Werkboek bij cursus Speedreading

Transcriptie

1 Werkboek bij cursus Speedreading Module 2: Oogfixaties vergroten Let op! Het is zeer belangrijk dit werkboek uit te printen! Zonder een uitgeprinte versie kun je de cursus niet volgen! Dit werkboek hoort bij module 2: oogfixaties vergroten. Met dank aan: Werkboek bij cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 1

2 Inhoudsopgave Oefentekst 5 Stip in het midden 3 Oefentekst 6 Kolommen tekst 4 Oefentekst 7 Metronoom oefening II 5 Oefentekst 8 Block reading 7 Oefentekst 9 Metronoom oefening III 9 Oefentekst 10 Tussenmeting bij module 2 11 Copyright 2010 Intermediair/ Uitgeverij Balans, Amsterdam. De oefenteksten voor de cursus Speed Reading zijn met toestemming overgenomen van Het boek werk. Alle rechten voorbehouden Werkboek bij cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 2

3 Oefentekst 5: stip in het midden Werk, maar De eerste dag op kantoor wie herinnert zich hem niet? Onzeker betreed je een griezelige wereld vol rituelen, met een eigen vocabulaire, collega s en hun (on) hebbelijkheden, managers die je opknopen aan targets, kantoorpolitiek, slechte koffie. Op die wereld ben je slecht voorbereid. Je mag de rest van je leven 38 uren van je week besteden aan werk (tegenover 2,7 uur aan uitgaan en negen uur aan sociale contacten) en je zult je collega s meer zien dan je partner. Maar zelden krijg je tevoren te horen hoe je dat doet, werken. Hoe je je moet gedragen tegenover je collega s, hoe je je talent het beste kunt inzetten. En hoe je dat een jaartje of veertig gaat volhouden. Einde van de tekst Werkboek bij cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 3

4 Oefentekst 6:kolommen tekst Collega s en bazen Je ziet ze vaker dan je vrienden of zelfs je partner. En net als je familie heb je ze niet zelf uitgezocht. Maar ze bepalen wel het sterkst van alles of je het wel of niet naar je zin hebt op je werk. Collega's. Je hebt ze nodig en je hebt soms zoveel met ze gemeen (hetzelfde werk, dezelfde studieachtergrond, bepaalde karaktertrekken en interesses) dat ze als vrienden gaan voelen. Nou ja, een enkeling. Een beetje. Maar dan ineens levert één je een streek gaat strijken met jouw idee, laat tussen neus en lippen bij de baas vallen dat een opdracht jou wel heel veel tijd heeft gekost. En dan blijkt collegaschap toch iets anders dan vriendschap. Misschien zijn collega s een soort buren? Mensen die hun best doen om het prettig met elkaar te hebben omdat dat het samenleven makkelijker maakt en omdat je bij ruzie niet zomaar van elkaar af bent? Hoe verhoud je je tot deze mensen met wie je dag in dag uit in een gebouw zit, met wie je moet samenwerken én concurreren? Hoeveel persoonlijks vertel je hen? Hoe hulpvaardig moet je zijn? Wat als je verliefd op ze wordt (dat wil zeggen, op eentje)? Last but not least zijn er de bazen. Wat kun je van een goede leidinggevende verwachten? Kun je hem of jaar tegenspreken? (Ja.) Is dat verstandig? (Nee.) Wie net begint met werken, denkt dat hij alleen op kantoor is om zijn functie uit te voeren. Vergeet het. Kantoorpolitiek maar dan wel de gezellige vorm ervan is weliswaar niet opgenomen in je takenpakket, maar verdient beslist tijd en aandacht. Zonder krijg je niets voor elkaar, en is het ook een stuk minder leuk op het werk. Kantoorpolitiek Waarom je collega s veel privézaken moet toevertrouwen Op de site van Intermediair peilden we de mening van bezoekers over de relatie met hun collega s: vertelden ze elkaar veel of zaten ze werk en privé hardnekkig gescheiden te houden? De meerderheid beweerde niet zo scheutig te zijn met persoonlijke verhalen. Dat is eigenlijk vrij dom gedrag van die meerderheid. Social support, zoals de positieve omgang van collega's onder elkaar in de wetenschappelijke literatuur wordt genoemd, brengt namelijk veel goeds voort. De belangrijkste functie van goede sociale relaties op het werk is het ontvangen van steun in moeilijke tijden. Die moeilijke tijden kunnen aanbreken als een project dreigt te mislukken, als je overvallen wordt door liefdesverdriet, of je je voorbij gelopen voelt door je baas. Zijn de contacten vriendschappelijk, dan zullen collega s je op zo n moment emotioneel steunen, je werk uit handen nemen of anderzijds bijstaan. Sociale steun blijkt bovendien (of misschien daardoor) een goede buffer tegen stress, burnout en ziekteverzuim. Maar ook als alles koek en ei is heeft social support een positieve uitwerking: werknemers voelen zich gelukkiger. Er is zelfs een onderzoek bekend waaruit blijkt dat de sociale dichtheid (het aantal werknemers in een bepaalde ruimte) bepalend is voor het geluk van de werknemers. Vulden de onderzoekers de ruimte met meer werknemers, dan groeide ook het werknemersgeluk! (En vice versa.) Verklaring: de mogelijkheid tot contact nam toe en natuurlijk ook de kans dat er iemand tussen zat met wie het klikte. Einde van de tekst Werkboek bij cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 4

5 Oefentekst 7: metronoom oefening II Noot: realiseer je dat tijdens deze oefening je tekstbegrip heel erg laag is. Dit hoort bij het leerproces, het doel van deze oefening is puur het trainen van de oogspieren. Word een satisficer Een bekende psychologische theorie verdeelt de mensheid onder in maximizers en satisficers (een combinatie van to satisfy en to suffice). De eersten zijn perfectionisten en willen in alles het onderste uit de kan halen. Zij zullen bijvoorbeeld zelden tot een aankoop overgaan als ze niet alle beschikbare modellen en prijzen hebben vergeleken. De tweede soort denkt al snel: goed is goed genoeg. Veel mensen verwarren dat met luiheid, maar zoals hoogleraar management Eric Abrahamson betoogt in zijn boek De wet van de stimulerende wanorde, is deze strategie vaak de slimste. Perfectionisme duidt in veel gevallen op een irrationele angst om fouten te maken. Een blunder in het begin van je carrière kan er de oorzaak van zijn dat je een neurotisch patroon ontwikkelt: bijvoorbeeld dat je al je afspraken driedubbel gaat vastleggen om vergissingen te voorkomen, of om bewijsmateriaal te hebben voor later. Satisficers weten, bewust of onbewust, dat de moeite van het organiseren veelal niet opweegt tegen het resultaat. Ze vertrouwen meer op hun intuïtie. Die biedt vooral bij grote beslissingen een beter kompas dan eindeloos wikken en wegen, zoals onderzoek van psycholoog Ap Dijksterhuis aantoont (Het slimme onbewuste, 2007). Het eerder beschreven pseudo-ondernemerschap van werknemers werkt perfectionisme in de hand. Wie zelf verantwoordelijk is voor een doel, wil niet afhankelijk zijn van de grillen van een collega, die immers een ander doel kan nastreven. We willen de regie volledig in handen hebben, waardoor we te weinig over durven te laten aan anderen en ons met de kleinste details bemoeien. Maximizers krijgen het steeds moeilijker. Het internet heeft een overdaad aan informatie binnen handbereik gebracht en reikt ons dagelijks, als consument maar ook als werknemer, een oneindig aantal keuzes aan. Het heeft er tevens voor gezorgd dat de wereld nooit meer helemaal stilstaat: ook s nachts en in het weekend zijn online alle informatiebronnen toegankelijk. De kunst van het kiezen - en daarmee van het loslaten - zal steeds belangrijker worden als sociale vaardigheid. Satisficers zijn daar veel beter in dan maximizers. Het is moeilijk te zeggen hoe je een satisficer kunt worden. Vaak zie je maximizers veranderen als ze kinderen krijgen (gesteld dat ze ook voor hen zorgen en dat niet aan hun partner overlaten). Je kind heeft altijd prioriteit en dus zul je gedwongen zijn andere taken uit te stellen, efficiënter te gaan werken of flexibeler te worden. De werkdruk loopt zo hoog op dat je wel zaken moet loslaten. En bovendien gaat er niets boven een baby in je armen, als het erom gaat het belang te relativeren van nóg een vergadering over de kwartaalcijfers. Als je geen kinderen hebt, raden we aan een satisficer te worden in kleine stapjes. Probeer eens één keer een vergadering niet gedetailleerd voor te bereiden, maar te vertrouwen op je improvisatietalent. Bedenk dat succesvolle topmanagers juist dingen los durven te laten. En dat ontspannen zijn veel beter werkt dan controledrift: met een leeg hoofd heb je veel meer ruimte om te luisteren en alert te reageren dan met een hoofd vol details. Werkboek bij de cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 5

