GAME CHANGERS THE CONTEMPORARY MEN S STYLE MAGAZINE. GO SEE ANTWERPEN De beste New Faces. VALENCIA & SARTORIALISM Suits voor non-comformisten

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "GAME CHANGERS THE CONTEMPORARY MEN S STYLE MAGAZINE. GO SEE ANTWERPEN De beste New Faces. VALENCIA & SARTORIALISM Suits voor non-comformisten"

Transcriptie

1 THE CONTEMPORARY MEN S STYLE MAGAZINE GAME CHANGERS GAME CHANGERS Ondernemers die de toekomst vorm geven VALENCIA & SARTORIALISM Suits voor non-comformisten DRONES Revolutionair Design MINECRAFT VOOR GEVORDERDEN De Nieuwe Nederlandse Wildernis GO SEE ANTWERPEN De beste New Faces spring/summer 2013 PRijs 3,50 euro AP

2 MINECRAFT VOOR GEVORDERDEN DE NIEUWE N EDERLANDSE WILDERNIS fotografie sophie VaN Der Perre Styling clyde semmoh txt PaUL DezeNTJé Bij natuur in Nederland denk je aan aangeharkte bossen, of heidegebieden met pannenkoekenhuizen, schelpenpaadjes en kinderspeelweides. Toch hebben we een wildernis op de drempel van Groot Amsterdam: de Oostvaardersplassen. Staatsbosbeheer beheert het gebied sinds Welkom in de natte Serengeti van de Hollandse polder. Een enorm biologie-experiment dat enerzijds bekroond werd met Europese diploma s voor natuurbeheer, maar anderzijds ook omstreden is. bert VAN DIJK boswachter staatsbosbeheer utrecht-west JAS en broek won hundred Kuddes wilde paarden, duizenden edelherten, zeearenden en meer dan tweehonderd verschillende andere vogels in een natuurreservaat vol moerassen en enorme graslanden, die alleen toegankelijk zijn onder begeleiding van Staatsbosbeheer. In Nederland? Jazeker. Het is zo n beetje de laatste plek in vol Nederland die je verwacht als de wildste plek. Onder de rook van Amsterdam, in de Flevopolder, tussen Almere en Lelystad ligt daar zo n 6000 hectare ongerepte wildernis. Ter vergelijking, dat is zo groot als voetbalvelden. U NIEK Als natuurgebied is de Oostvaardersplassen uniek vanwege de combinatie van oppervlak en de hoeveelheid voedsel die het voor dieren kan voortbrengen. Door deze grootte werd het mogelijk om dit gebied anders te beheren. Namelijk, door het nauwelijks te beheren. En dat doet Staatsbosbeheer dan ook. Het algemene uitgangspunt voor natuurbeheer was dat dieren de natuur volgen en dat ze haar niet sturen, vertelt ecoloog Frans Vera. Vera, algemeen gezien als architect van de Oostvaardersplassen. Vera schreef in 1997 een proefschrift naar aanleiding van zijn observaties in het gebied: 'Metaforen voor de Wildernis'. Belangrijkste inzicht dat Vera kreeg door de Oostvaardersplassen: Dieren kunnen de ontwikkeling van de begroeiing sturen. En daardoor tegelijkertijd voor allerlei wilde planten en soorten de leefomstandigheden in stand houden. Zijn theorie is dat in het oerlandschap zoals dat in heel Europa gedurende duizenden jaren overal aanwezig was, grote grazers als oerpaard en oeros een landschap van open graslanden in combinatie met bossen in stand hielden. Dat zorgde voor variatie in plantengroei en dierenleven. Het is een theorie die niet onomstreden is. We beheren hier niet meer per diersoort, zegt Vera over de criticasters, maar we beheren het natuursysteem als geheel. Processen krijgen de ruimte, natuur mag weer natuurlijk zijn. Dat betekent dat er wel eens een soort afvalt of dat er juist een soort bijkomt. Dat levert rumoer op bij mensen die soortgericht zijn. Maar juist het feit dat je niet per soort stuurt, dat we wildernis de ruimte geven en kijken wat er gebeurt, maakt dit beleid zo waardevol. O PEN GRASLAND De afgelopen 15 jaar ontwikkelden de droge gebieden binnen de Oostvaardersplassen zich, met hulp van hordes konikpaarden en andere grote hoefdieren, van polderland met wilgen en aangeplante bebossing tot open grasland. Volgens bioloog Rypke Zeilmaker worden de grote grazers vooral ingezet als goedkope grasmaaiers door Staatsbosbeheer, die voordeliger zouden zijn dan mankracht en zijn zij de oorzaak van de achteruitgang in de vogelstand, waar de Oostvaardersplassen de laatste jaren mee te kampen hebben gehad. "Onzin" zegt Vera. "Zeilmaker denkt soortgericht." Een ding is zeker: natuurbeheer is geen exacte wetenschap. En ecologen, biologen en natuurbeschermers zullen elkaar nog wel even naar het leven blijven staan in de strijd om het Grote Gelijk. C IRKEL VA N HET LEVEN EMS Films brengt in september De Nieuwe Wildernis uit. Gemaakt door een team dat heeft gewerkt voor de BBC, National Geographic, Discovery Channel, ZDF en gebruikmakend van technieken als 4K-registratie (het HD van de 58 59

