Lees in dit document de toelichting op het beroepsonderwijs.

Transcriptie

1 Wet op gelijke behandeling In Nederland gelden regels die zeggen dat gelijke gevallen gelijk behandeld behoren te worden. Helaas gebeurt dat niet altijd. Mensen worden nog steeds uitgesloten van werk, opleiding of het verkrijgen van bepaalde goederen of diensten op grond van irrelevante kenmerken. Om deze uitsluiting tegen te gaan, kent Nederland de gelijkebehandelingswetgeving. Deze wetgeving is complex en onderhevig aan verandering. Daarom werd in 1994 de Commissie Gelijke Behandeling (CGB) ingesteld. Een onafhankelijk, landelijk college dat toeziet op de naleving van haar oordelen, adviseert en voorlichting geeft over gelijke behandeling. Lees verder op Lees in dit document de toelichting op het beroepsonderwijs. Casussen Jurisprudentie: In de afgelopen jaren zijn diverse oordelen uitgesproken op het terrein van beroepsonderwijs. Uit de oordelen zijn enkele samenvattingen geschreven om te informeren en ter voorkoming van herhaling. 1/10

2 Casus: Student met autisme Opleiding: Student wil een opleiding volgen bij een mbo instelling. Hij heeft een overgangsbewijs van Havo 2 naar Havo 3, een diploma eerstelijns PC- technicus en een getuigschrift technisch systeembeheer. Is licht autistisch De school wil deze student niet deel laten deelnemen aan de toelatingsprocedure en aan het onderwijs omdat de slagingskans van deze student erg laag wordt ingeschat. Opleiding MBO school laat licht autistische student niet deelnemen aan toelatingsprocedure en aan het onderwijs. Strijd met de Wet gelijke behandeling op grond van handicap/chronische ziekte. Een student van 20 jaar wil een opleiding volgen bij een Mbo instelling. Hij is licht autistisch en heeft door problemen in het verleden de middelbare school niet af kunnen ronden. Wel heeft hij een overgangsbewijs van Havo 2 naar Havo 3, een diploma eerstelijns PC-technicus en een getuigschrift technisch systeembeheer. Hij heeft in een oriënterend gesprek met de directeur van de school aangegeven dat hij een positieve stimulans en mogelijk kleine roosterwijzigingen nodig heeft. De school wil deze man niet deel laten nemen aan de toelatingsprocedure en aan het onderwijs omdat de slagingskans van deze man erg laag wordt ingeschat. Commissie oordeelt dat de school onderscheid heeft gemaakt op grond van handicap door de slagingskans van student, buiten de reguliere procedure om, in te schatten op basis van onvoldoende en niet geobjectiveerde informatie. 2/10

3 Casus: Slechthorende student Opleiding: niet bekend Slechthorend Wil met behulp van een tolk gebarentaal het onderwijs volgen Proefdag opleiding Opleidingsinstituut reageert afwijzend/zeer terughoudend op slechthorende student. Strijd met de wet. Een slechthorende vrouw verzoekt een opleidingsinstituut per mail om deel te mogen nemen aan een proefdag in verband met het eventueel volgen van een opleiding. Omdat zij hierbij gebruik wil maken van een tolk gebarentaal, wil student al in een vroeg stadium weten op welke datum een proefdag plaats vindt. Aangezien ze nog verdere informatie nodig heeft, wenst zij een persoonlijk gesprek te voeren. Uit de mail correspondentie blijkt onder meer dat het opleidingsinstituut twee keer heeft gevraagd of de vrouw niet even kon bellen en vraagtekens plaatste bij de mogelijkheden die zij had om cliënten te helpen. Het opleidingsinstituut heeft bij wijze van verweer laten weten dat het problemen heeft gehad met de server, waardoor mails verloren zijn gegaan. De Commissie oordeelt dat het opleidingsinstituut, door niet in te gaan op vragen van de vrouw, vast te houden aan telefonisch contact en uitlatingen te doen over haar mogelijkheden en onmogelijkheden zonder haar te hebben gezien of gesproken, impliciet en expliciet heeft laten weten dat hij niet open staat voor een student die met behulp van een tolk gebarentaal het onderwijs wil volgen en onvoldoende inspanningen heeft verricht met het oog op het maken van een doeltreffende aanpassing. De Commissie oordeelt dat het opleidingsinstituut, door niet in te gaan op vragen van de vrouw, vast te houden aan telefonisch contact en uitlatingen te doen over haar mogelijkheden en onmogelijkheden zonder haar te hebben gezien of gesproken, impliciet en expliciet heeft laten weten dat hij niet open staat voor een student die met behulp van een tolk gebarentaal het onderwijs wil volgen en onvoldoende inspanningen heeft verricht met het oog op het maken van een doeltreffende aanpassing. 3/10