6 Stop! Als je dreigt te bezwijken onder de werkdruk is het zaak actie te ondernemen. Het is niet verstandig direct naar het management te stappen met een formele verwijzing naar je contract. Werkdruk is subjectief. De een doet in twee dagen waar een ander een week voor nodig heeft. En de een kan nu eenmaal een veel hoger niveau van stress aan dan de ander. Hoe kun je tijdig een signaal geven dat het werk je te veel is? Stap 1: pols je collega s Maak je werkdruk eerst bespreekbaar met één of twee collega s die dichtbij je staan en die je vertrouwt. Als zij hetzelfde ervaren als jij kun je de kring uitbreiden. In een gezamenlijk werkoverleg sta je dan sterker als je de werkdruk ter sprake brengt. Een functioneringsgesprek met je leidinggevende kan altijd nog (zie stap 5), maar pas op: wat je collega s je in vertrouwen vertellen, is niet hetzelfde als wat ze hun leidinggevende vertellen. Daar spelen ze misschien mooi weer, zodat je alsnog zwak staat met je klacht. Herkennen je collega s niets in jouw ervaring, ga dan naar stap twee. Stap 2: analyseer je werkdruk Vraag je af waarom jij meer druk ervaart dan anderen. Misschien werk je op sommige punten niet efficiënt. Slimmer omgaan met je inkomende mails kan soms al een heel verschil maken. Maar de oorzaak kan ook veel dieper liggen. Faalangst kan leiden tot overdreven perfectionisme. Door onzekerheid over je eigen kwaliteiten heb je misschien te veel drang om je te bewijzen en zeg je te vaak ja tegen klussen. Stap 3: doe een cursus timemanagement Een cursus timemanagement kan een eerste stap zijn. Verwacht daar niet te veel van. Tijdens zo n cursus hoor je dingen die een kind ook kan bedenken. Anderzijds: je neemt even de tijd om echt na te denken over hoe je met je tijd omgaat (wanneer doe je dat anders) en je hoort van andere deelnemers soms briljante tips. Een goed gesprek met een oudere, meer ervaren collega die ontspannen in het leven staat kan ook veel nieuwe inzichten geven. Vraag naar zijn spreekwoordelijke seven habits. Een loopbaancoach of psychotherapeut kan je helpen bij het onderkennen van dieperliggende problemen als faalangst of onzekerheid. Stap 4: praat met je leidinggevende Een gesprek met je leidinggevende kan een goed idee zijn, maar pas nadat je de eerste stappen doorlopen hebt. Zorg dat je beslagen ten ijs komt en weet of je klacht alleen voor jou geldt of voor de hele afdeling. Alleen maar vertellen dat je het te druk hebt leidt nergens toe. Einde van de tekst Mocht je klaar zijn, maar de oefening loopt nog door dan kun je deze tekst nog een keer lezen. Werkboek bij de cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 6

7 Oefentekst 8: block reading Voor jezelf beginnen Veel mensen denken er wel eens over na om voor zichzelf te beginnen. Dat kan zijn omdat ze een goed idee hebben, omdat ze liever eigen baas zijn, omdat ze rijk willen worden, of omdat ze net hun baan kwijt zijn. Sinds de jaren zeventig, toen ondernemen bij veel mensen verdacht was, is de overheid steeds vriendelijker voor ondernemers, omdat het midden- en kleinbedrijf als de drijvende kracht achter vernieuwing in de economie wordt gezien. Bijna elk jaar worden er nieuwe (vooral fiscale) maatregelen ingevoerd die mensen moeten verleiden een eigen zaak op te zetten. Met succes, want het aantal zzp ers nam tussen 1996 en 2008 volgens het CBS toe van tot Het totale aantal zelfstandigen, dus inclusief de ondernemers met personeel, komt uit op zo n Op zich is ondernemen helemaal niet moeilijk. Veel hoogopgeleiden beginnen als zzp er (zelfstandige zonder personeel) of freelancer beide begrippen zijn uitwisselbaar nadat ze in dienst van een bedrijf een paar jaar ervaring hebben opgedaan als bijvoorbeeld it er, accountant of jurist. De meeste ondernemers hebben helemaal geen uniek product of unieke dienst, zijn niet briljant of heel anders dan anderen, maar doen min of meer hetzelfde als wat ze voorheen in loondienst deden. Onder welke voorwaarden dat een succes kan worden, lees je in deze tekst. Karakter Sommige mensen lijkt het ondernemen in het bloed te zitten. Het zijn de types die al op school handeltjes dreven, die vaak ook vroegtijdig van school af gingen en die er niet over piekerden te gaan studeren. Maar zij werden wel succesvol en rijk. Er zijn inderdaad karaktereigenschappen die je meer of minder geschikt maken voor het ondernemerschap. Zo moet je bestand zijn tegen onzekerheid, zowel mentale als financiële. Als een grote klant maandagmorgen om negen uur meldt dat hij niet langer met jou wil samenwerken, is dat niet alleen een klap voor je zelfvertrouwen, maar ook voor je portemonnee. Natuurlijk is het goed te weten waarom die klant geen zaken meer met jou wil doen. Misschien had hij geen keus, vanwege bezuinigingen of om andere redenen waar jij niets aan kunt doen. Als hij jou te duur vindt of andere klachten heeft, is het goed te weten welke die zijn, maar het heeft dan geen zin eindeloos te gaan analyseren waarom het mis ging. Je moet verder, anders verlam je jezelf. Je hebt als ondernemer dan ook doorzettingsvermogen nodig. En discipline. Afspraak is afspraak en voor jou tien anderen. Een andere karaktertrek die het leven als ondernemer makkelijker maakt is dat je het leuk vindt om met andere mensen om te gaan. Een introverte tobber zal als ondernemer minder makkelijk klanten werven dan een extraverte veelprater die het leuk vindt om met mensen om te gaan. Zo n laatste type zal bovendien eerder zelfvertrouwen uitstralen, en dat is belangrijk voor het welslagen van je onderneming. Werkboek bij de cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 7