3 michael J. SANDeRSoN cameraman en filmmaker carlux ZIp hood carhartt JAcK vans broek denham De NIeuwe wildernis RubeN smit toekomst), time-lapses, high-speed camera s, robots en gliders. De Nieuwe Wildernis is de grootste natuurfilm van én over Nederlandse bodem ooit met in de hoofdrol dit bijzondere gebied. Een topcast van meer dan duizend wilde konikpaarden, tweeënhalfduizend edelherten, heckrunderen, vossen, zeearenden, grauwe ganzen en nog veel meer diersoorten speelt de rol van hun leven in een film over leven, dood en overleven in dit unieke ecosysteem. De film laat zien hoe nauw en delicaat alles met elkaar is verbonden. De beheerders van Staatsbosbeheer blijven daarbij buiten beeld. Van de samenwerking tussen muggenlarven en kikkervisjes, spreeuwen en paarden, paarden en strontvliegen, mieren en bladluizen, grauwe ganzen en blauwborsten tot de heckrunderen, konikpaarden en edelherten die de gewassen kort grazen, vossen die diverse populaties in stand houden en het riet als biotoop voor allerlei zeldzame vogels. Boswachter Bertwin Bergman: Mooi voorbeeld zijn de grauwe ganzen die hier met tienduizenden overzomeren. In hun ruiperiode kunnen ze niet vliegen. Ze maken dan van gesloten rietvelden een landschap van afwisselend, kleinschalig open water en rietvelden, waar heel veel andere vogelsoorten van profiteren. Ze voorkomen zo dat het rietland een moerasbos wordt en daarmee blijft het leefgebied van talloze dieren gehandhaafd. WATERRIJK Vaststaat dat het waterleven een belangrijke schakel is in de huidige Oostvaardersplassen. Marien bioloog Joris van Alphen schiet het grootste deel van de onderwaterbeelden voor De Nieuwe Wildernis. Hier vind je de broedkamer voor veel leven. Krioelende insecten en hun larven, kikkerdril, vissen en amfibieën. Een wereld op zich. Onder water filmen is een vak apart. Van Alphen: Het water van de Oostvaardersplassen is troebel, veel dieren zijn klein of schieten weg, omdat je alles binnen een halve meter afstand moet filmen. Anders zie je niets. Hij maakte in de lente opnames, zwemmend tussen duizenden kikkervisjes. Tijdens de vorstperiode filmde ik onder het ijs, vertelt hij. Een verstilde wereld. Kikkers in een halve winterslaap, vissen in de sluimerstand. Die vertraging is intrigerend. Maar ook boven water is het adembenemend. Van Alphen: Het is van een vervreemdende schoonheid. Uitgestrekt, kaal en vlak met bomen, moerassen, kort gras en riet. Z EEAREND Bergman houdt van dit vlakke land. Trots is hij op de zeearenden die sinds 7 jaar in het gebied broeden. Zeearenden zijn sinds de middeleeuwen niet meer broedend in ons land gezien, maar dit paar streek neer in de Oostvaardersplassen en is niet meer weggegaan. Een donskuiken weegt al bijna 4 kilo en een volwassen dier heeft een spanwijdte van 2 meter 40. Daarom wordt deze vogel ook wel vliegende deur genoemd. We hebben eens een nest onderzocht. Daarin vonden we prooiresten van meerkoeten, ganzen en zelfs een reekalf. Bergman, die als kind al wist dat hij boswachter wilde worden, vindt de grens tussen moeras en begraasd gebied prachtig. De vogels tussen het riet dat deint in de wind. De glinstering van het drassige moeras. Aalscholvers op jacht naar een vis. Vossen die speuren naar prooi. Een zeearend die hetzelfde doet, maar dan vanuit de lucht. Hier zijn, is iedere dag weer een avontuur. O DE Honderden draaidagen, anderhalf jaar lang in het veld, in het water, op het water, vanuit de lucht en zelfs vanuit de ruimte. Zo is het leven in de Oostvaardersplassen vastgelegd door het team van EMS Films. Ook op dit moment filmen ze nog; de nieuwe lente is begonnen. In mei stoppen de opnames. Van Alphen: We hebben de ziel van dit wetland willen blootleggen. Het is een ode aan de natuur en daarmee een ode aan het leven. Het is ook een ode aan een gedurfd experiment dat al jaren borg staat voor controverse. In 2010 nam de Tweede Kamer een motie aan, waarin Staatsbosbeheer werd opgedragen om de grote grazers die dreigden te verhongeren tijdens de winter, bij te voeren. Zeilmaker hierover: Door dat te doen, komen er ieder jaar nog meer beesten bij. Ieder jaar groeit de populatie met meer dan 20%. Kunstmatig zonder natuurlijke vijanden. Er is gewoon niet genoeg te eten. Je kan ze niet allemaal in leven houden. Onzin, zegt Vera hierover. De populatie groeit niet meer. Er is alleen aan het einde van de winter bijgevoerd. Daarvoor en daarna niet. In de natuur blijven inderdaad niet alle dieren in leven. De hoeveelheid voedsel reguleert het aantal. De Partij voor de Dieren pleitte afgelopen januari opnieuw voor het meer beschutting geven van de grazers. Wildernis in Nederland. Het blijft een relatief begrip. Dat de Oostvaardersplassen een uniek stuk natuur zijn, is een feit. En die film wordt een must see. D E NIEUWE WILDERNIS De Nieuwe Wildernis gaat in première op 26 september in een 100-tal Nederlandse bioscopen. denieuwewildernis.nl F URTHER READING staatsbosbeheer.nl/natuurgebieden/ oostvaardersplassen.aspx edepot.wur.nl/ rypkezeilmaker.nl 60 61

4 willem VAN ARK boswachter staatsbosbeheer zandenwoud veluwe MiddeN colbert en GILet NiGel cabourn (via tenue de NÎMes) overhemd vintage (stylist s own) broek scotch & soda (via spoiled) SchoeNeN Model's own hans breeveld boswachter staatsbosbeheer oostvaardersplassen JAS billionaire boys club overhemd the hundreds 62

5 code PrODUcT DRONES game changers Drones, onbemande vliegtuigjes, zijn een hit in Afghanistan. Maar inmiddels ook onder fotografen en filmers. Het zijn tevens fascinerende stukjes productdesign. De makers van De Nieuwe Wildernis maakten voor hun luchtopnames gebruik van een zogenaamde hexacopter: een helikopterachtige drone met zes propellers en daaronder een camera. CODE sprak met Robin van der Putten van Aerialtronics, de man die de filmers bijstond met technisch advies, over de juiste drone en de juiste camera. DJI PHANTOM, 5 6 5, Robin: Leuk en betaalbaar model. Kleine camera eronder, vliegen en filmen maar. dji-innovations.com 3DR ARDUCOPTER HEXA C READY TO FLY, 563, Robin: Deze hexacopter is klaar om te vliegen. Hij hangt superstabiel in de lucht, waarmee trillingvrije beelden zijn gegarandeerd. Je kan via Google Maps eenvoudig een route uitstippelen die hij dankzij gps dan ook daadwerkelijk volgt. arducopter.co.uk A LTUR A ATX 8, , TOT , Robin: De Altura ATX 8 is gebouwd volgens luchtvaartprotocollen en wordt geleverd aan politie en leger. Er kan een gewicht onder van maximaal 18 kilo. aerialtronics.nl G O P RO HD HERO 3, 349, Robin: Er is geen andere filmcamera die zo klein en licht is en zulke goede HD beeldkwaliteit levert. Daarnaast kan hij tegen een stootje. Wat handig is als je begint met luchtfotografie en je nog geen expert bent in het vliegen met een drone. gopro.com S ONY CX730E, 810, Robin: De stabilisator van de CX730E is echt heel goed. Dat is belangrijk als je (semi)professioneel vanuit de lucht wilt filmen. sony.com R ED EPIC 617, , Robin: Met Red Epic 617 heb je er de allerbeste (video) camera bij die er op het moment is. red.com JoRIS VAN ALpheN fotograaf, filmmaker en MARieN bioloog GeLe JAS vans pak common PeoPle overhemd carhartt 64 65

Ruig land. De Oostvaardersplassen: lekker wild maar vlak bij de stad

Ruig land. De Oostvaardersplassen: lekker wild maar vlak bij de stad Ruig land De Oostvaardersplassen: lekker wild maar vlak bij de stad Ingeklemd tussen Lelystad en Almere ligt een ruig, ongerept gebied waar de natuur volledig de baas is. In de Oostvaardersplassen leven

