MAGAZINE. Veiligezorg. 10 jaar Veiligezorg, de belangrijkste resultaten. februari 2013

Transcriptie

1 MAGAZINE Veiligezorg februari jaar Veiligezorg, de belangrijkste resultaten

2 INHOUD Magazine Veiligezorg COLUMN Elise Merlijn De rol van de Ondernemingsraad (OR) bij Veiligezorg COLUMN Tjitte Alkema Tips over Veiligezorg Waarom Veiligezorg en wat levert het op? Veiligezorg en de rol van het bestuur Aan de slag met Veiligezorg : een voorbeeld uit de praktijk Jan Franx over de start van Veiligezorg Even voorstellen; Peter Peerdeman, landelijk projectleider Veiligezorg 10 jaar Veiligezorg, de belangrijkste resultaten Colofon 03

3 COLUMN Tjitte Alkema COLUMN Elise Merlijn Elise Merlijn is voorzitter van de Stichting Ik ben nog niet zo lang actief als Tjitte Alkema is manager Arbeid en Opleiding medewerkers, maar daar ook naar te handelen, Arbeidsmarkt Ziekenhuizen (StAZ) en cao- cao-onderhandelaar in de zorg, maar al wel jaren van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen wanneer geweld zich onverhoopt voordoet. onderhandelaar/adviseur bij Abvakabo FNV. nauw betrokken bij het maken van afspraken die (NVZ) en vice-voorzitter van de StAZ Bijvoorbeeld door namens het slachtoffer Abvakabo FNV vindt dat alle werknemers met een publieke taak hun werk veilig en respectvol moeten kunnen uitvoeren. Helaas wordt om dit te bereiken nog te vaak incidentenpolitiek bedreven, terwijl er structureel beleid zou moeten zijn. Werkgevers en bonden maken in cao s en arbo catalogi afspraken. Daarnaast zijn er aanbevelingen - bijvoorbeeld vanuit het landelijke programma Veilige Publieke Taak - richting werkgevers, maar deze zijn vrijblijvend. Het is dan ook van belang dat medewerkers veel beter op de hoogte worden gebracht van de gemaakte afspraken en dat naleving hiervan structureel wordt gecontroleerd. er voor zorgen dat werknemers in de zorg hun werk veilig kunnen doen. Ondanks diverse initiatieven en campagnes tegen agressie en geweld, had een kwart van alle werknemers in ons land er in 2011 mee te maken. In de zorg was dit zelfs de helft het personeel, aldus het Centraal Bureau Statistiek (CBS). Het voorkomen van agressie en geweld op de werkplek verliest regelmatig de prioriteit. Ander zaken, zoals pensioenproblemen of reorganisaties, eisen de aandacht op. Veiligheid van alle medewerkers in de zorg is een belangrijk thema, voor zowel de politiek, beleidsmakers, als iedereen op de werkvloer. Met elkaar moeten we bepalen wat acceptabel is en wat niet. Hoe leggen we dit vast en wat betekent dit in de praktijk? Om adequaat vorm te geven aan veiligheid op de werkvloer, participeert de StAZ in het landelijke zorgproject Veiligezorg. Een duidelijke visie van de Raad van Bestuur en het management van een ziekenhuis of revalidatiecentrum op medewerkersveiligheid is daarbij voorwaardelijk. De Raad van Bestuur dient niet alleen te staan voor veiligheid van de aangifte te doen. Het management op haar beurt heeft de taak te zorgen voor borging van het veiligheidsbeleid in de jaarplannen en het samen met de afdelingen in praktijk brengen van door de Raad van Bestuur gemandateerde taken. Ieder ziekenhuis heeft een eigen Veiligheid Management Systeem (VMS), dit bevat een onderdeel waar de agressie- en geweldsincidenten tegen medewerkers kunnen worden geregistreerd. Het is tevens van belang dat er een landelijke registratie van incidenten komt en er daardoor onderling vergelijkbare cijfers beschikbaar komen. 03