8 Tenslotte is een flinke dosis al dan niet onderbouwd optimisme handig als je voor jezelf werkt. Denken werknemers van grote bedrijven vaak in termen van bedreigingen, zoals concurrenten, innovaties die de status quo bedreigen en de vrees voor nieuwe overheidsmaatregelen, ondernemers zien, het is een vreselijke cliché, vooral kansen. Zij zijn, als het goed is, flexibeler en creatiever. Zij weten beter om te gaan met snel veranderende omstandigheden, nieuwe regels en nieuwe media. Grote bedrijven hebben vaak nog steeds geen idee wat ze met internet aan moeten. Kleine bedrijfjes domineren daarom het web. Ook op het gebied van nieuwe concurrentieregels en andere maatregelen die de heersende orde verstoren staan de kleine ondernemers als eersten klaar om daarvan te profiteren. Goede redenen om voor jezelf te beginnen Briljant idee Zie je een gat in de markt waar je in je huidige baan niets mee kunt, bijvoorbeeld omdat jouw werkgever in een heel andere branche zit? Of omdat je geen zin hebt de hele ambtelijke molen van je bedrijf door te gaan? (Waarbij je ook nog het risico loopt dat anderen met jouw idee aan de haal gaan, of er in elk geval hun stempel op proberen te drukken?) Een andere reden om een idee voor jezelf te houden: als je voorziet dat je werkgever niet alleen over jouw idee gaat lopen opscheppen alsof het van hemzelf is, maar dat hij er dan ook nog eens het meeste aan gaat verdienen. Vrijheid Veel mensen houden van regelmaat: van de vergadering op maandagmorgen, van de lunch om twaalf uur stipt en van vaste werktijden. Maar vele anderen is dat juist een gruwel. Zij dromen van nooit meer vergaderen en bepalen hun tempo liever zelf. Voordeel is ook dat je kunt werken wanneer je wilt. s Nachts bijvoorbeeld. En dan s morgens uitslapen. Je hebt geen last van irritante collega s met wie je jaar in, jaar uit lief en leed moet delen. Je hoeft je als ondernemer van niets en niemand iets aan te trekken zelfs klanten kun je laten vallen als je daar zin in hebt. Deze vrijheid heeft een keerzijde: het werk houdt nooit op. Kun je daarmee omgaan? Kun je na een dag hard werken de knop omzetten en naar de film of uit eten gaan? En gun je jezelf regelmatig een vakantie? Het is belangrijk om eventuele andere gezinsleden te betrekken bij jouw keuze voor het ondernemerschap. Ze hoeven er niet honderd procent achter te staan, maar ze moeten wel kunnen leven met het feit dat je waarschijnlijk onregelmatiger werktijden hebt dan toen je nog in loondienst was. En dat je de zondagmiddag soms aan de administratie zult besteden, en dus niet aan een strandwandeling. Einde van de tekst Werkboek bij de cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 8

9 Oefentekst 9: metronoom oefening III Noot: realiseer je dat tijdens deze oefening je tekstbegrip heel erg laag is. Dit hoort bij het leerproces, het doel van deze oefening is puur het trainen van de oogspieren. De permanente midlifecrisis Er is nogal wat literatuur te vinden over het dertigersdilemma. Als dertiger bevind je je op een punt in je leven waarop alles bij elkaar komt: je begint vaak aan je eerste langdurige relatie, koopt je eerste huis, je krijgt kinderen, begint aan je eerste leidinggevende functie. Kortom, allerlei ingrijpende keuzes, die bepalend zijn voor de rest van je leven, dringen zich op. En als dertigers in één ding niet goed zijn, althans volgens auteur Nienke Wijnants van Het dertigersdilemma, is het wel kiezen. Dat komt op de eerste plaats omdat er zoveel te kiezen is. Vroeger ging je als vanzelfsprekend ergens tussen je twintigste en dertigste trouwen en stichtte je een gezin. Je volgde een studie in het voetspoor van je ouders, of je ging voor het hoogst haalbare volgens het studieadvies dat je kreeg. Je koos een opleiding in de buurt van je ouderlijk huis. Je volgde het pad dat min of meer door anderen was uitgestippeld. Tegenwoordig leven we in een meritocratie: wat je kunt bereiken, wordt alleen begrensd door je eigen capaciteiten, niet door je afkomst. Alles lijkt maakbaar. Vrijwel iedereen kan gaan studeren, en kan daarbij kiezen tussen een schier oneindig aantal studievarianten, van culturele studies tot milieu- en natuurwetenschappen. Je kunt trouwen of gaan samenwonen, met een man of een vrouw, of heel lang single blijven. Eén of twee of vier kinderen nemen of geen. Een toenemend aantal keuzemogelijkheden betekent ook een toenemende kans op verkeerde keuzes. En je kunt je niet meer verschuilen: in een meritocratie kun je doen wat je wilt, maar als je verkeerd kiest is dat je eigen schuld. Tegelijk worden we in de media overvoerd met voorbeelden van geslaagde mensen. Perfectie lijkt haalbaar als we maar de juiste keuzes maken. De maakbaarheidsgedachte is doorgedrongen tot alle terreinen van het leven. Recruiters beloven de perfecte baan, datingsites leiden tot de ideale partner, makelaars zoeken jouw ideale huis, sportscholen en desnoods cosmetisch chirurgen brengen het ideale lichaam binnen bereik, en die ene school zorgt ervoor dat je kind op het gymnasium komt. Dat maakt de druk om goed te kiezen steeds groter. En het is die druk die verlamt. Want het moge duidelijk zijn dat perfectie op elk gebied niet haalbaar is zonder een aanslag te doen op onze gezondheid. We zullen dus keuzes moeten maken, maar dan echte keuzes. Dertigers staan hierin niet alleen. Volgens Margaret King en Jamie O Boyle, twee Amerikaanse cultuuronderzoekers, is het een misvatting dat de traditionele midlife crisis verschoven zou zijn van vijftigjarige naar dertigjarige leeftijd: de identiteitscrisis is iets van alle leeftijden. Gemiddeld beleeft ieder mens er één om de vijf à zeven jaar. Zo n crisis draait altijd om een evaluatie van de keuzes die we gemaakt hebben en om een weging van de nieuwe keuzes waar we voor staan. Het resultaat is een scheiding of een huwelijk, een nieuwe baan of een sabbatical, een nieuw huis of een ingrijpende verbouwing, en soms een totale make-over. Werkboek bij de cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 9

