KINDEREN IN BEZET GEBIED

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "KINDEREN IN BEZET GEBIED"

Transcriptie

1 LESBRIEF ALGEMEEN LEERKRACHT KINDEREN IN BEZET GEBIED Algemene lesbrief

2 A. TERUG IN DE TIJD: honderd jaar geleden 1. Op deze oude postkaart zie je kinderen van Lichtervelde, voor de oorlog begon. Deze foto is zowat 100 jaar oud. Wat valt jullie op in deze foto? Ziet deze straat er anders uit dan een straat in je gemeente vandaag? Zien de kinderen er anders uit? Wat hebben ze aan? Wat hebben ze bij zich? Eentje draagt iets in zijn armen? Wat? (Kind achteraan draagt een hondje op de arm) Zie je ook volwassenen? Wat doen die? Er staat één voertuig op de foto? Welk voertuig is dat? (Een man links op het voetpad heeft een fiets aan de hand) Zoek bijvoeglijke naamwoorden die bij deze foto passen. Kalm, rustig, gezellig, ouderwets...

3 2. Misschien staat één van je voorouders wel op deze foto? En welke voorouders zouden dat kunnen zijn? We gaan het even uitrekenen: 1) Generaties Hoe oud was je mama toen ze jou kreeg? Gemiddeld zijn mama s 25 jaar oud als ze hun eerste kindje krijgen. We kunnen dus zeggen dat er om de 25 jaar een nieuwe generatie geboren wordt. 2) Even rekenen We zoeken hoeveel generaties een periode van 100 jaar telt. - Hoeveel generaties tel je?... 4 (25X4=100) - Vul nu de tabel aan: Jij bent in ste generatie 2de generatie Je... waren Je... waren 10, 11 of 12 jaar in... in... 3de generatie De ouders van je... ( of je overgrootouders) waren in... 4de generatie De... van je oma en opa ( of je betovergrootouders) waren in 1910 * we gaan niet uit van hun echte leeftijd, maar we rekenen in generaties Antwoorden: ouders / 1985 grootouders / 1960 grootouders / 1935 grootouders 3) Vul in - De Eerste Wereldoorlog begon in 1914 en eindigde in Mensen die nu (in 2009) 100 jaar zijn, hebben dus de Eerste Wereldoorlog meegemaakt. Ze waren toen... jaar. Antwoord: Ze zijn geboren in 1909 en waren dus 5 jaar als de oorlog begon. Ken jij iemand die 100 jaar is? - Jij bent het kleinkind van je oma en opa en het... van je voorouders die de Eerste Wereldoorlog in 1914 hebben meegemaakt. Antwoord achter-achterkleinkind - Soldaten die in de Eerste Wereldoorlog hebben gevochten, noemen we.... Antwoord oud-strijders

4 Voor thuis: Wat weet jij over je eigen familiegeschiedenis? Vul de tabel in met echte namen en leeftijden van je ouders, grootouders, overgrootouders en betovergrootouders. Als je het thuis even vraagt aan je ouders en grootouders, kunnen ze je misschien helpen. Misschien zijn er zelfs fotootjes van je voorouders? Proberen maar! Ik 1ste generatie Je ouders 2de generatie Je grootouders 3de generatie Je overgrootouders 4de generatie Je betovergrootouders

5 B. Overal Duitsers. Wat doen we nu? Foto IZ_01 Foto IZ_01 - detail Duitse soldaten marcheren door de straten van Izegem.

6 Foto 1 Soldaten marcheren door de stad. Met hoeveel zouden ze zijn denk je? Sluit even je ogen en luister in je hoofd... Hoor je het geluid van meer dan honderd laarzen op de kasseien? Bedenk samen met de leerkracht hoe je dat geluid kan nadoen... Klappen in de handen? Tikken op de lessenaar... Probeer het uit: > één-twee, één-twee... : soldaten marcheren in de maat > eerst zachtjes, dan luider en luider: de soldaten komen van ver, dan dichterbij... > op het signaal van de leerkracht HALT hou je plots op: de leider beveelt de troepen om halt te houden. Foto 2 Misschien had je ze al opgemerkt, rechtsonder in de grote foto: twee kleine meisjes in hun zondagse kleren, met een hoedje op. Ze stappen hand in hand. Twee zusjes. Ze kijken niet om. En het meisje met de witte schort doet dat wel. Ze heeft iets gezien, dat haar aandacht trekt. Hoe oud schat je dat ze is? Wat zou ze denken nu, als ze al die soldaten ziet en het gekletter van hun stappen? En de jongen achter haar, de jongen met de pet. Kijk hoe hij kijkt... Kies een naam voor de jongen en het meisje en schrijf in drie zinnen wat ze volgens jou aan het denken zijn. Je mag in hun plaats schrijven, met ik dus: MEISJE Ik ben... JONGEN Ik ben...

7 C. HET IS OORLOG IN JOUW GEMEENTE! Met Schuwe Maandag is het allemaal begonnen. Schuwe Maandag: 19 oktober Schuw, wat betekent dat? Ja, precies: bang. Iedereen hier in de streek werd schuw: bang, doodsbang. Voor de leerkracht: De gebeurtenissen van Schuwe Maandag staan uitgeschreven in de tijdslijn (onder de knop achtergrondinfo). Vertel kort aan de leerlingen wat er toen precies gebeurd is en waarom de Duitsers plots zo gewelddadig waren. 1. Het verhaal van Germaine Dit is het verhaal van de kleine Germaine Bouckaert. Ze is dan 6 jaar als het allemaal gebeurt. Wie leest haar verhaal voor? In 1914, als de Duitsers naderen, is mijn papa niet thuis. Hij is in Frankrijk voor zijn werk. Hij werkt daar op een boerderij als seizoenarbeider en we hebben al een hele tijd niets meer van hem gehoord. Op 19 oktober nemen de Duitsers Roeselare in. Soldaten komen ons huis binnen. We moeten naar buiten, zeggen ze, en ze bedreigen ons met de punt van hun bajonet. Onze buren staan ook al buiten. Allemaal moeten we onze handen in de lucht steken. Dan gieten de Duitsers benzine uit en steken onze huizen in brand. Die Duitsers doen zo raar. Ik denk dat ze dronken zijn. Andere soldaten komen hen weghalen om elders nog meer huizen in brand te steken.

