Inhoud Woord vooraf. Inleiding: doelgroep en studiemethode. Deel I: BASISBEGINSELEN VAN DE ZIEKTELEER 1

Transcriptie

1 Inhoud Inhoud Woord vooraf Inleiding: doelgroep en studiemethode V XVII XIX Deel I: BASISBEGINSELEN VAN DE ZIEKTELEER 1 INLEIDING 3 Gezondheid en ziekte 5 Indeling van de ziekteleer 6 Somatische en psychiatrische ziekteleer 6 Heelkundige en interne ziekteleer 6 HOOFDSTUK 1: BASISBEGINSELEN VAN DE PATHOLOGIE De oorzaken van ziekte Verdedigingsmechanismen De aspecifieke verdedigingssystemen De huid De slijmvliezen De normale flora Fagocytose Histamine Het specifieke verdedigingssysteem: de immuniteit 15 HOOFDSTUK 2: HET ONDERZOEK VAN DE PATIËNT De anamnese De anamnese van de klacht De anamnese van de begeleidende symptomen De persoonlijke anamnese De familiale anamnese De systeemanamnese Algemene anamnese Cardiovasculaire anamnese Respiratoire anamnese Gastro-intestinale anamnese Urologische en nefrologische anamnese Gynaecologische anamnese Andrologische anamnese Neurologische anamnese Psychische anamnese Het klinisch onderzoek 26 I V I

2 2.2.1 De inspectie De palpatie De percussie De auscultatie Het technisch onderzoek Het laboratoriumonderzoek De medische beeldvorming De endoscopie Ander technisch onderzoek 35 Deel II: ALGEMENE ZIEKTELEER 37 HOOFDSTUK 1: DE ONTSTEKINGSREACTIE Etiologie Fysiopathologie Vosoactieve en chemotactische stoffen Het ontstekingsvocht Symptomen Ontstekingsremmende farmaca De NSAID s Corticosteroïden 45 HOOFDSTUK 2: INFECTIEZIEKTEN Algemeenheden over infectieziekten Epidemiologie Fysiopathologie: gevolgen van de inoculatie van een kiem Fysiopathologie: hoe veroorzaakt de infectie schade? Schade door de groei zelf van de kiem Schade door toxines Schade door het afweermechanisme Schade door verstoorde homeostase Schade door verstoring van de functie van de cel Soorten infectieziekten De pyogene infectie Definitie en etiologie Gevolgen van een pyogene infectie Verloop van een pyogene infectie Behandeling van een pyogene infectie Verwikkelingen van een pyogene infectie Lokale en regionale verwikkelingen Sepsis Tuberculose Definitie en epidemiologie Pathogenese 58 I VI I

3 2.3.3 Fysiopathologie Symptomen Klinisch onderzoek Technisch onderzoek Therapie Prognose Preventie Tetanus Definitie en epidemiologie Pathogenese en fysiopathologie Symptomen Differentiaaldiagnose Therapie Prognose Preventie Gasgangreen Definitie en epidemiologie Fysiopathologie Symptomen Therapie Prognose Preventie Anthrax Definitie en epidemiologie Symptomen en prognose Aids Etiologie Pathogenese Symptomen De primo infectie Stadium 2: asymptomatische fase Stadium 3: chronische lymfadenopatie Stadium 4: AIDS Therapie Prognose Preventie 75 HOOFDSTUK 3: TRAUMATA Gesloten wonden Open wonden De ernst van de bloeding EHBO bij een bloeding Beoordeling van de ernst van de open wonde Wonden van de ledematen Wonden van de thorax 83 I VII I

4 Wonden van het abdomen Wonden van aangezicht en schedel Therapie van de open wonde Brandwonden Etiologie Fysiopathologie en anatomopathologie Symptomatologie Therapie EHBO De lokale behandeling De algemene behandeling bij uitgebreide brandwonden De prognose Traumata van het bot: fracturen Etiologie Traumatische fracturen Spontane fracturen Anatomopathologie De onmiddellijke gevolgen Evolutie van de fractuur Anatomopathologische varianten Symptomen Klinisch onderzoek Technisch onderzoek Therapie De niet-heelkundige of orthopedische behandeling De heelkundige behandeling: de osteosynthese Acute verwikkelingen Latere verwikkelingen Vertraagde genezing Sudeckse atrofie of algo-neurodystrofie Enkele vaak voorkomende fracturen Claviculafractuur Fractuur van het proximale deel van de humerus Polsfractuur van Pouteau Fractuur van het os naviculare carpi Femurhalsfracturen Wervelfracturen Shock Definitie Etiologie & fysiopathologie Daling van het circulerend bloedvolume: hypovolemische shock Daling van de cardiac output: cardiogene shock Dalen van de perifere weerstand 111 I VIII I