10 Echt kiezen loont Onze reactie op die overvloed aan keuzes is besluiteloosheid. We willen ons niet vastleggen, we willen alles. Als we al een keuze maken is het er één waar we, liefst morgen, weer uit kunnen stappen. Eén op de drie huwelijken eindigt in een echtscheiding. In de grote steden gaat zelfs de helft van de getrouwde stellen uit elkaar en van de samenwoners nog veel meer. Op de arbeidsmarkt is het met onze trouw al niet veel beter gesteld. Gemiddeld werken we zeven jaar voor dezelfde baas en jongere werknemers nog een stuk korter, een decennium geleden was dat nog negen jaar. Van dat job- en partnerhoppen worden we allerminst gelukkig. Lang werd gedacht dat vaak overstappen van baan beter voor je carrière en dus voor je inkomen zou zijn. Onderzoek van Silvia Fuller, sociologe van de University of British Columbia, toont aan dat jobhoppers financieel uiteindelijk slechter af zijn. Voor degenen die scheiden geldt hetzelfde. We denken ons geluk te verbeteren door voor een ander te kiezen, maar Amerikaans onderzoek (National Survey of Family and Households) blijkt het tegenovergestelde: ongelukkig getrouwde stellen die bij elkaar bleven waren vijf jaar nadien niet ongelukkiger dan degenen die waren gescheiden. Socioloog Jaap Dronkers, die veel onderzoek deed naar de gevolgen van echtscheiding, verklaart dat als volgt: Meestal blijkt dat [de gescheiden partners] in een volgende relatie ook weer aanlopen tegen botsende karakters. Van jezelf kun je nu eenmaal niet scheiden. Dat is nog afgezien van de financiële achteruitgang die beide partners na een scheiding ondervinden. Het life-deel van work-life De retoriek over ambitie en passie in je werk ten spijt, kiest een meerderheid ervoor om niet voltijds te werken. Niet verrassend is dat vrouwen daarbij veel minder uren maken dan mannen. Dit zijn de cijfers. Driekwart van de werkende vrouwen heeft een deeltijdbaan, van minder dan 35 uur. Bij de mannen is dat heel anders. Viervijfde van hen heeft een baan, en daarvan werkt 85 procent voltijds (bron: CBS en Emancipatiemonitor). Per saldo heeft dus slechts de helft van de Nederlandse beroepsbevolking een voltijd baan. Het lijkt dus nogal mee te vallen met die overbelasting van Nederlandse werknemers. Maar dat hangt er maar vanaf aan welke kant je staat. Een van de paradoxen van de Nederlandse arbeidsmarkt is dat een deel van de beroepsbevolking systematisch overwerkt en voortdurend onder hoge werkdruk werkt en een ander deel van de beroepsbevolking permanent zonder werk zit, schrijft hoogleraar arbeidseconomie Lei Delsen in zijn boek Exit poldermodel?. Uit vrije keuze, kunnen we daaraan toevoegen. Want hoewel een groot deel van de voornamelijk vrouwen die in deeltijd werken jonge kinderen heeft, heeft ook tweederde van de vrouwen zonder kinderen een kleine deeltijdbaan. En het liefst zouden we nog minder willen werken, blijkt uit de Nationale Enquête Arbeidsmarktonderzoek van TNO. We werken hier in Nederland voornamelijk om te leven, zou je daaruit kunnen concluderen, en daar is eigenlijk niets mis mee. Blijkbaar kunnen we het ons veroorloven. Einde van de tekst Mocht je klaar zijn, maar de oefening loopt nog door dan kan je deze zelfde tekst nog een keer lezen. Werkboek bij de cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 10

11 Oefentekst 10: tussenmeting bij module 2 1 Uitblinken 14 Van Nederland wordt vaak meesmuilend gezegd dat je er niet met je kop 24 boven het maaiveld mag uitsteken. Die gelijkheidsnorm staat onder druk. 35 Steeds meer mensen zien onze zesjescultuur als een probleem. De media 46 besteden veel aandacht aan uitblinkers in sport, muziek en wetenschap, en 57 het bedrijfsleven is zelfs verwikkeld in een heuse war for talent. 71 Uitblinken mag, uitblinken is ook leuk: het is plezierig je vak steeds beter in 87 de vingers te krijgen en gewaardeerd te worden om wat je kunt. Hoe kun je er 103 nou zelf voor zorgen dat je zo goed mogelijk wordt in wat je doet? Hoe word 106 je een uitblinker? 111 Uitblinkers worden gemaakt, niet geboren 123 Een pionier in het talentonderzoek was Benjamin Bloom, die in 1985 een 130 boek publiceerde over de gemeenschappelijke achtergrond van uitblinkers op allerlei gebieden. Het bleek dat ze in hun jeugd 151 allemaal intensief hadden geoefend, dat ze toegewijde docenten hadden 160 gehad, en ouders die hen jarenlang enthousiast hadden ondersteund. 170 Niemand wordt als uitblinker geboren: uitblinkers worden gemaakt. Dat is 181 tenminste de stellige overtuiging van Malcolm Gladwell, auteur van het boek 192 Outliers (Uitblinkers). Natuurlijk, talent en doorzettingsvermogen zijn 200 noodzakelijke voorwaarden voor succes. Maar van doorslaggevend belang 211 zijn toevals- en omgevingsfactoren, de kansen die mensen in de schoot 223 geworpen krijgen of die hun juist onthouden worden. Bij mensen van het 237 kaliber Mozart en Bill Gates zijn we geneigd alleen oog te hebben voor hun 245 uitzonderlijke kwaliteiten, hun unieke persoonlijkheden. Gladwell vraagt juist 255 aandacht voor de omgevingsfactoren waarin die tot bloei konden komen. 271 Het maakt nogal wat uit of je ouders denken dat je vanzelf wel een keer groot 288 wordt, of dat ze er alles aan doen om jou op weg te helpen. Of ze je 304 stimuleren je talenten te ontwikkelen. Of je van ze kunt afkijken hoe je je in de 316 wereld moet bewegen. Hoe je op een charmante manier dingen voor elkaar 318 kunt krijgen. 329 Die praktische of sociale intelligentie is van doorslaggevend belang, bleek uit 338 een langjarig onderzoek van Lewis Terman, die bijna vijftienhonderd 348 hoogbegaafde kleuters uit Californië volgde tot in hun volwassenheid. Niet 358 hun talent, maar hun afkomst bepaalde of hun leven maatschappelijk 366 succesvol verliep. De geslaagde hoogbegaafden kwamen voornamelijk uit 370 de hogere en middenklasse. 384 Ook toeval speelt een grote rol: krijg je de kans om ruimschoots te oefenen, 395 liefst als pionier zodat je een beslissende voorsprong kunt nemen? De 405 softwaregiganten Bill Gates en Bill Joy hebben bijvoorbeeld allebei als 414 adolescent eindeloos kunnen experimenteren met programmeren, in een tijd 418 waarin computers zeldzaam waren. Werkboek bij de cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 11