8 2. Blijven of vluchten? Germaine vertelt Foto ALG_08 Germaine en haar gezin Foto ALG_10 Twee jaar na de inval van de Duitsers zijn we uit de stad weggevlucht. Wij, dat zijn mijn moeder, mijn broers Michel en Albert en mijn zusje Jeanne. Van onze papa hebben we al twee jaar geen nieuws. Eerst zijn we naar Ardooie gestapt. Dan naar Tielt, met al ons gerief op een driewielkar. Onderweg brak de kar en moesten we alles achterlaten in een kapelletje. We hadden niets meer en vluchtten verder naar Lebbeke. Daar kregen we elke dag 1 kom soep. Niets anders. We hebben daar zo n honger geleden dat we toch maar naar Roeselare zijn teruggekeerd. Daar hadden we tenminste nog wat te eten. 3. Hoe verging het jouw familie in de oorlog? Je betovergrootmoeder of betovergrootvader heeft als kind heel wat meegemaakt! Hier zie je kinderen tussen het puin van hun gebombardeerde huizen in Lichtervelde en Roeselare. Ze zijn ongeveer zo oud als jullie nu. Foto LI_06 Detail uit foto RO_01

9 Maak een vragenlijstje: Hoe verliep het leven in die oorlogsjaren, hier in de streek rond Roeselare? Vul dit vragenlijstje aan met jouw vragen: 1. Leefden de kinderen allemaal in kapotte huizen? 2. Gingen ze dan vier jaar niet naar school? Suggesties De kinderen kunnen elk voor zich drie vragen bij verzinnen. Als ze dat hebben gedaan, mogen ze hun vragen hardop voorlezen. De leerkracht kan de meest interessante vragen, of vragen die veel kinderen zich stellen, op het bord noteren. Als het lespakket volledig doorlopen is, dan keren we terug naar dit vragenlijstje. In een eindbespreking kijken we dan of de leerlingen ondertussen een antwoord op hun vragen gevonden hebben.

10 4. Het hele oorlogsverhaal: lees de tekst en vul de ontbrekende woorden in:... vochten ze voor een deel uit in de streek rond..., Diksmuide en Nieuwpoort. We spreken van een... omdat er heel veel landen bij betrokken waren. In Vlaanderen waren dat de... aan de ene kant en de..., de... en de... aan de andere kant. Bij het Franse leger vochten er... en Tunesiërs mee en Australiërs, Canadezen, Zuid-Afrikanen,... en nog vele andere bij de Britten. De oorlog duurde meer dan... jaar en bijna heel die tijd lag het... ongeveer op dezelfde plaats. Het... is de plaats waar er gevochten wordt. Soms ging dat maar over een strook van een paar honderd meter en lagen de... dus dicht bij elkaar.... wordt ook wel eens... genoemd. Dat was het ook. Een oorlog met... doden. Een oorlog die je blijft zien in het landschap van de Westhoek met zijn... graven in de meer dan... begraafplaatsen. Naar De Kijkkast van Kobe, Wim Chielens Kies woorden uit dit lijstje: miljoenen duizenden honderd vier front legers Ieper Belgen Duitsers Fransen Marokkanen Indiërs Britten De Eerste Wereldoorlog De Grote Oorlog Wereldoorlog Oplossing De Eerste Wereldoorlog vochten ze voor een deel uit in de streek rond Ieper, Diksmuide en Nieuwpoort. We spreken van een wereldoorlog omdat er heel veel landen bij betrokken waren. In Vlaanderen waren dat de Duitsers aan de ene kant en de Belgen, de Britten en de Fransen aan de andere kant. Bij het Franse leger vochten er Marokkanen en Tunesiërs mee en Australiërs, Canadezen, Zuid-Afrikanen, Indiërs en nog vele andere bij de Britten. De oorlog duurde meer dan vier jaar en bijna heel die tijd lag het front ongeveer op dezelfde plaats. Het front is de plaats waar er gevochten wordt. Soms ging dat maar over een strook van een paar honderd meter en lagen de legers dus dicht bij elkaar. De Eerste Wereldoorlog wordt ook wel eens De Grote Oorlog genoemd. Dat was het ook. Een oorlog met miljoenen doden. Een oorlog die je blijft zien in het landschap van de Westhoek met zijn duizenden graven in de meer dan honderd begraafplaatsen.

11 5. De frontlijn en het BEZET GEBIED Tip De kaart kun je afzonderlijk downloaden en afdrukken op A4. Er is een blanco kaart voor de leerlingen en een ingevulde voor de leerkracht. 1) Zoek op de kaart waar jouw gemeente ligt en duid ze aan. Je gemeente ligt in het grijze deel van de kaart, rechts van de frontlijn. Het grijze deel is het deel dat de Duitsers hebben ingenomen tussen 14 augustus en eind oktober Dat noemen we BEZET GEBIED. De Duitsers hadden daar de macht en de bevolking dus ook jouw betovergrootouders moesten hun bevelen opvolgen 2) Zoek nu waar Poperinge ligt. Juist: aan de andere kant van de frontlijn! 3) Welke legers zitten achter het front, in het witte gebied op de kaart? Kies het juiste antwoord: a) de Duitsers b) de Fransen c) de Britten, Fransen en Belgen, samen de geallieerden 4) Duid nu ook de overige gemeenten aan op de kaart.

12 Suggesties voor exploitatie van de invulkaart Deze oefening is bedoeld om de kinderen te laten zien dat hun gemeente in bezet gebied lag. Ze ontdekken ook hoe ver hun gemeente van de frontlijn lag. De kinderen krijgen een blanco-invulkaart, met de frontlijn en een onderscheid tussen bezet gebied en niet-bezet gebied. De namen van de in te vullen gemeenten staan onderaan. Eventueel raadplegen ze een atlas of wegenkaart om de juiste plaats van de gemeenten te vinden. Elke leerling kan de oefening individueel doen of ze kunnen in groepjes werken. Voor de correctie krijgen ze de ingevulde kaart en verbeteren ze de oefening van een ander kind. Of de ingevulde kaart wordt geprojecteerd, zodat iedereen de oplossingen kan zien.

