MEDIQ LEIDEND IN EEN VERANDERENDE ZORGMARKT. Jaarverslag 2010

Transcriptie

1 MEDIQ LEIDEND IN EEN VERANDERENDE ZORGMARKT Jaarverslag 2010

2 MEDIQ IN ÉÉN OOGOPSLAG Mediq levert als internationale zorgonderneming geneesmiddelen, medische middelen en bijbehorende zorg. De zorg voor de patiënt staat hierbij centraal. Mediq levert via drie distributiekanalen: direct aan huis, via ziekenhuizen, verzorgingstehuizen en andere zorg instellingen en via Mediq Apotheken. VERENIGDE STATEN Direct DIRECT Mediq bezorgt specialistische medische hulpmiddelen en geneesmiddelen direct aan huis, via postorder of via de thuiszorg. Daarbij geeft Mediq informatie, instructie en verpleegkundige begeleiding. Mediq levert aan mensen met diabetes, stomapatiënten en patiënten met incontinentieproblemen. Ook voorziet Mediq in wondverzorging, ademhalingstherapie, enterale voeding, infuustherapie en biotechnologische geneesmiddelen. INSTITUTIONEEL Mediq Institutioneel levert medische middelen en geneesmiddelen aan professionele afnemers, zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen, huisartsen, apotheken en laboratoria. Mediq levert een breed en diep assortiment medische middelen, en vertegenwoordigt in voorkomende gevallen fabrikanten op exclusieve basis. Mediq verzorgt tevens advies, trainingen en ondersteuning op het gebied van voorraadbeheer, kostenbeheersing en standaardisatie. APOTHEKEN Mediq Apotheek is de grootste apotheekketen in Nederland. Ook in Polen hebben wij apotheken. Mediq Apotheken maken lokaal het verschil door te zorgen voor goede en actieve voorlichting aan de patiënt. De groothandel verzorgt de logistieke dienstverlening richting apotheken, huisartsen, ziekenhuizen en andere zorginstellingen.

3 Mediq is actief in 14 landen. Het hoofdkantoor staat in Utrecht. Het bedrijf is opgericht in 1899 en heeft circa medewerkers in dienst. Het aandeel staat sinds 1992 genoteerd aan Euronext Amsterdam, waar het deel uitmaakt van de Midcap Index. ZWEDEN Institutioneel NOORWEGEN Direct Institutioneel FINLAND Institutioneel DENEMARKEN Direct Institutioneel NEDERLAND Apotheken Direct Institutioneel BELGIË Institutioneel POLEN Apotheken ESTLAND Institutioneel LETLAND Institutioneel LITOUWEN Institutioneel DUITSLAND Direct ZWITSERLAND Institutioneel HONGARIJE Direct NETTO-OMZET PER KANAAL X DIRECT INSTITUTIONEEL APOTHEKEN NETTO-OMZET PER LAND X NEDERLAND POLEN NORDICS & BALTISCHE STATEN VERENIGDE STATEN OVERIG

4 KERNPUNTEN 2010 Bedrijfsresultaat uit gewone bedrijfsvoering stijgt met 12%, gedreven door hogere operationele resultaten bij Direct & Institutioneel en Apotheken Nederland Toename operationele marge uit gewone bedrijfsvoering onder invloed van hogere marge bij Apotheken Nederland en een hoger aandeel van Direct & Institutioneel in de totale omzet van de groep Omzettoename van 1% (1% autonoom) Belangrijke versterking positie op institutionele markt via acquisitie in Zweden, Finland, de Baltische staten en Denemarken Succesvolle implementatie strategie Apotheken Nederland Goede groei retail Poolse markt; tijdelijke dubbele kosten nieuw distributiecentrum groothandel Versterking balans ondanks substantiële acquisities onder invloed van solide operationele cash flow, opbrengst sale & lease back Nederlandse apotheken en verkoop belang Anzag ACTIVITEITEN IN BEELD Zomaar een greep uit waar wij ons mee bezig houden, want natuurlijk doen we veel meer. Toch geven de beeld pagina s een inkijkje in de wereld van Mediq. Een wereld waarin de zorg voor patiënten centraal staat en waarin we daar zo goed mogelijk inhoud aan geven. Traditie en innovatie 8 50 Jongeren en diabetes Logistieke kennis en ervaring Geneesmiddelen en advies Thuistherapieën Partner voor professionals Onze rol in de maatschappij 40

5 JAARVERSLAG 2010 Mediq leidend in een veranderende zorgmarkt Bericht van de voorzitter 3 Kerncijfers 6 Missie, trends en strategie 10 Profiel per kanaal 14 Direct 14 Institutioneel 16 Apotheken 18 Organisatie 20 Personalia Groepsdirectie 2 1 Strategie en managementagenda per segment 22 Verslag van de Raad van Bestuur 25 Vergoedingssystematiek 36 Maatschappelijk verantwoord ondernemen 42 Personalia Raad van Commissarissen 52 Verslag van de Raad van Commissarissen 53 Corporate governance 60 Remuneratierapport 64 Risicobeheersing 70 Bestuursverklaring 76 Jaarrekening 77 Aandeelhoudersinformatie 154 Groepsmaatschappijen 157 Tienjaarsoverzicht 160 Definities 164 Safe harbour statement Dit jaarverslag bevat toekomstgerichte uitlatingen. Toekomstgerichte uitlatingen zijn altijd afhankelijk van aannames en inschattingen over onzekere gebeurtenissen waarop Mediq NV geen beslissende invloed kan uitoefenen. Hierbij valt te denken aan overheidsmaatregelen in en buiten Nederland, koersontwikkelingen, prijsschommelingen, wijziging van wet- en regelgeving, jurisprudentie, marktontwikkelingen en beleid van zorgverzekeraars. Mediq NV hecht eraan erop te wijzen dat de tekst van dit jaarverslag gebaseerd is op de informatie zoals die op dit moment bekend is. De realiteit kan altijd afwijken van toekomstverwachtingen.

