Onderzoek doen met de wortels in de praktijk en ondernemen met kennis op topniveau. Innovatiemotor Greenport Aalsmeer TUINBOUW EN UITGANGSMATERIALEN

Transcriptie

1 TUINBOUW EN UITGANGSMATERIALEN Innovatiemotor Greenport Aalsmeer Onderzoek doen met de wortels in de praktijk en ondernemen met kennis op topniveau Duizenden Nederlandse ondernemers kweken en verhandelen dagelijks bloemen en planten. Tegelijkertijd doen wetenschappers op universiteiten en kennisinstellingen onderzoek op topniveau. Hoe zorgen we dat deze bedrijven en onderzoekers elkaars expertise beter benutten? De Innovatiemotor slaat een brug tussen bedrijfsl even, markt en wetenschap. En zorgt dat we kennis omzetten in nieuwe business en meer economische kracht. Tuinbouw en Uitgangsmaterialen Blooming business Bloemen, planten, groenten, fruit, zaden en stekken. Bekende Hollandse producten, die worden ontwikkeld, geproduceerd en verhandeld in de sector Tuinbouw- en Uitgangsmaterialen. Hierin staat Nederland aan de absolute wereldtop. Jaarlijks gaat er ongeveer 15 miljard euro in om. En maar liefst 450 duizend Nederlanders verdienen er hun brood mee: van zaden tot detailhandel, van kassenbouw tot verpakkingsindustrie. Ze passen de nieuwste ontwikkelingen toe, zoals DNA- technologie. Bovendien is er veel kruis bestuiving met andere sectoren en de wetenschap. Internationaal liggen er grote kansen. Zo draagt de sector bij aan oplossingen voor wereld wijde vraagstukken, rond onder meer gezond heid, welbevinden en voedselzekerheid.

2 INNOVATIEMOTOR GREENPORT AALSMEER KENNIS & CONCURRENTIE Wist u dat bloemen sneller en beter groeien met ledlicht? En dat sommige planten ingrediënten kunnen leveren voor medicijnen? Dergelijke innovaties zijn essentieel voor de Nederlandse tuinbouwbedrijven om de internationale concurrentie voor te blijven. Want waar arbeid in andere landen vaak goedkoper is, kan Nederland het winnen op kennis en duurzaamheid. Daarvoor moeten we blijven investeren in onderzoek en ontwikkeling. En we moeten zorgen dat onderzoekers en de ondernemers slim samenwerken. De Innovatiemotor slaat deze brug. ONDERNEMERS & IDEEËN Ondernemers in de sierteelt weten als geen ander waaraan de markt behoefte heeft. Ze zien waar de concurrentie ligt en welke kansen zich voordoen. Dit brengt hen op ideeën voor verbeteringen, nieuwe producten en andere consumentengroepen en markten. Maar deze ondernemers kunnen niet maximaal innoveren zonder onderzoekers en specialisten. Hun kennis is in Nederland van topniveau. Over de veredeling van zaden, om nieuwe planten te kweken. Maar bijvoorbeeld ook over kansen van de bio based economy, waarin een groot deel van de producten wordt gemaakt van plantaardige grondstoffen. PROJECTEN & OPLOSSINGEN De Innovatiemotor brengt bedrijven samen met onderzoekers, marketeers en andere specialisten. Ondernemers met een innovatievraag kunnen deze neerleggen bij de Innovatiemotor. Die zoekt de partij die hiervoor samen met de ondernemer het best een oplossing kan ontwikkelen. Dat kunnen wetenschappers zijn, maar ook studenten of marketeers. De ontwikkelde kennis maakt de Innovatiemotor beschikbaar voor alle ondernemers en kennisinstellingen. Zo kan de hele sector hiermee haar voordeel doen en concurrentiekracht vergroten. GREENPORT AALSMEER De Innovatiemotor is onderdeel van de Greenport Aalsmeer: het grootste wereldhandels- en kenniscentrum voor bloemen en foto: planten. Hier werken dagelijks vijftigduizend mensen fulltime bij teeltbedrijven, de veiling, handelsbedrijven, exporteurs, tuinbouwleveranciers en veredelaars. Daarnaast zijn er kennisinstellingen, dienstverleners en financiële instellingen die hun bijdrage leveren aan de sector. Doordat deze partijen dicht bij elkaar zitten, is er een intensieve kennisuitwisseling en samenwerking. Energie besparen met kweek van kamerplanten via ledlicht Meer weten over de Innovatiemotor? Ga naar Of neem contact op met projectleider Jan-Willem Donkers: jwdonkers@ greenportaalsmeer.nl, Meer over het cluster Tuinbouw en Uitgangsmaterialen? Ga naar www. amsterdameconomicboard.com. Of neem contact op met clustermanager Gerard Kooiman: g.kooiman@amecboard.com, DANKZIJ DE INNOVATIEMOTOR GROEIT kennis over kweektechnologie met verschillende kleuren en verhoudingen ledlicht, voor hogere opbrengst en kwaliteit inspiratie voor nieuwe assortimenten en betere branding om consumenten te verleiden het idee voor een healing environment met planten, om de gezondheid in zorgcentra en ziekenhuizen te bevorderen inzicht in geneeskrachtige plantbestanddelen voor de farmaceutische industrie, om zo bij te dragen aan de biobased economy kennis over nieuwe businessmodellen, die bloemen en planten met meerwaarde (her)introduceren