13 D. HET DAGELIJKS LEVEN IN BEZET GEBIED Materiaal downloaden Dit onderdeel behandelen we aan de hand van 7 berichten en foto s. > De berichten kun je downloaden om af te drukken. Het is best als de kinderen ze op hun volle grootte zien, om ze te kunnen ontcijferen. > Foto s: de code van de foto s staat in het lesblad vermeld. Je kunt op de site deze foto s downloaden en groot afdrukken. > Getuigenissen: ook hier kun je gebruik maken van de getuigenissen. Via de trefwoorden kun je de kinderen getuigenissen per thema laten sorteren. Bijvoorbeeld: een thema per groep leerlingen. 1. Berichten aan de bevolking In onze gemeenten namen de Duitsers het bevel over van de burgemeester. Zij regelden alles: wat je wel mocht doen, wat je niet mocht doen, hoe ver je mocht gaan, wanneer je binnen moest blijven... En ze lieten dat weten door overal berichten aan te plakken. Stappenplan: 1. De kinderen ontcijferen de berichten Voor het ontcijferen van de biljetten ofwel de klas in groepjes verdelen en aan elk groepje één of twee biljetten geven, ofwel de kinderen individueel laten werken op een paar aanplakbiljetten. Ze werken het vragenlijstje af. 2. Verwerking Bijvoorbeeld: de klas in twee groepen verdelen: groep 1: Duitse bezetters de kinderen uit deze groep lezen de berichten voor groep 2: Inwoners deze kinderen leggen uit hoe ze dat bericht begrijpen en geven er commentaar op: waarom zouden de Duitsers dit zo willen? Of: één kind leest het bericht voor. De rest van de klas bespreekt wat het betekent en waarom de Duitsers dat willen. De berichten in thematische volgorde verwerken: Thema communicatie > Reisduiven - bericht van 3 november 1914 > Telefoon - bericht van 15 december 1916 Thema vrijheid en straf; > Wielrijden - bericht van 3 november 1914 > Schaatsen - bericht van 10 februari 1917 Thema voedsel > Mosselen - bericht van 21 november 1916 > Melk - bericht van 23 maart 1917 Thema opeisingen > Paarden - bericht van 7 maart 1917 Thema gevaar > Ontplofbare voorwerpen - bericht van 4 december 1918

14 PAM_02 PAM_03 PAM_07 PAM_01 PAM_04 PAM_05 PAM_06 PAM_08 Deze berichten kunnen gedownload worden via de knop beeldmateriaal.

15 Lees je bericht. Wat vertelt het allemaal? Overloop dit vragenlijstje en noteer je antwoorden. Vragenlijst 1. In welke taal is jouw bericht? 2. Als je een bericht hebt met Duits: welke woorden herken je meteen? 3. Staat er een datum op? 4. Wie ondertekent het bericht? 5. Staat er op het bericht voor wie het bestemd is? 6. Schrijf de woorden op die je niet begrijpt. 7. Je hebt het bericht gelezen. Schrijf het in je eigen woorden in 3 zinnen neer:

16 2. Het leven van elke dag in BEZET GEBIED Suggestie: foto s combineren met getuigenissen Download alle getuigenissen, verdeel ze onder de kinderen. Roep de trefwoorden af en maak zo pakketjes van getuigenissen. Je kunt uiteraard ook zelf vooraf een aantal getuigenissen selecteren die toepasselijk zijn bij onderstaande foto s. Overzicht van de trefwoorden van de steekkaarten met getuigenissen: gevaar - geweld - gevechten - school - gescheiden door de oorlog - vluchten - kledij - angst - eten - straf - geld verdienen - werken - verwoesting - smokkelen - kindsoldaat Tijdslijn De tijdslijn die op de website staat, geeft informatie over wanneer scholen open gaan of sluiten. Dit verhaal kan als achtergrondinformatie aan de leerlingen worden verteld. 1) Naar school gaan Foto RO_21 De Duitse soldaten hebben de klaslokalen nodig. > Kun je het opschrift lezen boven het bord? > Kijk naar de soldaat helemaal links in het beeld. Hoe oud schat je hem? Antwoorden > DOE NOOIT AAN ANDEREN WAT GE NIET WILT DAT U GESCHIEDT! Is die spreuk hier toepasselijk? Als soldaten jouw klas mogen opeisen, mag jij dat dan ook doen in hun land? > De drie jongens links zien er erg jong uit: 17? 18? In de steekkaarten zitten twee getuigenissen van jongens die over hun leeftijd hebben gelogen om toch maar soldaat te kunnen worden. En het verhaal van de jonge kroonprins Leopold, die koste wat kost soldaat wilde zijn.

17 Foto ALG_06 Dan maar lesgeven op de gang... Foto ALG_07 Sommige kinderen gaan naar een kolonie en volgen les in Frankrijk. 2) Vriendelijke Duitsers

18 Foto ALG_03 Foto ALG_05 Bij veel mensen in onze streek woonden er Duitse soldaten bij hun gezin in huis. > Beschrijf wat je ziet. > Kies vier woorden uit om de sfeer te beschrijven: > Wat staat er op het bordje? Wat bedoelen de mensen hiermee? Deutsche Barbaren De Duitsers hebben het er zelf op geschreven. Ze vinden het blijkbaar niet erg. Het woordje Barbaren verwijst naar het begin van de oorlog: De Duitse inval in België gebeurde op verschillende plaatsen op gewelddadige wijze. De vluchtelingen vertelden de gruwelverhalen verder, en zo kregen de Duitse soldaten het imago van barbaren. Zelf relativeerden ze dit imago, door er in foto s en prentbriefkaarten de draak mee te steken.

19 3) Wat schaft de pot? Foto RUM_04 Duitse soldaten hebben hun veldkeuken op het erf van een boerderij geïnstalleerd. > Wat doen die soldaten? Ze delen het eten dat ze op hun veldkeuken bereid hebben, met de mensen in het bezette gebied die honger hebben. En... ze nemen daar graag foto s van, want ze willen graag vriendelijk overkomen. Ze sturen deze foto s ook vaak op naar huis. Zo zien hun kinderen of hun vrouw dat ze het goed maken en dat ze vrijgevig zijn en gewone burgers geen kwaad doen. > Wat hebben de kinderen in de hand? Waarom? Emmers en kannen, om er de soep in te doen. Zo kunnen ze die meenemen naar huis. > Hoe kijken de mensen op de foto? Best de foto groot afdrukken of nog beter projecteren en inzoomen op de gezichten (de foto is van goede kwaliteit, je kunt alle gezichten aflopen en de uitdrukkingen bestuderen). Het meisje met de schort staat stokstijf te poseren. Terwijl de jongen met de emmer wat verder, in de lens lacht. De meeste mensen kijken neutraal. Bij de soldaten is het merendeel aan het glimlachen. Foto RUM_09 Hier krijgen schoolkinderen uit Rumbeke schoolsoep in het fabrieksgebouw van Vandemoortele.

