JAARVERSLAG , Stichting Laboratorium voor de Volksgezondheid in Friesland (LVF).

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2006 Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, internet of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het LVF. Het gebruik van cijfers en/of tekst als toelichting of ondersteuning bij artikelen, boeken en scripties is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld. 2007, Stichting Laboratorium voor de Volksgezondheid in Friesland (LVF).

2 1. VERSLAG RAAD VAN TOEZICHT 5 2. VERSLAG RAAD VAN BESTUUR 6 3. COLLEGES OVERZICHT VAN ONDERZOEKEN 1997 TOT EN MET AFDELINGSVERSLAGEN 5.1. Afdeling Medische Microbiologie Afdeling Pathologie Afdeling Algemeen FINANCIEEL VERSLAG 6.1. Algemene inleiding Balans per 31 december Resultatenrekening over Accountantsverklaring SOCIAAL JAARVERSLAG 7.1. Informatie en communicatie Arbeidsomstandigheden Opleiding en vorming Ondernemingsraad Personele informatie Personeelsactiviteiten 65

3 1. VERSLAG RAAD VAN TOEZICHT De Raad van Toezicht heeft tot taak toezicht te houden op het beleid van het bestuur en op de algemene gang van zaken in de Stichting. De Raad van Toezicht bestaat uit zeven leden, inclusief de voorzitter, waarbij per ultimo 2006 één plaats vacant is. De Raad van Toezicht is in 2006 vijf maal in vergadering bijeen geweest, alle in aanwezigheid van de Raad van Bestuur. Een aantal keren is overleg geweest met een delegatie van de medische staf van het LVF. Belangrijkste gespreksonderwerp in 2006 was de interne structuur- en cultuurdiscussie. Als gevolg hiervan heeft intensieve gedachtevorming plaatsgevonden over het bestaansrecht en de structuur van het LVF. Ter verdieping van de discussie is een extern onderzoek uitgevoerd door het adviesbureau Rijnconsult. Conclusie is dat het LVF in de huidige samenstelling het meest kan bijdragen aan het veld van de gezondheidszorg in Friesland en dat het LVF derhalve in de huidige constellatie zal worden voortgezet. De Raad van Toezicht heeft voor de toekomst een aantal uitgangspunten geformuleerd waarvan de belangrijkste zijn: - het LVF moet voordeel halen uit het feit dat provinciebreed wordt gewerkt; dit zowel op vakinhoudelijk als financieel gebied. Belangrijk is derhalve dat wordt uitgegaan van minimaal het behouden van de schaalvoordelen en de goede dienstverlening van het huidige LVF; - het LVF is een samenwerkingsverband met als belangrijkste participanten (klanten) de ziekenhuizen en wordt geacht op een goede en zakelijke manier diensten te verlenen. Er bestaat een zeer sterke wederzijdse afhankelijkheid. Zowel het LVF als de ziekenhuizen hebben een verantwoordelijkheid voor het functioneren en voortbestaan van het LVF; - op dit moment wordt de samenstelling van de Raad van Toezicht niet gewijzigd. De verantwoordelijkheidsafbakening tussen Raad van Bestuur en Raad van Toezicht is duidelijk vastgelegd en biedt voldoende waarborgen voor een adequaat functioneren van het LVF; - in het rapport van Rijnconsult is, naast de zaken die als goed worden beoordeeld, een aantal adviezen opgenomen met betrekking tot mogelijke verbeteringen in de structuur van het instituut. Deze aanbevelingen zijn gewogen en, waar nuttig en haalbaar geacht, meegenomen in de opzet voor de nieuwe structuur van het LVF; het Raad van Bestuurslidmaatschap kan niet worden gecombineerd met het hoofdschap van een afdeling; het hoofdschap van een medische afdeling kan niet worden gecombineerd met het vakgroepvoorzitterschap; er dient gelijkwaardigheid te zijn in plaats in de organisatie van de beide primaire afdelingen; er zal een eenhoofdige leiding van het LVF worden aangesteld met daaronder de hoofden van de afdelingen; samenstelling, taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van het MT dienen te worden beschreven. Deze uitgangspunten zijn besproken met de Ondernemingsraad en de beide de vakgroepen; daarna zijn zij gepresenteerd aan alle medewerkers. Op basis van deze uitgangspunten, aangevuld met opmerkingen uit de organisatie, is in 2007 een adviesaanvraag inzake de topstructuur bij de Ondernemingsraad ingediend. De planning is om in 2007 de wijziging van de topstructuur te implementeren. Andere bijzondere punten waren de tariefstructuur LVF, de wijziging declaratiestructuur inzake nietproductiegebonden kosten, de moleculair diagnostische unit en het accreditatieproces. Daarnaast kwamen de gebruikelijke bedrijfsmatige, professionele en financiële thema s aan de orde.

4 Bij de bespreking van de jaarrekening 2005 was de externe accountant aanwezig. De samenstelling van de Raad van Toezicht wijzigde in het verslagjaar. Mevrouw A.H.B.M. van den Wildenberg en de heren L.J. de Vries en K. Schuurman traden uit de raad. Wij danken hen voor hun inbreng in de afgelopen jaren. Door Talma Sionsberg werd de heer A.J. Pruis voorgedragen en door het Antonius Ziekenhuis de heer W.J. van der Kam. Door De Tjongerschans is nog geen voordracht gedaan. De Raad van Toezicht stelt het op prijs zijn waardering uit te spreken voor de manier waarop de medewerkers van het LVF zich, nu reeds gedurende een reeks van jaren, ondanks de turbulente tijden, in een strak budgettair regime op een positieve manier inzetten waardoor over de afgelopen jaren uitstekende resultaten konden worden geboekt, zowel vakinhoudelijk als financieel. dr. ir. J.H.M. van Eijndhoven, voorzitter