4 Casus: student met spierziekte Opleiding: opleiding op een hogeschool Een 25-jarige man heeft een progressieve spierziekte Vanwege zijn ziekte maakt hij onder andere gebruik van een uitzuigapparaat om slijm uit zijn mond en luchtwegen te zuigen. De man wil een opleiding volgen op een hogeschool en heeft de hogeschool gevraagd of hij met zijn handicap daar kan studeren. De hogeschool heeft dit bevestigd, mits hij zelf zijn directe zorg regelt. Opleiding Verzochte aanpassing is geen doeltreffende aanpassing. Geen overschrijding van redelijke termijn. Een 25-jarige student heeft een progressieve spierziekte. Vanwege zijn ziekte maakt hij onder andere gebruik van een uitzuigapparaat om slijm uit zijn mond en luchtwegen te zuigen. De man wil een opleiding volgen op een hogeschool en heeft de hogeschool gevraagd of hij met zijn handicap daar kan studeren. De hogeschool heeft dit bevestigd, mits hij zelf zijn directe zorg regelt. De man heeft daarna een tweede verzoek gedaan aan de hogeschool om te komen tot een oplossing. Na overleg op managementniveau, bestudering van de wet, het consulteren van een deskundige en een gesprek met student, besluit de hogeschool na vijf maanden wederom dat de gevraagde voorziening niet kan worden getroffen. De man vraagt de Commissie of de hogeschool niet in strijd handelt met de WGBH/CZ door de verzochte assistentie bij het uitzuigen van slijm uit mond en luchtwegen niet toe te zeggen en niet binnen een redelijke termijn te reageren op zijn tweede verzoek hieromtrent. De Commissie is van oordeel dat van onderwijsinstellingen niet kan worden gevergd dat zij ondersteuning aanbieden bij alledaagse levensverrichtingen, zoals het verwijderen van slijm of speeksel uit de mond of luchtwegen. Anders gezegd, een verzoek om assistentie die in het dagelijks leven ook noodzakelijk is, kan niet worden aangemerkt als een aan de deelname van het beroepsonderwijs gerelateerde doeltreffende aanpassing. De Commissie oordeelt voorts dat de hogeschool binnen een redelijke termijn heeft gereageerd op het tweede verzoek om aanpassing. Uit dit oordeel kan dus worden afgeleid dat het moet gaan op een aanpassing die gerelateerd is aan het onderwijs en de belemmering die ervaren wordt bij deelname aan het onderwijs moet wegnemen. 4/10