20 4) Branie en kattenkwaad Foto ING_06 Op 3 juni 1917 was er een bom gevallen in Ingelmunster. De bom had een diepe put geslagen. Hier zie je de bomkrater. > Wat doen de kinderen? Ze zitten allemaal in de put en ze hebben het duidelijk naar hun zin. Ze zijn helemaal niet verlegen: de jongens links vooran steken hun tong uit naar de camera. Hier en daar is de foto onscherp, omdat een kind aan het bewegen was. Het moet daar dus een levendige bedoening geweest zijn, en eerder iets sensationeels dan iets triest. > En de Duitse soldaten achter hen? Die laten de kinderen begaan. Ze houden ze wel in het oog.

21 5) Kledij Foto ALG_04 Detail uit foto RUM_04 > Maak een lijstje van de kledingstukken die je op de foto ziet. - petten, mutsen - klompen, blote voeten - sjaals - de broeken zijn niet tot op de grond - zijn ze uit hun kleren gegroeid? - de schort van het meisje lijkt wel erg groot - een van haar grote zus? De schort is ook vuil. > Welke kleuren stel je je daarbij voor? - bruin, grijs, zwart... geen felle kleurtjes

22 E. ONZE STREEK OP HET EINDE VAN DE OORLOG Laat de kinderen opnieuw de kaart bij zich nemen van de oefening over de frontlijn en de gemeenten in bezet gebied. De legers aan weerzijden van de frontlijn beschoten elkaar en bombardeerden elkaars stellingen. Op de foto s hieronder zie je hoe een aantal van de gemeenten in bezet gebied er op het einde van de oorlog uitzagen. 1) Zoek op de kaart waar deze gemeenten liggen. Beveren - foto BEV_02_na Lichtervelde - foto LI_06_na Moorslede - foto MO_01_na Oostnieuwkerke - foto OOS_01_na Roeselare - foto RO_04_na Rumbeke - foto RUM_01_na Staden - foto STA_02_na Westrozebeke - foto WES_14_na 2) Welke gemeente is er het ergst aan toe? Moorslede en Westrozebeke 3) Weet je ook hoe dat komt?

23 Kijk-tip: bestudeer aandachtig de kaart! Ze liggen het dichtst bij het front. Als de Britten in de richting van de Duitsers schieten, of als de Britten Duitse stellingen willen bombarderen, dan zijn het de gemeenten dicht bij het front die het meest schade ondervinden. Het vreemde is, dat, als je in bezet gebied woont, je huis kan vernield worden door een bom van de soldaten die voor jouw vrijheid vechten.

LESBRIEF ALGEMEEN LEERLING KINDEREN IN BEZET GEBIED

LESBRIEF ALGEMEEN LEERLING KINDEREN IN BEZET GEBIED LESBRIEF ALGEMEEN LEERLING KINDEREN IN BEZET GEBIED Algemene lesbrief KINDEREN IN BEZET GEBIED A. TERUG IN DE TIJD: honderd jaar geleden 1. Op deze oude postkaart zie je kinderen van Lichtervelde, voor

Nadere informatie

100 jaar geleden. t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna.

100 jaar geleden. t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna. 100 jaar geleden t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna. t Is oorlog! Binderveld, Kozen, Nieuwerkerken en Wijer 100 jaar geleden is een

Nadere informatie

LICHTERVELDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

LICHTERVELDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG LICHTERVELDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog LI_07 Er is veel volk op de dorpsplaats samengekomen en overal hangen vlaggen. Niemand is aan het werken. Het is waarschijnlijk zondag, en mooi

Nadere informatie

IZEGEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

IZEGEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG IZEGEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat de stad in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt erover gepraat, de mensen staan allemaal op straat. De volgende

Nadere informatie

RUMBEKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

RUMBEKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG RUMBEKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog RUM_02 Koetsen en karren over de kasseien van de vooroorlogse Rumbeeksesteenweg. De straat loopt recht op de mooie, fiere kerktoren. 31 juli 1914:

Nadere informatie

SLYPSKAPELLE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

SLYPSKAPELLE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG SLYPSKAPELLE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog MO_03 Moeders met lange rokken en schorten. Meisjes en jongens met zwarte kousen, sommige op klompen. Het lijkt gezellig op straat. Geen auto

Nadere informatie

MOORSLEDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

MOORSLEDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG MOORSLEDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog MO_03 Moeders met lange rokken en schorten. Meisjes en jongens met zwarte kousen, sommige op klompen. Het lijkt gezellig op straat. Geen auto s...

Nadere informatie

OEKENE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

OEKENE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG OEKENE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog de kerk van Oekene voor de Eerste Wereldoorlog 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat het dorp in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt

Nadere informatie

KACHTEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

KACHTEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG KACHTEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog De kerk van Kachtem, toen alles nog rustig was. 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat het dorp in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt

Nadere informatie

STADEN TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

STADEN TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG STADEN TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Staden voor de oorlog STA_07 De Speyhoek in Staden, voor de oorlog. Iedereen komt naar buiten voor de fotograaf. Moeders met lange rokken en grote schorten, vaders

Nadere informatie

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN

SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN SOCIALE VAARDIGHEDEN MET AFLATOUN Dit thema is opgesplitst in drie delen; gevoelens, ruilen en familie. De kinderen gaan eerst aan de slag met gevoelens. Ze leren omgaan met de gevoelens van anderen. Daarna

Nadere informatie

GITS TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

GITS TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG GITS TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Op vrijdag 31 juli 1914 staat Gits in rep en roer: de algemene mobilisatie wordt afgekondigd. Alle jongemannen die in aanmerking komen voor

Nadere informatie

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les 8 Inhoud 1 Eenzaam De Soms ben je alleen en vind je dat fijn. Als alleen zijn niet prettig aanvoelt, als je niet in je eentje wilt zijn, dan voel je je eenzaam. In deze leren de leerlingen het verschil

Nadere informatie

Kinderen zonder papieren

Kinderen zonder papieren VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.

