Beroepsziekten: a blessing in disguise
|
|
- Anneleen Verbeke
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Disclosure-slide voor sprekers op nascholingsbijeenkomsten Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk n.v.t n.v.t n.v.t NCvB geen 1 Beroepsziekten: a blessing in disguise Dr. Jaap Maas, Bedrijfsarts-klinisch arbeidsgeneeskundig, NCVB 1
2 Doel vandaag Beroepsziekten in vogelvlucht Beroepsziekte Ziekte van Lyme Beroepsziekte Q-koorts 3 Opening acht uur journaal! 4 2
3 Beroepsziekten in het nieuws 1. Onderzoek Inspectie SZW 2. NCRV Altijd wat 3. Asbest en bakkers 4. Minister Asscher bij DWDD 5. SER hoofdstuk in stelselherziening 5 Ø 267 beroepsziekten per werknemers Ø betekent nieuwe beroepsziekten Ø psyche (94), bewegingsapparaat (69), gehoor (60), huid (6), neurologie (4), infectie (4) en longen (3) Ø 5% blijvend (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt 3
4 Definitie beroepsziekte I NCvB medisch/wetenschappelijk Een beroepsziekte is een ziekte of een aandoening als gevolg van een belasting die in overwegende mate door arbeid of arbeidsomstandigheden heeft plaatsgevonden 7 Definitie beroepsziekten II juridisch Juridische en verzekeringsgeneeskundige definities: Strenge criteria Gekoppeld aan compensatie Stelplicht: schade door onrechtmatige daad Omgekeerde bewijslast: ligt bij werkgever Overtreden van gedragsnorm staat in rechtspraak gelijk aan bewijs van causaliteit Art. 7: 658 BW: zorgplicht werkgever Art. 7: 611 BW: goed werkgeverschap WGBO: relatie hulpverlener en patient 8 4
5 Waarom de relatie met werk vaststellen Patienten willen het weten Interventie op de werkplek/aanpassingen Primaire preventie voor collega s Monitoring van effect van risico s Vaststelling van schade (compensaties) Erkenning Agendering arbeidsomstandigheden bij werkgever Nationale en internationale trends 9 Nieuwe risico s en nieuwe beroepsziekten Psychosociale klachten:werkstress, pesten, agressie en intimidatie Allergieën:paprika s, enzymen, chloramines, acrylaten, PPD Infectieziekten:malaria, hantavirus, SARS, legionella, Q- koorts, ziekte van Lyme Nieuwe verbanden uit epidemiologisch onderzoek: nachtdiensten en borstkanker, fijn stof en hart- en vaataandoeningen, piloten-huidkanker moeilijk bewijsbare aandoeningen: elektromagnetische straling, Toner-Krankheit, PX
6 Stelling Zijn de bedrijfsarts de enige functionarissen die de diagnose beroepsziekte kunnen en mogen stellen? Maar: U moet dit kunnen staven U moet dit kunnen verantwoorden U moet dit kunnen uitleggen 11 Beroepsziekte en werkgerelateerde aandoening Zes stappenplan NCvB 1. Vaststellen van de ziekte/gezondheidschade 2. Vaststellen van de relatie met werk 3. Vaststellen van de blootstelling 4. Verstorende/bijkomende factoren 5. Beoordelen, registreren en melden 6. Preventie 12 6
7 Stap 1: Vaststellen van de ziekte of gezondheidsschade Gezondheidsanamnese, eventueel heteroanamnese Onderzoek Gegevens van curatieve artsen (CMH) Specialistisch onderzoek: PMA Kenniscentra Doel: goede individuele medische diagnostiek (evidence based) Voorbeeld: hoesten/dyspnoe DD: Infectie? Corpus alienum? Astma? COPD? 13 Stap 2: Vaststellen van de relatie met werk Komt het vaker voor bij dit werk? Hebben collega s ook klachten? In de RI&E als mogelijkheid vermeld? Eerder beschreven in de literatuur? Pubmed Beroepsziekten.nl Google Arbokennisnet dossiers Is het biologisch plausibel? Soldaten doofheid Schilders geheugenverlies As mad as a hatter kwik Ploegendienst borstkanker 14 7
8 Stap 3 Vaststellen van de blootstelling Beroepsanamnese Beloop (Kortjakje syndroom) of Monday morning fever Meten werkplek: Arbeidshygienist, endotoxines Meten aan de mens: Longen: piekstroommetingen Biological monitoring: lood, asbest, Effectmonitoring: lever, nieren, bloedbeeld, antistoffen 15 Stap 4: Bijkomende factoren Aanleg ( gevoeligen ):» Constitutioneel eczeem» Rosacea» Astma» Diabetes mellitus Voorgeschiedenis:» Ziekten» Operaties Familiaire belasting Hobby's / beunen Life style: roken, drinken, medicatie, drugs Slechte coping, passief Claim/andere belangen 16 8
9 Stap 5: beoordelen en rapporteren Beroepsziekte : ja/nee Registratie richtlijnen NCvB Europese lijst van beroepsziekten Groepsdiagnose? Procesdiagnose/kwaliteitsverbetering? 17 Stap 6 Preventie? Iedere beroepsziekte is in principe immers te voorkomen Wellicht het natuurlijk moment om dit op de kaart te zetten bij management en bonden? Welke acties uwerzijds? 18 9
10 Nederlandse top Psychische klachten: surmenage en burnout 2. Houdings- en bewegingsapparaat 3. Klachten gehoor: noise induced hearing loss en tinnitus 4. Huidklachten: handeczeem, scabiës en huidkanker door UV 5. Longen: astma door allergenen of acuut hoge maar ook chronisch lage blootstelling aan irritantia 6. Neurologisch: CTE neemt af 19 A blessing in disguise? Politiek, sociale partners Visitekaartje voor de bedrijfsarts Onafhankelijkheid Deskundigheid Zichtbaarheid Individueel Wetenschappelijke en medische verdieping Koppeling met de werkplek 10
11 Take home message Alles begint en eindigt met een goede medische diagnose (Her)ken de risico s in het werk Gebruik de Registratie Richtlijnen Beroepsziekten Benut de kennisinfrastructuur U bent de enige en aangewezene voor het stellen van de diagnose beroepsziekte 21 Beroepsziekte ZIEKTE VAN LYME 11
