-subregio Inclusief scenario s. Datum 3 november 2014

Gooi- en Vechtstreek. WMO-subregio: Rapportage Zorg op de kaart per WMO-subregio Inclusief scenario s. Datum 3 november 2014 WMO-subregio: Gooi- en Vechtstreek Rapportage Zorg op de kaart per WMO-subregio Inclusief scenario s 1/9 De effecten van langer thuis wonen in de V&V 1. De komende jaren (2014-2020) krijgen instellingen

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Losser

Kernboodschappen Gezondheid Losser Kernboodschappen Gezondheid Losser De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Losser epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Losser en de factoren die hierop van invloed

Nadere informatie

fluchskrift Vergrijzing in Fryslân neemt toe Aantal senioren sterk gestegen Aantal 65-plussers in Fryslân, /2012

fluchskrift Vergrijzing in Fryslân neemt toe  Aantal senioren sterk gestegen Aantal 65-plussers in Fryslân, /2012 Vergrijzing in Fryslân fluchskrift Vergrijzing in Fryslân neemt toe In Fryslân wonen op 1 januari 2011 647.282 inwoners. De Friese bevolking groeit nog jaarlijks. Sinds 2000 is het aantal inwoners toegenomen

Nadere informatie

INFOKAART OUDEREN EN CHRONISCHE ZIEKTEN

INFOKAART OUDEREN EN CHRONISCHE ZIEKTEN INFOKAART OUDEREN EN CHRONISCHE ZIEKTEN Inleiding Ouderdom komt met gebreken. Deze uitspraak gaat zeker niet bij alle ouderen op. Een meerderheid heeft immers geen ernstige chronische aandoening of heeft

Nadere informatie

Langer thuis wonen in De Groote Wielen Verpleging en Verzorging. Afdeling O&S Gemeente s-hertogenbosch

Langer thuis wonen in De Groote Wielen Verpleging en Verzorging. Afdeling O&S Gemeente s-hertogenbosch Langer thuis wonen in De Groote Wielen Verpleging en Verzorging Afdeling O&S Gemeente s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek November 2014 2 Samenvatting De landelijke overheid hervormt de langdurige

Nadere informatie

Langer thuis wonen in Rosmalen Noord Verpleging en Verzorging. Afdeling O&S Gemeente s-hertogenbosch

Langer thuis wonen in Rosmalen Noord Verpleging en Verzorging. Afdeling O&S Gemeente s-hertogenbosch Langer thuis wonen in Rosmalen Noord Verpleging en Verzorging Afdeling O&S Gemeente s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek November 2014 2 Samenvatting De landelijke overheid hervormt de langdurige

Nadere informatie

Langer thuis wonen in Maaspoort Verpleging en Verzorging. Afdeling O&S Gemeente s-hertogenbosch

Langer thuis wonen in Maaspoort Verpleging en Verzorging. Afdeling O&S Gemeente s-hertogenbosch Langer thuis wonen in Maaspoort Verpleging en Verzorging Afdeling O&S Gemeente s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek November 2014 2 Samenvatting De landelijke overheid hervormt de langdurige

Nadere informatie

Sterkste groei bij werknemers

Sterkste groei bij werknemers In 1994 stagneerde de ontwikkeling van de koopkracht nog. In de daarop volgende jaren nam de koopkracht echter steeds sterker toe: met 1% in 1995 tot 1,5% in 1997. De grootste stijging,,7%, deed zich voor

Nadere informatie

oinleiding 1 c oovergewicht en ernstig overgewicht (obesitas) in Nederlandd

oinleiding 1 c oovergewicht en ernstig overgewicht (obesitas) in Nederlandd oinleiding 1 c Gewichtsstijging ontstaat wanneer de energie-inneming (via de voeding) hoger is dan het energieverbruik (door lichamelijke activiteit). De laatste decennia zijn er veranderingen opgetreden

Nadere informatie

Woningmarktonderzoek kleine kernen Gemeente Oirschot

Woningmarktonderzoek kleine kernen Gemeente Oirschot Woningmarktonderzoek kleine kernen Gemeente Oirschot Bureau Bestuursinformatie & Onderzoek Gemeente Eindhoven Afdeling Onderzoek en Statistiek Gemeente Helmond Juli 2006 Inhoud: Oirschot... 1 Inwoners

Nadere informatie

FACTSHEET OUDEREN EN WONEN PURMEREND APRIL 2015

FACTSHEET OUDEREN EN WONEN PURMEREND APRIL 2015 FACTSHEET OUDEREN EN WONEN PURMEREND APRIL 2015 Kaartje concentraties 75+ 1 team Beleidsonderzoek en Informatiemanagement Inleiding Op 23 maart 2015 startte het Woondebat met een open bijeenkomst. Doel

Nadere informatie

Sociaal netwerk bron van hulp en van zorg. Geeke Waverijn & Monique Heijmans

Sociaal netwerk bron van hulp en van zorg. Geeke Waverijn & Monique Heijmans Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Sociaal netwerk bron van hulp en van zorg, G. Waverijn & M. Heijmans, NIVEL, 2015) worden gebruikt. U vindt deze factsheet