5 2. VERSLAG RAAD VAN BESTUUR 2.1. ALGEMEEN De Stichting Laboratorium voor de Volksgezondheid in Friesland (LVF) is in 1951 opgericht door de ziekenhuizen en verpleeghuizen in Friesland. Ingevolge de statuten heeft de stichting ten doel, zonder daarbij het maken van winst te beogen: - het doen van in hoofdzaak pathologische en medisch-microbiologische onderzoekingen, en met goedvinden geuit door of namens de meerderheid van de ziekenhuizen in Friesland, andere laboratoriumonderzoekingen op medisch gebied; - het verrichten van, dan wel medewerking verlenen aan, wetenschappelijk onderzoek en onderwijs. Ten behoeve van de verwezenlijking van dit doel exploiteert de stichting een laboratorium te Leeuwarden met dependances te Drachten en Heerenveen GANG VAN ZAKEN IN 2006 Algemeen Het jaar 2006 werd gedomineerd door de interne structuur- en cultuurdiscussie. Deze discussie zal in 2007 worden afgerond en resulteren in een nieuwe structuur van het LVF. Ook in 2006 werd weer een sterk beroep gedaan op de veerkracht van de medewerkers door voortgaande bezuinigingen die diep ingrepen in de organisatie. Deze bezuinigingen hadden als doel de om de Reserve Aanvaardbare Kosten (RAK), die per ultimo negatief bedroeg, zo spoedig mogelijk weer op niveau te brengen en weer te komen tot een genormaliseerde situatie. De inzet voor de opbouw van het Eigen Vermogen van is met een resultaat van , plus voor rekening van het interne budget van de afdelingen, ruim gehaald. De RAK inclusief bestemmingsreserve afdelingsresultaten heeft per ultimo 2006 een stand bereikt van In de begroting voor 2007 is rekening gehouden met een verdere versterking van het weerstandsvermogen van het LVF. Medewerkers Ondanks de langzamerhand voortschrijdende automatisering is de aard van de werkzaamheden nog steeds ambachtelijk te noemen. Analisten werken zelfstandig en moeten, eventueel onder geleide van een arts-microbioloog of een patholoog, op basis van de door de aanvrager aangegeven indicaties die handelingen verrichten die tot gevolg hebben dat de diagnose kan worden gesteld en de aanvrager kan worden geadviseerd. Ook in 2006 was de werklast nog steeds zeer hoog. Wij zijn de medewerkers veel dank verschuldigd voor hun inzet onder soms moeilijke omstandigheden. In het kader van de bewaking van de arbeidsomstandigheden is in 2004 een Plan van Aanpak opgesteld om de tekortkomingen die bleken uit de Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E), voor zover mogelijk, te verhelpen. Invoering van de verbeteringen heeft geleidelijk plaatsgevonden. In 2005 is, teneinde de bewaking van de arbeidsomstandigheden zo goed mogelijk structureel in te bedden, een Arbo- en Milieucoördinator aangesteld. In 2006 is een RI&E uitgevoerd op de dependances en in 2007 is een nieuwe RI&E van de hoofdvestiging gepland. In samenwerking met de Ondernemingsraad zijn de Beleidsintenties Sociaal Beleid vastgelegd. Naar verwachting zal in 2007 het Sociaal Plan bij reorganisaties worden afgerond. Interne aansturing/organisatie Basislijn van het in 2003 ingezette traject tot hervorming van de interne organisatie is om binnen de bepaalde kaders zoveel mogelijk bevoegdheden en verantwoordelijkheden te leggen bij de verschillende afdelingen, zodat de onderscheiden afdelingen als autonome eenheden kunnen worden bestuurd. Binnen dit systeem van interne resultaatverantwoordelijkheid is het afdelingshoofd, uiteraard binnen de LVF-brede kaders, verantwoordelijk voor de kwaliteit en de kwantiteit van de productie, het algehele beleid binnen zijn afdeling en de kosten en opbrengsten die vallen binnen zijn interne budget. Behaalde resultaten in het kader van de interne resultaatverantwoordelijkheid blijven

6 ten gunste of ten laste van de afdeling. In 2006 heeft een verdere uitbreiding van het aantal posten dat onder de interne resultaatverantwoordelijkheid valt plaatsgevonden. De maandelijkse managementrapportages geven de resultaatverantwoordelijken een actueel inzicht in de stand van zaken van hun eenheid voor wat betreft de opbrengsten, de kosten en de personeelsbezetting. Deze managementrapportages worden verstrekt aan de resultaatverantwoordelijken en de Ondernemingsraad. Productie Bij de Medische Microbiologie was de stijging over de gehele linie fors. De productie ten behoeve van de ziekenhuizen steeg, mede vanwege incidentele oorzaken, met 12%; voor de eerste lijn was de stijging ruim 26%. De Pathologie gaf in de ziekenhuizen een lichte stijging van 2% te zien; bij de overige afnemers was de productie vrijwel ongewijzigd. Externe samenwerking De beide afdelingen hebben met andere disciplines een Moleculair Diagnostische Unit opgezet die medio 2006 operationeel is geworden. Informatievoorziening Aangezien de primaire processen steeds meer afhankelijk worden van de geautomatiseerde systemen is in 2006 verder gewerkt aan de structurele ontwikkeling en de bedrijfszekerheid van deze systemen. Bijzonder aandachtspunt was verder de communicatie met de afnemers met als doel dat het LVF via elektronische weg kan beschikken over de patiëntgegevens en de afnemer kan beschikken over de uitslagen in zijn elektronische patiëntendossier. Per ultimo 2006 is met drie ziekenhuizen voor de Medische Microbiologie deze elektronische gegevensuitwisseling gerealiseerd. Daarnaast worden de uitslagen van de afdeling Pathologie elektronisch naar de ziekenhuizen verzonden en worden de uitslagen uit het laboratoriumautomatiseringssysteem, naast de papieren uitslag, aan ca. 70% van de huisartsen elektronisch verstrekt. In 2005 is het project inzake de invoering van het laboratoriumautomatiseringssysteem Glims op de afdeling Pathologie gestart. Naar verwachting zal dit in de zomer van 2007 operationeel worden zodat Glims dan instellingsbreed wordt gebruikt. Voorts is in 2006 een nieuw inkoop- en voorraadbewakingssysteem ingevoerd FINANCIËLE INFORMATIE Bij de inkomsten van het LVF zijn drie grote lijnen te onderscheiden. Ten eerste is er het budget uit hoofde van de Wet Tarieven Gezondheidszorg en de Wet Ziekenhuisvoorzieningen waaruit de loonkosten van de medisch specialisten en een gedeelte van de gebouwgebonden kosten worden gedekt. Dit deel omvat ca. 25 % van de inkomsten van het LVF. Dit deel van het budget is op kortere termijn vast; de overige delen zijn variabel. In 2005 is een aanvang gemaakt met de declaratie van honoraria voor de verrichtingen. Voor een instelling zoals het LVF, waarbij alle medisch specialisten in dienstverband zijn, is deze component budgettair neutraal, aangezien de opbrengst wordt verrekend met het door de NZa vastgestelde budget loonkosten medisch specialisten. Het grootste deel van de inkomsten (ca. 50%) wordt gegenereerd uit productie ten behoeve van de aangesloten ziekenhuizen. Daarnaast zijn er de inkomsten uit de verpleeghuizen, eerste lijn, entadministratie, bevolkingsonderzoek baarmoederhals-kanker etc. met een bijdrage van ca. 25 % van het totaal in Resultaat Het exploitatieresultaat over 2006 bedraagt ; van dit resultaat is een bedrag van voor rekening van het interne budget van de afdelingen. Een bedrag van heeft betrekking op de afrekening van niet-productiegebonden kosten over voorgaande jaren.