12 Ziekte van lyme Hoeveel mensen lopen een tekenbeet op in Nederland? ongeveer een miljoen Hoeveel mensen krijgen een Erythema Migrans in Nederland? Ongeveer Wat is de kans dat iemand die 25 jaar in het groen gewerkt heeft een tekenbeet oploopt? 100% Ziekte van Lyme II Hoeveel procent van de mensen in Nederland hebben antistoffen tegen de Borellia in hun bloed? 4-8% Hoeveel procent van de groenwerkers hebben antistoffen? 25-30% Hoeveel van de teken zijn besmet? 20% 12
13 Ziekte van lyme III Is de ziekte van lyme een beroepsziekte onder groenwerkers? Hoeveel worden er per jaar gemeld bij het NCvB als Beroepsziekte? Gemiddeld 10 Spirocheet Borrelia burgdorferi sensu lato 13
14 De teek 14
15 Ziekte van Lyme Spectrumziekte Grote imitator (chronische vermoeidheidssyndroom, fybromyalgie, MS, ALS, sarcoïdose, Lues, etc. ) Vroege gelokaliseerde lymeziekte; Vroege gedissemineerde lymeziekte; Late gedissemineerde lymeziekte; 15
16 Ziekte classificatie (niet limitatief) Vroege gelokaliseerde lymeziekte; Erythema Migrans Borrelia lymfocytoom Vroege gedissemineerde lymeziekte; Multipele erythema migrans Vroege neuroborreliose Lyme-artritis Late gedissemineerde lymeziekte; Acrodermatitis chronica atroficans (ACA) Erythema Migrans 16
17 Plaatjes Borrelia lymfocytoom Acrodermatitis chronica atroficans Gedissemineerde, persisterende of lyme gerelateerde klachten Classificatie Gedissemineerde ziekte van lyme: onbehandeld Persisterende ziekte van lyme: klachten blijven voortduren na een adequate behandeling. Zeldzaam fenomeen; Lyme gerelateerd of post ziekte van lyme: adequaat behandeld, geen tekenen meer van een actieve infectie, maar toch klachten; Aspecifieke klachten: atypische klachten, positieve serologie, zonder tekenen van een actieve infectie: SOLK 17
18 Diagnostiek Ziekte van lyme Combinatie van: Anamnese Klinische diagnostiek Laboratorium onderzoek Ziekte van lyme diagnostiek Two-Tiered Testing for Lyme Disease First Test Second Test Enzyme Immunoassay (EIA) OR Immunofluorescence Assay (IFA) Positive or Equivocal Result Negative Result Signs or symptoms 30 days Signs or symptoms > 30 days IgM and IgG Western Blot IgG Western Blot ONLY Consider alternative diagnosis OR If patient with signs/symptoms consistent with Lyme disease for 30 days, consider obtaining a convalescent serum 18
19 Diagnostiek III Is laboratorium onderzoek altijd nodig? Nee, als er sprake is van erythema migrans in combinatie met een verhoogde blootstelling (tekenbeet) PMO ziekte van Lyme PMO groenwerkers: onder de 50 groenwerkers 15 gevallen met positieve serologie. Wat doet u? Serologie kan geen onderscheid maken tussen een actieve en doorgemaakte infectie. 75% van de infecties verlopen asymptomatisch 19
20 Beroepsziekte melding, ziekte van Lyme Medisch vaststellen van de ziekte van lyme Sectoren en branches en Lymeziekte Het aantal tekenbeten Duur aantal jaren werkzaam in een groen beroep Medisch vaststellen van de ziekte van lyme Erythema migrans + blootstelling: is er geen aanvullend laboratorium onderzoek vereist om te kunnen melden en te behandelen. Indien er geen duidelijke tijdsrelatie is, bijvoorbeeld omdat het lang geleden is, of er sprake is van een vroeg- of laat gedissemineerd beeld is er wel aanvullende laboratoriumbevestiging vereist. 20
21 Sectoren en branches en Lymeziekte Incidentie per werksector van bedrijfsartsen spreekuurbezoeken per werkers in 2010 Sectoren en branches en Lymeziekte (II) Beroepen en sectoren genoemd bij 560 arbeidsgerelateerde meldingen van tekenbeten of erythema migrans 21
22 Het aantal tekenbeten Boswerkers: 81% van de ca geënquêteerden gaf aan ooit een tekenbeet te hebben gehad tijdens het werk; 798 hoveniers, 32% liep ooit een tekenbeet op tijdens het werk; Onder boswerkers liepen toezichthouders, beheerders en jagers het grootste risico. Bij hoveniers waren dit de boomverzorgers. Duur aantal jaren werkzaam in een groen beroep Duidelijke relatie tussen het aantal jaren werkzaam zijn in de landbouw en bosbouw en het tijdens gedurende die jaren oplopen van één of meerdere tekenbeten. Deze kans gaat van ongeveer 75-90% na 15 jaar naar ongeveer % na 25 jaar 22
23 Beroepsziekte Q-KOORTS Shannon and Heinzen, Immun Res 2008 Q-koorts Q-koorts is een zoönose en wordt veroorzaakt door Coxiella burnetii. De bacterie is een intracellulair groeiend micro-organisme en is resistent tegen allerlei fysieke milieu omstandigheden, zoals droogte en hitte. Q-koorts is het eerst beschreven door Edward Holbrook Derrick, die in 1933 bij abattoir werkers in Brisbane, Australië, koortsklachten beschreef waarvoor hij geen oorzaak kon vinden. De Q staat voor query, wat onbekend betekend. 23
24 Q-koorts (II) Zoönose door Coxiella Burnetii Komt wereldwijd voor Resistent chemische & fysische invloeden, lange overleving Groot dierreservoir: Wilde, huis-, landbouwdieren, vogels, teken Kleine herkauwers Asymptomatisch Abortus / vroeggeboorte Chronische uitscheiding, 47 Q-koorts transmissie schema 24