6 2 MEDIQ JAARVERSLAG 2010

7 BERICHT VAN DE VOORZITTER Internationalisatie, optimalisatie, transparantie 2010 WAS EEN GOED JAAR VOOR MEDIQ. WIJ HEBBEN BELANGRIJKE STRATEGISCHE STAPPEN GEZET. BIJ ONZE DIRECTE EN INSTITUTIONELE ACTIVITEITEN HEBBEN WIJ VERDERE SCHAALGROOTTE GEREALISEERD DOOR EEN GROTE ACQUISITIE IN ZWEDEN, FINLAND, DE BALTISCHE STATEN EN DENEMARKEN. OP DE NOG ONRUSTIGE NEDERLANDSE APOTHEEKMARKT ZIJN WIJ ERIN GESLAAGD HET TIJ TE KEREN DOOR ONS KOSTEN- BESPARINGSPROGRAMMA. BEIDE ONTWIKKELINGEN HEBBEN GELEID TOT GROEI VAN HET BEDRIJFSRESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSVOERING. INTERNATIONALISATIE Mediq heeft zich ontwikkeld van een puur Nederlandse farmaceutische groothandel tot een internationale zorgonderneming. Vijf jaar geleden waren we actief in zes landen inmiddels zijn het er veertien. Samen met collega s leveren wij geneesmiddelen en medische hulpmiddelen aan patiënten en zorginstellingen. Dit doen wij in toenemende mate direct aan huis, zoals bijvoorbeeld aan een half miljoen diabetes patiënten. Wij geven informatie en instructie, begeleiden en zorgen voor monitoring van de behandeling. Hiervoor werken wij nauw samen met voorschrijvers, zorgverzekeraars en fabrikanten. Marc van Gelder Voorzitter Raad van Bestuur De groei van deze directe en institutionele activiteiten is een van de belangrijkste pijlers van onze strategie. Hiermee spelen wij in op een aantal belangrijke trends een toename van het aantal mensen met een chronische aandoening, de groei van verzorging en verpleging in de thuisomgeving en het toegenomen belang dat de patiënt hecht aan gemak en service. Door onze bedrijfsonderdelen is afgelopen jaar flink geïnvesteerd om de zorg nog doelmatiger en klantgerichter te maken. Samen met patiëntenorganisaties, beroepsverenigingen en voorschrijvers is er gewerkt aan kennisopbouw en verdere verbetering van zorgprotocollen. Om de patiënt beter te kunnen begeleiden investeren wij in onze ICT-systemen en de kennis en vaardigheden van onze medewerkers. En via Medisource, een detacheerder van voornamelijk verpleegkundig personeel, die wij begin 2010 hebben overgenomen, kunnen alle groepsmaatschappijen in Nederland wanneer dit nodig is verpleegkundigen direct inzetten om mensen thuis nog beter te kunnen begeleiden. Ook in 2010 realiseerde Mediq een sterke autonome omzetgroei, vooral in Nederland, Denemarken en de Verenigde Staten, bij onder andere stoma-, continentie- en infuuszorg. Het totaalbeeld werd echter negatief beïnvloed door druk op de diabetesomzet in Duitsland en de Verenigde BERICHT VAN DE VOORZITTER MEDIQ JAARVERSLAG

8 Staten. In Duitsland hebben wij als gevolg van een verandering in de regelgeving in de zomer van 2009 aanpassingen in het businessmodel doorgevoerd. In de Verenigde Staten ondervonden wij de gevolgen van een aanscherping van de verbruikslimieten van verzekeraars. Deze specifieke ontwikkelingen doen echter niets af aan de onderliggende trend van solide autonome omzetgroei. Door de overname van de medische-middelenactiviteiten van Oriola-KD in de Nordics is Mediq per juni 2010 de grootste leverancier aan ziekenhuizen en andere zorginstellingen in Finland, Zweden, Denemarken, Noorwegen en de Baltische staten geworden. Met deze acquisitie hebben wij onze uitgangspositie richting fabrikanten duidelijk verbeterd. Het volume en de inkoopkracht voor de hele groep zijn toegenomen; van groot belang op de institutionele markt. Wij signaleren momenteel een sterk toegenomen interesse van leveranciers in samenwerking. Met deze acquisitie hebben we tevens een entree tot de markt voor directe leveringen aan patiënten in deze landen gecreëerd. Het bedrijfsresultaat van Direct & Institutioneel vertoonde een gezonde groei. Met het centraliseren van de groepsbrede inkoop zijn wij in staat de aanhoudende prijsdruk te pareren. De gemiddelde marge is door de acquisitie licht gedaald vanwege het feit dat de marge van deze activiteiten lager ligt dan het segmentgemiddelde. Wel lag de marge binnen de eerder afgegeven bandbreedte van 7,5 tot 8,5%. OPTIMALISATIE De rechtstreekse inkoop van generieke geneesmiddelen door een aantal grote zorgverzekeraars (het zogenaamde preferentiebeleid) heeft de afgelopen jaren grote impact gehad op de winstgevendheid van de Nederlandse apotheek. Wij hebben snel en adequaat ingespeeld op deze enorme omslag. Wij hebben sinds halverwege 2008 de efficiency aanzienlijk verhoogd, vooral door ongeveer 10 miljoen te investeren in procesoptimalisatie en het personeelsbestand met 417 fte s te reduceren. De effecten hiervan zijn nu duidelijk zichtbaar. In 2010 zijn we met name succesvol geweest met de opschaling van de centrale verwerking van herhaalmedicatie op één plek in het land. Aan het eind van 2010 waren 195 apotheken aangesloten, waaronder 45 zelfstandige. Er worden per dag al receptregels verwerkt, ofwel doosjes! Een logistieke innovatie, waardoor de lokale apotheek efficiënter dan voorheen kan werken en er meer tijd overblijft voor de patiënt. Wij zijn dan ook klaar om verder te bouwen aan de toekomst. Een toekomst waarin patiënten niet alleen voor hun receptgeneesmiddelen bij de Mediq Apotheek terechtkunnen, maar bijvoorbeeld ook voor huidverzorgingsproducten, vitamines en een breed scala aan zelfzorgmiddelen. Een goede naamsbekendheid is daarbij van groot belang. In 2010 hebben we enorme vooruitgang geboekt bij het vergroten van onze naamsbekendheid: van 7% per januari 2008 (toen wij net begonnen waren met de landelijke uitrol van de formule), tot 68% per half De forse uitbreiding van het assortiment eigenmerkproducten heeft daarbij geholpen. Een toekomst waarin patiënten ook voor zorgdiensten bij Mediq Apotheek terechtkunnen. In 2010 hebben wij enkele nieuwe, innovatieve diensten geïntroduceerd, gericht op preventie en therapietrouw. Eén daarvan is proactieve herhaalmedicatie: wanneer de patiënt aangeeft dat te willen, zorgt Mediq Apotheek, in overleg met de arts, dat hij op een vast tijdstip automatisch wordt voorzien van de benodigde herhaalmedicatie. Hiermee combineren wij een betere service, hogere therapietrouw en lagere kosten. Ook hebben wij in samenwerking met enkele verzekeraars zorgprojecten uitgevoerd. De verstrekking van geneesmiddelen is immers onlosmakelijk verbonden met medicatiebewaking en advies. In navolging op de succesvolle pilot in Amsterdam in 2009, hebben wij in Rotterdam in samenwerking met Achmea en Agis circa COPD-patiënten gescreend op gebruik van hun medicatie. Al met al is door de intensieve begeleiding van patiënten de effectiviteit van hun behandeling vergroot. Ook hebben wij inmiddels rond de abonnees op onze online zelfmanagementmodule mijnmedicijnkompas. Het biedt chronische gebruikers van medicatie alle relevante informatie over de medicijnen die worden gebruikt, bijvoorbeeld over de werking, mogelijke bijwerkingen en resterende voorraad. Men kan online vragen stellen aan de apotheker. Op het bijbehorende forum kan men ervaringen delen met anderen. Allemaal zeer relevant in een tijd dat zelfmanagement steeds meer opgeld doet. Patiëntenorganisaties geven aan belang te hechten aan intensievere begeleiding van vooral ouderen. Wij willen deze handschoen graag oppakken. Ons ambitieniveau ligt echter hoger dan de verzekeraars ons op dit moment lijken toe te staan. De verlaging van de receptregelvergoeding per 2011 zet opnieuw druk op het businessmodel van de apotheek. Hoewel nog niet zeker, zal naar verwachting in 2012 een nieuwe wijze van vergoeden van geneesmiddelen en farmaceutische zorg worden ingevoerd. Wij staan hier positief tegenover, in de hoop dat we met een systeem van vrije tarieven loskomen van politieke en beleidsmatige onzekerheid. Zo komt er meer ruimte om te ondernemen en te investeren in de kwaliteit van de dienstverlening aan de patiënt. Onze resultaten in Polen in 2010 zijn bepaald door twee uiteenlopende trends: enerzijds de positieve ontwikkelingen bij onze apotheekketen, anderzijds een hoger dan gepland kostenniveau bij onze groothandelsactiviteiten. Nagenoeg al onze apotheken in Polen voeren inmiddels de Mediq Apotheekformule. De toegenomen marketingkracht heeft geresulteerd in een omzetgroei in lokale valuta met 9%, waarvan 5% autonoom. Wij beginnen hier dus de vruchten te plukken van de herstructurering van de afgelopen twee jaar. De resultaten bij de groothandel stonden echter in het teken 4 MEDIQ JAARVERSLAG 2010 BERICHT VAN DE VOORZITTER

