Stijging van de Belgische zorguitgaven: vloek of zegen?
|
|
- Irma de Veer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Stijging van de Belgische zorguitgaven: vloek of zegen? Erik Schokkaert (Departement Economie, KULeuven) 1 1. Inleiding Bezorgdheid om de groei van de uitgaven, maar efficiëntie kan niet betekenen: uitgaven zo laag mogelijk houden Naast kosten zijn er ook baten! Bestaat er een "maatschappelijk wenselijk" niveau van de uitgaven in de gezondheidszorg? JA, en dat ligt in de toekomst waarschijnlijk hoger dan nu. Besluit: maak de solidariteit transparant en verhoog de efficiëntie. 2 1
2 Structuur 1. Inleiding 2. De uitdaging 3. Transparante keuzes en solidariteit 4. Meer efficiëntie 5. De organisatie van het gezondheidszorgsysteem 6. Besluit 3 2. De uitdaging De uitgaven in de gezondheidszorg stijgen in een periode van toenemende druk op de overheidsfinanciën. 4 2
3 Voorbeeld: ontspanning, cultuur, restaurants, cafés, hotels en hier zijn de uitgaven voor gezondheidszorg RIZIV-INAMI uitgaven
4 Waarom wel gepercipieerd als een probleem in de gezondheidszorg en niet voor private consumptieuitgaven? Mogelijk antwoord: misschien reflecteert de groei van de overheidsuitgaven niet de werkelijke "bereidheid tot betalen"? 7 Waarom groeien de uitgaven? NIET omwille van de vergrijzing. NIET omdat de inefficiëntie toeneemt. MAAR: vooral omwille van de technische vooruitgang. Basisidee: wat dan met de bereidheid tot betalen? Hoe wordt materiële welvaart afgewogen tegenover betere gezondheid (en langer leven)? 8 4
5 Evolutie van BTB Argument 1: "as we get older and richer, which is more valuable: a third car, yet another television, more clothing or an extra year of life?" (Hall and Jones, Quarterly Journal of Economics, 2007). 9 Argument 2: complementariteit "Improvements in life expectancy raise willingness to pay for further health improvements by increasing the value of remaining life. This means that advances against one disease, say heart disease, raise the value of progress against other agerelated ailments such as cancer or Alzheimer's" (Murphy and Topel, Journal of Political Economy, 2006). 10 5
6 "Optimaal" pad van uitgaven gezondheidszorg (Hall en Jones, 2007) hoe groter γ, hoe kleiner elasticiteit van nut m.b.t. consumptie 0,35 11 Wat is dan het probleem? Wellicht worden er meer en meer vragen gesteld bij de collectieve, solidaire financiering? 1. De mensen zijn zich onvoldoende bewust van de voordelen van een universeel verzekeringssysteem (tenminste zolang ze niet met ziekte geconfronteerd worden in hun directe omgeving). 2. Een universeel systeem van ziekteverzekering zoals het Belgische realiseert impliciet solidariteit tussen goede en slechte ex ante risico's; tussen hoge en lage inkomens. 3. Er worden voortdurend vragen gesteld over de efficiëntie van het systeem. 12 6
7 Twee sporen-beleid UITDAGING: de voordelen van de technischwetenschappelijke vooruitgang in de gezondheidszorg voor iedereen toegankelijk maken. 1. Ondersteun de solidariteit: benadruk de verzekeringsgedachte. vergroot de transparantie van het systeem: mensen hebben sterke altruïstische gevoelens als het gaat om ziekte, pijn en dood. 2. Verhoog de efficiëntie: mensen willen niet betalen voor wat ze zien als verspilling. 13 Structuur 1. Inleiding 2. De uitdaging 3. Transparante keuzes en solidariteit 4. Meer efficiëntie 5. De organisatie van het gezondheidszorgsysteem 6. Besluit 14 7
8 3. Transparante keuzes en solidariteit Maak de prioriteiten en de impliciete keuzes transparant. Het verschrikkelijk slechte voorbeeld van de groeinorm: Voordeel: vormt een referentiepunt voor het beleid en stimuleert tot nastreven van efficiëntie. MAAR: vervallen tot cijferfetisjisme discussie absoluut niet ingekaderd in een bredere maatschappelijke visie - moeilijke keuzen in verband met tradeoff niet geëxpliciteerd ("routine trade-off"?) suggestie dat norm kan gehaald worden door "verhoging efficiëntie. 15 Gevolgen van een "te lage" groeinorm OFWEL: sluipende privatisering verdelingseffecten en vermindering universele verzekeringsdekking: weggemoffeld OFWEL: groeinorm stelselmatig overschreden stijging van de uitgaven in de gezondheidszorg wordt dan per definitie als "problematisch" gepercipieerd; maar dit heeft niets te maken met economisch verantwoord denken over optimale allocatie. Aanhangers van een lage groeinorm zouden moeten verplicht worden om te expliciteren welke verstrekkingen/innovaties ze wensen door te schuiven naar de aanvullende verzekering. Noteer: dit is geen pleidooi voor de 4,5%!!!!!! 16 8
9 Structuur 1. Inleiding 2. De uitdaging 3. Transparante keuzes en solidariteit 4. Meer efficiëntie A. Eigen betalingen van patiënten B. Patiënten informeren C. Managed care en micro-economische prikkels 5. De organisatie van het gezondheidszorgsysteem 6. Besluit Meer efficiëntie Meer efficiëntie betekent een betere kwaliteit/prijsverhouding en maakt het gemakkelijker om de uitdaging op te vangen. Meer efficiëntie zal ook rechtstreeks een effect hebben op bereidheid tot betalen. MAAR: inefficiëntie is onvermijdelijk in elk systeem van gezondheidszorg (moral hazard, asymmetrische informatie). 18 9