Nadere informatie

Struinen door De Stille Kern

Struinen door De Stille Kern 58 Horsterwold Struinen door De Stille Kern Een 900 hectare groot natuurgebied waar natuurlijke processen volop de ruimte krijgen. Het gebied wordt begraasd door een kudde konikpaarden, die zorgen voor

Nadere informatie

doorbijten WERKBLAD 1. DIEETWENSEN 2. VETMESTEN EN AFVALLEN

doorbijten WERKBLAD 1. DIEETWENSEN 2. VETMESTEN EN AFVALLEN WERKLD 1 doorbijten Naam: Groep: 1. DIEETWENSEN ekijk de clip Een ander dieet ja of nee? In het clipje zie je twee vogels, het baardmannetje en de ijsvogel. Vul de tabel in. Vogel Eet in de zomer Eet in

Nadere informatie

moerasbos nat grasland en poelen Droog grasland en bosschages

moerasbos nat grasland en poelen Droog grasland en bosschages moerasbos De hoogst gelegen delen in de plassen hebben een natuurlijk wilgenbos als begroeiing. Gekiemd in 1968-1 970 zijn deze wilgen nu op de top wat omvang betreft. Een deel is al afgestorven door het

Nadere informatie

Op de afgesproken plek langs de Knardijk te Lelystad ontmoette ik Jacobien en Annelies omstreeks uur.

Op de afgesproken plek langs de Knardijk te Lelystad ontmoette ik Jacobien en Annelies omstreeks uur. Avondexcursie Oostvaardersplassen, 23 mei 2017 Gids: Pim Op de afgesproken plek langs de Knardijk te Lelystad ontmoette ik Jacobien en Annelies omstreeks 18.00 uur. We maakten eerst een wandeling naar

Nadere informatie

De grote grazers van de Oostvaardersplassen

De grote grazers van de Oostvaardersplassen Nuances in discussie vol emotie Boven: luchtopname van een kudde koniks Rechts: edelherten in de sneeuw De grote grazers van de Oostvaardersplassen Een internationale adviescommissie onderzocht hoe het

Nadere informatie

Dagtocht Oostvaardersplassen

Dagtocht Oostvaardersplassen Dagtocht Oostvaardersplassen 19 juni 2016 Biodiversiteit Op 19 juni vertrokken we met zijn dertienen om 07:45 uur richting Oostvaardersplassen. Het is een kleine twee uur rijden en kwamen dus op tijd aan

Nadere informatie

Achtergrond. Oergevoel in de Flevopolder. De nieuwe wildernis

Achtergrond. Oergevoel in de Flevopolder. De nieuwe wildernis Oergevoel in de Flevopolder De nieuwe wildernis 62 Even waan ik me in het prehistorische Nederland. Omringd door een enorme kudde paarden die rustig grazen tussen de dode boomtakken. Een vosje dartelt

Nadere informatie

Datum: Zaterdag 6 januari Gebied: Oostvaardersplassen Flevoland. Deelnemers: Cees, Raymon, Isabel & Michiel. Gids: Pim

Datum: Zaterdag 6 januari Gebied: Oostvaardersplassen Flevoland. Deelnemers: Cees, Raymon, Isabel & Michiel. Gids: Pim Datum: Zaterdag 6 januari 2018 Gebied: Oostvaardersplassen Flevoland. Deelnemers: Cees, Raymon, Isabel & Michiel. Gids: Pim Om 9.00 gingen we van start met de ochtendexcursie in de Oostvaardersplassen.

Nadere informatie

Vervolgens reden we via de Torenvalkweg naar de Oostvaardersplassen. We besloten van start te gaan met een wandeling over het Oostvaardersveld.

Vervolgens reden we via de Torenvalkweg naar de Oostvaardersplassen. We besloten van start te gaan met een wandeling over het Oostvaardersveld. Avondexcursie Oostvaardersplassen Datum: 19 mei 2018 Gids: Pim Rond half zes haalde ik Hans en drie, naar later bleek, enthousiaste dames op van het station van Lelystad. Ik kon het niet laten even een

Nadere informatie

Bezoekers van de site kiezen de publiekswinnaar. Dit loopt nog tot donderdag 21 juni, de dag waarop de zomer begint.

Bezoekers van de site kiezen de publiekswinnaar. Dit loopt nog tot donderdag 21 juni, de dag waarop de zomer begint. Uitreiking fotowedstrijd Ontdek MooiFlevoland.nl: natuurlijk doen! De afgelopen weken organiseerde MooiFlevoland.nl een fotowedstrijd om deze slogan te verbeelden. Deelnemers aan de fotowedstrijd legden

Nadere informatie

Koppel kuifeenden. Kuifeenden

Koppel kuifeenden. Kuifeenden 42 Ecologie en natuurfuncties Het IJsselmeergebied is een uniek natuurgebied van (inter-)nationale betekenis. Het is een van de zee afgesloten, benedenstrooms gelegen, zoet laaglandmeer met een relatief

Nadere informatie

Galápagos-eilanden. Inleiding. Inhoudsopgave. 1. Algemeen

Galápagos-eilanden. Inleiding. Inhoudsopgave. 1. Algemeen Galápagos-eilanden Inleiding Ik wil mijn spreekbeurt graag houden over de Galápagos-eilanden. De Galápagos-eilanden liggen in de Stille Oceaan en zijn heel bijzonder omdat er dieren en planten leven die

Nadere informatie

Datum: 13 april Excursie: Ochtendexcursie Oostvaardersplassen. Gids: Pim

Datum: 13 april Excursie: Ochtendexcursie Oostvaardersplassen. Gids: Pim Datum: 13 april 2019 Excursie: Ochtendexcursie Oostvaardersplassen Gids: Pim Om 8.00 uur ontmoette ik de deelnemers aan de ochtendexcursie in de Oostvaardersplassen, oude bekenden uit Bennekom die eerder

Nadere informatie

Datum: Vrijdag 5 april Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie. Gidsen: Taco & Pim

Datum: Vrijdag 5 april Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie. Gidsen: Taco & Pim Datum: Vrijdag 5 april 2019 Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie Gidsen: Taco & Pim Op deze fraaie vrijdagochtend waren de gidsen Taco & Pim in de gelukkige omstandigheid om een groep uit Ede

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2012 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-12-2-b Lepelaars - informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 38 tot en

Nadere informatie

Heidebeheer en fauna. Verslag veldwerkplaats Droog Zandlandschap Strabrechtse Heide, 4 juni 2009

Heidebeheer en fauna. Verslag veldwerkplaats Droog Zandlandschap Strabrechtse Heide, 4 juni 2009 Heidebeheer en fauna Verslag veldwerkplaats Droog Zandlandschap Strabrechtse Heide, 4 juni 2009 Inleiders: Jap Smits (Staatsbosbeheer) en prof. dr. Henk Siepel (Alterra-WUR) De Strabrechtse Heide is een