Nadere informatie

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGE 1 A4 BLADEN THEMA S BIJLAGE 2 DOMINO EMOTIES BIJLAGE 3 MATCHING OEFENING GEVOELENS BIJLAGE 4 VRAGENLIJST FILM BIJLAGE 5 VRAGENSTROOKJES HOEKENWERK BIJLAGE 6 ANTWOORDENBLAD

Nadere informatie

Lesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog. Marte Jongbloed Roelof van der Schans

Lesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog. Marte Jongbloed Roelof van der Schans Lesbrief bij het boek Kiezen in de oorlog Marte Jongbloed Roelof van der Schans Lees dit boek lekker rustig door. Beantwoord iedere keer als je een hoofdstuk uitgelezen hebt de vragen die bij dat hoofdstuk

Nadere informatie

Mijn mond zat vol aarde

Mijn mond zat vol aarde Mijn mond zat vol aarde Serie: Verhalen kind in oorlog Tekst: Meike Jongejan Onderzoek: Mariska de Boer en Hans Groeneweg Redactie: Jan van Zijverden Vormgeving: Richard Bos 2015, Fries Verzetsmuseum,

Nadere informatie

A. Jouw rechten! Kinderrechten

A. Jouw rechten! Kinderrechten Dit werkblaadje is van... A. Jouw rechten! Kinderrechten Je hebt ongetwijfeld al gehoord van de Rechten van het Kind. De koningen, presidenten en andere leiders van over de hele wereld hebben gezegd dat

Nadere informatie

ROESELARE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

ROESELARE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG ROESELARE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Kort voor de oorlog RO_03 Zo zag de Grote Markt er uit, kort voor de oorlog. - Wat zie je links vooraan in beeld? *Tip: als je de foto van de website haalt, dan

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Dit is het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie. Dit vindt de ChristenUnie belangrijk voor Nederland. Lees maar!

Dit is het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie. Dit vindt de ChristenUnie belangrijk voor Nederland. Lees maar! Over een paar weken kiest Nederland een nieuwe regering. Op 12 september Jij kunt ook kiezen. Stemmen noemen we dat. Als je stemt, kies je voor de politieke partij die jij het beste vindt. Jij kunt straks

Nadere informatie

Op de vlucht. Lesprogramma. Voor kinderen van 8-12 jaar. Logo Share tech mono. Pay off Exo 2.0 Regular

Op de vlucht. Lesprogramma. Voor kinderen van 8-12 jaar. Logo Share tech mono. Pay off Exo 2.0 Regular Lesprogramma Voor kinderen van 8-12 jaar Op de vlucht Stichting Gave Marie Curiestraat 35, 3846 BW Harderwijk 0341 460328 servicedesk@gave.nl www.gave.nl Beste kinderwerker, Het dode jongetje op het strand.

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Wat een vreemde bromfiets!

Wat een vreemde bromfiets! Wat een vreemde bromfiets! Waarom rijden er nu geen paarden meer met karren? Reed er vroeger een tram in ons dorp?! Met die bus zou ik ook wel eens willen rijden! 1. Voetgangers baas! Opdracht Lees het

Nadere informatie

HOOGLEDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

HOOGLEDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG HOOGLEDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Het is oorlog! Het brandweerkorps wordt snel samengeroepen voor het gemeentehuis. De brandweermannen moeten de jongens gaan waarschuwen

Nadere informatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

Geschied- en Heemkundige Kring vzw PEPIJN@LANDEN

Geschied- en Heemkundige Kring vzw PEPIJN@LANDEN Geschied- en Heemkundige Kring vzw PEPIJN@LANDEN Secretariaat/Documentatiecentrum: Bezoekerscentrum Rufferdinge Molenberg 4 3400 Landen Tel. 011 88 34 68 Fax 011 83 27 62 info@ghklanden.be www.ghklanden.be

Nadere informatie

OOSTNIEUWKERKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

OOSTNIEUWKERKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG OOSTNIEUWKERKE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog OOS_02 Oostnieuwkerke, zo n 100 jaar geleden. De mensen komen uit hun huizen om te kijken naar de fotograaf. 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31

Nadere informatie

Leren (kan je ) leren!

Leren (kan je ) leren! Leren (kan je ) leren! Leertips op maat van de middenschool Beste leerlingen en ouders, Het begrip leren leren klinkt jullie waarschijnlijk niet onbekend in de oren. We hopen dat er in de basisschool al

Nadere informatie

Lesbrief. Bij ons in het dorp Jan Terlouw

Lesbrief. Bij ons in het dorp Jan Terlouw Lesbrief Bij ons in het dorp Jan Terlouw Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan

Nadere informatie

Vragenlijst tieners. Algemene vragen. Waar woon jij?

Vragenlijst tieners. Algemene vragen. Waar woon jij? Vragenlijst tieners Algemene vragen Waar woon jij? Eerst willen we graag weten waar je woont. Sommige kinderen wonen in 2 huizen, bij mama en papa. Als dat zo is, dan mag je één huis kiezen. Woon jij in..?

Nadere informatie

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection

Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection Lesbrief bij de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection 1 Beste docent, Binnenkort gaat u samen met uw klas naar de voorstelling Mijn vriend en ik van Soulshine Connection. Deze lesbrief

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

In het volgende verhaal maak je kennis met een vreemd volk. Luister goed. Z I E N W I J E R G E V A A R L I J K U I T?

In het volgende verhaal maak je kennis met een vreemd volk. Luister goed. Z I E N W I J E R G E V A A R L I J K U I T? MENSENETERS 31 STAP 1 In het volgende verhaal maak je kennis met een vreemd volk. Luister goed. Z I E N W I J E R G E V A A R L I J K U I T? Wij wonen op het eiland Sarawak. Men noemt ons Dayaks. In Europa

Nadere informatie

Hoe maak ik... Naam: Groep:

Hoe maak ik... Naam: Groep: Hoe maak ik... Naam: Groep: Inleiding Een spreekbeurt houden is niet niets! Je moet daar heel wat voor kunnen. Wat dacht je van: Goed kunnen lezen Goed kunnen begrijpen wat je leest Goed dingen kunnen

Nadere informatie

Lesbrief. Voetstappen Kader Abdolah

Lesbrief. Voetstappen Kader Abdolah Lesbrief Voetstappen Kader Abdolah Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan vragen,

Nadere informatie

André Rouvoet ChristenUnie. Foto: Marie Cecile Thijs

André Rouvoet ChristenUnie. Foto: Marie Cecile Thijs Over een paar weken kiest Nederland een nieuwe regering. Op 9 juni. Jij kunt ook kiezen. Stemmen noemen we dat. Als je stemt, kies je voor de politieke partij die jij het beste vindt. Jij kunt straks ook

Nadere informatie

Rivka voelt tranen in haar ogen. Vader aait over haar wang. Hij zegt: Veel plezier, prinsesje. Vergeet je nooit wie je bent? Dan draait vader zich

Rivka voelt tranen in haar ogen. Vader aait over haar wang. Hij zegt: Veel plezier, prinsesje. Vergeet je nooit wie je bent? Dan draait vader zich 1942-1943 1 Rivka! Het is tijd om te gaan!, roept vader. Rivka is blij. Ze gaat logeren. Ze weet niet bij wie. En ze weet ook niet hoe lang. Maar ze heeft er wel zin in. Vader heeft gezegd: Je gaat in

Nadere informatie

Juf Sabine en juf Maaike

Juf Sabine en juf Maaike Je moet daar heel wat voor kunnen: - Je moet goed kunnen lezen - En ook goed begrijpen wat je leest - Je moet goed kunnen opzoeken - En goed kunnen kiezen wat je wel en niet nodig hebt. - Je moet je verhaal

Nadere informatie

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als 4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.