7 De omzet maakte voornamelijk in de Medische Microbiologie een forse groei door. Omdat automatisering van het productieproces in de beide vakgebieden vanuit technisch oogpunt nog moeilijk te realiseren is, bestaat er een grote correlatie tussen de omzet en de benodigde personele en materiële inzet, met uiteraard de daaraan verbonden kosten. Per saldo bleven de extra kosten en opbrengsten redelijk met elkaar in evenwicht. Vermogenspositie Per primo 2006 bedroeg de Reserve Aanvaardbare Kosten inclusief de Bestemmingsreserve Afdelingsresultaten positief; per ultimo Ten opzichte van de stand in eerdere jaren is dit een substantiële verbetering. Naar verwachting zal de financiële situatie na het exploitatiejaar 2007 weer zodanig zijn dat het buffervermogen voldoende is VOORUITBLIK OP 2007 Algemeen Het LVF heeft zich een aantal jaren in een diep financieel dal bevonden. De ingrijpende bezuinigingsoperaties in de afgelopen jaren hebben een forse verbetering van de vermogenspositie bewerkstelligd. Om de vermogenspositie verder te verhogen is er in de begroting 2007 opnieuw een overschot ingecalculeerd ten bedrage van Na toevoeging van dit bedrag aan de RAK zal de Eigen Vermogens-positie naar verwachting weer op een zodanig niveau zijn dat mag worden verwacht dat de reguliere bedrijfsrisico s hiermee kunnen worden afgedekt. Bedrijfsvoering Ondanks het feit dat nog steeds zal moeten worden gewerkt met een beperkt budget, waardoor niet alle vaktechnische wensen kunnen worden uitgevoerd, zal in 2007 zal de revitalisering van het LVF qua bedrijfsvoering worden voortgezet. Voor wat betreft de moleculaire diagnostiek zal deze ontwikkeling waar mogelijk plaatsvinden in interdisciplinair en interinstitutioneel verband. Samen met de samenwerkingspartners op het gebied van klinische chemie en farmacologie zal, mede gefaciliteerd door LPT-gelden, de Moleculair Diagnostische Unit verder worden uitgebouwd. Uit de jaarplannen van de afdelingen kunnen de navolgend speerpunten worden afgeleid: - de investeringen in de verdergaande molecularisering, deels in de samenwerking met andere specialismen in de Moleculair Diagnostische Unit - de verdergaande mechanisering van bepalingen - de invoering van een VRE-voorscreening - de invoering van een MRSA-voorscreening - de implementatie van de Clostridium difficile sneltest - het zelf gaan uitvoeren van de HSV PCR-test - het zelf gaan uitvoeren van kattenkrabserologie - het zelf uitvoeren van de Her2Neu bepalingen - de implementatie van de sequencer op de afdeling moleculaire technieken - de invoering van een immunostainer - de doorvoering van het Xyleen-tolueenvrije laboratorium - de verdere ontwikkeling van het kwaliteitssysteem zodanig dat de afdelingen in 2007 kunnen worden geaccrediteerd - de uitbreiding met de geplande 7 e arts-microbioloog teneinde meer aandacht te kunnen besteden aan epidemiologie en hygiëne - het invoeren van Glims op de Pathologie - het waar mogelijk realiseren van elektronische gegevensuitwisseling met ziekenhuissystemen en eerstelijnsaanvragers In het kader van de efficiencyverbetering zal in 2007 de overschakeling van de interne fabricage van voedingbodems naar inkoop hiervan plaatsvinden. Verwacht mag worden dat de overschakeling, naast de sociale implicaties, zal betekenen dat er een tijdelijke overbezetting aanwezig zal zijn op de afdeling Medische Microbiologie met een bijbehorend beslag op de vermogenspositie van de afdeling.

8 Productie De verwachting voor 2007 is dat, afgezien van bijzondere epidemieën, de productie op de afdeling Medische Microbiologie zich iets onder het niveau van de werkelijkheid 2006 zal bevinden, voor de Pathologie iets daarboven. Kwaliteit De beide medische afdelingen zijn medio 2006 gevisiteerd door de eigen beroepsvereniging. Hieruit kwam naar voren dat, afgezien van een managementprobleem op de Medische Microbiologie, de beide afdelingen positief werden beoordeeld. De Pathologie verkreeg een erkenning voor vijf jaar; de Medische Microbiologie wordt over een half jaar opnieuw gevisiteerd. In het kader van de verbetering van de kwaliteit, ter toetsbare onderbouwing naar de afnemers en het behouden van de erkenning voor het verrichten van bepalingen ingevolge de Streeklaboratoriumfunctie en de overige rechtstreeks door de overheid gefinancierde bepalingen, streeft het LVF naar accreditatie conform de CCKL-richtlijnen. De afdeling Medische Microbiologie heeft de accreditatie reeds aangevraagd en zal naar verwachting in juni 2007 worden gevisiteerd, de afdeling Pathologie zal omstreeks juni 2007 accreditatie aanvragen. Informatievoorziening Het informatiebeleidsplan is in 2006 vastgesteld. In dit informatiebeleidsplan wordt aangegeven wat de aandachtsgebieden voor de eerstkomende jaren op informatiseringsgebied zijn en worden de prioriteiten hierbij aangegeven. Op basis van dit plan is een aantal projecten in gang gezet. Naar verwachting wordt in april 2007 het Glimssysteem operationeel op de afdeling Pathologie. In 2007 zal met het vierde ziekenhuis de elektronische gegevensuitwisseling op het niveau van inbedden van de uitslagen van het LVF in het elektronische patiëntendossier van het ziekenhuis worden gerealiseerd. Voorts zal uitbreiding plaatsvinden van de elektronische uitslagenverstrekking naar huisartsen via het beveiligde Gerrit-netwerk. Wij streven er naar om met ingang van 2008 alle uitslagen voor reguliere afnemers uitsluitend elektronisch te verstrekken. In 2006 is het project Zorgportaal Friesland gestart. Het LVF is als co-maker aan dit project verbonden en zal als een van de eerste instellingen hiervan gebruik gaan maken. Risico s inzake Opbrengsten uit ziekenhuizen Het LVF is een stichting van en voor de ziekenhuizen en verpleeghuizen in Friesland. Hoewel het laboratorium een uniek product levert zijn deze klanten ook uniek; dit betekent dat er een sterke wederzijdse afhankelijkheid bestaat. Het wegvallen van één of meerdere ziekenhuizen als klant zou voor het LVF een groot probleem opleveren. Op dit moment zijn met alle ziekenhuizen, uitgezonderd het Antonius Ziekenhuis, productieafspraken gemaakt voor 2007 en is overeenstemming over de verrekenmethodiek over de eerstvolgende vier jaar. De invoering van de DBC-systematiek in de ziekenhuizen heeft een aantal directe en indirecte gevolgen voor het LVF. Voor het LVF geldt dat wordt doorberekend wat aan productie voor het ziekenhuis geschiedt, onafhankelijk of het ziekenhuis hiervoor in haar doorberekende DBC s dekking heeft of niet. De budgetverantwoordelijkheid voor de DBC s ligt dus bij de ziekenhuizen. Voor het LVF is het, zeker op de wat langere termijn, uiteraard van belang dat de verrichtingen van het LVF correct zijn opgenomen in de DBC s zodat de kosten van het LVF worden gedekt in de externe declaraties van het ziekenhuis. Wij zullen hierover met de ziekenhuizen contact houden. Risico s inzake Honorariumopbrengsten Productiesamenwerkingsverbanden, zoals het LVF, zijn met ingang van 1 januari 2005 verplicht voor alle verrichtingen honorarium in rekening te brengen. Gezien het late tijdstip van bekendmaking was voor 2005 de bekostiging van de medisch specialisten gegarandeerd, onafhankelijk van de omvang van de werkelijke declaraties in dat jaar. Op deze manier werden de samenwerkingsverbanden in staat gesteld om hun declaratiesysteem op te zetten.