10 A. Eigen betalingen van patienten Stijging van remgelden (laatste jaren afgeremd) en van supplementen (laatste jaren versneld). Verschuiving van de financieringslast met substantiële verdelingseffecten (wegen vooral zwaar op lagere inkomens en chronisch zieken). Weinig efficiëntie-voordelen: zowel effectieve als nieteffectieve therapieën minder gebruikt. Misschien wel mogelijkheden om via remgelden gedrag te sturen? 19 B. Patiënten informeren Zeer beperkt in de ziekenhuissector, misschien iets beter in de ambulante sector. De meeste patiënten zijn zeer slecht geïnformeerd over de supplementen. Weinig informatie over de kwaliteit van de ziekenhuizen en verstrekkers. Zowel ziekenfondsen als overheid zijn zeer huiverig om die informatie te verspreiden
11 Gevolgen Concurrentie speelt op elementen die voor de patiënten "observeerbaar" zijn: geen echte prijsconcurrentie. geen concurrentie om betere kwaliteit gezondheidszorg te leveren en die is dan ook middelmatig. concurrentie op "subjectieve" kwaliteit: geen (amper) wachtlijsten. hoog niveau persoonlijke dienstverlening. De vraag naar informatie bij de patiënten groeit: Internet-evoluties
12 23 Vraag naar informatie Het aanbod van informatie zal zeker toenemen, of men daarover nu gelukkig is of niet. VRAAG: op welke wijze kan deze informatievoorziening georganiseerd worden? In België ligt hier een belangrijke rol voor de ziekenfondsen. Ik kom daar nog op terug
13 C. Managed care en micro-economische prikkels Verschuiving in de richting van prospectieve financiering van verstrekkers en ziekenhuizen. Inkrimping van de "keuzevrijheid": Medische guidelines. Analyse voorschrijfgedrag en (sociale) sancties. Globaal medisch dossier en verlaging remgelden. Stimuleren generische geneesmiddelen. Discussies over de invoering van meer financiële prikkels kwaliteitsgerelateerde betaling. Invoering zorgprogramma s. 25 Deze evolutie is onvermijdelijk en gaat zeker en vast verder gaan. Er is geen alternatief. Maar mits zorgvuldige analyse van elke specifieke maatregel: hoe kunnen prikkels tot risicoselectie geminimeerd worden? hoe wordt de "last" verdeeld over patiënten en verstrekkers? vb. generische geneesmiddelen hoe vermijden dat de basisidee van universaliteit wordt aangetast? Hoe wegen we subjectieve tevredenheid en "objectieve" gezondheidsresultaten tegenover elkaar af? 26 VRAAG: HOE GAAT DEZE EVOLUTIE GESTUURD WORDEN? 13
14 Wie gaat die evoluties sturen? 27 Structuur 1. Inleiding 2. De uitdaging 3. Transparante keuzes en solidariteit 4. Meer efficiëntie 5. De organisatie van het gezondheidszorgsysteem 6. Besluit 28 14
15 5. De organisatie van het gezondheidszorgsysteem Grote verschillen in instituties tussen verschillende landen. Twee prototypes : a) Het NHS-type : overheidsgestuurd, grotendeels met belastingen gefinancierd, vaak gesalarieerde dokters (of vergoeding per patiënt). b) Het sociale verzekeringstype : ziekenfondsen of verzekeraars als tussenpersonen tussen verstrekkers en patiënten, gefinancierd met premies en/of sociale bijdragen, liberale verstrekkersmarkten met een groter aandeel betaling per prestatie. 29 Recente evoluties In NHS-systemen: overheid wijzigt financieringssystemen door de invoer van meer microeconomische incentieven (soms in de richting van meer privatisering). In verzekeringssystemen (Zwitserland, Duitsland, Nederland): evolutie in de richting van een model van gereguleerde concurrentie
16 Wat met België? Universele en verplichte ziekteverzekering met een zeer brede dekking, gefinancierd op een inkomenssolidaire wijze. Liberaal systeem op markt van verstrekkingen (grote vrijheid voor verzekerden en verstrekkers; vergoeding per prestatie). Uitvoering toevertrouwd aan een beperkt aantal ziekenfondsen een kartel. Financiële verantwoordelijkheid van de ziekenfondsen, maar geen instrumenten om uitgaven te beïnvloeden. 31 Gereguleerde concurrentie maar niet gelijk aan werkelijke uitgaven! financiering 32 16
17 Paradox Gereguleerde concurrentie wil positieve aspecten van overheidsregulering en concurrentie verzoenen. Het Belgische systeem dreigt de slechte kanten van overheidsregulering en concurrentie samen te brengen: prikkels voor risicoselectie. geen efficiëntieverbetering. 33 Hervormingen noodzakelijk Hervorming van het systeem noodzakelijk: overlegstructuren ingewikkeld, soms opportunistische ingrepen van de politiek, bevoegdheidsverdeling tussen de verschillende overheidsniveaus incoherent (preventie, lange-termijnzorg verbeterd door hervormingen in regeerakkoord). Revolutie is niet wenselijk. Subtiele evenwichten moeten gerespecteerd worden, dus zeker geleidelijke hervormingen. In België amper stelseldiscussie. Debat geblokkeerd door ideologische remmingen en door de meningsverschillen rond de defederalisering
18 Verfijning overlegstructuren Overlegstructuren zullen zeer waarschijnlijk altijd een belangrijke functie blijven vervullen ( civil society blijft het systeem draaiende houden). Verfijning van de bestaande overlegstructuren zal een deel zijn van elke hervorming. Die hervorming zal ongetwijfeld verschuivingen veroorzaken in het huidige machtsevenwicht. VRAAG: in welke richting? 35 Optie 1: NHS Toename van het belang van de overheid, vermindering van de rol van de ziekenfondsen. Moeilijk te verzoenen met onze extreem liberale verstrekkersmarkten. Gaat in tegen de algemene tendens in (bijna alle) Europese landen waar binnen de NHS-systemen precies meer markt incentieven worden ingevoerd