3 TUINBOUW EN UITGANGSMATERIALEN Groene Innovatie Toonbank Laagdrempelige matchmaking tussen wetenschap en mkb-bedrijven Stel: een ondernemer in de tuinbouw of uitgangsmaterialen heeft een innovatief idee, maar weet niet precies hoe hij verder moet. Hij kan dan terecht bij de Groene Innovatie Toonbank: dé ontmoetingsplaats voor wetenschappers en mkb-bedrijven in de sector. Hier ontstaat een match tussen wetenschappelijke kennis en praktijkervaring. De Universiteit van Amsterdam, Vrije Universiteit en ondernemers bundelen hun krachten, met als resultaat innovatieve projecten en onderzoeken. Tuinbouw en Uitgangsmaterialen Blooming business Bloemen, planten, groenten, fruit, zaden en stekken. Bekende Hollandse producten, die worden ontwikkeld, geproduceerd en verhandeld in de sector Tuinbouw- en Uitgangsmaterialen. Hierin staat Nederland aan de absolute wereldtop. Jaarlijks gaat er ongeveer 15 miljard euro in om. En maar liefst 450 duizend Nederlanders verdienen er hun brood mee: van zaden tot detailhandel, van kassenbouw tot verpakkingsindustrie. Ze passen de nieuwste ontwikkelingen toe, zoals DNA- technologie. Bovendien is er veel kruis bestuiving met andere sectoren en de wetenschap. Internationaal liggen er grote kansen. Zo draagt de sector bij aan oplossingen voor wereld wijde vraagstukken, rond onder meer gezond heid, welbevinden en voedselzekerheid.

4 GROENE INNOVATIE TOONBANK UNIVERSITEIT & PLANTENFYSIOLOGEN Groene Innovatie Toonbank is in 2012 opgezet door hoogleraar Plantenfysiologie Michel Haring van de Universiteit van Amsterdam (UvA). Op het Science Park beschikt de UvA over hightech kassen, laboratoria en klimaatkamers. De ongeveer honderd groene wetenschappers die voltijds voor Green Life Sciences actief zijn, weten veel over veredeling en genetica en over hoe planten reageren op veranderingen in omgevingsfactoren, ziekten of plagen. De Groene Innovatie Toonbank wordt mede gefinancierd door de Provincie Noord-Holland en de Kamer van Koophandel Amsterdam. IDEEËN & UITWISSELING De Groene Innovatie Toonbank is een extreem laagdrempelige manier om ondernemers met innovatieve ideeën voor veredeling, plantenkweek of gewasbescherming in contact te brengen met wetenschappers. Het is een fictieve toonbank, waar ondernemer en wetenschapper vrijblijvend kennis en ervaring uitwisselen. Wetenschappers zitten op veel kennis en een teler heeft ontzettend veel praktijkervaring. Samenwerking levert beide partijen nieuwe inspiratie op. Een ondernemer meldt zich via een bij de Innovatie Toonbank. In overleg met een wetenschapper bekijkt hij of ze een op maat gemaakte pilot kunnen opzetten. De ondernemer draait mee in de experimenten en wordt begeleid door een wetenschapper van de universiteit. GREEN STUDENT LAB De Groene Innovatie Toonbank is gelieerd aan het Green Student Lab. Hierin worden studenten via een stage of werkopdracht gekoppeld aan bedrijven uit de Tuinbouw en Uitgangsmaterialen, die zich bijvoorbeeld vanuit de Groene Innovatie Toonbank melden voor een groter project. De studenten leren hierdoor zelfstandig aan de slag gaan en doen praktijkervaring op. De ondernemers kunnen gratis sparren met wetenschappers en onderzoek samen uitvoeren. Meer weten over de Groene Innovatie Toonbank? Neem contact op met Michel Haring: , Meer over het cluster Tuinbouw en Uitgangsmaterialen? Ga naar www. amsterdameconomicboard.com. Of neem contact op met clustermanager Gerard Kooiman: PRE-COMPETITIEF & GEZAMENLIJK Het kan zijn dat een innovatief idee een probleem aankaart dat veel meer bedrijven raakt. In dat geval wordt de ondernemer gevraagd ondernemers bijeen te brengen die aan precompetitief onderzoek willen meedoen. Vaak is het mogelijk om voor dergelijke projecten extra subsidie te krijgen. De Groene Innovatie Toonbank is in ieder geval tot en met 2014 gesubsidieerd. Doel is om de toonbank een vaste plek te geven en samen met partijen uit Noord- en Zuid-Holland een campus op te zetten. WAT LEVERT DE GROENE GROENE INNOVATIE TOONBANK OP? Universiteiten stellen kennis en faciliteiten beschikbaar aan ondernemers met een innovatief idee. De ondernemer investeert alleen in tijd, kennis en menskracht. Met name kleinere bedrijven kunnen hierdoor toch aan innovatieve projecten of innovatief onderzoek doen. De link tussen wetenschap en praktijk levert een nieuwe generatie wetenschappers op die goed weet wat de markt wil. Bedrijven komen in aanraking met de huidige stand van de wetenschap.

5 TUINBOUW EN UITGANGSMATERIALEN Kwantitatieve Genetica Kweken van groentengewassen en bloemen als exacte wetenschap Gewassen die niet ziek worden, insectenplagen overleven en langer mooi blijven. Vroeger was een teler tien tot vijftien jaar bezig met het kweken van de perfecte bloem of plant. Met DNA-onderzoek gebeurt dit tegenwoordig twee keer zo snel. Wil Nederland leidend blijven in de sector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen, dan speelt onderwijs een sleutelrol. De leerstoel Kwantitatieve Genetica aan de Universiteit van Amsterdam draagt bij aan deze koppositie. Tuinbouw en Uitgangsmaterialen Blooming business Bloemen, planten, groenten, fruit, zaden en stekken. Bekende Hollandse producten, die worden ontwikkeld, geproduceerd en verhandeld in de sector Tuinbouw- en Uitgangsmaterialen. Hierin staat Nederland aan de absolute wereldtop. Jaarlijks gaat er ongeveer 15 miljard euro in om. En maar liefst 450 duizend Nederlanders verdienen er hun brood mee: van zaden tot detailhandel, van kassenbouw tot verpakkingsindustrie. Ze passen de nieuwste ontwikkelingen toe, zoals DNA- technologie. Bovendien is er veel kruis bestuiving met andere sectoren en de wetenschap. Internationaal liggen er grote kansen. Zo draagt de sector bij aan oplossingen voor wereld wijde vraagstukken, rond onder meer gezond heid, welbevinden en voedselzekerheid.