9 In de toekomst zal de richtlijn onverkort worden toegepast. De toepassing van de richtlijn kan voor het LVF problemen opleveren omdat, op basis van de huidige gegevens, de doorrekening te zien geeft dat bij de huidige vergoedingen in de Pathologie landelijk, en ook in het LVF, een zeer fors tekort zal ontstaan in de vergoeding ten opzichte van de huidige vergoeding die op basis is van het aantal erkende specialisten. Voor de Medische Microbiologie ziet het er naar uit dat de vergoeding meer adequaat zal zijn. De NZa heeft dit probleem onderkend en heeft voor 2006 en 2007 een overgangsregeling getroffen waarbij de samenwerkingsverbanden met specialisten in dienstverband de huidige vergoedingen krijgen gegarandeerd. Voor 2007 is de dekking derhalve gewaarborgd doch dit is voor 2008 en volgende jaren nog niet het geval. Risico s inzake locatiekosten Tot en met 2007 worden de afschrijvingskosten van de gebouwen en installaties door de NZa op basis van de werkelijke kosten rechtstreeks toegewezen aan het LVF. Naar verwachting zal in 2008 deze bekostiging worden gewijzigd in een normatieve bekostiging die aan de ziekenhuizen zal worden toegewezen, waarbij in de vergoeding die de ziekenhuizen ontvangen een niet geoormerkt deel is opgenomen voor het LVF. Het LVF is voor de vergoeding van zijn kosten afhankelijk van de medewerking van de aangesloten ziekenhuizen. Overige risico s en onzekerheden De in de laatste jaren ingezette moderniseringsslag zal onverminderd dienen te worden voortgezet aangezien anders in de nabije toekomst niet meer zal kunnen worden voldaan aan de gerechtvaardigde wensen van de afnemers. In een aantal gevallen zal hierbij geen sprake zijn van een mechanisering, maar van een integrale herbezinning op processen met het mogelijke gevolg dat er een tijdelijk personeelsoverschot ontstaat met de daaraan verbonden extra kosten. Nieuwbouw en dependancevorming In 2005 is de aanvraag verklaring voor nieuwbouw van de LVF-hoofdvestiging op het terrein van het MCL ingediend. Ten tijde van het opstellen van dit jaarverslag is hierover nog geen duidelijkheid van het ministerie. In 2007 zal nader worden onderzocht wat de mogelijkheden in het kader van de nieuwe regelgeving inzake huisvestingskosten (integrale financiering) met betrekking tot nieuwbouw zijn. In januari 2006 is de dependance voor de Medisch Microbiologie in De Tjongerschans in Heerenveen geopend. Met het Antonius Ziekenhuis in Sneek wordt onderzocht wat de mogelijkheden tot dependancevorming zijn WET KLACHTRECHT CLIËNTEN ZORGSECTOR Er zijn in het verslagjaar 2006 geen klachten binnen de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector ingediend. De klachtencommissie en de begeleidingscommissie zijn dan ook niet in vergadering bijeen geweest. Leeuwarden, 15 mei 2007 De Raad van Bestuur: dr. H.F. Eggink, voorzitter T. Pollema

10 3. COLLEGES Per 31 december 2006 Raad van Toezicht dr. ir. J.H.M. van Eijndhoven, Medisch Centrum Leeuwarden, voorzitter C. Meijer MBA, ziekenhuis Nij Smellinghe Drachten Mw. drs. Y. Bakker-Faber, op voordracht van de OR C.D. Gerritzen MHA, sectie verpleeghuizen van de VGF drs. K. Schuurman, Antonius Ziekenhuis Sneek (tot ) dr. W.J. van der Kam, Antonius Ziekenhuis Sneek (per ) drs. L.J. de Vries, ziekenhuis Talma Sionsberg (tot ) A.J. Pruis MBA, ziekenhuis Talma Sionsberg Dokkum (per ) Mw. A.H.B.M. van den Wildenberg, ziekenhuis De Tjongerschans Heerenveen (tot ) Raad van Bestuur dr. H.F. Eggink, directeur medische zaken T. Pollema, directeur beheerszaken Afdelingshoofden dr. H.F. Eggink, hoofd afdeling Pathologie Mw. dr. A.M.W. van Elsacker-Niele, hoofd afdeling Medische Microbiologie (tot ) A. Klaver, hoofd a.i. afdeling Medische Microbiologie (per ) T. Pollema, hoofd afdeling Algemeen Medische staf dr. D. Berends, patholoog R.A.C. Boorsma, patholoog Mw. dr. A.H. Brandenburg, arts-microbioloog Mw. C.M. Bronkhorst, patholoog dr. H.F. Eggink, patholoog Mw. dr. A.M.W. van Elsacker-Niele, arts-microbioloog dr. A.J.K. Grond, patholoog Mw. dr. G.A. Kampinga, arts-microbioloog (tot ) dr. R.E. Kibbelaar, patholoog Mw. I.G. Kruithof-Dekker, patholoog Mw. dr. R. Luderer, moleculair bioloog (per ) Mw. dr. J. Nieken, patholoog Mw. dr. G.T. Noordhoek, moleculair bioloog Chr. Roggeveen, arts-microbioloog (van tot , en per ) H.J.F. Semmelink, patholoog Mw. dr. K. Waar, arts-microbioloog Mw. dr. J. van der Wal, patholoog (per ) dr. J.F.L. Weel, arts-microbioloog E. van der Worp, patholoog dr. J.H. van Zeijl, arts-microbioloog Ondernemingsraad G. de Boer

11 J.R. den Boer (tot ) Mw. B. Hendriks (tot ) Mw. M. Hooghiemstra (per ) J. de Jong (per ) Mw. M. Kousbroek-Boon, voorzitter Mw. C. van der Meer (per ) Mw. M. van Rooijen-Sybrandy, secretaris Mw. P. Terpstra Mw. Y. de Weerd-de Groot (tot ) Klachtencommissie Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector G. Botke, voorzitter Mw. C.M. Bronkhorst, secretaris Mw. dr. A.M.W. van Elsacker-Niele, lid Begeleidingscommissie Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector Mw. C.M. Bronkhorst, plaatsvervangend lid Th. van Eikenhorst, lid namens de LHV Mw. I.G. Kruithof-Dekker, lid Mr. J. Riemersma, lid namens PP/CP dr. J.H. van Zeijl, lid