9 van afbouw van logistieke dienstverlening aan fabrikanten (pre-wholesale) en tijdelijke dubbele kosten door vertraging bij de integratie van enkele regionale distributiecentra in het nieuwe nationale distributiecentrum. Inmiddels zijn de geplande vier regionale centra geïntegreerd in het nationale centrum in Warschau en loopt het logistieke proces weer naar behoren. In het kader van verdergaande efficiencyverbeteringen is in de loop van 2010 een reductie van het personeelsbestand met 140 fte s in gang gezet. Wij zien nog mogelijkheden om de resultaten van de groothandelsactiviteiten te verbeteren in 2011 zullen we die ter hand nemen. TRANSPARANTIE Wij zijn op weg naar één geïntegreerd bedrijf, met een samenhangende merkarchitectuur, huisstijl en propositie richting de patiënt. Een logisch gevolg van onze strategie. In dit kader hebben wij dit jaar onze centrale organisatie versterkt, onder meer via het aanstellen van managers die groepsbreed werkzaam zijn op het gebied van kwaliteit, logistiek en IT. Een sterke centrale organisatie, met onder meer de ontwikkeling van zorgconcepten en efficiënte logistiek, leidt tot optimale lokale zorg. Onze groeiende naamsbekendheid helpt ons in commercieel, maar ook in maatschappelijk opzicht. Wij hebben in 2010 een groepsbreed beleid op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen geformuleerd aan de hand van vier thema s die ons na aan het hart liggen: zorg voor de patiënt, zorg voor een goede werkomgeving, minimaliseren van onze impact op het milieu en het leveren van een bijdrage aan de samenleving. Wij willen een internationale zorgonderneming zijn met een duurzame, transparante strategie gericht op de patiënt. Een bedrijf midden in de samenleving. Zo zijn wij onder andere volop betrokken bij kinderen met diabetes. Wij ondersteunen ze sinds anderhalf jaar met activiteiten waarmee we ze een hart onder de riem willen steken. Zoals met een speciale website waarop ze ervaringen met elkaar kunnen delen, want deze ziekte brengt veel leefregels met zich mee die niet makkelijk zijn, vooral niet naarmate kinderen ouder en onafhankelijker worden. Ter ere van de officiële opening van ons nieuwe hoofdkantoor hebben wij over dit onderwerp een symposium georganiseerd, dat is bijgewoond door Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet. In dit kader van transparantie is de Henri Sijthoff-Prijs die wij dit jaar hebben gewonnen voor de beste financiële verslaggeving van Nederland (in de categorie mid- en smallcapfondsen) dan ook een enorme opsteker. Wij kregen de prijs voor de kwaliteit van onze verslaggeving maar het sluit naar mijn mening tevens aan bij de erkenning die we alom krijgen voor de strategische richting die wij hebben gekozen. TOT SLOT Wij hebben een gezonde financieringspositie waaraan, naast een gezonde operationele kasstroom, in 2010 ook de sale & lease back van een groot aantal bedrijfspanden in Nederland en de verkoop van onze aandelenpositie in de Duitse farmaceutische groothandel Anzag hebben bijgedragen. Hiermee hebben wij voldoende flexibiliteit om verder te kunnen groeien. Ondernemen in de zorg is mensenwerk. Wij willen dat pa tiënten beter worden, dan wel zo goed mogelijk leren omgaan met hun aandoening, zodat zij zich gezonder voelen en hun plaats in de samenleving kunnen behouden. Ze moeten kun nen vertrouwen op een snelle, integere en betrouwbare service, of nu de lokale apotheker het gezicht van Mediq is, of de verpleegkundige die bij de patiënt thuis komt. We kunnen dit alleen waarmaken met gekwalificeerde en gemotiveerde medewerkers. Daarom investeren wij in de kennis en vaardigheden van onze mensen op elk niveau besteden wij aandacht aan trainen en opleiden. Sinds vijf jaar organiseren wij ieder jaar een intern tweedaags managementtrainingsprogram ma, waaraan sinds twee jaar ook een vergelijkbaar programma voor een internationale groep van jonge talentvolle mede werkers is gekoppeld. Ook worden netwerkbijeenkomsten georganiseerd op het gebied van logistiek, finance, marketing, human resources en communicatie. Zo leren we van elkaar door het delen van best practices, en worden interne contacten gestimuleerd. Dit alles werpt duidelijk zijn vruchten af. Ik wil iedereen bij Mediq graag bedanken voor zijn of haar enthousiasme, flexibiliteit en inzet in het afgelopen jaar. PRIORITEITEN VOOR 2011 Groei directe & institutionele activiteiten Organische groei Internationale acquisities Uitbreiding samenwerking met Mediq Apotheken in Nederland Versterking gecombineerde sourcing Expansie exclusieve distributieovereenkomsten medische middelen Uitbouw leidende apotheekformule Organische groei; meer omzet uit additionele diensten en producten zonder recept Implementatie verdere samenwerking met andere zorgverleners en verzekeraars (ketenzorg) in Nederland Efficiencyverhoging Verdere centralisatie, standaardisatie en integratie (Nederland) Optimalisatie logistiek groothandel (Polen) Marc van Gelder BERICHT VAN DE VOORZITTER MEDIQ JAARVERSLAG

10 KERNCIJFERS VERANDERING WINST-EN-VERLIESREKENING (X ) Netto-omzet 2.633, ,7 1% Bedrijfsresultaat 114,5 116,1 1% Bedrijfsresultaat uit gewone bedrijfsvoering 108,8 97,0 12% Nettoresultaat 76,7 74,5 3% BALANS (X ) Werkkapitaal 185,2 151,2 22% Werkzaam vermogen 741,0 669,3 11% Nettoschuld 177,5 175,1 1% KASSTROOM (X ) Kasstroom uit operationele activiteiten 82,8 104,7 21% Investeringen vaste activa 20,6 33,0 38% Acquisities 90,4 0,5 > 100% RATIO S EN RENTABILITEIT Operationele marge 4,3% 4,5% Winst per aandeel (X 1) 1,30 1,27 Dividend per aandeel (X 1) 0,46 0,44 Gemiddeld aantal uitstaande aandelen (X ) 59,2 58,7 Rendement gemiddeld werkzaam vermogen 15,4% 16,9% Rendement gemiddeld eigen vermogen 16,9% 18,6% Rentedekking 11,8 8,9 Schuldratio 1,1 1,3 NETTO-OMZET EN NETTORESULTAAT NETTORESULTAAT EN DIVIDEND BEDRIJFSRESULTAAT X X PER AANDEEL X ,7 2, ,8 1, ,9 0, ,0 0, ,9 0, ,8 1, ,7 2, BEDRIJFSRESULTAAT NETTO-OMZET NETTORESULTAAT PER AANDEEL DIVIDEND PER AANDEEL 6 MEDIQ JAARVERSLAG 2010 KERNCIJFERS

