zoetwatertekort in West Nederland
|
|
- Arthur van Beek
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 zoetwatertekort in West Nederland West Nederland, oktober 2011 Platform Zoetwater West Nederland Geachte Lezer, Door klimaatverandering krijgen we steeds vaker te maken met droogte. In het voorjaar van 2011 hebben we gevolgen daarvan aan den lijve ondervonden. Nu komt een dergelijke periode nog ongeveer eens in de tien jaar voor. In 2050 mogelijk elke twee jaar. Bij langdurige droogte komt de zoetwatervoorziening in het geding, zeker omdat de vraag naar zoetwater in de toekomst toeneemt. Zonder maatregelen leiden deze ontwikkelingen tot schade aan natuur, waterrecreatie, land en tuinbouw, industrie en de drinkwatervoorziening. Hoe voorkomen we dit? Dat is een vraag die watergebruikers en overheden samen moeten beantwoorden. Samen, omdat oplossingen die uitgaan van het huidige waterbeheer en watergebruik naar verwachting onvoldoende zijn. Mogelijk zijn onorthodoxe maatregelen nodig waarbij de taakverdeling tussen overheid en watergebruikers ook ter discussie staat. Zoetwater is één van vijf hoofdonderwerpen van de Deltabeslissing: de lange termijn keuze van de Rijksoverheid ten aanzien van alle belangrijke waterthema s. De Deltabeslissing, die in 2014 door de regering wordt genomen, heeft grote gevolgen voor de zoetwatervoorziening in West Nederland. De voorbereiding op de Deltabeslissing is in volle gang. In het afgelopen jaar zijn de knelpunten in beeld gebracht. Dit jaar wordt zo objectief mogelijk in kaart gebracht wat denkbare oplossingen zijn. Watergebruikers en regionale overheden worden nadrukkelijk betrokken bij de voorbereiding van de Deltabeslissing. Daartoe is Nederland verdeeld in zeven regio s. Als voorzitter van het Platform waarin de waterschappen en provincies van de regio West Nederland zijn vertegenwoordigd, roep ik u op deel te nemen aan de gesprekken over de zoetwatervoorziening. Met vijf miljoen inwoners, Mainports, Greenports en waardevolle natuurgebieden spelen er grote belangen in West Nederland. Om het belang van deze regio goed te behartigen hebben we uw inbreng als watergebruiker, deskundige, ambtenaar of bestuurder hard nodig. Als u nog niet betrokken bent, dan is nu het goede moment om aan te haken en mee te denken over oplossingen en de consequenties daarvan! Met vriendelijke groet, Patrick Poelmann Voorzitter Platform Zoetwater West Nederland Deze brochure bevat informatie over de volgende onderwerpen: 1. Knelpunten - 2. Oplossingen - 3. Huidige situatie - 4. Ontwikkelingen 5. Proces - 6. Spelers - 7. Ervaringen droogte
2 1. Knelpunten In het afgelopen jaar zijn de te verwachten knelpunten op het gebied van de zoetwatervoorziening in kaart gebracht. In de regio West Nederland spelen, bij langdurige droogte, vier knelpunten: 1. Verzilting inlaatpunten - In West Nederland wordt zoetwater ingelaten om de effecten van zoute kwel in diepe polders te bestrijden en om de waterkwaliteit in algemene zin te verbeteren. Als het lang droog is wordt het water bij een aantal inlaatpunten zelf te zout, doordat getijdewater verder landinwaarts door kan dringen. Water met een hoog zoutgehalte is bijvoorbeeld bedreigend voor natuurgebieden en de Greenports. Langdurig geen water inlaten is geen optie omdat het water langs veendijken en in veengebieden op peil moet blijven om dijkverzakkingen en bodemdaling te voorkomen. 2. Onvoldoende rivierafvoer - In droge periodes leidt een lage waterstand in rivieren en kanalen tot beperkingen voor de scheepvaart. Daarnaast wordt het steeds moeilijker om vanuit de rivier water in het gebied te krijgen, wat nodig is om alle sloten op peil te houden. 3. Geen wateraanvoer mogelijk - Dit probleem speelt in hoger gelegen gebieden als de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe. Door de hogere ligging zijn deze gebieden geheel afhankelijk van regenwater. Bij langdurige droogte daalt de grondwaterstand sterk en treed schade op aan natuur en landbouw. 4. Voorraad overvraagd/uitgeput - Als het extreem droog is kan een klein deel van de regio west te maken krijgen met een gebrekkige aanvoer van water uit de randmeren van de Flevopolder. Dat kan de veiligheid van dijken in dat gebied in gevaar brengen. Amsterdam KNELPUNTEN verzilting inlaatpunten onvoldoende rivierafvoer geen wateraanvoer mogelijk voorraad overvraagd/uitgeput FUNCTIES greenport / kapitaalintensieve teelt krw / natura 2000 gebieden mainports Bollenstreek Aalsmeer Den Haag Westland / Oostland Boskoop Utrecht Krommerijn gebied Rotterdam Knelpunten per sector Gebrekkige aanvoer van zoetwater bij langdurige droogte heeft gevolgen voor verschillende watergebruikers. Drinkwatervoorziening Bereiding van drinkwater wordt bemoeilijkt als de kwaliteit van het inlaatwater afneemt. Zowel de verzilting van het water als de algemene daling van de waterkwaliteit vormen een bedreiging voor drinkwaterbedrijven. Energieproductie en industrie Bij droogte stijgt de watertemperatuur. Het is dan niet altijd meer mogelijk om koelwater te lozen, met negatieve gevolgen voor de productiecapaciteit. Verzilting van het oppervlaktewater vormt ook een bedreiging voor de industrie omdat te veel zout leidt tot schade aan de installaties. Land- en tuinbouw Hoogwaardige teelt in de Greenports en andere land- en tuinbouwgebieden is in veel gevallen gevoelig voor water met een hoog zoutgehalte. In die delen van de regio waar de aanvoer van water terugloopt kunnen gewassen schade lijden door een lage grondwaterstand en beperkte beschikbaarheid van water om gewassen te beregenen. In de hoger gelegen delen lijden gewassen met name schade door de sterke daling van de grondwaterstand. Waterrecreatie Bij droogte neemt de waterkwaliteit af. Dat heeft negatieve gevolgen voor de visstand en leidt ook tot toename van het aantal zwemverboden. Lage waterstanden leiden tot vaarverboden die nadelig zijn voor de recreatievaart. Stedelijk gebied De verminderde waterkwaliteit bij droogte heeft ook negatieve gevolgen voor het stedelijk water. De kans op stankoverlast neemt bijvoorbeeld toe. Scheepvaart Lage waterstanden leiden tot beperkingen voor de scheepvaart. 2 Platform Zoetwater West Nederland