19 Optie 2: een grotere rol voor de ziekenfondsen Logisch doordenken van de idee van financiële verantwoordelijkheid: men kan slechts verantwoordelijk gesteld worden wanneer men (enige mate van) controle heeft. Eerste stap: informatieverspreiding (zowel over prijzen als over kwaliteit) op een gestructureerde manier. Mogelijkheid creëren van selectieve contractering. Misschien gedifferentieerde polissen (bv. om eerste lijn te stimuleren)? Voorzichtig! Niet snel het Nederlandse model achternahollen. Geloof in gereguleerde concurrentie is nog steeds een geloof weinig evidentie. 37 Optie 3: privatisering? Wanneer men solidariteit niet belangrijk vindt en aanstuurt op privatisering, is er eigenlijk ook geen probleem. Verplichte ziekteverzekering openen voor private spelers? Belgische ziekenfondsen zijn geen private verzekeraars (ook dit is een geloof...). Als de tweede pijler (aanvullende verzekeringen) groeit, is er wellicht regulering nodig. MAAR: als we geen actie ondernemen, is sluipende privatisering onvermijdelijk
20 6. Besluit De gezondheidszorguitgaven zullen zeker blijven stijgen gelukkig maar. De uitdaging bestaat erin de nieuwe mogelijkheden voor iedereen beschikbaar te stellen. Dit vereist: Transparante verzekeringsmechanismen en transparante solidariteit. Verbetering van de efficiëntie. Wellicht is de bestaande structuur van ons systeem suboptimaal: een breed debat hierover is nodig. De focus op defederalisering maakt dit debat nog moeilijker
Gezondheidszorg: waarom en hoe de uitgaven onder controle houden? Erik Schokkaert (Departement Economie, KULeuven)
Gezondheidszorg: waarom en hoe de uitgaven onder controle houden? Erik Schokkaert (Departement Economie, KULeuven) 1 Inleiding Er zijn meer uitdagingen dan ik op twintig minuten kan samenvatten. Ik ga
Nadere informatieCONCURRENTIE EN PRIVATISERING IN DE ZIEKTEVERZEKERING: VOORBIJ DE CLICHES. Erik Schokkaert Carine Van de Voorde
CONCURRENTIE EN PRIVATISERING IN DE ZIEKTEVERZEKERING: VOORBIJ DE CLICHES Erik Schokkaert Carine Van de Voorde Inleiding Enkele representatieve uitspraken: België heeft het beste gezondheidszorgsysteem
Nadere informatieGezondheidszorg: duur, maar geen luxe. Erik Schokkaert (Departement Economie, KU Leuven en CORE, UCLouvain)
Gezondheidszorg: duur, maar geen luxe Erik Schokkaert (Departement Economie, KU Leuven en CORE, UCLouvain) Inleiding Twee vaststellingen: De meeste mensen willen dat ze zelf en hun naasten goed verzorgd
Nadere informatieGezondheidszorg: waarom en hoe de uitgaven onder controle houden?
Gezondheidszorg: waarom en hoe de uitgaven onder controle houden? Erik Schokkaert (Departement Economie, KULeuven) 1 Structuur 1. De groei van de uitgaven in de gezondheidszorg 2. Solidariteit en prioriteiten
Nadere informatie4/18/2017. Structuur. Keuzes in de zorg en het belang van informatie. 1. Innovatie en solidariteit
Structuur Keuzes in de zorg en het belang van informatie Erik Schokkaert (Departement Economie, KU Leuven en CORE, Université catholique de Louvain) 1. Achtergrond: innovatie en solidariteit 2. Gepersonaliseerde
Nadere informatieHet budgettaire zorgenkind: wat kunnen we doen?
Presentatie VGE Masterclass, 14 april 2011 Het budgettaire zorgenkind: wat kunnen we doen? Erik Schut 2 Vragen Wat is het probleem? Welke oplossingen? Gaan die werken? Zo niet, wat dan? 3 Wat is het probleem?
Nadere informatieFEDERALE ADVIESRAAD VOOR OUDEREN Advies 2016/4
FEDERALE ADVIESRAAD VOOR OUDEREN Advies 2016/4 De Federale Adviesraad voor ouderen, opgericht krachtens de wet van 8 maart 2007 tot oprichting van een Federale Adviesraad voor ouderen en waarvan de leden
Nadere informatieZullen onze (klein)kinderen kunnen genieten van hun oude dag?
Zullen onze (klein)kinderen kunnen genieten van hun oude dag? Erik Schokkaert (Departement Economie, KULeuven) 1 Inleiding Kosten van de vergrijzing: welke solidariteit tussen generaties? Groeiend ongenoegen
Nadere informatieBarometer kinesitherapie 2013
Barometer kinesitherapie 2013 Ingevolge de nomenclatuurhervorming van 2002, lag het uitgavenniveau voor kinesitherapie in 2003 op het laagste niveau sinds 1991. Vanaf 2004 beginnen de uitgaven opnieuw
Nadere informatieHet Belgische systeem van gezondheidszorg. Meer bevoegdheden voor de gemeenschappen/gewesten? Of voor de ziekenfondsen?
Het Belgische systeem van gezondheidszorg. Meer bevoegdheden voor de gemeenschappen/gewesten? Of voor de ziekenfondsen? Erik Schokkaert (Departement Economie, KU Leuven en CORE, Université catholique de
Nadere informatieEVOLUTIE VAN DE GEZONDHEIDSZORG IN BELGIË
EVOLUTIE VAN DE GEZONDHEIDSZORG IN BELGIË QUO VADIS, GEZONDHEIDSZORG? 1 INHOUDSTAFEL 1. SITUERING BELGISCHE GEZONDHEIDSZORG 2. DE ZIEKENHUIZEN 3. DE AMBULANTE ZORG EN DE THUISZORG 4. DE HUISARTSGENEESKUNDE
Nadere informatieGoede zorg van groot belang. Nederlanders staan open voor private investeringen
Goede zorg van groot belang Nederlanders staan open voor private investeringen Index 1. Inleiding p. 3. Huidige en toekomstige gezondheidszorg in Nederland p. 6 3. Houding ten aanzien van private investeerders
Nadere informatieZorguitgaven een zorg?