4 Het is dan ook zaak voortdurend met elkaar in gesprek te blijven over het voorkómen van geweld op de werkplek, en ons niet te veel laten leiden door de waan van de dag. Het voorkómen van agressie en geweld op de werkplek heeft een hoge prioriteit; het hoort niet bij het werken in de zorg. De tijd en energie die we kwijt zijn aan het omgaan met geweld kan beter worden benut. Bijvoorbeeld aan de kwaliteit van het werk of aan extra aandacht voor de patiënt. De vakbonden hebben een grote rol bij het voorkomen van agressie; zij dienen op te komen voor de belangen van de zorgmedewerkers. Niet alleen bij cao-onderhandelingen over salariëring, maar ook over arbeidsomstandigheden. De werkgever op zijn beurt dient het Veiligezorg 10 jaar; het helpt, maar is nog niet genoeg. arbobeleid af te stemmen met de ondernemingsraad Op deze manier dragen alle partijen bij aan goede afspraken. Wie hulp nodig heeft bij de ontwikkeling en uitvoer van Veiligezorg kan laagdrempelig advies vragen bij de helpdesk, of tel Daarnaast geeft de website veel praktische informatie, bijvoorbeeld over de stappen om Veiligezorg te implementeren in uw organisatie. Maak daar vooral gebruik van! In de dagelijkse praktijk moet agressie op teamniveau bespreekbaar zijn. In gesprek met elkaar kunnen gezamenlijke richtlijnen worden opgesteld die passen bij het team en de aard van de werkzaamheden. In de eerste en belangrijkste plaats opdat iedereen veilig zijn werk kan doen. Maar ook omdat geweld en agressie het ziekenhuis schade berokkenen, waaronder imagoschade. Uiteindelijk gaat het om het kunnen leveren van goede zorg voor de patiënt. Daar doen we het voor! Je veilig voelen op het werk is essentieel. Als medewerkers niet gelukkig zijn in hun werk kan het ziekteverzuim stijgen en bestaat het risico dat we goede collega s verliezen. Het gaat daarbij niet alleen om de objectieve veiligheid, maar ook om het subjectieve veiligheidsgevoel van mensen. Soms kan een kleine aanpassing, zoals verlichting in een donkere keldergang al veel verschil maken. Agressie en geweld op de werkplek kan veel kapot maken. Het is goed te beseffen dat ook agressie voortkomend uit een ziektebeeld van een patiënt niet bij het werk hoort. Dit geweld kan wellicht niet altijd worden voorkomen, maar wel worden teruggedrongen door voorwaarden te scheppen. Bijvoorbeeld door altijd met zijn tweeën naar een risicovolle patiënt te gaan. Ook hierbij is het belangrijk grenzen en voorwaarden als team vast te stellen en bespreekbaar te maken. Als het ons lukt de veiligheid en het gevoel van veiligheid van medewerkers verder te vergroten, blijft er meer tijd over om aan de zorg zelf te besteden en aan de verbetering van de patiënttevredenheid. Agressie en geweld op de werkplek is een probleem van ons allemaal en kan veel kapot maken. Laten we ons dan ook met elkaar blijven inzetten om dit onderwerp hoog op de agenda te houden! 04