Nadere informatie

Rode bosmier SOORTEN MIEREN

Rode bosmier SOORTEN MIEREN Rode bosmier De rode bosmier ontdek je soms al snel. Als je bijvoorbeeld in het bos loopt en dan ergens gaat zitten. Opeens zitten ze overal. In je broekspijpen, op je arm, tot in je sokken aan toe! En

Nadere informatie

De Kraanvogel. Kansen voor kraanvogels in Limburg en Brabant

De Kraanvogel. Kansen voor kraanvogels in Limburg en Brabant De Kraanvogel Kansen voor kraanvogels in Limburg en Brabant De kraanvogel komt er aan! Binnen een paar jaar zouden ze zo maar in Brabant en Limburg kunnen broeden. Stel je voor, staand aan de rand van

Nadere informatie

New Land: uit de zee herrezen provincie

New Land: uit de zee herrezen provincie FEATURE: NEW-LAND Pagina 2 van 5 PRESS FEATURE New Land: uit de zee herrezen provincie Unieke natuur, architectuur en geschiedenis in de grootste polder ter wereld. Het verhaal van Nederlands nieuwe land

Nadere informatie

inhoud 1. Vogels op reis 3 2. Vogeltrek 4 3. Zomervogels 4. Wintergasten 5. Standvogels 6. Deeltrekkers 7. Op reis

inhoud 1. Vogels op reis 3 2. Vogeltrek 4 3. Zomervogels 4. Wintergasten 5. Standvogels 6. Deeltrekkers 7. Op reis Vogels op reis inhoud 1. Vogels op reis 3 2. Vogeltrek 4 3. Zomervogels 5 4. Wintergasten 6 5. Standvogels 7 6. Deeltrekkers 8 7. Op reis 9 8. Het ontstaan van de trek 12 9. De goede richting 13 10. Een

Nadere informatie

Herhaling leerstof / maatwerk. Les EVOLUTIE (Groepsopdracht)

Herhaling leerstof / maatwerk. Les EVOLUTIE (Groepsopdracht) Herhaling leerstof / maatwerk Les EVOLUTIE (Groepsopdracht) Inleiding: Je gaat nadenken over hoe de mens er na 1000 jaar uit zou zien wanneer deze in een nieuwe, vreemde omgeving terecht zou komen en zich

Nadere informatie

22 AV&Entertainment magazine

22 AV&Entertainment magazine De Nieuwe In de serie hoe worden programma s gemaakt besteden we in deze editie aandacht aan een actueel hoogstandje op het gebied van natuurdocumentaires. De Nieuwe Wildernis is gemaakt voor de bioscoop,

Nadere informatie

inhoud blz. Dieren in groepen 1. Insecten: de zwerm of kolonie 2. Vogels: de vlucht 3. Vissen: de school 4. Zoogdieren: de kudde 5.

inhoud blz. Dieren in groepen 1. Insecten: de zwerm of kolonie 2. Vogels: de vlucht 3. Vissen: de school 4. Zoogdieren: de kudde 5. Dieren in groepen inhoud blz. Dieren in groepen 3 1. Insecten: de zwerm of kolonie 4 2. Vogels: de vlucht 8 3. Vissen: de school 10 4. Zoogdieren: de kudde 12 5. Filmpjes 15 Pluskaarten 16 Bronnen en foto

Nadere informatie

Het Diemerbos. fietsen. Wandelen. Paardrijden. Onder de rook van Amsterdam

Het Diemerbos. fietsen. Wandelen. Paardrijden. Onder de rook van Amsterdam Staatsbosbeheer Naritaweg 221, 1043 CB T 020-7073700 www.staatsbosbeheer.nl Welkom buiten. Buiten is voor iedereen en er is elke dag wat te beleven. Daarom willen we zoveel mogelijk mensen uitnodigen om

Nadere informatie

Het begin van de winter

Het begin van de winter WINTER 21 december WINTER 2 Het begin van de winter Vanaf 21 juni worden de dagen weer langzaam korter. De zomer duurt tot 22 of 23 september. Dan zijn de dag en de nacht overal even lang. Met andere woorden:

Nadere informatie

Staatsbosbeheer T Eexterveld. Wandelen in het plantenparadijs - 7 km

Staatsbosbeheer T Eexterveld. Wandelen in het plantenparadijs - 7 km Staatsbosbeheer T 0592 248 984 www.staatsbosbeheer.nl Eexterveld Wandelen in het plantenparadijs - 7 km Ruimte voor bijzondere planten In de verte ziet u ze al staan: de Schotse Hooglanders die meehelpen

Nadere informatie

Datum: Zondag 30 juni Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie. Gids: Pim

Datum: Zondag 30 juni Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie. Gids: Pim Datum: Zondag 30 juni 2019 Excursie: Oostvaardersplassen ochtendexcursie Gids: Pim Gids Pim was vanmorgen in de gelukkige omstandigheid om op pad te gaan met vijf vrouwen uit Amersfoort. We wandelden eerst

Nadere informatie

Werkblad - Les 2 - Waterbouw en ecologie

Werkblad - Les 2 - Waterbouw en ecologie BOUWEN MET DE NATUUR In Nederland proberen we de natuur te herstellen, maar de natuur kan zelf ook een handje helpen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij de aanleg van de Marker Wadden, een eilandengroep in het

Nadere informatie

docentenhandleiding de nieuwe wildernis

docentenhandleiding de nieuwe wildernis 1 docentenhandleiding de nieuwe wildernis INLEIDING De spectaculaire natuurfilm De Nieuwe Wildernis gaat over een jaar in het bijzondere natuurgebied de Oostvaardersplassen. Dit gebied staat model voor

Nadere informatie

TOP NATUUUR IN BEERZE

TOP NATUUUR IN BEERZE TOP NATUUUR IN BEERZE ROUTE 4,3 km 20 17 We zijn trots dat we acht gebieden beheren die zijn aangewezen als Natura2000. Gebieden die bij de top van de Europese natuur horen. Op deze route ontdek je Beerze.

Nadere informatie

Meer over de ooievaar. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Hieraan herken je hem

Meer over de ooievaar. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Hieraan herken je hem Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,

Nadere informatie

inhoud 1. Kom jij uit een ei? 2. Dieren uit een ei. 3. Vogels 4. Vissen 5. Insecten 6. Spinnen 7. Reptielen 8. Kikkers en padden 9.

inhoud 1. Kom jij uit een ei? 2. Dieren uit een ei. 3. Vogels 4. Vissen 5. Insecten 6. Spinnen 7. Reptielen 8. Kikkers en padden 9. Het ei inhoud. Kom jij uit een ei? 3. Dieren uit een ei. 5 3. Vogels 7 4. Vissen 8 5. Insecten 0 6. Spinnen 3 7. Reptielen 4 8. Kikkers en padden 5 9. Filmpje 6 Pluskaarten 7 Bronnen en foto s 9 Colofon

Nadere informatie

Lente. groep 3, 4 en 5

Lente. groep 3, 4 en 5 Lente groep 3, 4 en 5 Inhoud Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad lente 14