3 2. Oplossingen Alle denkbare oplossingen Uit de knelpuntenanalyse volgt dat de huidige zoetwatervoorziening op termijn niet meer voldoet. Rijk en regio s zetten dit jaar, in overleg met de watergebruikers, de eerste stap op weg naar een pakket van maatregelen om dit probleem voor te zijn. Die eerste stap is het in beeld brengen van alle denkbare oplossingen. Dat moet zo objectief mogelijk gebeuren. Meer dan de Deltabeslissing Op dit moment is waterbeheer en daarmee ook de zoetwatervoorziening primair een overheidstaak. Daarbij zijn de taken verdeeld tussen het Rijk als verantwoordelijke voor het hoofdwatersysteem en de waterschappen die verantwoordelijk zijn voor het regionale waterbeheer. Watergebruikers spelen op dit moment nog een beperkte rol. De Deltabeslissing, die in 2014 wordt genomen, doet uitspraken over de te volgen strategie en de verdeling van zoetwater op nationaal niveau. Deze keuze is van groot belang voor de regio s, maar niet afdoende. Ook op regionaal niveau moeten keuzes worden gemaakt. Daarvoor zijn waterschappen, provincies, gemeenten en de watergebruikers in de regio aan zet. De oplossing van knelpunten op het gebied van de zoetwatervoorziening is kortom een verantwoordelijkheid van alle betrokkenen. Strategieën Om er voor te zorgen dat ook echt alle denkbare oplossingen in kaart worden gebracht zijn vier scenario s geformuleerd: 1. Water volgt, overheid verzorgt Bij dit scenario blijft de overheid primair verantwoordelijk om, afhankelijk van de vraag, te zorgen voor voldoende zoetwater. 2. Water stuurt, overheid verzorgt Maatregelen op het gebied van de ruimtelijke ordening (uitgevoerd door de overheid) zorgen er voor dat watergebruikers zich vestigen waar voldoende zoetwater beschikbaar is. 3. Water volgt, private partijen verzorgen In dit scenario zorgen marktpartijen of gebruikers voor de levering van voldoende zoetwater, daar waar dit nodig is. 4. Water stuurt, private partijen verzorgen De gebruikers zijn zelf verantwoordelijk om het nodige te doen om aan de eigen vraag naar zoetwater te voldoen. Deze strategieën zijn tot stand gekomen door het assenkruis dat hiernaast is afgebeeld toe te passen. In elk kwadrant zijn ter illustratie een aantal mogelijke maatregelen binnen de strategie opgesomd. 1 - Watervoorraden aanleggen in Hoofdwatersysteem of regionaal systeem - Open verbinding met zee sluiten om zo verzilting tegen te gaan - Alternatieve aanvoerroutes Water volgt - Collectieve watervoorziening voor glastuinbouw - Innovatie in sectoren, bijvoorbeeld andere gewassen telen, aanpassing productieproces in industrie - Industrie in haven Rotterdam maakt hun koelinstallaties geschikt voor zout water Overheid - Functie verandering faciliteren voor landbouw, industrie en natuur - Verandering binnen een functie faciliteren : andere doelen voor de lokale natuur, andere typen landbouw 3 4 MARKT 2 Water stuurt - Watergebruikers leggen piekbergingen aan - Watergebruikers gaan water ontzilten - Watergebruikers investeren in beperking van het watergebruik Zoetwatertekort in West Nederland 3
4 3. huidige situatie Aanvoer Zoetwater Een groot deel van het jaar zorgen regen en de grote rivieren samen voor voldoende aanvoer van zoetwater. Als het minder regent dan normaal, dan wordt dat tekort aangevuld met water uit Rijn en Maas. Via verschillende onderdelen van het nationale watersysteem bereikt dit water de Regio West Nederland. Droogte 2011 Bij langdurige droogte zoals in april en mei van 2011 wordt het inlaatwater van de Hollandse IJssel en de Nieuwe Maas te zout door indringing van zeewater. Om schade aan gewassen en natuur te voorkomen wordt dan gestopt met het inlaten van water op de gebruikelijke plaatsen en wordt water aangevoerd uit de Lek en de Nederrijn. Dat gebeurt met de zogenaamde Kleinschalige Water Aanvoer (KWA). Op 19 mei van dit jaar heeft staatssecretaris Atsma de KWA in werking gesteld. De inzet van de KWA is deel van een pakket aan maatregelen dat bij onderom uitdroging te voorkomen is een ander voorbeeld. Tijdens de droogte in 2003 is ook op een andere manier water aangevoerd: via de Tolhuisroute. Dat is een echte noodmaatregel die leidt tot vaarverboden in de binnenstad van Amsterdam en kwetsbaarheid bij onverwachte langdurige droogte wordt genomen door de waterschappen. Het beregenen van veenkades regenval. Watergebruik In droge periodes heeft West Nederland op dit moment 90 m 3 /s zoetwater nodig. Dit water wordt voor uiteenlopende doelen gebruikt. De meeste daarvan spreken voor zich. Twee behoeven een korte toelichting: Veiligheid en onomkeerbare schade Veel dijken in West Nederland zijn veendijken. Als die uitdrogen worden ze instabiel. Dit kan worden voorkomen door het water bij die dijken steeds op peil te houden. West Nederland kent ook veel veengebieden. Als die uitdrogen daalt de bodem sterk. Dat is onomkeerbare schade. Om dat te voorkomen mag het grondwaterpeil niet te veel zakken. Verziltingsbestrijding en waterkwaliteitsverbetering West Nederland kent veel diepe droogmakerijen (polders) die te maken hebben met zogenaamde brakke kwel. Dit verziltingsbestrijding en waterkwaliteitsverbetering drinkwater en industrie natuur overige landbouwgewassen glastuinbouw en fruitteelt veiligheid en onomkeerbare schade veengronden en natuur is relatief zout water dat uit de bodem omhoog komt; een direct gevolg van de inpoldering. Om de waterkwaliteit in die polders op peil te houden worden deze polders doorgespoeld met water van betere kwaliteit. In de delen van de regio West Nederland waar geen sprake is van verzilting wordt ook doorgespoeld om de algemene waterkwaliteit op peil te houden. 4 Platform Zoetwater West Nederland
5 4. Ontwikkelingen Vaker en langer droog Ons klimaat verandert. De droge maanden begin dit jaar lijken daar een voorbode van te zijn. Hoe snel die verandering gaat en hoe groot die zal zijn staat niet vast. Eén ding is wel duidelijk: we krijgen vaker te maken met droge periodes die ook langer aan zullen houden. Dat is de conclusie die het KNMI trekt uit alles scenario s die zij voor 2050 en later hebben doorgerekend. Op dit moment hebben we ongeveer eens in de tien jaar een echt droge zomer. Die frequentie kan stijgen tot vijf maal in tien jaar. Staatssecretaris Joop Atsma zet op 19 mei 2011 gemaal De Aanvoerder bij De Meern in werking om West Nederland vanwege de aandurende droogte te voorzien van extra zoetwater. Stijgende watervraag In droge periodes heeft West Nederland op dit moment 90 m 3 /s zoetwater nodig. In de komende eeuw kan deze behoefte groeien naar 120 tot 200 m 3 /s. Dat heeft de volgende oorzaken: Klimaatverandering Als het droger wordt verdampt er meer water. Dat moet gecompenseerd worden. Dat betekent dat er meer water nodig is voor bescherming van de veendijken, het tegengaan van bodemdaling, beregening van landbouwgewassen, koelwater, drinkwater e.d. Ontwikkelingen in de landbouw Vanuit de concurrentie positie en specialisatie is leveringszekerheid van water van voldoende kwaliteit van steeds groter belang. Daar staat tegenover dat er, met name bij telers van hoogwaardige gewassen, ontwikkelingen zijn waardoor zij minder afhankelijk zijn van het water dat waterbeheerders leveren. Economische ontwikkelingen Als de economie groeit zal de watervraag ook toenemen. Bevolkingsgroei Groei van de bevolking leidt tot stijging van de watervraag door de eigen consumptie, maar ook door de toename van economische activiteit en bijvoorbeeld de druk op recreatievoorzieningen. Bodemdaling Als het beleid om bodemdaling tegen te gaan wordt aangescherpt, ontstaat daarmee extra vraag naar water. Zoetwatertekort in West Nederland 5