5 Waarom Veiligezorg en wat levert het op? Leer van elkaars ervaringen en vindt niet opnieuw het wiel uit. Veiligezorg is een werkwijze om het voorkomen van agressie en geweld in ziekenhuizen aan te pakken. De deelnemers (ziekenhuizen en revalidatiecentra) werken met producten en werkwijzen van Veiligezorg, zoals de trainingen Zo zijn onze manieren over waarden en normen en De Veiligheidscoach. Ook zijn er diverse handreikingen om beleid te ondersteunen, bij voorbeeld op het gebied van aangifte doen, geheimhoudingsplicht en cameratoezicht. Deelnemers ontvangen de driemaandelijkse nieuwsbrief, stellen adviesvragen aan de adviseur Veiligezorg of via de helpdesk en stellen zich open voor nieuwe ontwikkelingen op het terrein. Daarnaast is er kennisoverdracht tussen ziekenhuizen, uitwisseling van best practices en op verzoek advies op maat. Leren van elkaars ervaringen en niet opnieuw het wiel uitvinden in de aanpak van agressie en geweld is een belangrijk aspect van werken met Veiligezorg. Nieuws, achtergrondinformatie, praktijkvoorbeelden, het handboek Veiligezorg, en alles wat u nog meer wilt weten is te vinden op de website van Veiligezorg. Alle ziekenhuizen en een groot deel van de revalidatiecentra in Nederland werken met Veiligezorg. Ieder ziekenhuis en zelfs iedere afdeling heeft zijn eigen kenmerken. Daarom is wat er precies wordt afgesproken aan normen, waarden, regels en procedures in het kader van Veiligezorg, per ziekenhuis en soms zelfs per afdeling verschillend. De medewerkers zelf staan centraal bij het maken van deze maatwerk afspraken. Contact en informatie: Helpdesk: helpdesk@veiligezorg.nl of tel

6 Zie het niet als een vrij blijvend iets, veiligheid gaat ons allemaal aan. Charlotte Overeem is Manager Service in het Meander Medisch Centrum in Amersfoort. Onder haar verantwoordelijkheid vallen onder andere de receptie, telefonie, bewaking en Aanleiding om met Veiligezorg aan de slag te gaan Hoewel agressie en geweld relatief vaak voor kwamen, vond de reactie hierop ad hoc plaats; Risico-inventarisatie Belangrijk is vanaf het begin met alle betrokken partijen samen op te trekken. Dus zowel het bestuur, de OR als alle afdelingen. Zie het niet AAN DE SLAG met VEILIGEZORG : een voorbeeld uit de praktijk beveiliging. er waren bijvoorbeeld geen vastgelegde gedrags- als een vrijblijvend iets, veiligheid gaat ons regels of protocollen voor het omgaan met allemaal aan en het is heel belangrijk hier met In het Meander Medisch Centrum wordt veel gedaan om Veiligezorg toe te passen. Niet alleen op de afdelingen, maar ook in de inrichting van het pand. Charlotte vertelt ons graag meer over de toepassing van Veiligezorg in haar ziekenhuis. agressiemeldingen. Daarnaast was agressie en geweld niet echt onderwerp van gesprek, het spreekt mensen toch vooral aan zodra het ze zelf overkomt. Peter Peerdeman, landelijk coördinator Veiligezorg, benaderde ons en gaf aan dat het ziekenhuis kon meedoen aan elkaar afspraken over te maken. In het Meander Ziekenhuis werd een klankbordgroep opgezet, waar ook een lid van de Raad van Bestuur zitting in heeft. Op iedere afdeling zijn mensen (niet noodzakelijk afdelingshoofden) verantwoordelijk gemaakt voor Veiligezorg. Dit zagen we als een welkome Veiligezorg, tezamen vormen zij een werkgroep. manier om het agressie- en geweldbeleid structureel vorm te geven. 06