12 421 Kenmerken van uitblinkers 434 Uitblinken is dus een optelsom van talent en aanleg, de manier waarop dat 443 talent vervolgens gestimuleerd of juist afgeremd wordt, en doorzettings- 458 vermogen: de wil en de wens om hard te werken en gericht te oefenen. En 469 dan nog is de uitkomst onvoorspelbaar, want daarin speelt ook de 573 persoonlijkheid een grote rol. 484 De psychologen Vittorio Busato en Frenk van Harreveld spraken voor hun 495 boek Het geheim van de uitblinker met achttien Nederlandse uitblinkers en 502 destilleerden daaruit veertien overkoepelende kenmerken, headhunter Ralf 513 Knegtmans noemt er negen in zijn boek Toptalent, eveneens gebaseerd op 520 interviews met maatschappelijk succesvolle talenten. Uitblinkers zijn: 532 Bevlogen. Uitblinkers werken hard, maar dat voelt voor hen niet altijd als 545 werken, ze kunnen volledig opgaan in wat ze doen, maar er op gezette 557 tijden ook weer afstand van nemen (eventueel door zich even monomaan op 572 iets anders te richten). Ze werken niet als een kip zonder kop maar zijn juist 583 gefocust, en ze stellen zichzelf ambitieuze doelen, maar geen doelen die 585 onhaalbaar zijn. 597 Intelligent. Ze kunnen zich snel iets nieuws eigen maken en hebben een 600 sterk analytisch vermogen. 609 Creatief. Ze komen met onverwachte, vernieuwende oplossingen omdat ze 619 dwars durven denken, en omdat ze nieuwsgierig en open zijn. 631 Zelfbewust en authentiek. Ze staan open voor wat ze van anderen kunnen 640 leren, maar houden daarbij hun eigen doel voor ogen. 652 Hun eigen scherpste criticus. Een uitblinker is niet zozeer in competitie met 665 anderen, als met zichzelf. Hij wil zichzelf steeds weer verbeteren en weet zelf 672 het best wat zijn zwakke punten zijn. 675 Afkijken van uitblinkers 686 Wat kunnen we hieruit afleiden voor potentiële uitblinkers in de kantoortuin? 688 Vier tips: 701 Laat je niet te zeer leiden door andermans normen. Volledig opgaan in je 715 werk leidt vaak tot protest van familie en vrienden, omdat er weinig tijd voor 725 hen overschiet. Ze verpakken hun onvrede in bezorgdheid over jouw 737 welbevinden: Werk je niet te hard? Bezorgdheid die ook nog wel oprecht 751 gemeend kan zijn. Probeer hierin toch je eigen weg te volgen. Voel jij je 763 gelukkig bij een zestigurige werkweek, laat je dan niet aanpraten dat dat 765 ongezond is. 781 Doe iets wat je leuk vindt, waar je goed in bent. Alleen dán kun je het 795 volhouden om die zestig uur te draaien en door te gaan wanneer het moeilijk 796 wordt. 809 Als er een grote stimulans uitgaat van een toegewijde docent, dan ook van 821 een inspirerende leidinggevende. Het helpt wanneer je een baas hebt die in 835 de eerste plaats uitgaat van je sterke kanten (en niet van je zwakke punten), 849 die laat merken dat hij in je gelooft en je stimuleert nieuwe dingen te Werkboek bij de cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 12

13 861 proberen, opdrachten die net buiten je comfort zone liggen. Dat is extra 873 belangrijk als je uit faalangst niet zo makkelijk uit die gerieflijke zitkuil 887 tevoorschijn komt. Ben je niet gezegend met zo n baas, probeer je dan op te 898 trekken aan een getalenteerde collega of vakgenoot. Dit kun je vergelijken 908 met de meester-gezelrelatie zoals die bijvoorbeeld in de geneeskunde nog 918 bestaat. (Een andere vorm is de inverse meester-gezelrelatie, waarin de 923 oudere van de jongere leert.) 938 Neem de tijd jezelf dingen eigen te maken, maar houd in de gaten wanneer je 955 al te zeer op routine gaat varen. Leg de lat een stukje hoger als je niet echt 957 meer bijleert. 961 De uren-regel 971 Wie ongelooflijk goed wil worden, moet uren draaien. Minstens tienduizend 985 uren, om precies te zijn, en dan niet zomaar meer van hetzelfde doen, maar 995 juist gericht oefenen op zwakke punten. Dit wordt deliberate practice 1013 genoemd en dat hou je niet acht uur op een dag vol: twee, drie uur per dag is 1026 ongeveer het maximum. Dat betekent dat het ruim tien jaar kost om een 1034 expert te worden in welke discipline dan ook De stelregel van de tienduizend uur komt uit onderzoek van Anders Ericsson, 1058 hoogleraar psychologie aan de Florida State University en een grote naam op 1069 het gebied van talentonderzoek. In 1993 publiceerde hij een onderzoek naar 1081 violisten aan het conservatorium van Berlijn. Hij had een indeling gemaakt in 1090 drie groepen: uitblinkers (potentiële solisten), gewoon goede violisten en 1098 redelijk goede violisten (zeg maar de latere muziekleraren) Op de vraag hoeveel uur ze in totaal gestudeerd hadden, bleek dat de 1121 uitblinkers op hun twintigste tienduizend uur hadden gestudeerd, de goede 1131 violisten achtduizend uur en de muziekleraren iets meer dan vierduizend In deze zin is talent dus wel degelijk voorspelbaar uur in de kantoortuin 1160 Dat je lang en hard moet oefenen om te excelleren als musicus of sporter kan 1171 iedereen bedenken. Maar is het concept ook van toepassing op kenniswerk? 1185 In The Making of an Expert doet Anders Ericsson een paar suggesties hoe je 1193 je vaardigheden kunt vergroten door gericht te oefenen MBA-studenten kunnen zichzelf bijvoorbeeld oefenen in het nemen van 1212 beslissingen door zoveel mogelijk cases uit het bedrijfsleven te beoordelen, 1225 waarvan al bekend is welke beslissing er destijds door de ceo in kwestie 1236 genomen is en hoe die beslissing heeft uitgepakt. Vergelijkbaar is de 1246 beoordeling van oude röntgenfoto s door artsen-in-opleiding: ook hiervan is al 1252 bekend wat de juiste diagnose was Meer in het algemeen: bedenk hoe je zelf zou beslissen, reageren of 1279 handelen en ga dan na hoe een expert op jouw terrein het aanpakt of heeft 1291 aangepakt. Doet er zich op je werk een gelegenheid voor waarbij een 1303 talentvolle spreker een speech gaat afsteken, bedenk dan van tevoren hoe je Werkboek bij de cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 13