11 OPERATIONELE KENGETALLEN Aantal klanten via het directe distributiekanaal Nederland Verenigde Staten Duitsland Hongarije Denemarken Noorwegen Marktaandeel farmaceutische groothandelsmarkt Nederland 26% 26% * Polen 7% 7% Marktaandeel farmaceutische retailmarkt Nederland 13% 13% * Polen 2% 2% Aantal apotheken Nederland Polen PERSONEEL Gemiddeld aantal medewerkers (inclusief tijdelijk) Idem, in fulltime equivalenten * Definitie aangepast. RENDEMENT GEMIDDELD WERKZAAM VERMOGEN IN % KASSTROOM UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN X KOERSVERLOOP AANDEEL 2010 X MEDIQ AEX* AMX* * Startpunt koers aandeel Mediq per KERNCIJFERS MEDIQ JAARVERSLAG

12 TRADITIE EN INNOVATIE DAT MEDIQ IN 1899 ONDER DE NAAM COÖPERATIEVE APOTHEKERS VEREENIGING DE ONDERLINGE PHARMACEUTISCHE GROOTHANDEL, KORTWEG OPG, WERD OPGERICHT HAD EEN AANTAL REDENEN. DE APOTHEKERSWERELD WAS ERG ONRUSTIG, DROGISTERIJEN SCHOTEN ALS PADDEN STOELEN UIT DE GROND EN MENSEN ZONDER DIPLOMA KONDEN APOTHEKEN EXPLOITEREN. DAT BRACHT 91 NEDERLANDSE APOTHEKERS OP HET IDEE OM MEER SAMEN TE WERKEN. Mediq al 111 jaar actief VAN APOTHEEKBEDRIJF NAAR EEN BREED GEORIËNTEERDE ONDERNEMING IN DE GEZONDHEIDSZORG De eerste doelstellingen waren het doelmatiger inkopen van grondstoffen, het beter beheersen van de kwaliteit van de farmaceutische zorg en daarmee het beschermen en professionaliseren van het beroep apotheker. Vanaf 1905 kwam daar ook de fabricatie van medische middelen en geneesmiddelen bij. Inmiddels is Mediq een internationaal actieve speler in de gezondheidszorg. Werkzaam in veertien landen met circa medewerkers en een omzet van 2,6 miljard. De focus is verbreed naar medische middelen en naar de leveringen bij patiënten thuis en aan instellingen zoals ziekenhuizen en verpleeghuizen. De zorg voor de patiënt staat centraal. Al 111 jaar actief, en door het voortdurend inspelen op nieuwe ontwikkelingen een grote, sterke en betrouwbare onderneming. En ja, daar zijn we trots op. 1899> 1928: ECONOMISCHE CRISIS BIEDT NIEUWE KANSEN In 1928 werd de farmaceutische markt overspoeld met goedkope producten uit Duitsland. Tijdens deze economische crisis werd OPG gedwongen op zoek te gaan naar nieuwe markten en afnemers. De vraag naar galenische preparaten was groot en dus stortte OPG zich op de productie van tincturen, stropen, pillen, poeders, gestandaardiseerde genees middelen én injectievloeistoffen waaronder het nieuwe wondermiddel penicilline. GALENISCH KOMT VAN GALENUS Claudius Galenus van Pergamon ( ) was stadsarts van Rome. Daarnaast beheerde hij een apo theek. Hij schreef onder andere De simpli cibus, waarin hij 540 plantaardige, 180 dierlijke en 100 minerale genees middelen beschreef. Zijn kennis werd lange tijd als onfeilbaar beschouwd. Niet altijd terecht, want hij trok soms verkeerde conclusies uit de proeven die hij deed. Toch leverde zijn enorme kennis hem eeuwige roem: galenische pre paraten, afkomstig van plant aardige en dierlijke grondstoffen ( simplicia ), zijn naar hem genoemd. PER ONGELUK Alexander Fleming was nogal laks met hygiëneregels. Daardoor raakte in 1928 tijdens een experiment een van zijn testculturen besmet met de schimmel Penicillium notatum. Tot zijn verba zing bleek dat hier geen bacteriën groeiden. Hij deed nader onderzoek en zo werd penicilline ontdekt. 8 MEDIQ JAARVERSLAG 2010

13 TRADITIE EN INNOVATIE 1945> Patiënt wil meer inbreng Na de Tweede Wereldoorlog werden de activiteiten verbreed naar fabricage en onderzoek. Het was het begin van een periode van bloei. In deze jaren stonden in de Nederlandse maatschappij gezag en tradities centraal. Wel werd de patiënt steeds mondiger en begon meer op te komen voor zijn eigen, persoonlijke belangen. Zo werd in deze periode in Nederland de eerste patiëntenvereniging opgericht voor diabetespatiënten, toen nog suikerzieken genoemd. En wat te denken van de seksuele revolutie in de jaren zestig, waarin actie werd gevoerd om de pil op te nemen in het ziekenfondspakket KOERSWIJZIGING In 1995 kocht OPG enkele apotheken aan, als proeftuin voor nog efficiëntere samenwerking met apothekers, maar ook als voorbode op strategische veranderingen in de markt. Immers, ketenvorming zit eraan te komen en ook hierin wilde OPG leidend zijn. Het was het begin van een strategische koerswijziging. De fabricageactiviteiten werden afgestoten en OPG concen treerde zich op het rechtstreeks bedienen van de patiënt via het exploiteren van apotheken en via leveringen in thuiszorgsituaties. OPG WORDT MEDIQ! In 2005 werd de Mediq Apotheekformule geïntroduceerd, een combinatie van de traditie van de apotheker als kennis- en adviesvraagbaak op farmaceutisch gebied met aandacht voor de wensen van de moderne patiënt. Daar horen nauwkeurige begeleiding en bewaking van medicijngebruik bij, maar ook advies over een gezonde stijl van leven. In 2009 werd besloten de naam Mediq ook te gebruiken voor de totale onderneming. Een naam die samenhangt met het centraal stellen van de behoeften van de patiënt. En om dit nieuwe tijdperk kracht bij te zetten verhuisde Mediq naar een nieuw hoofdkantoor: open, transparant, en in goede samenwerking met elkaar en met 2010 andere zorgverleners. Bij het sym posium ter gelegenheid van de opening van het nieuwe pand was HKH Prinses Margriet aanwezig, een hoogtepunt in onze geschiedenis! 2006> OVER DE GRENZEN Voor verdere groei is OPG zich steeds meer gaan richten op de medische hulpmiddelen, waarbij deze met name internationaal tot stand kwam. Vanaf 2006 kwamen er vestigingen bij in Duitsland, de Verenigde Staten, Denemarken, Zweden, Finland en de Baltische Staten. In korte tijd verhoogde Mediq het aantal landen waarin zij actief is van zes naar veertien! MEDIQ JAARVERSLAG