25 Vraag Hoeveel mensen zijn er in de Q-koorts regio besmet in de periode 2009? Varieert van tot (80000). Bloeddonorenmateriaal: incidentie van 57 op de 1000 personen gevonden, ca. 10 keer hoger dan in er periode van voor de epidemie. Klinische beeld 1. Acuut 60% asymptomatisch 40% symptomen Mild (20%) -o.a. grieperig Ernstig (20%, 2-5% hospitalisatie) - pneumonie, hepatitis, neurologisch 2. Chronisch (3-5%) endocarditis 1-11% - Risicopersonen: zwanger, klepgebrek, immuungecompromiteerd 3. Sequellae Post Q-fever vermoeidheidssyndroom QVS 50 25
26 Grillig beeld Beroepsziektemelding Q-koorts Medisch vaststellen van een Q-koorts infectie Sectoren en branches Q-koorts Acute Q-koorts Chronische Q-koorts of Q- koortsvermoeidheidssyndroom (QVS) 26
27 Medisch vaststellen van een Q-koorts infectie Een Q-koorts infectie wordt vastgesteld door een combinatie van een anamnese, klinische symptomen en laboratoriumonderzoek. Sectoren en branches Q-koorts Werknemers kunnen worden blootgesteld aan de Q-koorts bacterie in sectoren waarin er gewerkt wordt met dieren, vee of biologische of dierlijke materialen. Hierbij kan er gedacht worden aan geiten- en schapenhouders, schapenscheerders, loonwerkers, dierenartsen, werknemers van slachthuizen, dierenverzorgers, medewerkers van kinder/zorgboerderijen en dierentuinen en laboratoriummedewerkers die gericht werken met geïnfecteerde dieren of weefselkweken. 27
28 Acute Q-koorts Gemiddeld gevallen per jaar; Werkomstandigheden waarbij een medewerker wordt blootgesteld aan ongevaccineerde geiten en schappen, en in het bijzonder aan abortusmaterialen. Hiervan kan sprake zijn bij bedrijven/ boerderijen van minder dan vijftig dieren; Gezondheidswerkers die blootgesteld worden aan materialen van chronische Q- koorts patiënten. Smoking gun! 28
29 Chronische Q-koorts Historische blootstelling, lastig blootstelling aan ongevaccineerde drachtige schapen en geiten; blootstelling aan materialen van ongevaccineerde drachtige schapen en geiten; blootstelling van abortus en placentamaterialen van ongevaccineerde drachtige schapen en geiten; Is men beroepsmatig op een boerderij geweest met ongevaccineerde geiten- en schapen en zo ja, was dat incidenteel of frequent; Is men beroepsmatig in de omgeving geweest (<5 km) van een bekende besmette geiten- of schapenboerderij en zo ja, was dat incidenteel of frequent; Is er sprake van een verhoogde kwetsbaarheid, zoals hart- en vaat afwijkingen; Wat was de aard van de blootstelling en arbeidsomstandigheden en werd er gebruik gemaakt van persoonlijke beschermingsmiddelen; Presentatie klinische klachten in relatie tot de blootstelling; Gegevens medische behandeling, zoals beloop fase I en II antistoffen. Chronische Q-koorts (II) Op basis van weging al deze feiten een besluit nemen, wel of geen beroepsziekte 29
30 DANK VOOR UW AANDACHT! 30
Samenvatting multidisciplinaire richtlijn arbeid en lymeziekte
Samenvatting multidisciplinaire richtlijn arbeid en lymeziekte Doel van de richtlijn De richtlijn richt zich op de preventie en gewenste aanpak van lymeziekte bij werkenden en geldt als aanvulling op de
Nadere informatieMultidisciplinaire richtlijn Arbeid en Lymeziekte
Multidisciplinaire richtlijn Arbeid en Lymeziekte Gecoördineerd door NVAB & RIVM 1 December 2014 Fedor Gassner (namens het Multidisciplinaire team) RIVM Richtlijn, waarom? CBO Lymeziekte 2013 Vraag naar
Nadere informatieSamenvatting. Een complex beeld
Samenvatting Een complex beeld Vroeg herkende lymeziekte na een tekenbeet is goed te behandelen met antibiotica. Het beeld wordt echter complexer als de symptomen minder duidelijk zijn of als de patiënt
Nadere informatieQ-koorts, een complexe diagnostiek! (the JBZ experience!)
Q-koorts, een complexe diagnostiek! (the JBZ experience!) De microbiologen zagen zieke mensen. In hun ogen waren dat er veel meer dan normaal en zij spraken van een epidemie. ( ) We hebben de epidemie
Nadere informatieBrabant-Zuidoost. Zicht op Q-koorts. Ronald ter Schegget. arts infectieziektebestrijding. GGD Brabant-Zuidoost
Zicht op Q-koorts Ronald ter Schegget arts infectieziektebestrijding GGD Brabant-Zuidoost 1 Kernboodschap Q-koorts kunt u oplopen door het inademen van de bacterie. Wees alert op de verschijnselen van
Nadere informatieVan diagnose naar functioneren: 20 jaar NCvB en 10 jaar PMA
Van diagnose naar functioneren: 20 jaar NCvB en 10 jaar PMA Heijermanslezing 27 november 2015 Doel van deze middag Nascholing op gebied kwaliteits- verbetering diagnosticeren van en functioneren met
Nadere informatieDisclosure. > in dienst Encare Arbozorg > lid RTC Gezondheidszorg
Disclosure > in dienst Encare Arbozorg > lid RTC Gezondheidszorg 1 Karien van Roessel Bedrijfsarts Jurist Beroepsziekten Bedrijfsongevallen en Letselschade ABW 17 oktober 2016 2 Een kijkje achter de schermen
Nadere informatieDe Q koorts epidemie in Nederland
De Q koorts epidemie in Nederland Coxiella burnetii Wim van der Hoek, artsepidemioloog, Centrum Infectieziektebestrijding 1 Huisarts Herpen Toename Q koorts? Microbioloog Huisarts Sint Oedenrode Mei Juni
Nadere informatieTwee opvattingen over Lyme-ziekte. Alexander Klusman Psychiater en Lyme-patiënt
Twee opvattingen over Lyme-ziekte Alexander Klusman Psychiater en Lyme-patiënt Oude en Nieuwe opvattingen over Lyme-ziekte Nederlandse CBO richtlijn Lyme-borreliose ILADS richtlijnen voor het management
Nadere informatieHet aantal volgelingen neemt af?