Prof. C.N. Teulings Zorguitgaven in Nederland en VS % BBP 18 16 14 12 10 8 6 4 Ontwikkeling Zorguitgaven als % GDP (OECD-definities) VS (totaal) Nederland (totaal) VS (publiek) Nederland (publiek) 2 0
Nadere informatieGlobalisering en gezondheidszorg
Globalisering en gezondheidszorg De invloed van Europa op de gezondheidszorgverzekering en de markt van de gezondheidszorg Rita Baeten, VWEC 19 november 2010 Overzicht presentatie Bevoegdheidsverdeling
Nadere informatieZorgverzekering een zorg?
Prof. C.N. Teulings 2007 Zorguitgaven in Nederland en VS % BBP 18 16 14 12 10 8 6 4 2 Ontwikkeling Zorguitgaven als % GDP (OECD-definities) VS (totaal) Nederland (totaal) VS (publiek) Nederland (publiek)
Nadere informatieVan goede zorg verzekerd. Zorgverzekering. Oegstgeest 27 september 2014
1 Van goede zorg verzekerd Zorgverzekering Oegstgeest 27 september 2014 Volksgezondheid Toekomst Verkenningen VTV 2013 Uitgangspunten zorgverzekeraars Zorgverzekeraars: Hanteren solidariteit en voor iedereen
Nadere informatie1 Over de grenzen van de risicoverevening
1 Over de grenzen van de risicoverevening 1.1 APE, 15 februari 2016 Inleiding In dit paper betrekken we de stelling dat het primaire doel van risicoverevening het waarborgen van solidariteit is. Doelmatige
Nadere informatieToenemende zorgvraag versus bezuinigingen Bieden private investeerders soelaas?
Toenemende zorgvraag versus bezuinigingen Bieden private investeerders soelaas? Onderzoeksvragen Hoe scoort gezondheidszorg in een maatschappelijke issue-ranking? Waaraan dankt de zorg zijn bijzondere
Nadere informatieKeuzes in de zorg De rol van de zorgverzekeraar. Theo Langejan Voorzitter Raad van Bestuur
Keuzes in de zorg De rol van de zorgverzekeraar Theo Langejan Voorzitter Raad van Bestuur Inhoud presentatie 1. Aanleiding heroverweging 2. Rol verzekeraar bij zorginkoop 3. Alternatief model: zorgsparen
Nadere informatieHoe komt de burger aan zorg in Europa
Hoe komt de burger aan zorg in Europa Drs. Johan Eijlders Utrecht, maart 2010 http://www.integratedcare.eu/integratedcare_ned/downloads/090905laatste-30-juli.pdf Over het ontstaan van de stelsels. De langdurige
Nadere informatieZorg in perspectief. Nieuwe Zorg Bijeenkomst Haga Ziekenhuis 26 september Albert van der Horst
Zorg in perspectief Nieuwe Zorg Bijeenkomst Haga Ziekenhuis Albert van der Horst 10 8 6 4 2 0 Zorguitgaven stijgen sneller dan ons inkomen... share gdp 14% 13% 12% 11% 10% 9% 8% 7% 1972 1976 1980 1984
Nadere informatieDe Rijksbegroting voor dokters
Medisch Contact Live 11 december 2013 De Rijksbegroting voor dokters Marco Varkevisser Universitair hoofddocent Economie en Beleid van de Gezondheidszorg Erasmus Universiteit Rotterdam Contact: varkevisser@bmg.eur.nl
Nadere informatieArm maakt ziek, ziek maakt arm
SOCIALE BESCHERMING VOOR IEDEREEN Arm maakt ziek, ziek maakt arm Thomas Rousseau Beste politieke leider van een land in Sub-Sahara-Afrika, in uw land leeft het overgrote deel van de burgers in extreme
Nadere informatieBetere zorg: een kwestie van kiezen?
Betere zorg: een kwestie van kiezen? VGE Congres Consumer choice: De juiste keuze? 30 november 2006 Erik Schut Instituut Beleid en Management Gezondheidszorg (ibmg) Erasmus Universiteit Rotterdam 1 Populaire
Nadere informatieJadot blijft actueel
Jadot blijft actueel Klinische biologie: 89 voor Vlaanderen, 113 voor Wallonië en 124 voor Brussel (VDB >< B8). Nierdialyse: 95 in Vlaanderen, 100 in Wallonië en 134 voor Brussel. Jadot haalt in zijn rapporten
Nadere informatieDe totstandkoming van de Zorgverzekeringswet 2006. Geert Jan Hamilton 13 oktober 2011
De totstandkoming van de Zorgverzekeringswet 2006 Geert Jan Hamilton 13 oktober 2011 Naoorlogs Nijmegen, jaren 50 Huisartsenpraktijk Berg- en Dalseweg 3 Ziekenfondspatiënten op spreekuur Particulieren
Nadere informatieGezondheidszorg: duur, maar geen luxe. Erik Schokkaert (Departement Economie, KU Leuven)
Gezondheidszorg: duur, maar geen luxe Erik Schokkaert (Departement Economie, KU Leuven) Inleiding Twee vaststellingen: De meeste mensen willen dat ze zelf en hun naasten goed verzorgd worden wanneer ze
Nadere informatie10 jaar Zvw: een evaluatie
10 jaar Zvw: een evaluatie Masterclass NieuweZorg 3.0, 11 februari 2016 Wim Groot Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing
Nadere informatieBETAALBARE EN TOEGANKELIJKE GEZONDHEIDSZORG
ONS ENGAGEMENT VOOR BETAALBARE EN TOEGANKELIJKE GEZONDHEIDSZORG 1STEKLAS EERSTEKLAS ZORG VOOR IEDERS PORTEMONNEE We investeren 800 miljoen extra in solidaire zorg Hiermee betalen we extra zorg terug via
Nadere informatieeconomie havo 2018-I Opgave 4
Opgave 4 Zekerheidszoekers in de zorg Sinds 2006 is de verzekering tegen zorgkosten in Nederland geprivatiseerd. Om hoge zorgpremies te voorkomen is in de Zorgverzekeringswet (Zvw) geregeld dat iedereen
Nadere informatieSolidariteit en. van beleidsinnovatie. Bea Cantillon FORUM FEDERALISME. Antwerpen, 16 september 2009
Solidariteit en subsidiariteit: de zorgverzekering als voorbeeld van beleidsinnovatie Bea Cantillon Antwerpen, 16 september 2009 Hoe verhoudt de VZV zich tot de Belgische SZ? door de VZV is een meerlagig