6 5. Proces Het Deltaprogramma Het Deltaprogramma, met het deelprogramma zoetwater, is opgezet om de Deltabeslissing voor te bereiden. Het proces tot aan de Deltabeslssing verloopt in vijf stappen. Elk jaar wordt afgesloten met een beslssing van de regering over de kaders voor het volgende jaar. Om er voor te zorgen dat de kennis en belangen van de verschillende regio s in Nederland goed in de Deltabeslissing tot uiting komen, heeft het deelprogramma Zoetwater Nederland verdeeld in zeven regio s. Deze regio s wordt verzocht tijdens de eerste vier stappen input te leveren. Voordat de regering haar jaarlijkse besluit neemt over de kaders voor de volgende stap, wordt de inhoud van dit besluit voorgelegd aan het Bestuurlijk Platform Zoetwater en aan het Overleg Water en Noordzee. De samenstelling van deze twee gremia vindt u achterin deze brochure, bij het onderdeel Spelers. Fase Periode Inhoud Eerste knelpuntenanalyse Verfijning knelpuntenanalyse/ In beeld brengen mogelijke oplossingsstrategieën In beeld brengen kansrijke oplossingsstrategieën/ definitieve knelpuntenanalyse Keuze voor de voorkeursstrategie Deltabeslissing West Nederland De regio West Nederland beslaat de beheersgebieden van de hoogheemraadschappen De Stichtse Rijnlanden, Schieland en de Krimpenerwaard, Delfland en Rijnland en de waterschappen Vallei en Eem, en Amstel, Gooi en Vecht. Deze waterschappen nemen samen met de provincies Gelderland, Noord Holland, Utrecht en Zuid Holland het voortouw in de regio West Nederland. Daartoe hebben zij het Bestuurlijk Platform Zoetwater West Nederland opgericht. De regionale diensten Noord Holland, Utrecht en Zuid Holland van Rijkswaterstaat zijn ook in het Platform vertegenwoordigd. Besluiten van het Bestuurlijk Platform Zoetwater West Nederland worden voorbereid door het Ambtelijk Platform Zoetwater West Nederland. Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden voert het secretariaat. Noord-Holland Waterschap Amstel, Gooi en Vecht Hoogheemraadschap van Rijnland Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Hoogheemraadschap van Delfland Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Waterschap Vallei en Eem Zuid-Holland Utrecht Gelderland Participatie Het Platform Zoetwater West Nederland staat op het standpunt dat zij het belang van de regio alleen effectief kan behartigen als de watergebruikers op een goede manier bij het proces betrokken zijn. Om die reden worden twee maal per jaar bijeenkomsten georganiseerd voor vertegenwoordigers van organisaties op het gebied van natuur en milieu, land- en tuinbouw, recreatie, industrie, drinkwaterproductie, energieproductie, kennisorganisaties en lokale overheden. 6 Platform Zoetwater West Nederland
7 6. Spelers Regio West Nederland Bestuurlijk Platform Zoetwater West Nederland Bestuurlijk overleg waarin vertegenwoordigers van de 10 overheden die deeluitmaken van de regio West Nederland zitting nemen. Daarnaast zijn de regionale directies van Rijkswaterstaat vertegenwoordigd. Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden - dijkgraaf de heer P.J.M. Poelmann (voorzitter) Hoogheemraadschap van Delfland - lid van het dagelijks bestuur de heer A. van den Berg Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden - lid van het dagelijks bestuur de heer E.J. Miltenburg Hoogheemraadschap van Rijnland lid van het dagelijks bestuur de heer A.G. Straathof Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard lid van het dagelijks bestuur de heer G. de Jonge Provincie Utrecht - gedeputeerde de heer R.E. de Vries Waterschap Hollands Delta lid van het dagelijks bestuur de heer J. Geluk Waterschap Amstel, Gooi en Vecht, dijkgraaf de heer J. de Bondt en lid van het dagelijks bestuur de heer G.C.M. Korrel Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier lid van het dagelijks bestuur de heer L. Kohsiek Provincie Zuid Holland - gedeputeerde de heer H. Weber Provincie Noord Holland, gedeputeerde mevrouw J. Geldhof Provincie Gelderland, gedeputeerde de heer C. Verdaas (agendalid) Waterschap Vallei en Eem lid van het dagelijks bestuur mevrouw J.M.P. Moons Rijkswaterstaat - hoofdingenieur directeur dienst Utrecht mevrouw K. Visser Het Nationale Niveau Staatssecretaris - Joop Atsma Bestuurlijk vervantwoorderlijk voor het Deltaprogramma namens de ministeries van Infrastructuur en Milieu en van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie Deltacomissaris - Wim Kuijken Voert de regie op het Deltaprogramma, in opdracht van de staatssecretaris Bestuurlijk Platform Zoetwater De bestuurlijke link tussen het nationale niveau en de regio. Jaarlijkse rapportages worden met dit overleg besproken voordat deze aan de staatssecretaris worden aangeboden Regio Noord - Gedeputeerde Provincie Groningen Mark Boumans / Dijkgraaf Wetterskip Fryslân Paul van Erkelen Regio Oost - Waterschap Reest en Wieden, lid dagelijks bestuur Hans Pereboom Regio Noord Holland en Flevoland - Gedeputeerde Provincie Flevoland Anne Bliek - de Jong Regio West - Dijkgraaf Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Patrick Poelmann Regio Zuidwestelijke Delta - Gedeputeerde Provincie Zuid Holland Han Weber / Dijkgraaf Waterschap Hollandse Delta Jan Geluk Regio Rivieren - Dijkgraaf Waterschap Rivierenland Roelof Bleker Regio Zuid - Dijkgraaf Waterschap Aa en Maas Lambert Verheijen VNG - Gemeente Drechterland, wethouder Luzette Wagenaar-Kroon IPO - Gedeputeerde Provincie Drenthe Tanja Klip UvW - Dijkgraaf Hoogheemraadschap van Rijnland Gerard Doornbos Vewin Directeur Theo Schmitz Overleg Water en Noordzee Overleg waar voorstellen van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu worden besproken met vertegenwooridgers van maatschappelijke organisatie. Voorstellen van het deelprogramma Zoetwater en andere onderdelen van het Deltaprogramma worden aan dit overleg voorgelegd. ANWB Koninklijke Nederlandse Toeristenbond Federatie van Oppervlaktedelfstoffen winnende Industrieën (FODI) Koninklijk Nederlands Watersportverbond Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR) LTO-Nederland Nederlandse Olie en Gas Exploratie en Produktie Associatie (NOGEPA) Nederlandse Vereniging van Zandwinners (NVZ) Nederlandse Wind Energie Associatie (NWEA) Sportvisserij Nederland Stichting De Noordzee Stichting Natuur en Milieu Stichting Reinwater Stichting van de Nederlandse visserij Vereniging Natuurmonumenten Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie (VNCI) Vereniging van Exploitanten van Waterleidingbedrijven in Nederland (VEWIN) Vereniging van Waterbouwers in Bagger-, Kust- en Oeverwerken (VBKO) Vereniging VNO-NCW Vereniging voor Energie, Milieu en Water (VEMW) Zoetwatertekort in West Nederland 7