7 Deze informeert en adviseert de afdelingen over preventie, geeft trainingen, inventariseert risicoplekken en stelt in samenspraak met de klankbordgroep waar nodig het veiligheidsbeleid bij. Aanpassingen Aan de hand van plattegronden brachten we in kaart welke plekken als veilig of onveilig werden beschouwd. Op basis hiervan werden werkplekken aangepast; bijvoorbeeld door op de polikliniek niet met de rug maar met je gezicht naar de deur te zitten, zodat je ziet wie er binnen komt. Er werd glas geplaatst in sommige deuren voor beter overzicht en er kwam betere beveiliging door camera s. Er is een veiligheidsplan uitgewerkt met de afdeling security, zo is er nu 24 uur per dag bewaking aanwezig in het ziekenhuis, waardoor het personeel zich veiliger voelt. En er zijn meer camera s opgehangen, dit blijkt ook heel preventief te werken tegen inbraken. Deuren van werkruimten of plaatsen waar gevaarlijke stoffen zijn opgeslagen gaan vaker op slot, ook s nachts. En er wordt gebruik gemaakt van toegangspassen voor kwetsbare afdelingen zoals de kraamafdeling. Begin volgend jaar gaat het Meander Ziekenhuis naar een nieuwbouw pand. Bij de bouw en inrichting van dit pand is rekening gehouden met veiligheid. Het gebouw is moeilijker binnen te komen dan de oudbouw, alle risicoafdelingen zijn voorzien van een toegangssysteem. Dure apparatuur en gevaarlijke stoffen zitten achter slot en grendel. En in de centrale hal is een duidelijk zichtbare bewakingsloge gevestigd. Een agressie- of geweldmelding, en dan? Binnen afdelingen zijn gedragscodes afgesproken over wat we met elkaar toelaatbaar vinden en wat niet. Daarnaast zijn er afspraken over opvang, begeleiding en nazorg van collega s, wanneer geweld zich onverhoopt toch voordoet. Er gaat ook in de avond en de nacht meteen een melding van een incident naar de (waarnemend) manager ter plekke. Er zijn speciale teams opgeleid voor de begeleiding van collega s die het slachtoffer zijn van geweld. Er is een goede samenwerking met de politie. Bovendien worden agressie en geweld van patiënten gemeld bij de hoofdbehandelaar of huisarts. Dit werkt goed, mensen die een (tijdelijke) ontzegging hebben voor het ziekenhuis komen daadwerkelijk niet meer binnen. Dit zorgt voor een veilig gevoel bij de medewerker die met het geweld te maken heeft gehad. Training omgaan met agressie en geweld Medewerkers kunnen via de Meander Academie intekenen voor de training Omgaan met agressie en geweld. Je leert daar onder andere om te gaan met de emoties van patiënten. Zij hebben vaak zorgen over een dierbare of zijn het niet eens met de behandeling, waardoor ze gespannen zijn. In de training leer je hoe je die emoties in banen kunt leiden, zodat de patiënt zich netjes en correct blijft gedragen. De patiënt kun je niet veranderen, je eigen gedrag wel, en daarmee de interactie tussen jou en de ander ook. Borgen van Veiligezorg in de organisatie Veiligezorg was de laatste tijd weer wat weg gezakt. Andere zaken, zoals de nieuwbouw, eisten de aandacht op. Met mijn team ga ik vanaf februari alle afdelingen langs om het onderwerp weer op de kaart te zetten, ervaringen uit te wisselen en te evalueren. We merken dat de bereidheid om agressie en geweld te melden er is bij collega s, maar het kan nog beter. Daarom is het belangrijk dat we het onderwerp steeds opnieuw bij elkaar onder de aandacht blijven brengen en bespreekbaar maken. Niet opnieuw het wiel uitvinden; maak gebruik van elkaars ervaringen Peter Peerdeman weet prima aan te geven waar je aan moet denken, heeft daar ook een handleiding en werkmap voor, zodat je het wiel niet opnieuw hoeft uit te vinden. Ook over de nieuwbouw van het ziekenhuis heeft hij advies gegeven. Mijn advies is; maak vooral gebruik van elkaars ervaringen, van de handleiding, de werkmap en de site. Er is al zoveel, doe daar je voordeel mee. Uiteraard ben ik zelf ook bereid mijn ervaringen te delen. 07