6 KWANTITATIEVE GENETICA SELECTIE & KRUISING Een veredelaar werd vroeger een selecteur genoemd: iemand met een buitengewoon oog voor variatie, die uit duizenden bloemen de beste kon kiezen. Dergelijke selectie wordt nog steeds gemaakt, maar nu ook in het laboratorium, op basis van genetische kenmerken. Als je bijvoorbeeld een bloem met een langere steel wilt, moet je weten welke genen hieraan bijdragen. Daarvoor breng je de erfelijke eigenschappen in kaart: dat kan tegenwoordig in korte tijd. Vervolgens kun je aan de hand van een schema de juiste bloemen kruisen. Met als resultaat een bloem die niet alleen een langere steel heeft, maar ook nog eens resistent is tegen ziektes en lang blijft stralen in de woonkamer. WETENSCHAP & KENNIS Door DNA-technologie verandert de sector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen razendsnel in een exacte wetenschap met zeer specifieke kennis. Met hulp van provincie Noord-Holland en samenwerkende zaadbedrijven in Seed Valley is daarom een leerstoel Toegepaste Kwantitatieve Genetica opgezet aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Bijzonder hoogleraar Joost Keurentjes heeft de leiding. Hij onderzoekt onder meer stress bij planten en resistentie tegen droogte, hitte en kou. Doel is om mensen op te leiden die wetenschappelijke kennis in praktijk kunnen brengen en de laatste ontwikkelingen kunnen omzetten in Nederlandse innovaties. REGIONAAL & KRUISBESTUIVING Voor de leerstoel is bewust gekozen voor Amsterdam, want in Noord-Holland zitten veel samenwerkende tuinbouw- en sierteeltbedrijven en Seed Valley is rondom Enkhuizen en Warmerhuizen gecentreerd. Bovendien is de UvA sterk in normale genetica. Samenwerking levert naar verwachting een interessante kruisbestuiving op. Daarnaast wint groen onderzoek aan populariteit in hbo en mbo. Hogeschool InHolland Amsterdam heeft een afstudeerrichting Green Biotechnology, gericht op zaadtechnologie en plantenveredeling. Het Noord-Hollandse Clusius-college heeft een mbo-lab om studenten klaar te stomen voor werk in de veredelingssector. ONDERWIJS & INNOVATIE Kwantitatieve genetica gaat ervoor zorgen dat Tuinbouw en Uitgangsmaterialen in Nederland een schaalsprong kunnen maken. Want juist bij kleinere gewassen zoals bloemen biedt dit nieuwe kansen. Investering in specialistisch onderwijs is daarom een absolute must. Het brengt een nieuwe generatie medewerkers die de sector ook in de toekomst toonaangevend houdt. Meer weten over kwantitatieve genetica? Neem contact op met prof. dr. ing. Joost Keurentjes: Of met Stichting Seed Valley: Meer over het cluster Tuinbouw en Uitgangsmaterialen? Ga naar www. amsterdameconomicboard.com. Of neem contact op met clustermanager Gerard Kooiman: WAAROM INZETTEN OP KWANTITATIEVE GENETICA? De komende twintig tot dertig jaar groeit de wereldbevolking met twee miljard mensen. Om hen te voeden zijn nieuwe gewassen en technieken nodig. DNA-onderzoek levert niet alleen sterkere en meer vruchtdragende gewassen op, maar is ook duurzamer, omdat minder pesticiden en kunstmest nodig zijn. DNA-technologie komt steeds beter beschikbaar voor ondernemers. Inzet op kwantitatieve genetica zorgt voor medewerkers die de kennis hebben hiermee te werken. De Nederlandse veredeling groeit jaarlijks met 10 procent, terwijl veel medewerkers de komende tien jaar met pensioen gaan. Tijd voor een nieuwe generatie, die met de nieuwste technologie aan de slag kan.

7 TUINBOUW EN UITGANGSMATERIALEN Herkomstbepaling Speurwerk naar herkomst van planten en bloemen Is een voedselgewas of bloem echt in Nederland geteeld? Komt een geïmporteerde partij stekken wel uit Kenia? Onderzoekers van het onafhankelijk expertisecentrum Naktuinbouw ontwikkelen samen met de Universiteit van Amsterdam praktische en betaalbare forensische toetsen waarmee ze de herkomst van planten kunnen aantonen. Het doel is import- en exportfraude voorkomen en consumenten beschermen tegen oneerlijke producten. Tuinbouw en Uitgangsmaterialen Blooming business Bloemen, planten, groenten, fruit, zaden en stekken. Bekende Hollandse producten, die worden ontwikkeld, geproduceerd en verhandeld in de sector Tuinbouw- en Uitgangsmaterialen. Hierin staat Nederland aan de absolute wereldtop. Jaarlijks gaat er ongeveer 15 miljard euro in om. En maar liefst 450 duizend Nederlanders verdienen er hun brood mee: van zaden tot detailhandel, van kassenbouw tot verpakkingsindustrie. Ze passen de nieuwste ontwikkelingen toe, zoals DNA- technologie. Bovendien is er veel kruis bestuiving met andere sectoren en de wetenschap. Internationaal liggen er grote kansen. Zo draagt de sector bij aan oplossingen voor wereld wijde vraagstukken, rond onder meer gezond heid, welbevinden en voedselzekerheid.