Onzekerheden bij Beroepsziekten Heijermanslezing 11 december 2009 Teake Pal, Annet Lenderink Coronel Instituut, Academisch Medisch Centrum Amsterdam Verspreiders van het ware geloof 1 Het aantal volgelingen
Nadere informatieRubella Synoniemen: rodehond, German measles, Röteln
Rubella Synoniemen: rodehond, German measles, Röteln B06 Bijlage I Rubella en zwangerschap, richtlijnen voor de praktijk Beleid naar aanleiding van een (mogelijk) contact (zie toelichting 1) Inventariseer
Nadere informatiePreventief Medisch Onderzoek, wat moet je er mee als arbeidshygiënist
Preventief Medisch Onderzoek, wat moet je er mee als arbeidshygiënist Maart 2015 Drs.ing. Jolanda Willems MBA, drs. Toin van Haeren, bedrijfsarts, drs. Rik Menting, bedrijfsarts, drs. Edo Houwing, arbeids-
Nadere informatieLyme Borreliose Ziekte, diagnos4ek en therapie. Overveen 26 maart 2014 Dr. Dick Veenendaal Arts- microbioloog
Lyme Borreliose Ziekte, diagnos4ek en therapie Overveen 26 maart 2014 Dr. Dick Veenendaal Arts- microbioloog d.veenendaal@streeklabhaarlem.nl Lyme ziekte, diagnos4ek en therapie 1. Historie 2. Ixodes ricinus
Nadere informatieLymeborreliose. Inleiding. Diagnostiek. Drs. M.V. Starink. De richtlijn dateert uit 2004. De herziene versie kwam uit in 2013.
164 17 Samenvatting Richtlijnen Dermatologie 2015 Lymeborreliose Drs. M.V. Starink De richtlijn dateert uit 2004. De herziene versie kwam uit in 2013. Inleiding Lymeborreliose is een infectieziekte, veroorzaakt
Nadere informatieQ-koorts, versie 12 (PDF aangemaakt op: )
Q-koorts, versie 12 (PDF aangemaakt op: 12-3-2019) EPI-azc Indien de patiënt een asielzoeker betreft worden data doorgeven aan GGD GHOR Nederland. lblqkoocontact lblmeldcrit Contactpersoon voor q-koorts:
Nadere informatieWat is de ziekte van Lyme?
De ziekte van Lyme Wat is de ziekte van Lyme? De ziekte van Lyme is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi. U kunt met deze bacterie besmet raken wanneer u door
Nadere informatieKerncijfers beroepsziekten
Kerncijfers beroepsziekten 2017 Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid AMC UvA Kerncijfers beroepsziekten 2017 Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Coronel
Nadere informatieMultidisciplinaire richtlijn arbeid en lymeziekte
Multidisciplinaire richtlijn arbeid en lymeziekte Colofon RIVM en NVAB, 014 Uitgave RIVM en NVAB Auteurs Dr. F. (Fedor) Gassner, bioloog onderzoeker infectieziekten Dr. D.J. (David) Bruinvels, bedrijfsarts
Nadere informatieRapportage uitkomsten Q-koorts Herpen II onderzoek
Rapportage uitkomsten Q-koorts Herpen II onderzoek 22 juni 2015 De GGD Hart voor Brabant voerde dit onderzoek uit in samenwerking met AMPHI de academische werkplaats van het Radboud universitair medisch
Nadere informatieDe ziekte van Lyme anno 2015 Joppe Hovius
De ziekte van Lyme anno 2015 Joppe Hovius Amsterdams Multidisciplinair Lyme Centrum Infectieziekten, AMC www.amc.nl/amlc am Vrouw, 38 jaar Wat zou u doen? A Start doxycycline 10 dagen (2 dd 100 mg) B Start
Nadere informatieRijkstoezicht op beroepsziekten
Inspectie SZW Rijkstoezicht op beroepsziekten NVAB 19 juni 2015 Mw. ir M.A. Zuurbier Directeur Arbeidsomstandigheden 1. De Inspectie SZW 2. Beroepsziekten - meldingen 3. Versterken bedrijfsarts - wetgeving
Nadere informatieBeroepsziekten; opmaat tot preventief beleid BG-dagen 01 juni 2018
Beroepsziekten; opmaat tot preventief beleid BG-dagen 01 juni 2018 Disclosure belangen spreker Bas Sorgdrager, MD, PhD (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieArbeidshygiënisten een belangrijke schakel in het voorkomen van beroepsziekten
Arbeidshygiënisten een belangrijke schakel in het voorkomen van beroepsziekten Actieplan Nederlandse Vereniging van Arbeidshygiëne. Een uitnodiging tot samenwerking. Kennis Meten Maatregelen Het aantal
Nadere informatieOverspanning / Burn-out als beroepsziekte
Overspanning / Burn-out als beroepsziekte Update van de registratie richtlijn Gerda de Groene Bedrijfsarts, klinisch arbeidsgeneeskundige Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, voor Arbeid en Gezondheid,
Nadere informatieSamenvatting. Q-koorts in Nederland
Samenvatting Q-koorts is een zoönose een infectieziekte die kan worden overgedragen van dieren op mensen veroorzaakt door de bacterie Coxiella burnetii (C. burnetii). Bij mensen verloopt een infectie met
Nadere informatie106 10 Samenvatting Richtlijnen Dermatologie 2012 Lymeborreliose Inleiding Diagnostiek Vroege lymeborreliose
106 10 Samenvatting Richtlijnen Dermatologie 2012 Lymeborreliose Dr. J.J.E. van Everdingen, dr. A.C. Rönnau De richtlijn dateert uit 2004. De herziene versie komt uit in 2012. Inleiding Lymeborreliose
Nadere informatieKlik om stijl te bewerken
Klik om stijl te bewerken Coxevac vaccinatie bij geiten 20-2-2019 1 Inhoud Voorstelling Ceva + mezelf Q-koorts: Wat is het? Q-koorts: Symptomen (mens + dier) Q-koorts: Diagnostiek Q-koorts: Preventie Q-Koorts:
Nadere informatieDe ziekte van Lyme. Symptomen. Ziekteverschijnselen
De ziekte van Lyme Symptomen Ziekteverschijnselen Een infectie met de bacterie Borrelia Burgdorferi leidt niet altijd tot Lyme-Borreliose. Wanneer er ziekte-verschijnselen ontstaan worden deze in drie
Nadere informatieQ-koorts. Dr. Janna Munster AIOS gynaecologie Pathologendagen
Q-koorts Dr. Janna Munster AIOS gynaecologie Pathologendagen 30-03-2017 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring
Nadere informatieQ-koorts. Factsheet voor bedrijfsartsen