8 Lucy Dijkman is vicevoorzitter van de OR, coördinator traumaopvang en trainer psychische en fysieke weerbaarheid van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) in Amsterdam. van veiligheid kunnen vergroten. Zo zijn er bijvoorbeeld op onoverzichtelijke plekken spiegels opgehangen, waardoor vanachter de balie te zien is wie er aan komt. Ook bewustwording bij zowel patiënten als medewerkers is belangrijk. Daarom zijn er posters opgehangen met als strekking dat we klaar staan voor de patiënt maar dat er grenzen zijn. Geweld is kortom niet normaal en wordt niet geaccepteerd. Basisregels: hoe gaan we met elkaar om Op een rij is gezet hoe we met elkaar omgaan, als een soort basisregels. Deze zijn uitgedeeld onder het personeel en de patiënten. Beide groepen gaven aan dit prettig te vinden; het stelt een kader, geeft aan wat de grenzen zijn van wat kunt oefenen. Geregistreerde agressiemeldingen worden teruggekoppeld aan de afdelingshoofden en besproken in de teams. Eens per maand worden nieuwe medewerkers van het ziekenhuis verwelkomd. Daar wordt ook een presentatie gegeven over het veiligheidsbeleid en de trainingen. Bewustwording bij zowel patiënten als medewerkers is belangrijk. Geen overwachte confrontatie Als er een agressie en geweldmelding binnenkomt bij de afdeling Human Resources (HR) ontvangt de melder een bevestiging. Een kopie daarvan gaat naar de leidinggevende. Er wordt De rol van de Ondernemingsraad (OR) bij Veiligezorg normaal is en wat niet. Dit zorgde voor bewust- gekeken of de betreffende collega opvang nodig Zowel de OR als de Raad van Bestuur van het OLVG vinden de veiligheid van het personeel en patiënten heel belangrijk. Zij trekken bij de aanpak hiervan dan ook samen op. Lucy Dijkman vertelt meer over de rol van de OR bij Veiligezorg. wording. En medewerkers voelden zich hierdoor gesteund, geweld is niet gewoon. Daarnaast is er een stroomdiagram gemaakt, waarop te zien is op wie je kunt rekenen en hoe te handelen als je slachtoffer bent van agressie en geweld. Het schema maakt inzichtelijk hoe je een melding heeft en zo ja, of dat in het eigen team kan. De leidinggevende speelt hierin een belangrijke rol. Als -in zeldzame gevallen- een patiënt dusdanig veel amok maakt dat hij een toegangs ontzegging ontvangt en dus tijdelijk het ziekenhuis niet meer in mag, krijgt de melder een bericht wanneer de kunt doen, wat daarmee gebeurd en welke patiënt wel weer het ziekenhuis in mag. Eenvoudige aanpassingen en vervolgstappen er zijn. Zo vindt er geen onverwachte confrontatie plaats. bewustwording Bij grote incidenten ontvangt degene die het is De ervaring in het OLVG is dat agressie, zeker Wat kun je zelf doen? overkomen een bos bloemen van de Raad van verbale agressie, zich overal in het ziekenhuis In het kader van Veiligezorg is er een training Bestuur. Dit zorgt voor erkenning en helpt mee de kan voordoen. Op sommige plekken, zoals bij Psychische en fysieke weerbaarheid. nare gebeurtenis te verwerken. de inschrijfbalies, is cameratoezicht, maar dit kan In die trainingen wordt ingegaan op je eigen problemen niet volledig voorkomen of oplossen. houding en wat je zelf kunt doen om een Wel zijn er naar aanleiding van Veiligezorg situatie te de-escaleren. Acteurs spelen lastige of fysieke aanpassingen gedaan, die het gevoel agressieve patiënten na, zodat je in de praktijk 08