8 HERKOMSTBEPALING VERTROUWEN & HERKOMST Het vertrouwen in producten wordt voor de hele keten van de Tuinbouw en Uitgangsmaterialen steeds belangrijker. Vanuit Duitse supermarkten is er bijvoorbeeld toenemende vraag naar bewijs voor geografische herkomst. Nu nog vooral voor groenten: komen paprika s uit Israël zoals op de verpakking staat, of toch stiekem uit een ander land? Maar ook steeds vaker in de sierteelt. Blijkt dat een geïmporteerde bloem niet in het betreffende land is geteeld? Dan kan dat leiden tot enorme schadeclaims. Zo mag Nederland het Lelietje van Dalen wel naar de VS exporteren, maar ze willen geen Duitse variant. DNA & ISOTOPEN Iedere plek op de wereld is uniek en dat zie je terug in een gewas. Aan de hand van DNAen isotopenonderzoek kunnen onderzoekers vaak zien waar dit vandaan komt. Isotopen zijn natuurlijke varianten van atomen die in wisselende samenstelling voorkomen in een plant, afhankelijk van temperatuur, luchtvochtigheid, bodem en lokale teeltomstandigheden. Net CSI, maar dan voor bijvoorbeeld tulpen, rozen, paprika s en aardappels. PRAKTISCH & BETAALBAAR Naktuinbouw en de UvA zetten onderzoek om naar praktische en betaalbare toetsen. Ze kregen hiervoor subsidie van de provincie Noord-Holland en de Kamer van Koophandel. In eerste instantie nemen ze paprika s onder de loep. Onderdeel is de aanleg van een geografische database van plantmateriaal. Een tijdrovende klus, maar wel een die ervoor zorgt dat het vertrouwen in Nederland als handelsland van agrarische producten verder groeit. Een goede database in combinatie met een praktische toets werkt bovendien preventief. WEEFSEL & WATER Het herkomstonderzoek gebeurt onder meer met water. Afhankelijk van de plek zit er in het regenwater veel of weinig zwaar water. Meestal regent zwaar water dichter bij zee uit. Bloemen, planten en bomen verwerken regenwater in hun weefsel. Dat geeft een soort blauwdruk van de zogeheten isotopensamenstelling van de regen op plek waar de gewassen groeien. Het voordeel van waterisotopen is dat daar al een uitgebreide internationale database van bestaat. In een pilot met Lelietjes van Dalen konden onderzoekers vaststellen of de knol van deze bloem bijvoorbeeld uit Nederland, Frankrijk of België kwam; in een andere pilot of paprika s uit Egypte of Nederland kwamen. Paprikateelt Meer weten over Herkomstbepaling? Meer weten over Herkomstbepaling? Neem contact op met dr. Eva de Rijke: e.derijke@ uva.nl. Of met Naktuinbouw: info@naktuinbouw, Meer over het cluster Tuinbouw en Uitgangsmaterialen? Ga naar www. amsterdameconomicboard.com. Of neem contact op met clustermanager Gerard Kooiman: g.kooiman@amecboard.com, HET BELANG VAN HERKOMSTBEPALING Blijken de Nederlandse paprika s die een Duitse supermarkt aankoopt ineens uit een ander land te komen? Dit soort fraude met de herkomst van gewassen kan leiden tot enorme schadeclaims. Nieuwe technologieën zoals isotooponderzoek bieden nieuwe mogelijkheden voor bewijsvoering. Met onafhankelijke herkomstbepaling kunnen leveranciers wantrouwen van retailers en consumenten wegnemen. Goede en snelle testen voor herkomstbepaling werken ook preventief tegen fraude.

9 TUINBOUW EN UITGANGSMATERIALEN Green Student Lab Het Nieuwe Stagelopen in de tuinbouw en uitgangsmaterialen Een trainingslab voor én door studenten, waarbij de universiteit direct gekoppeld is aan ondernemers in de sector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen. Dat is het Green Student Lab. Hierin voeren studenten uit verschillende disciplines zelfstandig projecten uit op basis van innovatieve vragen uit het bedrijfsleven: een nieuwe vorm van stagelopen. Dit betekent onderzoek voor ondernemers én van dichtbij zicht op een nieuwe generatie studenten. Tuinbouw en Uitgangsmaterialen Blooming business Bloemen, planten, groenten, fruit, zaden en stekken. Bekende Hollandse producten, die worden ontwikkeld, geproduceerd en verhandeld in de sector Tuinbouw- en Uitgangsmaterialen. Hierin staat Nederland aan de absolute wereldtop. Jaarlijks gaat er ongeveer 15 miljard euro in om. En maar liefst 450 duizend Nederlanders verdienen er hun brood mee: van zaden tot detailhandel, van kassenbouw tot verpakkingsindustrie. Ze passen de nieuwste ontwikkelingen toe, zoals DNA- technologie. Bovendien is er veel kruis bestuiving met andere sectoren en de wetenschap. Internationaal liggen er grote kansen. Zo draagt de sector bij aan oplossingen voor wereld wijde vraagstukken, rond onder meer gezond heid, welbevinden en voedselzekerheid.