Nadere informatie

Samenvatting Losser. 2 van 5 Twentse Gezondheids Verkenning Losser. Versie 1, oktober 2013

Samenvatting Losser. 2 van 5 Twentse Gezondheids Verkenning Losser. Versie 1, oktober 2013 Samenvatting Losser Versie 1, oktober 2013 Lage SES, bevolkingskrimp en vergrijzing punt van aandacht in Losser In de gemeente Losser wonen 22.552 mensen; 11.324 mannen en 11.228 vrouwen. Als we de verschillende

Nadere informatie

Ad 1: voor de VTV is gekozen omdat dit de meest toonaangevende en recente voorspelling op dit moment is. Daar waar demografische ontwikkelingen in de

Ad 1: voor de VTV is gekozen omdat dit de meest toonaangevende en recente voorspelling op dit moment is. Daar waar demografische ontwikkelingen in de 1 2 Ad 1: voor de VTV is gekozen omdat dit de meest toonaangevende en recente voorspelling op dit moment is. Daar waar demografische ontwikkelingen in de KAM regio afwijken zal dit kwalitatief worden benoemd.

Nadere informatie

Enige prognoses betreffende dementie in de jaren 2007 tot 2030 in Amsterdam

Enige prognoses betreffende dementie in de jaren 2007 tot 2030 in Amsterdam TNO-rapport KvL/P&Z 2009.010 Enige prognoses betreffende dementie in de jaren 2007 tot 2030 in Amsterdam Preventie en Zorg Wassenaarseweg 56 Postbus 2215 2301 CE Leiden www.tno.nl T +31 71 518 18 18 F

Nadere informatie

Demografische ontwikkelingen gemeente Utrechtse Heuvelrug Uitwerking onderzoeksvraag door Radha Parahoe (april 2010)

Demografische ontwikkelingen gemeente Utrechtse Heuvelrug Uitwerking onderzoeksvraag door Radha Parahoe (april 2010) Demografische ontwikkelingen gemeente Utrechtse Heuvelrug Uitwerking onderzoeksvraag door Radha Parahoe (april 2010) Vanuit de VNG komen diverse krimp en vergrijzingcijfers. In de woonvisie Wonen in een

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Woononderzoek Nederland 2009

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Woononderzoek Nederland 2009 Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB10-020 22 maart 2010 9.30 uur Woononderzoek Nederland 2009 Totale woonlasten stijgen in dezelfde mate als netto inkomen Aandeel en omvang aflossingsvrije

Nadere informatie

Zicht op zorggebruik Bijlagen

Zicht op zorggebruik Bijlagen Zicht op zorggebruik Bijlagen Inger Plaisier Mirjam de Klerk Bijlage A Methode van onderzoek 2 Bijlage B Overzicht variabelen AVO en POLS-/CBS-gezondheidsenquêtes 5 Bijlage C Samenstelling van de onderzoeksgroep

Nadere informatie

Noord-Brabant in demografisch perspectief

Noord-Brabant in demografisch perspectief Noord-Brabant in demografisch perspectief over prognoses, trends en ontwikkelingen en de opgaven op het vlak van wonen met zorg en welzijn --- Inspiratiebijeenkomst Wonen met zorg en welzijn Futura / Provincie

Nadere informatie

Analyse van de markt voor (bestaande) huurwoningen in de Gemeente Steenwijkerland

Analyse van de markt voor (bestaande) huurwoningen in de Gemeente Steenwijkerland Analyse van de markt voor (bestaande) huurwoningen in de Gemeente Steenwijkerland drs. J.E. den Ouden 1-11-2013 Bevolking De gemeente Steenwijkerland telt momenteel circa 43.400 inwoners. Het inwonertal

Nadere informatie

WONEN EN ZORG REGIO LEKSTROOM

WONEN EN ZORG REGIO LEKSTROOM WONEN EN ZORG REGIO LEKSTROOM Inzicht in vraag van zorgdoelgroepen en mensen met een mobiliteitsbeperking in gemeenten Houten, Lopik, Nieuwegein, IJsselstein en Vianen Samenvatting en conclusies 21 november

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten

Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten Gemeente s-hertogenbosch, afdeling Onderzoek & Statistiek, februari 2019 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Vrijwilligerswerk... 4 3. Mantelzorg... 8

Nadere informatie

TOOLKIT Bekend maakt Bemind

TOOLKIT Bekend maakt Bemind TOOLKIT Bekend maakt Bemind 6. Migrantenouderen in cijfers Aantal migrantenouderen in Nederland Bron: (CBS-Statline, dec. 2016) Aantal AOW-gerechtigden in Nederland 3.059.000 Waarvan van migrantenafkomst

Nadere informatie

Regionale VTV Bevolking. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Bevolking

Regionale VTV Bevolking. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Bevolking Regionale VTV 2011 Bevolking Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Bevolking Auteurs: Dr. M.A.M. Jacobs-van der Bruggen, GGD Hart voor Brabant Drs. S. van de