Nadere informatieMarktwerking in de zorg. Prof Ruud ter Meulen Director Centre for Ethics in Medicine
Marktwerking in de zorg Prof Ruud ter Meulen Director Centre for Ethics in Medicine Inhoud Wat is marktwerking? Gezondheidszorg: een imperfecte markt Privatisering van de zorg Zorgen over de markt What
Nadere informatieInternationaal perspectief ziekenhuislandschap
Internationaal perspectief ziekenhuislandschap Zorgvisie congres Diagnose 2025 Wouter Bos 22 juni 2011 Mondiale uitdagingen Kostenstijgingen Demografischeontwikkeling en Economische crisis Technologischeontwikkelin
Nadere informatieKU LEUVEN ONDERZOEKSEENHEID CENTRUM VOOR ECONOMISCHE STUDIËN LEUVENSE ECONOMISCHE STANDPUNTEN 2013/138
KU LEUVEN ONDERZOEKSEENHEID CENTRUM VOOR ECONOMISCHE STUDIËN LEUVENSE ECONOMISCHE STANDPUNTEN 2013/138 ZIN EN ONZIN VAN EEN VERLAGING VAN DE PATRONALE LASTEN Paul De Grauwe Departement Economie, KU Leuven
Nadere informatiePartij voor de Dieren
Partij voor de Dieren 1) Programmaonderdeel Zorg uit het verkiezingsprogramma 2012 2) Toelichting bij standpunt(en) bij stellingen uit de Stemwijzer Huisartsenzorg Zorg Solidariteit in de zorg staat onder
Nadere informatieZorg en betaalbaarheid - de rol van zorgverzekeraars. AndrØ Rouvoet, Voorzitter Zorgverzekeraars Nederland Zorgseminar AvØro Achmea, 3 september 2013
Zorg en betaalbaarheid - de rol van zorgverzekeraars AndrØ Rouvoet, Voorzitter Zorgverzekeraars Nederland Zorgseminar AvØro Achmea, 3 september 2013 Rode draad De kosten van de zorg: een probleem? Rol
Nadere informatieSustainable development goals
Sustainable development goals The road to dignity by 2030 Ending Poverty, Transforming all Lives and Protecting the Planet = De weg naar waardigheid, Armoede beëindigen, alle levens veranderen en de aarde
Nadere informatieCOLLEGEVOORSTEL. Onderwerp Aanpassing bijstandsbeleid / compensatie van de Wtcg en Cer
COLLEGEVOORSTEL Onderwerp Aanpassing bijstandsbeleid / compensatie van de Wtcg en Cer Te besluiten om 1. Het minimabeleid met ingang van 1 januari 2015 aan te passen door wijziging van de richtlijnen;
Nadere informatiesolidariteit van jong met oud, of ook omgekeerd?
Bijdrage prof. dr. Kees Goudswaard / 49 Financiering van de AOW: solidariteit van jong met oud, of ook omgekeerd? Deze vraag staat centraal in de bij drage van bijzonder hoogleraar Sociale zekerheid prof.
Nadere informatieInhoudsopgave. 1. Inleiding 5
Inhoudsopgave 1. Inleiding 5 2. Een liberale visie op gezondheidszorg 11 2.1 Het individu als ultieme waarde 11 2.2 Gezondheidszorg in een liberale rechtsstaat 14 2.3 Kortom: een liberale visie op gezondheidszorg
Nadere informatieNaar een Vlaamse sociale bescherming?
Naar een Vlaamse sociale bescherming? Jürgen Vanpraet Universiteit Antwerpen Het Vlaamse Regeerakkoord Basisdecreet Vlaamse sociale bescherming - De bestaande zorgverzekering - Uitvoering maximumfactuur
Nadere informatieThe beauty and the beast of hoe behoudt de arts zijn zelfstandigheid in het nieuwe zorgsysteem
The beauty and the beast of hoe behoudt de arts zijn zelfstandigheid in het nieuwe zorgsysteem Mertensdag 22 mei 2012 Achtergrond (i) 12-13% van alle verdiensten in Nederland gaan naar gezondheidszorg
Nadere informatieWaarom stijgen de uitgaven? Prijs- en volume. Vergrijzing als kostenbom. Kostenontwikkeling 1999-2003 Bron: Zorg voor euro s-2
Zorguitgaven, 1972-2009 miljard euro (bron:cbs) Macro-economie, gezondheid en zorg Johan Polder 1 NVAG Jubileumcongres 19 november 2010 Zorguitgaven, 1972-2009 miljard euro Zorguitgaven, 1972-2009 miljard
Nadere informatieHospitalisatieverzekeringen: recente ontwikkelingen. Prof. B. Weyts Hoofddocent Universiteit Antwerpen Advocaat Balie Brussel
Hospitalisatieverzekeringen: recente ontwikkelingen Prof. B. Weyts Hoofddocent Universiteit Antwerpen Advocaat Balie Brussel 1 Geen verplichte verzekering Maar ruim verspreid. Talrijke problemen in praktijk:
Nadere informatieHet Nederlandse geldstelsel is als een timmerman zonder hamer
Het Nederlandse geldstelsel is als een timmerman zonder hamer De Nederlandse centrale bank heeft haar instrumenten verloren aan de Europese centrale bank. Toen ik in de jaren 70 en 80 economieonderwijs
Nadere informatieZiekenfonds: een veranderende rol in een veranderende gezondheidszorg-wereld
2/10/2012 ziekenfondsen en toegankelijkheid 1 Ziekenfonds: een veranderende rol in een veranderende gezondheidszorg-wereld 2/10/2012 ziekenfondsen en toegankelijkheid 2 1. Wat is de taak van de ziekenfondsen
Nadere informatieEreloonsupplementen buiten ziekenhuizen stijgen met 15 procent
PERSBERICHT 29.03.2019 Ereloonsupplementen buiten ziekenhuizen stijgen met 15 procent Belgen die op bezoek gaan bij hun huisarts, specialist, tandarts of kinesitherapeut moeten in een derde van de gevallen
Nadere informatieHuisartsen aan het woord
Huisartsen aan het woord Xavier Brenez Directeur-generaal Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen Bedankt! Mutualités Libres Onafhankelijke Ziekenfondsen Huisartsen aan het woord Xavier Brenez Directeur-generaal
Nadere informatieMarktwerking bij ziekenhuizen?