Q-koorts Factsheet voor bedrijfsartsen opgesteld door KIZA-NCvB en Kwaliteitsbureau NVAB Jaap Maas, André Weel, Harry Stinis In samenwerking met RIVM en Stigas datum 23 juli 2010 status versie 2.3 Leden
Nadere informatieMultidisciplinaire richtlijn Arbeid en lymeziekte
Multidisciplinaire richtlijn Arbeid en lymeziekte Datum autorisatie: 22 april 2014 Pagina 1 van 17 Colofon RIVM en NVAB, 2014 Uitgave RIVM en NVAB Auteurs Dr. F. (Fedor) Gassner, bioloog onderzoeker infectieziekten
Nadere informatieStressklachten bij werkenden, van inzicht naar interventie
Stressklachten bij werkenden, van inzicht naar interventie Dr. Karen Nieuwenhuijsen voor Arbeid en Gezondheid, AMC, Amsterdam Amsterdam, 17 juni 2016 Disclosure belangenverstrengeling (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieInformatiedossier patiënt. Alfons Olde Loohuis
Informatiedossier patiënt Alfons Olde Loohuis 1. Q-koorts Q-koorts wordt veroorzaakt door de bacterie Coxiella burnetii. Q-koorts is een zoönose. Dat betekent dat de bacterie van dier op mens wordt overgedragen.
Nadere informatieManifestaties van Ziekte van Lyme. Albert Vollaard Afd. Infectieziekten LUMC 17 nov 2014
Manifestaties van Ziekte van Lyme Albert Vollaard Afd. Infectieziekten LUMC 17 nov 2014 Casus bespreking 1. Aanloop van enkele weken van malaise en progressieve spierpijn (uitgebreide DD) 2. Geen verhaal
Nadere informatieExtra- and intracellular atypical and cys2c forms of spirochetes in the cerebral cortex of a pa2ent with pathologically and serologically confirmed
Extra- and intracellular atypical and cys2c forms of spirochetes in the cerebral cortex of a pa2ent with pathologically and serologically confirmed chronic Lyme neuroborreliosis where Borrelia burgdorferi
Nadere informatieTeken-encefalitis: Een teken aan de wand?
Teken-encefalitis: Een teken aan de wand? Marieta Braks Medisch Entomologe, Ph.D. Centrum voor Zoőnosen en Omgevingsmicrobiologie/ RIVM Teken-encefalitis: Een teken aan de wand? 29 november 2013 Disclosure
Nadere informatiePeilstation Intensief Melden
Peilstation Intensief Melden Nederlands Centrum voor Beroepsziekten AMC Presentatie casus beroepsziekte en Capita Selecta 5 e PIM workshop, najaar 2013 Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, AMC/Coronel
Nadere informatiePAGO. 13 April 2017 Edo Houwing, Toin van Haeren, Rik Menting, Jolanda Willems PreventPartner
PAGO 13 April 2017 Edo Houwing, Toin van Haeren, Rik Menting, Jolanda Willems PreventPartner Opzet PAGO / PMO Preventief Medisch Onderzoek Bewaken en bevorderen van gezondheid & inzetbaarheid. Doelstelling
Nadere informatieGevaarlijke stoffen. Stof tot nadenken?
Gevaarlijke stoffen Stof tot nadenken? Disclosure belangen sprekers Geen belangenverstrengeling Voor de Volandis Deskundigendag mogelijk relevante relaties: geen Sponsoring of onderzoeksgeld: geen Honorarium
Nadere informatiePeilstation Intensief Melden
Peilstation Intensief Melden Nederlands Centrum voor Beroepsziekten AMC Workshop Voorjaar 2011 Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, AMC/Coronel Instituut, Postbus 22660, 1100 DD Amsterdam Telefoon:
Nadere informatieZicht op Q-koorts. Kernboodschap
Zicht op Q-koorts Deze informatie is tot stand gekomen in samenwerking met het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu), diverse organisaties en beroepsgroepen. 1 Kernboodschap Q-koorts kunt
Nadere informatieInformatie voor veehouders en medewerkers van bedrijven waar Q-koorts is vastgesteld
Informatie voor veehouders en medewerkers van bedrijven waar Q-koorts is vastgesteld Inleiding U krijgt deze informatie omdat er door het tankmelkonderzoek Q-koorts is vastgesteld op uw bedrijf of omdat
Nadere informatieInformatie voor veehouders en medewerkers van bedrijven waar Q-koorts is vastgesteld
Informatie voor veehouders en medewerkers van bedrijven waar Q-koorts is vastgesteld Inleiding U krijgt deze informatie omdat er door tankmelkonderzoek Q-koorts is vastgesteld op uw bedrijf of omdat u
Nadere informatieSignaleren, diagnosticeren, melden en preventie van beroepsziekten: het zes-stappenplan voor bedrijfsartsen. Toelichting en checklists per stap
Signaleren, diagnosticeren, melden en preventie van beroepsziekten: het zes-stappenplan voor bedrijfsartsen September 2014 Toelichting en checklists per stap Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, Coronel
Nadere informatieNotitie Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek (AGO) in de context van werk en biologische agentia
Notitie Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek (AGO) in de context van werk en biologische agentia Invulling in de praktijk van artikel 4.91 Arbobesluit Inleiding In artikel 4.91 van het Arbobesluit (Onderzoek
Nadere informatieLyme Centrum Apeldoorn STZ Expertise centrum
Lyme Centrum Apeldoorn STZ Expertise centrum U bent gebeten door een teek of er is het vermoeden dat dit is gebeurd. Op deze website kunt u lezen wat het Lyme centrum Apeldoorn (LCA) voor u kan doen. Een
Nadere informatie15-07-2008 Kamervragen aan de ministers van VWS en LNV over de explosieve stijging van het aantal Q-koorts gevallen in Brabant
15-07-2008 Kamervragen aan de ministers van VWS en LNV over de explosieve stijging van het aantal Q-koorts gevallen in Brabant Kamervragen van het lid Thieme aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn
Nadere informatieWerkstuk Biologie De lymneziekte en teken
Werkstuk Biologie De lymneziekte en teken Werkstuk door een scholier 1833 woorden 14 mei 2003 6,3 12 keer beoordeeld Vak Biologie De Lymeziekte Wat is een teek? Teken zijn kleine, geleedpotige (spinachtige)
