Belgisch normatief document. stand van zaken. ir.arch. J. Apers BBG

Transcriptie

1 Belgisch normatief document ZICHTBETON stand van zaken ir.arch. J. Apers BBG

2 inhoudstafel Inleiding Studiedagen zichtbeton Toenemend aantal projecten Vaststelling problemen Werkgroep Normatief document in voorbereiding (nog ontwerp!) Hoe verder?

3 inleiding Studiedagen zichtbeton 25 september 2007 te Mechelen 27 januari 2009 te Luik Besluit: noodzaak normatief document Toenemend aantal projecten in zichtbeton

4 inleiding: vaststelling problemen Algemeen: gebrek aan kennis en ervaring Ontwerpdossiers: soms onvolledig, ontwerp te weinig doordacht, ontwerp moeilijk te realiseren, Bestekteksten: technische niet haalbare eisen zichtbetonoppervlak mag geen kleurverschil, vlekvorming, wolkvorming, uitbloeiing en/of luchtbel bevatten onvolledige, onnauwkeurige eisen op het vlak van: textuur, tint, luchtbellen, tolerantie vorm Realisatie: onvoldoende aandacht voor bekisting, storten, trillen, nabehandelen, beschermen Voorschrijven/bestellen van beton: zonder aanvullende eisen Naarmate hogere eisen: knowhow, complexiteit, bouwtijd, kosten

5 werkgroep Normalisatieinstituut i tit t (NBN) Commissie Beton: E104 Binnen deze commissie verschillende werkgroepen Werkgroep EN206 Werkgroep Zichtbeton Werkgroep zichtbeton: M. Van Thienen (KHBO) E. Annerel (UGent) L. Courard (ULg) P. Hardy, J. Apers (BBG) N. Cauberg, J. Wijnants, J. Piérard (WTCB) J. Horckmans (PROBETON) J. Baeten, R. Van Den Broeck (FEDBETON) J. Marinus (FEBE) M. Martin (SECO) K. Vanhaut (fabrikant bik bekistingen) i G. Mouton (architect), L. Verbruggen (NAV) B. Joye, G. Breyne, J. Doms, W. Van Den Bossche (aannemers) JF. Denoël (FEBELCEM) J. Wustenberghs (OCCN/CRIC certificatie)

6 inhoudstafel Inleiding Werkgroep Normatief document in voorbereiding (nog ontwerp!) Definitie Toepassingsdomein Classificatie Maximale scheurwijdte en haarscheurtjes h Voorschrijven Hoe verder?

7 definitie Zichtbeton is ter plaatse gestort beton met een oppervlak dat zichtbaar gelaten is en waaraan esthetische eisen worden gesteld.

8 toepassingsdomein Norm is van toepassing op zichtbeton. Zichtbeton beantwoordt aan eisen van: NBN EN en NBN B (minstens) tolerantieklasse 2 van NBN EN en prnbn B (= ANB) deze norm Gebouwen en infrastructuurwerken Binnen en buiten Niet van toepassing op: geprefabriceerd beton niet-bekiste bovenzijde van vloeren

9 inhoudstafel Inleiding Werkgroep Normatief document in voorbereiding (nog ontwerp!) Definitie Toepassingsdomein i Classificatie Soorten zichtbeton: ZBAx Textuur: Tx Luchtbellen: LBAx Homogeniteit tint: t HTx Tolerantie vorm: VFx Maximale scheurwijdte en haarscheurtjes Voorschrijven Hoe verder?