5 Casus: Student is spastisch Opleiding: universitaire opleiding Student is spastisch Student heeft vanwege zijn handicap aanpassingen nodig, onder meer hulp bij de toiletgang. Universitaire opleiding Universiteit maakt geen onderscheid op grond van handicap door geen assistentie te bieden bij toiletgang; wel onderscheid omdat sprake is van discriminatoire bejegening op grond van handicap. Student is spastisch en wilde aan de universiteit gaan studeren. Student heeft vanwege zijn handicap aanpassingen nodig, onder meer hulp bij de toiletgang. Deze zorgvraag heeft student met de studentendecaan en de studieadviseur besproken in een gesprek en verder via de . Instelling wilde deze hulp niet bieden omdat zij vindt dat dergelijke hulp niet valt onder de verplichting die instelling heeft op grond van de WGBH/CZ. Student meent weliswaar dat instelling niet verplicht is deze hulp te bieden, maar wel dat instelling een inspanningsverplichting heeft. Door de wijze waarop instelling met de zorgvragen van student is omgegaan, voelt hij zich discriminatoir bejegend. Dit gevoel wordt versterkt door de brief van de opleidingsdirecteur waarin eindtermen zijn opgenomen die volgens de directeur, gelet op de handicap van student, een probleem kunnen zijn. Instelling stelt dat het inherent is aan de zorgvragen van student dat aandacht wordt besteed aan de mogelijke problemen die student tegen zal komen vanwege zijn handicap. De eindtermen zijn in de brief opgenomen omdat er bij instelling zorgen bestonden over het behalen van deze eindtermen door student. Om onaangename verrassingen te voorkomen, achtte instelling het haar plicht student hierop te wijzen. De Commissie oordeelt dat het bieden van assistentie bij toiletgang een aanpassing is die betrekking heeft op persoonlijke verzorging en andere alledaagse levensbehoeften die als zodanig los staan van de organisatie, inrichting of andere wijze waarop het beroepsonderwijs is geregeld, dat dit niet onder het begrip doeltreffende aanpassing valt van de WGBH/CZ. Derhalve maakt de universiteit geen onderscheid door geen assistentie te bieden bij de toiletgang. Voorts oordeelt de Commissie dat instelling student discriminatoir heeft bejegend op grond van zijn handicap door in de brief een specifieke selectie eindtermen op te nemen die gelet op de handicap van student een probleem kunnen zijn terwijl zij niet heeft onderzocht of het behalen van deze eindtermen vanwege handicap van student daadwerkelijk een probleem zal zijn, en zij een dergelijke brief niet stuurt aan andere aankomende studenten. Derhalve heeft de universiteit student discriminatoir bejegend op grond van zijn handicap. 5/10

6 Uit dit oordeel kan dus worden afgeleid dat het moet gaan op een aanpassing die gerelateerd is aan het onderwijs en de belemmering die ervaren wordt bij deelname aan het onderwijs moet wegnemen. 6/10

7 Casus: Student (slechthorend en lijdt aan oorsuizen) Opleiding: Gesolliciteerd naar een opleidingsplaats voor verpleegkundige niveau 4 Student is slechthorend en lijdt aan oorsuizen. In verband hiermee verricht zij geen nachtdiensten Instelling heeft student afgewezen voor de opleiding omdat ze niet kan voldoen aan één van de opleidingseisen, namelijk het verrichten van nachtdiensten. Volgens de instelling is het verrichten van nachtdiensten een essentieel onderdeel van de opleiding. Student is van mening dat nachtdiensten geen wezenlijk onderdeel vormen van de opleiding en dat de instelling daarom ten opzicht van haar verboden onderscheid heeft gemaakt op grond van handicap of chronische ziekte. Opleidingsplaats Een opleidingsinstelling heeft niet aangetoond dat het verrichten van nachtdiensten een wezenlijk onderdeel uit maakt van de opleiding tot verpleegkundige. Onderscheid op grond van handicap door student af te wijzen voor de opleiding omdat zij geen nachtdiensten kan verrichten en niet is onderzocht of een doeltreffende aanpassing kon worden getroffen. Student heeft bij instelling, een instelling voor geestelijke gezondheidszorg, gesolliciteerd naar een opleidingsplaats voor verpleegkundige niveau 4. Student is slechthorend en lijdt aan oorsuizen. In verband hiermee verricht zij geen nachtdiensten. Instelling heeft student afgewezen voor de opleiding omdat ze niet kan voldoen aan één van de opleidingseisen, namelijk het verrichten van nachtdiensten. Volgens instelling is het verrichten van nachtdiensten een essentieel onderdeel van de opleiding. Student is van mening dat nachtdiensten geen wezenlijk onderdeel vormen van de opleiding en dat instelling daarom ten opzichte van haar verboden onderscheid heeft gemaakt op grond van handicap of chronische ziekte. Zie ook oordeel over vergelijkbare casus. De Commissie overweegt dat als kan worden vastgesteld dat de betrokkene vanwege een handicap of chronische ziekte wezenlijke taken niet kan uitvoeren en er geen doeltreffende aanpassing mogelijk is waardoor deze beperkingen kunnen worden opgeheven, er geen sprake is van onderscheid op grond van handicap of chronische ziekte. Hoewel niet kan worden uitgesloten dat het verrichten van nachtdiensten een wezenlijk onderdeel uitmaakt of zou moeten uitmaken van de opleiding tot verpleegkundige niveau 4, volgt dit niet zonder meer uit de naar voren gebrachte argumenten en evenmin uit de huidige opleidingspraktijk. De Commissie is er niet van overtuigd dat stressbestendigheid en zelfstandigheid niet op een andere wijze kunnen worden getoetst. Afwijzing vanwege het niet kunnen voldoen aan een functie-eis, zonder dat vaststaat dat die eis wezenlijk is, is een vorm van onderscheid. Instelling heeft dan ook onderscheid gemaakt 7/10