drs. G.J. van Loef Inleiding De discussie over marktwerking en privatisering van overheidsactiviteiten blijft actueel. Er is een grijs gebied van zeer uiteenlopende maatschappelijke activiteiten waarin
Nadere informatieRemgeldeffecten van het verplichte eigen risico in de zvw
Remgeldeffecten van het verplichte eigen risico in de zvw Rudy Douven en Hein Mannaerts Ingezonden brief naar aanleiding van Is de Zorgverzekeringswet een succes? In TPEdigitaal 4(1) pp. 1-24 Wynand van
Nadere informatieEen vergelijkende studie van de financiering van ziekenhuiszorg in vijf landen CARINE VAN DE VOORDE
Een vergelijkende studie van de financiering van ziekenhuiszorg in vijf landen CARINE VAN DE VOORDE ASGB 21/11/2013 Achtergrond Internationale trend van prospectieve ziekenhuisfinanciering op basis van
Nadere informatieBeleidsaanbevelingen. Wat leert ons het Grote Woononderzoek?
Beleidsaanbevelingen. Wat leert ons het Grote Woononderzoek? Sien Winters KU Leuven - HIVA Studiedag Wonen in Vlaanderen anno 2013. Wat leert ons het Grote Woononderzoek 2013 Brussel, Vlaams Parlement,
Nadere informatieStuurzame zorg: tussen solidariteit en keuzevrijheid. Casper van Ewijk CPB, UvA, Netspar
Stuurzame zorg: tussen solidariteit en keuzevrijheid Casper van Ewijk CPB, UvA, Netspar Seneca, 5 september 2013 Drie stellingen Uitgaven nog steeds onbeheersbaar omdat we geen grenzen durven te stellen
Nadere informatieZO WERKT DE NEDERLANDSE GEZONDHEIDSZORG. Santpoort
ZO WERKT DE NEDERLANDSE GEZONDHEIDSZORG Santpoort 7.10.2016 15 MILJARD EURO MEER TOT 2015 Een dergelijke stijging van de uitgaven is op termijn echter onhoudbaar Troonrede 2011 NIEUWE RAMINGEN CPB Zorgkosten
Nadere informatieJanus de Koekoekskip. Een nieuw sprookje voor de gezondheidszorg. Johan Polder. TRANZO / BMS Den Bosch, 15 december 2010
Janus de Koekoekskip Een nieuw sprookje voor de gezondheidszorg Johan Polder TRANZO / BMS Den Bosch, 15 december 2010 NRC, 20 november 2010 Inhoud 1. Macro economie & Zorg 2. Dilemma s voor de toekomst
Nadere informatieZorg, ziel en zaken. Johan Polder. Expertmeeting Ziel en zakelijkheid in de zorg, 29 november 2012 Zeist, PGGM
Zorg, ziel en zaken Johan Polder Expertmeeting Ziel en zakelijkheid in de zorg, 29 november 2012 Zeist, PGGM 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 Zorguitgaven, 1972-2011 CBS, Zorgrekeningen Miljard euro 0 1970
Nadere informatiePensioenbeleid als antwoord op onzekerheid over de lange termijn Frank Vandenbroucke Universiteit van Amsterdam
Pensioenbeleid als antwoord op onzekerheid over de lange termijn Frank Vandenbroucke Universiteit van Amsterdam Keynote bij het Colloquium Perspectieven in Brussel: anticiperen om beter te besturen Brussel,
Nadere informatieApril 26, 2016 Bernard van den Berg
15-Jul-16 1 Financiële organisatie van het Nederlandse zorgsysteem: Welke gezondheidseconomische principes liggen ten grondslag aan het Nederlandse zorgstelsel? April 26, 2016 Bernard van den Berg Email:
Nadere informatie5 juni symposium CIB. Joeri Staessen. toekomst van ziekenfondsen
5 juni 2015 45+1 symposium CIB Joeri Staessen toekomst van ziekenfondsen Joeri Staessen Twitter @JoeriStaessen Linkedin.. Verpleegkundige als basis Sociaal verpleegkundige als extra Vlerick management
Nadere informatieDe patiënt centraal van meldpunt naar mijlpaal
De patiënt centraal van meldpunt naar mijlpaal Ir. Titia Lekkerkerk oktober 2011 Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie Een koepel van patiëntenorganisaties 2 Wat doen we? Samen met lidorganisaties
Nadere informatieHoudbaarheid. Albert van der Horst
Houdbaarheid Albert van der Horst Vergrijzing => dalend EMU-saldo => houdbaarheidstekort 4 2 0-2 -4-6 % gdp Sustainability gap: 4½% gdp -8 2010 2020 2030 2040 2050 2060 sustainable primary balance primary
Nadere informatiePensioen in natura of liever flex pensioen?