Nadere informatiePeilstation Intensief Melden
Peilstation Intensief Melden Adviseren over beroepsziekten Mr.drs. Niek Weesie Beroepsziekte Artikel 9 lid 3 Arbowet De persoon bedoeld in artikel 14, eerste lid, die belast is met de taak, bedoeld in
Nadere informatieMANIFEST INTEGRALE AANPAK BEROEPSLONGZIEKTEN NEDERLAND WERELDKAMPIOEN GEZOND WERKEN
MANIFEST INTEGRALE AANPAK BEROEPSLONGZIEKTEN NEDERLAND WERELDKAMPIOEN GEZOND WERKEN Ieder jaar overlijden in Nederland zo n 2000 mensen aan beroepslongziekten als gevolg van blootstelling aan stoffen op
Nadere informatieInformatiedossier Q-koorts. Alfons Olde Loohuis
Informatiedossier Q-koorts Alfons Olde Loohuis 1. Q-koorts Q-koorts wordt veroorzaakt door de bacterie Coxiella burnetii. Q-koorts is een zoönose. Dat betekent dat de bacterie van dier op mens wordt overgedragen.
Nadere informatieInformatiedossier Q-koorts. Alfons Olde Loohuis
Informatiedossier Q-koorts Alfons Olde Loohuis 1. Q-koorts Q-koorts wordt veroorzaakt door de bacterie Coxiella burnetii. Q-koorts is een zoönose. Dat betekent dat de bacterie van dier op mens wordt overgedragen.
Nadere informatieRol en beschikbaarheid van de bedrijfsarts
Arbeidsrisico s en zwangerschap Rol en beschikbaarheid van de bedrijfsarts Teus Brand Coronel Instituut, Academisch Medisch Centrum Amsterdam Disclosure belangen spreker Teus Brand (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieIn dit nummer. April Van de redactie
April 2018 Van de redactie Deze maand is gestart met een pilot onder alle PIM artsen. Wij zijn benieuwd naar het aantal patiënten dat een bedrijfsarts in één maand ziet en bij hoeveel van deze patiënten
Nadere informatieNieuwsbrief 42 Maart - April 2008 DE WEEK VAN DE TEEK
Nieuwsbrief 42 Maart - April 2008 DE WEEK VAN DE TEEK Naar aanleiding van de internationale week van de teek (30 maart tot en met 6 april) is het interessant om de gevaren van teken op landbouwgebied even
Nadere informatiePAGO Gevaarlijke Stoffen juni 2018 dia nr 5. Blootstelling aan gevaarlijke stoffen op het werk in Nederland. PAGO Gevaarlijke Stoffen
PAGO Gevaarlijke Stoffen ofwel het Addendum Leidraad Preventief Medisch Onderzoek (PMO) van werkenden bij blootstelling aan gevaarlijke stoffen auteurs Rik Menting, Frank Brekelmans, Carel Hulshof Blootstelling
Nadere informatieQ-tour - Gelderland. 3 juni Zaltbommel Gasthuiskapel
Q-tour - Gelderland 3 juni Zaltbommel Gasthuiskapel Annemieke de Groot Directeur Q-support Waarom Q-support? Chronische klachten Invloed op dagelijks leven groot Veel onbegrip in omgeving en bij professionals
Nadere informatieInfectieziektebestrijding en de rol van arboprofessionals
Infectieziektebestrijding en de rol van arboprofessionals Karin Heimeriks, Arbeidshygiënist, Centrum Infectieziektebestrijding, RIVM 1 14 april 2011 Wat kunnen jullie verwachten? Infectieziektebestrijding
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 25 883 Arbeidsomstandigheden Nr. 236 BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELE- GENHEID Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieLymeProspect onderzoek naar gevolgen van Lyme-ziekte
LymeProspect onderzoek naar gevolgen van Lyme-ziekte Prospectieve studie naar het vóórkomen van langdurige klachten na behandeling voor Lyme-ziekte en mogelijke oorzaken hiervan. Informatie voor artsen,
Nadere informatieQ-tour Noord-Brabant
Q-tour Noord-Brabant Annemieke de Groot Waarom Q-support? Ervaringen Q-koorts in Nederland Q-koorts in Noord-Brabant Programma Q-koorts in Nederland Hoe het begon Inmiddels een middel, maar geen echte
Nadere informatieHerziening NVAB richtlijn Zwangerschap, postpartumperiode en werk
Herziening NVAB richtlijn Zwangerschap, postpartumperiode en werk Ageeth Schonewille-Rosman, verloskundige, senior onderzoeker Monique van Beukering Bedrijfsarts, onderzoeker Disclosure belangen spreker
Nadere informatiewww.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Lyme Artritis Versie 2016 1. WAT IS LYME ARTRITIS 1.1 Wat is het? Lyme artritis is een van de ziekten die veroorzaakt wordt door de bacterie Borrelia burgdorferi
Nadere informatieIMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK
IMPLEMENTATIE VAN ASTMA EN COPD IN DE HUISARTSENPRAKTIJK 29 en 30 januari 2015 te Papendal KADERHUISARTS SCHAKEL TUSSEN WETENSCHAP EN PRAKTIJK Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieTOESTAND BETREFFENDE Q-KOORTS
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen TOESTAND BETREFFENDE Q-KOORTS Gemeenschappelijke vergadering van het Wetenschappelijk comité en het Raadgevend comité 22 januari 2010 OVERZICHT
Nadere informatieInleiding. In dit nummer. Juli 2010
Juli 2010 Inleiding Beste PIM deelnemer, dit is de derde nieuwsbrief, halverwege het tweede PIM-jaar. Nu gaat het er om de lijn van het eerste succesvolle jaar door te zetten! Dat vraagt extra aandacht
Nadere informatieInhoud. Lijst van auteurs. 1 De relatie tussen werk en gezondheid 1 J.H.A.M. Verbeek
Lijst van auteurs Inleiding xi xiii 1 De relatie tussen werk en gezondheid 1 J.H.A.M. Verbeek 1 Gezondheidsrisico s in het werk 1 2 Gezondheidsrisico s en belastende factoren 3 3 Beroepsziekte 4 4 Gevolgen
Nadere informatieOngeval en Beroepsziekte
Ongeval en Beroepsziekte Rechte rug recht en slappe knieën Erik Stigter, bedrijfsarts, forensisch arts Peter Wulp, bedrijfsarts Medisch adviseurs Inspectie SZW Preventie van gezondheidsschade door arbeid
Nadere informatieWat hebben wij nodig??