14 1316 het zelf zou doen schrijf je eigen speech. Naderhand vergelijk je dan je 1329 eigen aanpak met de zijne en analyseer je waarom de zijne beter is Doorzetten is het toverwoord, laat het niet bij één poging. Ericsson haalt een 1352 uitspraak aan van de Russische auteur Leo Tolstoi. Regelmatig maakten 1366 mensen tegen hem de opmerking dat ze niet wisten of ze een roman zouden 1377 kunnen schrijven, omdat ze dat nog nooit geprobeerd hadden alsof één 1388 enkele poging voldoende zou zijn om te ontdekken of ze dezelfde 1396 capaciteiten hadden als de schepper van Anna Karenina Zelfs iets ongrijpbaars als charisma is te vergroten door gewoon te oefenen: 1417 managers die acteerlessen nemen, vergroten daarmee hun charme en 1418 overtuigingskracht Excelleren: working hard én working smart 1432 De Duitse arbeidspsychologen Sabine Sonnentag en Barbara Kleine deden 1443 een interessante studie naar het effect van deliberate practice onder honderd 1452 verzekeringsagenten een poging tot vertaling van de uren-regel 1454 naar kenniswerk Uit eerder onderzoek was al gebleken dat wie uit is op verbetering van zijn 1480 kwaliteiten en zich daar constant van bewust is, een aantal streepjes voor 1491 heeft. Hij past namelijk succesvollere methodes toe, doet zijn werk met 1502 aandacht en inzet, toont doorzettingsvermogen, weet beter weet wat hij moet 1517 doen om iets nieuws onder de knie te krijgen, en heeft sneller in de gaten 1526 wanneer zich een leermogelijkheid voordoet. Ook zal hij routinetaken 1538 efficiënter uitvoeren, waardoor er weer ruimte vrij komt om iets nieuws te 1539 proberen De onderzoekers concludeerden dat deliberate practice uit het verleden geen 1560 invloed had op het huidige prestatieniveau. Dat kan zijn ófwel omdat de 1572 inhoud van het werk van een verzekeringsagent steeds verandert: om up to 1585 date te blijven moet hij zich blijven ontwikkelen, heeft hij minder aan kennis 1596 uit het verleden (bijvoorbeeld als procedures verouderd zijn). Dat is anders 1609 dan voor een pianist, die nog steeds profijt heeft van de etudes en 1622 toonladders die hij als kind gespeeld heeft. Het kan ook zijn dat deliberate 1634 practice voor een kenniswerker minder grijpbaar is dan voor een pianist, en 1645 dat hij zich daardoor moeilijker kan herinneren, en moeilijker kan benoemen 1656 welke dingen hij heeft gedaan met het vooropgezette doel zichzelf te 1667 verbeteren. De pianist kan zich waarschijnlijk veel beter herinneren wat hij 1679 ervoor heeft moeten doen om zijn vak in de vingers te krijgen Hoe ligt nu het verband tussen excelleren en deliberate practice bij 1701 kenniswerkers? De onderzoekers doen twee suggesties: het kan zijn dat het 1716 doel ( ik wil heel goed worden ) helpt om een bepaalde taak goed af te ronden 1731 en door te zetten wanneer het lastig wordt. Het kan ook zijn dat degenen die 1744 goed zijn in wat ze doen meer tijd overhouden voor deliberate practice, en 1756 daardoor extra goed worden. Daaruit zou je opnieuw kunnen afleiden dat het 1765 vooral verstandig is werk te doen dat je ligt De auteurs concluderen: zowel working hard als working smart kan tot een 1788 excellente prestatie leiden. Als working hard niks extra s meer oplevert, kan 1799 working smart je niveau nog wat opvijzelen. Oefening baart kunst, vooral 1800 wanneer je oefent met het expliciete doel om kunst te baren. Werkboek bij de cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 14

15 1803 Verklein je repertoire 1816 Excelleren kun je ook door je te specialiseren, is het advies van Mathieu 1823 Weggeman, hoogleraar organisatiekunde aan de Technische Universiteit 1834 Eindhoven. Besluit je repertoire te verkleinen: voortaan doe ik alleen nog 1843 maar strategieadvisering, echtscheidingsrecht of galblazen. Door je terug te 1854 trekken op je core business, kun je volledig bijblijven. Op appreciatieniveau 1869 houd je dan ook nog bij wat er in één of twee nabijgelegen vakgebieden aan 1885 de hand is. Dat is geen zwaktebod. Je zorgt ervoor dat je expert blijft op jouw 1894 terrein, in plaats van a man of all seasons In sommige organisaties wordt iedereen geacht hetzelfde carrièrepad te 1915 volgen: van junior naar senior naar manager en verder. Is het management 1928 niks voor jou, dan kan superspecialisatie een manier zijn om toch te blijven 1945 groeien in je vak (en ook in je salaris). Durf te zeggen: hier ben ik écht heel 1957 goed in. Dwing af dat jij de bijbehorende klussen krijgt doordat iedereen 1962 automatisch aan jou moet denken Mijn talenten komen niet voor het voetlicht 1981 Heb je last van kantoorpolitieke spelletjes en rattengedrag, voel je je niet 1995 gewaardeerd om je kwaliteiten, denk je dat je de kans niet krijgt om je 2007 talenten te laten zien: zoek een coach of volg een cursus persoonlijke 2015 effectiviteit, verbeter je sociaal-communicatieve vaardigheden, maar doe één 2020 ding niet: word geen slachtoffer Als je gehinderd wordt door perfectionisme en faalangst kun je veel baat 2043 hebben bij technieken uit de Rationeel Emotieve Therapie (RET) die veel 2054 gebruikt wordt in cognitieve gedragstherapie. (Een bekende techniek is je af 2069 te vragen of een bepaalde gedachte waar is en of die constructief is, of die 2083 gedachte je helpt en ondersteunt. En zo nee, welke gedachte je er dan voor 2094 in de plaats kunt zetten die zowel waar als constructief is.) 2099 Uitblinken en de baas worden? 2110 Het zijn vaak de beste professionals die gepolst worden voor een 2121 managementfunctie. Of dat een wijs idee is, daarover lopen de meningen 2131 uiteen. Casper Hoorn, leiderschapstrainer bij Schouten & Nelissen, wijst erop 2144 dat een uitblinker die manager wordt het nodige zal moet afleren: Als het 2155 geselecteerde renpaard met oogkleppen op word je de verzorger van de 2168 andere renpaarden. In plaats van zelf te schitteren, moet je het leuk vinden 2181 anderen te laten schitteren. Daar staat tegenover dat iemand die goed is in 2193 zijn vak, in elk geval gezag heeft bij zijn medewerkers. Professionals vinden 2206 het namelijk belangrijk dat hun manager kennis van zaken heeft, dat ze zich 2217 inhoudelijk aan hem kunnen optrekken. Bovendien moet je je vak goed 2225 beheersen om een helicopterview in te kunnen nemen Uitblinker of niet, op een bepaald punt in je carrière sta je voor de keus: 2254 verdiep ik me verder in mijn vak, of kies ik voor een managementfunctie? De 2267 vraag kan zich aandienen omdat je ervoor gevraagd wordt, of omdat je je 2283 opgesloten begint te voelen in je vak - er valt niet genoeg meer te leren, de 2297 variatie lijkt uitgeput, en specialisatie trekt je niet of is niet aan de orde. Einde van de tekst Werkboek bij de cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 15