Nadere informatie

Ontwikkelingsvisie Oostvaardersplassen

Ontwikkelingsvisie Oostvaardersplassen Ontwikkelingsvisie Oostvaardersplassen Voorbij de horizon van het vertrouwde (Samenvatting van het volledige rapport) Ontwikkelingsvisie Oostvaardersplassen Visie in het kort De Oostvaardersplassen vormt

Nadere informatie

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van LESPAKKET ECOLOGIE HAVO / VWO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK ELAND Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen

Nadere informatie

- NIEUWSBRIEF JANUARI 2016 - Welkom op onze activiteiten

- NIEUWSBRIEF JANUARI 2016 - Welkom op onze activiteiten - NIEUWSBRIEF JANUARI 2016 - Welkom op onze activiteiten Nieuwe Resterheidegidsen gezocht. Natuurpunt Hechtel-Eksel organiseert in maart 2016 een nieuwe opleiding voor Resterheidegidsen. Resterheide? Het

Nadere informatie

Werkblad Vogels in de Gement

Werkblad Vogels in de Gement Werkblad Vogels in de Gement Rinze de Wereldreiziger Rinze de Werelreiziger weet onwaarschijnlijk veel van vogels. Rinze is ook dol op de Gement, want daar zijn veel bijzondere vogelsoorten te zien. Bij

Nadere informatie

Datum: Woensdag 26 juni Excursie: Oostvaardersplassen. Gids: Pim

Datum: Woensdag 26 juni Excursie: Oostvaardersplassen. Gids: Pim Datum: Woensdag 26 juni 2019 Excursie: Oostvaardersplassen Gids: Pim Rond de klok van 9.00 uur ontmoette ik de deelnemers aan een excursie in de Oostvaardersplassen langs de Knardijk te Lelystad. Het was

Nadere informatie

2Bconnect Ecologie en bedrijventerreinen. Kennisdag Rollin Verlinde Inverde

2Bconnect Ecologie en bedrijventerreinen. Kennisdag Rollin Verlinde Inverde CURSUS 2Bconnect Ecologie en bedrijventerreinen Kennisdag Rollin Verlinde Inverde Heeft dit zin? Welke rol kunnen bedrijventerreinen hebben? Illustratie: Wilfried Jansen Of Lorkeers, illustrator/designer

Nadere informatie

Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik veel van dieren houd en ik meer wou weten over het WNF.

Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik veel van dieren houd en ik meer wou weten over het WNF. Werkstuk door M. 1467 woorden 15 februari 2013 6 150 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleiding Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik veel van dieren houd en ik meer wou weten over het WNF. Wat is het

Nadere informatie

Gierzwaluw. Boomleeuwerik. Witte kwikstaart. Nachtzwaluw

Gierzwaluw. Boomleeuwerik. Witte kwikstaart. Nachtzwaluw Boomleeuwerik Leeft in droge, schrale heidevelden met losse boompjes en boomgroepen. Broedt ook in jonge aanplant van naaldbos (spar of den). Gierzwaluw Broedt onder daken van oudere gebouwen in Roermond.

Nadere informatie

De kluut is een waad vogel en heeft dan ook de beschikking over een vijver van plm. 5m2 welke met regelmaat doorgespoeld wordt met vers water.

De kluut is een waad vogel en heeft dan ook de beschikking over een vijver van plm. 5m2 welke met regelmaat doorgespoeld wordt met vers water. Kweek ervaring met de kluut ( Recurvirostra avosetta) Het kweekseizoen 2008 ben ik met 5 koppels kluten begonnen. Alle koppels had ik samen in een volière zitten met een afmeting van 6 x 9 m en 3 meter

Nadere informatie

Honden aan de lijn, ook die niets doen. in samenwerking met de gemeenten Boortmeerbeek, Haacht en Keerbergen

Honden aan de lijn, ook die niets doen. in samenwerking met de gemeenten Boortmeerbeek, Haacht en Keerbergen Honden aan de lijn, ook die niets doen in samenwerking met de gemeenten Boortmeerbeek, Haacht en Keerbergen Je kent het wel, dat uitgelaten gevoel als je met de hond op stap gaat. Lekker lopen door het

Nadere informatie

LESBRIEF. Vraag 1. Het landschap van de Hoge Veluwe is afwisselend (omcirkel het juiste antwoord):

LESBRIEF. Vraag 1. Het landschap van de Hoge Veluwe is afwisselend (omcirkel het juiste antwoord): LESBRIEF Knapzakroute; beleef het Landschappenpad! Binnenkort ga je met je groep naar het Nationale Park de Hoge Veluwe om de avontuurlijke knapzakroute te lopen. Om straks in jouw veldles nog beter te

Nadere informatie

Naam:_ KIKKERS. pagina 1 van 6

Naam:_ KIKKERS. pagina 1 van 6 Naam:_ KIKKERS _ De kikker is een amfibie. Er zijn veel soorten kikkers op de wereld. In Nederland zie je de bruine en de groene kikker het meest. De groene kikkers zijn graag veel in het water, de bruine

Nadere informatie

Kaartenset gewervelde dieren

Kaartenset gewervelde dieren Kaartenset gewervelde dieren Deze set met plaatjes is het tweede en laatste deel van de kaartjes met gewervelde- en ongewervelde dieren op. Ieder kaartje bevat een afbeelding van het dier in kwestie, met

Nadere informatie

Het Diemerbos. Onder de rook van Amsterdam

Het Diemerbos. Onder de rook van Amsterdam Staatsbosbeheer Naritaweg 221, 1043 CB Amsterdam T 020-7073700 www.staatsbosbeheer.nl Welkom buiten. Buiten is voor iedereen en er is elke dag wat te beleven. Daarom willen we zoveel mogelijk mensen uitnodigen

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL-COMPEX 2006

Bijlage VMBO-GL en TL-COMPEX 2006 Bijlage VMBO-GL en TL-COMPEX 26 tijdvak 1 BIOLOGIE CSE GL EN TL COMPEX Deze bijlage bevat informatie. 613-1-589b DUINEN INFORMATIE 1 DUINGEBIEDEN Het grootste deel van de Nederlandse kust bestaat uit duingebieden.

Nadere informatie

WOLF. Huilend roofdier

WOLF. Huilend roofdier WOLF Huilend roofdier Wolven hebben vaak een hele slechte naam. Denk maar eens aan de wolf in het verhaal van Roodkapje, die haar oma heeft opgegeten. Of Midas de wolf, die tevergeefs op de drie biggetjes

Nadere informatie

Braziliaanse regenwoud. Jesse Klever. Groep 7

Braziliaanse regenwoud. Jesse Klever. Groep 7 Braziliaanse regenwoud Jesse Klever Groep 7 Voorwoord Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik dit een heel interessant onderwerp vind. We hebben er al op school over gesproken en het leek mij wel een leuk

Nadere informatie

QUIZ: HOE KOM IK DE WINTER DOOR????