Pensioen in natura of liever flex pensioen? Casper van Ewijk CPB Universiteit van Amsterdam Netspar 13 mei 2011 5 punten We hebben al pensioen in natura Wat is pensioen? Pensioen en life cycle planning:
Nadere informatieGevolgen invoering Directe Toegankelijkheid Fysiotherapie
Gevolgen invoering Directe Toegankelijkheid Fysiotherapie Project: 0468 In opdracht van: Zorgverzekeraars Nederland Auteur: Philip Mokveld/Marieke Smit Datum: 23 mei 2007 Vektis BV Sparrenheuvel 18 3708
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20350 2500 EH Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Correspondentie
Nadere informatieOuderenzorg. Uitdagingen en opportuniteiten
Ouderenzorg Uitdagingen en opportuniteiten Peter Degadt, gedelegeerd bestuurder Seminarie Zon en schaduw van de derde levensfase UDL KU Leuven KULAK, 20 februari 2014 1. De wereld waarin we leven Hoera,
Nadere informatiePrivatisering van de WIA. Dolf Kamermans, 12 november 2010
Privatisering van de WIA Dolf Kamermans, 12 november 2010 1 SZ-stelsel in Nederland Wetgeving: 1967: Invoering WAO 1973-1985: misbruik WAO 1987: Stelselherziening 1992: TBA 1993: TAV 1996: WULbZ 1998:
Nadere informatieGENEESKUNDE VOOR DE DERDE WERELD INTERACTIEVE VORMINGSMODULE TOEGANG TOT GEZONDHEIDSZORG. Conclusie
GENEESKUNDE VOOR DE DERDE WERELD TOEGANG TOT GEZONDHEIDSZORG Conclusie Situatie vandaag: wereldwijde ongelijkheden in gezondheid Ontwikkelingslanden Dragen 90 percent van globale ziektelast. (WHO Globale
Nadere informatieWelkom bij uw apotheker
Welkom bij uw apotheker Eerstelijnsgezondheidswerker De apotheker Als volwaardige zorgverstrekker neemt de apotheker een centrale plaats in binnen ons gezondheidsstelsel. Hij is steeds bereikbaar zonder
Nadere informatieBouw en werking van de Nederlandse gezondheidszorg. Zorgdialoog. 16 oktober Dr. Janneke P. Schermers. Presentatie
Bouw en werking van de Nederlandse gezondheidszorg Zorgdialoog 16 oktober 2014 Dr. Janneke P. Schermers Presentatie Bouw en werking van de Nederlandse gezondheidszorg Nederlandse gezondheidszorg spelers
Nadere informatieGeluk en politiek Een pleidooi voor helder denken. Frank Vandenbroucke Itinera,
Geluk en politiek Een pleidooi voor helder denken Frank Vandenbroucke Itinera, 25.1.2012 Bevrijd het geluk van de politiek? 1. economische groei > economische groei 2. BBP-groei = beste objectieve en globale
Nadere informatieDe sociale dimensie van de Europese Unie, ook in de zorg
De sociale dimensie van de Europese Unie, ook in de zorg Frank Vandenbroucke Universiteit van Amsterdam De toekomst van de gezondheidszorg RIZIV-symposium bij het afscheid van Dr. R. De Ridder 18 mei 2018
Nadere informatiethe Netherlands. Health Policy, Volume 63, Issue 3, Page 289-298 Cromwell Press.
Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Marloes Loermans & Judith de Jong. Veel mensen zijn bereid om voor zorg naar het buitenland te gaan, NIVEL, 2008) worden
Nadere informatieZorgverzekeraars Nederland. Kern-gezond Actieplan Zorgverzekeraars Nederland
Zorgverzekeraars Nederland Kern-gezond Actieplan Zorgverzekeraars Nederland April 2015 2 Kern-gezond - Actieplan Zorgverzekeraars Nederland Het Nederlandse zorgstelsel wordt internationaal tot de beste
Nadere informatieVergelijkingssites voor zorgverzekeringen. Tweede onderzoek naar kwaliteit van vergelijkingssites voor zorgverzekeringen op het internet
Vergelijkingssites voor zorgverzekeringen Tweede onderzoek naar kwaliteit van vergelijkingssites voor zorgverzekeringen op het internet december 2008 Inhoud Vooraf 5 Managementsamenvatting 7 1. Inleiding
Nadere informatieCode Red Scenario voor zorgontwikkeling in de huidige crisis. Amsterdam, 20 april 2009
Code Red Scenario voor zorgontwikkeling 2009-2014 in de huidige crisis Amsterdam, 20 april 2009 Vraag Antwoord 1 Zijn de nieuwe maatregelen voldoende om de financiële consequenties van de huidige economische
Nadere informatieZorg voor innovatie! Sneller Beter - Innovatie en ICT in de curatieve zorg
Zorg voor innovatie! Bijlage Sneller Beter - Innovatie en ICT in de curatieve zorg Bijlage eindrapportage KPN juni 2006 Dit is een bijlage bij het rapport Zorg voor innovatie! Innovatie en ICT in de curatieve
Nadere informatieZorg na de kredietcrisis, de verkiezingen en de vergrijzing
Zorg na de kredietcrisis, de verkiezingen en de vergrijzing Prof. dr Casper van Ewijk CPB & Universiteit van Amsterdam Seneca 7 september 2010 Agenda Financiele stand van zaken: update sinds Athene Welke
Nadere informatieReactie VNO-NCW en MKB-Nederland op internetconsultatie over AMvB verlaging maximale korting zorgpremie
Reactie VNO-NCW en MKB-Nederland op internetconsultatie over AMvB verlaging maximale korting zorgpremie Graag maken VNO-NCW en MKB-Nederland gebruik van uw internetconsultatie over de AMvB die beoogt de
Nadere informatieICHOM en het belang voor de patiënt
DE PATIENT CENTRAAL Maarten de Wit Lent 12 oktober 2017 ICHOM en het belang voor de patiënt T2T Overarching principle B. The primary goal of treating patients with rheumatoid arthritis is to maximize long-term
Nadere informatieBundelinkoop en doelgroep bekostiging
Bundelinkoop en doelgroep bekostiging Waar staan we en wat is de volgende stap bij de inkoop op waarde? Dr. Eric van der Hijden Strategie & Innovatie, Zorginkoop Zilveren Kruis Talma Instituut, Vrije Universiteit
Nadere informatiePensioenbeleid als antwoord op onzekerheid over de lange termijn
Pensioenbeleid als antwoord op onzekerheid over de lange termijn Frank Vandenbroucke Universiteit van Amsterdam Keynote bij het Colloquium Perspectieven in Brussel: anticiperen om beter te besturen Brussel,
Nadere informatieVisualisering toegankelijkheidsproblematiek op basis van Lorenzcurves en productie potentiële kerncijfers
Visualisering toegankelijkheidsproblematiek op basis van Lorenzcurves en productie potentiële kerncijfers 1. Context Nu we op IMA-niveau beschikken over het volledige uitgaven- en verzekerbaarheidsprofiel
Nadere informatieHoofdstuk 2: Het Taylor-Romer model
Hoofdstuk 2: Het Taylor-Romer model 1. Opbouw van de AV-lijn A. Relatie tussen reële bbp en rente Fragment: Belgische glansprestatie (Tijd, 31/12/2004) Bestedingen De consumptie van de gezinnen groeide
Nadere informatieBesluit Geen globale terugval in actieve lidmaatschappen, wel onderlinge verschuivingen tussen verenigingen
Verenigingen (evolutie 1996 tot 2015) Meer dan de helft van de Vlamingen minstens actief in 1 vereniging, een kwart is minstens in 2 verenigingen actief: stabiele cijfers > bevolking tussen 18 en 75 jaar:
Nadere informatieDe zorgverzekeringsmarkt
De zorgverzekeringsmarkt Masterclass NieuweZorg 7 april 2017 Wim Groot Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing 1 Onderwerpen
Nadere informatieNarratief: Burgers als leidraad
Narratief: Burgers als leidraad Publieke middelen omzetten in gezondheid en levenskwaliteit Hoe verdelen we het beschikbare budget voor gezondheidszorg zo eerlijk en rechtvaardig mogelijk? Welke criteria
Nadere informatieSturen op kosten. en opbrengsten!