8 7. ervaringen droogte 2011 Dirk Kunst, beheerder Natuurmonumenten o.a. van Natuurgebied De Nieuwkoopseplassen Wim van Buren, regiobeheerder Oude Rijngebied, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Hoe heeft u de droogte in 2011 beleefd? Om de Nieuwkoopseplassen staan veel huizen waarvan de fundering gevoelig is voor een lage grondwaterstand. Dat betekent dat we het peil niet te veel kunnen laten fl uctueren. Dus als het droog is, dan laten we water in. In april en mei was dat heel veel water. In principe is dat niet goed voor de natuur in het gebied. Hoewel het waterschap veel doet om water van optimale kwaliteit te leveren, blijft gebiedsvreemd water altijd van wat mindere kwaliteit. Als het lang droog is, dan wordt dat probleem ook groter omdat de droogte de kwaliteit van het inlaatwater negatief beïnvloedt. Wat was uw rol tijdens de droogte dit voorjaar? Ik was verantwoordelijk voor de voorbereiding en het operationeel beheer van de Kleinschalige Wateraanvoer (KWA). Dat is een wateraanvoerroute van het gebied van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden naar de waterschappen langs de kust, die wordt gebruikt als in die gebieden door droogte een watertekort dreigt. Dit jaar is de KWA van 17 mei tot medio juni ingezet. Dat was voor de eerste keer sinds de droogte van Veel schade dus? Nee, dat niet. Door goede samenwerking met het waterschap hebben we steeds behoorlijk goed water kunnen inlaten. Dat heeft er ook mee te maken dat het voorkomen van onomkeerbare natuurschade hoge prioriteit krijgt als het water schaars is. Wat natuurlijk ook heeft meegeholpen is, dat het na het voorjaar ook echt goed is gaan regenen. Als de droogte langer had geduurd, dan hadden we misschien toch water van mindere kwaliteit moeten gaan inlaten, met alle negatieve gevolgen voor de natuur van dien. Peter Bontekoe, Salixkweker uit Boskoop Hoe heeft u de droogte in 2011 beleefd? Het was een spannende tijd die mij zeker een aantal slapeloze nachten heeft opgeleverd. Maar, wat terugkijkend het belangrijkste is, is dat de kwekers hier in de regio Boskoop de droogte dit jaar eigenlijk zonder noemenswaardige schade zijn doorgekomen. Maar het was toch extreem droog? Klopt, maar om twee redenen viel het deze keer mee. In de eerste plaats heeft de droogte maar twee maanden geduurd en is het daarna echt goed gaan regenen. In de tweede plaats heeft een uitstekende samenwerking met het waterschap er toe geleid dat op tijd de juiste noodmaatregelen zijn genomen. Dat was echt perfect. Hoe kijkt u naar de toekomst? Dit keer ging het goed. Maar als droogte vaker voor gaat komen en langer gaat duren dan helpen de noodmaatregelen niet meer. Daar moeten we echt een oplossing voor gaan bedenken. 8 Hoe heeft u de droogteperiode beleefd? Belangrijkste is dat ik gedurende de gehele periode het gevoel heb gehad dat het een goed beheersbare situatie was. Ik denk dat dat ook geldt voor de andere betrokkenen binnen ons waterschap. In goed overleg zijn de nodige maatregelen genomen als bijvoorbeeld het in werking stellen van de KWA en het beregenen van veenkades in het gebied om de veiligheid te waarborgen. Die maatregelen hebben gewerkt. En als de droogte langer had geduurd dan twee maanden? Bij De Stichtse Rijnlanden hadden we het gevoel dat er ook bij langere droogte niet direct grote problemen zouden ontstaan. Ook als de afvoer van de Lek nog verder zou dalen, dan zouden we, met de inzet van noodpompen nog een tijd vooruit kunnen. Belangrijk daarbij is wel dat in ons beheergebied geen sprake is van verzilting. De waterkwaliteit is hier tijdens droogte niet een probleem zoals het dat voor de waterschappen langs de kust wel is. Contact Als u vragen heeft over de zoetwatervoorziening in West Nederland of over de werkzaamheden van het Platform Zoetwater West Nederland, dan kunt u die stellen aan: Liesbeth Borghouts Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Postbus GJ Houten borghouts.je@hdsr.nl tel Platform Zoetwater West Nederland
Voorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie
Voorstellen Waterschap Hollandse Delta John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Waterschap Hollandse Delta Dynamiek in de Delta [2] Inhoud De taken van het waterschap De dynamiek in de tijd Een dynamische
Nadere informatieBestuurlijke conferentie Zoetwater in West-Nederland: Opties voor de toekomst Auditorium NAi - Rotterdam - 10 februari 2012
Platform Zoetwater West-Nederland Bestuurlijke conferentie Zoetwater in West-Nederland: Opties voor de toekomst Auditorium NAi - Rotterdam - 10 februari 2012 Sfeerverslag van de bijeenkomst Aanleiding,
Nadere informatieZoete kansen in de polder
Zoete kansen in de polder Nieuwsbrief Woensdag 10 oktober vond het Regiodebat plaats over de bestuurlijke keuzes in de zoetwatervoorziening in laag West- Nederland. Dit debat focust op de verzilting, verzilting
Nadere informatieSamen Ontwikkelen. Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart i.o. 19 september 2012 / concept
Samen Ontwikkelen Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart i.o. 19 september 2012 / concept Samen Ontwikkelen 2. Water Bodem & Gebruik 3. Het Groene Hart, met zijn veenweiden, Over de realisatie van
Nadere informatieNieuwsbrief Zoetwaterregio West-Nederland
Nieuwsbrief Zoetwaterregio West-Nederland Op weg naar de Deltabeslissing De vierde fase van het Deltaprogramma Zoetwater moet in het voorjaar van 2014 een bestuurlijk gedragen voorkeurstrategie opleveren.
Nadere informatieVerzilting in Laag Nederland Themabijeenkomst Verzilting en Waterkwaliteit. Joost Delsman, Deltares
Verzilting in Laag Nederland Themabijeenkomst Verzilting en Waterkwaliteit Joost Delsman, Deltares Verzilting in Nederland 1. Open verbindingen met de zee 2. Uitstromend brak grondwater Open verbindingen
Nadere informatiePlatform Zoetwater Regio West-Nederland. Regionale knelpuntenanalyse zoetwater 2.0 en verkennende maatregelen- en effectbepaling
Platform Zoetwater Regio West-Nederland Regionale knelpuntenanalyse zoetwater 2.0 en verkennende maatregelen- en effectbepaling Zout Peil Geen aanvoer Datum 6 maart 2012 Kenmerk 076324540:0.1 Projectnr
Nadere informatieWaterschap Hollandse Delta. dynamiek in de delta
Waterschap Hollandse Delta dynamiek in de delta Inhoud De dynamiek in de tijd Een dynamische ruimte De opgaven nu en voor de toekomst Water besturen Functionele overheid Algemeen belang en specifiek belang
Nadere informatieMiddelburg Polder Tempelpolder. Polder Reeuwijk. Reeuwijk. Polder Bloemendaal. Reeuwijksche Plassen. Gouda
TNO Kennis voor zaken : Oplossing of overlast? Kunnen we zomaar een polder onder water zetten? Deze vraag stelden zich waterbeheerders, agrariërs en bewoners in de Middelburg-Tempelpolder. De aanleg van
Nadere informatieDroogtemonitor. Watermanagementcentrum Nederland. Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) 28 juli 2015 Nummer 2015-9
Watermanagementcentrum Nederland Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) Droogtemonitor 28 juli 2015 Nummer 2015-9 Droogte iets afgenomen na neerslag Door de recente neerslag in Nederland
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20901 2500 EX DEN HAAG T 070-456 00 00 F 070-456 11 11 Datum 4 september 2018 Onderwerp
Nadere informatieDe bodem daalt sneller dan de zeespiegel stijgt. Tijd voor een innovatieve en integrale aanpak van bodemdaling!