5 3.5.3 Symptomen Therapie 114 HOOFDSTUK 4: MALIGNE TUMOREN Definitie Onderscheid tussen benigne en maligne tumoren Epidemiologie Etiologie Erfelijkheid Levensstijl Voeding Virussen Immuniteitsstoornissen Milieu Anatomopathologie Infiltrerende en destructieve groei Metastasering Fysiopathologie Symptomen Zwelling Bloeding Achteruitgang van de algemene toestand Technisch onderzoek Technisch onderzoek ter diagnose Technisch onderzoek voor de stagering (staging) Technisch onderzoek voor het opvolgen van de behandeling (follow-up) Therapie Heelkunde Chemotherapie Radiotherapie Andere therapieën De palliatieve therapie Preventie 144 Deel III: BIJZONDERE ZIEKTELEER 145 HOOFDSTUK 1: PATHOLOGIE VAN HET GASTRO-INTESTINAAL STELSEL Algemene abdominale syndromen Acute buik Definitie en etiologie Differentiaaldiagnose De anamnese Klinisch onderzoek 152 I IX I

6 Technisch onderzoek Peritonitis Anatomopathologie Etiologie Symptomatologie Klinisch onderzoek Technisch onderzoek Therapie Prognose Obstructie-ileus Definitie en etiologie Fysiopathologie Symptomen Klinisch onderzoek Technisch onderzoek Therapie Prognose Paralytische ileus Etiologie Symptomen Klinisch onderzoek Technisch onderzoek Therapie Ziekten van de abdominale wand Ruptuur van de m. rectus abdominis Hernia s van de abdominale wand Definitie Anatomopathologie Pathogenese Symptomen Verwikkelingen Prognose en therapie Hernia inguinalis Hernia femoralis Hernia umbilicalis Hernia epigastrica Diastase van de mm. recti Eventratie De mondholte Stomatitis Glossitis De oesofagus Oesophagitis Diffuse slokdarmspasmen Slokdarmdivertikels 175 I X I

7 1.4.4 Slokdarmvarices Hernia diafragmatica, gastro-oesophagale reflux en reflux oesophagitis Slokdarmcarcinoom De maag en het duodenum Acute gastritis Chronische gastritis Functionele dyspepsie Erosieve gastritis Atrofische gastritis type A Atrofische gastritis type B Gastroduodenale ulcera Het acuut gastroduodenaal ulcus Chronisch gastroduodenaal ulcus Maagcarcinoom De dunne darm Infectueuze enteritis Virale gastro-enteritis Bacteriële enteritis De ziekte van Crohn Pathologie van het divertikel van Meckel Angor abdominalis en darminfarct De appendix Het colon Spastisch colon Colitis ulcero-hemoragica Colondivertikels en diverticulitis Colonpoliepen Coloncarcinoom Het rectum en de anus Hemorroïden Anale fissuur Rectumcarcinoom Lever en galblaas Hepatitis Hepatitis A Hepatitis B Hepatitis C Levercirrose Cholelithiase De pancreas Acute pancreatitis Chronische pancreatitis Pancreascarcinoom 236 I XI I

8 HOOFDSTUK 2: PATHOLOGIE VAN HET CARDIOVASCULAIR STELSEL Acute thoracale pijn Differentiaaldiagnose Anamnese Klinisch onderzoek Technisch onderzoek Thoracale pijn door pathologie van de thoraxwand Neurosis cordis Arteriële hypertensie Fysiologie van de bloeddruk Definitie van hypertensie Epidemiologie Etiologie Symptomen Klinisch onderzoek Technisch onderzoek Verwikkelingen Therapie Niet-medicamenteuze maatregelen Medicatie De arteriën: atherosclerose Definitie Anatomopathologie Risicofactoren voor atheromatose Erfelijkheid Roken Obesitas Hyperlipidemieën Voedingsgewoonten Symptomen Preventie Primaire preventie Secundaire preventie Atheromatose van de bloedvaten naar en in de hersenen Beroerte Multi-infarct dementie Atheromatose van de bloedvaten van de onderste ledematen Claudicatio intermittens Acute perifere arteriële trombose Atheromatose van de aorta Aneurysma van de aorta thoracalis Aneurysma van de aorta abdominalis Ziekten van het hart Ischemische hartziekte: coronaire atheromatose Angor pectoris 273 I XII I