Nadere informatie

Standbeelden uit een verleden

Standbeelden uit een verleden Opdracht 1 Standbeelden uit een verleden (fotoverhaal) Schrijf samen in een lijstje wat je raar vond in de films die je zag, waar je verbaasd over bent, waar je vragen over hebt of waar je meer over wil

Nadere informatie

Uitleg boekverslag en boekbespreking

Uitleg boekverslag en boekbespreking Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave

Nadere informatie

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze

Nadere informatie

Wat staat er in dit boekje?

Wat staat er in dit boekje? Wat staat er in dit boekje? Informatie voor ouders (scheur t maar uit voor ze!) 7 Even uitleggen 11 Ik & Zo! Dit ben ik! 15 Ik & Zo! Handig om te weten 17 Weekschema co-ouderschap 29 Planning weekenden,

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

INGELMUNSTER TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

INGELMUNSTER TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG INGELMUNSTER TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat de gemeente in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt erover gepraat. De volgende dag al moeten de dienstplichtigen

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 7. Eindverslag 86. Extra opdrachten 90. Tips voor op school 94

Inhoud. Inleiding 7. Eindverslag 86. Extra opdrachten 90. Tips voor op school 94 Inhoud Inleiding 7 deel 1 lees- en kijkbio Hoofdstuk 1 Verhalen vertellen 10 Hoofdstuk 2 Zelf verhalen vertellen 12 Hoofdstuk 3 Voorlezen 16 Hoofdstuk 4 Verhalen lezen 18 Hoofdstuk 5 Verhalen in boeken

Nadere informatie

2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg

2 maart 1945. 2 maart 2016. Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg 2 maart 1945 2 maart 2016 Leerlingen groep 7 en 8 De Meeander Heelweg Er kwamen 4 Duitsers bij de Bark. Ze slaan piketten, voor het plaatsen van batterijen veldartillerie. Maar op die dag gingen de verzetsgroepen

Nadere informatie

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen

Waarom ga je schrijven? Om de directeur te overtuigen week 17 20 april 2015 - Schrijfopdrachten niveau B, les 1 Les 1: Een overtuigende tekst schrijven Beantwoord deze vragen: Een mooie manier om te herdenken 1. Waarom is het volgens jou belangrijk om de

Nadere informatie

Lesbrief. De familieblues Yvonne Kroonenberg

Lesbrief. De familieblues Yvonne Kroonenberg Lesbrief De familieblues Yvonne Kroonenberg Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief

Nadere informatie

Kleur? Oorlog? Wanneer? Verhaal van. Blauw Iran-Irakoorlog 1980-1988 Neimar. Groen Oorlog in Rwanda 1994 Dominic

Kleur? Oorlog? Wanneer? Verhaal van. Blauw Iran-Irakoorlog 1980-1988 Neimar. Groen Oorlog in Rwanda 1994 Dominic OPDRACHT Op de volgende pagina vind je een tijdslijn. Daarnet werden er vijf verschillende oorlogen besproken. Duid deze oorlogen aan op de tijdslijn. Kleur de balkjes onder de tijdslijn in de juiste kleur.

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

lesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs

lesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs lesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs Wordle van respect Duur Materialen een computer met internetverbinding Introductie Op 8 november is het de Dag van Respect. Deze

Nadere informatie

3 de graad lager onderwijs

3 de graad lager onderwijs 3 de graad lager onderwijs Hallo beste lezer, Wat een toeval dat jij mijn dagboek gevonden hebt! Ik kijk er al naar uit om je alles te vertellen wat ik meegemaakt heb de laatste maanden, wat waren me dat

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip lees je altijd een tekst met het stappenplan. Je gaat vaak op zoek naar verbanden in een tekst. Wat

Nadere informatie

HET DROOMMUSEUM VAN DRE

HET DROOMMUSEUM VAN DRE HET DROOMMUSEUM VAN DRE Beste leerling, Dit werkblad wil je iets langer bij bepaalde zaken in het museum laten stil staan. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat je niet mag rondneuzen naar andere objecten,

Nadere informatie

OP STAP DOOR 4 JAAR GROOTEN OORLOG IN ERTVELDE

OP STAP DOOR 4 JAAR GROOTEN OORLOG IN ERTVELDE OP STAP DOOR 4 JAAR GROOTEN OORLOG IN ERTVELDE Werkbundel voor de leerling Hoofdstuk 1: we keren 100 jaar terug We keren 100 jaar terug in de tijd. Hieronder zie je een postkaart van zo n 100 jaar geleden.

Nadere informatie

OP STAP DOOR 4 JAAR GROOTEN OORLOG IN EVERGEM

OP STAP DOOR 4 JAAR GROOTEN OORLOG IN EVERGEM OP STAP DOOR 4 JAAR GROOTEN OORLOG IN EVERGEM Werkbundel voor de leerling Hoofdstuk 1: we keren 100 jaar terug We keren 100 jaar terug in de tijd. Hieronder zie je postkaarten van zo n 100 jaar geleden.

Nadere informatie

Voorbeelden van draaiboeken

Voorbeelden van draaiboeken Praktische tips 2 Voorbeelden van draaiboeken 3 Voorbeeld uitnodiging herdenking 4 Voorbeeld uitnodiging overdracht 5 Voorbeeld welkomstwoord 5 Voorbeeld slotwoord 6 Gedichten Voorbeelden van draaiboeken

Nadere informatie

Jouw werkstuk lever je uiterlijk in op donderdag 20 maart 2014!!

Jouw werkstuk lever je uiterlijk in op donderdag 20 maart 2014!! Hoe maak ik in groep 8 een werkstuk? Jij gaat de komende weken thuis een werkstuk maken. Een werkstuk is een lange weettekst. Het wordt geschreven om iemand iets te leren of te laten weten. Net als in

Nadere informatie

DADIZELE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

DADIZELE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG DADIZELE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog DAD_02 Dadizele, voor de oorlog. De kinderen wachten op de tram. Overal in de streek liepen tramlijnen. Maar de tram maakte plaats voor de auto. Ook

Nadere informatie

Het kinderprotocol. Inhoud: 1. Inleiding; het kinderprotocol 2. Goed gedrag kun je leren 3. De schoolregels 4. Pesten/ gepest worden 5.