De bodem daalt sneller dan de zeespiegel stijgt Tijd voor een innovatieve en integrale aanpak van bodemdaling! In de Nederlandse Delta wonen negen miljoen mensen. Hier wordt zeventig procent van ons inkomen
Nadere informatieDeltaprogramma Bijlage A. Samenhang in het watersysteem
Deltaprogramma 2013 Bijlage A Samenhang in het watersysteem 2 Deltaprogramma 2013 Bijlage A Bijlage A Samenhang in het watersysteem Het hoofdwatersysteem van Eijsden en Lobith tot aan zee Het rivierwater
Nadere informatieDroogte Uitdagingen governance. Vincent Beijk LCW
Droogte 2018 Uitdagingen governance Vincent Beijk LCW Effecten Grondwater, schade landbouw en natuur Waterstand Rijntakken scheepvaart Verzilting Watervoorraad IJsselmeer Waterkwaliteit Grenzen aan infrastructuur
Nadere informatieWie is wie in Rijn-West? Regionaal bestuurlijk Overleg 1 januari 2017
1 januari 2017 Leden RBO Foto Functie Organisatie Bio Josan Meijers Gedeputeerde Provincie Gelderland Josan Meijers is sinds 7 november 2012 namens de PvdA gedeputeerde bij de provincie Gelderland. Zij
Nadere informatieKlimaatbestendige zoetwatervoorziening Greenport regio Boskoop
Klimaatbestendige zoetwatervoorziening Greenport regio Boskoop Probleemanalyse en oplossingsrichtingen korte en lange termijn Datum: 8 februari 2013 Bart Scholten Locatie: Van: Voor: Kenmerk: Plantariumgebouw
Nadere informatieInformatieavond uitbreiding KWA stap 1 omgeving Leidsche Rijn/Oude Rijn
Verslag DM nummer: 978854 Informatieavond uitbreiding KWA stap 1 omgeving Leidsche Rijn/Oude Rijn Datum: 05-10-2015 Tijd: 20:00 21:30 uur Samenvatting van het verloop van de avond De avond is geopend door
Nadere informatieDESTICHTSE RIJNLANDEN
HOOGHEEMRAADSCHAP DESTICHTSE RIJNLANDEN Provincie NH Noord-Holland provincie:: Utrecht Waterschap Amstel, Gooi en Vecht veilige dijken drogevoeten schoon water - provincie Gelderland ^HUSCHAP yallet&em
Nadere informatieEen zeer lage Rijnafvoer, nog geen problemen met de watervoorziening.
Watermanagementcentrum Nederland Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) Droogtebericht 2 mei 2011 Nummer 2011-04 Een zeer lage Rijnafvoer, nog geen problemen met de watervoorziening. Afgelopen
Nadere informatieRapport. 1. Algemeen. 2. Deltabeslissing Zoetwater
Onderwerp Concept deltabeslissingen en voorkeursstrategieën DP 2015 Datum behandeling OIM 21 november 2013 Kenmerk OIM-2013/274090 Rapport Het Deltaprogramma 2015 wordt in september 2014 aan het kabinet
Nadere informatieDeltaprogramma Rijnmond-Drechtsteden. Van mogelijke naar kansrijke strategieën. Uitwerking in gebiedsproces Hollandsche IJssel.
Deltaprogramma Rijnmond-Drechtsteden Van mogelijke naar kansrijke strategieën Uitwerking in gebiedsproces Hollandsche IJssel Steven Krol Opbouw presentatie 1. Aanleiding 2. Hollandsche IJssel en de provincie:
Nadere informatie- Op de terugweg hiervan kwamen ze op één punt bijeen, Utrecht. ( auto s)
Samenvatting door Saskia 1046 woorden 8 april 2014 7,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo 2.4 Files oplossen Files 29 mei 1955 was er in Nederland de eerste file. Duizenden inwoners van
Nadere informatieDeltaprogramma I IJsselmeergebied. Atlas van het IJsselmeergebied
Deltaprogramma I IJsselmeergebied Atlas van het IJsselmeergebied Atlas van het IJsselmeergebied I Colofon Samengesteld door: MWH B.V. www.mwhglobal.nl Fotografie: Foto kaft: Foto s Flora en Fauna: Oplage:
Nadere informatieRISICOSIGNALERING Droogte
RISICOSIGNALERING Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut IEIDING heeft invloed op de groei van planten en gewassen, op de grondwaterstanden en daarmee indirect op bijvoorbeeld energiebedrijven
Nadere informatieDeltaprogramma Rivieren. Samenvating. Plan van Aanpak
Samenvating Plan van Aanpak Deelprogramma Rivieren In de afgelopen eeuwen hebben de rivieren steeds minder ruimte gekregen, omdat we ruimte nodig hadden voor wonen, werken en recreëren. Rivieren zijn bedijkt,
Nadere informatieDroogtebericht. Watermanagementcentrum Nederland. Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) 29 juli 2013 Nummer
Watermanagementcentrum Nederland Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) Droogtebericht 29 juli 2013 Nummer 2013-5 Neerslag draagt bij aan extra aanvoer van water, waterbeheerders houden waterkwaliteit
Nadere informatieUitnodiging Tweede Nationaal Deltacongres. Donderdag 3 november 2011, Auditorium Amsterdam RAI Convention Centre
Uitnodiging Tweede Nationaal Deltacongres Donderdag 3 november 2011, Auditorium Amsterdam RAI Convention Centre 2 Uitnodiging Tweede Nationaal Deltacongres Uitnodiging Deltacommissaris Wim Kuijken heeft
Nadere informatieErläuterung Maßnahmen pro Teilgebiet
Anlage P Erläuterung Maßnahmen pro Teilgebiet Rijn-Noord Tijdvak 2010-2015 Art. 11-3g aanpakken riooloverstorten m3 30 30 verminderen belasting RWZI stuks 6 6 afkoppelen verhard oppervlak ha 61 28 89 saneren
Nadere informatieIn aansluiting op de eerder gezonden planning. Wil ik je vragen bijgaande memo ter informatie mee te willen nemen naar de komende collegevergadering.
Van: Heijloo, R. Verzonden: donderdag 24 februari 2011 9:35 Aan: Wijngaart, P. van den Paul CC: Bom - Lemstra, A.W.; Swart, I. (Ingrid) Onderwerp: FW: bijeenkomst VZHW 28 februari 2011 Urgentie: Hoog Beste
Nadere informatieLesbrief. Watersysteem. Droge voeten en schoon water. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta
Lesbrief Watersysteem Droge voeten en schoon water www.wshd.nl/lerenoverwater Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Droge voeten en schoon water Waterschappen zorgen ervoor dat jij en ik droge
Nadere informatieingevolge artikel 95 van de Waterschapswet vertegenwoordigd door hun voorzitter;
Overeenkomst van kosten voor gemene rekening muskusrattenbestrijding hoogheemraadschappen Hollands Noorderkwartier, Delfland, Schieland en de Krimpenerwaard, Rijnland en de Stichtse Rijnlanden en waterschap
Nadere informatieInventarisatie verkiezingen tot 1 januari Herindelingsverkiezingen
Inventarisatie verkiezingen tot 1 januari 2008 leden van het Europees Parlement 10 juni 2004 leden van de gemeenteraden maart 2006 leden van de provinciale staten maart 2007 leden van de Tweede Kamer der
Nadere informatieVerklaring van Hoog & Droog
Verklaring van Hoog & Droog Aangenomen bij acclamatie op woensdag 6 juni bij Burgers Zoo te Arnhem Over de andere kant van de Delta Verklaring van Hoog & Droog Conclusies en adviezen geformuleerd tijdens
Nadere informatieWatermanagement en het stuwensemble Nederrijn en Lek. Voldoende zoetwater, bevaarbare rivieren
Watermanagement en het stuwensemble Nederrijn en Lek Voldoende zoetwater, bevaarbare rivieren Rijkswaterstaat beheert de grote rivieren in Nederland. Het stuwensemble Nederrijn en Lek speelt hierin een
Nadere informatieWestelijke Veenweiden
Westelijke Veenweiden Nota Ruimte budget 113 miljoen euro Planoppervlak 73.000 hectare in totaal voor alle projecten Trekker Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit De Groene Ruggengraat, waar
Nadere informatieEffecten van klimaatscenario s 2014 op de zoetwatervoorziening van Nederland Resultaten NWM basisprognoseberekeningen in 2016
Effecten van klimaatscenario s 2014 op de zoetwatervoorziening van Nederland Resultaten NWM basisprognoseberekeningen in 2016 Judith ter Maat, Joachim Hunink, Marjolein Mens, Edwin Snippen Kennisdag Zoetwater
Nadere informatieKennisdag Zoetwater Dinsdag 27 november, 2018
Kennisdag Zoetwater Dinsdag 27 november, 2018 Doel van vandaag Kennis delen en kennislacunes identificeren: Wat is de impact van de langdurige periode van droogte dit jaar? Hoe gingen we hiermee om en
Nadere informatieStroomgebiedsafstemming Rijnwest. ER in combinatie met meetgegevens
Stroomgebiedsafstemming Rijnwest ER in combinatie met meetgegevens Stroomgebiedsafstemming Rijn-West 2 Opdrachtgever: Rijn West Begeleidingsgroep / beoordelingsgroep: Provincies, RAO, KRW-Kernteam Rijn
Nadere informatieADVIES KLANKBORDGROEP RIJN- WEST AAN REGIONAAL BESTUURLIJK OVERLEG inzake opzet en inhoud gebiedsprocessen, op weg naar 2e Stroomgebiedbeheerplan
ADVIES KLANKBORDGROEP RIJN- WEST AAN REGIONAAL BESTUURLIJK OVERLEG inzake opzet en inhoud gebiedsprocessen, op weg naar 2e Stroomgebiedbeheerplan Inleiding Het RBO Rijn- West heeft procesafspraken gemaakt
Nadere informatieEen zeer lage Rijnafvoer, nog geen problemen met de watervoorziening.