14 MISSIE, TRENDS EN STRATEGIE MISSIE EN KERNWAARDEN ONZE MISSIE Wij verbeteren de gezondheid van patiënten met de beste en meest efficiënte levering van gezondheidszorg. We doen dat door het leveren van geneesmiddelen, medische middelen en de beste gerelateerde diensten. Het waarmaken van onze belofte aan de patiënt is een zaak van alle medewerkers. Onze kernwaarden zijn daarbij een belangrijke leidraad. ONZE KERNWAARDEN Wij zijn klantgericht Al onze inspanningen zijn erop gericht om te voorzien in de behoefte van de patiënt. We verbeteren de zorg voor patiënten door de efficiënte levering van de juiste geneesmiddelen en medische middelen, maar vooral door persoonlijk en deskundig advies. Informatie, begeleiding en instructie staan daarbij centraal. Wij zijn gericht op innovatie Of het nu gaat om een serviceconcept voor een apotheek, service in thuiszorgsituaties of logistieke ondersteuning aan een zorginstelling, we kijken verder dan de gebruikelijke kaders. Innovatie betekent voor ons de bereidheid tot aanpassingen in de wijze waarop we de klant bedienen. Wij zijn gericht op samenwerking Om resultaten te boeken is onze gezamenlijke inspanning nodig. Daarvan is iedereen zich bewust. Het betreft zowel interne samenwerking als samenwerking met andere eerstelijnszorgverleners, verzekeraars en fabrikanten. Wij zijn integer en open Wij hechten grote waarde aan integriteit en transparantie in alle aspecten van de bedrijfsvoering. We verwachten dat ook van degenen met wie wij zaken doen. Het draait bij ons immers om de gezondheid van mensen. TRENDS Wij zien de volgende trends in de markten waarin wij opereren: Volumegroei: er is sprake van een aanhoudende toename van het aantal mensen met chronische klachten. Dit wordt met name veroorzaakt door vergrijzing en een veranderende levensstijl. Daarnaast is er sprake van volumegroei door snelle ontwikkelingen in medische techniek, biotechnologie en farmacie. Om de gezondheidszorg betaalbaar te houden, is er sprake van een aanhoudende prijsdruk. Deze prijsdruk vanuit overheid en verzekeraars leidt tot lagere opbrengsten uit logistiek, distributie en inkoop voor onder meer groothandels en apotheken. Patiënten moeten op hun beurt meer zelf betalen (bijvoorbeeld in de vorm van bijbetalingen of eigen risico) en hun keuzevrijheid wordt in toenemende mate ingeperkt door sturing door verzekeraars. De klant wordt steeds zelfbewuster en stelt in toe - nemende mate gemak, in de vorm van betere service en grotere keuze, op prijs. Patiënten worden klanten met veranderende eisen. Zij zijn steeds beter geïnformeerd, zelfbewuster en kritischer, vragen betere service en hebben behoefte aan een persoonlijke benadering. Ook worden de gevolgen van ziekten minder geaccepteerd. Verschuiving naar het directe kanaal: genees- en hulpmiddelen worden steeds vaker direct aan huis geleverd, eventueel vergezeld van advies en instructie. De grootste volumegroei doet zich voor bij gespecialiseerde geneesmiddelen voor kleinere patiëntgroepen, bijvoorbeeld biotechnologische geneesmiddelen, in plaats van bij geneesmiddelen met brede toepassing. 10 MEDIQ JAARVERSLAG 2010 MISSIE, TRENDS EN STRATEGIE

15 SWOT-ANALYSE Voor Mediq geldt de volgende analyse van sterke en zwak(kere) punten, kansen en bedreigingen. Sterkten Sterke marktpositie in veertien landen in levering medische middelen; markleider in Nederland en Nordics. Marktleider op Nederlandse apotheekmarkt en een van de grootste spelers op Poolse apotheekmarkt. Deskundige medewerkers. Sterke balans en kasstroom. Zwakten Afhankelijkheid van Nederlandse markt. Gefragmenteerde IT-omgeving. Activiteiten Polen onvoldoende efficiënt. Kansen Demografische ontwikkelingen, met name vergrijzing, leiden tot volume-/marktgroei. Ontwikkeling leidend merk. Gefragmenteerde markten bieden verdere internationale groeimogelijkheden voor directe en institutionele activiteiten. Verdere uitbouw leidende marktpositie via innovaties en kostenbesparing. Bedreigingen Maatregelen, waaronder verdere structurele prijsverlagingen, door overheden of verzekeraars. Toenemende concentratietendens bij zorgverzekeraars en fabrikanten. STRATEGIE Tegen de achtergrond van onze missie, kernwaarden, de trends die we zien in de markt en de SWOT-analyse hebben wij onze strategie geformuleerd, waarbij de patiënt centraal staat. Onze kerntaken zijn de distributie van genees- en medische middelen, en de hieraan verbonden advisering en diensten waarmee wij toegevoegde waarde leveren. Wij streven hierbij in toenemende mate naar de rol van regisseur van de distributieketen: het vervullen van de centrale rol in de keten van fabrikant tot patiënt. Wij hebben hierbij voortdurend oog voor proces- en zorginnovatie. Wij bedienen de patiënt via meerdere distributiekanalen. Direct aan huis, zo nodig met verpleegkundige begeleiding (Mediq Direct), via ziekenhuizen, verpleeghuizen en andere zorginstellingen (Mediq Institutioneel) of via Mediq Apotheken. Voor het bereiken van onze strategie werken wij, in partnerschap, samen met fabrikanten, voorschrijvers en zorgverzekeraars Onze strategie rust op drie pijlers: Groei directe & institutionele activiteiten Wij willen verder groeien, zowel door organische groei als door acquisities. Hiermee spelen we in op de volgende markttrends: een toename van het aantal mensen met een chronische aandoening, de groei van verzorging en verpleging in de thuisomgeving en het toegenomen belang voor de patiënt van gemak en service. Zo kunnen we in diverse landen onze dienstenportfolio nog verder uitbreiden met aanvullende product-marktcombinaties en zijn er mogelijkheden om ons klantenbestand verder uit te breiden. Door optimaal kennis en ervaringen tussen de diverse groepsmaatschappijen te delen, kunnen we profiteren van synergie, zowel op het gebied van omzet als op het gebied van kosten. Ook op de zorginstellingenmarkt is schaalgrootte van belang onder invloed van prijsdruk. Door internationaal te groeien worden we minder afhankelijk van de Nederlandse markt en maken we optimaal gebruik van onze inkoopkracht. Ten aanzien van acquisities richten we ons vooral op de landen waar we al aanwezig zijn. We zien daarbij de meeste kansen in Duitsland, de Nordics en de Verenigde Staten. Uitbouw leidende apotheekformule Nagenoeg al onze apotheken in Nederland en Polen voeren inmiddels de Mediq apotheekformule. Omzetgroei dient onder andere tot stand te komen uit een breed en aantrekkelijk assortiment niet-receptgeneesmiddelen zoals huidverzorgingsproducten, paracetamol en vitamines, deels van eigen merk. Daarnaast streven we naar een groei in het aantal aanvullende zorgdiensten, waarbij wordt ingespeeld op de groeiende behoefte aan persoonlijk en deskundig advies rondom geneesmiddelen en gezondheid. Het draait daarbij om persoonlijke en deskundige informatie over de werkzaamheid en veiligheid van medicatie zoals gestructureerde zorgprogramma s gerelateerd aan MISSIE, TRENDS EN STRATEGIE MEDIQ JAARVERSLAG