12 4. OVERZICHT ONDERZOEKEN 1997 tot en met 2006 Afdeling Medische Microbiologie Aantal inzendingen Aantal onderzoeken Aantal MM-eenheden ) Aantal punten Afdeling Pathologie Histologische onderzoeken Cytologie Obducties Immunohistochem. bepalingen ) Plasticcoupes ) per 1 januari 1998 geen puntentelling meer, maar telling in MM-eenheden 2) met ingang van 1997 aantal onderzoeken

13 5.1. AFDELING MEDISCHE MICROBIOLOGIE VOORWOORD In 2006 heeft de afdeling Medische Microbiologie in januari te maken gekregen met een forse uitbraak van MRSA in het Medisch Centrum Leeuwarden. Hierdoor is een tijdelijke toename ontstaan van de productie met 8,3%. Door een gezamenlijke krachtsinspanning van alle medewerkers en de inzet van de staf zijn wij in staat geweest in het eerste kwartaal 2006 het MCL te kunnen helpen om de epidemie te onderdrukken. Naar aanleiding van de discussie welke plaatsvond tussen de Raad van Bestuur en de leiding/staf Medische Microbiologie heeft men de leiding opgeschort en vervolgens is op interim basis Auke Klaver als hoofd Medische Microbiologie in juni 2006 gestart. Alhoewel dit niet de situatie is welke werd beoogd door alle partijen is in de tweede helft met een positieve inzet van staf, leiding en medewerkers hard gewerkt om een aantal belangrijke activiteiten op te pakken. Doel is om een kwalitatief goed medisch microbiologisch laboratorium te behouden en daar waar mogelijk te verbeteren. Om te beginnen is door iedereen hard gewerkt aan de voorbereidingen van de accreditatie van de afdeling Medische Microbiologie. Planning is om dit in 2007 te realiseren. Ook is inzake het MDU-project de sequencer aangeschaft en is een tweede moleculair bioloog aangetrokken welke met de zittende moleculair bioloog hard bezig is dit project verder te implementeren. Een belangrijke ontwikkeling binnen de eenheid moleculaire biologie, waar door alle ontwikkelingen veel dynamiek heeft plaatsgevonden en wat men met elkaar goed heeft opgevangen. De eenheid Serologie/Virologie heeft een nieuwe slag gemaakt met de aanschaf van de DSX in 2006 ter vervanging van de Evolis. Met veel enthousiasme is hieraan gewerkt en zijn baanbrekende analyses gemaakt. De medische staf heeft een vacature. Gezien bovenstaande ontwikkelingen is deze tijdelijk ingevuld door Chris Roggeveen. De tweede vacature zal in 2007, na de invulling van de topstructuur LVF, worden vervuld. De eenheid administratie heeft het afgelopen jaar te maken gekregen met een relatief hoog ziekteverzuim (ook langdurig) en men heeft met elkaar hard gewerkt om de continuïteit te kunnen waarborgen. Met de nodige improvisatie is dit gelukt. De verdergaande ontwikkelingen op het gebied van ICT hebben ertoe geleid dat het aantal koppelingen met ziekenhuizen en huisartsen toeneemt. Tevens is een toenemend aantal huisartsen aangesloten op GERRIT. Het streven is in 2007 na zorgvuldige voorbereidingen en overleg met betrokkenen uitslagen volledig digitaal aan alle aanvragers te kunnen verstrekken. Er wordt flink gewerkt aan de website welke in 2007 volledig operationeel zal worden. Veel relaties willen deze informatiebron gaan benutten. In 2006 is de dependance Heerenveen geopend, nadat in 2000 de dependance Drachten was geopend. In 2006 hebben beide locaties naar volle tevredenheid gedraaid. Tevens is het Frontofficetraject gestart waarbij in het MCL middels de BACTEC de bloedkweken worden onderzocht. Doel is de productiviteit omhoog en de verpleegduur in het MCL omlaag te brengen. In 2007 zal dit traject worden afgerond. De eenheid mediabereiding/rds is voorbereidend en onderzoekend actief geweest om na te gaan hoe de voedingbodems in de toekomst het best kunnen worden geproduceerd. Er is een tendens te ontdekken in de markt dat de productie hiervan wordt uitbesteed. Met name door de schaalvergroting in den lande wordt dit sterk beïnvloed. Ook de verwerking van het afval is aan veranderende regelgeving onderhevig en ook hier zullen we

14 uitwerken welke mogelijkheden binnen de Medische Microbiologie het best kunnen worden benut. In 2007 zal dit plan gepresenteerd worden. De afdeling Medische Microbiologie heeft over 2006 een positief resultaat behaald van , waarvan in besteed zal worden aan de implementatie van het kwaliteitsproject ALGEMEEN Medische staf Per 31 december 2006 waren de staflidmaatschappen van de Friese ziekenhuizen als volgt verdeeld over de artsen-microbioloog: Antonius Ziekenhuis Sneek: mw. dr. A.M.W. van Elsacker-Niele. MCL Leeuwarden/Harlingen: mw. dr. G.A. Kampinga (tot ), dr. J.F.L. Weel en dr. J.H. van Zeijl. Nij Smellinghe Drachten: mw. dr. A.H. Brandenburg en dr. J.F.L. Weel. De Tjongerschans Heerenveen: mw. dr. K. Waar. Talma Sionsberg Dokkum: dr. J.H. van Zeijl. Dhr. C. Roggeveen, arts-microbioloog, is van 1 januari tot 1 september en vanaf half december werkzaam (geweest) als waarnemer. Mw. dr. G.T. Noordhoek gaf in 2006 leiding aan de moleculaire microbiologie. Per 1 oktober 2006 is mw. dr. R. Luderer in dienst getreden als moleculair bioloog, in het kader van de Moleculair Diagnostische Unit (MDU) is zij ook werkzaam voor andere afdelingen. In 2007 zullen de beide vacatures voor arts-microbioloog vast worden ingevuld. Medewerkers en leiding Medische Microbiologie Gedurende het jaar 2006 heeft de afdeling beschikt over een formatie van 72 FTE. De productie in relatie tot het analytisch personeel staat in onderstaande tabel. Aantal MM-eenheden per analytische FTE: Bacteriologie Serologie Moleculaire Gemiddeld ORGANISATIESTRUCTUUR Na een conflict tussen staf en directie is gewerkt met een splitsing van taken tussen de medische staf met haar vakinhoudelijke verantwoordelijkheid en de interim manager, welke als hoofd van de afdeling Medische Microbiologie optrad. Deze tijdelijke situatie zal naar verwachting in 2007 worden aangepast in vervolg op de in november vastgelegde taken en verantwoordelijkheden topstructuur LVF. Dit houdt ook in dat de functie van hoofd van de afdeling Medische Microbiologie weer definitief vast zal kunnen worden ingevuld INVESTERINGEN In de afgelopen periode is fors geïnvesteerd in de modernisering van het medisch microbiologisch laboratorium. Er is o.a. een DSX aangekocht voor de afdeling serologie en voor de moleculaire diagnostiek is een sequencer aangeschaft. Dit alles met het doel steeds beter en efficiënter de onderzoekaanvragen te kunnen afhandelen DEPENDANCE Op 30 januari 2006 is de dependance Medische Microbiologie in het ziekenhuis van Heerenveen geopend en is op dezelfde manier opgebouwd als de dependance in Drachten. Er zijn een coördinator en 4 roulerend analisten werkzaam. Na een korte gewenningsperiode draait dependance Heerenveen