QUIZ: HOE KOM IK DE WINTER DOOR???? QUIZ: HOE KOM IK DE WINTER DOOR???? WAAROM BEVRIEZEN ZADEN NIET? 1. Ze zitten diep onder de grond, waar het niet vriest. 2. Ze bevatten veel vet. 3. Ze bevriezen wel, maar daar kunnen ze wel tegen. WAAR

Nadere informatie

Amfibieën. Les 1 Kenmerken amfibieën en de kikker. 1. De leerkracht vertelt dat de les gaat over hoe je amfibieën kunt herkennen.

Amfibieën. Les 1 Kenmerken amfibieën en de kikker. 1. De leerkracht vertelt dat de les gaat over hoe je amfibieën kunt herkennen. Amfibieën Les 1 Kenmerken amfibieën en de kikker Inhoud 1. De leerkracht vertelt dat de les gaat over hoe je amfibieën kunt herkennen. Hulpmiddel Prezi les 1: http://prezi.com/hwpatwdyvqpv/?utm_campaign

Nadere informatie

Meer over de steenuilen. Even voorstellen. Hier wonen ze

Meer over de steenuilen. Even voorstellen. Hier wonen ze Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,

Nadere informatie

Donderdag 19 mei 2016: Avondexcursie Oostvaardersplassen. Gids: Pim

Donderdag 19 mei 2016: Avondexcursie Oostvaardersplassen. Gids: Pim Donderdag 19 mei 2016: Avondexcursie Oostvaardersplassen. Gids: Pim Om 18.15 uur trof ik mijn enthousiaste excursiedeelnemers uit het Nood Hollandse Uitgeest. We reden allereerst naar de Grote praambult

Nadere informatie

Ochtendexcursie Oostvaardersplassen. Datum: 15 juni Gids: Pim

Ochtendexcursie Oostvaardersplassen. Datum: 15 juni Gids: Pim Ochtendexcursie Oostvaardersplassen Datum: 15 juni 2018 Gids: Pim Rond de klok van 9.00 uur ontmoette ik Annelies en Aline langs de Knardijk, ter hoogte van het bezoekerscentrum van de Oostvaardersplassen,

Nadere informatie

Oostvaardersplassen: tijd voor een reset van de natuur

Oostvaardersplassen: tijd voor een reset van de natuur Ecologie: natuur heeft op zijn tijd een catastrofe nodig Oostvaardersplassen: tijd voor een reset van de natuur Aalscholverkolonie in natuurgebied de Oostvaardersplassen. Foto Ruben Smit / Hollandse Hoogte

Nadere informatie

Drone DJI Phantom 2 vision

Drone DJI Phantom 2 vision Drone DJI Phantom 2 vision De specificaties van de drone De drone bevat een DJI 5200mAh LiPo accu, en heeft een camera van 14 mega pixel, op de drone kan je een gopro plaatsen. Op je smartphone kan je

Nadere informatie

Ooibossen zijn bossen die op natuurlijke wijze zijn ontstaan en langs rivieren groeien.

Ooibossen zijn bossen die op natuurlijke wijze zijn ontstaan en langs rivieren groeien. Ooibossen Definitie Ooibossen zijn bossen die op natuurlijke wijze zijn ontstaan en langs rivieren groeien. Ooi is een oud woord voor nat terrein nabij een rivier Deze bossen worden voortdurend blootgesteld

Nadere informatie

Nationaal Park Hoge Kempen

Nationaal Park Hoge Kempen !! Nationaal Park Hoge Kempen Wat is een vogel? Wat is het verschil tussen roofvogels en uilen? Zijn er grote verschillen tussen roofvogels? Hoe kan ik roofvogels herkennen? Wat is de grootste roofvogel?

Nadere informatie

Opdrachten over de Hooge Boezem achter Haastrecht. Op de kaart hierboven zie je het hele gebied.

Opdrachten over de Hooge Boezem achter Haastrecht. Op de kaart hierboven zie je het hele gebied. Opdrachten over de Hooge Boezem achter Haastrecht In deze les en tijdens de excursie gaat het over het gebied de Hooge Boezem achter Haastrecht en het gebied eromheen. In de omgeving van Haastrecht en

Nadere informatie

Biodiversiteits heg. www.enand-design.com. 2007 De Biodiversiteits heg is een auteursrechtelijk beschermd werk van Jacqueline Couwenberg 06-52088979

Biodiversiteits heg. www.enand-design.com. 2007 De Biodiversiteits heg is een auteursrechtelijk beschermd werk van Jacqueline Couwenberg 06-52088979 Biodiversiteits heg 2007 De Biodiversiteits heg is een auteursrechtelijk beschermd werk van Jacqueline Couwenberg 06-52088979 www.enand-design.com Voor vogels zijn er plekken gemaakt waarin ze kunnen nestelen,

Nadere informatie

Op pad met de Moeflon, een lesbrief over moeflons en hun leefomgeving op De Hoge Veluwe.

Op pad met de Moeflon, een lesbrief over moeflons en hun leefomgeving op De Hoge Veluwe. Op pad met de Moeflon, een lesbrief over moeflons en hun leefomgeving op De Hoge Veluwe. 1 Hallo jongens en meisjes, Het kan zomaar gebeuren dat je bij een wandeling door de bossen van Het Nationale Park

Nadere informatie

Een kreeft in de klas

Een kreeft in de klas Een kreeft in de klas Leerdagboek van:... Een kreeft in de klas Wat doet de kreeft? Kijk een poosje heel nauwkeurig naar de kreeft. Schrijf heel nauwkeurig op wat de kreeft doet en hoe hij dat doet. Doe

Nadere informatie

RESULTATEN GROOT WILD ENQUETE

RESULTATEN GROOT WILD ENQUETE RESULTATEN GROOT WILD ENQUETE 1 Uitkomsten van de Groot Wild enquête Dank u wel! In 2013 organiseerde Natuurmonumenten een landelijke ledenraadpleging over het beheer van wilde dieren zoals edelherten,

Nadere informatie

Voorstel Makelaar. Kester Visuals Bart Kester. www.kestervisuals.nl Info@kestervisuals.nl 070 3698179

Voorstel Makelaar. Kester Visuals Bart Kester. www.kestervisuals.nl Info@kestervisuals.nl 070 3698179 Voorstel Makelaar Kester Visuals Bart Kester www.kestervisuals.nl Info@kestervisuals.nl 070 3698179 1 Inhoud P1.0 Voorblad P2.0 Inhoudsopgave P3.0 Voorwoord P4.1 Filmpje per huis P4.2 Tracking-techniek

Nadere informatie

De Oostvaardersplassen is een beschermd natuurgebied waarover de

De Oostvaardersplassen is een beschermd natuurgebied waarover de Wetgeving Nooit meer honger op de Oostvaardersplassen De Oostvaardersplassen is een beschermd natuurgebied waarover de emoties inmiddels hoog oplopen. Door een strenge winter ontstond er in 2017 opnieuw

Nadere informatie

GPS wandeling over landgoed Rhijnauwen, lengte ongeveer 4 kilometer.