Het kinderprotocol. Inhoud: 1. Inleiding; het kinderprotocol 2. Goed gedrag kun je leren 3. De schoolregels 4. Pesten/ gepest worden 5. Het kinderprotocol Inhoud: 1. Inleiding; het kinderprotocol 2. Goed gedrag kun je leren 3. De schoolregels 4. Pesten/ gepest worden 5. Slot 1. Het kinderprotocol: Op de Flamingoschool vinden we het erg

Nadere informatie

bekende ruimte. W ren met z n zesse e zagen er mooi u We wisten dat we

bekende ruimte. W ren met z n zesse e zagen er mooi u We wisten dat we LESBRIEF Leerling OPDRACHT 1 plak hier FOTO 1 Vul in. Naam: Leeftijd: School: Broers/Zussen: Passie: Favoriete muziek: Wat voor beroep zou je later willen: OPDRACHT 2 plak hier FOTO 2 Hoe ontstaat een

Nadere informatie

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd 53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn

Nadere informatie

Les 2 Uit welk land kom jij? TESTEN TEST 1

Les 2 Uit welk land kom jij? TESTEN TEST 1 15/10/14 1 Les 2 Uit welk land kom jij? TESTEN TEST 1 1. (komen) Waar.... jij vandaan? 2. Uit welk land.... u? 3. Brenda.... vandaag uit Engeland. 4. Wij.... uit België. 5. Wanneer.... zij thee drinken?

Nadere informatie

OP STAP DOOR 4 JAAR GROOTEN OORLOG IN SLEIDINGE

OP STAP DOOR 4 JAAR GROOTEN OORLOG IN SLEIDINGE OP STAP DOOR 4 JAAR GROOTEN OORLOG IN SLEIDINGE Werkbundel voor de leerling Hoofdstuk 1: we keren 100 jaar terug We keren 100 jaar terug in de tijd. Hieronder zie je postkaarten van zo n 100 jaar geleden.

Nadere informatie

EMELGEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

EMELGEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG EMELGEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat het dorp in rep en roer: het is oorlog! Iedereen komt op straat en praat erover. De jonge mannen worden opgeroepen

Nadere informatie

wat wordt gemaakt? id-o-matic fantasiekaarten

wat wordt gemaakt? id-o-matic fantasiekaarten wat wordt gemaakt? id-o-matic fantasiekaarten 1 wat wordt gemaakt? 2 wat voor raars ziet zij? 3 wat voor raars zien zij? 4 wat heb je nodig voor deze opdracht? wat heb je nodig voor deze opdracht? heruitvinding

Nadere informatie

2 de graad lager onderwijs

2 de graad lager onderwijs 2 de graad lager onderwijs Hallo beste lezer, Wat een toeval dat jij mijn dagboek gevonden hebt! Ik kijk er al naar uit om je alles te vertellen wat ik meegemaakt heb de laatste maanden, wat waren me dat

Nadere informatie

Lou en Lena: NEE tegen geweld!

Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, ik ben Lou. En dit is mijn zus Lena. We

Nadere informatie

Bayernwald. Duitse loopgraven in de Groote Oorlog. Opdrachten 4de, 5de en 6de leerjaar

Bayernwald. Duitse loopgraven in de Groote Oorlog. Opdrachten 4de, 5de en 6de leerjaar Bayernwald Duitse loopgraven in de Groote Oorlog Opdrachten 4de, 5de en 6de leerjaar Hoi, ik ben Hanna. Ik ben 11 jaar. Ik woon in Heuvelland. Vandaag neem ik jullie mee op reis in de tijd, terug naar

Nadere informatie

Lesidee: Oorlog en verzet

Lesidee: Oorlog en verzet Lesidee: Oorlog en verzet Tussen 1940 en 1945 was Nederland bezet door Duitse troepen. Die waren in de nacht van 9 op 10 mei 1940 in opdracht van Adolf Hitler het land binnengevallen. Het Nederlandse leger

Nadere informatie

Het meisje De volgende dag is de soldaat er niet. De negers zijn weer naar het front vertrokken, hoort ze de opgeluchte zuchten in het dorp. De sfeer verandert als blanke soldaten hen aflossen. De mensen

Nadere informatie

Films kijken op internet: verboden of niet?

Films kijken op internet: verboden of niet? Les over auteursrecht tekst niveau A Films kijken op internet: verboden of niet? Veel mensen kijken graag naar films. Jij ook? Als je zin hebt om een film te zien, kun je natuurlijk naar de bioscoop gaan.

Nadere informatie

1-Kennismaking met archeologie

1-Kennismaking met archeologie UITLEG VOOR DE LEERKRACHT Deze opdracht is de start van de lessenserie. Met deze opdracht introduceert u bij de leerlingen het onderwerp op een leuke manier. U kunt het onderwerp op verschillende manieren

Nadere informatie

Tips voor een goede spreekbeurt

Tips voor een goede spreekbeurt Diabetes?! Een spreekbeurt die je alles vertelt over diabetes: Wat is het? Hoe ontstaat het? En vooral ook: Wat betekent het voor jou, je broer, zus, vader of moeder. Tips voor een goede spreekbeurt Vertel

Nadere informatie

CODE R. Reflecteren over keuzes & dilemma s in persoonlijke oorlogsverhalen basisles

CODE R. Reflecteren over keuzes & dilemma s in persoonlijke oorlogsverhalen basisles CODE R Reflecteren over keuzes & dilemma s in persoonlijke oorlogsverhalen basisles LESBRIEF CODE-R BASISLES In deze lesbrief staan tips en suggesties voor het gebruik van Code-R. Aan de hand van de voorbeeldles

Nadere informatie

Hoe bereid ik een spreekbeurt voor?

Hoe bereid ik een spreekbeurt voor? Hoe bereid ik een spreekbeurt voor? Het maken van een spreekbeurt is eigenlijk niets anders dan het schrijven van een informatieve tekst (weettekst). Het is daarom handig om net zo te werk te gaan als

Nadere informatie

LESBRIEF. Karel is jarig. Samenvatting: De begrippen zijn: Wij maken kinderdromen waar www.clavisbooks.com

LESBRIEF. Karel is jarig. Samenvatting: De begrippen zijn: Wij maken kinderdromen waar www.clavisbooks.com Samenvatting: Bij dit boek zijn een aantal downloads beschikbaar. Liesbet Slegers heeft deze speciaal getekend als aanvullend educatief materiaal. Het doel van de download ballon is verhaalbegrip en woordenschat

Nadere informatie

LESBRIEF. Karel is jarig. Samenvatting: De begrippen zijn: Wij maken kinderdromen waar www.clavisbooks.com

LESBRIEF. Karel is jarig. Samenvatting: De begrippen zijn: Wij maken kinderdromen waar www.clavisbooks.com Samenvatting: Bij dit boek zijn een aantal downloads beschikbaar. Liesbet Slegers heeft deze speciaal getekend als aanvullend educatief materiaal. Het doel van de download ballon is verhaalbegrip en woordenschat

Nadere informatie

Liefde, voor iedereen gelijk?