Sturen op kosten. en opbrengsten! Werner Brouwer Professor of Health Economics Instituut Beleid en Management Gezondheidszorg Erasmus Universiteit Rotterdam Sturen op kosten? Pas op! Zorgkosten stijgen
Nadere informatieEmissielekken in België
Milieu-economische analyses voor België, de Gewesten en Europa 13 september 2012 Emissielekken in België Guy Vandille Federaal Planbureau Wat is een emissielek? Emissielek = verschil tussen : emissies
Nadere informatieSamenvatting onderzoek Zorg en Gezondheid
Samenvatting onderzoek Zorg en Gezondheid Aanleiding en achtergrond van het onderzoek Goede gezondheidszorg wordt steeds belangrijker: ook in Nederland nemen problemen als overgewicht, diabetes en hartproblemen
Nadere informatiePatiënten als partners:
Patiënten als partners: Pleidooi voor verandering Alain Grijseels KPMG Advisory 12 oktober 2013 Inhoud 1. Landschap zorgverstrekking 2. Geldstromen 3. Kosten gezondheidszorg 4. Patiëntenparticipatie 5.
Nadere informatieEerlijker, eenvoudiger, efficiënter
Eerlijker, eenvoudiger, efficiënter Naar een nieuw en modern belastingsysteem #jijmaaktmorgen België is uitzonderlijk. Je belast kapitaal niet en je overbelast arbeid. Dat moet je dus herzien. Pascal Saint-Amans
Nadere informatieVrienden, ik wil eindigen met een driedubbele oproep:
Beste vrienden, We zijn aan het einde gekomen van een gevulde dag, met interessante sprekers. Over generaties heen en tussen generaties in, het debat voeren over solidariteit is niet evident. Maar waar
Nadere informatieDe lastige toekomst van de Belgische gezondheidszorg
De lastige toekomst van de Belgische gezondheidszorg 1 De Belg is heel tevreden over gezondheidszorg 2 Maar... - Gezonde bevolking? - Prijs/kwaliteit? - LT-houdbaarheid? 3 Uitdagingen 4 Tegen 2050: - 1
Nadere informatieInhoudstafel DEEL 1 VAN DE STUDIE. 1. De oorspronkelijke probleemstelling Een evolutie in de benadering van deze problematiek...
Inhoudstafel I NLEIDING................................................................1 DEEL 1 B ESCHRIJVING VAN DE DOELSTELLINGEN VAN DE STUDIE 1. De oorspronkelijke probleemstelling.......................................6
Nadere informatie10 jaar Zvw. Operatie Cure geslaagd? Centraal Planbureau
10 jaar Zvw Operatie Cure geslaagd? 10 jaar Zvw: Resultaten in grote lijnen Werkt het zoals beoogd? Hoe nu verder? Ontwikkeling uitgaven in de curatieve zorg 9 Volumegroei curatieve zorg in % (rechteras)
Nadere informatieOverzicht. 1. Uitdagingen voor ons gezondheidszorgsysteem. 2. Het ziekenhuis: een duale organisa:e. 3. Een gekantelde ziekenhuisorganisa:e
1 Overzicht 1. Uitdagingen voor ons gezondheidszorgsysteem 2. Het ziekenhuis: een duale organisa:e 3. Een gekantelde ziekenhuisorganisa:e 4. Bouwstenen voor een nieuw financieringsmodel 2 1. Uitdagingen
Nadere informatieDE PERFECTE STORM. Hoe de economische crisis de wereld overviel en vooral: hoe we eruit geraken. Gert Peersman & Koen Schoors.
DE PERFECTE STORM Hoe de economische crisis de wereld overviel en vooral: hoe we eruit geraken Gert Peersman & Koen Schoors Universiteit Gent Beleidsseminarie eindeloopbaan 6 december 2012 De Perfecte
Nadere informatiePensioenzekerheid voor iedereen
Pensioenzekerheid voor iedereen WAAROM HERVORMEN? Fundamenten sociale zekerheid dateren van WO II: 65 jaar geleden Uitgangspunten (sociale bescherming met evenwicht tussen solidariteit en verzekerd inkomen)
Nadere informatieDe verzekering tegen schade veroorzaakt door terrorisme
De verzekering tegen schade veroorzaakt door terrorisme Versie april 2008 Doel van TRIP Vanaf 1 mei moet in bepaalde takken de schade veroorzaakt door terrorisme verplicht verzekerd worden. Om de solidariteit
Nadere informatieAgeing and the Sustainability of Dutch Public Finances
Ageing and the Sustainability of Dutch Public Finances Ed Westerhout CPB Opzet studie Drie vragen staan centraal in de studie: Is er sprake van een vergrijzings- of, beter, houdbaarheidsprobleem? Zo, wat
Nadere informatie