9 AANDACHTSPUNTEN BIJ HET STELLEN VAN NORMEN Het afspreken van normen en je hier aan houden is een belangrijk aspect in het aanpakken en verminderen van agressie. Wat zijn hierbij specifieke aandachtspunten? Het afspreken van normen draagt bij aan het professionele handelen van medewerkers en is dus belangrijk. Komen er nieuwe medewerkers werken in het ziekenhuis? Zorg ervoor dat ze op de hoogte zijn van de afgesproken normen. Ook al vind je een bepaalde norm zelf niet zo relevant, toch is het van belang je eraan te houden. Alleen zo kunnen we met elkaar het signaal afgeven dat normen belangrijk zijn en nageleefd worden. 09 Meer informatie over deze randvoorwaarden en stappen om Veiligezorg te implementeren; Organisatorische randvoorwaarden: Een visie op het voorkomen van en omgaan met agressie in de instelling. Een door het management geaccordeerd budget specifiek voor Veiligezorg. En iemand vanuit het management die verantwoordelijk is voor Veiligezorg Een gekwalificeerde projectleider die voldoende tijd heeft om leiding te geven aan de implementatie en overdracht aan de afdelingsleiding. Een goedwerkend meldings- en registratiesysteem in het Veiligheids Management Systeem (VMS). Een beheerder van het registreren van de meldingen. Beleidsinhoudelijke randvoorwaarden: Op schrift gestelde en geaccordeerde normen, gedragsregels en handhavings - procedure. Een plan van aanpak, geaccordeerd door het management. Een uitvoeringsplan dat door alle uit voerenden is besproken en geaccordeerd. Goedgekeurde protocollen voor melding, registratie en beheer van incidenten, inclusief nazorg en acties richting veroorzakers. Een ondertekend convenant met belangrijke samenwerkingspartners zoals de politie en het Openbaar Ministerie plan-do-act-check cyclus TIPS OVER VEILIGE ZORG Checklist randvoorwaarden implementatie Veiligezorg

10 De heer Vreugdenhil is lid van de Raad van Bestuur van Viecuri Medisch Centrum in Noord Limburg. Hij adviseert collega bestuurders te inventariseren op welke plekken agressie en geweld veel voorkomt en daarin te investeren. Het voorkomen van agressie en geweld op de werkvloer is zeer belangrijk. Agressie is enorm verstorend en raakt het gemoed van alle betrokkenen, zowel medewerkers als patiënten. Onveiligheid op de werkvloer staat zowel het werkplezier als de professionele uitstraling van de zorginstelling in de weg. Het wekt de suggestie dat je de situatie niet onder controle hebt en dat maakt alle betrokkenen onzeker, met grote gevolgen van dien. Zoals hoog ziekteverzuim en vertrek van goede mensen uit de zorg, maar ook materiele schade en dus kosten. Het is heel belangrijk dat het bestuur zich betrokken voelt bij de veiligheid in het ziekenhuis. Je moet het als bestuurder oprecht als jouw verantwoordelijkheid zien. Door een duidelijke visie te hebben op het voorkomen van agressie en geweld, betrokkenheid te tonen en dichtbij te zijn als het onverhoopt toch gebeurt. Laat zien dat geweld niet acceptabel is en niet wordt getolereerd. Langsgaan bij een medewerker die slachtoffer is van geweld wordt altijd erg gewaardeerd. Het laat zien dat het bestuur meeleeft en meedenkt. Daarnaast is er uiteraard professionele hulp in teamverband en waar nodig individueel voorhanden. Ook is het belangrijk na een paar weken nog eens contact te hebben, om te horen hoe het met het slachtoffer gaat. Erkenning door het bestuur is erg belangrijk. Medewerkers verwijten zichzelf soms dingen, terwijl ze geen schuld hebben. Ik hecht er waarde aan dat mensen goed hun verhaal kunnen doen over wat er gebeurd is en dat daar ook daadwerkelijk wat mee gebeurd. Zoals het opstellen van een proces-verbaal. Aangifte wordt in ons ziekenhuis altijd gedaan als organisatie, we stellen daar de medewerker zelf niet verantwoordelijk voor. In ons ziekenhuis is de beveiliging duidelijk zichtbaar aanwezig op alle afdelingen. Zo zitten zij bijvoorbeeld 24 uur per dag bij de spoedeisende hulp in een speciale loge. Daardoor neemt zowel de objectieve als de subjectieve veiligheid, ofwel het gevoel van veiligheid, enorm toe. Ook is de hoofdingang s avonds dicht, alleen de spoedeisende hulp is dan nog open en daar zitten twee beveiligers. De meeste agressie in ons ziekenhuis vond plaats op de spoedeisende hulp. Sinds de afdeling Veiligheid daar een prominente plek heeft, is het aantal incidenten enorm afgenomen. Dit laat zien dat het goed is te inventariseren waar agressie veel voorkomt in je ziekenhuis, en dat het loont daarin te investeren. Veiligezorg en de rol van het bestuur Laat zien dat geweld niet acceptabel is en niet wordt getolereerd. 10