Wat hebben wij nodig?? A. Kennis over infectieziekten in relatie tot het werk in de breedste zin: Kiza mindmap B. Samenwerking met alle betrokkenen in het veld Gezamenlijke onderwerpen 1 A. Kennissysteem
Nadere informatieSamenwerking tussen de (sport)-bedrijfsarts en de curatieve arts bij de KL.
Samenwerking tussen de (sport)-bedrijfsarts en de curatieve arts bij de KL. Door Wessel Zimmermann Geregistreerd sportarts, bedrijfsarts i.o. GZHC Ermelo, februari 2003 Inhoud van deze presentatie: 1.
Nadere informatieVerdeling Borrelia species
Verdeling Borrelia species in Europa naar an2geniciteit i.e. outer surface proteine (Osp) A, voorkomen in teken, liquor, huid en synoviaal vocht. Species Osp A type Verdeling in teken (%) N=90 Liquor N=43
Nadere informatieHet effect van de behandeling van IMMUNOTHERAPIE op een ONCOLOGISCHE ULCUS ten gevolge van een MELANOOM Mathilde van der Eijk: Wondstoma Oncologie
Het effect van de behandeling van IMMUNOTHERAPIE op een ONCOLOGISCHE ULCUS ten gevolge van een MELANOOM Mathilde van der Eijk: Wondstoma Oncologie verpleegkundige Disclosure belangen spreker Geen(potentiële)
Nadere informatieBeroepsziekten anno 2015: uitdaging voor de arbeidshygiëne!
NVvA symposium 2015 Beroepsziekten anno 2015: uitdaging voor de arbeidshygiëne! Remko Houba (NKAL, PreventPartner, DPSO Arbozorg) 18 maart 2015 De uitdaging anno 1907 Eastman, C. Work-accidents and the
Nadere informatieSignalering Nieuwe Arbeidsgerelateerde Aandoeningen Loket (SIGNAAL) in Nederland en België 14 juni 2013 Heijermanslezing Annet Lenderink
Signalering Nieuwe Arbeidsgerelateerde Aandoeningen Loket (SIGNAAL) in Nederland en België 14 juni 2013 Heijermanslezing Annet Lenderink Coronel Instituut, Academisch Medisch Centrum Amsterdam SIGNAAL
Nadere informatieCasuspresentaties infectieuse serologie: laboratoriumaspecten. Dr. Alex Mewis Klinisch Bioloog Jessa Ziekenhuis - Campus Virga Jesse Hasselt
Casuspresentaties infectieuse serologie: laboratoriumaspecten Dr. Alex Mewis Klinisch Bioloog Jessa Ziekenhuis - Campus Virga Jesse Hasselt Infectieuse serologie Borrelia-serologie (Lyme) Toxoplasma gondii
Nadere informatie2 Arbeidsomstandigheden in Nederland
2 Arbeidsomstandigheden in Nederland 2.1 Inleiding Op basis van recente onderzoeksliteratuur geeft dit hoofdstuk een globale schets van de stand van zaken van de arbeidsomstandigheden in Nederland (paragraaf
Nadere informatieSterke klinische verdenking (1) Diagnostiek in serum en liquor (2) Pleiocytose of i.t. antistofproductie bij positieve serum serologie
Richtlijn Neuroborreliose NB: apart stroomdiagram voor kinderen met perifere facialisparese (01.10.2008 houdbaar tot 2018) S.I. van Nes, L.B.S. Gelinck, M.C.Y. de Wit, B.C. Jacobs Sterke klinische verdenking
Nadere informatieDe ontwikkeling en evaluatie van het zes stappenplan voor bedrijfsartsen
De ontwikkeling en evaluatie van het zes stappenplan voor bedrijfsartsen Dr. Teus Brand Dr. Julitta Boschman Prof. dr. Monique Frings-Dresen Dr. Henk van der Molen Coronel Instituut, Academisch Medisch
Nadere informatiewww.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Lyme Artritis Versie 2016 1. WAT IS LYME ARTRITIS 1.1 Wat is het? Lyme artritis (artritis=gewrichtsonsteking) is een van de ziekten die veroorzaakt wordt door
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21004 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21004 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Burgel, Nathalie Daniëlle van Title: Host-pathogen interactions in Lyme disease
Nadere informatieZIEKTE VAN LYME, EEN UPDATE
ZIEKTE VAN LYME, EEN UPDATE Recent publiceerde de Belgische Commissie voor de Coördinatie van het Antibioticabeleid (BAPCOC), in samenspraak met de Belgische Vereniging voor Infectiologie en Klinische
Nadere informatieCongenitaal gehoorverlies en de kinderarts. CDS symposium 17 maart 2010 Margot Mulder, kinderarts
Congenitaal gehoorverlies en de kinderarts CDS symposium 17 maart 2010 Margot Mulder, kinderarts Kindergeneeskundig onderzoek naar de oorzaak van het congenitaal gehoorverlies doel Patiënt: te verwachten
Nadere informatieArbeidsdermatologie voor bedrijfsartsen Project Intensief Melden 2011. JG. Bakker klinisch arbeidsgeneeskundige NCvB AMC ADC VUmc
Arbeidsdermatologie voor bedrijfsartsen Project Intensief Melden 2011 JG. Bakker klinisch arbeidsgeneeskundige NCvB AMC ADC VUmc Internist: regulator temperatuur en waterhuishouding Immunoloog: deel van
Nadere informatieJaap T. van Dissel Afdeling Infectieziekten. Neuraminidaseremmers bij pandemie door Mexicaanse Griep Influenza A(H1N1)
Jaap T. van Dissel Afdeling Infectieziekten Neuraminidaseremmers bij pandemie door Mexicaanse Griep ofwel Nieuwe ofwel Pandemische Influenza A(H1N1) griep (H1N1) 2009 Influenza Mexicaanse griep Wat is
Nadere informatieBasisinformatie over Lyme-borreliose Door AWB Klusman
Basisinformatie over Lyme-borreliose Door AWB Klusman Inleiding Hierna volgt een overzicht van de relevante evidence based informatie over Lymeborreliose. De informatie is gebaseerd op de in 2004 verschenen
Nadere informatieDe ziekte van Lyme is een infectieziekte. Een andere naam die ook wel eens gebruikt wordt, is borreliose.