GPS wandeling over landgoed Rhijnauwen, lengte ongeveer 4 kilometer. GPS wandeling over landgoed Rhijnauwen, lengte ongeveer 4 kilometer. 1. Start bij de Veldkeuken, Koningslaan 1, 3981 HD Bunnik Coördinaten: N 52.04.052 E 005.10.224 De Veldkeuken: Puur, ambachtelijk &

Nadere informatie

Voorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8

Voorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8 Voorbereiding post 5 Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Iedere vogel zijn eigen plekje, voor groep 4 t/m 8. Inhoud:

Nadere informatie

Datum: 5 januari Gebied: Oostvaardersplassen. Gids: Pim

Datum: 5 januari Gebied: Oostvaardersplassen. Gids: Pim Datum: 5 januari 2019 Gebied: Oostvaardersplassen Gids: Pim De kop is er weer vanaf! Vanmorgen begeleidde ik een excursie met acht deelnemers uit Houten, Utrecht en het Groningse Haren. We waren amper

Nadere informatie

Introductieles. Vogels in de klas. groep 5/6. Leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen

Introductieles. Vogels in de klas. groep 5/6. Leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen Leerkracht Introductieles Inhoud in het kort Voor de groepen 5-6 bieden we, naast verbale activiteiten, een werkblad aan waarmee de leerlingen aan de slag gaan. In deze les activeren de leerlingen hun

Nadere informatie

Kopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen.

Kopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen. Lente groep 3/4 inhoud blz Lente 3 1 Langer licht 4 2 Bollen 5 3 Wakker worden 6 4 Frisse blaadjes 7 5 Kikkerdril 8 6 Op reis 9 7 In de wei 10 8 Er op uit! 11 9 Filmpjes 12 Werkblad winter 13 Schrijf je

Nadere informatie

TOELICHTING WEIDEVOGEL- LEEFGEBIEDEN

TOELICHTING WEIDEVOGEL- LEEFGEBIEDEN TOELICHTING WEIDEVOGEL- LEEFGEBIEDEN Foto: Onno Steendam Landschap Noord-Holland Toelichting Weidevogelleefgebieden Over wie gaat het? Weidevogels zijn vogels die in uitgestrekte en kruidige graslanden

Nadere informatie

Introductieles. Vogels in de klas. groep 5/6. Handleiding leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen

Introductieles. Vogels in de klas. groep 5/6. Handleiding leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen Handleiding leerkracht Vogels in de klas Introductieles Inhoud in het kort Voor de groepen 5-6 bieden we, naast verbale activiteiten, een werkblad aan waarmee de leerlingen aan de slag gaan. In deze les

Nadere informatie

De Groenzoom Struweelvogels

De Groenzoom Struweelvogels De Groenzoom Struweelvogels 1 Inhoudsopgave Zanglijster Struweelvogels - Zanglijster 3 - Roodborsttapuit 4 - Kneu 5 - Blauwborst 6 - Patrijs 7 - Rietzanger 8 Zanglijster - Lichte borst met pijlpuntige

Nadere informatie

De Moerputten. Wandelen. Hoog boven de witte waterlelies. Staatsbosbeheer, beheerseenheid De Meierij, Haanwijk 4a 5271 VG St.

De Moerputten. Wandelen. Hoog boven de witte waterlelies. Staatsbosbeheer, beheerseenheid De Meierij, Haanwijk 4a 5271 VG St. Staatsbosbeheer, beheerseenheid De Meierij, Haanwijk 4a 5271 VG St. Michielsgestel T 073-55 13 036 www.staatsbosbeheer.nl Wandelen De Moerputten Hoog boven de witte waterlelies Laagveenmoeras Hoog en droog

Nadere informatie

antwoorden en uitleg bij Micropia-onderwijsmateriaal primair onderwijs (groep 7-8)

antwoorden en uitleg bij Micropia-onderwijsmateriaal primair onderwijs (groep 7-8) antwoorden en uitleg bij Micropia-onderwijsmateriaal primair onderwijs (groep 7-8) onzichtbaar leven In dit document vindt u de vragen uit het Micropia-opdrachtenboekje voor de bovenbouw van het primair

Nadere informatie

Raar, maar waar! deel 1. groep 3 en 4

Raar, maar waar! deel 1. groep 3 en 4 Raar, maar waar! deel 1 Natuur groep 3 en 4 Inhoud 1 Raar, maar waar! 3 2 Een vreemd ei 4 3 Spring er maar uit 5 4 Verstopt 6 5 Slim 7 6 Vlieg er niet in 8 7 Een kever met een luchtje 9 8 Een zware hap

Nadere informatie

DE IJSBEER. Super speurneus

DE IJSBEER. Super speurneus DE IJSBEER Super speurneus Hij is groot, wit en ziet eruit als een echte knuffelbeer. Toch zou je deze reus niet graag tegenkomen in de sneeuw. Gelukkig gebeurt dit ook niet snel, want waar deze poolreiziger

Nadere informatie

1.2 landschap, natuur en recreatie. Landschap

1.2 landschap, natuur en recreatie. Landschap 1.2 landschap, natuur en recreatie Landschap Radio Kootwijk vormt een belangrijke schakel in een aaneengesloten open tot halfopen droog tot vochtig stuifzand- en heidegebied dat zich uitstrekt van het

Nadere informatie

Datum: Vrijdag 14 juni Excursie: Middagexcursie Oostvaardersplassen. Gids: Pim

Datum: Vrijdag 14 juni Excursie: Middagexcursie Oostvaardersplassen. Gids: Pim Datum: Vrijdag 14 juni 2019 Excursie: Middagexcursie Oostvaardersplassen Gids: Pim De regen trok rond het middaguur weg en het klaarde niet alleen op, het leek opeens een zomerse middag. Gids Pim mocht

Nadere informatie

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van

LESPAKKET ECOLOGIE. Naam. Dierenrijk is onderdeel van LESPAKKET ECOLOGIE VMBO Naam Docent Klas LEKKER BEESTEN TUSSEN DE DIEREN Dierenrijk is onderdeel van WELKOM IN DIERENRIJK SPOREN Om ervoor te zorgen dat je een leuke en leerzame excursie hebt, volgen hier

Nadere informatie

Praktische informatie

Praktische informatie Wandelen Boswandeling landgoed De Slotplaats in Bakkeveen (Friesland) 5.84 km De Slotplaats is een natuurgebied met een grote variatie, wat het een aantrekkelijk wandelgebied maakt. Je maakt hier kennis

Nadere informatie

1. Biotische factoren (zijn afkomstig van andere organismen) - voedsel - soortgenoten - ziekteverwekkers - vijanden

1. Biotische factoren (zijn afkomstig van andere organismen) - voedsel - soortgenoten - ziekteverwekkers - vijanden Ecologie De wetenschap die bestudeert waarom bepaalde planten en dieren ergens in een bepaalde leefomgeving (milieu) voorkomen en wat de relaties zijn tussen organisme en hun milieu 1. Biotische factoren