11 Destijds werkte ik in het Westfriesgasthuis als Hoofd Bedrijfshulpverlening (BHV). Na een incident constateerde ik dat de aanpak van agressie en geweld tegenover mede werkers in Nederland niet goed geregeld was. Daarom heb ik toen, samen met Hans Westrik van de Politie Noord-Holland Noord en met inspraak van de mede werkers, een werkmethode ontwikkeld. De start van Veiligezorg was hiermee een feit. De inspraak van medewerkers is wat mij betreft de kern van Veiigezorg ; het personeel staat centraal bij alles wat er beslist wordt om de zorg veiliger te maken. Het resultaat van onze werkwijze was dat het aantal incidenten drastisch daalde. Dat werd ook opgemerkt in Den Haag. Binnen het toenmalige Arboconvenant Ziekenhuizen zijn we met 16 pilotziekenhuizen aan de slag gegaan. Ook daar werden goede resultaten geboekt. Samen met deze ziekenhuizen hebben we de methodiek verfijnd en een digitaal Het personeel staat centraal bij het veiliger maken van de zorg. registratiesysteem ingevoerd. In samenwerking tussen de ziekenhuizen, politie en openbaar ministerie vindt inmiddels een lik-op-stukbeleid plaats dat zorgt dat er meer gestraft wordt en dat het aantal incidenten terugloopt. mijn vertrek bij het Westfriesgasthuis en later ook als landelijk projectleider Veiligezorg is het project overgenomen door het CAOP. Nog steeds worden er goede resultaten geboekt en Veiligezorg wordt inmiddels toegepast in bijna alle ziekenhuizen. JAN FRANX over de start van Veiligezorg 11

12 Na 12 jaar uniformdienst en 15 jaar recherche bij de politie werd ik gevraagd om Jan Franx op te volgen als landelijk projectleider van Veiligezorg. Mijn scope verplaatste zich van dienstbaar zijn aan mensen na ernstige incidenten naar dienstbaar zijn ter voorkoming van incidenten of om de impact zo klein mogelijk te laten zijn. De ervaringen vanuit de politie heb ik goed kunnen gebruiken in mijn huidige werk. Ik weet hoe het is om bedreigd te worden en met ernstige incidenten te maken te krijgen. Daarbij heb ik een netwerk binnen de politie en het O.M. en ben ik bekend met het doen van aangifte Veilgezorg ; van een pilot tot methode van aanpak van geweld en agressie in zo goed als alle ziekenhuizen. Tot mijn taken behoren zorgbrede activiteiten bij de aanpak van agressie en geweld, zoals het opstellen van het handboek Veilgezorg en meehelpen bij de start en verdere ont wikkeling van het landelijke expertisecentrum Veilige Publieke Taak, om de aanpak van agressie en geweld tegen werkgevers en werk nemers met een publieke taak te versterken. Kennisoverdracht is zeer belangrijk, door niet alleen te zenden, maar juist ook te ontvangen. Door de spil te zijn binnen het kennisdelen, anticiperen, ontwikkelen van oplossingen en aanpassen van wetgeving. Veilgezorg ; van een pilot tot methode van aanpak van agressie en geweld in zo goed als alle ziekenhuizen. en geweld aanpakken en waar mogelijk voorkomen. Met oog voor de bijzondere omstandigheden waar we in de zorg mee te maken hebben, en door de zorgmedewerker centraal te stellen. Ik hoop dit nog jaren te mogen doen en samen met u dit maatschappelijke probleem aan te pakken! EVEN VOORSTELLEN; Peter Peerdeman, landelijk projectleider Veiligezorg Ik kan het niet alleen, maar wel samen met alle anderen. Veelal zorgmedewerkers die ook een passie hebben. Met elkaar kunnen we agressie 12