10 GREEN STUDENT LAB VERGRIJZING & GROEI Seed Valley is het kloppende hart van de Nederlandse tuinbouw en zaadveredeling. Een gebied in Noord-Holland met toonaangevende en specialistische bedrijven. Maar de sector vergrijst. Om het stokje over te nemen zijn ongeveer vijfduizend nieuwe mensen nodig met nieuwe kennis. Bovendien groeit de sector jaarlijks met zo n tien procent. Het Green Student Lab brengt wo- en hbo-studenten eerder in contact met de ondernemers. ONDERNEMERS & STAGIAIRS Het Green Student Lab is een samenwerking tussen de Universiteit van Amsterdam, de Vrije Universiteit en Hogeschool InHolland. Vanaf begin 2014 zullen de eerste tien tot twintig studenten hun stages in het lab uitvoeren. Doel is om hen meer praktijkgericht op te leiden. Studenten maken samen met ondernemers plannen en voeren de projecten uit met ondersteuning van universitaire experts. Het gaat hierbij niet alleen om groen laboratoriumonderzoek. Ook wie zich wil bekwamen in bijvoorbeeld projectmanagement van groene R&D of dataanalyse is welkom. LEUK & LEERZAAM Het Green Student Lab betekent winst voor onderwijsinstellingen, ondernemers én studenten. In tegenstelling tot bestaande stageplekken, met veelal een-op-een begeleiding, werken nu meerdere studenten onder één supervisor. Handig voor onderzoeksinstellingen en leuk en leerzaam voor studenten, omdat ze hun stage zelfstandiger kunnen inrichten en uitvoeren. Ondernemers met een goed idee kunnen gratis onderzoek laten verrichten. Bovendien maken ze kennis met de nieuwste generatie studenten, die ze bij wederzijdse interesse na de studie kunnen inlijven. UITWISSELING & CONTINUÏTEIT Het Green Student Lab werkt nauw samen met de Groene Innovatie Toonbank. Ondernemers met innovatieve ideeën en wetenschappers wisselen hier kennis en ervaring uit rond veredeling, teelttechniek of gewasbescherming. Ondernemers kunnen ook rechtstreeks in contact komen met het Green Student Lab. Zo willen de onderwijsinstellingen een constante stroom van projecten garanderen. Meer weten over het Green Student Lab? Neem contact op met dr. Timo M. Breit: t.m.breit@uva.nl, Meer over het cluster Tuinbouw en Uitgangsmaterialen? Ga naar www. amsterdameconomicboard.com. Of neem contact op met clustermanager Gerard Kooiman: g.kooiman@amecboard.com, DE WINST VAN HET GREEN STUDENT LAB Studenten komen eerder in contact met de praktijk, waardoor de aansluiting met de groene arbeidsmarkt verbetert. Het lab gaat aan de slag met innovatieve ideeën van ondernemers, die anders door een gebrek aan middelen of kennis niet van de grond komen. Door de samenwerking met ondernemers, kunnen die enthousiasme voor hun vak overbrengen en studenten warm maken voor een baan in de tuinbouw en uitgangsmaterialen.

11 TUINBOUW EN UITGANGSMATERIALEN Green Forensics Strijden tegen groen plagiaat CSI in de sector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen. Expertisecentrum Naktuinbouw levert steeds vaker bewijs op basis van DNA-onderzoek om fraude met planten en bloemen tegen te gaan. Voor dit lab-werk opereert de organisatie samen met de Universiteit van Amsterdam (UvA), onder de naam Green Forensics. Samen ontwikkelen zij technologie en kennis, zodat mkb ers DNA-testen straks ook zelf kunnen toepassen. Tuinbouw en Uitgangsmaterialen Blooming business Bloemen, planten, groenten, fruit, zaden en stekken. Bekende Hollandse producten, die worden ontwikkeld, geproduceerd en verhandeld in de sector Tuinbouw- en Uitgangsmaterialen. Hierin staat Nederland aan de absolute wereldtop. Jaarlijks gaat er ongeveer 15 miljard euro in om. En maar liefst 450 duizend Nederlanders verdienen er hun brood mee: van zaden tot detailhandel, van kassenbouw tot verpakkingsindustrie. Ze passen de nieuwste ontwikkelingen toe, zoals DNA- technologie. Bovendien is er veel kruis bestuiving met andere sectoren en de wetenschap. Internationaal liggen er grote kansen. Zo draagt de sector bij aan oplossingen voor wereld wijde vraagstukken, rond onder meer gezond heid, welbevinden en voedselzekerheid.