10 classificatie: soorten zichtbeton eisen vooral : ZBA1 en ZBA2 aanduiding: ZBAx

11 classificatie: textuur

12 classificatie: textuur maar ook eisen op vlak van kaderafdruk ruwere zones en aftekening ter plaatse van hoeken en randen rand rondom centerpengat t

13 classificatie: luchtbellen

14 classificatie: tint grijsschaal aangepaste CIB - grijsschaal ENCI - grijsschaal CIB -grijsschaal voorstel E = 5 E = 2,5

15 classificatie: tint colorimeter

16 classificatie: tint grijsschaal aangepaste CIB - grijsschaal HT1: E 12,5 HT2: E 10 HT3: E 7,5 E = 2,5

17 classificatie: grijstint Definities: Gezichtsveld: omgeving met het blote oog gezien vanop een vaste staanplaats Meetplaats: plaats binnen gezichtsveld om grijstint t te bepalen 50 cm op 50 cm Methode met aangepaste grijsschaal Bepaal donkerste en lichtste meetplaats binnen gezichtsveld Bepaal de schaal die overeenkomt met donkerste en de schaal met lichtste meetplaats Aantal schaalindelingen verschil komt al dan niet overeen met eis.

18 classificatie: grijstint Methode met colorimeter Bepaal donkerste en lichtste meetplaats binnen gezichtsveld Plaats sjabloon op de donkerste en lichtste meetplaats Meet 2 x 13 keer met calorimeter; bepaal telkens gemiddelde E? Enkel geldig voor ZBA1

19 classificatie: tint maar ook eisen op vlak van Bevuiling en roest Aftekening stortlagen

20 classificatie: tolerantie vorm Geïnspireerd op tolerantieklasse 2 NBN EN prnbn B (= ANB), maar strenger Eis 1: maximale asverplaatsing in mm van boven elkaar gelegen elementen die in hetzelfde vlak liggen Δ = (t 1 + t 2 ) / 2

21 classificatie: tolerantie vorm Eis 2: maximale kromming in mm van een balk in het horizontale vlak (geen doorbuiging) Eis 3: maximale afwijking in mm op het niveau van een vloer van een lokaal of tussen twee aanliggende balken

22 classificatie: tolerantie vorm Eis 4: maximale afwijking in mm op vlakheid bekist oppervlak

23 classificatie: tolerantie vorm Eis 5: maximale afwijking in mm op rechtheid van randen en hoeken

24 classificatie: tolerantie vorm Eis 6: maximale afwijking d voor oneffenheden in mm

25 classificatie: tolerantie vorm Eis 7: maximale afwijking in mm op de positie en de afmetingen van openingen en sparingen

26 maximale scheurwijdte en haarscheurtjes Maximale scheurwijdte Standaardkwaliteit: conform NBN EN ANB Hoge en zeer hoge kwaliteit: 0,2 mm Berekeningsmethode: NBN EN Indien < 0,2 mm: aangepaste constructieve maatregelen op basis van voorafgaandelijke studie Haarscheurtjes Definitie: < 0,1 mm? Hoeveel toestaan?

27 Inleiding inhoudstafel Werkgroep Normatief document in voorbereiding (nog ontwerp!) Definitie Toepassingsdomein Classificatie Maximale scheurwijdte en haarscheurtjes Voorschrijven Algemeen Niet-toegelaten onvolkomenheden Keuze tussen kwaliteitsniveaus Algemene ontwerpgegevens Afspraken tussen contractanten over te leveren beton, bekisting, uitvoeren van werken Referentievlakken Beoordelingscriteria Procedure bij het niet halen van vooropgestelde eisen Hoe verder?

28 voorschrijven: algemeen Uit te voeren delen in zichtbeton beantwoorden minstens aan NBN EN 206-1, NBN B NBN EN ANB norm zichtbeton aanduiding van soort zichtbeton: te kiezen uit reeks ZBA1, ZBA2, ZBA3, ZBA4, ZBA5, ZBA6 Niet-toegelaten onvolkomenheden grindnesten ongepast of onregelmatig afstoppen van de centerpengaten onregelmatige hoeken te wijten aan het gebruik van ongepaste, vervormde of beschadigde hoekprofielen pop-outs holten groter dan 15 mm spalling