Nadere informatie

Johanna Kruit. Gedichten, geïnspireerd door bomen. Geheimen

Johanna Kruit. Gedichten, geïnspireerd door bomen. Geheimen 1 Gedichten, geïnspireerd door bomen Geheimen In het donker huizen bomen die overdag gewoner zijn. Wij slaan de bochten van een pad mee om en gaan, ontkomen aan het licht af op geheimen.kleine geluiden

Nadere informatie

Verspreiding en foerageergedrag van grote grazers (Konikpaard en Gallowayrund) in de Millingerwaard

Verspreiding en foerageergedrag van grote grazers (Konikpaard en Gallowayrund) in de Millingerwaard Verspreiding en foerageergedrag van grote grazers (Konikpaard en Gallowayrund) in de Millingerwaard Auteurs: Bart Beekers (ARK Natuurontwikkeling, Coördinator Zoogdierenstudiegroep Floraen Faunawerkgroep

Nadere informatie

De schaapskudde Een educatief programma voor groep 5 en 6 Handleiding Deel 3 Locatie Hoog-Buurlo

De schaapskudde Een educatief programma voor groep 5 en 6 Handleiding Deel 3 Locatie Hoog-Buurlo De schaapskudde Een educatief programma voor groep 5 en 6 Handleiding Deel 3 Locatie Hoog-Buurlo Inhoudsopgave Deel 3: De schaapskudde van Hoog-Buurlo 1. Aanmeldgegevens 2. Achtergrondinformatie Hoog-Buurlo

Nadere informatie

Romantiek. in een sprookjeslandschap. Op een boogscheut van het. drukke Gent treffen we het. Park van Beervelde aan. Wanneer we het domein

Romantiek. in een sprookjeslandschap. Op een boogscheut van het. drukke Gent treffen we het. Park van Beervelde aan. Wanneer we het domein Romantiek in een sprookjeslandschap Tekst: Fanny Storms Fotografie: Park van Beervelde Op een boogscheut van het drukke Gent treffen we het Park van Beervelde aan. Wanneer we het domein betreden worden

Nadere informatie

Limburgs Landschap. natuurboekje van

Limburgs Landschap. natuurboekje van Limburgs Landschap natuurboekje van lente 2014 Hoi! Spreeuwen zijn druktemakers. Ze kwetteren, fluiten en piepen. Ze kletsen samen heel wat af. En ze apen de gekste geluiden na. Denk je dat je een kikker

Nadere informatie

Kortom, iedere gifkikker heeft zo zijn eigen middeltjes om te zorgen dat hij genoeg te eten krijgt, zonder zelf opgegeten te worden.

Kortom, iedere gifkikker heeft zo zijn eigen middeltjes om te zorgen dat hij genoeg te eten krijgt, zonder zelf opgegeten te worden. 1 Eten en (niet) gegeten worden 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 De meest onwaarschijnlijke kleuren van alle dieren vind je bij de kikkers.

Nadere informatie

LEMELERBERG: TOPNATUUR

LEMELERBERG: TOPNATUUR LEMELERBERG: TOPNATUUR ROUTE 4,0 km Mooie, stille route langs zandvlaktes, jeneverbessen, eenzame dennen en met mooie vergezichten. Stuifzand en droge heide zijn schaars in Europa, daarom is de Lemelerberg

Nadere informatie

BERGVENNEN. ROUTE 2,3 km

BERGVENNEN. ROUTE 2,3 km BERGVENNEN ROUTE 2,3 km Tegen de Duitse grens, in Noordoost Twente, ligt natuurgebied de Bergvennen. Een weids, glooiend landschap met zeven vennen, droge en natte heide, schrale hooilanden en bos. De

Nadere informatie

Tijger. Een machtige streepjeskat

Tijger. Een machtige streepjeskat Tijger Een machtige streepjeskat Aan de manier waarop tijgers sluipen en op hun prooi afspringen, is goed te zien dat ze uit de familie van katachtigen komen. De tijger is binnen die familie zelfs de grootste

Nadere informatie

5. Hoe komt het dat de brulkikker niet meer in Nederland voorkomt?

5. Hoe komt het dat de brulkikker niet meer in Nederland voorkomt? Lesbrief Help, een brulkikker! Wat weet je al? 1. Welke namen zijn genoemd voor deze kikker? 2. Wat eet deze kikker? 3. Waar komt deze kikker van oorsprong vandaan? 4. Hoe is deze kikker in Nederland gekomen?

Nadere informatie

De olifant die woord hield

De olifant die woord hield De olifant die woord hield Een voorstelling van verhalenverteller Peter Faber www.peterfaber.eu Inleiding Aan het eind van haar leven las Annie MG Schmidt al haar sprookjes nog eens door. Genadeloos streepte

Nadere informatie

L I EDBIJLAGE. Liedbijlage Insecten

L I EDBIJLAGE. Liedbijlage Insecten Liedbijlage Insecten L I EDBIJLAGE Samenstelling Chrystal Cochius Illustraties Elsbeth Cochius, grafisch kunstenaar en winnares van de HeArtpool grafiekprijs Overijssel 2005 I N SECTEN Zonder insecten

Nadere informatie

Introductieles. Vogels in de klas. groep 7/8. Leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen

Introductieles. Vogels in de klas. groep 7/8. Leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen Leerkracht Introductieles Inhoud in het kort Voor de groepen 7-8 bieden we, naast verbale activiteiten, een werkblad aan waarmee de leerlingen aan de slag gaan. In deze les activeren de leerlingen hun

Nadere informatie

Beheerplan bijzondere natuurwaarden Broekvelden, Vettenbroek & Polder Stein Samenvatting

Beheerplan bijzondere natuurwaarden Broekvelden, Vettenbroek & Polder Stein Samenvatting Beheerplan bijzondere natuurwaarden Broekvelden, Vettenbroek & Polder Stein Samenvatting Samenvatting van het beheerplan 2012-2017 een bijdrage aan het Europese programma Natura 2000 Het beheerplan is

Nadere informatie

Marcel Vossestein, voormalig voorzitter Natuurbeschermingscommissie KNNV

Marcel Vossestein, voormalig voorzitter Natuurbeschermingscommissie KNNV N a t u u r l i j ke s te r f te ( o n ) m e n s e l i j k? Marcel, voormalig voorzitter Natuurbeschermingscommissie KNNV Natuurlijke Natuurlijke sterfte (on)menselijk?, zoektocht in het schemergebied

Nadere informatie

Welzijn grote grazers Oostvaardersplassen

Welzijn grote grazers Oostvaardersplassen 15 januari 2015 Welzijn grote grazers De KNMvD is van mening dat de samenleving een morele verantwoordelijkheid heeft voor het welzijn van dieren die worden gebruikt bij een door de mens gewenste ontwikkeling

Nadere informatie