12 GREEN FORENSICS KWEKERSRECHT & ROYALTIES Op een plant die een teler zelf ontwikkelt en die anders is dan bestaande varianten, kan hij kwekersrecht aanvragen. Een intellectueel eigendom dat hem het alleenrecht geeft op het telen ervan, zodat hij zijn R&D-kosten terugverdient. Zonder kwekersrecht zou niemand nog investeren in nieuwe plantenrassen. De Nederlandse Tuinbouwen Uitgangsmaterialensector investeert namelijk veel in het ontwikkelen van nieuwe varianten, en bij nateelt zonder betaling van royalty s loopt de sector veel inkomsten mis. Naar schatting 12,5 procent van de bloemen en planten wordt illegaal vermeerderd. En van alle bloemen die in de wereld worden geteeld, ligt zo n tachtig procent van het kwekersrecht in Nederland. OPSPORING & SNELHEID Stel: een Nederlandse teler vermoedt de dag voor Valentijnsdag dat hij het kwekersrecht heeft op een partij geïmporteerde rozen. Als hij hiervoor geen royalty s krijgt, kan hij beslag op de partij laten leggen. Het kost nu echter twee weken of langer om te onderzoeken of er sprake is van fraude. Blijkt dit niet zo te zijn? Dan kan de teler een enorme schadeclaim verwachten. Hij denkt dus wel twee keer na voordat hij een partij laat onderscheppen. Dat wordt anders als een test binnen een paar uur kan worden uitgevoerd. Naktuinbouw investeert samen met de UvA veel tijd en geld in betere en snellere testen. TRACERS & DNA Naktuinbouw ontwikkelde drie instrumenten die met hulp van Green Forensics de herkomst en identiteit van plantmateriaal kunnen vaststellen. De Variety Tracer geeft inzicht in de identiteit van plantaardig materiaal. Deze combineert morfologisch onderzoek naar bouw, vorm, kleur en bloeiwijze met DNA-onderzoek. Door de informatie van een plant te vergelijken met andere rassen, kun je vaststellen of er sprake is van nateelt. Met de Pathogen Tracer kunnen onder zoekers de herkomst van een ziekteverwekker of de bron van besmetting traceren. En met de Origin Tracer kunnen ze precies bepalen waar een bloem of plant geteeld is. Dit instrument gebruiken UvA en Naktuinbouw ook in het project Herkomstbepaling. Green Forensics gaat samenwerken met het Green Student Lab van de UvA. Hierin worden studenten via onder meer Naktuinbouw aan opdrachtgevers gekoppeld om onderzoek te doen. Meer weten over Green Forensics? Neem contact op met dr. Timo Breit: t.m.breit@uva.nl, Of met Naktuinbouw: info@naktuinbouw, Meer over het cluster Tuinbouw en Uitgangsmaterialen? Ga naar www. amsterdameconomicboard.com. Of neem contact op met clustermanager Gerard Kooiman: g.kooiman@amecboard.com, DANKZIJ GREEN FORENSICS GROEIT.. de mogelijkheid om inbreuk van kwekersrecht tegen te gaan, waardoor Nederlandse veredelaars inkomsten uit royalty s mislopen gezamenlijk onderzoek naar praktische en betaalbare testen, voor het sneller en makkelijker opsporen van fraude interesse van buitenlandse ondernemers om zich in Nederland te vestigen de mogelijkheid om bij plantenziektes de herkomst van een ziekteverwekker of de bron van besmetting te traceren de voorsprong van de Nederlandse Tuinbouw en Uitgangsmaterialensector dankzij onderzoekers van de toekomst

13 TUINBOUW EN UITGANGSMATERIALEN Groen Onderwijscentrum Groen vakmanschap van de 21e eeuw In de 19e eeuw ontwikkelde de tuinbouw zich in rap tempo. Omdat de bedrijven behoefte kregen aan echte vakmensen met kennis van nieuwe technieken, richtten zij groene scholen op. Ook in de 21e eeuw is innovatie essentieel om de sector concurrerend te houden. Het Groen Onderwijscentrum verbindt bedrijven met mbo s en hbo s voor land- en tuinbouw. En draagt zo bij aan vernieuwd onderwijs én vakmanschap. Tuinbouw en Uitgangsmaterialen Blooming business Bloemen, planten, groenten, fruit, zaden en stekken. Bekende Hollandse producten, die worden ontwikkeld, geproduceerd en verhandeld in de sector Tuinbouw- en Uitgangsmaterialen. Hierin staat Nederland aan de absolute wereldtop. Jaarlijks gaat er ongeveer 15 miljard euro in om. En maar liefst 450 duizend Nederlanders verdienen er hun brood mee: van zaden tot detailhandel, van kassenbouw tot verpakkingsindustrie. Ze passen de nieuwste ontwikkelingen toe, zoals DNA- technologie. Bovendien is er veel kruis bestuiving met andere sectoren en de wetenschap. Internationaal liggen er grote kansen. Zo draagt de sector bij aan oplossingen voor wereld wijde vraagstukken, rond onder meer gezond heid, welbevinden en voedselzekerheid.

14 GROEN ONDERWIJSCENTRUM VERNIEUWEN & CONCURREREN Om de internationale concurrentie voor te blijven, is het essentieel dat de sector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen innoveert en met andere verdienmodellen komt. Daarvoor zijn de komende jaren nieuwe ondernemers en medewerkers nodig, met uiteenlopende achtergronden. Het Groen Onderwijscentrum slaat een brug tussen het vakonderwijs en de arbeidsmarkt. En maakt zo een nieuwe generatie warm voor deze topsector. STUDENTEN & AMBITIE Belangrijk is dat de tuinbouw een goed imago heeft bij een brede groep studenten, niet alleen bij degenen wiens ouders hierin al werken. Er gaat veel geld om in de sector en er zijn interessante banen. Ook voor wie zich specialiseert in ICT, marketing, handel of logistiek. Want innoveren is meer dan nieuwe planten en kweekmethoden ontwikkelen. Het gaat bijvoorbeeld ook om het maken van kansrijke combinaties tussen producten en markten, slim transport of gezondheidsvoordelen van bloemen en planten. Door kennis te maken met deze aspecten, ontdekken jongeren dat de branche dynamisch en innovatief is. KENNIS & CONCURRENTIE Het Groen Onderwijscentrum in Aalsmeer draagt bij aan dat verbeterde imago. Het is één portaal voor bedrijven in de regio. Waarin het Wellantcollege, hogeschool InHolland en bedrijven samenwerken om het onderwijs beter te laten aansluiten op de praktijk. Dat gaat verder dan stages en excursies: studenten en bedrijven trekken samen op, waarbij ze werken aan opdrachten uit de praktijk. Zo zorgt de school voor een aantrekkelijk en vernieuwend onderwijsaanbod. En profiteren de bedrijven straks van een nieuwe lichting medewerkers, met creatief en innovatief vakmanschap en ondernemerschap. Daarnaast ontwikkelt het centrum een cursusaanbod voor bedrijven, zodat medewerkers zich kunnen blijven ontwikkelen. GREENPORT AALSMEER Het Groen Onderwijscentrum is onderdeel van de Greenport Aalsmeer: het grootste wereldhandels- en kenniscentrum voor de sierteeltsector. Hier werken dagelijks vijftigduizend mensen fulltime bij teeltbedrijven, de veiling, handelsbedrijven, exporteurs, tuinbouwleveranciers en veredelaars. Daarnaast zijn er kennisinstellingen, dienstverleners en financiële instellingen. Doordat deze partijen dicht bij elkaar zitten, is er een intensieve kennisuitwisseling en samenwerking. Meer weten over het Groen Onderwijscentrum? Neem contact op met mevr. M. van der Meer: Of ga naar Meer over het cluster Tuinbouw en Uitgangsmaterialen? Ga naar www. amsterdameconomicboard.com. Of neem contact op met clustermanager Gerard Kooiman: DANKZIJ HET GROEN ONDERWIJSCENTRUM GROEIT de mogelijkheid voor ondernemers om te innoveren via stages en projecten een aantrekkelijk imago van de sector bij studenten en scholieren een nieuwe generatie medewerkers met toegepaste kennis aantrekkelijk en vernieuwend groen onderwijs op mbo- en hbo-niveau, dat aansluit op de praktijk de mogelijkheid tot een leven lang leren door inspirerende cursussen en trainingen