Watermanagementcentrum Nederland Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) Droogtebericht 2 mei 2011 Nummer 2011-04 Een zeer lage Rijnafvoer, nog geen problemen met de watervoorziening. Afgelopen
Nadere informatieKernboodschap: Waterbeheerders houden rekening met aanhoudende droogte
Watermanagementcentrum Nederland Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) Droogtebericht 26 april 2011 Nummer 2011-03 Kernboodschap: Waterbeheerders houden rekening met aanhoudende droogte
Nadere informatieVerdroging: tegen gaan van verdroging in het algemeen door beperken van verharding, ruimte voor infiltratie, hydrologisch neutraal ontwikkelen etc.
WATERTOETSPROCES Globale checklist waterbelangen in de ruimtelijke ordening Bij het watertoetsproces let het waterschap op alle wateraspecten. Doorgaans krijgen het voorkomen van wateroverlast en de zorg
Nadere informatieDeltaprogramma Zoetwater. Samenvatting. Plan van Aanpak
Samenvatting Plan van Aanpak Nederland is zoetwaterland We hebben een belangrijk deel van onze welvaart en welzijn te danken aan een uitstekende zoetwatervoorziening. We gebruiken zoet water als drinkwater,
Nadere informatieRegister van gemeenschappelijke regelingen als bedoeld in artikel 27 van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr)
Register van gemeenschappelijke regelingen als bedoeld in artikel 27 van de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) Toelichting Waterschappen onderling, dan wel waterschappen en provincies en/of waterschappen,
Nadere informatieVisie Water en Ruimtelijke Ontwikkeling bijlage 1
Visie Water en Ruimtelijke Ontwikkeling bijlage 1 Kaarten Waterbelangen DM: 303052 1 Wateropgaven 2015 / 2027 Kaart 1. Gebieden met een WB21 wateropgave In 2005 is een studie wateropgave uitgevoerd (conform
Nadere informatieWie bestuurt het waterschap?
Wie bestuurt het waterschap? Nederland waterland. Rivieren, kanalen, sloten, beken, meren, grachten Nederland is er vol mee. Bovendien ligt Nederland aan de Noordzee. Al dat water in en om Nederland moet
Nadere informatieProject ZON. Hoofdvraag. Uitvoering. Regionale afstemming op en inbreng Deltaprogramma. Samenwerking met regio Zuid
Project ZON Hoofdvraag huidige droogte situatie (2010) gevolgen van de klimaatverandering (2050) zinvolle maatregelen Uitvoering gebied Regio-Oost aansturing vanuit RBO projectgroep Regionale afstemming
Nadere informatieWaterbeschikbaarheid op de Hoge Zandgronden. Naar een klimaatbestendige balans in vraag en aanbod van zoetwater
Waterbeschikbaarheid op de Hoge Zandgronden Naar een klimaatbestendige balans in vraag en aanbod van zoetwater Voldoende schoon water: het is een voorwaarde voor veel bedrijven, leefbare steden, land-
Nadere informatieDeltaprogramma Zoetwater. Deltaprogramma Samenvating knelpuntenanalyse en mogelijke strategieën
Deltaprogramma Zoetwater Deltaprogramma 2013 Samenvating knelpuntenanalyse en mogelijke strategieën Deltaprogramma Zoetwater Deltaprogramma 2013 Samenvating probleemanalyse en mogelijke strategieën Programmateam
Nadere informatieintroductie waterkwantiteit waterkwaliteit waterveiligheid virtuele tour Waar zorgen de waterschappen in mijn omgeving voor?
Waar zorgen de waterschappen in mijn omgeving voor? De waterschappen zorgen voor voldoende en schoon water, gezuiverd afvalwater en stevige dijken. De waterschappen zorgen voor voldoende en schoon water,
Nadere informatie(Regionale) gebiedsinformatie over huidig watersysteem
Memo DM 1013497 Aan: Marktpartijen uitwerking plannen het Burgje, gemeente Bunnik Van: Beke Romp, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Datum: 13 januari 2016 Onderwerp: Notitie gebiedskenmerken (waterthema
Nadere informatieFactsheet Vertex - Pilot Slim Waterbeheer ten behoeve van de Waterinfodag.
Factsheet Vertex - Pilot Slim Waterbeheer ten behoeve van de Waterinfodag. Tijdens de bijeenkomst voor de Fysieke Digitale Delta bij onze samenwerkingspartner het Hoogheemraadschap van Delfland zijn de
Nadere informatieDeltaprogramma Nieuwbouw en Herstructurering en Veiligheid. Waterveiligheid buitendijks
Deltaprogramma Nieuwbouw en Herstructurering en Veiligheid Waterveiligheid buitendijks In ons land wonen ruim 100.000 mensen buitendijks langs de rivieren, de grote meren en de kust. Zij wonen aan de waterzijde
Nadere informatieDeltascenario s. Deltaprogramma
Deltaprogramma Deltascenario s Verkenning van mogelijke fysieke en sociaaleconomische ontwikkelingen in de 21 ste eeuw op basis van KNMI 06- en WLO-scenario s, voor gebruik in het Deltaprogramma 2011-2012
Nadere informatieDeltabeslissing Ruimtelijke adaptatie
Deltaprogramma Ruimtelijke adaptatie Deltabeslissing Ruimtelijke adaptatie Het Deltaprogramma: een nieuwe aanpak Een goede kwaliteit van de leefomgeving is een basisvoorwaarde voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat
Nadere informatieOndergrondse opslag. Kansen en dilemma s
Ondergrondse opslag Kansen en dilemma s Nut en noodzaak? 2 Historisch perspectief Aanname alles is optimaal geregeld, water volgt functie; Nu voldoende water door externe aanvoer; Weinig urgentie voor
Nadere informatieLEI NO. 4 SEP i:i. iixih-lhil'l-'i'i-li-'li-'li'-l-ll INGEK.