29 voorschrijven: keuze kwaliteitsniveaus Mogelijkheid 1: per onderdeel keuze uit 3 kwaliteitsniveaus Standaardkwaliteit Zichtbeton beantwoordt aan alle standaardeisen: T1, LBA1, HT1, VF1 Hoge kwaliteit Zichtbeton beantwoordt aan alle hoge eisen: T2, LBA2, HT2, VF2 Zeer hoge kwaliteit t Zichtbeton beantwoordt aan alle zeer hoge eisen: T3, LBA3, HT3, VF3 Voorkeur! Geen kwaliteitsniveau opgegeven, dan standaardkwaliteit

30 voorschrijven: keuze kwaliteitsniveaus Mogelijkheid 2: per onderdeel in zichtbeton voor elk kenmerk keuze van klasse Textuur: keuze uit T1, T2, T3 Luchtbellen: keuze uit LBA1, LBA2, LBA3 Homogeniteit tint: keuze uit HT1, HT2, HT3 Tolerantie vorm : keuze uit VF1, VF2, VF3 Voorbeeld: T3 + LBA1 + HT1 + VF3 Combinatie technisch haalbaar?

31 voorschrijven: algemene ontwerpgegevens Per onderdeel in zichtbeton Juiste vorm en afmetingen naden: plaats en profilering voegen: plaats en profilering hoeken en randen: profilering (hoekgraad, afgerond, ) centerpengaten: plaats, diameter, type, vorm, contactbekisting: keuze e materiaal, aa grijs- of kleurtint: proeftegel Ontwerp zodanig dat realisatie mogelijk verenigbaar met afspraken contractanten Ontwerpdossier: volledig Bouwteam: zo vlug mogelijk oprichting

32 voorschrijven: afspraken contractanten Afspraken tussen contractanten over te leveren beton Alle nodige afspraken: aanvullende eisen (NBN B ) Bestanddelen cementtype toevoegsels (toelaten vliegas?) granulaten (risico op vlekvoming van o.a. roest?, Dmax) hulpstoffen, pigmenten, aanmaakwater (recyclagewater?) wijziging aard en oorsprong tijdens looptijd werf? Samenstelling wijziging samenstelling tijdens looptijd werf? gehalte fijne deeltjes water-cementfactor equivalent cementgehalte druksterkteklasse kt kl Transport en productie maximale verwerkingstijd spoelen menger en kuip mixerwagen

33 voorschrijven: afspraken contractanten Afspraken tussen contractanten over bekisting alle nodige afspraken met oog op gewenst kwaliteitsniveau bekistingssysteem contactbekisting keuze? voorafgaandelijke behandeling? aftekening schroeven of spijkers? herstellen of afdichten van gaten toegelaten? beschadigen door trilnaald toegelaten? herstellen van schade toegelaten? betonresten of cementsluier toegelaten? opbollen (rippling) toegelaten? combinatie van verschillende soorten toegelaten? dimensioneren montage ontkistingsolie, ontkisten

34 voorschrijven: afspraken contractanten Afspraken tussen contractanten over uitvoeren van werken Alle nodige afspraken met oog op gewenst kwaliteitsniveau Storten (wijze, hoogte, snelheid) Trillen Nabehandelen Beschermen tegen koude Vermijden van vervuiling Ontkistingstermijnen

35 voorschrijven: referentievlakken voorschrijver bepaalt aantal, grootte, plaats wijze van bewaren op te nemen kenmerken aanbevelingen standaardeisen: d 1 m² hoge en zeer hoge eisen: minstens 1 referentievlak groot genoeg om alle elementen bepalend voor het uitzicht erin op te nemen

36 voorschrijven: beoordelingscriteria Beoordelingscriteria In de norm vermelde criteria zijn van toepassing Afstand waarop bepaalde kenmerken beoordeeld worden = afstand waarop toekomstige gebruikers en bezoekers het zichtbeton zullen waarnemen! Diffuus licht Droog

37 voorschrijven: procedure niet halen eisen Nog in discussie

38 hoe verder? Werkgroep komt tot eindvoorstel Vertaling Voorleggen aan Commissie Beton Wordt het een norm of? Publieke enquête Afwerken van Technische voorlichtingsnota: zichtbeton Herzien van PTV : sierbeton