16 chronische condities als diabetes en astma/copd. Ook is er sprake van specifieke vormen van zorgverlening, zoals polyfarmacieprojecten (begeleiden van patiënten die meerdere medicijnen gebruiken) en medicatie- en gezondheidschecks. Deze zorgdiensten worden in nauwe samenwerking met artsen, andere eerstelijnszorgverleners, fabrikanten en zorgverzekeraars ontwikkeld. Ze bieden zorgverzekeraars de gelegenheid zich te onderscheiden richting de patiënt. Verdere groei van het aantal Mediq Apotheken zal met name worden gerealiseerd door een toename van het aantal franchisenemers, zowel in Nederland als in Polen. Efficiencyverhoging Door te denken vanuit geïntegreerde logistieke concepten trachten wij onze logistieke prestaties te verbeteren en marge-erosie als gevolg van prijsverlagingen tegen te gaan. Door back-officeprocessen te centraliseren en te standaardiseren verlagen wij ons kostenniveau. Daarnaast pareren we margedruk door groepsbrede inkoop en de uitbreiding van het assortiment eigenmerkproducten. Gegeven haar schaalgrootte beschikt Mediq over een substantieel inkoopvolume. Er is een actief inkoopbeleid dat leidt tot procesverbetering, tot intensieve samenwerking met leveranciers, soms op exclusieve basis, en onderaannemers en tot verlaging van de kosten. We hebben onze strategie vervat in concrete actiepunten per segment in het hoofdstuk Strategie en managementagenda per segment. Daar rapporteren we over de voortgang die we in 2010 hebben geboekt bij de realisatie van deze agenda, en over onze actiepunten voor Voor een nader overzicht van de risico s die gepaard gaan met onze strategie, zie het hoofdstuk Risicobeheersing. AMBITIE Wij willen ons ontwikkelen tot een wereldspeler op het gebied van distributie van medische middelen en de bijbehorende diensten aan patiënten en zorginstellingen. Bij onze apotheekactiviteiten streven wij naar een verdere versteviging van ons marktleiderschap in Nederland, en van onze leidende positie in Polen. RANDVOORWAARDEN FINANCIËLE DOELSTELLINGEN Bij de uitvoering van onze strategie streven wij een structurele groei van het nettoresultaat per aandeel van gemiddeld 8% per jaar na. In 2010 bedroeg het nettoresultaat per aandeel 1,30 ten opzichte van 1,27 in Daarnaast hanteren we als financiële randvoorwaarde een rendement op het gemiddeld werkzaam vermogen (gebaseerd op bedrijfsresultaat) van ten minste 15% vóór belastingen. In 2010 bedroeg dit 15,4% ten opzichte van 16,9% in Wij streven ernaar circa 35% van het nettoresultaat als dividend uit te keren. Het dividendvoorstel voor 2010 bedraagt 0,46 per aandeel, ofwel een pay-out van 35%. ACQUISITIES Acquisities moeten passen in onze strategie. We maken eerst een analyse van de aantrekkelijkheid van de markt. Nationale wet- en regelgeving over onder meer het vergoedingenstelsel in de gezondheidszorg is daarbij vaak het belangrijkste. We letten erop hoe capabel het management is en of het bij de bedrijfscultuur van onze groep past. Daarnaast hanteren we strakke financiële criteria waarbij de algemene voorwaarde is dat de acquisitie binnen een beperkt aantal jaren een rendement op het gemiddeld werkzaam vermogen vóór belasting van ten minste 15% op moet leveren. Ten aanzien van toevoegingen aan bestaande platforms moet dit rendement na uiterlijk twee jaar zijn bereikt. Bij het segment Direct & Institutioneel zijn we actief op zoek naar acquisitiemogelijkheden. Ten aanzien van acquisities richten we ons vooral op de landen waar we al aanwezig zijn. We zien daarbij de meeste kansen in Duitsland, de Nordics en de Verenigde Staten. Op de apotheekmarkt gaan we selectief met acquisitiemogelijkheden in Nederland en Polen om. Beoordeling van acquisitiemogelijkheden vindt plaats aan de hand van onze locatiestrategie. FINANCIERING Een randvoorwaarde in ons beleid is een gezonde financieringsstructuur, die het evenwicht bewaart tussen rendementsverhoging door vreemdvermogenfinanciering en voldoende vrije financieringsruimte. Wij streven daarbij naar behoud van erkenning door de markt als investment grade, omdat wij hiermee relatief lage financieringskosten bewerkstelligen en flexibiliteit bewaren voor de uitvoering van onze groeistrategie. Onze balans en kasstroom zijn solide. Dit stelt ons in staat verder te groeien door acquisities. De restricties op onze leningen en kredietfaciliteiten zijn een maximale nettoschuld/ebitda-ratio van 3,5 en een rentedekking van ten minste 5,0 (EBITDA/rentelast). Per eind 2010 bedroegen deze ratio s 1,1 respectievelijk 11,8. De gewogen gemiddelde looptijd van onze kredietfaciliteiten bedroeg per eind ,7 jaar. 12 MEDIQ JAARVERSLAG 2010 MISSIE, TRENDS EN STRATEGIE

17 LOGISTIEKE KENNIS EN ERVARING BIJ MEDIQ IS EFFICIËNTE EN BETROUWBARE LOGISTIEK EEN VOORWAARDE OM ONZE DOELSTELLING EN BELOFTE AAN DE KLANT WAAR TE MAKEN. WE ZIJN ACTIEF IN 14 LANDEN, MET IN ELK LAND EEN ENORME SCHAT AAN KENNIS EN ERVARING. ER LIGGEN VEEL KANSEN DOOR DIT MET ELKAAR TE DELEN EN NATIONAAL EN INTERNATIONAAL MEER SAMEN TE WERKEN. IN 2011 IS EEN CORPORATE DIRECTEUR LOGISTIEK AANGESTELD DIE VERANTWOORDELIJK IS VOOR HET VERDER ONTWIKKELEN VAN DEZE SAMENWERKING. VAN PRIMAIR BELANG IS DE HOGE KWALITEIT VAN UIT- LEVERING EN DE OPTIMALE EFFICIËNTIE. MAAR OOK WERK METHODEN EN ERGONOMIE ZIJN BELANGRIJK, VOORAL VOOR ONZE MEDEWERKERS. DOOR CONSTANTE INNOVATIE VAN MEDIQ IN DE LOGISTIEK, ZIJN WIJ OOK IN DE TOEKOMST IN STAAT ONZE KLANTEN VAN EEN OPTIMALE SERVICE TE VOORZIEN TEGEN MINIMALE KOSTEN. male service aximale ti Innovatief Bij de logistieke processen van Mediq maken we zo veel mogelijk gebruik van computergestuurde processen en moderne technieken. Zo wordt in een aantal distributiecentrales met handscanners gewerkt: logistiek medewerkers scannen barcodes op orders en producten. Op deze manier kunnen verpakkingen die veel op elkaar lijken nooit met elkaar verward worden, vooral bij geneesmiddelen erg belangrijk. In weer andere distributiecentra van Mediq wordt een spraakgestuurd systeem gebruikt. Hierbij draagt een medewerker een koptelefoon die in contact staat met een logistiek systeem. De opdrachten worden ontvangen via gesproken tekst. Door zelf codenummers in te spreken in de microfoon, geeft de medewerker door welke producten hij heeft gepakt en in welke fase van het orderpicken hij zit. EISEN AAN OMGANG MET GENEESMIDDELEN Vervoer van geneesmiddelen vraagt méér dan alleen een (vracht)auto. Niet alleen zijn er strenge controleeisen omdat geneesmiddelen niet vrij verhandeld mogen worden, maar veel genees middelen moeten onder bepaalde temperatuurcondities worden vervoerd en er zijn soms ook gevaarlijke stoffen bij die voor zichtig behandeld moeten worden. Specialistenwerk dus. MEDIQ JAARVERSLAG