WATE NO. 11 I 2012.18187 LEI INGEK. 4 SEP i:i > Retouradres Postbus 90653 2509 LR Den Haag Waterschap Peel en Maasvallei De weledelgestrenge heer mr. A.M.G. Gresel Postbus 3390 5902 PJ Venlo iixih-lhil'l-'i'i-li-'li-'li'-l-ll
Nadere informatieWie bestuurt het waterschap?
Wie bestuurt het waterschap? 2 Nederland waterland. Rivieren, kanalen, sloten, beken, meren, grachten Nederland is er vol mee. Bovendien ligt Nederland aan de Noordzee. Al dat water in en om Nederland
Nadere informatieKaart 13: Afwateringsgebieden. Afwateringsgebieden. Legenda. IJsselmeer IJsselmeer bij bijzondere omstandigheden
28 Watersysteem en ondergrond Het IJsselmeergebied is het grootste zoetwaterbekken van Nederland en zal in de toekomst steeds belangrijker worden voor de strategische zoetwatervoorziening. Daarnaast vormt
Nadere informatieLesbrief. Dijken. Kijken naar dijken. www.wshd.nl/lerenoverwater. Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta
Lesbrief Dijken Kijken naar dijken www.wshd.nl/lerenoverwater Afdeling Communicatie waterschap Hollandse Delta Kijken naar dijken Zonder de duinen en de dijken zou jij hier niet kunnen wonen: bijna de
Nadere informatieWAT ZIJN GEVOLGEN VAN DELTAPROGRAMMA...T
4 DELTAPROGRAMMA...T Tekst Dorine van Kesteren Beeld istockphoto WAT ZIJN GEVOLGEN VAN HET Op Prinsjesdag presenteerde het kabinet een nieuw Deltaprogramma om Nederland te beschermen tegen hoogwater en
Nadere informatie[Geef tekst op] [Geef tekst op] bijlage B
De ondergetekenden: 1. de Provincie Zuid-Holland, gevestigd te Den Haag, ten deze rechtsgeldig vertegenwoordigd door de heer J. Fransen, Commissaris van de Koningin ingevolge het besluit van Gedeputeerde
Nadere informatieCOASTAR. Zout op afstand, zoet op voorraad ROBUUSTE ZOETWATERVOORZIENING VOOR LAAG-NEDERLAND SCHUILT IN DE ONDERGROND
COASTAR Zout op afstand, zoet op voorraad ROBUUSTE ZOETWATERVOORZIENING VOOR LAAG-NEDERLAND SCHUILT IN DE ONDERGROND Klaasjan Raat Koen.zuurbier@kwrwater.nl Bestuurlijk Overleg Zoetwater West 5 maart 2018
Nadere informatieDeze partijen vormen het Bestuurlijk Overleg van de zoetwaterregio West-Nederland
Concept Bestuursovereenkomst zoetwaterregio West-Nederland Versie 13 maart 2015 Partijen en mandateringen [exacte formulering en mandatering nog aanvullen] De Minister van Infrastructuur en milieu (IenM),
Nadere informatieEen route naar een. Programmatische aanpak duurzame veenweideontwikkeling. 12 april 2017 Siem Jan Schenk/ Ruud Maarschall Derk Jan Marsman
Een route naar een Programmatische aanpak duurzame veenweideontwikkeling 12 april 2017 Siem Jan Schenk/ Ruud Maarschall Derk Jan Marsman Uitgangspunten Gebiedscommissie Laag Holland (MKBA in 2009) Bodemdaling
Nadere informatieKwijtscheldingsbeleid Drents Overijsselse Delta
faculteit economie en bedrijfskunde coelo 13-04-2018 1 1 Kwijtscheldingsbeleid Drents Overijsselse Delta Effecten beperken en verruimen kwijtschelding op lastendruk Corine Hoeben Centrum voor Onderzoek
Nadere informatieVrijwaringsovereenkomst inzake de garantstellingsverplichting ex artikel 41 Gr HWH
Kenmerk: V0051/1988 Vrijwaringsovereenkomst inzake de garantstellingsverplichting ex artikel 41 Gr HWH ONDERGETEKENDEN 1. Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht, hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden,
Nadere informatiePartijen, Hierna gezamenlijk te noemen: de waterschappen,
DM 1213175-v1 Overeenkomst van kosten voor gemene rekening ter voorkoming van schade aan waterstaatswerken veroorzaakt door muskus- en beverratten in de waterschappen Hollands Noorderkwartier, Delfland,
Nadere informatieRotterdam, 17 mei 2005 V.V.: 29 juni Waterakkoord Hollandsche IJssel en Lek. Agendapuntnr: 13
Rotterdam, 17 mei 2005 V.V.: 29 juni 2005 Onderwerp: Waterakkoord Hollandsche IJssel en Lek Agendapuntnr: 13 Inleiding Het Waterakkoord voor de Hollandsche IJssel en Lek is opgesteld op grond van artikel
Nadere informatieHet Deltaprogramma. Nederland op orde: vandaag en morgen. Wim Kuijken / Bart Parmet. 7 december 2012 KNAG-Onderwijsdag
Het Deltaprogramma Nederland op orde: vandaag en morgen Wim Kuijken / Bart Parmet 7 december 2012 KNAG-Onderwijsdag Het Deltaprogramma Nationaal programma voor waterveiligheid en zoetwatervoorziening 2
Nadere informatieVeilige dijken, dammen, duinen. Werken aan bescherming tegen overstromingen in de Hoogwaterbeschermingsprogramma s
Veilige dijken, dammen, duinen Werken aan bescherming tegen overstromingen in de Hoogwaterbeschermingsprogramma s Veilig wonen en werken onder de zeespiegel Foto: Tineke Dijkstra Zwemmen in zee, vervoer
Nadere informatieiei en uwe Register gemeenschappelijke regelingen uw WATERSCHAP waterschap Adres
waterschap iei en uwe uw WATERSCHAP Adres Telefoon E-Mail Website Steenbokstraat 10 Postbus 4142 7320 AC Apeldoorn (055) 527 29 11 info@vallei-veluwe.nl www.vallei-veluwe.nl Register gemeenschappelijke
Nadere informatieInspraakrapport ontwerp -beleidslijn gedifferentieerd onderhoud natuurgebieden Kromme Rijngebied
Inspraakrapport ontwerp -beleidslijn gedifferentieerd onderhoud natuurgebieden Kromme Rijngebied Inspraakrapport Vastgesteld door het college van Dijkgraaf en Hoogheemraden op 17 maart 2015 Verantwoording
Nadere informatieDroogtemonitor (update)
Watermanagementcentrum Nederland Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) Droogtemonitor (update) 8 september 2015 (update van droogtemonitor 25 augustus) Nummer 2015-14 Droogte voorbij, afvoeren
Nadere informatieIn de kolom "SWS" ziet u of stemmen in een willekeurig stemlokaal (SWS) van toepassing is in de betreffende gemeente.