Liefde, voor iedereen gelijk? Seksuele diversiteit graad 2 Lesvoorbereiding Liefde, voor iedereen gelijk? Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print de verhalen 'Het geheim van Mirjam'

Nadere informatie

Activiteiten introductiefase

Activiteiten introductiefase Activiteiten introductiefase Activiteit 1: Iedereen is uniek Doel: De eerste activiteit is een inleidende opdracht waarmee de uniekheid van ieder mens geïllustreerd wordt. Wat heb je nodig? - Ruimte waarin

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Anne Frank, haar leven

Anne Frank, haar leven Vragen en opdrachten bij: Anne Frank, haar leven Doe meer met Leeslicht! Bij alle boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan

Nadere informatie

Brandaan. Geschiedenis WERKBOEK

Brandaan. Geschiedenis WERKBOEK 6 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK 6 Brandaan Geschiedenis WERKBOEK THEMA 4 Eindredactie: Monique Goris Leerlijnen: Hans Bulthuis Auteurs: Katrui ten Barge, Wilfried Dabekaussen, Juul Lelieveld, Frederike

Nadere informatie

Marcus 10,13-16 - Kleine en grote kinderen: iedereen is welkom bij Jezus

Marcus 10,13-16 - Kleine en grote kinderen: iedereen is welkom bij Jezus Marcus 10,13-16 - Kleine en grote kinderen: iedereen is welkom bij Jezus Gezinsdienst Liturgie Welkom en mededelingen Voorzang: - Gezang 132 - Opwekking 461 - Gezang 146 Stil gebed Votum / groet Zingen:

Nadere informatie

Lesbrief Van Papa, voor Sammie

Lesbrief Van Papa, voor Sammie Lesbrief Van Papa, voor Sammie 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Introductie 4 Tweede Wereldoorlog 5 Concentratiekamp 6 Stripverhaal (opdracht) 8 Collage maken (opdracht) 9 Colofon 10 2 Inleiding Voor u ligt

Nadere informatie

UITDAGING 5: Justine helpt de buren

UITDAGING 5: Justine helpt de buren Dit werkblaadje is van... UITDAGING 5: Justine helpt de buren Solidariteit in je eigen omgeving Individuele oefening Heb jij al eens iemand geholpen? Schrijf op wat je deed om die persoon te helpen. Voorbeeld:

Nadere informatie

Leerlingboekje les 3 en 4. Schrijfopdracht 2 Wie zijn zij? Groep 7

Leerlingboekje les 3 en 4. Schrijfopdracht 2 Wie zijn zij? Groep 7 Leerlingboekje les 3 en 4 Naam: Schrijfopdracht 2 Wie zijn zij? Groep 7 Leren schrijven met peer response Tekst: M. Hoogeveen, A. van Gelderen, A. Wijnbergh Illustraties: V. van Asperen SLO, 2018 1 Waarover

Nadere informatie

Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting

Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Zwijsen Wielewoelewool, ik ga naar school! Toelichting Inhoud Inleiding 3 Materialen 3 Voor het eerst naar school 4 Doelstelling 4 Opbouw prentenboek en plakboek 4 Werkwijze 5 Ouders 5 2 Inleiding Voor

Nadere informatie

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5

Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich

Nadere informatie

Dwerggras 30, Rotterdam. 1. Schrijf tijdens het kijken dingen op die jou belangrijk lijken. Je hebt dit later nodig.

Dwerggras 30, Rotterdam. 1. Schrijf tijdens het kijken dingen op die jou belangrijk lijken. Je hebt dit later nodig. Les 1: Een Wikitekst schrijven Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Bekijk met de klas het Jeugdjournaalfilmpje over koningin Beatrix op www.nieuwsbegrip.nl 1. Schrijf tijdens het

Nadere informatie

Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Hey Russel! Een bijzondere vriendschap

Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Hey Russel! Een bijzondere vriendschap Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten Hey Russel! Een bijzondere vriendschap Lees blz. 5 tot en met 8. Jim vindt Rudsel een rare naam. Jim zegt dit ook tegen Rudsel. Vind jij het ook een rare naam? Is

Nadere informatie

Werkvormen: Basis 6.1 Kwaliteiten van een vriend Reflectie Subgroepen 30 min 6.2 Hyves-profiel Reflectie Subgroepen (digi) 20 min.

Werkvormen: Basis 6.1 Kwaliteiten van een vriend Reflectie Subgroepen 30 min 6.2 Hyves-profiel Reflectie Subgroepen (digi) 20 min. Les 6: Gezocht: een vriend Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen weten wat ze belangrijk vinden in een vriendschap; Kinderen kunnen een aantal kenmerken en voorwaarden benoemen waar een vriendschap aan moet

Nadere informatie

Mirjams mama en moekie

Mirjams mama en moekie Seksuele diversiteit graad 1 Mirjams mama en moekie Lesvoorbereiding Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print 2 lege gedragspatroongrafieken af voor

Nadere informatie

Leerlingen hand-out stadswandeling Amsterdam

Leerlingen hand-out stadswandeling Amsterdam Leerlingen handout stadswandeling Amsterdam Groep 1: de Surp Hoki Armeens Apostolische kerk Adres: Kromboomsloot 22, Amsterdam Namen leerlingen: In deze handout staat alle informatie die je nodig hebt

Nadere informatie

Lesbrief nr 1. voor Groep 5 + 6

Lesbrief nr 1. voor Groep 5 + 6 Lesbrief nr 1 voor Groep 5 + 6 1 / 2016 + Download deze lesbrief ook op samsam.net Wat is Samsam Junior? Samsam Junior is een cross-mediale methode over mondiaal burgerschap, kinder rechten en duurzaamheid.

Nadere informatie

lesmap Wortel van Glas HETGEVOLG Wortel van Glas 16+

lesmap Wortel van Glas HETGEVOLG Wortel van Glas 16+ Wortel van Glas 16+ Naast de reguliere producties is en blijft het werk met en voor moeilijke doelgroepen een absolute noodzaak voor Stefan Perceval. Binnen dat kader presenteren we ook Wortel van Glas,

Nadere informatie