15 op volle toeren en naar tevredenheid van een ieder mee. Doel van dependances is onder andere de service van het LVF naar de ziekenhuizen verder te verbeteren en hierdoor ook de uitslagen sneller beschikbaar te krijgen. De verpleegduur van de patiënt kan hierdoor ook positief worden beïnvloed. Begin 2007 zal in het MCL een frontoffice worden geopend. Doel is een bijdrage te leveren aan de verpleegduurverkorting en snellere gerichte behandeling, doordat sneller bacteriologische uitslagen beschikbaar kunnen komen PRODUCTIEOVERZICHTEN 1. Aantal inzendingen (monsters) per inzendgroep De productie is in 2006 t.o.v op alle fronten beduidend toegenomen: in aantal ingezonden monsters, in aantal onderzoeken en in MM-eenheden. Naast een belangrijke groei van de 1 e lijn spelen daarbij epidemieën met diverse micro-organismen in met name MCL en verpleeghuis Bloemkamp te Bolsward een rol, maar daarnaast is er voor alle inzendersgroepen een toename in reguliere productie geweest. Daarbij heeft er ook een verschuiving binnen de gebruikte diagnostische technieken naar meer moleculaire detectiemethoden plaatsgevonden. Deze nieuwe technieken leiden tot een betere en vooral ook snellere diagnostiek. Hierdoor kan patiëntenbeleid sneller worden aangepast (gerichte antibiotica, sneller ontslag, etc.), zodat binnen de ziekenhuizen hierdoor ook kostenbesparingen te verwachten zijn. Tevens leveren de huisartsenaanvragen voor onderzoek een belangrijke groei op. De huisartsen worden daardoor beter in staat gesteld meer eerstelijns diagnosen te stellen. Per januari 2006 is de diagnostiek voor de ziekte van Pfeiffer door de afdeling Medische Microbiologie integraal overgenomen van het huisartsenlaboratorium en de laboratoria voor klinische chemie (zie ook tabel 4). tabel 1: productie in aantal MM-eenheden (excl. rijksrekening) inzender verschil in % MCL (incl. hartcentrum) ,9% De Tjongerschans ,4% Antonius Ziekenhuis ,6% Nij Smellinghe ,9% Talma Sionsberg ,6% Huisartsen/verloskundigen/overigen ,6% Verpleeghuizen ,1% Totaal ,2%

16 Figuur 1: productie in aantal MM-eenheden (excl. rijksrekening) MCL (incl. hartcentrum) De Tjongerschans Antonius Ziekenhuis Nij Smellinghe Talma Sionsberg Huisartsen/verloskundigen/overigen Verpleeghuizen De volgende zaken hebben geleid tot de productiegroei, zoals in bovenstaande tabel af te lezen: algehele groei van ziekenhuizen en dus ook de productie; VRE- en CEC-uitbraak in het MCL; ARE-problematiek in Sneek; introductie van SDD op de IC Drachten en de MRSA-problematiek in dit ziekenhuis; uitbraak hersenvliesontsteking en sepsis bij zuigelingen en jonge kinderen door enterovirussen in de hele provincie.

17 tabel 2: overzicht aantal inzendingen opgesplitst naar materiaal per inzendersgroep Materiaalsoort MCL H' veen Sneek Drachten Dokkum 1e lijn* Verpl. Overigen totaal Pus / punctaat Bloed Urine Feces Liquor Respiratoir mat Slijmvlies / huid Genitaal Niet-pat. gebonden Bloed enz. voor serologie / virologie totaal % 8% 8% 9% 3% 35% 1% 2% * Bij de 1e lijn zijn tevens geregistreerd die onderzoeken, waarvan de arts-aanvrager niet was vermeld op het aanvraagformulier en de patiënt niet opgenomen noch in enig ziekenhuis geregistreerd bleek te zijn. Aanvragen door onbekende (anonieme) aanvragers zijn niet verwerkt noch geregistreerd. tabel 3: aantal bloedkweken per instelling inzendersgroep totaal - aantal positief % pos. MCL locatie Leeuwarden en Harlingen ,2% Nij Smellinghe Drachten ,1% Tjongerschans Ziekenhuis Heerenveen ,8% Antonius Ziekenhuis Sneek ,1% Talma Sionsberg Dokkum ,1% Eerste lijn 14 - Overigen ,3% totaal aantal ,7%

18 tabel 4: meest frequent uitgevoerde onderzoeken 2006 onderzoek verrichtingen verrichtingen verschil in % MIC-bepalingen ,12% Algemene kweek ,06% Anaërobe kweek ,09% Algemeen preparaat ,03% Treponema pallidum partikelagglutinatiereactie ,07% Hepatitis-B-antigeen ,68% IgG tegen Humaan Immunodeficiëntievirus (HIV) ,37% Bacteriologisch onderzoek op Enterococcus faecium ,55% Kweek gisten ,55% Parasitologisch onderzoek feces ,60% DNA detectie Chlamydia trachomatis ,70% Gevoeligheidsbepalingen (agardiffusie) ,68% IgG/IgM tegen Epstein-Barr-virus-capside-antigeen ,32% IgG tegen Epstein-Barr-virus-nucleair-antigeen ,32% DNA detectie Neisseria gonorrhoeae ,47% Borrelia burgdorferi Ig-totaal ,59% IgG tegen hepatitis-b-c-antigeen ,64% IgG tegen hepatitis-b-s-antigeen ,32% MRSA ,42% Bacteriologisch onderzoek op Salmonella ,19% Bacteriologisch onderzoek op Campylobacter ,23% Kweek mycologie ,28% B-lactamase ,00% DNA detectie vanco res enterokok (VRE) ,00% Bacteriologisch onderzoek op Yersinia ,23% IgG tegen hepatitis-c-virus ,16% DNA detectie Trichomonas ,41% IgG/IgM tegen cytomegalovirus ,45% Bacteriologisch onderzoek op Neisseria gonorrhoeae ,96% Bacteriologisch onderzoek op Gardnerella vaginalis ,16% Bacteriologisch onderzoek op Mycobacterium tuberculosis ,23% Auramine ,68% Ig totaal antilichamen tegen hepatitis- A-virus ,94% DNA detectie Mycobacterium tuberculosis complex ,96% Helicobacter pylori antigeen ,82% Costridium difficile toxine A & B ,10% AST ,93% anti Dnase B ,48% Viruskweek ,00% IgG/IgM tegen Mycoplasma pneumoniae ,33% IgG/IgM tegen Chlamydia spp ,61% Complementbindende antistoffen tegen: * Mycoplasma pneumoniae ,78% * Chlamydia psittaci ,34% * Coxiella burnetii ,47% * Adenovirus ,06% Een aantal zaken valt op waar het de meest voorkomende verrichtingen betreft. Allereerst is door de