8 ten opzichte van de student door met haar geen leer/werkovereenkomst aan te gaan omdat zij vanwege haar handicap of chronische ziekte geen nachtdienst kan verrichten. Indien zou zijn aangetoond dat het verrichten van nachtdiensten wel wezenlijk is voor de opleiding, had op instelling de verplichting gerust te onderzoeken of een doeltreffende aanpassing mogelijk is. Nu instelling dat heeft nagelaten, zou zijn ook in dat geval verboden onderscheid hebben gemaakt 8/10

9 Casus: Student met epilepsie Opleiding: Opleiding jeugdzorg, school voor middelbaar beroepsonderwijs Epilepsie De school raadt haar af deel te nemen aan de opleiding vanwege haar epilepsie. De school schat in dat zij te kwetsbaar is om de opleiding te voltooien. Opleiding Een MBO instelling maakt onderscheid ten opzichte van een student met epilepsie door haar niet toe te laten tot een opleiding. Een student wint per informatie in over de opleiding jeugdzorg die zij wil volgen op een school voor middelbaar beroepsonderwijs. In de meldt de student dat zij epilepsie heeft. De school raadt haar af deel te nemen aan de opleiding vanwege haar epilepsie. De school schat in dat zij te kwetsbaar is om de opleiding te voltooien. Desondanks gaat de student naar de intake. Zij maakt daar een digitale test die zij met goed gevolg aflegt. Tijdens het daaropvolgende gesprek wordt de student toch afgeraden de opleiding te starten vanwege haar epilepsie. In deze zaak is de betreffende leerling wellicht ongeschikt of zou blijken dat ze ongeschikt is, maar in dit geval had de opleiding dit op basis van vooronderstellingen vastgesteld c.q. aangenomen in plaats van op basis van onderzoek. De Commissie heeft geconstateerd dat de school is uitgegaan van algemene denkbeelden en veronderstellingen over epilepsie, zonder deze te verifiëren bij student. De school heeft niet, hoewel zij daartoe verschillende kansen heeft gehad, onderzocht wat de epilepsie voor de student inhield en/of er mogelijkheden waren dat de mogelijke beperkingen die zij zou ondervinden, ondervangen zouden kunnen worden met een doeltreffende aanpassing. Om die reden maakt de school onderscheid op grond van handicap/chronische ziekte ten opzichte van de student. 9/10

10 Casus: Aspirant leerling met aantal handicaps en/of chronische ziektes Opleiding: Medewerker Informatiedienstverlening Aantal handicaps en/of chronische ziektes De opleiding vond hem niet geschikt omdat de kerncompetenties goede communicatie en flexibiliteit niet (voldoende) ontwikkelbaar aanwezig zijn. Opleiding Toelating/geschiktheid Aspirant leerling niet geschikt voor opleiding. Bij afwijzing heeft school geen onderscheid op grond van handicap of chronische ziekte gemaakt. Aspirant leerling met aantal handicaps en/of chronische ziektes is afgewezen voor opleiding Medewerker Informatiedienstverlening. De opleiding vond hem niet geschikt omdat de kerncompetenties goede communicatie en flexibiliteit niet (voldoende) ontwikkelbaar aanwezig zijn. Dit betreft een vrij korte samenvatting maar het gaat er dus om dat de leerling niet aan de wezenlijke opleidingsvereisten voldeed. Dit moet een opleiding of onderwijsinstelling wel onderzoeken, het enkel stellen dat een leerling er niet aan voldoet is niet voldoende. De Commissie oordeelt dat de gestelde eisen wezenlijke opleidingseisen zijn en dat de opleiding op zorgvuldige wijze tot het besluit is gekomen dat student niet geschikt is. 10/10