13 10 JAAR Veiligezorg, de belangrijkste resultaten Veiligezorg, voor ons en door ons allemaal! Na de start in het Westfriesgasthuis en daarna de pilotfase onder de vlag van het toen malige Sectorfonds Zorg en Welzijn is het snel gegaan met Veiligezorg. Het project met als speerpunten bottom-up, ketenaanpak, medewerkers centraal, lik-op-stuk beleid en duidelijke gedragsregels is anno 2013 in bijna ieder Nederlands ziekenhuis ingevoerd. Het resultaat: vermindering van het ziekteverzuim en verbetering van de arbeidsomstandigheden. Maar vooral ook een veiliger gevoel voor alle aanwezigen in een ziekenhuis. Nu is het tijd dat er meer revalidatiecentra aanhaken en dat partners van elkaar leren. Dat betekent niet ongezien elkaars werkwijze overnemen, maar wel de ervaringen van anderen meenemen en op maat maken voor de eigen zorginstelling. Niet het wiel opnieuw uitvinden dus, maar Veiligezorg voorzien van een eigen twist, toegesneden op de eigen identiteit. Ieder ziekenhuis heeft inmiddels een Veiligheids Management Systeem (VMS) waarin incidenten gemeld en geregistreerd kunnen worden. Nu nog een landelijk registratiesysteem. Op de website vind je onder andere de helpdesk, een kenniscentrum met veel gratis adviezen, het handboek Veilgezorg, de samenhang met Veile Publieke Taak (VPT) van het Rijk, goede voorbeelden en nieuwsbrieven. Heeft 10 jaar Veiligezorg in alle ziekenhuizen alleen maar goede resultaten opgeleverd? Nee, dat niet. Bijvoorbeeld omdat het beleid toch niet goed werd geborgd. Of omdat het beleid werd opgehangen aan de lokale Veiligezorg coördinator in plaats van het in te bedden in de organisatie zelf en in functieprofielen. Of doordat de normen van Veilgezorg door geen of weinig onderhoud steeds weer vervaagden. Of het samen opgestelde beleid verwaterde en de individuele medewerker ging weer over tot gedogen in plaats van aanspreken op gedrag. Veiligheid en dus ook sociale veiligheid, is een voortdurend bewustwordingsproces. Gelukkig zien veel afdelingshoofden dit ook zo, maar in de waan van de dag verslapt de aandacht wel eens. Ook is sociale veiligheid op de afdeling niet altijd een vast onderdeel van het MT-overleg. Mensen zijn assertiever dan vroeger. Dit moet niet verward worden met agressief gedrag wat vervolgens maar getolereerd moet worden. Agressie afdoen met ik begrijp het wel dat hij boos werd en zo erg vond ik het niet is niet de oplossing. Het verstoort niet alleen het arbeidsproces, maar zeker ook het veiligheidsgevoel van collega s, andere patiënten en bezoekers. Het belang van ketenaanpak samen met politie en het openbaar ministerie krijgt steeds meer zijn beslag. Er is vanuit de politiek veel aandacht voor het doen van aangifte. Duidelijke communicatie met alle betrokkenen moet voorkomen dat een aangifte niet wordt opgenomen of niet volgens de landelijke richtlijnen van Eenduidige Landelijke Afspraak wordt opgepakt. Er zijn kortom in tien jaar tijd veel mooie resultaten behaald. Maar er is nog steeds werk te verzetten en het is ons aller verantwoordelijkheid dat het onderwerp boven aan de agenda blijft staan. Veiligezorg, voor ons en door ons allemaal! 13

14 Colofon Veiligezorg T E info@veiligezorg.nl I ontwerp: 2D3D Design