19 implementatie van geautomatiseerde determinatie en resistentie van met name Gram-negatieven een kwaliteitsslag gemaakt in de resistentiebepalingen. De semi-kwantitatieve en semigestandaardiseerde disk-diffusiemethode is vervangen door de kwantitatieve en hooggradig gestandaardiseerde MIC-bepaling. Dit vormt naast de productiegroei in algemene zin de belangrijkste verklaring voor de grote toename in het aantal MIC-bepalingen. De uitbraken van resistente Enterococcus faecium (zowel de vancomycine-resistente VRE als de amoxicilline-resistente ARE) in met name het MCL verklaren de grote hoeveelheid bacteriologische onderzoeken en DNA-detecties naar E. faecium. Voor de diagnostiek van infecties met Epstein-Barrvirus (EBV) voor met name de eerstelijn is overgestapt van de sneltest naar specifieke EBV-serologie. De sneltest werd bij het huisartsenlaboratorium uitgevoerd en gaf alleen antwoord op de vraag of een patiënt een recente EBV-infectie had. Nu kan eenmalig de serostatus t.a.v. EBV van een patiënt worden vastgelegd, waardoor in de meeste gevallen onnodige diagnostiek in de toekomst kan worden vermeden aangezien in de meerderheid van de gevallen sprake is van een primaire EBV-infectie in het al dan niet recente verleden.

20 INFECTIEOVERZICHTEN 1. Overzicht aangifteplichtige ziekten 2006, indeling conform de Infectiewet infectieziekte groep aantal positieve aantal patiënten bevindingen Kinderverlamming A 0 0 SARS A 0 0 Bacillaire dysenterie B 7 4 Botulisme B 0 0 Buiktyfus B 0 0 Cholera B 0 0 Difterie B 0 0 Febris recurrens B 0 0 Hepatitis-A B 2 2 Hepatitis-B B Hepatitis-C B Hondsdolheid B 0 0 Kinkhoest B Legionellose B 1 1 Mazelen B 0 0 Meningokokkose B 4 2 Paratyfus A, B en C B 0 0 Pest B 0 0 Tuberculose B Virale hemorrhagische koorts B 0 0 Vlektyfus B 2 1 Brucellose C 0 0 Enterohemorrhagische E.coli C 2 2 Gele koorts C 0 0 Leptospirose C 2 2 Malaria C 0 0 Miltvuur C 0 0 Ornithosis / psittacosis C 6 6 Q-koorts C 1 1 Rubella IgM C 0 0 Trichinose C 0 0 Voedselinfecties door: Salmonella B Shigella B 7 4 Yersinia B Campylobacter B Giardia B Norwalk virus B Cryptosporidiën B 3 3

21 2. Tuberculose onderzoek In 2006 is 72 maal bij 19 patiënten Mycobacterium tuberculosis geïsoleerd uit kweken (3,4%). Overzicht gediagnosticeerde patiënten met TBC jaar nieuwe TBC gevallen reeds bekend uit vorige jaren Overzicht geïsoleerde mycobacteriën uit verschillende materialen species aantal materiaal isolaties M. tuberculosis 72 sputum (56), bronchusspoelsel (10), tracheaspoelsel (1), pleura (2), biopt (1), urine (2) M. avium complex 12 sputum (7), BAL (1), bronchusspoelsel (4) M. abscessus 2 oor M. kansasii 6 sputum (5), biopt (1) M. marinum 4 huidbiopt (3), punctaat wond (1) M. peregrinum 1 sputum M. terrae 2 sputum (2) M. fortuitum 1 abces huid 4. Liquor onderzoek Aantal geïsoleerde micro-organismen per leeftijdscategorie patiënt leeftijd patiënt bacteriesoorten 1-12 mnd jaar > 12 jaar Haemophilus influenzae Hemolytische streptokokken groep A Neisseria meningitidis Neisseria sicca Staphylococcus aureus Staphylococcus epidermidis (CNS) 2-4 Streptococcus pneumoniae Enterokok Klebsiella oxytoca Streptococcus salivarius Vergroenende grampositieve kok Corynebacterium afermentans Aeromonas species - - 1

22 5. Moleculaire Microbiologie Overzicht van verrichte testen m.b.v. DNA/RNA detectie en moleculaire typering organisme aantal testen aantal testen aantal positief % positief Chlamydia trachomatis ,5% Mycobacterium tuberculosis ,2% Atypische mycobacteriën ,5% Borrelia burgdorferi ,7% Neisseria gonorrhoeae ,8% Mycoplasma pneumoniae ,7% Neisseria meningitides Enterovirus ,1% Trichomonas vaginalis ,7% Bartonella henselae ,3% Legionella pneumophila ,6% Vancomycine resistente enterokokken ,5% HCV kwalitatief ,1% HCV kwantitatief 6 59 n.v.t. - HIV RNA kwantitatief n.v.t. - HSV % MecA-PCR (identificatie MRSA) ,2% Totaal aantal testen DNA/RNA detectie Totaal aantal moleculair epidemiologische onderzoeken (DNA-fingerprinting) In paragraaf Ziekenhuishygiëne wordt een toelichting op de moleculair epidemiologische typeringen gegeven. In 2006 zijn de activiteiten op de FE moleculaire microbiologie wederom sterk toegenomen. Over de hele linie is dit 50% ten opzichte van Om aan de toegenomen aanvragen voor moleculaire diagnostiek te kunnen blijven voldoen en nieuwe diagnostiek te kunnen ontwikkelen zijn in september 2006 twee HLO analisten (1.5 FTE) aan het team voor de FE moleculaire microbiologie toegevoegd. Per 1 oktober 2006 is dr. Rianne Luderer in dienst als moleculair bioloog, partime voor de MDU en partime voor de afdeling Medische Microbiologie van het LVF. Zie ook het jaarverslag van de MDU. De toename in moleculaire testen is voor een gedeelte te wijten aan de epidemie met vancomycine resistente enterokokken (VRE) waarvoor een real time PCR is opgezet. Na een nacht voorkweken, worden met deze PCR direct de vana en vanb genen van E. faecium aangetoond en is binnen 20 uur bekend welke patiënten met VRE besmet zijn. Door deze moleculaire voorscreening kon het werk op de bacteriologie beperkt blijven tot uitwerking van de positieven. Bovendien kon het MCL, door de versnelde beschikbaarheid van resultaten, direct de juiste maatregelen nemen. Om de toegenomen werkdruk naar aanleiding van deze epidemie op te kunnen vangen werden voor de duur van 2 maanden twee HLO uitzendkrachten in dienst genomen en werd een extra real time PCR apparaat bij de firma Roche gehuurd. Bij de bestaande SOA-testen is nog steeds een toename van de aanvragen te zien: C. trachomatis