In de kolom "SWS" ziet u of stemmen in een willekeurig stemlokaal (SWS) van toepassing is in de betreffende gemeente. 1 = Kiezers kunnen in deze gemeente voor alle waterschapsverkiezingen stemmen in elk
Nadere informatieDeltaprogramma Rivieren. Stand van zaken. 16 februari 2012
Deltaprogramma Rivieren Stand van zaken 16 februari 2012 Deltaprogramma Nationaal Deltaprogramma Februari 2010: Deltaprogramma van start Deltaprogramma Deltaprogramma Doel (2100) Beschermd tegen hoogwater
Nadere informatieIII IIIIIIIIII III IINil 15IN015993-08/05/2015
III IIIIIIIIII III IINil 15IN015993-08/05/2015 Ministerie van Infrastructuur en Milieu Waterschap Brabantse Delta T.a.v. Algemeen bestuur Postbus 5520 4801 DZ BREDA Datum 6 mei 2015 Betreft De BGT: ligt
Nadere informatieZoet is goed maar een beetje zout smaakt beter door Pier Vellinga *) Spaarwater eindsymposium Schouwburg de Harmonie, Leeuwarden, 12 maart 2019
Zoet is goed maar een beetje zout smaakt beter door Pier Vellinga *) Spaarwater eindsymposium Schouwburg de Harmonie, Leeuwarden, 12 maart 2019 Presentatie in drie delen: 1. Het klimaat verandert; wat
Nadere informatieAanpak regie verzilting Noord-Nederland. Titian Oterdoom
Aanpak regie verzilting Noord-Nederland Titian Oterdoom Toename verzilting Bodemdaling zeespiegelstijging Grilliger neerslagpatroon met langere perioden van droogte Warmer klimaat meer verdamping gewassen
Nadere informatieDroogte voorjaar 2011
Droogte voorjaar 2011 Evaluatie inzet Kleinschalige Wateraanvoer Voorzieningen Midden-Holland Versie 1.1 Auteur: E. de Groot Vastgesteld in beraadsgroep KWA, 24 april 2012 Corsanummer: 12.08084 2 Inhoudsopgave
Nadere informatiePilots zoetwatervoorziening: van concept naar uitvoering
Pilots zoetwatervoorziening: van concept naar uitvoering Ervaringen uit de projecten GO-FRESH en Waterhouderij Programma: 1. Presentatie Walter Jonkers (provincie Zeeland) 2. Filmpjes uit het veld: proeven
Nadere informatieKlimaatverandering Wat kunnen we verwachten?
Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal - 09 05 2019 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en
Nadere informatie6. Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, verder te noemen: waterschap sub 6;
INGEKOMEN 15 M Overeenkomst van kosten voor gemene rekening ter voorkoming van schade aan waterstaatswerken veroorzaakt door muskus- en beverratten hoogheemraadschappen Hollands Noorderkwartier, Delfland,
Nadere informatieWaterbeschikbaarheid verder afgenomen; nog geen knelpunten in de watervoorziening
Watermanagementcentrum Nederland Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) Droogtebericht 22 april 2014 Nummer 2014-4 Waterbeschikbaarheid verder afgenomen; nog geen knelpunten in de watervoorziening
Nadere informatieDE STICHTSE RIJNLANDEN
HOOGHEEMRAADSCHAP DE STICHTSE RIJNLANDEN 25 mrt 2014/ 1002 veilige dijken droge voeten schoon water LN'G.: Aan alle fracties in de raad van de gemeente IJsselstein d.t.v. de raadsgriffier Postbus 26 3400
Nadere informatieVolkerak-Zoommeer, zoetwaterbekken onder druk. rene.boeters@rws.nl
Volkerak-Zoommeer, zoetwaterbekken onder druk rene.boeters@rws.nl Opzet presentatie > Ontstaansgeschiedenis Volkerak-Zoommeer Ro#erdam > Beheer via kunstwerken Nieuwe Maas > Wat speelt er Haringvliet Oude
Nadere informatieInhoudsopgave. Algemene informatie
Algemene informatie Dit document is een informatie presentatie. In de slides zijn verwijzingen naar websites, rapporten of een andere positie in de presentatie. Klikt u op verwijzing, dan wordt u doorgelinkt.
Nadere informatieGrote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025
Persbericht PB13 062 1 oktober 2013 9:30 uur Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025 Tussen 2012 en 2025 groeit de bevolking van Nederland met rond 650 duizend tot 17,4 miljoen
Nadere informatieBenchmark Waterschapsverkiezingen
BENCHMARK ONDERZOEK Benchmark Waterschapsverkiezingen 18 maart 2015 Benchmark Waterschapsverkiezingen 18 maart 2015 Op 18 maart vinden de Waterschapsverkiezingen plaats. Met uitgebreide websites die veel
Nadere informatieNadere informatie. Weersverwachting
Watermanagementcentrum Nederland Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling (LCW) Droogtebericht 16 mei 2011 Nummer 2011-06 Droogtesituatie verandert weinig, ondanks regen De wateraanvoer van de Rijn
Nadere informatieHierbij ontvangt u ons antwoord met een kopie van de schriftelijke vragen van de heer Snoek.
Gemeenteraad Postbus 41 3417 ZG MONTFOORT Uw kenmerk: Zaaknummer: 405794 Onderwerp: Artikel 39 vragen PAK oplopende kosten veenbodemdaling : Datum verzending: 2 8 FEB. 20)7 Geachte raadsleden, Op 5 januari
Nadere informatieConvenant De Blauwe As. Samenwerkende overheden Zuidelijke Randmeren
Convenant De Blauwe As Samenwerkende overheden Zuidelijke Randmeren Huizen, 16 februari 2010 De ondergetekenden: 1. De Staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat, namens deze, Hoofdingenieur-Directeur
Nadere informatieRuimte voor water. in het rivierengebied
Ruimte voor water in het rivierengebied Het rivierengebied bestaat bij de gratie van de grote rivieren met daarlangs de zich eindeloos voortslingerende dijken. Daartussen vruchtbare klei, groene weilanden
Nadere informatieRijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu
Ministerie van Infrastructuur en Milieu Retouradres Postbus 556 3000 AN Rotterdam RWS ONGECLASSIFICEERD Zie verzendlijst Boompjes 200 3011 XD Rotterdam Postbus 556 3000 AN Rotterdam T 088 797 15 00 F 0104027081
Nadere informatieCONVENANT BESTUURLIJKE EN OPERATIONELE COÖRDINATIE DIJKRINGEN 14, 15 EN 44
CONVENANT BESTUURLIJKE EN OPERATIONELE COÖRDINATIE DIJKRINGEN 14, 15 EN 44 Partijen, de provincies Zuid-Holland, Noord-Holland en Utrecht, vertegenwoordigd door hun commissaris van de Koning, de veiligheidsregio
Nadere informatieOndergrondse zoetwateropslag in de NLse polders
Ondergrondse zoetwateropslag in de NLse polders Duurzaam watermanagement in de polders 9 oktober 2017 Brugge Dr. Koen Zuurbier (KWR) Watertekorten agrarische sector Vandaag o Mismatch zoetwateraanbod en
Nadere informatieWestflank Haarlemmermeer
Nota Ruimte budget 48 miljoen euro Planoppervlak 1500 hectare Trekker Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Westflank Haarlemmermeer Westflank Haarlemmermeer is een Randstad Urgent - project.
Nadere informatieWie is wie in Rijn-West? Klankbordgroep 1 januari 2017
1 januari 2017 Leden Klankbordgroep Foto Functie Organisatie Andere relevante functie en overige informatie John Steegh Onafhankelijk voorzitter Klankbordgroep Rijn- West Landelijk voorzitter Water Natuurlijk,
Nadere informatieGezamenlijke analyse van hoofd- en regionaal watersysteem leidt tot nieuwe inzichten
Gezamenlijke analyse van hoofd- en regionaal watersysteem leidt tot nieuwe inzichten Ma#hijs van den Brink (HydroLogic), Maaike Ritzen (Rijkswaterstaat), Maarten Spijker (HydroLogic) In de Randstad is
Nadere informatieWatergebiedsplan Greenport regio Boskoop Wateroverlast en zoetwatervoorziening Informatiebijeenkomst 30 september 2013
Watergebiedsplan Greenport regio Boskoop Wateroverlast en zoetwatervoorziening Informatiebijeenkomst 30 september 2013 Doel en programma Vanavond willen we u informeren en horen wat u vindt van de door
Nadere informatie