Ziekte van Lyme Borreliose, Lyme-borreliose, erythema migrans Wat is de ziekte van Lyme? De ziekte van Lyme is een infectieziekte. Een andere naam die ook wel eens gebruikt wordt, is borreliose. Hoe krijgt
Nadere informatie1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström
1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström Dr. S.A.M. van de Schans, S. Oerlemans, MSc. en prof. dr. J.W.W. Coebergh Inleiding Epidemiologie is de wetenschap die eenvoudig gezegd
Nadere informatieBasisinspectiemodule
Basisinspectiemodule Blootstelling aan biologische agentia Deze BasisInspectieModule (BIM) is opgesteld aan de hand van de stand van de wetenschap en is geschreven voor intern gebruik door de Inspectie
Nadere informatieStartbijeenkomst Gedragscode Beroepsziekten
Startbijeenkomst Gedragscode Beroepsziekten 25 april 2018 Bijdrage Kennisplatform beroepsziekten www.vanameyde.com Kennisplatform Beroepsziekten Een netwerk van personen/partijen die zich bezighouden met
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage. Geachte Voorzitter,
Directie Voedselkwaliteit en Diergezondheid De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum 10 september 2008 08-LNV-107
Nadere informatieLyme borreliose Nascholing Maastricht
GGD Amsterdam Lyme borreliose Nascholing Maastricht Alje P.van Dam Afd Medische Microbiologie OLVG + Streeklaboratorium GGD Amsterdam Lyme borreliose Vroege Lyme: erythema migrans Vroege gedissemineerde
Nadere informatieVragenlijst over arbeidsgerelateerde luchtwegklachten.
Vragenlijst over arbeidsgerelateerde luchtwegklachten. Toelichting bij de vragenlijst De vragenlijst bevat voornamelijk vragen over longklachten, allergische klachten en klachten tijdens en na het werk.
Nadere informatieDysthymie Aanpassingsstoornis Diagnoses met een beperking? Sascha Russo, psychiater
Dysthymie Aanpassingsstoornis Diagnoses met een beperking? 04-10-2017 Sascha Russo, psychiater Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling voor deze bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieCMV, EBV, Toxoplasma. Diagnostiek. Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog
CMV, EBV, Toxoplasma Diagnostiek Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog Man, 50 jaar Sinds 8d uit Thailand, 1 maand verblijf (nieuwe partner aldaar) Branderig gevoel ter hoogte van
Nadere informatieBeroepsziekten, wat kan je er mee als veiligheidskundige? Drs.ing. Jolanda Willems MBA Drs. Rik Menting bedrijfsarts PreventPartner
Beroepsziekten, wat kan je er mee als veiligheidskundige? Drs.ing. Jolanda Willems MBA Drs. Rik Menting bedrijfsarts PreventPartner Voorstellen (1) Gecertificeerd arbeidshygiënist/toxicoloog, ook opgeleid
Nadere informatiePMO stand van zaken. CGC bijeenkomst Rik Menting
PMO stand van zaken CGC bijeenkomst 09-06-2016 Rik Menting Wetgeving De werkgever stelt de werknemers periodiek in de gelegenheid een onderzoek te ondergaan, dat erop is gericht de risico's die de arbeid
Nadere informatieDermatologie. Lyme-borreliose / Ziekte van Lyme
Dermatologie Lyme-borreliose / Ziekte van Lyme 1 Wat is Lyme-borreliose? Lyme-borreliose is een infectieziekte, die wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi. Deze bacterie wordt op de mens
Nadere informatieHuisartsen & Dierenartsen Samen Werken aan Zoönosen & Antibioticareductie. Theo Verheij, huisarts David Speksnijder, dierenarts
Huisartsen & Dierenartsen Samen Werken aan Zoönosen & Antibioticareductie Theo Verheij, huisarts David Speksnijder, dierenarts Disclosure belangen sprekers (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst
Nadere informatieVeehouderij & Gezondheid stand van zaken onderzoek oktober 2015. Renske Nijdam Adviseur milieu & gezondheid
Veehouderij & Gezondheid stand van zaken onderzoek oktober 2015 Renske Nijdam Adviseur milieu & gezondheid 20 oktober 2015 Danielle van Oudheusden Arts M&G, Infectieziektebestrijding GGD Brabant-Zuidoost
Nadere informatie