18 PROFIEL PER KANAAL DIRECT Mediq bezorgt specialistische medische hulpmiddelen en geneesmiddelen direct aan huis, via postorder of via de thuiszorg. Daarbij geeft Mediq informatie, instructie en verpleegkundige begeleiding. Mediq levert aan mensen met diabetes, stomapatiënten en patiënten met incontinentieproblemen. Ook voorziet mediq in wondverzorging, ademhalingstherapie, enterale voeding, infuustherapie en biotechnologische geneesmiddelen. Mediq Direct wil de kwaliteit van leven voor haar klanten verhogen. Mediq Direct kan de oorzaak van het probleem niet wegnemen, maar zorgt ervoor dat het ongemak een zo klein mogelijke plaats inneemt in het leven van de klant. Mediq Direct is een one-stop-shop die het patiënten gemakkelijk maakt hulpmiddelen snel en discreet thuis te krijgen. Mediq levert producten via integrale zorgconcepten met patiëntenzorg op maat, zorg- en onderhoudsdiensten en neemt het regelen van declaraties uit handen. Ervaren medewerkers luisteren naar de wensen van de patiënt om vervolgens te voorzien in de beste hulpmiddelen en zorgdiensten. In hun benadering wordt veel waarde gehecht aan privacy en comfort. Mediq geeft informatie en instructie, begeleidt en zorgt voor monitoring van de behandeling. Zo nodig met een verpleegkundige thuis en 24 uur per dag. Wij voeren een groot assortiment verbruiksartikelen, zijn merkonafhankelijk en expert op het gebied van de relevante aandoening. Onze strategie is erop gericht voor iedere product-marktcombinatie een toonaangevende plaats, bij voorkeur in de top 3, te bekleden. Met de hieraan verbonden schaalgrootte en specialistische expertise bouwen wij een voorkeurspositie op bij patiënten, voorschrijvers (specialisten en verpleegkundigen) en verzekeraars. Samenwerking met partners in de zorg is van het grootste belang. In Nederland zijn we actief op de markt van medische verbruiksartikelen voor mensen in thuiszorgsituaties. We voeren de merknamen Mediq Direct Diabetes, CombiCare, Red Swan, ZorgService NL, Tefa en Medisource. We leveren een divers assortiment medische middelen aan intensieve gebruikers op het gebied van stoma, incontinentie, wondverzorging, diabetes, enterale voeding, infuustherapie en ademhalingsondersteuning. Onze expertise zetten we ook in voor biotechnologische geneesmiddelen die we bij mensen thuis leveren. In 2010 hebben we Medisource geacquireerd, een detacheerder van verpleegkundig personeel, omdat advies, instructie en verpleegkundige hulp belangrijke onderdelen van onze dienstverlening vormen. Sinds 2008 zijn wij actief in de Verenigde Staten met Byram Healthcare. Byram levert voornamelijk producten voor stomabehoeften, diabetes, wondverzorging en incontinentie. Byram verschaft een landelijk dekkend platform voor groei in s werelds grootste en meest gefragmenteerde directe markt. Het businessmodel en de gevoerde producten zijn nagenoeg gelijk aan die van Mediq s Europese activiteiten. 14 MEDIQ JAARVERSLAG 2010 PROFIEL PER KANAAL DIRECT

19 In Denemarken zijn we actief sinds Mediq Danmark levert medische middelen voor onder andere incontinentie, stoma, diabetes, enterale voeding en wondverzorging. We zijn sinds 2006 actief in Duitsland met de grootste verkoop- en distributieonderneming voor diabetesmiddelen (voornamelijk teststrips en insulinepompen), Mediq Direkt Diabetes. In Hongarije hebben we als Mediq Direkt een leidende positie op het gebied van wondverzorging. Markt Marktpositie (gegevens per eind 2010) Nederland Nummer één of twee in ieder marktsegment. In totaal klanten Verenigde Staten Overall nummer vier met in totaal klanten Denemarken Marktleider met in totaal klanten Duitsland Nummer één op diabetesgebied. In totaal klanten Hongarije Sterke positie op wondverzorgingsmarkt met klanten Noorwegen Startpositie op stoma-, wondverzorgings- en incontinentiemarkt met klanten NB De markten voor directe leveringen zijn sterk gefragmenteerd. Exacte marktaandeelgegevens zijn nauwelijks beschikbaar. De cijfers in de tabel geven dan ook slechts een indicatie. Voorschrijver RECEPT PRODUCTINFORMATIE FEEDBACK OVER THERAPIE MEDIQ DIRECT Leverancier Inkoop Order-intake Aflevering Advies & ondersteuning Patiënt FACTURERING BETALING Verzekeraar OMZET 2010 MEDEWERKERS 2010 DIRECT ALS DEEL VAN MEDIQ X IN FTE S, GEMIDDELD PROFIEL PER KANAAL DIRECT MEDIQ JAARVERSLAG