16 Oefentekst 11: nameting van de cursus 1 Netwerken 16 Het is niet wat je kent, het is wie je kent. Wie deze uitspraak ooit deed, is 27 niet bekend, maar het was ongetwijfeld een uitstekende netwerker. Je kunt 37 nog zo intelligent en vakbekwaam zijn, wie een succesvolle loopbaan 48 ambieert en overigens ook een gezellig sociaal leven kan niet zonder 60 goede relaties. In vrijwel iedere baan werk je immers met mensen samen: 74 jouw succes hangt dus voor een groot deel van anderen af. Van mensen die 86 jou bepaalde opdrachten wel of niet gunnen, van mensen die jouw prestaties 100 moeten beoordelen, die wel of niet in je willen investeren, bereid zijn je bij 115 anderen aan te bevelen of garant voor je te staan. Kortom: bij iedere stap in 128 je carrière kom je personen tegen die je daarbij zullen helpen of tegenwerken. 129 Het nut van een netwerk 142 Een goed netwerk van mensen die jou positief gezind zijn, is goud waard. Via 156 je contacten word je op de hoogte gehouden van wat er speelt binnen je 166 organisatie of branche, hoor je welke projecten opdrachtgevers te vergeven 178 hebben, krijg je tips over potentiële klanten en weet je waar (binnenkort) 190 banen vrijkomen. Ook biedt een netwerk toegang tot mensen die je voorheen 201 niet kende en die je verder kunnen helpen in je carrière. 214 Stel, je zoekt een baan. Je kunt natuurlijk op eigen houtje een sollicitatiebrief 226 sturen, maar zou je niet liever iemand kennen die jou persoonlijk kan 238 introduceren bij degene die de baan vergeeft? Dan lig je meteen mijlenver 251 voor op de andere sollicitanten. En wat denk je van een zakelijke reputatie? 266 Een klant die twijfelt of hij een project bij jou of de concurrent neerlegt, maar 279 via via al goede dingen over jou heeft gehoord, zal waarschijnlijk eerder met 283 jou in zee gaan. 295 Een netwerk is je professionele achterban waar je altijd op kunt terugvallen. 309 Een goed netwerk is niet per definitie een groot netwerk. Ben je recruiter, dan 323 zijn mensen je business, dus wil je er zoveel mogelijk van kennen, maar een 333 technisch specialist heeft misschien veel meer aan een handjevol hechte 348 relaties. Het is aan jou te bepalen hoe uitgebreid je netwerk moet zijn en ook 356 hoeveel tijd je bereid bent erin te investeren. 361 Geen doel maar een middel 376 Netwerken is geen doel op zich, het is maar een middel. Je kunt een Rolodex 388 vol visitekaartjes verzamelen en op sites als LinkedIn met Jan en Alleman 402 connecten, maar als die mensen geen idee hebben wie jij bent en wat ze 417 aan je hebben, schiet je daar weinig mee op. Die zullen nooit iets voor je 418 doen. 432 Wil je je netwerk uitbreiden - nieuwe mensen ontmoeten dan zul je ook een 443 lange adem moeten hebben. Netwerken is een activiteit voor de lange 456 termijn. De meeste mensen zijn namelijk best bereid iets voor een ander te 473 doen - ook als ze daar zelf niet direct beter van worden - maar alleen als ze 486 het die ander ook gunnen. En daarvoor moet je elkaar natuurlijk wel eerst Werkboek bij de cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 16

17 500 leren kennen. Je zult er dus zelf ook tijd en energie in moeten stoppen. 512 Netwerken bestaat uit geven en nemen, een cliché, maar daarom niet minder 513 waar. 517 Weg met de vooroordelen 529 Laten we om te beginnen korte metten maken met de vooroordelen rondom 541 netwerken. Het idee dat netwerken hetzelfde is als je best doen zoveel 551 mogelijk invloedrijke mensen te leren kennen veroorzaakt bij veel mensen 562 een spontane allergische reactie. Het roept beelden op van dikke directeuren 573 die op de golfbaan prijsafspraken maken en gladde verkopers die visite- 583 kaartjes rondstrooien. De moed zou je in de schoenen zinken. 594 Nergens voor nodig. Netwerken is een doodgewone bezigheid. Niet iets om 609 je voor te schamen, niet iets om eng te vinden. Iedereen kan het. En iedereen 622 doet het al lang voordat een carrière überhaupt ter sprake komt. Een netwerk 633 is immers niets anders dan een groep mensen die iets gemeenschappelijks 642 delen. We hebben allemaal familie, vrienden, studiegenoten, buren of 655 collega s waar we een band mee hebben. We gaan bij elkaar op bezoek, 671 bellen of sturen af en toe een kaartje en staan voor elkaar klaar. De ene keer 686 help je een vriendin verhuizen, de andere keer leent zij haar fiets aan jou uit. 699 Je krijgt van een medestudent een tip voor een leuk restaurant, of beveelt 712 een ander een goede stomerij aan. Kortom: je bent gewoon sociaal. En daar 722 draait het om bij netwerken. Netwerken is zoals gezegd tweerichtingsverkeer. 738 De ene keer vraag jij om hulp, de andere keer bied je die hulp aan. Iedereen 739 blij. 744 Netwerken, hoe doe je dat? 750 Je huidige netwerk in kaart brengen 754 Nieuw op de arbeidsmarkt? 768 Of je nu meer uit je bestaande netwerk wilt halen, of juist nieuwe mensen 782 eraan wilt toevoegen, de eerste stap bestaat uit het in kaart brengen van je 796 contacten. Wie ken je eigenlijk en wie kun je tot je netwerk rekenen? Een 807 netwerk bestaat in eerste instantie uit mensen die daadwerkelijk jouw naam 818 kennen en niet raar zouden opkijken als je ze zou bellen. 829 Wie nieuw is op de arbeidsmarkt, heeft meestal nog nauwelijks zakelijke 838 contacten. Het netwerk van een starter bestaat voornamelijk uit 850 studiegenoten die ook net hun eerste of tweede functie vervullen. Toch zal 861 het je verbazen tot hoeveel mensen zo n pril netwerk toegang biedt. 869 Eerstegraads contacten kunnen namelijk doorverwijzen naar hun netwerk, 880 oftewel tweedegraads contacten, en die mensen hebben zo ook weer hun 893 contacten. Misschien heb je ze tot nu toe niet zo bekeken, maar familieleden 904 hebben ook carrières (gehad), net als de familieleden van vrienden, de 914 oudere leden van de voetbalvereniging en de alumni van een 924 studentenvereniging. Misschien ben je baanzoekende en blijk je maar één 935 stap (lees: telefoontje) verwijderd van een interessante headhunter, of kun je 947 zo makkelijk in contact komen met iemand die de opleiding heeft gevolgd 952 waar jij nog over twijfelt. Werkboek bij de cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 17

18 965 Bij het overzichtelijk maken van een netwerk kun je natuurlijk een schema op 976 een vel papier uittekenen, of een adressenboekje gebruiken. Maar maak het 988 jezelf liever gemakkelijk en laat netwerksites als LinkedIn het werk voor je 1002 doen. Handig daaraan is dat je direct een overzicht hebt van de loopbaan van 1019 de mensen in je netwerk, dat je kunt zien wie zij verder kennen en dat je hun 1028 contactgegevens meteen bij de hand hebt. Bovendien kunnen anderen 1041 mensen je daar vinden en zelf aangeven dat jij deel uitmaakt van hun 1046 netwerk. Scheelt jou weer werk Loop je al wat langer mee? 1064 Ook voor gevorderden op de arbeidsmarkt die iets aan hun netwerk willen 1077 doen, helpt het om met een frisse blik naar hun bestaande contacten te 1090 kijken. Vergeet niet dat ook huidige collega s deel uit kunnen maken van je 1103 netwerk. Misschien ken je ze nog niet zo goed, omdat jullie op compleet 1112 verschillende afdelingen werken en bij andere koffieapparaten tappen. Dan 1126 kan het de moeite lonen om eens een cappuccino te halen op een andere 1138 verdieping - je weet nooit wie je er tegenkomt. Misschien blijken jullie 1150 gemeenschappelijke vrienden of interesses te hebben. En zelfs als je nu niet 1165 ziet wat jullie aan elkaar kunnen hebben, weet je niet wat er in de toekomst 1179 gebeurt. Stel dat die vage collega over een jaar ergens gaat werken waar jij 1191 ook graag zou solliciteren, dan heb je opeens een mooie binnenkomer. Ex collega s zijn altijd de beste referenties Kijk ook eens of de informatie over de mensen in je netwerk nog klopt. Zijn er 1223 mensen van baan veranderd, van carrière geswitcht of voor zichzelf 1235 begonnen? Nog veel belangrijker dan het uitbreiden van je netwerk, is het 1248 onderhouden van de relaties die er al deel van uitmaken. Een netwerk is 1262 immers niet statisch, maar continu in beweging. Het zou zonde zijn als je je 1274 bestaande relaties zou verwaarlozen omdat je zo druk bezig bent met nieuwe 1284 mensen. Je bestaande relaties zijn vaak juist het meest waardevol Je netwerk uitbreiden 1288 Wanneer? 1312 Het geschiktste moment om te netwerken is wanneer je niets van niemand 1327 nodig hebt. Zonder druk op de ketel is het veel makkelijker en voelt het meer 1339 ongedwongen om nieuwe mensen te ontmoeten. Je hoeft dan niet steeds te 1352 bedenken: Wat kan deze persoon voor mij doen? Begin ermee je meer open 1364 te stellen voor je omgeving. Daar is niets zweverigs aan, het betekent 1378 gewoon: je iets minder op jezelf richten en ogen en oren hebben voor de 1391 mensen om je heen. Geef mensen het voordeel van de twijfel, sta niet 1405 meteen met je oordeel klaar, luister oprecht naar wat ze je vertellen en stel 1419 vragen. Voor de een is dit iets vanzelfsprekends, voor de ander vergt het wat 1429 inspanning, maar niemand heeft gezegd dat netwerken geen moeite mag 1439 kosten. Voor wie geen geboren netwerk is hieronder wat tips: Werkboek bij de cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 18