15 TUINBOUW EN UITGANGSMATERIALEN Green Biotechnology Hoogopgeleide technologen met groene vingers Freesia s uit een reageerbuis. Tomaten die resistent zijn tegen bepaalde ziektes of petunia s met nieuwe kleuren dankzij groene genetica. Achter het voedsel en planten in en om ons huis schuilt een complexe wetenschappelijke wereld. Biotechnologen werken in het lab met de nieuwste moleculaire en genetische kennis aan technologieën hiervoor. Het lectoraat Green Biotechnology van hogeschool InHolland leidt deze specialisten op. En draagt zo bij aan toonaangevende tuinbouw en zaadveredeling in Nederland. Tuinbouw en Uitgangsmaterialen Blooming business Bloemen, planten, groenten, fruit, zaden en stekken. Bekende Hollandse producten, die worden ontwikkeld, geproduceerd en verhandeld in de sector Tuinbouw- en Uitgangsmaterialen. Hierin staat Nederland aan de absolute wereldtop. Jaarlijks gaat er ongeveer 15 miljard euro in om. En maar liefst 450 duizend Nederlanders verdienen er hun brood mee: van zaden tot detailhandel, van kassenbouw tot verpakkingsindustrie. Ze passen de nieuwste ontwikkelingen toe, zoals DNA- technologie. Bovendien is er veel kruis bestuiving met andere sectoren en de wetenschap. Internationaal liggen er grote kansen. Zo draagt de sector bij aan oplossingen voor wereld wijde vraagstukken, rond onder meer gezond heid, welbevinden en voedselzekerheid.

16 GREEN BIOTECHNOLOGY TECHNOLOGIE & NATUUR Het veredelen van gewassen gebeurt al eeuwen. Door planten met verschillende eigenschappen te kruisen, geef je ze bijvoorbeeld andere kleuren, smaken of vormen of maak je ze beter bestand tegen ziektes. Met oudere methoden duurt dit soms jaren, maar dankzij moleculaire biotechnologie kan dit tegenwoordig een stuk sneller. Hierbij kijken onderzoekers in het laboratorium als het ware in de plant zelf. En zien ze welke erfelijke variaties zorgen voor bepaalde kenmerken. Door de juiste genetische eigenschappen te selecteren en combineren, kunnen zij de techniek van moeder natuur een handje helpen. VERKOPEN & VERDUURZAMEN Wil de Nederlandse tuinbouw en zaadveredeling aan de wereldtop blijven, dan is hoogstaande biotechnologische kennis onmisbaar. Dankzij weefselkweek in reageerbuizen kunnen tuinders sneller nieuwe stekken kweken, die bijvoorbeeld makkelijker wortel schieten. En door de ontwikkeling van soorten die beter tegen ziekten of kou kunnen, hebben ze meer opbrengst per vierkante meter en zijn geen pesticiden nodig. Ook kunnen biotechnologen sneller nieuwe vormen en kleuren bloemen ontwikkelen, die de verkoop een boost geven. SPECIALISTEN & OPLEIDING De veredelingsbedrijven in de Nederlandse tuinbouw groeien en staan te springen om enthousiaste en gekwalificeerde biotechnologen: specialisten met de juiste kennis over planten en bloemen en hun moleculaire eigenschappen, die meteen in de laboratoria aan de slag kunnen. Om deze nieuwe medewerkers op te leiden startte de afdeling Life Sciences & Chemistry van hogeschool InHolland Amsterdam in 2013 met het lectoraat Green Biotechnology. Hier leren de studenten alle ins en outs van moleculaire technieken voor het verbeteren van zaden en planten. ONDERWIJS & BEDRIJVEN Studenten leren deze state of the arttechnologieën ook in het veld, bij telers en veredelingsbedrijven in de kop van Noord-Holland. Daarnaast zet het lectoraat onderzoek op, waarbij het samenwerkt met de Vrije Universiteit en de Universiteit van Amsterdam, zoals in de Green Student Lab en de Groene Innovatie Toonbank. Hiermee kan het innovatieve vragen van bedrijven oppakken en tegelijkertijd het onderwijs up to date houden. Zo zorgt Green Biotechnology voor een nieuwe generatie specialisten, die de tuinbouw en zaadveredeling op een hoger plan brengen. Meer weten over Green Biotechnology? Neem contact op met Nelleke Kreike: Of ga naar www. inholland.nl/lectoraatgreenbiotechnology. Meer over het cluster Tuinbouw en Uitgangsmaterialen? Ga naar www. amsterdameconomicboard.com. Of neem contact op met clustermanager Gerard Kooiman: DANKZIJ GREEN BIOTECHNOLOGY GROEIT inzicht in genetische eigenschappen van planten en bloemen technologie voor weefselkweek in reageerbuizen (in vitro) het aantal nieuwe gewassen ontwikkeling van gewassen die beter tegen kou en veelvoorkomende ziekten kunnen, waardoor minder meststoffen en pesticiden nodig zijn het aanbod van hoogopgeleide specialisten voor de plantenveredelingsector