Nadere informatie

Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant actualisering 2011

Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant actualisering 2011 Bevolkings- en woningbehoefteprognose Noord-Brabant actualisering 2011 ontwikkelingen van de (West-)Brabantse bevolking trends - prognoses - beleidseffecten --- Congres Regio West-Brabant 23 maart 2012

Nadere informatie

Regionale verkenning: Opgave geschikte huisvesting voor wonen met zorg en welzijn

Regionale verkenning: Opgave geschikte huisvesting voor wonen met zorg en welzijn 2003 Regionale verkenning: Opgave geschikte huisvesting voor wonen met zorg en welzijn Regionale verkenning: Opgave geschikte huisvesting voor wonen met zorg en welzijn uitgevoerd in opdracht van Ministerie

Nadere informatie

DE OUDERE BESTAAT NIET!!

DE OUDERE BESTAAT NIET!! DE OUDERE BESTAAT NIET!! Barend van Dijk Divisie Zorg en Gezondheid 27 maart 2013 1 http://www.youtube.com/watch?feature=endscreen&v=wuptqo31kiq&nr=1 1950 2011 2050 Komende 20 jaar wordt Nederlandse bevolking

Nadere informatie

DE TOEKOMST VAN KLEINSCHALIG WONEN VOOR MENSEN MET DEMENTIE

DE TOEKOMST VAN KLEINSCHALIG WONEN VOOR MENSEN MET DEMENTIE DE TOEKOMST VAN KLEINSCHALIG WONEN VOOR MENSEN MET DEMENTIE Utrecht, oktober 2007 Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg Hugo van Waarde, Alzheimer Nederland Monique Wijnties, Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg

Nadere informatie

Geschikt wonen in Midden-Holland

Geschikt wonen in Midden-Holland Geschikt wonen in Midden-Holland Inleiding De belangrijkste opgave in het provinciale woningbouwbeleid is om voldoende geschikte huisvesting mogelijk te maken voor de veranderende bevolking. De vraag naar

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Wierden

Kernboodschappen Gezondheid Wierden Wierden Twente Nederland Kernboodschappen Gezondheid Wierden De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Wierden epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Wierden en de factoren

Nadere informatie

Jacobus den Heijer. (90 jaar)

Jacobus den Heijer. (90 jaar) Jacobus den Heijer (9 jaar) Toen ik 48 was, heb ik drie maanden in het ziekenhuis gelegen omdat ik bij een ongeluk op de vissersboot beide benen brak. Toen was ik kwetsbaar. Ook toen mijn vrouw overleed,

Nadere informatie

Bijlage Visie Oost : Cijfers & trends bevolking en woningvoorraad Hilversum

Bijlage Visie Oost : Cijfers & trends bevolking en woningvoorraad Hilversum Bijlage Visie Oost : Cijfers & trends bevolking en woningvoorraad Hilversum 1. Ontwikkeling bevolking naar leeftijd De Primos huishoudensprognose (2011) voor de periode 2010-2040 schetst het volgend beeld:

Nadere informatie

Voorzieningen uitgesloten van analyse

Voorzieningen uitgesloten van analyse Ondersteunende voorzieningen. Samenhang tussen AWBZ-gefinancierde zorg en woonen welzijnsvoorzieningen, Roelof Schellingerhout. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, februari 2008. Bijlagen Bijlage

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG Retouradres / Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Uw kenmerk Datum 6 juni 2013 Betreft vergrijzing, extramuralisering

Nadere informatie

De gemeente heeft GroenWest gevraagd om een volkshuisvestelijke onderbouwing van het programma.

De gemeente heeft GroenWest gevraagd om een volkshuisvestelijke onderbouwing van het programma. Aan Gemeente Montfoort Kopie aan Van GroenWest Onderwerp Woningbouwprogramma Voorvliet Noord fase 2 Datum 27 november 2017 Pagina 1/5 Inleiding De gemeente Montfoort en GroenWest willen graag sociale woningbouw

Nadere informatie

WoON-themarapport: Ouderen en gezondheid. Nadet Somers en Dick van der Wouw augustus 2013. Inleiding

WoON-themarapport: Ouderen en gezondheid. Nadet Somers en Dick van der Wouw augustus 2013. Inleiding WoON-themarapport: Ouderen en gezondheid Nadet Somers en Dick van der Wouw augustus 13 Inleiding Het aandeel ouderen in neemt sterk toe de komende jaren. Voor het wonen heeft dit grote betekenis. Ouderdom

Nadere informatie

BRABANT IN DEMOGRAFISCH PERSPECTIEF bevolkingsontwikkelingen en wonen met zorg en welzijn analyses - achtergronden - opgaven

BRABANT IN DEMOGRAFISCH PERSPECTIEF bevolkingsontwikkelingen en wonen met zorg en welzijn analyses - achtergronden - opgaven BRABANT IN DEMOGRAFISCH PERSPECTIEF bevolkingsontwikkelingen en wonen met zorg en welzijn --------------------- analyses - achtergronden - opgaven workshop Scheiden van Wonen en Zorg de Kievitshorst -

Nadere informatie