20 INSTITUTIONEEL Mediq Institutioneel levert medische middelen en geneesmiddelen aan professionele afnemers, zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen, huisartsen, apotheken en laboratoria. Mediq levert een breed en diep assortiment medische hulpmiddelen, en vertegenwoordigt in voorkomende gevallen fabrkanten op exclusieve basis. Mediq verzorgt tevens advies, trainingen en ondersteuning op het gebied van voorraadbeheer, kostenbeheersing en standaardisatie. Het institutionele kanaal biedt een entree tot de markt voor directe leveringen aan patiënten en is daarmee nauw verweven met het directe kanaal. Daarnaast creëren we via de instellingenmarkt inkoopkracht en een eigenmerkassortiment voor de hele groep. Mediq levert een breed en diep totaalassortiment medische hulpmiddelen van diverse fabrikanten (op niet-exclusieve basis), maar ook eigenmerkproducten. Desgewenst vertegenwoordigt Mediq daarnaast fabrikanten op exclusieve basis. Tevens levert Mediq in Zweden en Finland logistieke diensten aan zorginstellingen en fabrikanten. Mediq Institutioneel is gesprekspartner van zorginstellingen. Zij kunnen rekenen op hulpmiddelen en oplossingen op maat, waarbij Mediq ook trainingen verzorgt voor verpleegkundigen en andere verzorgers. Mediq heeft daarvoor alle kennis en (specialistische) hulpmiddelen in huis. In Nederland hebben we goede posities opgebouwd in de levering aan ziekenhuizen en verpleeghuizen van zowel geneesmiddelen (OPG Distrimed) als medische verbruiksartikelen (Medeco). OPG Distrimed levert geneesmiddelen aan ziekenhuizen. Het biedt tevens diensten die de dagelijkse bedrijfsvoering gericht ondersteunen en totaaloplossingen op het gebied van bijvoorbeeld voorraadbeheer en medicatieveiligheid. Medeco levert een groot assortiment aan producten op het gebied van incontinentie, wondverzorging en verbruiksartikelen voor intensieve zorg aan zorginstellingen, huisartsen en apotheken. Productverkoop wordt gekoppeld aan ondersteuning bij voorraadbeheer, kostenbeheersing en producttrainingen. Medeco is tevens actief in België. Door de overname van de zogenaamde healthcare tradeactiviteiten van Oriola-KD in Finland, Zweden, Denemarken, Estland, Letland en Litouwen is Mediq per juni 2010 de grootste leverancier van medische hulpmiddelen aan zorginstellingen in de Nordics en Baltische staten geworden. Met deze acquisitie hebben wij onze uitgangspositie richting fabrikanten duidelijk verbeterd. Het Zweedse Mediq Sverige levert aan zorginstellingen en huisartsen. Daarnaast biedt Mediq Sverige logistieke oplossingen aan zorginstellingen en fabrikanten. Het eveneens Zweedse Meteko levert, dikwijls op exclusieve basis, hulpmiddelen voor anesthesie/ic, urologie, chirurgie en persoonlijke bescherming. Mediq Suomi in Finland levert een producten- en dienstenportfolio vergelijkbaar met dat van Mediq Sverige, plus leveringen aan apotheken en laboratoria. Mediq Suomi verkoopt en onderhoudt tevens apparatuur voor bijvoorbeeld medical imaging, met de bijbehorende training van gebruikers. In Denemarken levert Mediq Danmark, naast medische middelen in thuissituaties ( direct ), een breed assortiment aan zorginstellingen als verzorgings- en ziekenhuizen, en aan huisartsen. Mediq Danmark levert daarnaast producten aan bandagisten en apotheken. 16 MEDIQ JAARVERSLAG 2010 PROFIEL PER KANAAL INSTITUTIONEEL

21 Mediq Eesti in Estland, Mediq Latvija in Letland en Mediq Lietuva in Litouwen leveren een portfolio die vergelijkbaar is met die van Mediq Danmark. Mediq Norge biedt in Noorwegen een vergelijkbaar producten- en dienstenpakket als Medeco in Nederland. Mediq Norge levert tevens veldhospitalen aan internationale hulporganisaties en overheden. In Zwitserland verkoopt Mediq Suisse vooral incontinentieproducten aan verpleeg- en verzorgingshuizen. Markt Marktpositie (gegevens per eind 2010) Nederland Marktleider in levering van geneesmiddelen aan ziekenhuizen Marktleider in levering van medische middelen aan ziekenhuizen en andere zorginstellingen, en apotheken Zweden Marktleider in levering medische middelen aan zorginstellingen en ziekenhuizen. Tevens actief in logistieke diensten voor derden Finland Marktleider in levering medische middelen aan zorginstellingen, ziekenhuizen en laboratoria. Tevens actief in logistieke diensten voor derden Noorwegen Marktleider in levering medische middelen aan zorginstellingen en huisartsen Denemarken Marktleider in levering medische middelen aan zorginstellingen, ziekenhuizen en huisartsen Baltische staten (Estland, Letland, Litouwen) Nichespeler in levering medische middelen aan zorginstellingen, ziekenhuizen en huisartsen en laboratoria Zwitserland Nichespeler op het gebied van incontinentieproducten aan zorginstellingen en ziekenhuizen België Nichespeler in levering medische middelen aan ziekenhuizen en andere zorginstellingen MEDIQ INSTITUTIONEEL PRODUCT- VOORKEUR Leverancier Businessdevelopment Inkoop Marketing Klantenservice Verkoop Educatie ADVIES/ TRAINING BESTELLING Zorginstelling Patiënt LEVERING INSTITUTIONEEL OMZET 2010 X MEDEWERKERS 2010 IN FTE S, GEMIDDELD 502 ALS DEEL VAN MEDIQ PROFIEL PER KANAAL INSTITUTIONEEL MEDIQ JAARVERSLAG

22 APOTHEKEN Mediq Apotheek is de grootste apotheekketen in Nederland. Ook in Polen hebben wij apotheken. Mediq Apotheken maken lokaal het verschil door te zorgen voor goede en actieve voorlichting aan de patiënt. De groothandel verzorgt de logistieke dienstverlening richting apotheken, huisartsen, ziekenhuizen en andere zorginstellingen. In Nederland hebben wij 225 apotheken. Daarnaast zijn er 20 Mediq Apotheken die worden beheerd door zelfstandige apothekers. 72 van onze apotheken maken deel uit van een gezondheidscentrum, waar doorgaans tevens een aantal huisartsen en soms nog andere zorgverleners zijn gevestigd. Met een sterke centrale organisatie die onder meer ondersteunt in de ontwikkeling van zorgconcepten, automatisering van herhaalmedicatie en administratie, is er meer tijd en ruimte voor zorg aan patiënten in de apotheek. De Mediq Apotheekformule is herkenbaar, van de gevel tot en met het open, moderne interieur. Klanten kunnen bij alle Mediq Apotheken hetzelfde assortiment verwachten en gebruikmaken van aanvullende zorgdiensten zoals de hooikoorts sms-service of een bloedsuikertest. De Mediq Apotheekformule draait vooral om deskundig advies. Niet alleen als het gaat om receptgeneesmiddelen, maar ook als het andere gezondheidsproducten betreft die in de vrije verkoop verkrijgbaar zijn. Onze groothandel belevert naast onze eigen apotheken ook ongeveer 200 zelfstandige apotheken. In toenemende mate gaan wij samenwerkingsverbanden met deze zelfstandige apotheken aan, bijvoorbeeld in de vorm van franchises. We streven naar een landelijk dekkend netwerk van apotheken dat garant staat voor het leveren van uitstekende, eenduidige kwaliteit en zorgvernieuwing aan klant en zorgverzekeraar. Hierbij koppelen wij lokaal ondernemerschap aan centrale inkoopkracht en de centrale ontwikkeling van zorgconcepten. Via OPG Medico hebben wij een leidende positie bij de belevering van apotheekhoudende huisartsen. In Polen zijn we sinds 1999 actief als groothandel en apotheekketen. Gezien de grootte en het groeipotentieel hebben wij vertrouwen in de mogelijkheden op de Poolse markt. Daarnaast mogen ondernemingen er tevens apotheekketens bezitten, wat in verschillende andere landen niet is toegestaan. In 2008 zijn we ook in Polen begonnen met de uitrol van onze retailformule. Nagenoeg al onze apotheken in Polen voeren inmiddels de Mediq Apotheekformule. Markt Marktpositie (gegevens per eind 2010) Nederland Grootste apotheekketen met 225 eigen apotheken (marktaandeel van 13%) en 20 franchisers Grootste groothandel met 26% marktaandeel Polen Nr. 2 apotheekketen met 199 apotheken (2% marktaandeel) en 3 franchisers Qua grootte 4e groothandel ofwel 7% marktaandeel 18 MEDIQ JAARVERSLAG 2010 PROFIEL PER KANAAL APOTHEKEN