9 Myocardinfarct Hartdecompensatie Acute linkerhartdecompensatie: acuut longoedeem Chronische linkerhartinsufficiëntie Acute rechterhartinsufficiëntie: acuut cor pulmonale Chronische rechterhartinsufficiëntie Globale hartinsufficiëntie Hartritmestoornissen Extrasystolen Voorkamerfibrillatie Atriale flutter Paroxismale atriale tachycardie Sinusarrest Sinu-atriaal blok Ventrikeltachycardie en ventrikelfibrillatie Ziekten van de venen Varices Tromboflebitis Diepe veneuze trombose: DVT 298 HOOFDSTUK 3: PATHOLOGIE VAN HET RESPIRATOIR STELSEL Acute infecties van de lagere luchtwegen Acute bronchitis Symptomen Klinisch onderzoek Technisch onderzoek Therapie Pneumonie en bronchopneumonie Etiologie Symptomen Klinisch onderzoek Technisch onderzoek Therapie Verwikkelingen en prognose Astma en COPD Astma Definitie en fysiopathologie Symptomen Evolutie Klinisch onderzoek Technisch onderzoek Therapie Chronische bronchitis Definitie en etiologie Symptomen 316 I XIII I

10 Klinisch onderzoek Technisch onderzoek Therapie Prognose Longemfyseem Definitie Anatomopathologie en fysiopathologie Symptomen Klinisch onderzoek Technisch onderzoek Behandeling Prognose Longembool Etiologie Symptomen Technisch onderzoek Therapie Preventie Prognose Pneumothorax Definitie Etiologie Symptomen Klinisch onderzoek Technisch onderzoek Therapie Prognose Bronchuscarcinoom Etiologie en epidemiologie Anatomopathologie Symptomen Klinisch onderzoek Technisch onderzoek Therapie Prognose Preventie 328 HOOFDSTUK 4: PATHOLOGIE VAN HET EXCRETIESTELSEL Urineweginfecties Acute cystitis Acute pyelonefritis Chronische pyelonefritis Urolithiase Urolithiase in het algemeen Nierkoliek 342 I XIV I

11 4.3 Glomerulonefritis Acute post-streptokokken glomerulonefritis Nefrotisch syndroom Chronische glomerulonefritis Asymptomatische urineafwijkingen Asymptomatische proteïnurie Asymptomatische microscopische hematurie Tubulo-interstitiële nefritis Acute tubulo-interstitiële nefritis Chronische tubulo-interstitiële nefritis Chronische nierinsufficiëntie Etiologie Meten van de nierfunctie Fysiopathologie Symptomen Therapie Prognose Acute nierinsufficiëntie Etiologie Symptomen Technisch onderzoek Therapie Acute tubulusnecrose 364 HOOFDSTUK 5: ZIEKTEN VAN HET ENDOCRIEN STELSEL Diabetes Polyurie en polydipsie, diabetes mellitus en diabetes insipidus Diabetes mellitus type 1 en type 2: verschillen en gelijkenissen Definitie Etiologie Fysiopathologie Verschillen tussen diabetes type 1 en diabetes type Insuline-afhankelijke diabetes of diabetes type Etiologie en pathogenese Fysiopathologie Symptomen Technisch onderzoek Therapie Prognose Niet-insuline-afhankelijke diabetes of diabetes type Etiologie en pathogenese Epidemiologie 374 I XV I

12 Symptomen Technisch onderzoek Therapie Prognose Acute verwikkelingen van diabetes type 1 en type Keto-acidose Hypoglycemie Chronische verwikkelingen van diabetes type 1 en type Diabetische macroangiopathie Diabetische microangiopathie Diabetische neuropathie Huidletsels Diabetische voet Opvolgen van de diabetespatiënt Pathologie van de schildklier Zwellingen en tumoren van de schildklier Solitaire schildklierknobbel Globale schildkliervergroting Hyperthyreoïdie Hypothyreoïdie Etiologie Pathologie van de hormonen van de bijnier 391 Hoofdstuk 6: ZIEKTEN VAN HET BLOED EN DE BLOEDVORMENDE ORGANEN Tekort aan rode bloedcellen: de anemieën De ferriprieve anemie Macrocytaire anemie De hemolytische anemieën Aplastische anemie Teveel aan rode bloedcellen: polycythemie Tekort aan witte bloedcellen: leukopenie Teveel aan witte bloedcellen: leukocytose Granulocytose Lymfocytose De leukemieën De acute leukemie Chronische myeloïde leukemie Chronische lymfoïde leukemie Hemorragische diathese Trombocytopenie Trombocytopathie Coagulopathie 416 I XVI I