19 1446 Tips voor wie geen geboren netwerker is: Vind je het eng om op een congres of andere zakelijke bijeenkomst op 1473 nieuwe mensen af te stappen, bereid je dan goed voor. Vaak kun je vooraf 1486 inzicht krijgen in de deelnemerslijst. Bedenk met wie je zou willen praten en 1496 zoek alvast naar een gespreksopening: misschien heeft diegene net een 1506 interessant artikel geschreven of is hij betrokken geweest bij een 1518 spraakmakende zakendeal. Als je goed beslagen ten ijs komt, voel je je 1519 zekerder Netwerken begint met een praatje. De locatie, de slechte koffie, de 1542 interessante spreker, de file waarin je stond: in feite is ieder onderwerp 1555 geschikt om een praatje over te maken. Blijf weg bij gevoelige materie als 1568 religie en politiek en probeer door vragen te stellen zo snel mogelijk een 1572 gemene deler te vinden Troost jezelf met de gedachte dat de meeste mensen het ook best 1598 spannend vinden om zomaar op een vreemde af te stappen. Ook dat kan een 1611 aanknopingspunt zijn voor een gesprek: U ziet er net als ik een beetje 1618 verloren uit. Kent u ook niemand hier? Zoek een organisatie uit die je leuk vindt en bied je aan als vrijwilliger. Zo 1642 leer je op ongedwongen wijze nieuwe mensen kennen Laat zien dat je openstaat voor een ontmoeting: glimlach, zorg voor een 1664 open lichaamshouding, dus geen norse blik en gevouwen armen Probeer netwerken niet als een taak of opgave te zien, maar als een leuke 1691 manier om nieuwe mensen te leren kennen en je horizon te verbreden Waar? 1703 Netwerken is niet plaatsgebonden. Het kan overal. Het begint immers met 1717 een ontmoeting. Bij het koelschap in de Albert Heijn, op de voetbalclub, in het 1732 vliegtuig - je kunt zelfs een gesprek aanknopen in de rij voor de wc. Wat 1746 overigens niet betekent dat je te pas en te onpas wildvreemden over je werk 1759 moet lastigvallen. Begin eerst maar eens met een praatje: Moet u ook zo 1760 nodig? 1769 Naast de meer ongedwongen netwerkmomenten (altijd dus!) zijn er 1777 tegenwoordig ook legio netwerkgelegenheden en netwerkclubjes die speciaal 1791 in het leven zijn geroepen om mensen met elkaar in contact te brengen. Dat 1800 kan een branchespecifiek evenement zijn, zoals een netwerkborrel voor 1807 ondernemers. Of een brancheoverkoepelende gelegenheid, bijvoorbeeld met 1815 een geografische insteek: professionals in Friesland. Het netwerkevenement 1824 kan ook georganiseerd zijn rondom een speciale bezigheid, bijvoorbeeld 1839 golfen. Het zal je verbazen hoeveel netwerkclubjes er zijn waar je je bij aan 1841 kunt sluiten.. Einde van de tekst Werkboek bij de cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 19

20 Oefentekst 12: skim oefening 9 Gezellige kantoorpolitiek (of: hoe je een aardige rotzak wordt) 21 Vrienden worden met collega s maakt dus gelukkig, maar brengt je zelfs niet 37 in de ríchting van de top. Rattengedrag wel, maar de vraag is of je je dagen 51 wilt slijten in het riool van de bovenste etage. Gelukkig is er een oplossing: 62 word een aardige rotzak, doe aan gezellige kantoorpolitiek. Hier volgen de 68 acht regels (nu mét 'wetenschappelijk getest'-keurmerk) Doe aardig 81 Aardig doen (collega helpen, feedback geven) mag volgens Joyce Fletcher 93 dan verschrikkelijk onzichtbaar zijn, op de lange termijn levert het wel degelijk 103 wat op. Aardig gevonden worden is volgens Rick van Baaren, 110 gedragswetenschapper aan de Radboud Universiteit Nijmegen, een 120 uitstekend beïnvloedingsmiddel en dus een manier om mensen achter jouw 124 strategische doelen te krijgen. 133 Wie bewust vriendelijk gedrag vertoont wetenschapper Schaufeli geeft het 145 voorbeeld van een deur openhouden voor een ander lokt positief gedrag bij 160 de ander uit. Die ander zegt dankjewel, en de kans is groot dat hij hetzelfde 171 voor weer een ander zal doen. 'Vriendelijke dingen doen versterkt bovendien 185 de eigenwaarde,' zegt Schaufeli. Je denkt bij jezelf: wat ben ik toch een fijn 191 mens en voelt je reuze altruïstisch Wees aantrekkelijk 204 De meeste zwaarwegende factor die maakt of iemand sympathiek gevonden 218 wordt, is er een waar je op het eerste oog weinig invloed op hebt: 228 aantrekkelijkheid. Knappe mensen liggen beter in een groep dan lelijkerds. 238 Knappe mensen hebben sowieso meer voordelen: ze vinden sneller een 250 baan, verdienen meer, worden eerder geholpen als ze in nood zijn, krijgen 265 meer stemmen in het geval ze politicus zijn en een lagere straf als ze het 269 slechte pad op gaan. 279 Aantrekkelijkheid heeft een halo-effect: Mooie mensen worden aardiger gevonden. 287 Dat zou middelmatige en onaantrekkelijke mensen (de overgrote 298 meerderheid dus) droef kunnen stemmen. Maar ook wie niet met een 306 symmetrische kaaklijn en verleidelijke oogopslag geboren is, kan 315 gebruikmaken van dit principe. Goedgeklede sollicitanten bleken tijdens een 324 experiment bijvoorbeeld sneller aangenomen te worden dan mensen met 335 goede kwalificaties, ook al beweerden de interviewers dat uiterlijkheid bij hun 340 selectie geen rol gespeeld had. Werkboek bij de cursus Speed Reading alle rechten voorbehouden 20