23 11%, N. gonorrhoeae 36% en T. vaginalis 109%. De toename van aanvragen voor M. tuberculosis en atypische mycobacteriën is slechts van tijdelijke aard, omdat een ander laboratorium zal stoppen met het doorsturen van testen. De kwantitatieve testen voor HCV en HIV en de kwalitatieve HCV detectie zijn in 2006 volledig in gebruik en worden niet meer doorgestuurd. Van de ingezonden materialen voor Chlamydia-detectie blijft de verhouding urines ten opzichte van urogenitale swabs de laatste jaren gelijk, ca. 50% (zie onderstaande tabel). Het percentage positieven is in urine globaal 3% hoger dan in swabs. Dit komt vooral door selectief inzendgedrag bij mannen met urethritis totaal urine+urogenitaal % urine 50.5% 50,3% 50,9% % urogenitale swabs 49,5% 49,7% 49,1% % positief urine 9,6% 11,2% 11,1% % positief urogenitale swabs 6,0% 9,0% 8,0% Ingezonden urines en urogenitale swabs voor onderzoek C. trachomatis in de laatste 3 jaar. De detectie van C. trachomatis wordt uitgevoerd met de Cobas Amplicor test (Roche). In het najaar van 2006 werd bekend dat deze test positieve monsters zou kunnen missen door het voorkomen van een Chlamydia-mutant die een gedeelte van het target voor amplificatie mist. Deze mutant is waargenomen in Zweden maar er zijn tot op heden geen aanwijzingen dat de stam in Nederland is aangetroffen. De moleculaire detectie van enterovirussen (EV) is begin 2006 uitgebreid met een PCR voor detectie van parechovirussen (PEV). Met de gecombineerde EV/PEV test kunnen alle bekende EV-typen en PEV 1 t/m 4 worden aangetoond in liquor, bloed en feces en de test heeft in de zomer van 2006 zijn diensten bewezen (toename 270%). Opvallend was het enorme aantal positieve materialen (42%). De toename in volume geeft aan dat aanvragers, bijna uitsluitend kinderartsen, meenden dat er veel enterovirus gerelateerde problemen langs kwamen. Het hoge percentage positieven geeft aan dat de kinderarts gelijk had. En het feit dat het percentage positieve uitkomsten hoog bleef gedurende het seizoen, geeft aan dat dit niet tot overdiagnostiek leidde. Voor 2007 wordt de invloed van snelle enterovirusdiagnostiek op ziekenhuisverblijf en behandeling geëvalueerd. Op het LVF heeft de implementatie van deze test er toe geleid dat noodzakelijke kweek van enterovirus (landelijke afspraak) alleen plaatsvindt na moleculaire voorscreening. 6. Virologisch onderzoek (inclusief onderzoek op exotoxine Clostridium difficile d.m.v. celkweek) Overzicht materiaalsoorten voor virologisch onderzoek In 2006 zijn 2557 (in 2005: 2078) monsters ontvangen voor onderzoek op virussen en/of detectie van Clostridium difficile toxine bepaling in feces. Feces en respiratoire materialen vormen 89% van het totale aantal monsters. materiaalsoort aantal % Feces Respiratoir materiaal ,2 15,8

24 Blaasjesvocht Urine Uitstrijk Weefsel / punctaat Onbekend materiaal ,3 1,2 1,0 1,1 0,4 Totaal % Materialen voor viruskweek materiaal aantal pos. % pos. Blaasjesvocht ,9% Urine ,2% Feces ,6% Respiratoir materiaal ,0% Uitstrijken ,45% Weefsel Onbekend materiaal ,7% totaal viruskweek ,7% Positieve resultaten virologisch onderzoek (inclusief Clostridium difficile exotoxine en kwaliteitsrondzendingen) bepaling totaal positief % positief C. difficile toxine (feces) Rotavirus sneltest Adenovirus sneltest Feceskweek Astrovirus EIA Norovirus RSV sneltest Respiratoire kweek ,1 37,2 7,5 24,7 1,1 82,6 51,0 43,0 totaal ,2% Positieve viruskweken (exclusief kwaliteitsrondzendingen) materiaalsoort virus aantal Feces Adenovirus Coxsackievirus type A20 Coxsackievirus type A24 Coxsackievirus type A9 Coxsackievirus type B3 Coxsackievirus type B4 Coxsackievirus type B5 Echovirus type 18 Echovirus type 25 Enterovirus niet typeerbaar NonPolio enterovirus Respiratoir materiaal Respiratoir syncytieel virus Herpes-simplex-virus type

25 Parainfluenzavirus type 3 Adenovirus Influenza-B-virus Cytomegalovius Echovirus type 18 Enterovirus niet typeerbaar Influenza-A-virus Parainfluenzavirus type 2 Coxsackievirus type B3 Coxsackievirus type B5 Echovirus type 25 NonPolio enterovirus B Blaasjesvocht Herpes-simplex-virus type 1 Herpes-simplex-virus type 2 Varicella-zoster-virus Coxsackievirus type A16 Coxsackievirus type A9 Echovirus type 6 Urine Cytomegalovius 1 Uitstrijk Enterovirus niet-typeerbaar Herpes-simplex-virus type Onbekend materiaal Adenovirus Respiratoir syncytieel virus Pre- en Postnatale Screening (PPS) Totaal aantal screeningen 2006: Cumulatieve rapportage door LVF voor KC Cumulatieve rapportage door LVF voor overigen (Groningen) 449 HbsAg, TPPA en HIV gerapporteerd aan KC lab Heerenveen HBsAg,TPPA en HIV gerapporteerd aan KC lab Drachten HbsAg, TPPA en HIV gerapporteerd aan KC lab Sneek Positieve bevindingen PPS: HIV positief, n = 3 (0,04%) TPPA positief, n = 12 (0,17%) HBsAg positief, n = 12 (0,17%) 8. Resistentieoverzichten Enterobacteriaceae isolaten uit bloed. Percentages resistent (%R) bacteriesoort antibioticum %R %R %R %R E. coli stammen N= amoxicilline amoxicilline-clav cefazoline co-trimoxazol gentamicine ciprofloxacine piperacilline