17 TUINBOUW EN UITGANGSMATERIALEN Innovatieklassen Flowers Een frisse wind door een gevestigde sector Hoe maak je een nieuwe generatie jongeren warm voor een van de topsectoren van Nederland? En hoe zorg je dat deze sector klaar is voor de toekomst? De Innovatieklassen Flowers brengen honderden studenten van groene en niet-groene studies in contact met professionals uit de tuinbouw en zaadveredeling. Zo maken deze studenten kennis met de dynamische en internationale praktijk van dit vak, terwijl de bedrijven profiteren van een frisse blik. Tuinbouw en Uitgangsmaterialen Blooming business Bloemen, planten, groenten, fruit, zaden en stekken. Bekende Hollandse producten, die worden ontwikkeld, geproduceerd en verhandeld in de sector Tuinbouw- en Uitgangsmaterialen. Hierin staat Nederland aan de absolute wereldtop. Jaarlijks gaat er ongeveer 15 miljard euro in om. En maar liefst 450 duizend Nederlanders verdienen er hun brood mee: van zaden tot detailhandel, van kassenbouw tot verpakkingsindustrie. Ze passen de nieuwste ontwikkelingen toe, zoals DNA- technologie. Bovendien is er veel kruis bestuiving met andere sectoren en de wetenschap. Internationaal liggen er grote kansen. Zo draagt de sector bij aan oplossingen voor wereld wijde vraagstukken, rond onder meer gezond heid, welbevinden en voedselzekerheid.

18 INNOVATIEKLASSEN FLOWERS VERNIEUWEN & CONCURREREN In de Nederlandse Tuinbouw- en Uitgangsmaterialenbranche moeten bedrijven steeds meer produceren, met steeds kleinere winstmarges. Om de internationale concurrentie voor te blijven, is het belangrijk dat de sector innoveert en met andere verdienmodellen komt. Daarvoor zijn de komende jaren nieuwe ondernemers en medewerkers nodig, met uiteenlopende achtergronden. De Innovatieklassen verbinden de arbeidsmarkt met studenten van (inter)nationale mbo s, hbo s en universiteiten. En stomen zo een nieuwe generatie klaar voor deze topsector. STUDENTEN & AMBITIE De Innovatieklassen laten zien hoe dynamisch en internationaal de sector voor Tuinbouw en Uitgangsmaterialen is, waarin men van China tot Brazilië zaken doet. Er gaat veel geld in om en er zijn interessante banen. Niet alleen voor studenten in groene studies of technologie, maar ook voor wie zich specialiseert in marketing, techniek, logistiek of economie. Want innoveren is meer dan nieuwe planten en kweekmethoden ontwikkelen. Het gaat bijvoorbeeld ook om het maken van kansrijke combinaties tussen producten en markten en het verleiden van klanten. ONDERNEMERS & VRAAGSTUKKEN De Innovatieklassen Flowers brengen bedrijfsleven en onderwijs bij elkaar, via masterclasses, excursies en onderwijs. Studenten van diverse opleidingen gaan zelf bij ondernemers langs om te kijken met welke vraagstukken ze kunnen helpen. Daarmee gaan ze zoveel mogelijk in hun gewone onderwijs aan de slag, om tot verfrissende oplossingen en nieuwe verdienmodellen te komen. Ze krijgen coaching van de ondernemers, die met enthousiasme de dynamiek van hun werk overbrengen. Zo maken de studenten kennis met de hele keten, van veredeling tot bloemist, doen ze ervaring op én bouwen ze aan een netwerk onder bedrijven. GREENPORT AALSMEER De Innovatieklassen Flowers zijn als concept opgenomen in de Innovatiemotor. Dat is een project van Greenport Aalsmeer: het grootste wereldhandels- en kenniscentrum voor de sierteeltsector. Hier werken dagelijks vijftigduizend mensen. Doordat bedrijven en kennisinstellingen dicht bij elkaar zitten, is er een intensieve kennisuitwisseling en samenwerking. Meer weten over de Innovatieklassen Flowers? Neem contact op met Peggy Donker: peggy.donker@inholland.nl, Of ga naar of Meer over het cluster Tuinbouw en Uitgangsmaterialen? Ga naar www. amsterdameconomicboard.com. Of neem contact op met clustermanager Gerard Kooiman: g.kooiman@amecboard.com, Innovatieklas op bezoek bij een teler INNOVEREN IN DE KLAS In de Innovatieklassen zitten studenten uit groene en nietgroene opleidingen. Zij werken bijvoorbeeld aan: concepten om de besteding per gezin omhoog te krijgen, met sociale media en storytelling, bijvoorbeeld door nadruk op hoe gezond kamerplanten zijn of met een bloemenapp nieuwe verdienmodellen in de keten van kweker naar consument proeven met een nieuwe manier om planten te bewateren, waardoor minder kans op ziekten en besmetting ontstaat nieuwe manieren om bloemen te verpakken, die aansluiten bij de wensen van de consument